Pobierz - Portal Promocji Eksportu

 BIAŁORUŚ – PRZEWODNIK PO RYNKU Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Mińsku Wydział Promocji Handlu i Inwestycji ul. Volodarskiego 6 220030 Mińsk Tel.: (+375 17) 200 27 72, 200 42 64 Fax: 200 49 74 E‐mail: [email protected] fttp://minsk.trade.gov.pl Opracowanie: Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Mińsku: Zbigniew Szmuniewski Radca ‐ Kierownik WPHI Piotr Masajło I Sekretarz Konsultacja merytoryczna: Kancelaria Adwokacka Cierech, Niewiadowski i Partnerzy w Mińsku. Czesław Cierech ‐ adwokat Wykorzystanie części lub całości publikacji wyłącznie po uprzednim uzy‐
skaniu zgody Kierownika Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Mińsku © Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasada RP w Mińsku, 2015
Szanowni Państwo! Koledzy Przedsiębiorcy! Drodzy Czytelnicy! Przekazujemy dla polskich przedsiębiorców nowy przewodnik po białoruskim rynku. Zawiera on najaktualniejszy zbiór regulacji prawnych systemu gospodarczego Republiki Białoruś, w tym odnoszących się do działalności firm z kapitałem zagranicznym, oraz podmiotów operujących w sferze handlu zagranicznego. Współpraca gospodarcza pomiędzy Rzeczpospolitą Polską i Republiką Białoruś oparta jest na zasadach dobrego sąsiedztwa, partnerstwa podmiotów gospodarczych po obu stronach granicy, budujących wzajemne relacje z pełnym poszanowaniem odmienności systemów gospodarczych naszych państw. Niezależnie od występujących różnic i rozbieżności, Polska i Białoruś pozostają teraz i będą w przyszłości bliskimi sąsiadami, mającymi wiele wspólnych doświadczeń, wartości i związków, w bogatej gospodarczej historii tego ważnego środkowoeuropejskiego regionu. Biznesowe związki z Białorusią ma kilka tysięcy polskich firm o bardzo zróżnicowanym potencjale – najczęściej należących do grupy MSP. Na polskim rynku operują też wszystkie najważniejsze koncerny białoruskie, a polsko‐białoruskie obroty handlowe, niezależnie od wielu trudności, od kilku lat pozostają na stabilnym poziomie. W ostatnim okresie oprócz prostej wymiany towarowej (import‐eksport) coraz częściej pojawiają się projekty wspólnej produkcji, inwestycji, kooperacji i partnerskiego współdziałania zainteresowanych stron. W rezultacie może to przynieść wymierne korzyści naszym gospodarkom, a w przyszłości ułatwić współpracę na rynkach krajów trzecich. Takie oczekiwanie pojawia się wśród przedsiębiorców po obu stronach granicy. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji pozostaje z szacunkiem dla Waszych dokonań i będzie zawsze do Waszej dyspozycji na białoruskim rynku. Zbigniew Szmuniewski Radca – Kierownik WPHI Spis treści I. Aspekty prawne polsko‐białoruskiej współpracy gospodarczej ........................................................................... 11 1. Priorytet umowy międzynarodowej w systemie prawa Białorusi ........................................................................... 11 2. Polsko‐białoruskie umowy w zakresie współpracy gospodarczej ................................................................................ 11 3. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, sporządzona w Warszawie dnia 24 kwietnia 1992 r. (Dz. U. z dnia 16 grudnia 1993 r.) ................................................ 12 4. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Repu‐
bliki Białoruś w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Mińsku dnia 18 listopada 1992 r. (Dz. U. z dnia 13 grudnia 1993 r.) ...................................................................... 12 5. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, sporządzona w Mińsku dnia 26 października 1994 r. (Dz. U. z dnia 15 listopada 1995 r.) ................................. 13 6. Ochrona prawna .......................................................................... 13 7. Uznawanie dokumentów polskich na Białorusi .......................... 14 8. Język dokumentów we wzajemnym obrocie .............................. 14 9. Właściwość prawa i sądów .......................................................... 14 10. Uznanie i wykonanie orzeczeń sądowych .................................. 15 11. Hierarchia krajowych aktów prawnych Białorusi ....................... 15 II. Aspekty prawne działalności gospodarczej na Białorusi ......... 15 1. Prywatyzacja majątku państwowego na Białorusi ..................... 15 2. Sposoby prywatyzacji majątku państwowego na Białorusi ....................................................................................... 16 3. Nabywanie nieruchomości gruntowych na własność ................ 16 4. Sposoby nabycia na własność nieruchomości gruntowych stanowiących własność państwową ...................... 16 5. Nabywanie domów (mieszkań) na własność .............................. 17 6. Forma umowy sprzedaży nieruchomości ................................... 17 7. Dzierżawa nieruchomości gruntowych ....................................... 17 8. Forma umowy dzierżawy nieruchomości ................................... 18 9. Działalność licencjonowana ........................................................ 18 10. Osoby, którym przysługuje prawo do uzyskania ........................ 19 11. Wykonanie robót budowlanych na Białorusi ............................. 19 12. Nabycie uprawnień do wykonania robót budowlanych ............ 20 13. Dopuszczalne organizacyjno‐prawne formy podmiotów
gospodarczych na Białorusi ........................................................ 21 14. Odpowiedzialność za zobowiązania osoby prawnej .................. 21 15. Spółka akcyjna ............................................................................. 22 16. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością .................................. 22 17. Statut spółki z ograniczona odpowiedzialnością ........................ 23 18. Władze spółki ............................................................................... 24 19. Walne zgromadzenie wspólników .............................................. 24 20. Quorum Walnego zgromadzenia ................................................25 21. Prywatne przedsiębiorstwo unitarne .......................................... 25 22. 22. Kapitał zakładowy spółki (przedsiębiorstwa unitarnego) .... 25 23. Powołanie spółki .......................................................................... 26 24. Odpowiedzialność założycieli ...................................................... 27 25. Czynności w ramach wykonania uchwały założycielskiej ........... 27 26. Sprawy objęte porządkiem obrad zebrania założycielskiego spółki ................................................................. 27 27. Procedura zebrania założycielskiego ........................................... 28 28. Urzędy rejestrowe ....................................................................... 28 29. Dokumenty niezbędne dla rejestracji spółki ............................... 28 30. Złożenie wniosku o państwową rejestrację spółki ...................... 29 31. Dokonanie rejestracji spółki ........................................................ 29 32. Likwidacja spółki .......................................................................... 30 33. Kolejność zaspokojenia wierzytelności przy likwidacji spółki ..... 31 34. Zamknięcie likwidacji ................................................................... 31 35. Obowiązek dłużnika zgłosić upadłość .......................................... 32 36. Prawo wierzyciela do złożenia wniosku o upadłość ................... 32 37. Orzeczenie sądu w sprawie upadłości ......................................... 32 38. Sanacji .......................................................................................... 33 39. Postępowanie likwidacyjne w ramach bankructwa ................... 33 40. Zgłoszenie wierzytelności po ogłoszeniu postępowania konkurencyjnego ......................................................................... 33 41. Zaspokojenie wierzytelności poza kolejnościa przy likwidacji spółki w ramach bankructwa ....................................... 34 42. Kolejność zaspokojenia wierzytelności pozostałych .................................................................................. 34 43. Zaspokojenie wierzytelności ........................................................ 34 44. Informacje o podmiotach w likwidacji lub w upadłości .............. 35 45. Przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej ........................ 35 46. Dokumenty wymagane przy rejestracji przedstawicielstwa ...... 36 47. Terminy rejestracji przedstawicielstwa ....................................... 36 48. Zamknięcie przedstawicielstwa ................................................... 37 49. Podatki. Podstawowe akty prawne ............................................. 37 50. Podatek od zysku (podatek dochodowy od osób prawnych) ........................................................................... 37 51. Zwalnia się z opodatkowania podatkiem od zysku ..................... 38 52. Obniżone stawki podatkowe ....................................................... 39 53. Podatek od wartości dodanej ‐ NDS (VAT) .................................. 45 54. Obiekty opodatkowania .............................................................. 45 55. Zwolnione obiekty ....................................................................... 45 56. Miejsce sprzedaży towarów ........................................................ 46 57. Miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątkowych .................. 46 58. Miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątkowych, jeśli kupujący (odbiorca) ma siedzibę na Białorusi ...................... 47 59. Podatnicy podatku VAT ............................................................... 48 60. Opodatkowanie podatkiem VAT podmiotów zagranicznych ............................................................................... 48 61. Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT towarów przy wwozie na teren Białorusi ................................................... 49 62. Podstawa opodatkowania przy pobieraniu podatku przez urzędy celne ....................................................................... 49 63. Stawki podatku VAT .................................................................... 50 64. Podatek od nieruchomości .......................................................... 50 65. Akcyza. Podatnicy ........................................................................ 50 66. Towary akcyzowe ........................................................................ 51 67. Zwolnienie z akcyzy ..................................................................... 51 68. Podatek dochodowy od osób fizycznych .................................... 52 69. Wynagrodzenia dyrektorów ....................................................... 52 70. Składka na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (ZUS) ............. 52 71. Podatek offshore ......................................................................... 52 72. Ulgi dla strony umowy inwestycyjnej (DP z 06.08.2010 Nr 10) ........................................................................................... 53 73. Ulgi tytułem DP RB z dnia 07.05.2012 r. nr 6 .............................. 53 74. Ulgi tytułem DP RB z dnia 22.09.2005 r. nr 12 ‐ O Parku Wysokich Technologii .................................................................. 54 75. Ulgi tytułem UP RB z dnia 26.05.2011 r. nr 220 – O utworzeniu specjalistycznego Parku Turystyczno‐ Rekreacyjnego „Kanał Augustowski” .......................................... 54 76. Ulgi tytułem UP RB z dnia 30.06.2014 r. nr 326 – O działalności Chińsko‐Białoruskiego Parku Industrialne‐
go„Industrialny Park „Wielki Kamień” ........................................ 55 77. Wolne Strefy Ekonomiczne (WSE). Wykaz WSE ......................... 55 78. Podstawa prawna do funkcjonowania WSE ............................... 55 79. Rezydent WSE .............................................................................. 56 80. W jakich przypadkach podmiotom WSE przysługują ulgi .......... 57 81. Opodatkowanie podmiotów WSE. Stawki podatków ................ 57 82. Treść procedury celnej – wolna strefa celna .............................. 57 83. Podstawowe akty prawne w zakresie prawa pracy ................... 58 84. Zatrudnienie pracowników przez firmy białoruskie. Umowa o pracę ........................................................................... 58 85. Rozwiązanie umowy o pracę ....................................................... 58 86. Ogólne podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę .............. 59 87. Dodatkowe podstawy wypowiedzenia przez pracodawcę umowy pracy zawartej na czas oznaczony z kierownikiem osoby prawnej ............................................................................ 59 88. Wypowiedzenie przez kierownika osoby prawnej ..................... 60 89. Przyczyny usprawiedliwiające wypowiedzenie umowy pracy ............................................................................................ 60 90. Kontrakt o pracę .......................................................................... 61 91. Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracownika ............... 61 92. Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracodawcę .............. 61 93. Zwolnienie pracownika z tytułu likwidacji zakładu pracy ........... 62 94. Zatrudnienie mieszkańców Białorusi przez firmy zagraniczne .................................................................................. 62 95. Prawo do pracy cudzoziemców posiadających pobyt stały na Białorusi .......................................................................... 62 96. Urzędy uprawnione do wydawania pozwolenia na pracę ......... 63 97. Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia specjalnego na pracę ............................................... 63 98. Terminy wydania pozwolenia specjalnego ................................. 64 99. Zatrudnienie większej liczby cudzoziemców ............................... 64 100. Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców ............................. 64 101. Termin wydania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców ............................................................................ 65 102. Pobyt cudzoziemców na terenie Republiki Białoruś ................... 65 103. Rejestracja pobytu cudzoziemca na Białorusi ............................. 66 104. Pobyt czasowy .............................................................................. 66 105. Pobyt stały .................................................................................... 67 III. Współpraca polskich firm z podmiotami Białorusi w zakresie handlu zagranicznego ........................................... 67 1. Podstawy uznania i wykonania wyroku sądu polskiego na terytorium Białorusi ................................................................ 67 2. Właściwy sąd. Terminy ............................................................... 68 3. Procedura dochodzenia należności od białoruskich dłużników ..................................................................................... 68 4. Wezwanie do zapłaty ................................................................... 68 5. Treść wezwania do zapłaty .......................................................... 69 6. Drugi etap ..................................................................................... 69 7. Postępowanie nakazowe ............................................................. 69 8. Przypadki, kiedy sąd może odmówić wydania nakazu ............... 70 9. Wysokość opłaty skarbowej przy założeniu sprawy w sądzie w trybie nakazowym ..................................................... 71 10. Postępowanie ogólne w sądzie ekonomicznym ......................... 71 11. Terminy rozpatrzenia sprawy przez sąd ...................................... 72 12. Dokumenty wymagane od wierzyciela przy dochodzeniu należności od białoruskich dłużników ................... 72 13. Wysokość opłaty skarbowej przy założeniu sprawy w sądzie w trybie ogólnym .......................................................... 73 14. Reprezentowanie strony polskiej przed sądem białoruskim ................................................................................... 73 15. Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIG Białorusi (MAS) ...................................................................... 73 16. Opłaty arbitrażowe ...................................................................... 74 17. Stosowane w praktyce sposoby zabezpieczenia wykonania zobowiązań białoruskiej strony umowy handlowej .................... 75 18. Zastaw .......................................................................................... 75 19. Poręczenie ................................................................................... 75 20. Zakres odpowiedzialności poręczyciela ....................................... 76 21. Forma umowy poręczenia ........................................................... 76 22. Poręczenie wygasa ....................................................................... 76 23. Gwarancja bankowa .................................................................... 76 24. Nieodwołalność gwarancji bankowej .......................................... 77 25. Wystosowanie roszczenia z gwarancji bankowej ....................... 77 26. Przekazanie praw z gwarancji bankowej ..................................... 77 27. Cesja wierzytelności ..................................................................... 77 28. Przejęcie długu przez inną osobę ................................................ 78 29. Odsetki ustawowe ....................................................................... 78 30. Eksport‐import towarów ............................................................. 79 31. Wymogi do sposobów zamknięcia umowy w imporcie towarów ...................................................................................... 79 32. Paszport transakcji (paszport sdełki) ........................................... 80 33. Zasady rozliczenia w handlu zagranicznym ................................ 80 34. Wymóg podpisania umowy handlowej w zakresie obrotu gospodarczego z zagranicą na Białorusi ......................... 80 35. Osoby, które mogą być stroną umowy handlowej na Białorusi ................................................................................. 80 36. Osoby uprawnione do reprezentowania osoby prawnej – zasada ogólna ............................................................. 81 37. Wymogi prawne do pełnomocnictwa ........................................ 81 38. Swoboda umowy handlowej ...................................................... 82 39. Postanowienia istotne umowy sprzedaży .................................. 82 40. Uprawnienia kupującego w przypadku przekazania towaru o nienależytej jakości .................................................... 83 41. Prawo sprzedającego do zamiany towaru o nienależytej
jakości .......................................................................................... 83 42. Terminy wykrywania wad jakościowych towarów ..................... 84 43. Skutki naruszenia zasad zgłoszenia reklamacji ........................... 84 44. Akty prawne w zakresie odbioru towaru .................................... 85 45. Kara umowna .............................................................................. 85 46. Naprawianie szkody .................................................................... 85 47. Zmiana lub rozwiązanie umowy handlowej ............................... 85 48. Odstąpienie od umowy sprzedaży .............................................. 86 49. Przedawnienie według przepisów krajowych ............................ 86 50. Przerwanie i przedłużenie terminu przedawnienia .................... 87 51. Dokumenty wymagane przy wwozie towarów na Białoruś .......................................................................... 87 52. Podstawowe procedury celne ............................................. 87 53. Wwóz tymczasowy .............................................................. 88 54. Deklarant ............................................................................. 88 55. Wartość celna towaru ......................................................... 88 IV. Rynek białoruski w kontekście Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej ........................................................... 89 1. Podstawowe informacje i zasady funkcjonowania .............. 89 2. Regulacje celne ................................................................... 90 3. Techniczne regulacje obrotu towarów ............................... 90 4. Kto może wnioskować o dokonanie oceny technicznej towarów ........................................................... 91 5. Formy, schematy, procedury ............................................... 91 6. Obowiązujące regulaminy techniczne .................................. 92 7. Eksport wyrobów mięsnych do krajów Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej ............................................................... 92 8. Schemat deklarowania 6d ................................................... 93 9. Kto może wnioskować o dokonanie oceny technicznej towarów ............................................................................. 93 10. Zakres działania wnioskodawcy ........................................... 94 V. Przydatne adresy .............................................................95
BIAŁORUŚ – PRZEWODNIK PO RYNKU I.
Aspekty prawne polsko‐białoruskiej współpra‐
cy gospodarczej 1.
Priorytet umowy międzynarodowej w systemie prawa Białorusi Białoruś uznaje priorytet umowy międzynarodo‐
wej. Umowa międzynarodowa stanowi integralną część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnio‐
ne od wydania ustawy. Umowa międzynarodowa ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową (art. 6 kodeksu cywilnego). Polsko‐białoruskie umowy w zakresie współpracy gospodarczej Na szczególną uwagę ze względów praktycznych zasługują następujące umowy: 1. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Re‐
publiką Białoruś o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, sporządzona w Warszawie dnia 24 kwietnia 1992 r. (Dz. U. z dnia 16 grud‐
nia 1993 r.). 2.
2. Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Pol‐
skiej a Rządem Republiki Białoruś w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakre‐
sie podatków od dochodu i majątku, sporzą‐
dzona w Mińsku dnia 18 listopada 1992 r. (Dz. U. z dnia 13 grudnia 1993 r.) 3. Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, sporzą‐
dzona w Mińsku dnia 26 października 1994 r. (Dz. U. z dnia 15 listopada 1995 r.). 11
3.
Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, sporządzona w Warszawie dnia 24 kwietnia 1992 r. (Dz. U. z dnia 16 grudnia 1993 r.). 1) definiuje pojęcia „inwestycja” i „inwestor” (art. 1, 2); 2) zobowiązuje każdą stronę umowy do:  zapewnienia na swoim terytorium korzyst‐
nych warunków dla istniejących lub przy‐
szłych inwestycji dokonywanych przez inwestorów drugiej strony (art. 2 ust. 1);  przyznawania inwestorowi drugiej strony wszelkich uprawnień, przywilejów i ułatwień wynikających z jej obowiązującego ustawo‐
dawstwa (art. 2 ust. 2);  do przyznawania inwestycjom i działalności związanej z inwestycjami dokonanymi na jej terytorium przez inwestorów drugiej strony traktowanie nie mniej korzystne niż przyzna‐
ne przez nią inwestycjom i działalności zwią‐
zanej z inwestycjami dokonanymi przez jej własnych inwestorów lub inwestorów które‐
gokolwiek państwa trzeciego (art. 3 ust. 1);  zapewnienia inwestorom drugiej strony swo‐
bodny transfer płatności związanych z inwe‐
stycjami (art. 5); 4.
 zapewnienia prawa do subrogacji (art. 6). Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białoruś w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podat‐
ków od dochodu i majątku, sporządzona w Miń‐
sku dnia 18 listopada 1992 r. (Dz. U. z dnia 13 grudnia 1993 r.) 1. Dotyczy następujących podatków w Republice Białoruś:  podatku od dochodu i zysku osób prawnych,  podatku dochodowego osób fizycznych (art. 2 ust. 1 pkt. b) Umowy). 2. Podstawowa zasada: 1) Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z umową może być opodatkowany w drugim Państwie, to 12
pierwsze Państwo zwolni taki dochód lub mają‐
tek od opodatkowania z uwzględnieniem po‐
niższego postanowienia; 2) Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie osiąga dochód w postaci dywidend lub odsetek, który może być opodatkowany w drugim państwie, wtedy pierwsze państwo zezwoli na potrącenie od podatku dochodowego tej osoby kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w drugim państwie. Jednakże takie potracenie nie może przekroczyć kwoty podatku pierwszego państwa, jaka została obliczona od takiego do‐
chodu zgodnie z jego ustawodawstwem i prze‐
pisami (art. 23 Umowy). 5.
Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Repu‐
bliką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, sporządzona w Mińsku dnia 26 października 1994 r. (Dz. U. z dnia 15 listo‐
pada 1995 r.). Reguluje mi. sprawy:  ochrony prawnej osób jednej strony na teryto‐
rium drugiej strony,  udzielenia pomcy,  uznawania dokumentów,  języka dokumentów we wzajemnym obrocie,  właściwości prawa i sądów,  uznania i wykonania orzeczeń sądowych. 6.
Ochrona prawna
1. Osoby jednej umawiającej się strony korzystają na terytorium drugiej umawiającej się strony z takiej samej ochrony prawnej w sprawach ma‐
jątkowych i niemajątkowych, jaka przysługuje osobom tej umawiającej się strony. 2. Osoby jednej umawiającej się strony mają pra‐
wo swobodnego zwracania się do organów drugiej umawiającej się strony, właściwych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowni‐
czych i karnych, występowania przed nimi, wy‐
taczania powództw, składania wniosków, jak również dokonywania innych czynności proce‐
sowych na tych samych warunkach, co osoby tej umawiającej się strony (art. 1 Umowy). 13
7.
Uznawanie dokumentów polskich na Białorusi 1. Dokumenty, które we właściwej formie sporzą‐
dził lub uwierzytelnił właściwy organ polski, opatrzone pieczęcią urzędową i podpisem oso‐
by uprawnionej, posiadają moc dowodową na terytorium Białorusi bez potrzeby legalizacji. Dotyczy to także odpisów i tłumaczeń doku‐
mentów, które uwierzytelnił właściwy organ. 2. Dokumenty, które na terytorium Polski trakto‐
wane są jako dokumenty urzędowe, uważane są za takie również na terytorium Białorusi (art. 11 Umowy). 8.
Język dokumentów we wzajemnym obrocie 1. W sprawach objętych Umową wnioski sporzą‐
dza się w języku urzędowym wzywającej stro‐
ny, dołączając tłumaczenie na język urzędowy wezwanej strony, język rosyjski lub angielski. 2. Tłumaczenie wniosku, a także, jeżeli zgodnie z postanowieniami Umowy jest to wymagane, tłumaczenie dołączanych pism i dokumentów powinno być sporządzone i uwierzytelnione przez tłumacza przysięgłego lub urzędowego (art. 4 Umowy). 9.
Właściwość prawa i sądów
1. Zobowiązania ze stosunków umownych podle‐
gają prawu tej umawiającej się strony, na któ‐
rej terytorium została zawarta umowa, chyba że uczestnicy stosunku zobowiązaniowego poddadzą ten stosunek wybranemu przez sie‐
bie prawu (art. 38 ust. 1). 2. W sprawach wymienionych wyżej właściwy jest sąd tej umawiającej się strony, na której tery‐
torium ma miejsce zamieszkania lub siedzibę pozwany. Właściwy jest również sąd tej uma‐
wiającej się strony, na której terytorium ma miejsce zamieszkania lub siedzibę powód, jeżeli na tym terytorium znajduje się przedmiot spo‐
ru albo majątek pozwanego. Właściwość tę strony stosunku zobowiązaniowego mogą zmienić w drodze umowy (art. 38 ust. 2, 3 Umowy). 14
10. Uznanie i wykonanie orzeczeń sądowych Białoruś i Polska uznają i wykonują na swym tery‐
torium orzeczenia sądów wydane na terytorium drugiej umawiającej się strony: 1) w sprawach cywilnych, rodzinnych i pracowni‐
czych, 2) w sprawach karnych ‐ w części dotyczącej na‐
prawienia szkody spowodowanej przestęp‐
stwem. Za orzeczenia sądowe uważa się również ugody sądowe zawarte w ustalonym trybie w sprawach cywilnych, rodzinnych i pracowniczych o charakte‐
rze majątkowym (art. 54 Umowy). 11. Hierarchia krajowych aktów prawnych Białorusi 1) Konstytucja (ma najwyższą moc prawną), 2) Dekrety i Ukazy Prezydenta, (teksty są dostęp‐
ne nieodpłatnie na stronie internetowej http://president.gov.by/ru/official_documents
_ru/), 3) Kodeks Cywilny, 4) kodeksy pozostałe (teksty wszystkich kodeksów są dostępne nieodpłatnie na stronie interne‐
towej http://www.pravo.by/main.aspx?guid=6361, 5) Ustawy. Im wyżej w ww. hierarchii plasuje akt prawny tym wyższą siłe ma w stosunku do aktu prawnego uplasowanego niżej (art. 10 ustawy z dnia 10.01.2000 r. nr 361‐З – O normatywnych aktach prawnych Republiki Białoruś). II. Aspekty prawne działalności gospodarczej na Białorusi 1.
Prywatyzacja majątku państwowego na Białorusi
Obiekty prywatyzacji mienia państwowego na Białorusi mogą stanowić:  państwowe przedsiębiorstwo unitarne jako zespół majątkowy;  akcje (udziały) w spółkach, które stanowią 15
własność republiki Białoruś lub jednostki ad‐
ministracyjno‐terytorialnej. Uczestniczyć w prywatyzacji mogą:  osoby fizyczne, w tym cudzoziemcy i bezpań‐
stwowcy;  osoby prawne Republiki Białoruś;  inne państwa oraz ich jednostki administracyj‐
no‐terytorialne, organizacje międzynarodowe;  zagraniczne osoby prawne oraz inne instytucje zagraniczne (art. 1 ustawy z dnia 19.01.1993 r. – O prywatyzacji mienia państwowego oraz o przekształceniu państwowych przedsiębiorstw unitarnych w otwarte spółki akcyjne). 2.
Sposoby prywatyzacji majątku państwowego na Białorusi 1) sprzedaż akcji (udziałów) spółek w drodze au‐
kcji; 2) sprzedaż akcji (udziałów) w drodze konkursu; 3) sprzedaż przedsiębiorstw w drodze aukcji; 4) sprzedaż przedsiębiorstw w drodze konkursu; 5) sprzedaż akcji spółki akcyjnej typu otwartego wskutek zarządzania powierniczego; 6) sprzedaż obiektu prywatyzacji w innych przy‐
padkach określonych przez Prezydenta RB (art. 4 tejże ustawy). 3.
Nabywanie nieruchomości gruntowych na wła‐
sność 1. Nie mogą nabywać na własność działek grun‐
towych zagraniczne osoby prawne. 4.
2. Mogą nabyć na własność nieruchomość grun‐
tową osoby prawne zarejestrowane na Białoru‐
si, w tym z udziałem zagranicznym (art. 12 kodeksu ziemskiego). Sposoby nabycia na własność nieruchomości gruntowych stanowiących własność państwową 1) W drodze aukcji. 2) Bez przeprowadzenia aukcji:  jeśli nabywca jest właścicielem nieruchomości budynkowych lub innych obiektów położonych na tej działce; 16
 w innych przypadkach określonych przez Pre‐
zydenta Republiki Białoruś (art. 12 kodeksu ziemskiego); 5.
 w celu budowy obiektów serwisu w strefach przylegających do dróg (ust. 6 UP z dnia 27.12.2007 r. nr 667 „O wywłaszczeniu i przy‐
znaniu działek gruntowych”). Nabywanie domów (mieszkań) na własność
1. Może nabywać domy (mieszkania) na własność każda osoba zarejestrowana na Białorusi. 2. Mogą nabywać na własność domy (mieszkania) stanowiące własność prywatną (chyba że ina‐
czej stanowi prawo) cudzoziemcy mieszkający na stałe za granicą albo przebywający lub mieszkający na Białorusi tymczasowo, a także osoby prawne z siedzibą poza granicami Biało‐
rusi. 3. Mogą nabywać na własność domy (mieszkania) stanowiące własność państwową tylko w przy‐
padku, jeśli tak stanowi umowa międzynaro‐
dowa, cudzoziemcy mieszkający na stałe za granicą albo przebywający lub mieszkający na Białorusi tymczasowo, a także osoby prawne z siedzibą poza granicami Białorusi (art. 73 ko‐
deksu mieszkalnego RB). 6.
Forma umowy sprzedaży nieruchomości 1. Umowa sprzedaży nieruchomości wymaga formy pisemnej i powinna być sporządzona w formie jednego dokumentu podpisanego przez strony pod rygorem nieważności (art. 521, 531 ust. 1, 2 k.c. RB). 7.
2. Umowa sprzedaży nieruchomości podlega reje‐
stracji państwowej i uważana jest za zawartą z chwilą dokonania rejestracji przez regionalną agencję ds. państwowej rejestracji i katastru gruntów (art. 522 ust.1, art. 529 ust. 2, art. 531 ust. 3 k.c. RB, art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.07.2002 r. „O państwowej rejestracji mienia nieruchomego, praw do niego oraz czynności z nim”). Dzierżawa nieruchomości gruntowych Dzierżawcą nieruchomości gruntowych może być każdy podmiot gospodarczy w tym podmiot zagra‐
17
8.
niczny. Termin oraz inne warunki dzierżawy działki określa umowa dzierżawy. W przypadku dzierżawy działki rolnej termin dzier‐
żawy nie może być krótszy niż 10 lat. Termin dzierżawy działki stanowiącej własność państwową dzierżawionej w związku z posiada‐
niem na własność budynków i innych obiektów nieruchomości położonych na tej działce nie może być krótszy niż okres służby tych obiektów okre‐
ślony przez normy techniczne (chyba że dzierżaw‐
ca zgadza się na krótszy termin dzierżawy) oraz nie może przekroczyć 99 lat (art. 17 kodeksu ziemskie‐
go). Forma umowy dzierżawy nieruchomości 1. Umowa dzierżawy nieruchomości wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności oraz podlega rejestracji państwowej chyba że ina‐
czej stanowią przepisy szczególne (art. 580 ust. 1, 2, art. 629 ust. 1, 3 k.c. RB). 2. Umowa dzierżawy nieruchomości uważana jest za zawartą z chwilą dokonania rejestracji pań‐
stwowej (art. 629 ust. 2 k.c. RB). 9.
Działalność licencjonowana
Wymaga uzyskania licencji m.in.: Rodzaj dzia‐
Organ wydający Okres licencję ważności łalności licencji lat Przewozy osób Przewozy ładunków w transporcie międzynaro‐
dowym Działalność w dziedzinie łączności Ministerstwo Transportu 10 Ministerstwo Łączności 18
5 Działalność w Ministerstwo zakresie na‐
Przemysłu bywania zło‐
mu i odpadów 10 czarnych i kolorowych metali Produkcja Komitet wyrobów Państwowy zawierających ds. Standardów 5 spirytus oraz papierosów Działalność w Ministerstwo 5 zakresie Oświaty oświaty
Handel wyro‐
Administracja bami zawiera‐ Komitetu jącymi Obwodowego 5 spirytus oraz (Mińska) papierosami Handel wyro‐
Belneftechim
bami z ropy 10 naftowej 10. Osoby, którym przysługuje prawo do uzyskania licencji 1) osobom prawnym Białorusi; 2) przedsiębiorcom indywidualnym, chyba że ina‐
czej stanowi prawo; 3) przedstawicielstwam zagranicznych firm, chyba że inaczej stanowi prawo (ust. 4 Regulaminu o licencjonowaniu poszczególnych rodzajów dzia‐
łalności zatw. UP z dnia 01.09.2010r. nr 450). Wniosek o wydanie licencji podlega rozpatrzeniu przez organ uprawniony do wydania licencji w terminie do 10 dni roboczych. W przypadku ko‐
nieczności przeprowadzenia badania warunków licencyjnych termin rozpatrzenia może być prze‐
dłużony o 10 dni roboczych (ust. 22 Regulaminu). 11. Wykonanie robót budowlanych na Białorusi
Wykonanie poszczególnych robót w zakresie archi‐
tektury i budownictwa, wykaz których określa Rada Ministrów Białorusi, wymaga uzyskania ate‐
statu zgodności wydawanego w trybie określonym przez Radę Ministrów Białorusi (ust. 1.11 UP RB z dnia 14.01.2014 r. nr 26 „O sposobach udoskona‐
19
lenia działalności w dziedzinie budownictwa”).
Wymagają uzyskania atestatu rodzaje działalności w zakresie: 1) badań technicznych dla projektów budowy I ‐ IV klasy złożoności; 2) opracowania przedprojektowej (przed inwesty‐
cyjnej) dokumentacji; 3) wykonania funkcji generalnego projektanta; 4) opracowania rozdziałów dokumentacji projek‐
towej dla budowy obiektów I ‐ IV klasy złożo‐
ności; 5) wykonania funkcji zamawiającego, inwestora, świadczenia usług inżynieryjnych przy budowie obiektów I ‐ IV klasy złożoności; 6) działalności urbanistycznej; 7) wykonania funkcji wykonawcy generalnego; 8) budownictwa obiektów I ‐ IV klasy złożoności (Postanowienie Rady Ministrów Białorusi z dnia 21.03.2014 r. nr 252 "O poszczególnych kwe‐
stiach atestowania osób prawnych oraz przed‐
siębiorców indywidualnych, kierowników, specjalistów organizacji oraz przedsiębiorców indywidualnych, wykonujących działalność w dziedzinie budownictwa”). 12. Nabycie uprawnień do wykonania robót budow‐
lanych Wniosek o wydanie atestatu zgodności składa się z załączeniem dokumentów określonych przez Radę Ministrów w Inżynieryjnym Republikańskim Uni‐
tarnym Przedsiębiorstwie „Biełstrojcentr”,które rozpatruje wniosek w terminie 15 dni roboczych od dnia jego otrzymania. Decyzję o wydaniu lub odmowie wydania atestatu zgodności wydaje Mi‐
nisterstwo Architektury i Budownictwa. Atestat zgodności wydaje się na pięć lat (ust. 2, 6, 10, 11, 14 tegoż Postanowienia RM). Rejestr podmiotów posiadających atestaty zgod‐
ności uprawniające do wykonania poszczególnych robot budowlanych znajduje się na stronie inter‐
netowej http://att.bsc.by/reestr. 20
Rejestr zawiera następujące dane:  numer atestatu zgodności;  rodzaj robót budowlanych;  nazwę i adres siedziby osoby prawnej, lub imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania przed‐
siębiorcy indywidualnego;  datę wydania atestatu zgodności;  okres ważności atestatu zgodności;  o ustaniu działania atestatu zgodności;  o wydanych duplikatach zgodności oraz o zmianach wprowadzonych do atestatu zgod‐
ności. 13. Dopuszczalne organizacyjno‐prawne formy pod‐
miotów gospodarczych na Białorusi:  spółka akcyjna typu otwartego,  spółka akcyjna typu zamkniętego,  spółka z ograniczoną odpowiedzialnością,  spółka z dodatkową odpowiedzialnością,  spółka komandytowa,  spółka pełna (jawna),  przedsiębiorstwo unitarne. Podstawowy akt prawny dla powołania i funkcjo‐
nowania ww. podmiotów stanowi kodeks cywilny Białorusi. W przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki z do‐
datkową odpowiedzialnością szczególnym aktem prawnym jest ustawa z dnia 09.12.1992 r. o spół‐
kach gospodarczych. 14. Odpowiedzialność za zobowiązania osoby praw‐
nej 1. Osoba prawna odpowiada za swoje zobowią‐
zania załym swoim majątkiem, chyba że inaczej stanowi prawo. 2. Wspólnik osoby prawnej lub właściciel jej ma‐
jątku nie odpowiada za zobowiązania osoby prawnej, a osoba prawna nie odpowiada za zo‐
bowiązania wspólnika (właściciela), chyba że inaczej stanowi ustawa lub dokumenty założy‐
cielskie osoby prawnej. 3. Odpowiedzialność subsydiarna wspólników, innych osób, w tym kierownika osoby prawnej, za zobowiązania tej osoby prawnej występuje 21
tylko w przypadku, kiedy wskutek wykonania przez osobę prawną poleceń ww. osób nastąpi‐
ła upadłość tej osoby prawnej (art. 52 kodeksu cywilnego). 15. Spółka akcyjna
Spółką akcyjną jest spółka, której kapitał zakłado‐
wy dzieli się na akcje o równej wartości nominal‐
nej, a jej wspólnicy (akcjonariusze) nie odpowiadają za zobowiązania spółki i ponoszą ryzyko szkody w związku z działalnością spółki jedynie w zakresie wartości przysługujących im akcji (art. 96 k.c.). Spółka akcyjna, której akcjonariusze mogą rozpo‐
rządzać akcjami bez zgody innych akcjonariuszy, jest spółką akcyjną typu otwartego. Spółka akcyj‐
na, w której zbycie akcji możliwe jest tylko za zgo‐
dą innych akcjonariuszy lub na rzecz określonych osób, jest spółką akcyjną typu zamkniętego (art. 97 k.c.). Zawiązać spółkę akcyjną mogą co najmniej dwie osoby (art. 98 ust. 6 k.c.). W celu zawiązania spółki akcyjnej założyciele za‐
wierają umowę na piśmie o utworzeniu spółki akcyjnej. Dokumentem założycielskim spółki akcyj‐
nej jest jej statut (art. 98 k.c.). 16. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jest spół‐
ka, której kapitał zakładowy dzieli się na udziały o wysokości określonej w dokumentach założyciel‐
skich, a jej wspólnicy nie odpowiadają za zobowią‐
zania spółki i ponoszą ryzyko szkody w związku z działalnością spółki jedynie w zakresie wartości przysługujących im udziałów (art. 86 k.c.). Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowie‐
dzialnością dzieli się na udziały o równej lub nie‐
równej wartości nominalnej, których wysokość określa się w dokumentach założycielskich. Wspólnik może mieć tylko jeden udział. Wysokość udziałów wspólników wyraża się w wartości nomi‐
nalnej oraz w stosunku procentowym do wartości nominalnej kapitału zakładowego. 22
Zawiązać spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością mogą co najmniej dwie osoby. Spółka nie może mieć w swoim składzie jednego wspólnika. W celu zawiązania spółki z ograniczoną odpowie‐
dzialnością założyciele zawierają umowę założy‐
cielską oraz zatwierdzają statut spółki, które są dokumentami założycielskimi spółki (art. 88 k.c.). 17. Statut spółki z ograniczona odpowiedzialnością
Dokumentem założycielskim spółki jest statut za‐
twierdzony przez jego założycieli (wspólników). Statut spółki powinien określać:  miejsce siedziby;  cele działalności, a w przypadkach określonych przez prawo również przedmiot działalności;  wysokość kapitału zakładowego;  prawa i obowiązki wspólników;  strukturę, zasady powołania, skład i zakres kompetencji władz spółki;  zasady zarządzania działalnością spółki;  organ zarządzania spółką;  zasady podjęcia uchwał przez władze spółki, w tym wykaz spraw, w których uchwały zapadają jednogłośnie lub większością kwalifikowaną (co najmniej 2/3, ¾) głosów;  zasady podziału dywidendy;  wykaz przedstawicielstw i filii;  odpowiedzialność spółki i wspólników;  zasady zatwierdzenia zeznań finansowych spółki, jej przedstawicielstw i filii;  zasady i zakres udostępnienia informacji o spółce wspólnikom;  wykaz wspólników oraz dane o wysokości ich udziałów;  wysokość i skład wkładów dodatkowych wspólników do kapitału zakładowego spółki;  wskazanie organu władzy spółki, którego za‐
kres kompetencji stanowi tworzenie i likwida‐
cja przedstawicielstw oraz filii spółki;  zasady wystąpienia wspólnika ze spółki oraz 23
jego wykluczenia ze składu wspólników;  zasady przeniesienia udziału lub jego części w kapitale zakładowym spółki na inna osobę.  inne dane przewidziane przez prawo albo za zgodą założycieli (wspólników) (art. 14, 92 ustawy o spółkach z ograniczona odpowie‐
dzialnością). 18. Władze spółki Władze spółki stanowią:  walne zgromadzenie wspólników;  rada dyrektorów (rada nadzorcza), jeśli tak stanowi statut spółki;  organ wykonawczy spółki – kolegialny organ wykonawczy (zarząd lub dyrekcja) i (lub) jed‐
noosobowy organ wykonawczy (dyrektor lub dyrektor generalny) – zgodnie ze statutem;  organ kontrolujący spółki – komisja rewizyjna lub rewizor;  inne organy, jeśli tak stanowi statut. Członkowie organów władzy spółki powinni działać w interesie spółki rzetelnie i rozsądnie (art. 33 ustawy o spółkach gospodarczych). 19. Walne zgromadzenie wspólników
1. Walne zgromadzenie wspólników jest najwyż‐
szym organem władzy spółki, którego skład stanowią wszyscy wspólnicy. 1. Walne zgromadzenie wspólników może po‐
dejmować uchwały w każdej sprawie, związa‐
nej z działalnością spółki, w tym w sprawach, które stanowią kompetencje innych organów władzy spółki, jak również przekazać na rzecz organu wykonawczego spółki część swoich kompetencji. 2. Zgromadzenia mogą być zwyczajne lub nad‐
zwyczajne. Zwyczajne zgromadzenie odbywa się raz na rok. 3. Zwyczajne zgromadzenie powinno się odbyć najpóźniej w terminie trzech miesięcy po upły‐
wie roku (art. 38 ustawy o spółkach gospodar‐
czych). 24
20. Quorum Walnego zgromadzenia
Zgromadzenie jest uprawnione do podejmowania wiążących uchwał, jeśli uczestniczą w nim wspólni‐
cy, posiadający łącznie nie mniej niż 50% głosów, a w sprawach, w których wymagana jest jednomyśl‐
ność – wszyscy wspólnicy. W razie braku quorum zwyczajne zgromadzenie powinno, a nadzwyczajne zgromadzenie może się odbyć powtórnie z tym samym przedmiotem obję‐
tym porządkiem obrad. Powtórne zgromadzenie wspólników posiada qu‐
orum, jeśli jego uczestnicy posiadają łącznie ponad 30 procent wszystkich głosów (art. 43 ustawy o spółkach gospodarczych). 21. Prywatne przedsiębiorstwo unitarne Przedsiębiorstwem unitarnym jest organizacja komercyjna (osoba prawna), która nie jest właści‐
cielem mienia ujętego w jego bilansie. Przedsiębiorstwo działa na podstawie statutu za‐
twierdzonego przez założyciela ‐ jedynego wspól‐
nika przedsiębiorstwa (art. 113 k.c.). Właścicielem mienia prywatnego przedsiębiorstwa unitarnego jest osoba fizyczna lub prawna ‐ założy‐
ciel przedsiębiorstwa, a przedsiębiorstwu w sto‐
sunku do mienia przysługuje prawo do zarządu gospodarczego, tzn. prawo do posiadania, wyko‐
rzystania i rozporządzenia w zakresie określonym przez właściciela (art. 113, 276 k.c.). Przedsiębiorstwo nie może bez zgody właściciela sprzedać, oddać w dzierżawę, zastaw, wnieść w charakterze wkładu do spółki (towarzystwa) mie‐
nie przedsiębiorstwa lub w inny sposób nim rozpo‐
rządzać (art. 276 ust. 3 k.c.). Kierownika przedsiębiorstwa powołuje właściciel mienia (art. 113 ust. 4 k.c.). 22. Kapitał zakładowy spółki (przedsiębiorstwa uni‐
tarnego) Minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej typu zamkniętego wynosi 100 kwot bazowych, a spółki 25
akcyjnej typu otwartego – 400 kwot bazowych. W przypadku pozostałych form organizacyjno‐
prawnych podmiotów gospodarczych wysokość kapitału zakładowego tych podmiotów określają ich wspólnicy według własnego uznania. Kapitał zakładowy spółki określony w jej dokumen‐
tach założycielskich powinien być opłacony w ter‐
minie 12 miesięcy od dnia dokonania rejestracji państwowej podmiotu gospodarczego, chyba że inaczej stanowi prawo albo dokumenty założyciel‐
skie podmiotu gospodarczego określają krótszy termin na opłacanie kapitału zakładowego niż to stanowi prawo. Wkłady podmiotów zagranicznych do kapitału zakładowego spółki (przedsiębiorstwa) mogą być wnoszone w formie tak pieniężnej, jak i niepie‐
niężnej. W przypadku pokrycia udziałów w kapitale zakła‐
dowym w walicie zagranicznej jej przeliczenie od‐
bywa się według oficjalnego kursu rubla białoruskiego w stosunku do tej waluty zagranicz‐
nej określonego przez Narodowy Bank Białorusi z dnia faktycznego pokrycia udziału. W przypadku pokrycia udziałów w kapitale zakła‐
dowym spółki w drodze wniesienia do spółki wkła‐
du niepieniężnego (aportu) powinna być przeprowadzona wycena wartości mienia, które stanowi aport (ust. 7, 8 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych (zatw. De‐
kretem Prezydenta nr 1 z dnia 16.01.2009 r.). 23. Powołanie spółki. Na pierwszym etapie założyciele podejmują uchwałe o powołaniu spółki (może być w formie umowy założycielskiej), która powinna określać:  zasady współpracy założycieli w zakresie utworzenia spółki, ich prawa i obowiązki w tym zakresie, w tym zasady opracowania pro‐
jektu statutu spółki;  podział pomiędzy założycielami obowiązków w zakresie przygotowania się do państwowej re‐
jestracji spółki, w tym w zakresie uzgodnienia 26
nazwy spółki, założenia rachunku tymczaso‐
wego ii.;  wysokość kapitału zakładowego, sposób po‐
krycia udziałów przez założycieli;  osobę, która dokona wyceny wkładu niepie‐
niężnego (aport);  założyciela umocowanego do podpisania wniosku o państwową rejestrację spółki w przypadku, jeśli założycieli spółki jest więcej niż trzy osoby i założyciele podjęli taką decy‐
zję;  sposób zwołania i przeprowadzenia zebrania założycielskiego spółki. 24. Odpowiedzialność założycieli
Założyciele spółki ponoszą odpowiedzialność soli‐
darną za zobowiązania powstałe w związku z po‐
wołaniem spółki przed dokonaniem państwowej rejestracji. Spółka przejmuje na siebie odpowiedzialność za zobowiązania założycieli powstałe w związku z powołaniem spółki pod warunkiem akceptacji ich działań przez walne zgromadzenie wspólników (art. 11 ustawy o spółkach gospodarczych). 25. Czynności w ramach wykonania uchwały założy‐
cielskiej 1) Wystąpienie do urzędu rejestrowego z wnio‐
skiem o zarezerwowanie nazwy spółki. Rezer‐
wacji nazwy spółki dokonują jednostki terytorialne Ministerstwa Sprawiedliwości w administracji Mińska oraz obwodów. Zaświad‐
czenie potwierdzające rezerwację nazwy spółki ważne jest w ciągu jednego miesiąca od dnia wydania. 2) Zapewnienie adresu siedziby spółki. Siedziba nie może się mieścić w lokalach mieszkalnych, chyba że inaczej stanowi prawo. 3) Opracowanie projektu statutu spółki. 4) Przygotowanie i przeprowadzenie zebrania założycielskiego spółki. 26. Sprawy objęte porządkiem obrad zebrania zało‐
życielskiego spółki  zatwierdzenie wyceny wartości wkładów nie‐
27
pieniężnych wspólników do kapitału zakłado‐
wego spółki;  zatwierdzenie statutu spółki  powołanie władz spółki;  podejmowanie uchwał w innych sprawach zgodnie z ustawą o spółkach gospodarczych. 27. Procedura zebrania założycielskiego
Zebranie założycielskie spółki odbywa się w formie ocznej, przewidującej obecność i udział w zebra‐
niu, w tym w głosowaniu wszystkich założycieli. Uchwały zebrania w ww. sprawach zapadają jed‐
nogłośnie. Liczbę głosów przysługujących założycielowi okre‐
śla się proporcjonalnie do wysokości jego plano‐
wanego udziału w kapitale zakładowym spółki, chyba że uchwała o powołaniu spółki stanowi ina‐
czej. Każda uchwała zebrania założycielskiego wpisuje się do protokołu, który powinien być podpisany przez wszystkich założycieli (art. 12 tejże ustawy). 28. Urzędy rejestrowe
Rejestracji państwowej podmiotów gospodarczych dokonuje komitet wykonawczy obwodu (miasta – w Mińsku) w dniu złożenia wniosku (ust. 9 Regu‐
laminu o państwowej rejestracji podmiotów go‐
spodarczych). 29. Dokumenty niezbędne dla rejestracji spółki Do wniosku o rejestrację spółki należy załączyć następujące dokumenty: dwa egzemplarze dokumentów statutu, dla wspólnika zagranicznego: a. osoby prawnej ‐ zalegalizowany wyciąg z reje‐
stru sądowego (handlowego) wraz z tłumacze‐
niem na język rosyjski (białoruski) dokonanym przez tłumacza przysięgłego (odpis jest hono‐
rowany w okresie jednego roku od dnia jego wydania) 28
b. osoby fizycznej – kserokopia paszportu wraz z tłumaczeniem na język rosyjski (białoruski) do‐
konanym przez tłumacza przysięgłego, c. dowód dokonania wpłaty tytułem rejestracji podmiotu w wysokości trzech kwot bazowych (ust. 7, 8 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych). 30. Złożenie wniosku o państwową rejestrację spółki
Wniosek o rejestrację państwową spółki podpisują wszyscy założyciele. Jeśli jednak jest ich więcej niż trzech, mogą uprawnić jednego z nich, co powinno wówczas wynikać z uchwały o powołaniu spółki. Jeśli założyciel jest osobą prawną, wniosek podpi‐
suje osoba uprawniona do reprezentowania zało‐
życiela albo pełnomocnik działający tytułem pełnomocnictwa. Jeśli założyciele (pełnomocnicy) składają wniosek bezpośrednio w urzędzie rejestrowym, uwierzytel‐
nienia ich podpisów dokonuje pracownik urzędu rejestrowego, który przyjmuje dokumenty. W in‐
nych przypadkach podpisy założycieli podlegają uwierzytelnieniu przez notariusza. Przy złożeniu wniosku osoba fizyczna okazuje do‐
kument stwierdzający tożsamość tej osoby oraz dokument potwierdzający jej uprawnienia, jeśli reprezentuje ona inną osobę prawną lub fizyczną. W przypadku reprezentowania interesów zagra‐
nicznej osoby prawnej wymagana jest kopia nota‐
rialnie poświadczonego pełnomocnictwa (ust. 19 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych). 31. Dokonanie rejestracji spółki
W dniu złożenia dokumentów w urzędzie reje‐
strowym urząd dokonuje rejestracji spółki przy‐
stawiając stempel na statucie, którego jeden egzemplarz tuż wydaje na ręce wnioskodawcy, oraz dokonując wpisu do Jednolitego Państwowe‐
go Rejestru Osób Prawnych oraz Przedsiębiorców Indywidualnych. Od tej chwili spółka jest zareje‐
strowana. 29
Zaświadczenie dokonania rejestracji państwowej
spółki wydaje się najpóźniej następnego dnia ro‐
boczego po dokonaniu rejestracji (ust. 23 Regula‐
minu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych). Urząd rejestrowy zgłasza spółkę do urzędu skar‐
bowego, urzędu statystycznego, organów Fundu‐
szu Osłon Socjalnych Ministerstwa Pracy oraz Osłon Socjalnych, Białoruskiego Republikańskiego Unitarnego Przedsiębiorstwa Ubezpieczającego „Belgosstrach” (odpowiednik ZUS) i w terminie pięciu dni roboczych od dnia dokonania rejestracji wydaje spółce dokument potwierdzający zgłosze‐
nie spółki do ww. instytucji (ust. 25 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodar‐
czych). 32. Likwidacja spółki
Otwarcie likwidacji osoby prawnej następuję na podstawie jednogłośnej uchwały wspólników, a w przypadkach określonych w prawie na podstawie orzeczenia sądu (art. 57 kodeksu cywilnego). Wspólnicy (sąd) powołują komisję likwidacyjną (likwidatora) i określają tryb i terminy likwidacji zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art. 58 kodeksu cywilnego). Komisja likwidacyjna (likwidator) powinna nie‐
zwłocznie w terminie 10 dni zawiadomić o tej oko‐
liczności organ rejestrowy, który dokonuje odpowiedniego wpisu w rejestrze państwowym osób prawnych. Komisja likwidacyjna (likwidator) umieszcza w prasie ogłoszenie o otwarciu likwidacji, trybie i terminach zgłoszenia wierzytelności. Termin zgło‐
szenia wierzytelności nie może być krótszy niż dwa miesiące od dnia ukazania się ogłoszenia. Po upływie terminu do zgłoszenia wierzytelności komisja likwidacyjna (likwidator) sporządzą po‐
średni bilans likwidacyjny, który zawiera dane o majątku osoby prawnej w likwidacji, wykaz zgło‐
szonych wierzytelności oraz wynik ich rozpatrze‐
nia. Bilans pośredni zatwierdzają wspólnicy albo sąd (art. 59 kodeksu cywilnego). 30
Termin likwidacji nie może przekraczać 9 miesięcy od dnia powzięcia uchwały o likwidacji. Wspólnicy mogą przedłużyć ten termin do 12 miesięcy (ust. 6 Regulaminu o likwidacji (zamknięciu działalności) podmiotów gospodarczych, zatw. DP RB z 16.01.2009 r. nr 1). 33. Kolejność zaspokojenia wierzytelności przy likwi‐
dacji spółki Zaspokojenie wierzytelności odbywa się na pod‐
stawie pośredniego bilansu likwidacyjnego w na‐
stępującej kolejności: 1) roszczenia osób fizycznych, wobec których dłużnik odpowiada na wyrządzenie szkody ich zdrowiu lub życiu, poprzez skapitalizowanie odpowiednich należności; 2) wierzytelności tytułem umów o pracę, oraz umów cywilnoprawnych, a także umów autor‐
skich; 3) wierzytelności tytułem zaległości przed budże‐
tem, czyli skarbem państwa, oraz wierzytelno‐
ści zabezpieczone zastawem (kosztem zastawionych rzeczy); 4) pozostałe wierzytelności (art. 60 ust. 1 kodeksu cywilnego). Roszczenia wierzycieli zgłoszone po upływie termi‐
nu określonego przez komisję likwidacyjną (likwi‐
datora) są zaspokajane kosztem mienia, które pozostanie po zaspokojeniu roszczeń wierzycieli zgłoszonych w terminie (art. 60 ust. 5 kodeksu cywilnego). 34. Zamknięcie likwidacji
Po zatwierdzeniu pośredniego bilansu likwidacyj‐
nego następuje spłata długów w określonej kolej‐
ności na rzecz wierzycieli pierwszej ‐ trzeciej kolejności. Spłata długów na rzecz wierzycieli czwartej kolejności następuje po upływie jednego miesiącu od dnia zatwierdzenia bilansu likwidacyj‐
nego (art. 59 ust. 4 kodeksu cywilnego). Po zakończeniu rozliczeń z wierzycielami komisja likwidacyjna sporządza bilans likwidacyjny, który zatwierdzają wspólnicy (art. 59 ust. 5 kodeksu cywilnego). 31
Po uregulowaniu należności składa się zawiado‐
mienie z załączeniem bilansu zamknięcia w urzę‐
dzie rejestrowym o zamknięciu likwidacji spółki. Likwidacja spółki uznaje się za zamkniętą, a spółka za zlikwidowaną z datą podjęcia przez organ reje‐
strowy decyzji o dokonaniu wpisu do Jednolitego Państwowego Rejestru Osób Prawnych oraz Przed‐
siębiorców Indywidualnych o skreśleniu osoby prawnej z rejestru (art. 59 ust. 8 kodeksu cywilne‐
go). 35. Obowiązek dłużnika zgłosić upadłość
Dłużnik ma obowiązek złożyć w sądzie wniosek o upadłość w przypadku, jeśli:  zaspokojenie roszczenia wierzyciela (wierzy‐
cieli) spowoduje uniemożliwienie wykonania pieniężnego zobowiązań wobec innych wie‐
rzycieli albo zawieszenie działalności dłużnika – osoby prawnej;  wspólnicy (właściciel mienia dłużnika) podjęli uchwałę o złożeniu w sądzie wniosku o upa‐
dłość;  w innych przypadkach (art. 12 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie). 36. Prawo wierzyciela do złożenia wniosku o upa‐
dłość Wierzyciel może złożyć w sądzie wniosek o upa‐
dłość dłużnika w przypadku, jeśli jednocześnie spełnione są następujące warunki:  wierzyciel posiada wiarygodne, potwierdzone dokumentalnie dane potwierdzające niewy‐
płacalność dłużnika, która ma albo będzie mia‐
ła charakter stały;  zastosowanie do dłużnika egzekucji przymu‐
sowej, która okazała się bezskuteczna w ciągu trzech miesięcy albo się okazało, że brak u dłużnika majątku niezbędnego dla wykonania tego tytułu wykonawczego;  wysokość zadłużenia wobec wierzyciela skła‐
dającego wniosek do sądu wynosi co najmniej 100 kwot bazowych (w przypadku dłużnika z udziałem państwa – co najmniej 2500 kwot 32
bazowych) ‐ art. 12 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie). 37. Orzeczenie sądu w sprawie upadłości Po rozpatrzeniu wniosku o upadłość sąd gospodar‐
czy wydaje jedno z następujących orzeczeń: 1) o sanacji; 2) o otwarciu postępowania likwidacyjnego; 3) o umorzeniu postępowania (art. 12 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie). 38. Sanacja Termin sanacji nie może przekroczyć 18 miesięcy od dnia wydania orzeczenia sądu. Sąd może na wniosek zebrania wierzycieli lub za‐
rządcy skrócić lub wydłużyć termin sanacji o 12 miesięcy (art. 125 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie). 39. Postępowanie likwidacyjne w ramach bankruc‐
twa Termin postępowania likwidacyjnego nie może przekroczyć 1 roku od dnia wydania orzeczenia sądu. Sąd może wydłużyć termin postępowania likwida‐
cyjnego o 6 miesięcy (art. 140 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie). 40. Zgłoszenie wierzytelności po ogłoszeniu postę‐
powania konkurencyjnego Wierzycieli zgłaszają swoje wierzytelności dłużni‐
kowi w terminie dwóch miesięcy od dnia ukazania się ogłoszenia w prasie o otwarciu postępowania konkursowego. Zgłoszenie wierzytelności wysyła się do dłużnika pod adresem wskazanym w ogłoszeniu oraz do sądu gospodarczego, który prowadzi postępowa‐
nie w sprawie upadłości (bankructwa). Do zgłosze‐
nia załącza się dokumenty potwierdzające wierzytelność. Zarządca rozpatruje zgłoszone wierzytelności w terminie nieprzekraczającym siedmiu dni od dnia 33
ich otrzymania (art. 89 ustawy o upadłości (ban‐
kructwie). 41. Zaspokojenie wierzytelności poza kolejnościa przy likwidacji spółki w ramach bankructwa Poza kolejnością podlegają zaspokojeniu wierzy‐
telności w zakresie kosztów sądowych oraz kosz‐
tów na umieszczanie w prasie ogłoszeń zgodnie z prawem upadłościowym, a także wierzytelności powstałe po otwarciu postępowania konkursowe‐
go, w tym w zakresie:  roszczeń osób fizycznych w związku z wyrzą‐
dzeniem szkody ich życiu lub zdrowiu;  wypłat na rzecz pracowników tytułem umów o pracę oraz umów autorskich;  zapłaty podatków, składek, cła oraz innych na‐
leżności obligatoryjnych. 42. Kolejność zaspokojenia wierzytelności pozosta‐
łych Wierzytelności powstałe sprzed otwarcia postę‐
powania konkurencyjnego zaspokajane są w na‐
stępującej kolejności: 1) roszczenia osób fizycznych, wobec których dłużnik odpowiada na wyrządzenie szkody ich zdrowiu lub życiu, poprzez skapitalizowanie odpowiednich należności; 2) wypłaty na rzecz pracowników tytułem umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych oraz uisz‐
czenie składek ubezpieczenia socjalnego; 3) wypłaty obligatoryjne (z wyjątkiem wypłat zali‐
czanych do trzeciej i piątej kolejności); 4) roszczenia wierzycieli tytułem zobowiązań za‐
bezpieczonych zastawem ustanowionym na majątku dłużnika; 5) roszczenia innych wierzycieli (art. 141 ustawy o upadłości (bankructwie). 43. Zaspokojenie wierzytelności
Zarządca zaspokaja wierzytelności zgodnie z reje‐
strem wierzytelności. Wierzytelności każdej następnej kolejności są za‐
spokajane po całkowitym zaspokojeniu wierzytel‐
34
ności poprzedniej kolejności. Wierzytelności zgłoszone po upływie terminów zgłoszenia, ale powstałe przed chwilą otwarcia postępowania konkurencyjnego są zaspokajane kosztem majątku dłużnika, który pozostał po za‐
spokojeniu wierzytelności zgłoszonych w terminie. Wierzytelności, które nie zostały zaspokojone za przyczyną niewystarczającego majątku, uznawane są za wygasłe. Wierzyciele, których wierzytelności nie zostały zaspokojone w całości w związku z niewystarczają‐
cym majątkiem dłużnika, mogą żądać zaspokojenia swoich wierzytelności od osób trzecich, które otrzymali majątek wbrew prawu. Takie prawo przysługuje wierzycielowi w ciągu 10 lat od dnia zamknięcia postępowania likwidacyjnego (art. 147 ustawy o upadłości (bankructwie). 44. Informacje o podmiotach w likwidacji lub w upa‐
dłości 1) Informacje o podmiotach białoruskich, które są w likwidacji zawiera strona internetowa Mini‐
sterstwa Sprawiedliwości Białorusi http://justbel.info/Liquidation/FindMyRequest 2) Informacje o podmiotach białoruskich, które są w upadłości lub mają zaległości wobec fiskusa zawiera strona internetowa Ministerstwa ds. Podatków Białorusi http://www.nalog.gov.by/ru/Information_abo
ut_the_business_partner/. 45. Przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej
Przedstawicielstwo może być otworzone tylko w celach wykonania przez przedstawicielstwo w imieniu i na polecenie zagranicznej osoby prawnej działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym, w tym w zakresie: 1) efektywnego wsparcia realizacji umów między‐
narodowych Republiki Białoruś w zakresie współpracy handlowej, finansowej, naukowej, technicznej, transportowej oraz poszukiwania możliwości do jej rozwoju, udoskonalenia tej współpracy, powstania i rozwoju wymiany in‐
formacją gospodarczą oraz naukowo‐
35
techniczną; 2) badania rynków towarowych Republiki Biało‐
ruś; 3) adania możliwości zrealizowania inwestycji na terenie Białorusi; 4) tworzenia spółek handlowych z udziałem za‐
granicznym; 5) sprzedaży biletów i rezerwacji miejsc przez fir‐
my w zakresie przewozów powietrznych, kole‐
jowych, samochodowych, morskich; 6) innej społecznie użytecznej działalności tylko z zezwolenia Ministerstwa Spraw Zagranicznych Białorusi uzgodnionego z odpowiednimi orga‐
nami państwa białoruskiego (ust. 4 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych orga‐
nizacji (zatwierdzony uchwałą RM z dnia 31.12.2013 r. nr 1189). 46. Dokumenty wymagane przy rejestracji przedsta‐
wicielstwa zagranicznej osoby prawnej 1) o rejestrację przedstawicielstwa do MSZ RB; 2) odpis KRS wraz z tłumaczeniem na język rosyj‐
ski (honorowany w okresie 3 miesięcy od dnia wystawienia), 3) regulamin przedstawicielstwa zatwierdzony przez spółkę macierzystą; 4) program działania przedstawicielstwa zatwier‐
dzony przez spółkę macierzystą; 5) pełnomocnictwo dla kierownika przedstawi‐
cielstwa wraz z tłumaczeniem na język rosyjski; 6) pełnomocnictwo dla osoby fizycznej reprezen‐
tującej na Białorusi podmiot prawa zagranicz‐
nego w zakresie otwarcia przedstawicielstwa wraz z tłumaczeniem na język rosyjski; 7) dokument potwierdzający uiszczenie opłaty skarbowej w wysokości 195 opłat bazowych (ust. 8 Regulaminu o trybie otwierania i dzia‐
łalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji). 47. Terminy rejestracji przedstawicielstwa Ustawowy termin rejestracji przedstawicielstwa wynosi 10 dni (ust. 10 Regulaminu o trybie otwie‐
rania i działalności w Republice Białoruś przedsta‐
36
wicielstw zagranicznych organizacji). Pozwolenie na otwarcie przedstawicielstwa wyda‐
ję się na 3 lata z możliwością przedłużenia na ko‐
lejne trzy lata (ust. 9 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji). 48. Zamknięcie przedstawicielstwa
Zagraniczna osoba prawna powinna zamknąć przedstawicielstwo zgodnie z regulaminem tego przedstawicielstwa. Po czym w ciągu miesiąca złożyć w Ministerstwie Spraw Zagranicznych na‐
stępujące dokumenty: 1) kopię zaświadczenia banku o zamknięciu ra‐
chunku; 2) kopię zaświadczenia urzędu skarbowego o sta‐
nie rozliczeń z budżetem państwa; 3) kopię zaświadczenia urzędu celnego o braku zaległości celnych; 4) kopię zaświadczenia archiwum właściwego terytorialnie potwierdzającego przekazanie akt personalnych pracowników przedstawiciel‐
stwa; 5) oryginał pozwolenia na otwarcie przedstawi‐
cielstwa. Kopie ww. dokumentów powinny być poświadczo‐
ne za zgodność z przystawieniem pieczątki firmo‐
wej zagranicznej osoby prawnej lub złożeniem podpisu przez osobę umocowaną do dokonania czynności w zakresie zamknięcia przedstawiciel‐
stwa (ust. 20 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawi‐
cielstw zagranicznych organizacji). 49. Podatki. Podstawowe akty prawne 1) Ustawa z dnia 19.12.2002 r. – Kodeks podat‐
kowy Republiki Białoruś (część ogólna); 2) Ustawa z dnia 29.12.2009 r. – Kodeks podat‐
kowy Republiki Białoruś (część szczególna); 3) Dekrety i ukazy Prezydenta Republiki Białoruś. 50. Podatek od zysku (podatek dochodowy od osób prawnych) Podstawowa stawka podatkowa od zysku – 18% 37
(art. 142 ust. 1 kodeksu podatkowego) 51. Zwalnia się z opodatkowania podatkiem od zy‐
sku: 1) sprzedaż produktów rolnych (za wyjątkiem kwiatów, roślin dekoracyjnych), pszczelarstwa, mięsnych i rybołówstwa (art. 140 ust. 1.6 ko‐
deksu podatkowego); 2) sprzedaż przez podmiot gospodarczy żywności dla dzieci wyprodukowanej przez ten podmiot (art. 140 ust. 1.7 kodeksu podatkowego); 3) świadczenie usług w zakresie kultury fizycznej, turystyki, hotelarstwa turystycznego, ośrodków zjazdów narciarskich, domów myśliwych i (lub) wędkarzy, moteli, kempingów turystycznych w ciągu 3 lat od rozpoczęcia działalności na obiektach według wykazu zatwierdzonego przez Prezydenta RB (art. 140 ust. 1.11 kodeksu podatkowego); 4) sprzedaż towarów (robót, usług) przez obiekty serwisu położone w obrębie pasu drogowego (przysługuje w ciągu 5 lat od dnia oddania obiektów do użytku). Przez obiekty pasu dro‐
gowego rozumie się budynki położone w stre‐
fie dróg o znaczeniu republikańskim i przeznaczone do świadczenia usług na rzecz uczestników ruchu drogowego (motele, hoste‐
le, hotele, kampingi, warsztaty samochodowe, obiekty handlowe oraz gastronomiczne, myj‐
nie, parkingi strzeżone). Zwolnienie z podatku nie dotyczy obiektów położonych na działkach gruntowych stacji paliwowych (art. 140 ust. 1.12 kodeksu podatkowego); 5) sprzedaż samochodów osobowych oraz części samochodowych wyprodukowanych przez po‐
datnika (przysługuje w ciągu 3 lat od pierwsze‐
go dnia miesiąca następnego po miesiącu nabrania mocy prawnej porozumienia o wa‐
runkach produkcji samochodów osobowych zawartego pomiędzy podatnikiem a Minister‐
stwem Przemysłu) ‐ art. 142 ust. 1.13 kodeksu podatkowego; 6) sprzedaż towarów wyprodukowanych przez podatnika, które uznawane są za innowacyjne według wykazu zatwierdzonego przez Radę Ministrów ‐ art. 140 ust. 1.13‐2 kodeksu podat‐
38
kowego; 7) sprzedaż towarów wyprodukowanych przez podatnika, które uznawane są za wysokotech‐
nologiczne według wykazu zatwierdzonego przez Radę Ministrów (pod warunkiem, że udział dochodu ze sprzedaży tych towarów w całości dochodów podatnika stanowi ponad 50%) ‐ art. 140 ust. 1.13‐3, art. 142 ust. 7 ko‐
deksu podatkowego. 52. Obniżone stawki podatkowe:
1) 10% ‐ sprzedaż towarów wyprodukowanych przez podatnika, które uznawane są za wysoko‐
technologiczne według wykazu zatwierdzonego przez Radę Ministrów, jeśli udział dochodu ze sprzedaży tych towarów w całości dochodów podatnika nie przekracza 50% (art. 140 ust. 1.13‐3, art. 142 ust. 7 kodeksu podatkowego); 2) 10% ‐ sprzedaż urządzeń laserowo‐optycznych wyprodukowanych przez podatnika pod wa‐
runkiem, że udział dochodu ze sprzedaży tych wyrobów w całości dochodów podatnika sta‐
nowi co najmniej 50% (art. 142 ust. 2 kodeksu podatkowego); 3) 12% ‐ od dywidendy (art. 142 ust. 5 kodeksu podatkowego); 4) 5% ‐ od dywidendy, jeżeli odbiorcą dywidendy jest rezydent Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 kodeksu podatkowego); 5) 10% ‐ działalność uznawana za innowacyjną i prowadzona przez naukowo‐technologiczne parki, centra transferu technologii, rezydentów naukowo‐technologicznych parków (art. 142 ust. 6 kodeksu podatkowego). 39
Opodatkowanie dochodów osób mających siedzibę (miej‐
sce zamieszkania) za granicą, w tym w Polsce na podsta‐
wie przepisów kodeksu podatkowego (dalej – k.p.) w kontekście przepisów umowy w sprawie unikania po‐
dwójnego opodatkowania w zakresie podatków od do‐
chodu i majątku (dalej – Umowa) Stawka podatku Tytuł dochodu Podmiot zagraniczny 6% (art. 149 ust. 1 k.p.) Podmiot polski Transport międzynaro‐
Zwolniony dowy (art. 146 ust. 1 (art. 8 Umo‐
pkt. 1.1 k.p.) wy) Zobowiązania dłużne z 10% (art. 10% (art. 11 kredytów, pożyczek, Umowy) 149 ust. 1 papierów wartościo‐
k.p. wych, lokowania wol‐
5% ‐ jeśli nych środków na odbiorca 5% ‐ jeśli rachunku bankowym, dochodu jest odbiorca odsetek o charakterze dochodu jest rezydentem dłużnym (art. 146 ust. 1 rezydentem Parku Wyso‐
pkt. 1.2 k.p.) Parku Wyso‐ kich Techno‐
kich Techno‐ logii (art. 149 logii (art. ust. 2 k.p.) 149 ust. 2 k.p.) Udzielenie podmiotom Zwolniony
Zwolniony
białoruskim kredytów, pożyczek w formie pie‐
niężnej (art. 146 ust. 4 pkt. 4.3 k.p.) Dywidenda (art. 146 12% (art. 10% ‐ jeżeli ust. 1 pkt. 1.4 k.p.) udział osoby 149 ust. 1 polskiej w k.p.) kapitale spół‐
ki wypłacają‐
cej dywidendy wynosi powy‐
żej 30% (art. 10 ust 2 pkt. 5% ‐ jeżeli „a” Umowy) odbiorca dywidend jest rezyden‐ 5% ‐ jeżeli odbiorca tem Parku dywidend jest Wysokich 40
Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.). Należności licencyjne (art. 146 ust. 1 pkt. 1.3 k.p.) Sprzedaż towarów tytu‐
łem umów zlecenia, komisu itp. (art. 146 ust. 1 pkt. 1.5 k.p.) Zorganizowanie i udzia‐
łu w imprezach kultu‐
rowych itp. (art. 146 ust. 1 pkt. 1.6 k.p.) Kary umowne, w tym odsetki oraz inne kary tytułem naruszenia postanowień umowy (art. 146 ust. 1 pkt. 1.7 k.p.) Wykonanie robót na‐
ukowo‐badawczych, doświadczalno‐
konstruktorskich, opra‐
cowania konstruktor‐
skiej oraz technologicznej doku‐
mentacji na wzorce doświadczalne (partia doświadczalna) towa‐
rów, przedprojektowe oraz projektowe roboty 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) 5% ‐ jeżeli odbiorca należności jest rezyden‐
tem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) rezydentem Parku Wyso‐
kich Techno‐
logii (art. 149 ust. 2 k.p.). Zwolniony (art. 12 Umowy) 5% ‐ jeżeli odbiorca należności jest rezyden‐
tem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony
(art. 21 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) 41
(opracowanie techniko‐
ekonomicznych uza‐
sadnień, projektowo‐
konstruktorskich opra‐
cowań oraz innych ro‐
bót analogicznych) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.8 k.p.) Udzielenie gwarancji i (lub) poręczenia (art. 146 ust. 1 pkt. 1.9 k.p.) Udostępnienia prze‐
strzeni dyskowej i (lub) kanału łączności dla ulokowania informacji na serwerze oraz świadczenie usług w zakresie jego obsługi technicznej (art. 146 ust. 1 pkt. 1.10 k.p.) Sprzedaż nieruchomo‐
ści położonej na terenie Białorusi (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.1 k.p.) Sprzedaż przedsiębior‐
stwa lub jego części (jako zespołu majątko‐
wego), którego właści‐
cielem jest podmiot zagraniczny (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.2 k.p.) Sprzedaż papierów wartościowych na tere‐
nie Białorusi (oprócz akcji) i (lub) ich poga‐
szenie (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.3 k.p.) Sprzedaż udziałów w kapitale zakładowym (akcji) spółek z siedzibą na Białorusi lub ich części (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.4 k.p.) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) 15% (art. 149 ust. 1 k.p., art. 13 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) 15% (art. 149 ust. 1 k.p., art. 13 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 13 ust. 4 Umowy) 12% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony
(art. 13 ust. 4 Umowy) 42
Świadczenie usług kon‐
sultacyjnych, księgo‐
wych, marketingowych, prawnych, inżynieryj‐
nych (z wyjątkiem usług świadczonych na rzecz podmiotów białoru‐
skich w zakresie po‐
twierdzenia zgodności procesu produkcyjnego, wyrobów oraz innych obiektów normom technicznym Białorusi, lub zagranicznym) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12 ppkt. 1.12.1 k.p.) oraz powierniczych w zakre‐
sie zarządzania nieru‐
chomością położoną na terenie Białorusi (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.2 k.p.) Świadczenie usług, w tym: ‐ kurierskich (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.3 k.p.), ‐ pośrednictwa han‐
dlowego, w tym tytu‐
łem umów komisu, poręczenia itp. (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.4 k.p.), ‐ zarządzania (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.5 k.p.), 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 14, art. 21 ust. 1 Umowy) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) Zależy od konkretnych  w zakresie zatrud‐
nienia i (lub) dobo‐
ru pracowników (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.6 k.p.),  w zakresie oświaty (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.7 k.p.),  przechowania mie‐
nia (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.8 k.p.). 43
 ubezpieczenia (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.9 k.p.), okoliczności
Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)  w zakresie reklamy (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.10 k.p.),  w zakresie monta‐
żu, serwisowania, badania, testowa‐
nia itp. linii produk‐
cyjnych, maszyn, urządzeń, przyrzą‐
dów, aktywów nie materialnych, które się znajdują na te‐
renie Białorusi (z wyjątkiem tychże usług w ramach kontraktu w zakre‐
sie handlu zagra‐
nicznego) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.11 k.p.),  w zakresie ochrony ładunków w ra‐
mach umowy przewozu (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.12 k.p.). Z nieruchomości (art. 146 ust. 1 pkt. 1.13 k.p.) Opracowanie informa‐
cji, w tym z używaniem programów kompute‐
rowych, usługi hostingu (przechowanie web‐
stron, udzielenie moż‐
liwości ich modyfiko‐
wania oraz umieszczenia w Inter‐
necie w celu udostęp‐
nienia powszechnego, usługi w zakresie sprze‐
daży czasu komputero‐
15% (art. 149 ust. 1 k.p.) 15% (art. 149 ust. 1 k.p.) 44
15% (art. 149 ust. 1 k.p., art. 13 ust. 1 Umowy) Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy) wego oraz dochody tytułem wykorzystania baz informacyjnych, w tym zapewnienie do‐
stępu do baz informa‐
cyjnych, tworzenie baz informacyjnych, prze‐
chowanie informacji, usługi portali poszuki‐
wawczych oraz maszyn poszukiwawczych w sieci Internet (nie doty‐
czy systemów banko‐
wych w zakresie przekazania płatności, kart bankowych) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.14 k.p.) 53. Podatek od wartości dodanej ‐ NDS (VAT) 54. Obiekty opodatkowania
Za obiekty opodatkowania podatkiem VAT na Bia‐
łorusi uznaje się: 1) obrót w zakresie sprzedaży towarów (robót, usług), praw majątkowych na terenie Białorusi, w tym, m.in.:  nieodpłatne przekazanie towarów (robót, usług), praw majątkowych;  przekazanie praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej; 2) wwóz towarów na teren Białorusi (art. 93 ust. 1 kodeksu podatkowego). 55. Zwolnione obiekty
Nie uznaje się za obiekty opodatkowania podat‐
kiem VAT m.in.:  sprzedaż mienia państwowego w ramach pry‐
watyzacji;  nieodpłatne przekazanie majątku na rzecz podmiotów wykonujących działalność gospo‐
darczą w zakresie wytworzenia produktów rolnych, hodowli zwierząt, hodowli ryb i pszczelarstwa pod warunkiem używania tego 45
majątku w wytworzeniu tych produktów;
 obroty w zakresie przeniesienia własności udziałów w kapitałach zakładowych spółek;  obroty w zakresie sprzedaży towarów objętych procedurą celną reeksportu;  odpłatne udzielenie pożyczek;  obroty w zakresie sprzedaży przedsiębiorstwa jako zespołu majątkowego w ramach postę‐
powania konkurencyjnego (art. 93 ust. 2 ko‐
deksu podatkowego). 56. Miejsce sprzedaży towarów
Terytorium Białorusi uznaje się za miejsce sprzeda‐
ży towarów w przypadku, jeżeli towar:  znajduje się na terenie Białorusi oraz nie jest w stanie załadunku lub transportowania do ku‐
pującego (odbiorcy wskazanego przez kupują‐
cego) i (lub)  towar w chwili rozpoczęcia załadunku lub trans‐
portowania do kupującego (odbiorcy wskazane‐
go przez kupującego) znajduje się na terenie Białorusi (art. 32 kodeksu podatkowego). 57. Miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątko‐
wych 1. Za miejsce sprzedaży robót, usług, praw mająt‐
kowych uznaje się terytorium Białorusi, jeżeli: 1) Roboty, usługi mają bezpośredni związek z mieniem nieruchomym, w tym w stanie bu‐
dowy, położonym na terytorium Republiki Białoruś. Ta zasada stosuje się również w przypadku odda‐
nia mienia w dzierżawę (leasing), usług eksper‐
tów oraz rzeczoznawców, a także usług w zakresie inżynieryjnego, dizajnu, autorskiego i technicznego nadzoru. 2) Roboty, usługi mają bezpośredni związek mieniem ruchomym znajdującym się na tery‐
torium Białorusi z wyjątkiem dzierżawy (le‐
asingu) ruchomego mienia, w tym środków transportu. 3) usługi faktycznie świadczone są na teryto‐
rium Białorusi w zakresie kultury, sztuki, sportu, turystyki, rekreacji, oświaty, z wyjąt‐
46
kiem usług w zakresie kształcenia, jeśli świadczone są w formie korespondencyjnej (e‐learning). 4) kupujący (odbiorca) robót, usług, praw ma‐
jątkowych do obiektów własności intelektu‐
alnej wykonuje działalność na terenie Białorusi i (lub) ma siedzibę (miejsce za‐
mieszkania) na terenie Białorusi (art. 33 ko‐
deksu podatkowego). 58. Miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątko‐
wych, jeśli kupujący (odbiorca) ma siedzibę na Białorusi Za miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątko‐
wych uznaje się terytorium Białorusi, jeżeli kupują‐
cy (odbiorca) robót, usług, praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej wykonuje dzia‐
łalność na terenie Białorusi i (lub) ma siedzibę (miejsce zamieszkania) na terenie Białorusi w przypadku:  otrzymania, utrzymania w sile patentów, in‐
nych dokumentów potwierdzających prawo do chronionych przez państwo obiektów własno‐
ści przemysłowej, przeniesienia praw do obiektów własności intelektualne,  przeniesienia własności praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej,  świadczenia usług audytorskich, konsultingo‐
wych, marketingowych, prawnych, księgo‐
wych, inżynieryjnych, reklamowych, usług w zakresie opracowania informacji, dostarczenia informacji, dizajnu, kształcenia w formie kore‐
spondencyjnej (e‐learning), wykonania robót naukowo‐badawczych, doświadczalno‐
konstruktorskich, technologicznych oraz do‐
świadczalno‐technologicznych,  świadczenia usług w zakresie outsourcingu, jeśli personel pracuje w miejscu działalności kupującego,  dzierżawy (leasingu) ruchomego mienia z wy‐
jątkiem środków transportu,  świadczenia usług (wykonania robót) w zakre‐
sie opracowania komputerowych programów i baz danych, ich adaptowania oraz modyfikacji i obsługiwania,  świadczenia usług w zakresie przechowywania 47
informacji na serwerach i (lub) ich obsługiwa‐
nia technicznego, w zakresie projektowania, opracowania i modyfikowania stron interne‐
towych, tworzenia baz danych, zapewnienia dostępu do nich (art. 33 kodeksu podatkowe‐
go). 59. Podatnicy podatku VAT
1) Osoby prawne, w tym zagraniczne, 2) Osoby fizyczne wykonujące działalność gospo‐
darczą, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 91 kodeksu podatkowego). 60. Opodatkowanie podatkiem VAT podmiotów za‐
granicznych 1) W przypadku sprzedaży towarów (robót, usług), praw majątkowych na terenie Białorusi przez podmioty zagraniczne, które nie wykonu‐
ją tej działalności poprzez zakład w rozumieniu przepisów podatkowych oraz które nie mają na Białorusi numeru identyfikacji podatkowej, obowiązek w zakresie naliczenia i odprowadze‐
nia podatku spoczywa na osobach prawnych oraz na przedsiębiorcach indywidualnych, któ‐
re posiadają na Białorusi numery identyfikacji podatkowej (agenci podatkowi). 2) Podmioty zagraniczne, w tym wykonawcy ge‐
neralni, podwykonawcy wykonujące roboty budowlane lub montażowe oraz posiadające na Białorusi numery identyfikacji podatkowej, uiszczają podatek VAT od początku tej działal‐
ności na terenie Białorusi. 3) W przypadku sprzedaży towarów (robót, usług), praw majątkowych na terenie Białorusi przez podmioty zagraniczne, które nie posiada‐
ją na Białorusi numerów identyfikacji podat‐
kowej, tytułem umów zlecenia, komisu oraz innych analogicznych umów cywilno‐prawnych obowiązek naliczenia i odprowadzenia podatku VAT spoczywa na osobach prawnych oraz przedsiębiorcach indywidualnych, które posia‐
dają na Białorusi numery identyfikacji podat‐
kowej oraz które wykonują tę działalność gospodarczą tytułem takich umów z podmio‐
tami zagranicznymi, które nie mają białoruskie‐
go numeru identyfikacji podatkowej (art. 92 kodeksu podatkowego). 48
61. Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT towarów przy wwozie na teren Białorusi Zwalnia się z opodatkowania podatkiem VAT przy wwozie na teren Białorusi m.in.: 1) urządzenie, przyrządy, materiały oraz części do wyrobów przeznaczonych dl wykonania na‐
ukowo‐badawczych, doświadczalno‐
konstruktorskich oraz doświadczalno‐
technologicznych prac wwiezione przez rezy‐
dentów Białorusi na teren Białorusi w trybie oraz na warunkach określonych przez Prezy‐
denta Białorusi; 2) wwożone przez producentów laserowo‐
optycznych urządzeń towarów stosowanych przez te podmioty do produkcji urządzeń lase‐
rowo‐optycznych oraz nieprodukowanych na Białorusi; 3) maszyny oraz części do nich w zakresie wyko‐
rzystania źródeł energii odnawialnej; 4) maszyny i urządzenia oraz części do nich prze‐
znaczone do zrealizowania projektów inwesty‐
cyjnych finansowanych kosztem zagranicznych kredytów (pożyczek) państwowych; 5) maszyny i urządzenia technologiczne oraz czę‐
ści do nich wwożone przez rezydentów Parku Wysokich Technologii; 6) maszyny i urządzenia technologiczne (części do nich) do wykorzystania na terenie Białorusi przy zrealizowaniu projektów inwestycyjnych w ramach umów inwestycyjnych zawartych po‐
między inwestorem a Republiką Białoruś; 7) inne towary w trybie i na warunkach określo‐
nych przez Prezydenta Białorusi. Ograniczenia w zakresie używania i (lub) rozporzą‐
dzenia towarami wymienionymi w pkt. 1, 4 – 6 obligują do używania towarów w celach w związku z przysługującymi ulgami, ale nie dłużej niż w ciągu pięciu lat od dnia dokonania odprawy celnej (art. 96 kodeksu podatkowego). 62. Podstawa opodatkowania przy pobieraniu podat‐
ku przez urzędy celne Podstawę opodatkowania podatkiem VAT pobie‐
ranego przez urzędy celne przy wwozie towarów 49
na teren Białorusi stanowi suma:
 wartości celnej;  kwoty cła należnego;  kwoty akcyzy należnej (art. 99 kodeksu podat‐
kowego). 63. Stawki podatku VAT
1) Stawka podstawowa ‐ 20% (art. 102 ust. 1 pkt. 1.3 kodeksu podatkowego) 2) Wwóz na Białoruś lub sprzedaż na Białorusi towarów dla dzieci, w tym żywności, z listy za‐
twierdzonej przez Prezydenta – 10% (art. 102 ust. 1 pkt. 1.2 kodeksu podatkowego) Eksport towarów robót, usług, w tym wywóz towa‐
rów do krajów stanowiących Unię Celną (Rosja, Białoruś, Kazachstan) – 0% (art. 102 ust. 1 pkt. 1.1 kodeksu podatkowego) 64. Podatek od nieruchomości
Stawka podatku wynosi 1% od bilansowej wartości nieruchomości według stanu z dnia 1 stycznia każ‐
dego roku (art. 187, 188 kodeksu podatkowego) Obiekt opodatkowania stanowią budynki położone na terytorium Białorusi, które:  stanowią własność osób prawnych lub fizycz‐
nych;  dzierżawione (leasingowane) są od osób prawnych lub przedsiębiorców indywidualnych tytułem dzierżawy (leasingu) finansowego przez osoby prawne lub przedsiębiorców in‐
dywidualnych, chyba że są ujęte w bilansie dzierżawcy (leasingodawcy);  dzierżawione (leasingowane) są od zagranicz‐
nych osób prawnych lub fizycznych tytułem dzierżawy (leasingu) finansowego przez osoby prawne (art. 185 kodeksu podatkowego). 65. Akcyza. Podatnicy
Za podatników akcyzy uważa się osoby prawne oraz przedsiębiorców indywidualnych, a w niektó‐
rych przypadkach i inne osoby fizyczne, w tym: 1) przy wwozie towarów akcyzowych na teren Białorusi tytułem umów zlecenia, komisu oraz tytułem innych analogicznych umów cywilno‐
prawnych ‐ osoby prawne i fizyczne, którym 50
zlecona została sprzedaż towarów; 2) przy sprzedaży wwiezionych na teren Białorusi towarów akcyzowych tytułem umów zlecenia, komisu oraz tytułem innych analogicznych umów cywilno‐prawnych ‐ osoby prawne oraz przedsiębiorcy indywidualni, którym zlecona została sprzedaż towarów akcyzowych; 3) przy wwozie na teren Białorusi towarów akcy‐
zowych tytułem umów zlecenia, komisu oraz tytułem innych analogicznych umów cywilno‐
prawnych ‐ osoby prawne i przedsiębiorcy in‐
dywidualni, którzy wwożą towary akcyzowe; 4) osoby prawne oraz przedsiębiorcy indywidual‐
ni, którzy wytwarzają towary akcyzowe z do‐
wolnego surowca i (lub) z wykorzystaniem towarów akcyzowych (art. 109, 110 kodeksu podatkowego). 66. Towary akcyzowe
Za towary akcyzowe uznaje się m.in.:  spirytus,  wyroby alkoholowe,  piwo,  wyroby tytoniowe,  benzyna,  olej napędowy,  gaz,  olej do silników samochodowych, Nie uznaje się za towary akcyzowe m.in:  perfumy i kosmetyki zawierające spirytus,  spirytus do produkcji koniaku oraz owocowy,  środki dezynfekujące,  towary chemii gospodarczej  tytoń do produkcji wyrobów tytoniowych (art. 111 kodeksu podatkowego), Wysokość stawek akcyzowych określa załącznik nr 1 do k.p. 67. Zwolnienie z akcyzy
Zwolnione z opodatkowania towary eksportowane z Białorusi, w tym do krajów Unii Celnej (art. 114 ust. 1.5 k.p.). 51
68. Podatek dochodowy od osób fizycznych Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych:  13% ‐ podstawowa (art. 173 ust. 1 kodeksu podatkowego),  9% ‐ od dochodów otrzymanych od rezyden‐
tów Parku Wysokich Technologii (art. 173 ust. 3 kodeksu podatkowego),  16% ‐ od dochodów tytułem działalności go‐
spodarczej przedsiębiorców indywidualnych (art. 173 ust. 4 kodeksu podatkowego). 69. Wynagrodzenia dyrektorów
Wynagrodzenia dyrektorów i inne podobne należ‐
ności, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce otrzymuje z tytułu członkostwa w zarządzie lub w innym analogicznym organie osoby prawnej mającej siedzibę na Białorusi, podlegają opodat‐
kowaniu na Białorusi (art. 16 Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania). 70. Składka na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (ZUS) Wysokość składki na ZUS wynosi: 34% ‐ kosztem pracodawcy 1% ‐ kosztem pracownika (art. 3 ustawy ‐ O obo‐
wiązkowych składkach ubezpieczeniowych na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Socjalnych Ludności Ministerstwa Spraw Socjalnych RB). 71. Podatek offshore
Stawka podatku wynosi 15% od kwoty pieniężnej lub ceny przedmiotu zobowiązania niepieniężnego.
Podstawę opodatkowania stanowi wykonanie zobowiązania w formie przekazu pieniędzy lub wykonania niepieniężnego zobowiązania wobec podmiotów zarejestrowanych w „rajach podatko‐
wych”, których wykaz określa Dekret Prezydenta RB (art. 232 ust. 5 kodeksu podatkowego) 52
Od gruntów VAT, Cło Podatek 72. Ulgi dla strony umowy inwestycyjnej (DP z
06.08.2010 Nr 10) Rodzaj umowy inwestycyjnej Umowa z administracją Umowa z komitetu wykonawczego Radą Mini‐
obwodu (miasta Mińsk) strów Biało‐
(ust. 1.2 Dekretu) rusi (ust. 1.2 Dekretu) Zwolniony wwóz na obszar Poza ulgami celny Białorusi maszyn i określonymi urządzeń technologicznych w obowiązu‐
oraz części do nich w celu jącym pra‐
ich wykorzystania a ramach wie, w tym zrealizowania projektu in‐
wymienione westycyjnego (ust. 2.2 De‐
w kolumnie kretu) 2, przysługu‐
ją ulgi do‐
datkowe Zwolnienie z podatku w określone w okresie projektowania i umowie budowy nieruchomości w inwestycyj‐
ramach projektu inwesty‐
nej. cyjnego (ust. 2.2 Dekretu) 73. Ulgi tytułem DP RB z dnia 07.05.2012 r. nr 6 Dotyczy spółek, które są zarejestrowane i prowa‐
dzą działalność gospodarczą w dowolnej miejsco‐
wości na terenie Białorusi (z wyjątkiem miast Baranowicze, Bobrujsk, Borysów, Brześć, Witebsk, Homel, Grodno, Żodzino, Żłobin, Lida, Mińsk, Mo‐
hylew, Mozyrz, Mołodeczno, Nowopołock, Orsza, Pińska, Połock, Reczica, Świetłogorsk, Słuck, Soli‐
gorsknwy) w zakresie sprzedaży towarów własnej produkcji (wykonania robót, świadczenia usług). 1) W ciągu 7 lat od dnia rejestracji spółki przysłu‐
guje zwolnienie z podatku dochodowego od osob prawnych (ust. 1.2 pkt. 1.2.1 DP). Po upływie 7 lat od dnia rejestracji spółki stawka wyniesie 18% (art. 142 ust. 1 kodeksu podatkowe‐
go). 2) Zwalnia się z cła wwóz z zagranicy tytułem wkładu do kapitału zakładowego (aportu) to‐
warów sklasyfikowanych wg taryfy celnej w po‐
zycjach 7301, 7302, 7308, 7309 00, 7311 00, 53
8401 – 8408, 8410 – 8481, 8483, 8484, 8486, 8487, 8501 – 8519, 8521 – 8523, 8525 – 8537, 8543, 8545, 8601 – 8609 00, 8701, 8702, 8704 – 8707, 8709 – 8713, 8716, 8801 00 – 8805, 8901 – 8908 00 000 0, 9005 – 9008, 9010 – 9020 00 000 0, 9022 – 9032, 9103 – 9107 00 000 0, 9201, 9202, 9205 – 9208, 9401 – 9406 00, 9503 00 – 9508 (ust. 1.9 DP). 74. Ulgi tytułem DP RB z dnia 22.09.2005 r. nr 12 ‐ O Parku Wysokich Technologii Dotyczy spółek, które są zarejestrowane i prowa‐
dzą działalność w Parku Wysokich Technologii (rezydent PWT). 1. Rezydent PWT zwalnia się z podatku: 1) dochodowego od osób prawnych (ust. 22 Regulaminu); 2) VAT (ust. 22 Regulaminu); 3) od gruntów – zwolnienie w okresie budowy obiektów nieruchomości na działce, ale ten okres nie może przekroczyć 3 lat (ust. 24 Re‐
gulaminu); 4) od nieruchomości (ust. 25 Regulaminu); 2. Wwóz maszyn technologicznych (części) – zwolniony z podatku VAT i cła (ust. 28 Regula‐
minu). Wykaz tych maszyn określa Ukaz Prezy‐
denta RB z dnia 30.08.2012 r. nr 392. Podstawę do zwolnienia stanowi opinia administracji PWT wydana zgodnie z UP RB z dnia 30.08.2012 r. nr 392. 3. Podatek dochodowy od osób fizycznych za‐
trudnionych przez podmioty PWT – 9% (ust. 26 Regulaminu). 75. Ulgi tytułem UP RB z dnia 26.05.2011 r. nr 220 – O utworzeniu specjalistycznego Parku Turystyczno‐
Rekreacyjnego „Kanał Augustowski” 1. Rezydent Parku zwalnia się z podatku: 1) dochodowego od osób prawnych w okresie pierwszych 5 lat, począwszy od roku (włącz‐
nie z rokiem), w którym został wykazany zysk (ust. 5 pkt. 5.1 UP), a po 5 latach począwszy od roku (włącznie z rokiem), w którym został wykazany zysk, stawka podatku wyniesie 9% (ust. 5 pkt. 5.1 DP), 2) VAT (ust. 5 pkt. 5.3 UP) 54
3) od nieruchomości (ust. 5 pkt. 5.2 UP). 2. Zwalnia się z cła i podatku VAT wwóz z zagrani‐
cy maszyn i urządzeń technologicznych (części) oraz materiałów i surowców w celach realizacji projektów inwestycyjnych (wykaz zatwierdza komitet wykonawczy obwodu grodzieńskiego) ‐ ust. 5 pkt. 5.5 UP. 76. Ulgi tytułem UP RB z dnia 30.06.2014 r. nr 326 – O działalności Chińsko‐Białoruskiego Parku Indu‐
strialnego „Industrialny Park „Wielki Kamień” 1. W ciągu 10 lat od dnia zarejestrowania rezy‐
dentowi Parku przysługuje zwolnienie z podat‐
ku: 1) dochodowego, 2) od nieruchomości, 3) od gruntów (ust. 2.2 UP). 2. Po upływie 10 lat od dnia zarejestrowania re‐
zydent Parku zapłaci podatek: 1) dochodowy od osób prawnych – 50% stawki podstawowej, 2) od nieruchomości ‐ 50% stawki podstawo‐
wej, 3) od gruntów ‐ 50% stawki podstawowej (ust. 3 UP). 3. Zwalnia się z opłat celnych (cła i podatku VAT) wwóz z zagranicy maszyn i urządzeń technolo‐
gicznych (części) oraz materiałów i surowców (ust. 5.4 UP) 4) Podatek dochodowy od osób fizycznych za‐
trudnionych przez podmioty Parku – 9% (ust. 3 UP). 77. Wolne Strefy Ekonomiczne (WSE). Wykaz WSE
Na Białorusi funkcjonują następujące WSE: 1) Brześć, 2) Homel‐Raton, 3) Mohylew, 4) Witebsk, 5) Grodnoinwest, 6) Mińsk 78. Podstawa prawna do funkcjonowania WSE
1. Ustawa z dnia 07 grudnia 1998 r. o wolnych strefach ekonomicznych 2. Ukaz Prezydenta z dnia 09 czerwca 2005 r. nr 262 o poszczególnych sprawach działalności 55
wolnych strefach ekonomicznych na terytorium Republiki Białoruś. 3. Ukazy Prezydenta Białorusi o utworzeniu po‐
szagólnych WSE. 4. Funkcjonowanie poszczególnej strefy reguluje regulamin uchwalony przez Gabinet Ministrów Białorusi. 5. Porozumienie w sprawach wolnych (specjal‐
nych, szczególnych) strefach ekonomicznych na terytorium Unii Celnej oraz procedury celnej wolnej strefy celnej (sporządzone w Sankt‐
Petersburgu dnia 18.06.2010 r.). 79. Rezydent WSE W charakterze rezydenta WSE występuje podmiot białoruski z siedziba na terenie WSE, który: 1) zawarł umowę z administracją WSE o warun‐
kach działalności w WSE, 2) przedłożył projekt inwestycyjny o wartości inwestycji co najmniej 1mln EUR (art. 19, art. 20 Ustawy z dnia 07.12.1998 r. – O wolnych strefach ekonomicznych, ust. 1.1‐1 UP RB z dnia 09.06.2005 r. nr 262). W jakich przypadkach podmiotom WSE przysłu‐
gują ulgi Ulgi przysługują podmiotom zarejestrowanym na terenie WSE i uzyskującym dochody tytułem sprzedaży: 1) za granicę Białorusi towarów (robót, usług) wyprodukowanych bezpośrednio przez tegoż podatnika na terenie WSE; 2) na terenie Białorusi towarów wyprodukowa‐
nych bezpośrednio przez tegoż podatnika (podmiot WSE) na terenie WSE, które znajdują się na liście towarów zastępujących import; 3) na rzecz innego podmiotu WSE towarów wy‐
produkowanych bezpośrednio przez podatnika (podmiot WSE) na terenie WSE; 4) za granicą Białorusi podmiotom zagranicznym towarów (robót, usług) wyprodukowanych bezpośrednio przez tegoż podatnika na terenie WSE (art. 326 ust. 3 kodeksu podatkowego). 5) 56
80. Opodatkowanie podmiotów WSE. Stawki podat‐
ków Rodzaj podatku
Stawka podatku
Od zysku Zwolnienie w ciągu pierwszych 5 lat od daty wykazania zysku (327 ust. 3 kodeksu podatko‐
wego) 9% (50% od stawki zwykłej, ale nie może przekroczyć stawki 12% (art. 327 ust. 1.1 kodeksu podatkowego) Od nieruchomości
Zwolnienie (art. 327 ust. 4 kodeksu podatkowego) Podatek VAT (Obroty w zakresie sprzedaży przez rezydentów WSE na terytorium Białorusi towarów wyproduko‐
wanych bezpośrednio przez rezydentów, które zostały przez nich wy‐
produkowane na teryto‐
rium WSE oraz które należą do towarów za‐
stępujących towary importowane) 10% (art. 327 ust. 5.1 kodeksu podatkowego) Ww. ulgi przysługują rezydentom WSE w okresie 7 lat od dnia ich zarejestrowania w WSE (art. 327 ust. 6 kodeksu podatkowego). 81. Treść procedury celnej – wolna strefa celna
Na wniosek rezydenta WSE administracja WSE po uzgodnieniu z organem celnym określa granice wolnej strefy celnej dla rezydenta WSE, gdzie on może umieszczać wwożone towary zagraniczne oraz towary Unii Celnej. 57
Towary zagraniczne wwiezione do wolnej strefy celnej i tam używane: 1) nie podlegają opłatom celnym; 2) przy ich wywozie poza terytorium Unii Celnej nie podlegają opłatom celnym; 3) przy dopuszczeniu do obrotu na terytorium Unii Celnej (poza WSE) podlegają opłatom cel‐
nym (art. 10, art. 17 kodeksu celnego UC) 82. Podstawowe akty prawne w zakresie prawa pracy
1) Ustawa z dnia 26.07.1999 r. – Kodeks pracy; 2) Dekret Prezydenta z dnia 26.07.1999 nr 29 – O dodatkowych sposobach w zakresie udoskona‐
lenia stosunków pracowniczych, wzmocnienia dyscypliny pracy; 3) Dekret Prezydenta z dnia 15.12.2014 r. nr 5. 83. Zatrudnienie pracowników przez firmy białoru‐
skie. Umowa o pracę Umowa o pracę zawiera się na:  czas nie określony;  na czas określony (do 5 lat);  na czas wykonania określonej pracy (art. 17 kodeksu pracy). Umowa o pracę może być zawarta z okresem próbnym do 3 miesięcy (art.28 kodeksu pracy). 84. Rozwiązanie umowy o pracę
Umowa o pracę może być rozwiązana tylko w przypadkach określonych w kodeksie pracy mi. w przypadkach:  porozumienia stron (art. 37 kodeksu pracy);  upływu terminu umowy zawartej na czas okre‐
ślony;  za wypowiedzeniem umowy przez jedną ze stron (art. 40, 42 kodeksu pracy). 85. Ogólne podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę 1. Pracownik może wypowiedzieć umowę o pra‐
cę: 1) zawartą na czas nie określony składając za‐
wiadomienie z miesięcznym wyprzedzeniem
58
(art. 40 kodeksu pracy).
2) zawartą na czas określony przed upływem terminu ‐ w przypadku choroby, inwalidztwa oraz w innych przypadkach uniemożliwiają‐
cych wykonanie pracy (art. 41 kodeksu pra‐
cy). 2. Pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę tylko w przypadkach określonych w ko‐
deksie pracy (art. 42 kodeksu pracy). 86. Dodatkowe podstawy wypowiedzenia przez pra‐
codawcę umowy pracy zawartej na czas oznaczo‐
ny z kierownikiem osoby prawnej Oprócz ogólnych podstaw określonych w przepi‐
sach kodeksu pracy pracodawca może wypowie‐
dzieć umowę pracy na czas oznaczony z kierownikiem osoby prawnej przed upływem jej terminu w następujących przypadkach: 1) Postawienie osoby prawnej w stan upadłości; 2) Powzięcie przez właściciela mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawcę) odpowiedniej uchwały o rozwią‐
zanie umowy pracy na czas oznaczony (art. 257 k.p.). Taka uchwała może być podjęta przed upływem terminu umowy pracy na czas oznaczony w przy‐
padku braku winnych działań (zaniechania działa‐
nia) kierownika osoby prawnej. W tym przypadku właściciel mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawca) wypłaca na rzecz kierownika osoby prawnej odszkodowanie za roz‐
wiązanie umowy pracy na czas oznaczony przed terminem w wysokości określonej w umowie o pracę (art. 259 kodeksu pracy). 87. Wypowiedzenie przez kierownika osoby prawnej umowy pracy zawartej na czas oznaczony Pracownik może wypowiedzieć umowę pracy na czas oznaczony przed upływem jej terminu składa‐
jąc wypowiedzenie na piśmie co najmniej na mie‐
siąc przed rozwiązaniem umowy o pracę. Jeśli kierownik osoby prawnej wypowiada umowę pracy na czas oznaczony przed upływem jej termi‐
nu bez przyczyn usprawiedliwiających wypowie‐
dzenie umowy, właściciel mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawca) może żądać od kierownika osoby prawnej odszko‐
dowania w wysokości określonej w umowie o pra‐
59
cę (art. 260 kodeksu pracy).
88. Przyczyny usprawiedliwiające wypowiedzenie umowy pracy Za przyczyny usprawiedliwiające wypowiedzenie umowy o pracę na czas oznaczony przez kierowni‐
ka osoby prawnej uważa się m.in.: 1) osiągnięcie przez kierownika osoby prawnej wieku emerytalnego; 2) choroba, która przeszkadza wykonywaniu pra‐
cy; 3) konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny; 4) naruszenie przez właściciela mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawcę) postanowień umowy o pracę (art. 260 kodeksu pracy). Dokumenty założycielskie osoby prawnej mogą stanowić, że ww. zasady regulowania pracy mają zastosowanie do członków kolegialnego organu władzy osoby prawnej (zarządu) (art. 261 kodeksu pracy). 89. Kontrakt o pracę
Kontrakt o pracę jest rodzajem umowy pracy za‐
wartej na czas określony . Kontrakt może być zawarty na okres od jednego roku do pięciu lat. Pracodawca może zawierać kontrakt o pracę z każdym pracownikiem, chyba że inaczej stanowi prawo. W przypadku, jeżeli pracownik jest zatrudniony tytułem umowy o pracę na czas nie określony, pracodawca może również i z nim zawrzeć kon‐
trakt o pracę jednocześnie rozwiązując umowę pracy na czas nie określony. W tym przypadku pracodawca powinien uprzedzić pracownika na miesiąc przed zawarciem kontraktu, a w przypadku odmowy pracownika zawrzeć kontrakt pracodaw‐
ca może wypowiedzieć umowę o pracę (pkt. 2.10 DP z dnia 26.07.1999 r. nr 29). 60
90. Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracow‐
nika 1. Pracownik może wypowiedzieć kontrakt przed upływem terminu w następujących przypad‐
kach:  choroby;  inwalidztwa;  w innych przypadkach uniemożliwiających wy‐
konanie pracy;  winnego naruszenia przez pracodawcę przepi‐
sów pracy, układu zbiorowego, postanowień kontraktu (art. 41 kodeksu pracy). W tym przypadku pracownikowi przysługuje odszko‐
dowanie w wysokości trzech płac średnich (ust. 2 Uchwały RM RB z dnia 02.08.1999 r. nr 1180). 91. Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez praco‐
dawcę Pracodawca może wypowiedzieć kontrakt o pracę w przypadkach określonych w kodeksie pracy (art. 42, 47 kodeksu pracy) lub w kontrakcie (pkt. 2.10 DP). 92. Zwolnienie pracownika z tytułu likwidacji zakładu pracy Przy zwolnieniu pracownika z powodu likwidacji zakładu pracy pracodawca powinien wypłacić pra‐
cownikowi zasiłek w wysokości co najmniej trzech średnich płac miesięcznych (art. 48 kodeksu pra‐
cy). Poza tym pracodawca powinien zawiadomić pra‐
cownika na piśmie o zwolnieniu co najmniej na dwa miesiące przed zwolnieniem. Pracodawca może za zgodą pracownika zastąpić zawiadomienie o planowanym zwolnieniu wypłatą pracownikowi dodatkowego zasiłku w wysokości co najmniej dwóch średnich płac miesięcznych. Przy czym, jeśli inicjatywa o wypłacie zasiłku po‐
chodzi od pracodawcy, to zasiłek wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do czasu, który został przed upływem 2‐miesięczniego okresu zawiado‐
mienia. 61
W tym 2‐miesicznym okresie w ciągu tygodnia pracownikowi przysługuje jeden wolny dzień od pracy bez zachowania płacy w celach znalezienia nowego miejsca pracy (art. 43 kodeksu pracy). 93. Zatrudnienie mieszkańców Białorusi przez firmy zagraniczne Firma zagraniczna może zatrudnić mieszkańca Białorusi tytułem umowy cywilnoprawnej (o dzie‐
ło, zlecenie itp.) albo tytułem umowy o pracę. Strona zagraniczna umowy nie ponosi w tym przy‐
padku żadnych zobowiązań przed urzędami fiskal‐
nymi na Białorusi, wszystko w tym zakresie spoczywa na pracowniku białoruskim. Wynagrodzenie białoruskiego pracownika, otrzy‐
mane z zagranicy jest zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym. Warunkiem zwolnienia z opodatkowania jest przedstawienie przez pracow‐
nika białoruskiego do białoruskiego urzędu skar‐
bowego: 1) umowy o pracę (o świadczenie usług) podpisa‐
nej z podmiotem zagranicznym, 2) zaświadczenia o dochodach potwierdzonego przez zagraniczny urząd skarbowy oraz 3) dokumentu z banku białoruskiego potwierdza‐
jącego wpływ dochodów z zagranicy. Ta ulga podatkowa przysługuje podatnikom do 1 stycznia 2016 roku (art. 163 ust. 1 pkt. 1.50 kodek‐
su podatkowego). 94. Prawo do pracy cudzoziemców posiadających pobyt stały na Białorusi Cudzoziemcy, którzy posiadają pobyt na Białorusi na stałe mogą podejmować pracę oraz wykonywać działalność gospodarczą na tych samych zasadach jak i obywatele Białorusi, chyba że inaczej stanowi ustawa (art. 1 ustawy z dnia 04.1.2010 r. nr 105‐Z ‐ O statusie prawnym cudzoziemców oraz bezpań‐
stwowców w Republice Białoruś). 95. Prawo do pracy cudzoziemców nie posiadających pobytu stałego na Białorusi Cudzoziemcy, którzy nie posiadają pobytu stałego na Białorusi i zamierzają podjąć pracę powinni 62
mieć pozwolenie na pracę. Ten wymóg nie dotyczy m.in.:  cudzoziemców zaproszonych na Białoruś na okres nie przekraczający 90 dni w celu wyko‐
nania wykładów na wyższych uczelniach, w tym na uczelniach szkoleniowych;  cudzoziemców zaproszonych na Białoruś na okres nie przekraczający 90 dni w celu wyko‐
nania montażu maszyn i urządzeń lub w celu świadczenia usług w zakresie szkolenia perso‐
nelu obsługującego te maszyny i urządzenia (art. 2 ustawy z dnia 30.12.2010 r. ‐ O zagra‐
nicznej migracji zarobkowej). 96. Urzędy uprawnione do wydawania pozwolenia na pracę Pozwolenie specjalne uprawniające cudzoziemca do podjęcia pracy na Białorusi wydaje na wniosek białoruskiego pracodawcy Wydział ds. Obywatel‐
stwa i Migracji Głównego Zarządu Spraw We‐
wnętrznych Mińskiego Miejskiego Komitetu Wykonawczego (dla pracodawcy z siedzibą poło‐
żoną na terenie miasta Mińsk) lub Wydział ds. Obywatelstwa i Migracji Głównego Zarządu Spraw Wewnętrznych Obwodowego Komitetu Wyko‐
nawczego (dla pracodawcy z siedzibą położoną na terenie obwodu) (art. 1, 9, 23, 29 tejże ustawy). 97. Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia specjalnego na pracę W celu uzyskania pozwolenia specjalnego białoru‐
ski pracodawca składa w właściwym Wydziale ds. Obywatelstwa i Migracji MSW następujące doku‐
menty:  wniosek o wydanie pozwolenia specjalnego wypełniony na formularzu określonej formy,  kopię paszportu cudzoziemca notarialnie po‐
świadczoną wraz z tłumaczeniem na język bia‐
łoruski lub rosyjski,  potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej (5 kwot bazowych). Zwalnia się z obowiązku opłaty skarbowej inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Bia‐
łorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku 63
z zrealizowaniem projektu inwestycyjnego, rezy‐
dent Chińsko‐Białoruskiego Parku Industrialnego. 98. Terminy wydania pozwolenia specjalnego Termin wydania pozwolenia specjalnego wynosi:  7 dni od dnia złożenia wniosku, jeśli w charak‐
terze pracodawcy występuje inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Bia‐
łorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwesty‐
cyjnego, rezydent Parku Wysokich Technologii, rezydent Chińsko‐Białoruskiego Parku Indu‐
strialnego;  15 dni od dnia złożenia wniosku w pozostałych przypadkach (ust. 16.7 Jednolitego wykazu procedur administracyjnych stosowanych przez organy państwowe oraz inne instytucje wobec osób prawnych i przedsiębiorców in‐
dywidualnych, zatwierdzony uchwałą rady mi‐
nistrów RB z dnia 17.02.2012 r. nr 156 (dalej – Wykaz procedur). Pozwolenie specjalnie wydaje się na jeden rok z możliwością przedłużenia jego ważności na kolejny rok. 99. Zatrudnienie większej liczby cudzoziemców Warunkiem wydania pozwolenia specjalnego w przypadku, kiedy pracodawca białoruski potrzebu‐
je zatrudnić cudzoziemców w liczbie przekraczają‐
cej 10 osób, jest uzyskanie przez pracodawcę pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców (art. 9 i 26 Ustawy). Pozwolenie na zatrudnienie cudzoziemców wydaje na wniosek białoruskiego pracodawcy Departa‐
ment ds. Obywatelstwa i Migracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Białoruś (art. 9 i 26 Ustawy). 100. Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców W celu uzyskania pozwolenia na zatrudnienie cu‐
dzoziemców pracodawca białoruski składa w De‐
partamencie ds. Obywatelstwa i Migracji MSW następujące dokumenty: 64
 wniosek o wydanie pozwolenia na zatrudnie‐
nie cudzoziemców wypełniony na formularzu określonej formy,  kopię dokumentów potwierdzających dokona‐
nie rejestracji państwowej pracodawcy biało‐
ruskiego (odpisu KRS),  projekt umowy o pracę z cudzoziemcem po‐
świadczony za zgodność przez kierownika przedsiębiorstwa pracodawcy białoruskiego z przystawieniem pieczątki firmowej,  pismo pracodawcy białoruskiego gwarantujące możliwość zatrudnienia cudzoziemców,  potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej (5 kwot bazowych). Zwalnia się z obowiązku opłaty skarbowej inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Bia‐
łorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwestycyjnego oraz rezydent Chińsko‐Białoruskiego Parku Industrial‐
nego (ust. 16.9 Wykazu Procedur). 101. Termin wydania pozwolenia na zatrudnienie cu‐
dzoziemców Termin wydania pozwolenia na zatrudnienie cu‐
dzoziemców wynosi:  7 dni od dnia złożenia wniosku, jeśli w charak‐
terze pracodawcy występuje inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Bia‐
łorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwesty‐
cyjnego oraz rezydent Chińsko‐Białoruskiego Parku Industrialnego;  15 dni od dnia złożenia wniosku w pozostałych przypadkach (ust. 16.9 Wykazu Procedur oraz ust. 2, 4, 5 Instrukcji MSW) Pozwolenie na zatrudnienie cudzoziemców wydaje się na jeden rok z możliwością przedłużenia jego ważności na kolejny rok. 102. Pobyt cudzoziemców na terenie Republiki Biało‐
ruś Cudzoziemcy mogą przebywać na terenie Białorusi tymczasowo albo mieszkać na Białorusi tymczaso‐
wo (pobyt czasowy) lub na stałe (pobyt stały) (art. 38 ustawy z dnia 04.01.2010 r. nr 105‐Z „O statusie 65
prawnym cudzoziemców oraz bezpaństwowców w Republice Białoruś” (dalej – Ustawa). Przebywa na Białorusi tymczasowo cudzoziemiec, który przebywa tam w okresie najdłużej do 90 dni w roku kalendarzowym od dnia pierwszego wjazdu na Białoruś oraz który nie posiada pozwolenia na pobyt tymczasowy lub stały (art. 1 Ustawy). Cudzoziemcy, którzy przebywają na Białorusi tym‐
czasowo lub posiadają pobyt czasowy, nie mogą wykonywać działalności gospodarczej bez utwo‐
rzenia osoby prawnej, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 11 Ustawy). 103. Rejestracja pobytu cudzoziemca na Białorusi
Cudzoziemiec, który przybywa na Białorusi tym‐
czasowo ma obowiązek w terminie najpóźniej 5 dni od dnia wjazdu (z wyjątkiem dni wolnych od pracy i świątecznych) zgłosić się do właściwego terytorialnie względem jego pobytu na Białorusi rejonowego wydziału ds. obywatelstwa i migracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Białorusi w celu dokonania rejestracji swojego pobytu pod określonym adresem. Obowiązek rejestracji nie dotyczy cudzoziemca, która mieszka w hotelu, sanatorium itp. (art. 38, 41 Ustawy) Nie podlegają rejestracji cudzoziemcy, którzy przy‐
byli na Białoruś na okres dni wolnych od pracy oraz w dni świąteczne, a także cudzoziemcy, którzy przybyli na Białoruś na okres do 5 dni zwykłych i po upływie tego okresu opuszczą terytorium Białorusi (art. 45 Ustawy). 104. Pobyt czasowy
Na pobyt czasowy na Białorusi zezwala się cudzo‐
ziemcom, którzy m.in.:  przybyli na Białoruś w celu podjęcia nauki– na okres nieprzekraczający 1 roku z możliwością przedłużenia;  są bliskimi krewnymi obywateli Białorusi lub osób, które posiadają pobyt stały na Białorusi na okres ich pobytu, ale nie przekraczający 1 roku;  przybyli na Białoruś w celu podjęcia pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej na 66
okres ich pobytu, ale nieprzekraczający 1 roku;
 wcześniej posiadali obywatelstwo białoruskie na okres ich pobytu, ale nie przekraczający 1 roku;  posiadają na własność lokal mieszkalny na Bia‐
łorusi – na okres nieprzekraczający 1 roku z możliwością przedłużenia (art. 48 Ustawy). 105. Pobyt stały Na pobyt stały na Białorusi zezwala się cudzoziem‐
com, którzy m.in.:  są bliskimi krewnymi obywateli białoruskich mieszkających tu na stałe;  mieszkali bez przerwy na Białorusi na pod‐
stawie karty czasowego pobytu w ciągu ostatnich siedmiu lat;  wcześniej posiadali obywatelstwo białoruskie;  są pracownikami i specjalistami, których po‐
trzebują osoby prawne Białorusi,  są inwestorami zagranicznymi, którzy zainwe‐
stowali w obiekty działalności inwestycyjnej na terenie Białorusi co najmniej 150,0 tysięcy EUR (art. 53 Ustawy). III. Współpraca polskich firm z podmiotami Biało‐
rusi w zakresie handlu zagranicznego 1.
Podstawy uznania i wykonania wyroku sądu pol‐
skiego na terytorium Białorusi 1) wyrok jest prawomocny i wykonalny; 2) sprawa nie należy do wyłącznej właściwości organów białoruskich; 3) strona białoruska nie została pozbawiona moż‐
ności obrony swych praw, a w szczególności strona białoruska, która nie uczestniczyła w po‐
stępowaniu, otrzymała wezwanie na rozprawę we właściwym czasie i trybie; 4) ta sama sprawa nie została już osądzona przez sąd białoruski lub nie toczy się postepowanie przed sądem białoruskim; 5) orzeczenie sądu państwa trzeciego w tej samej sprawie nie było już uznane i wykonane na te‐
rytorium Białorusi; 6) przy wydaniu orzeczenia w sprawie, w której 67
należało zastosować prawo Białorusi, prawo to zostało zastosowane, chyba że prawo polskie, nie różni się w sposób istotny od prawa Biało‐
rusi (art. 55 Umowy z RB o pomocy prawnej). 2.
3.
Właściwy sąd. Terminy
Wniosek o uznanie i wykonanie wyroku sądu pol‐
skiego na terytorium Białorusi rozpatruje sąd ob‐
wodowy (w Mińsku – miejski) sąd ekonomiczny w terminie 1 miesiącu od dnia otrzymania wniosku przez sąd białoruski (art. 247 kodeksu postępowa‐
nia gospodarczego). Wniosek o uznanie i wykonanie wyroku sądu pol‐
skiego na terytorium Białorusi może być złożony w sądzie białoruskim najpóźniej w terminie trzech lat od dnia uprawocnienia się wyroku sądu zagranicz‐
nego. W przypadku upłynięcia tego terminu może on być przywrócony przez sąd białoruski na wnio‐
sek osoby zagranicznej (art. 250 ust. 2 kodeks po‐
stępowania gospodarczego). Procedura dochodzenia należności od białoru‐
skich dłużników Na postępowanie w zakresie dochodzenia należ‐
ności ewentualnie składa się kilka etapów. Pierwszy etap: 1) uzyskanie odpisu z rejestru państwowego w celu wyjaśnienia sytuacji prawnej dłużnika; 2) wystosowanie wezwania do zapłaty, prowa‐
dzenie korespondencji, rozmów z dłużnikiem itp. 4.
Wezwanie do zapłaty
Osoba, czyje prawo lub interesy prawne zostały naruszone (wierzyciel), w celach bezpośredniego uregulowania sporu powinna wystosować do dru‐
giej strony wezwanie o dobrowolne uregulowanie sporu, chyba że inaczej stanowi ustawa lub umo‐
wa. Dłużnik powinien w terminie jednego miesiąca, chyba że ustawa lub umowa określają inny termin, udzielić odpowiedzi na wezwanie. 68
5.
Brak odpowiedzi na wezwanie nie przeszkadza wystąpieniu wierzyciela do sądu z pozwem do drugiej strony (Załącznik nr 1 do kodeksu postę‐
powania gospodarczego RB „Pozasądowy tryb uregulowania sporu”). Treść wezwania do zapłaty
Według przepisów kodeksu postępowania gospo‐
darczego wezwanie powinno zawierać określone informacje, a mianowicie:  nazwę wierzyciela oraz adres jego siedziby;  nazwę dłużnika oraz adres jego siedziby;  datę wystosowania wezwania;  okoliczności, które stanowią podstawę do wy‐
stosowania wezwania, oraz dowody, które po‐
twierdzają te okoliczności;  żądania wierzyciela z ich uzasadnieniem praw‐
nym;  kwotę roszczenia oraz jej obliczenia;  namiary bankowe wierzyciela;  wykaz załączników. 6.
7.
Wezwanie powinno być sporządzone w języku rosyjskim albo polskim z załączeniem tłumaczenia na język białoruski lub rosyjski, inaczej dłużnik może odrzucić wezwanie z powodu formalnego ‐ braku wersji rosyjskiej, chyba że umowa zastrzega język polski dla korespondencji stron umowy. Drugi etap: W przypadku odmowy zaspokojenia wezwania albo zostawienia go bez odpowiedzi wierzyciel może założyć sprawę w sądzie. Jeśli wierzyciel ma wszelkie dowody długu, może założyć w sądzie sprawę w trybie nakazowym, czyli uproszczonym. Postępowanie nakazowe
Jeśli dłużnik zostawia wezwanie bez odpowiedzi albo nie zaprzecza w swojej odpowiedzi istnienia długu, chociaż i odmawia zapłaty, wierzyciel może złożyć w sądzie wniosek o wydanie nakazu zapłaty. 69
Brak odpowiedzi dłużnika lub jego zgoda z rosz‐
czeniem stanowi dla sądu podstawę wydania orze‐
czenia o nakazie sądowym (art. 223 kodeksu postępowania gospodarczego) Sąd wydaje orzeczenie o nakazie sądowym bez udziału stron w terminie 20 dni roboczych od dnia otrzymania wniosku o nakaz sądowy. 8.
Przypadki, kiedy sąd może odmówić wydania nakazu  dłużnik w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia sądu o wszczęciu postępowa‐
nia nakazowego składa w sądzie odpowiedź na wniosek z wyrażeniem sprzeciwu i z załącze‐
niem dokumentów potwierdzających jego sta‐
nowisko;  wobec dłużnika zapadła uchwała o likwidacji lub dłużnik został postawiony w stan upadłości (bankructwa) i zostało wszczęte postępowanie konkursowe. Sąd może wydać nakaz zapłaty w stosunku do części zgłoszonego roszczenia, która została przez dłużnika uznana, ale nie wykonana przez niego. W stosunku do części roszczenia nie uznanej przez dłużnika sąd odmawia wydania nakazu zapłaty (art. 223 – 224 kodeksu postępowania gospo‐
darczego). Jeśli w terminie 15 dni po wysłaniu przez sąd po‐
stanowienia o odmowie wydania nakazu zapłaty sąd otrzyma od wierzyciela dokumenty potwier‐
dzające uiszczenie opłaty skarbowej w wysokości określonej dla przypadku złożenia w sądzie pozwu oraz wniosek o rozpatrzenie sprawy w postępo‐
waniu ogólnym, sąd rozpatruje sprawę w ramach postępowania ogólnego. Odmowa przez sąd wydania nakazu zapłaty lub rozpatrzenia sprawy w trybie ogólnym nie stanowi przeszkody dla złożenia pozwu w sądzie w trybie ogólnym (art. 224 kodeksu postępowania gospo‐
darczego). 70
9.
Wysokość opłaty skarbowej przy założeniu spra‐
wy w sądzie w trybie nakazowym Wysokość opłaty skarbowej przy złożeniu w sądzie wniosku o wydanie nakazu zapłaty wynosi 2 kwoty bazowe w przypadku, jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 100 kwot bazowych, lub 5 kwot bazowych, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 100 kwot bazowych (pkt. 4 Załącznika nr 16 do kodeksu podatkowego). Wysokość jednej kwoty bazowej z dniem 01.01.2015 r. wynosi 180,00 tys. rubli białoruskich, czyli ok. 12 EUR (uchwała Rady Ministrów z dnia 29.12.2014 r. nr 1255). 10. Postępowanie ogólne w sądzie ekonomicznym
W porównaniu z postępowaniem nakazowym koszty postępowania ogólnego są zdecydowanie wyższe, a postępowanie toczy się dłużej. Pozew powinien być rozpatrzony z postanowieniem wy‐
roku w terminie dwóch miesięcy, w wyjątkowych okolicznościach – do czterech miesięcy. Jeśli inaczej nie stanowi prawo w terminie 5 dni od dnia otrzymania pozwu sąd wszczyna postępowa‐
nie i wyznacza posiedzenie przygotowawcze, które powinno się odbyć w terminie 15 dni od dnia otrzymania przez sąd pozwu, chyba że przed tym toczyło się postępowanie ugodowe (art. 161, 170 kodeksu postępowania gospodarczego). W przypadku, jeśli strona sporu ma siedzibę poza granicami Białorusi, sąd może wyznaczyć posie‐
dzenie przygotowawcze w terminie jednego mie‐
siąca od dnia otrzymania pozwu, a jeśli dla rozpatrzenia sporu wymagane jest tłumaczenie dokumentów na białoruski (rosyjski) język – nie wcześniej niż za 6 miesięcy (art. 170 kodeksu po‐
stępowania gospodarczego). Posiedzenie przygotowawcze zamyka się wyda‐
niem przez sąd orzeczenia o wyznaczeniu rozpra‐
wy sądowej, które między innymi zawiera datę, godzinę i miejsce posiedzenia sądu, terminy do‐
71
starczenia dowodów dodatkowych itp. (art. 173, 174 kodeksu postępowania gospodarczego). 11. Terminy rozpatrzenia sprawy przez sąd Sąd powinien rozpatrzyć sprawę w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia wydania orzecze‐
nia o wyznaczeniu posiedzenia sądu, a sprawę, w której stroną jest osoba zagraniczna, w terminie 7 miesięcy od dnia wydania orzeczenia o wyznacze‐
niu posiedzenia sądu, chyba że inaczej stanowi umowa międzynarodowa. W przypadkach wyjątkowych ze względu na złożo‐
ność sprawy prezes sądu lub jego zastępca może przedłużyć ww. terminy do 4 miesięcy, a sprawę z udziałem osoby zagranicznej – do jednego roku (art. 175 kodeksu postępowania gospodarczego). Wyrok sądu w sprawie gospodarczej staje się pra‐
womocny z upływem 15 dni od dnia jego posta‐
nowienia, chyba że została wniesiona skarga apelacyjna. W przypadku wniesienia skargi apela‐
cyjnej wyrok sądu, jeśli on nie został unieważniony lub zmieniony, staje się prawomocny z dniem wy‐
dania postanowienia przez sąd, który rozpatrywał skargę w instancji apelacyjnej (art. 204 kodeksu postępowania gospodarczego). 12. Dokumenty wymagane od wierzyciela przy do‐
chodzeniu należności od białoruskich dłużników Składając wniosek o wydanie nakazu sądowego lub pozew w sądzie wierzyciel powinien załączyć co najmniej następujące dokumenty: 1) umowę handlową, z której wynika spór stron (sprzedaży, o dzieło itp.), 2) faktury, 3) listy przewozowe (CMR), 4) odpis KRS wierzyciela z pieczątką sądu, 5) kopię wezwania z odpowiedzią dłużnika, a w przypadku braku odpowiedzi dokument po‐
twierdzający nadanie wezwania, chyba że ina‐
czej stanowi prawo kub umowa, 6) potwierdzenie zapłaty opłaty skarbowej (art. 72
160 kodeksu postępowania gospodarczego).
13. Wysokość opłaty skarbowej przy założeniu spra‐
wy w sądzie w trybie ogólnym Stawki opłaty skarbowej przy złożeniu pozwu w sądzie ekonomicznym (tryb ogólny) wynoszą przy wysokości przedmiotu sporu: 1) do 100 kwot bazowych – 15 kwot bazowych; 2) od 100 do 1000 kwot bazowych ‐ 5 % od wy‐
sokości przedmiotu sporu, ale nie mniej niż w pkt. 1; 3) od 1000 do 10000 kwot bazowych – 5% od 1000 kwot bazowych + 3% od kwoty przekra‐
czającej 1000 kwot bazowych, 4) ponad 10000 kwot bazowych – 1% wysokości przedmiotu sporu, ale nie mniej niż w pkt. 3 (pkt. 1 Załącznika nr 16 do kodeksu podatko‐
wego). 14. Reprezentowanie strony polskiej przed sądem białoruskim Polska osoba prawna może być reprezentowana przed białoruskim sądem gospodarczym wyłącznie przez następujące osoby:  adwokat białoruski,  osoby uprawnione do reprezentowania pol‐
skiej osoby prawnej według KRS lub przez pra‐
cownika tej osoby prawnej na podstawie pełnomocnictwa,  inne osoby w przypadkach określonych w prawie (art. 76 kodeksu postępowania gospo‐
darczego). Polska osoba fizyczna (przedsiębiorca indywidual‐
ny) może być reprezentowany przed białoruskim sądem gospodarczym wyłącznie przez adwokata białoruskiego, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 76 kodeksu postępowania gospodarczego). 15. Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIG Biało‐
rusi (MAS) Postępowanie odbywa się zgodnie z Regulaminem MAS. 73
Arbiter (skład orzekający) MAS zobowiązany do rozpatrzenia sprawy w terminie 6 miesięcy, chyba że prezes MAS na wniosek arbitra (przewodniczą‐
cego składu orzekającego) przedłuży ten termin (art. 14 Regulaminu MAS). Strona może się odwołać od wyroku sądu arbitra‐
żowego składając skargę w sądzie ekonomicznym (art. 255 kodeksu postępowania gospodarczego). Wniosek do sądu ekonomicznego o wydanie tytułu wykonawczego na podstawie wyroku sądu arbitra‐
żowego sąd ekonomiczny rozpatruje w terminie jednego miesiącu od dnia otrzymania wniosku. Sąd ekonomiczny może odmówić wydania tytułu wy‐
konawczego, jeśli zajdą przesłanki określone w prawie (art. 259, 260 kodeksu postępowania go‐
spodarczego) 16. Opłaty arbitrażowe
Stawki opłaty arbitrażowej przy złożeniu pozwu w MAS wynoszą przy wysokości przedmiotu sporu: 1) do 5000 euro – 700 euro; 2) 5001 – 10000 euro – 700 euro + 5,5% od kwoty przekraczającej 5000 euro; 3) 10001 – 25000 euro – 975 euro + 5,5% od kwo‐
ty przekraczającej 10000 euro; 4) 25001 – 50000 euro – 1800 euro + 5% od kwo‐
ty przekraczającej 25000 euro; 5) 50001 – 75000 euro – 3050 euro + 4,5% od kwoty przekraczającej 50000 euro; 6) 75001 – 100000 euro – 4175 euro + 4% od kwoty przekraczającej 75000 euro; 7) 100001 – 150000 euro – 5075 euro + 3,5% od kwoty przekraczającej 100000 euro; 8) 150001 – 200000 euro – 6825 euro + 3% od kwoty przekraczającej 150000 euro; 9) 200001 – 500000 euro – 8325 euro + 1,5% od kwoty przekraczającej 200000 euro; 10) 500001 – 1000000 euro – 12825 euro + 1% od kwoty przekraczającej 500000 euro; 11) 1000001 – 2000000 euro – 17825 euro + 0,5% od kwoty przekraczającej 1000000 euro; 74
12) ponad 2000000 euro – 22825 euro + 0,4% od kwoty przekraczającej 2000000 euro (art. 50 ust. 1 Regulaminu MAS). 17. Stosowane w praktyce sposoby zabezpieczenia wykonania zobowiązań białoruskiej strony umo‐
wy handlowej  kary umowne i odsetki;  zastaw;  poręczenie;  gwarancja bankowa;  akredytywa.  cesja wierzytelności  przejęcie długu przez inną osobę. 18. Zastaw Na mocy zastawu wierzyciel w zobowiązaniu za‐
bezpieczonym zastawem (zastawnik) może w razie niewykonania przez dłużnika (zastawcę) tego zo‐
bowiązania, dochodzić zaspokojenia z rzeczy ob‐
ciążonej zastawem z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami tego dłużnika, chyba że ina‐
czej stanowi prawo (art. 315 ust. 1 kodeksu cywil‐
nego). Zastawcą rzeczy może być zarówno dłużnik jak i osoba trzecia. Zastawcą może być właściciel rzeczy lub prawa majątkowego oraz osoba, której przysługuje prawo zarządzania gospodarczego rzeczą (art. 316 kodek‐
su cywilnego). 19. Poręczenie Tytułem umowy poręczenia poręczyciel zobowią‐
zuje się wobec wierzyciela w stosunku do innej osoby odpowiadać za wykonanie przez tę osobę zobowiązań w całości lub części. Umowa poręczenia może być zawarta również w zabezpieczenie zobowiązania, które powstanie w przyszłości (art. 3 41 kodeksu cywilnego). 75
20. Zakres odpowiedzialności poręczyciela W razie niewykonania lub nienależytego wykona‐
nia przez dłużnika zobowiązania zabezpieczonego poręczeniem poręczyciel i dłużnik odpowiadają wobec wierzyciela solidarnie, chyba że ustawa lub umowa zastrzegają dla poręczyciela odpowiedzial‐
ność subsydiarną (art. 343 kodeksu cywilnego). 21. Forma umowy poręczenia
Umowa poręczenia powinna być zawarta w zwy‐
kłej formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 342 kodeksu cywilnego). 22. Poręczenie wygasa
1. Z chwilą wygaśnięcia podstawowego zobowią‐
zania oraz w razie zmiany podstawowego zo‐
bowiązania, które powoduje zwiększenie zakresu odpowiedzialności lub powoduje inne negatywne konsekwencje dla poręczyciela, bez uzyskania na to jego zgody. 2. W razie przeniesienia długu w podstawowym zobowiązaniu na inną osobę, jeśli poręczyciel nie udzielił zgody wierzycielowi odpowiadać za nowego dłużnika. 3. Gdyby wierzyciel po nastąpieniu terminu wy‐
konania zobowiązania przez dłużnika bez uza‐
sadnionego powodu odmówił przyjęcia świadczenia. 4. Z upływem terminu, na który to poręczenie zostało ustanowione. Jeśli termin poręczenia nie jest oznaczony – z upływem 1 roku od dnia nastąpienia terminu spłaty długu, w odniesie‐
niu do którego ustanowiono poręczenie. Jeśli termin wykonania podstawowego zobowiąza‐
nia nie został oznaczony i nie może być ustalo‐
ny albo został określony momentem zgłoszenia żądania wykonania zobowiązania ‐ z upływem 2 lat od dnia udzielenia poręczenia (art. 347 kodeksu cywilnego). 23. Gwarancja bankowa
Zobowiązanie gwaranta wobec beneficjenta nie zależy od podstawowego zobowiązania, w którego zabezpieczenie została wydana gwarancja banko‐
76
24.
25.
26.
27.
wa, nawet gdyby gwarancja zawierała w swojej treści odwołanie do tego zobowiązania (art. 167 kodeksu bankowego RB). Nieodwołalność gwarancji bankowej Gwarancja bankowa nie może być odwołana przez gwaranta, chyba że gwarancja stanowi inaczej (art. 168 kodeksu bankowego RB). Wystosowanie roszczenia z gwarancji bankowej
Żądanie beneficjenta o zapłatę kwoty pieniężnej tytułem gwarancji bankowej powinno być przed‐
stawione gwarantowi na piśmie z załączeniem dokumentów wymienionych w gwarancji. W treści pisma beneficjent powinien wskazać, na czym polega naruszenie popełnione przez dłużnika w podstawowym zobowiązaniu, w którego zabezpie‐
czenie została wydana gwarancja. Żądanie beneficjenta powinno być zgłoszone przed upływem terminu gwarancji (art. 171 kodeksu bankowego RB). Przekazanie praw z gwarancji bankowej Prawa z gwarancji wierzyciel nie może scedować na rzecz innej osoby, chyba że inaczej stanowi umowa gwarancji (art. 169 kodeksu bankowego RB). Cesja wierzytelności 1. Prawo (roszczenie) należące do wierzyciela tytułem zobowiązania z umowy handlowej mo‐
że być przez niego przelano na rzecz innej oso‐
by tytułem czynności prawnej (ustąpienie roszczenia) lub przejść do innej osoby na pod‐
stawie prawa. Ta zasada nie dotyczy roszczenia regresowego. 2. Dla przeniesienia wierzytelności nie jest wyma‐
gana zgoda dłużnika, chyba że inaczej stanowi prawo lub umowa (art. 353 kodeksu cywilne‐
go). Cesja wierzytelności wynikającej z umowy zawartej na piśmie lub w formie aktu notarialnego następu‐
je na podstawie czynności dokonanej w odpo‐
wiedniej formie (pisemnej lub notarialnej) (art. 360 ust. 1 kodeksu cywilnego). 77
28. Przejęcie długu przez inną osobę
Przejęcie długu przez inną osobę dopuszczalne jest tylko za zgodą wierzyciela. Przejęcie długu wynika‐
jącego z umowy zawartej na piśmie lub w formie aktu notarialnego następuje na podstawie czynno‐
ści dokonanej w odpowiedniej formie (pisemnej lub notarialnej) (art. 362 k.c. RB). 29. Odsetki ustawowe
Za zatrzymanie cudzych środków pieniężnych wskutek ich bezprawnego zatrzymania, uchylenia od ich zwrotu, innego opóźnienia ich zapłaty lub bezpodstawnego otrzymania lub zachowania kosz‐
tem innej osoby (bezpodstawne korzystanie z cu‐
dzych środków pieniężnych) należą się procenty od kwoty tych środków pieniężnych (art. 366 ust. Kodeksu cywilnego RB). Wysokość procentów określa się wysokością stopy refinansowania Narodowego Banku Białorusi z dnia wykonania zobowiązania lub jego odpowied‐
niej części lub z dnia postanowienia wyroku sądu (ust. 2 Postanowienia Najwyższego Sądu Gospo‐
darczego Republiki Białoruś z dnia 21.01.2004 r. nr 1 „O poszczególnych kwestiach stosowania przepi‐
sów kodeksu cywilnego Republiki Białoruś o od‐
powiedzialności za korzystanie cudzymi środkami pieniężnymi”). Przy naliczaniu odsetek bierze się za podstawę dokładna liczba dni w roku (365 lub 366), chyba że strony umowy postanowiły, że podstawę nalicza‐
nia odsetek będzie stanowiła 360 dni w roku (ust. 4 tegoż Postanowienia). O ile stopę refinansowania Narodowy Bank Biało‐
rusi ustanawia tylko dla zobowiązań wyrażonych w rublach białoruskich, a oficjalnej stawki refinanso‐
wania dla zobowiązań wyrażonych w walucie za‐
granicznej Narodowy Bank Białorusi nie ustanawia, przy używaniu waluty zagranicznej w rozliczeniach ww. przepis (art. 366 kodeksu cywilnego) nie jest stosowany, czyli w przypadku umów handlowych z zakresu handlu zagranicznego odsetki nie są nali‐
czane, chyba że inaczej stanowi prawo lub umowa (ust. 5 tegoż Postanowienia). Odsetki naliczone zgodne z ust. 1 art. 366 kodeksu 78
cywilnego nalicza się tylko na kwotę podstawowe‐
go długu i nie nalicza na procenty za bezpodstaw‐
ne korzystanie z cudzych środków pieniężnych, na odsetki umowne itd. (ust. 28 tegoż Postanowie‐
nia). 30. Eksport‐import towarów Podmiot białoruski powinien zapewnić wykonanie każdej operacji w zakresie handlu zagranicznego w następujące terminy:  w eksporcie – otrzymać zapłatę ceny od kon‐
trahenta zagranicznego w terminie 90 dni (w umowach komisu – 120 dni) od dnia wysłania towaru (przekazania informacji know‐how, wyłącznych praw do obiektu własności intelek‐
tualnej), wykonania robót, usług;  w imporcie – otrzymać towar od kontrahenta zagranicznego w terminie 60 dni od dnia do‐
konania zapłaty ceny (ust. 1.4 Ukazu Prezy‐
denta z dnia 27.03.2008 r. nr 178). 31. Wymogi do sposobów zamknięcia umowy w im‐
porcie towarów Za zamknięcie operacji w zakresie eksportu w spo‐
sób zgodny z ww. Ukazem Prezydenta uznaję się również m.in.:  umorzenie zobowiązań stron umowy w drodze potrącenia;  otrzymanie tytułem umowy zamiany zawartej z kontrahentem zagranicznym towarów, know‐how, robót, usług o równoznacznej war‐
tości;  umorzenie zobowiązania zagranicznego kon‐
trahenta w drodze odnowienia jego zobowią‐
zania;  umorzenie zobowiązania zagranicznego kon‐
trahenta w związku z wypłatą przez niego na rzecz białoruskiego eksportera w zamian za spełnienie świadczenia oznaczonej kwoty pie‐
niężnej, czyli odstępnego (ust. 1 Postanowie‐
nia Rady Ministrów i Narodowego Banku z dnia 30.04.2009 r. nr 548/8). 79
32. Paszport transakcji (paszport sdełki)
Każda umowa w zakresie międzynarodowej sprzedaży towarów, wartość przedmiotu której wynosi co najmniej 3,0 tys. euro powinna być zare‐
jestrowana przez eksportera (importera) w banku przed datą wysyłki (otrzymania) towaru albo do‐
konania płatności (otrzymania zapłaty) tytułem tej umowy (ust. 1.11 Ukazu Prezydenta z dnia 27.03.2008 r. nr 178). 33. Zasady rozliczenia w handlu zagranicznym Na Białorusi obowiązuje zakaz przekazania przez białoruskiego importera na rzecz zagranicznego kontrahenta należności tytułem zapłaty za impor‐
towane towary, roboty, usługi przed datą wykona‐
nia przez zagranicznego kontrahenta świadczenia wzajemnego, chyba że: 1) importer uzyskał pozwolenie Narodowego Banku Białorusi (Postanowienie Zarządu Naro‐
dowego Banku Białorusi z dnia 11.11.2008 r. nr 165 „O zasadach dokonania rozliczeń tytułem umów w zakresie handlu zagranicznego w im‐
porcie”); 2) importer dokonuje zapłaty kosztem waluty za‐
granicznej uzyskanej przez importera z tytułu eksportu towarów, robót, usług (Postanowie‐
nie Narodowego Banku Białorusi z dnia 15.01.2009 r. nr 31‐14/12; 3) importer dokonuje zapłaty kosztem waluty za‐
granicznej uzyskanej przez importera tytułem umowy kredytowej (pożyczki) zawartej z pod‐
miotem zagranicznym (Postanowienie Naro‐
dowego Banku Białorusi z dnia 15.04.2009 r. nr 31‐14/132). 34. Wymóg podpisania umowy handlowej w zakresie obrotu gospodarczego z zagranicą na Białorusi Niezachowanie zwykłej formy pisemnej umowy handlowej w zakresie obrotu gospodarczego z zagranicą powoduje jej nieważność i nie powoduje żadnych skutków prawnych (art. 163 ustęp 3, art. 169 kodeksu cywilnego). 35. Osoby, które mogą być stroną umowy handlowej na Białorusi:  spółka akcyjna typu otwartego lub zamknięte‐
80
go (ОАО, ЗАО),
 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ООО),  spółka z dodatkową odpowiedzialnością,  spółka komandytowa.  towarzystwo pełne (odpowiednik polskiej spółki jawnej).  przedsiębiorstwo,  zrzeszenie z udziałem ww. podmiotów prawa, Inne uczestnicy obrotu gospodarczego:  oddział (filia) zagranicznej osoby prawnej (działa w imieniu zagranicznej osoby prawnej),  przedstawicielstwo zagranicznej osoby praw‐
nej (działa w imieniu zagranicznej osoby)  osoba fizyczna prowadząca działalność gospo‐
darczą. 36. Osoby uprawnione do reprezentowania osoby prawnej – zasada ogólna Białoruska osoba prawna może być reprezentowa‐
na wyłącznie przez organ wykonawczy (dyrektor, dyrektor generalny itp.), a w niektórych przypad‐
kach przez swoich wspólników (spółka pełna, ko‐
mandytowa) (art. 49 ust. 1, 2 kodeksu cywilnego). Prawo białoruskie uznaje tylko jednoosobową reprezentację. Krajowy rejestr państwowy osób prawnych zawie‐
ra nazwisko, imię i imię ojca oraz stanowisko oso‐
by uprawnionej do reprezentowania osoby prawnej… (ust. 5 uchwały Rady Ministrów RB nr 229 z dnia 31.08.2011 r. – O Jednolitym Rejestrze Państwowym Osób Prawnych i Przedsiębiorców Indywidualnych). Poza ww. osobami reprezentować osobę białoru‐
ską może również pełnomocnik tej osoby ustano‐
wiony tytułem pełnomocnictwa. 37. Wymogi prawne do pełnomocnictwa Termin ważności pełnomocnictwa nie może prze‐
kraczać trzech lat, jeśli zaś pełnomocnictwo nie określa terminu ważności – jest ono ważne przez jeden rok od dnia wystawienia. 81
Pełnomocnictwo udzielone w formie notarialnej, które uprawnia do dokonania czynności za granicą, nie zawierające daty ważności jest ważne aż do odwołania przez mocodawcę. (art. 187 kodeksu cywilnego). Pełnomocnictwo wystawione przez osobę prawną wymaga zwykłej formy na piśmie. Wymaga formy notarialnej pod rygorem nieważ‐
ności pełnomocnictwo:  wystawione przez osobę fizyczną, w tym przedsiębiorcę indywidualnego,  udzielone w drodze substytucji (art. 188 ust. 2 kodeksu cywilnego). 38. Swoboda umowy handlowej
Postanowienia umowy handlowej strony określają według własnego uznania, chyba że ustawa lub inne akta prawne stanowią inaczej. W przypadku kiedy postanowienie umowy przewi‐
dziane jest przepisem, który stosuje się o tyle o ile porozumienie stron nie stanowi inaczej (przepis dyspozycyjny), strony mogą w drodze porozumie‐
nia wyłączyć jego stosowanie lub wprowadzić do umowy postanowienie odmienne. W przypadku braku takiego porozumienia stron obowiązuje przepis dyspozycyjny. Jeśli postanowienia umowy nie zostały określone prze strony lub przepis dyspozycyjny, odpowiednie postanowienia umowy określają zwyczaje handlo‐
we stosowane do stosunków stron (Art. 391 ust. 3 kodeksu cywilnego). 39. Postanowienia istotne umowy sprzedaży Postanowienie umowy sprzedaży o towaru uważa się za uzgodnione, jeśli umowa pozwala ustalić nazwę i ilość towaru. Jeśli umowa sprzedaży nie pozwala ustalić ilość towaru, umowa uważa się za nie zawartą (art. 425 ust. 3., art. 435 ust. 2 kodeksu cywilnego). Zgodnie z ust. 1.16.4 Ukazu Prezydenta z dnia 27.03.2008 r. umowa handlowa w zakresie mię‐
82
dzynarodowej sprzedaży towarów powinna okre‐
ślać:  wartość towarów (wartość orientacyjną, jeśli brak możliwości do określenia rzeczywistej wartości towarów ze względu na specyficzność towaru);  zasady rozliczeń pomiędzy strony umowy określone zgodnie z obowiązującym prawem. 40. Uprawnienia kupującego w przypadku przekaza‐
nia towaru o nienależytej jakości 1. Jeśli wady towaru nie były zastrzeżone przez sprzedawcę, kupujący, któremu został przeka‐
zany towar o nienależytej jakości, może według własnego uznania zażądać od sprzedawcy: 
odpowiedniego obniżenia ceny towaru, 
nieodpłatnego usunięcia wad towaru w terminie rozsądnym, 
pokrycia swoich kosztów usunięcia wad towaru. 2. W przypadku istotnego naruszenia wymogów do jakości towaru (wykrycie wad, których nie można usunąć, wad, których nie można usunąć bez niewspółmiernych wydatków lub zatrat czasu, lub wad, które znów się ujawniły po ich usunięciu oraz innych wad podobnych) kupują‐
cy może według własnego uznania: 
odstąpić od umowy i zażądać zwrotu za‐
płaconej ceny towaru, 
zażądać zamiany towaru wadliwego towa‐
rem zgodnym z umową. Powyższe żądania w zakresie usunięcia wad lub zamiany towaru kupujący może zgłosić, jeśli inne nic innego nie wynika z charakteru towaru lub istoty zobowiązania (art. 445 kodeksu cywilnego). 41. Prawo sprzedającego do zamiany towaru o niena‐
leżytej jakości Kupujący (odbiorca), który odebrał towary o niena‐
leżytej jakości, może zgłosić dostawcy ww. żąda‐
nia, chyba że dostawca po otrzymaniu zawiadomienia kupującego o wadach towaru bez‐
zwłocznie zamieni dostarczony towar na towary o należytej jakości (art. 488 ust. 1 kodeksu cywilne‐
go). 83
42. Terminy wykrywania wad jakościowych towarów 1. Jeśli inaczej nie stanowi ustawa lub umowa, kupujący może zgłosić roszczenia w związku z wadami towarów (rękojmia za wady fizyczne) pod warunkiem, że zostały one wykryte w ter‐
miny określone w przepisach kodeksu cywilne‐
go. 2. Jeśli towar nie posiada gwarancji lub nie usta‐
nowiony termin przydatności, reklamacja w związku z wadami towaru może być zgłoszona przez kupującego w terminie rozsądnym, ale najpóźniej w terminie dwóch lat od dnia prze‐
kazania towaru kupującemu. 3. Jeśli towar został objęty okresem gwarancyj‐
nym, kupujący może zgłosić roszczenia w związku z wadami towaru po wykryciu wad w okresie gwarancyjnym. 4. W przypadku towarów, dla których został usta‐
nowiony termin przydatności, kupujący może zgłosić roszczenia w związku z wadami, jeśli zo‐
stały one wykryte w terminie przydatności to‐
waru. 5. W przypadku kiedy okres gwarancji na towar wynosi mniej niż dwa lata, a wady zostały wy‐
kryte po upływie okresu gwarancji, ale w okre‐
sie dwóch lat od dnia przekazania towaru kupującemu, sprzedawca odpowiada, jeśli ku‐
pujący udowodni, że wady towaru powstały przed przekazaniem towaru kupującemu lub z przyczyn, które powstały przed tym momen‐
tem (art. 447 kodeksu cywilnego). 43. Skutki naruszenia zasad zgłoszenia reklamacji Kupujący powinien zgłosić reklamację w związku z naruszeniem postanowień umowy sprzedaży w zakresie ilości, asortymentu, jakości, kompletu, opakowania towaru w terminie określonym w ustawie, innych aktach prawa lub umowie, a jeśli ten termin nie został określony, w terminie roz‐
sądnym od momentu, kiedy odpowiedne narusze‐
nie umowy powinno był być ujawnione z uwzględnieniem charakteru i przeznaczenia towa‐
ru. W razie niezachowania powyższej reguły sprze‐
dawca może odmówić zaspokojenia żądania kupu‐
84
44.
45.
46.
47.
jącego w całości lub w części, jeśli udowodni, że niezachowanie tej reguły spowodowało niemożli‐
wość zaspokojenia żądania lub powoduje dla sprzedawcy nie współmierne koszty w porówna‐
niu z tymi, które by on poniósł, gdyby był zawia‐
domiony o naruszeniu umowy w terminie (art. 453 kodeksu cywilnego). Akty prawne w zakresie odbioru towaru Aktem prawnym regulującym odbiór towarów w zakresie ilości i jakości właściwym jest Regulamin odbioru towaru w zakresie ilości i jakości (zatw. Uchwałą RM RB z dnia 03.09.2008 r. nr 1290). Regulamin określa podstawowe zasady odbioru towarów, chyba że inaczej stanowi umowa (ust. 1). Kara umowna Przez karę umowną (mandat, odsetki) uznaje się określoną przez ustawę lub umowę kwotę pienięż‐
ną, którą dłużnik powinien zapłacić na rzecz wie‐
rzyciela w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, mi. w przypadku opóźnienia wykonania zobowiązania (art. 311 ust. 1 kodeksu cywilnego). Naprawianie szkody Dłużnik winny naprawić szkodę wyrządzoną wie‐
rzycielowi przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 364 kodeksu cywil‐
nego). Przez szkodę rozumie się koszty, które osoba, czyje prawo zostało naruszone, poniosło lub musi ponieść dla naprawienia prawa naruszonego, utrata lub uszkodzenie jego mienia (szkoda realna) oraz utraco‐
ne dochody, które by ta osoba uzyskała w zwykłych warunków obrotu gospodarczego, gdyby jej prawo nie zostało naruszone (utracone korzyści) (art. 14 ust. 2 kodeksu cywilnego). Zmiana lub rozwiązanie umowy handlowej
Umowa może być zmieniona lub rozwiązana w drodze porozumienia stron, chyba że inaczej sta‐
nowi ustawa lub umowa. 85
Na żądanie jednej ze stron umowa może być zmie‐
niona lub rozwiązana na drodze sądowej, gdy: 1) druga strona dopuściła się istotnego narusze‐
nia umowy, 2) w innych przypadkach określonych w prawie. Naruszenie umowy przez jedną ze stron albo zmianę okoliczności uważa się za istotne, jeżeli powoduje dla drugiej strony taki uszczerbek, który w sposób zasadniczy pozbawia tę stronę tego, czego zgodnie z umową miała prawo oczekiwać. Odstąpienie od umowy w całości lub części, jeśli takie odstąpienie przewiduje ustawa lub umowa, umowa uważana jest za rozwiązaną lub zmienioną (art. 420 kodeksu cywilnego). 48. Odstąpienie od umowy sprzedaży Odstąpienie strony od umowy sprzedaży (w całości lub w części) lub zmiana umowy w trybie jedno‐
stronnym jest możliwe w przypadku istotnego naruszenia umowy przez jedną ze stron… (art. 493 ust. 1 kodeksu cywilnego). Naruszenie umowy dostawy przez dostawcę uwa‐
ża się za istotne w przypadku:  dostarczenia towarów z wadami, które nie mogą być usunięte przez dostawcę w terminie odpowiadającym kupującemu;  niejednokrotnego naruszenia terminów do‐
stawy towarów. Naruszenie umowy dostawy przez kupującego uważa się za istotne w przypadku:  niejednokrotnego naruszenia terminów zapła‐
ty ceny towarów.  niejednokrotnego nieodebrania towarów (art. 493 ust. 2 kodeksu cywilnego). 49. Przedawnienie według przepisów krajowych
Termin przedawnienia to termin dla obrony prawa tytułem pozwu wystosowanego przez osobę, któ‐
rej prawo zostało naruszono. Ogólny termin przedawnienia na Białorusi wynosi 86
trzy lata (art. 196, 197 kodeksu cywilnego). Jeśli jednak roszczenie wynika z umowy międzyna‐
rodowej sprzedaży termin przedawnienia wynosi cztery lata (art. 8 konwencji o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzo‐
na w Nowym Jorku dnia 14 czerwca 1974 r.). 50. Przerwanie i przedłużenie terminu przedawnienia
Bieg terminu przedawnienia przerywa się, gdy wierzyciel podejmie jakiekolwiek działanie, które w myśl przepisów prawa właściwego dla sądu, przed którym wszczęto postępowanie, uznane zostanie za rozpoczynające postępowanie sądowe przeciw‐
ko dłużnikowi (art. 13 tejże konwencji). 51. Dokumenty wymagane przy wwozie towarów na Białoruś Przy wwozie towarów na Białoruś wymagane są następujące dokumenty:  umowa sprzedaży towaru w zakresie handlu zagranicznego,  faktura lub faktura pro forma,  specyfikacja,  lista włożenia  międzynarodowy list przewozowy (CMR)  dokumenty potwierdzające zgodność towarów z wymogami norm i standardów technicznych (w przypadku określonych towarów)  certyfikat pochodzenia towarów (art. 159 ust. 1 pkt. 1, kodeksu celnego Unii Celnej, ust. 2 uchwały RM RB z dnia 30.06.2007 r. nr 863). 52. Podstawowe procedury celne
1) dopuszczenie do obrotu; 2) eksport; 3) tranzyt celny; 4) magazyn celny; 5) wwóz tymczasowy; 6) wolna strefa celna (art. 202 ust. 1 kodeksu celnego Unii Celnej). 87
53. Wwóz tymczasowy
Zasady objęcia samochodu procedurą celną „wwóz tymczasowy” określa dział 37 kodeksu celnego Unii Celnej. Przy wwozie tymczasowo na unijny obszar celny towarów przysługuje zwolnienie częściowe z zapła‐
ty cła i podatków. W tym przypadku za każdy roz‐
poczęty miesiąc kalendarzowy pobytu samochodu na unijnym obszarze celnym wpłaca się kwotę w wysokości trzech procent od wysokości długu cel‐
nego, obowiązującego przy ewentualnym dopusz‐
czeniu tych towarów do obrotu. Jednak łączna kwota podlegająca zapłacie tytułem tymczasowe‐
go wwozu towarów na unijny obszar celny nie może przekroczyć wysokości długu celnego podle‐
gającego zapłacie przy ewentualnym dopuszczeniu tych towarów do obrotu. Termin, w którym samochód może być objęty pro‐
cedurą celną odprawy czasowej, wyznacza organ celny. Nie może on przekroczyć 2 lat (art. 280 ust. 1 kodeksu celnego Unii Celnej). 54. Deklarant Zgłosić towar do odprawy celnej może tzw. dekla‐
rant, którym może być osoba z siedzibą w pań‐
stwie – członka Unii Celnej, która jest albo stroną umowy w zakresie handlu zagranicznego albo jej z innego tytułu przysługuje prawo do posiadania, używania i (lub) rozporządzenia towarem (art. 186 pkt. 1 kodeksu celnego Unii Celnej). Deklarant jest zobowiązany mi. do dostarczenia do urzędu celnego dokumentów, na których podsta‐
wie została wypełniona deklaracja celna, chyba że inaczej stanowi prawo celne Unii Celnej (art. 188 kodeksu celnego Unii Celnej). Urząd celny może żądać od deklaranta, a deklarant z kolei powinien dostarczyć dokumenty określone w przepisach kodeksu celnego (art. 176 kodeksu celnego Unii Celnej). 55. Wartość celna towaru
Jeśli w trakcie ustalenia wartości celnej towaru 88
urząd celny dojdzie do wniosku, że dane dostar‐
czone przez deklaranta mogą być nieprawdziwe albo nie są potwierdzone w sposób właściwy, mo‐
że zarządzić dokonanie dodatkowej kontroli celnej w zakresie ustalenia wartości celnej towaru. W tym celu urząd celny może zażądać od deklaranta dostarczenia dodatkowych dokumentów i infor‐
macji, a deklarant powinien je dostarczyć lub na piśmie wyjaśnić przyczyny, z których powodu nie może je dostarczyć. Jeśli deklarant nie dostarczył dodatkowych dokumentów lub nie wyjaśnił przy‐
czyn ich niedostarczenia albo dostarczone doku‐
menty i informacje nie uchylają podstawy do dokonania kontroli dodatkowej wartości celnej towaru, urząd celny może dokonać korekty warto‐
ści celnej towaru na podstawie posiadanych przez niego dokumentów i informacji (art. 69 kodeksu Unii Celnej). IV. Rynek białoruski w kontekście Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej 1.
Podstawowe informacje i zasady funkcjonowania Euroazjatycka Unia Gospodarcza (dalej – Unia) została powołana na mocy Umowy o Euroazjatyc‐
kiej Unii Gospodarczej zawartej pomiędzy Rosją, Białorusią i Kazachstanem dnia 29.05.2014 r. (dalej – Umowa). Z dniem 02 stycznia 2015 roku do unii dołączyła także Armenia. Liczba ludności Unii wy‐
nosi 175,7 mln. Unia zapewnia swobodny przepływ towarów, usług, kapitału, siły roboczej oraz prowadzenie skoordynowanej, zgodnej lub jednolitej polityki gospodarczej krajów‐członków Unii (art. 1 Umo‐
wy). W ramach Unii: 1)
funkcjonuje wewnętrzny rynek towarów; 2)
stosowane są jednolita taryfa celna Unii oraz inne zasady regulacji w zakresie obrotu towarowego z krajami trzecimi; 3)
obowiązują jednolite zasady sprzedaży to‐
warów w stosunkach z krajami trzecimi; 4)
są stosowane jednolite przepisy celne; 5)
odbywa się swobodne przemieszczenie to‐
warów pomiędzy krajami‐członkami Unii bez odprawy celnej i bez dokonywania kon‐
troli transportowej, sanitarnej, weteryna‐
89
ryjnej, fitosanitarnej itp., chyba że inaczej stanowi Umowa (art. 25 Umowy). 2.
3.
Ogólnie mówiąc dopuszczenie towarów polskich do obrotu w jakimkolwiek kraju należącym do Unii oznacza, że te towary mogą być przemieszczane w granicach krajów stanowiących Unię bez żadnych ograniczeń, chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne. Regulacje celne
Na terenie Unii obowiązują jednolite regulacje celne zgodnie z kodeksem celnym Unii oraz z umowami międzynarodowymi i innymi przepisami, które stanowią prawo Unii, oraz z przepisami Umowy (art. 42 Umowy). W Unii obowiązuje Jednolita Nomenklatura To‐
warowa Współpracy z Zagranicą Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (kody celne) oraz Jednolita Tary‐
fa Celna Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (art. 42 ust. 1 Umowy). Stawki ceł wwozowych Jednolitej Taryfy Celnej Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej są jednolite i nie podlegają zmianom w zależności od osób, które przemieszczają towary przez granicę celną Unii, umów i innych okoliczności z wyjątkiem przypad‐
ków określonych w Umowie (art. 42 ust. 4 Umo‐
wy). Techniczne regulacje obrotu towarów Na terenie Unii są stosowane jednolite wymogi do towarów pod względem technicznym weteryna‐
ryjnym, sanitarnym, fitosanitarnym itp., które za‐
warte są w regulaminach technicznych albo w innych dokumentach unijnych (art. 51 Umowy). Regulaminy techniczne określają wymogi dla towa‐
rów wpisanych na listę zatwierdzoną przez Komisję Euro‐Azjatyckiej Unii Gospodarczej. Towary, dla których wymogi techniczne określa regulamin techniczny, dopuszcza się do obrotu na terenie Unii pod warunkiem, że w stosunku do nich zostały dokonane niezbędne procedury ich oceny technicznej pod kontem zgodności z wymo‐
gami określonymi w regulaminie technicznym. 90
4.
5.
Kto może wnioskować o dokonanie oceny tech‐
nicznej towarów Z wnioskiem o dokonanie oceny zgodności towa‐
rów może wystąpić osoba, która mieszka lub ma siedzibę na terenie kraju członkowskiego oraz która jest producentem lub sprzedającym albo pełnomocnikiem producenta. Za pełnomocnika producenta uznaje się osobę, która mieszka lub ma siedzibę na terenie kraju członkowskiego, która z tytułu umowy z producen‐
tem, w tym z producentem zagranicznym, działa w imieniu tego producenta w zakresie oceny zgodno‐
ści towarów i dopuszczenia ich do obrotu na tere‐
nie Unii, oraz która ponosi odpowiedzialność w przypadku braku zgodności towarów z wymogami regulaminu technicznego. Formy, schematy, procedury Oceny zgodności towarów określonej przez regu‐
laminy techniczne Unii dokonuje się w formach rejestracji (rejestracji państwowej), testów, po‐
twierdzenia zgodności, ekspertyzy i(lub) w innej formie. Obowiązkowe potwierdzenie zgodności odbywa się w formie deklarowania zgodności i certyfikacji. Formy, schematy oraz procedury oceny zgodności określają regulaminy techniczne Unii na podstawie typowych schematów oceny zgodności, zatwier‐
dzanych przez Komisję Unii (ust. 2, 5 Załączniku nr 9 do Umowy). Oceny towarów pod kontem ich zgodności z prze‐
pisami regulaminu technicznego dokonują pod‐
mioty uprawnione, których rejestr prowadzi Komisja Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. Towary, które odpowiadają wymogom regulaminu technicznego oraz wobec których została dokona‐
na procedura oceny zgodności, podlegają oznako‐
waniu jednolitym znakiem dopuszczenia do obrotu na rynku Unii. 91
6.
Konkretne wymogi dla towarów oraz procedurę oceny zgodności określają regulaminy techniczne, które są umieszczone na stronie internetowej Eu‐
roazjatyckiej Komisji Unii Gospodarczej http://www.eurasiancommission.org/ru/Pages/de
fault.aspx. Obowiązujące regulaminy techniczne Według stanu z dnia 1 kwietnia 2015 roku obowią‐
zują 34 regulaminy techniczne, w tym m.in.: 1) O bezpiecznym opakowaniu (ТР ТС 005/2011); 2) O bezpieczeństwie towarów przeznaczonych dla dzieci i nastolatków (ТР ТС 007/2011); 3) O bezpieczeństwie zabawek (ТР ТС 008/2011); 4) O bezpieczeństwie perfumeryjno‐
kosmetycznych towarów (ТР ТС 009/2011); 5) O bezpieczeństwie maszyn i urządzeń (ТР ТС 010/2011); 6) O bezpieczeństwie towarów żywnościowych (ТР ТС 021/2011); 7) Towary żywnościowe w części ich oznakowania (ТР ТС 022/2011); 8) Na wyroby sokowe z owoców i warzyw (ТР ТС 023/2011); 9) Na masło‐tłuszczowe wyroby (ТР ТС 024/2011);
10)
O wymogach do smarów, olejów i płynów specjalnych; 11)
O bezpieczeństwie mleka i wyrobów mlecznych (ТР ТС 033/2013); 12)
O bezpieczeństwie mięsa i wyrobów mię‐
snych (ТР ТС 034/2013); 13)
O bezpieczeństwie wyrobów meblarskich (ТР ТС 025/2012). 7.
Plan opracowania regulaminów technicznych Unii Celnej zatwierdzony uchwałą Rady Euroazjatyckiej Komisji Unii Gospodarczej z dnia 01.10.2014 r. stanowi, że w trakcie opracowania znajduje się 22 regulaminy techniczne. Eksport wyrobów mięsnych do krajów Euroazja‐
tyckiej Unii Gospodarczej Regulacje techniczne importu wyrobów mięsnych prze podmiot jednego z krajów Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej zawiera regulamin techniczny 92
8.
„O bezpieczeństwie mięsa i wyrobów mięsnych” (ТР ТС 034/2013). Ustęp 129 regulaminu stanowi, że ocena (potwier‐
dzenie) zgodności wyrobów mięsnych odbywa się zgodnie z wymogami tegoż regulaminu technicz‐
nego oraz regulaminu technicznego „O bezpie‐
czeństwie towarów żywnościowych” (ТР ТС 021/2011). Produkty mięsne (z wyjątkiem produktów mię‐
snych dla niemowląt i produktów mięsnych nowe‐
go typu) przed wprowadzeniem do obrotu na obszarze celnym Unii Celnej podlegają deklarowa‐
niu zgodności według określonych zasad (ust. 132 regulaminu technicznego „O bezpieczeństwie mię‐
sa i wyrobów mięsnych”). Potwierdzenie zgodności produktów mięsnych z wymogami regulaminu technicznego odbywa się przez przyjęcie oświadczenia wnioskodawcy opar‐
tego o jego dowody oraz dowody uzyskane od jednostki certyfikującej systemy zarządzania (dla schematu 6d) oraz od akredytowanego laborato‐
rium badawczego, wpisanego do Jednolitego Reje‐
stru Organów ds. Certyfikacji i Laboratoriów Badawczych Unii Celnej (ust. 133 tegoż regulami‐
nu). Schemat deklarowania 6d
Schemat deklarowania 6d obejmuje:  tworzenie i analizę dokumentacji technicznej włącznie z certyfikatem dla systemu zarządza‐
nia jakością i bezpieczeństwem (kopia), wyda‐
nym organ ds. certyfikacji systemów zarządzania;  dokonanie kontroli produkcji;  dokonanie badań próbek produktów mię‐
snych;  przyjęcie i rejestracja deklaracji zgodności;  oznakowanie jednolitego znaku obrotu; 9.
 kontrola stabilności funkcjonowania systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem. Kto może wnioskować o dokonanie oceny tech‐
nicznej towarów Z wnioskiem o dokonanie oceny zgodności wyro‐
bów mięsnych z wymogami regulaminu technicz‐
nego może wystąpić osoba, która mieszka lub ma 93
siedzibę na terenie kraju członkowskiego oraz która jest producentem lub wykonuje funkcje pro‐
ducenta zagranicznego tytułem umowy z nim w przedmiocie zapewnienia zgodności dostarczanych wyrobów mięsnych z wymogami regulaminu tech‐
nicznego (ust. 134 tegoż regulaminu). Zatem podmiot polski nie może być wnioskodawcą w sprawie oceny zgodności towarów polskich z wymogami regulaminu technicznego. Wniosko‐
dawcą może być tylko podmiot białoruski lub podmiot innego kraju członkowskiego, który w rozumieniu przepisów regulaminu technicznego będzie w tym przypadku wykonywał funkcje pro‐
ducenta polskiego tytułem umowy podpisanej pomiędzy producentem polskim a podmiotem białoruskim i który będzie odpowiadał za zgodność dostarczanych na rynek unijny polskich wyrobów mięsnych z wymogami regulaminu technicznego. 10. Zakres działania wnioskodawcy
Wnioskodawca podejmuje środki w zakresie za‐
pewnienia stabilności funkcjonowania systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem oraz warunków produkcji, tworzy dokumentację techniczną i dokonuje jej analizy. Wnioskodawca zapewnia monitoring procesu pro‐
dukcyjnego oraz informuje organ ds. certyfikacji systemów zarządzania o planowanych zmianach w systemie zarządzania. W celu monitorowania zgodności wyrobów mię‐
snych z wymogami regulaminu technicznego, wnioskodawca prowadzi badania próbek produk‐
tów mięsnych w akredytowanym laboratorium badawczym wpisanym do Jednolitego Rejestru Organów ds. Certyfikacji i Laboratoriów Badaw‐
czych Unii Celnej. Organ ds. certyfikowania systemów zarządzania dokonuje kontroli inspekcyjnej stabilności funkcjo‐
nowania systemu zarządzania jakością i bezpie‐
czeństwem. Termin ważności deklaracji zgodności wyrobów mięsnych produkowanych seryjnie nie może prze‐
kroczyć 5 lat (ust. 137 tegoż regulaminu). 94
V. Przydatne adresy A. Sądy gospodarcze Sąd Najwyższy Republiki Białoruś Adres 1: 220030, г. Минск, ул. Ленина, 28 E‐mail: [email protected] Tel.: (+375 17) 327 14 19 Adres 2: 220030, г. Минск, ул. Володарского, 8 Tel.: (+375 17) 327 40 09 http://court.by/ Sąd Gospodarczy Obwodu Brzeskiego 224030 г. Брест, ул. В.Хоружей, 8 Tel.: (+375 162) 20 40 65 E–mail: ec‐[email protected] http://court.by/brest/ Sąd Gospodarczy Obwodu Witebskiego 210101, г. Витебск, ул. Правды, 32 Tel.: (+375 212) 491 325 E‐mail: eс‐[email protected] http://court.by/vitebsk/ Sąd Gospodarczy Obwodu Homelskiego 246050, г.Гомель, ул. Ирининская, 20 Tel.: (+0232) 74 94 21 E‐mail: ec‐[email protected] http://court.by/gomel/ Sąd Gospodarczy Obwodu Grodzieńskiego 230024, г. Гродно, ул. Советских пограничников, д. 102 Tel.: (+0152) 79 06 01 E‐mail: ec‐[email protected] http://court.by/grodno/ Sąd Gospodarczy Obwodu Mohylewskiego 212030, г. Могилев, ул.Первомайская,85 Tel.: (+0222) 29 27 27 E‐mail: ec‐[email protected] http://court.by/mogilev/ Sąd Gospodarczy Obwodu Mińskiego 220026, г. Минск, ул. Жилуновича, 15 Tel.: (+375 17) 285 48 90, E‐mail: ec‐[email protected] http://court.by/minsk/ Sąd Gospodarczy miasta Mińsk 220072, г. Минск, ул. Академическая, 15, корп. 1 Tel.: (+375 17) 284 05 00 E‐mail: ec‐[email protected] http://court.by/minsk‐city/news/ 95
Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIG Republiki Białoruś 220029, г.Минск, ул.Коммунистическая, 11, 309 Tel.: (+375 17) 290 72 49 E‐mail: [email protected] http://www.iac.by/ B. Ważniejsze ministerstwa i komitety Ministerstwo Architektury i Budownictwa 220048, г. Минск, ул. Мясникова, 39 Tel.: (+375 17) 327 19 34 E‐mail: [email protected] http://www.mas.by/ru Ministerstwo Podatków i Opłat 220010, г.Минск, ул. Советская, 9 Tel.: (+375 17) 229 79 71 (72) http://www.nalog.gov.by/ru/ Ministerstwo Przemysłu 220033, г. Минск, Партизанский проспект, 2, корп. 4. Tel.: (+375 17) 223 93 96 E‐mail: [email protected] http:www.minprom.gov.by Ministerstwo Rolnictwa i Wyżywienia 220030 г. Минск, ул. Кирова, 15 Tel.: (+375 17) 327 37 51 E‐mail: [email protected] http://www.mshp.minsk.by/contacts/ Ministerstwo Gospodarki 220030, г. Минск, ул.Берсона, 14 Tel.: (+375 17) 222 60 48 E‐mail: [email protected] www.economy.gov.by Państwowy Komitet ds. Standardów 220053, Минск, Старовиленский тракт, 93, Tel.: (+375 17) 233 52 13 E‐mail: [email protected] http://gosstandart.gov.by/ru‐RU/contacts‐info.php Państwowy Komitet Ceł 220007, г. Минск, ул. Могилевская, 45/1, Tel.: (+375 17) 218 90 00 E‐mail: [email protected] http://www.gtk.gov.by/ru/ 96
C. Urzędy celne Urząd Celny w Brześciu (Брестская таможня) 224013, г. Брест, ул. Гаврилова, 45 Tel.: (+375 162) 47 01 83 E‐mail: [email protected] www.brest.customs.gov.by Urząd Celny w Witebsku (Витебская таможня) 210602, г. Витебск, ул. Лазо, 114 Tel.: (+375 212) 35 02 30, (+375 212) 35 03 50 E‐mail: [email protected] www.vitebsk.customs.gov.by Urząd Celny w Homlu (Гомельская таможня) 246050, г. Гомель, ул. Интернациональная, 30 Tel.: (+375 232) 79 21 09 www.gomel.customs.gov.by E‐mail: [email protected] Urząd Celny w Grodnie (Гродненская региональная таможня) 230003, г. Гродно,ул. Карского, 53 Tel.: (+375 152) 79 80 06 E‐mail: [email protected] www.grt.customs.gov.by www.region.grodno.by/ru/economic/tamoznia Regionalny Urząd Celny w Minsku (Минская региональная таможня) 220007, г. Минск, ул. Могилевская, 43 Tel.: (+375 17) 218 96 66, (+375 17) 218 96 67 E‐mail: [email protected] www.mrt.customs.gov.by Centralny Urząd Celny w Mińsku (Минская центральная таможня) 220046, г. Минск, ул. Холмогорская, 57 E‐mail: [email protected] Tel.: (+375 17) 218‐97‐10 Urząd Celny “Mińsk – 2” (Таможня “Минск – 2”) 220054, г. Минск, Национальный аэропорт “Минск” Tel.: (+375 17) 279 10 37, (+375 17) 219 40 10 E‐mail: [email protected] www.minsk2.customs.gov.by Urząd Celny w Mohylewie (Могилевская таможня) 212030, г. Могилев, ул. Первомайская, 77 Tel.: (+375 222) 29 90 09 www.mogilev.customs.gov.by E‐mail: [email protected] 97
Urząd Celny w Oszmianach (Ошмянская таможня) 231100, Гродненская обл., г. Ошмяны, ул. Я. Коласа, 7 Tel.: (+375 1593) 4 90 08 E‐mail: [email protected] www.oshmiany.customs.gov.by www.oshmiany.grodno.by/Tamozhnia D. Obwodowe Komitety Wykonawcze Brzeski Obwodowy Komitet Wykonawczy (Брестский областной исполнительный комитет) 224006, г. Брест, ул. Ленина 11, Tel.: (+375 162) 21 96 66; E‐mail: contact@brest‐region.by. http://brest‐region.gov.by Witebski Obwodowy Komitet Wykonawczy (Витебский областной исполнительный комитет) 210010, г.Витебск, ул.Гоголя, 6 Tel.: (+375‐212) 42 57 57 E‐mail: [email protected] http://vitebsk‐region.gov.by Homelski Obwodowy Komitet Wykonawczy (Гомельский областной исполнительный комитет) 246050, Гомель, пр. Ленина, 2 Tel.: (+375 232) 74 36 87 http://gomel‐region.gov.by Grodzieński Obwodowy Komitet Wykonawczy (Гродненский областной исполнительный комитет) 230023 г. Гродно, ул. Ожешко, 3 Tel.: (+375 152) 72 31 90 E‐mail [email protected] http://grodno‐region.gov.by Mohylewski Obwodowy Komitet Wykonawczy (Могилёвский областной исполнительный комитет) 212030, г. Могилев, Первомайская, 71, Дом Cоветов Tel.: (+375 222) 32 80 59 E‐mail: [email protected] http://mogilev‐region.gov.by Miński Obwodowy Komitet Wykonawczy (Минский областной исполнительный комитет) 220030 г.Минск, ул. Энгельса 4, Tel.: (+375 17) 500 41 25 E‐mail: pisma@minsk‐region.gov.by http://minsk‐region.gov.by Miński Miejski Komitet Wykonawczy (Минский городской исполнительный комитет) 220030, Минск, проспект Независимости 8 E‐mail: [email protected], www.minsk.gov.by 98
E. Izby Przmysłowo‐Handlowe Białoruska Izba Handlowo‐Przemysłowa (Белорусская торгово‐промышленная палата) 220029, г.Минск, ул.Коммунистическая, 11 Еудю (+375 17) 290 72 49 E‐mail: [email protected] http://www.cci.by/ru/ Oddział w Brześciu (Брестское отделение Белорусской Торгово‐промышленной палаты) 224030, г.Брест, ул.Гоголя, 13 Tel.: (+375 162) 21 78 85 E‐mail: [email protected] www.ccibrest.by Oddział w Witebsku (Витебское отделение Белорусской торгово‐промышленной палаты) 210001, г.Витебск, ул.Космонавтов, 4 Tel.: (+375 212) 36 30 52 E‐mail: info@cci‐vitebsk.by www.cci‐vitebsk.by Oddział w Homlu (Гомельское отделение Белорусской торгово‐промышленной палаты) 246050, г.Гомель, ул.Ирининская, 21 Tel.: (+375 232) 74 03 90 E‐mail: [email protected] www.ccigomel.by Oddział w Grodnie (Гродненское отделение Белорусской торгово‐промышленной палаты) 230023, г.Гродно, ул.Советская, 23А Tel.: (+375 152) 74 35 50 E‐mail: [email protected] www.grotpp.by Oddział Miński (Минское отделение Белорусской торгово‐промышленной палаты) 220113, г.Минск, ул.Я.Коласа, 65 Tel.: (+375 17) 280 04 73 E‐mail: [email protected] www.tppm.by Oddział w Mohuylewie (Могилевское отделение Белорусской торгово‐промышленной палаты) 212022, г.Могилев, ул.Циолковского, 1 Tel.: (+375 222) 77 80 31 E‐mail: [email protected] www.cci.mogilev.by 99
F. Polecane kancelarie adwokackie Specjalistyczna Kancelaria Adwokacka „CIERECH, NEVIADOUSKI AND PARTNERS” Ul. Internacionalnaya 11‐220, 220030 Minsk Tel./ faks (+375 17) 306 24 54, (+375 29) 374 24 62 Kom.: w PL (+375 29) 160 89 15, (+48) 600 88 11 55 E‐mail: [email protected] www.advocates.by Skype: lex.cierech.com21 Języki robocze: rosyjski, angielski, francuski, polski, niemiecki Kontakt: Czesław Cierech, Kancelaria Prawna ,,BRAGINIEC & PARTNERS" Ul. Beruta 3B‐34, 220092 Minsk Tel./faks (+375 17) 236 53 00, (+375 17) 236 53 20, Tel. kom.: (+375 29) 6 277 477 E‐mail: [email protected], http://www.law.com.by/ ICQ: 558391526 (braginiec) Skype: braginiec vitalij Języki robocze: rosyjski, angielski, polski, hiszpański. Kontakt: Vitaly Braginiec (Виталий Брагинец) “Law Company “Veda Consulting”, LLC, Belarus, 220090, Minsk, Olesheva str., build. 1, office 315 Tel.: (+375 17) 268 47 48, Mob.phone: (+375 29) 6 055 885, E‐mail: [email protected] Konstantin Skuratovich, Head of Project Management Department, G. Firmy consultingowe Arzinger & Partner Prospekt Niezavisimosti 169 ap. 301C, 304C 220114 Minsk Tel/fax (+375 17) 218 10 54 E‐mail: [email protected] www.arzinger.by BKC Pl. Svobody 23, suite 17b 220030 Minsk Tel/fax: (+375 17) 226 03 88, 226 04 10, 226 07 64 E‐mail: [email protected] www.bkc.by Deloitte & Touche Ul. Korolya 51 220004 Minsk Tel.: (+375 17) 200 03 53 Fax: (+375 17) 200 04 14 www.deloitte.by 100
UNITER Ul. Pulikhova 53, 8th Floor 220088 Belarus Tel.: (+375 17) 285 34 34 www.uniter.by DAZIN Consulting Sp. z o.o. Ul. Pawłowskiego 4 60‐681 Poznań Tel/fax. (+48) 61 656 17 24 E‐mail: [email protected] www.dazinconsulting.pl OOO „Sarmont" Ul. Majakowskogo 26, of. 4 220006 Mińsk Tel./fax: (+375 17) 223 66 18 E‐mail: [email protected] www.sarmont.by CrossRegionTrade 230010 Grodno, pr. Y. Kupaly 61‐88 Tel: (+375 29) 7870723 E‐mail: [email protected] Osoba do kontaktu: Paweł Bielenik Skype: pawelgrodno1 101