Wykorzystanie oprogramowania VNC w praktyce

Wykorzystanie oprogramowania VNC w praktyce

Wykorzystanie oprogramowania VNC w praktyce
dydaktycznej
Lilianna Skoczylas
Zespół Szkół nr 6 im. Agnieszki Osieckiej
ul. Tęczowa 60, 53-603 Wrocław
Streszczenie
W artykule przedstawiono propozycję wykorzystania darmowego,
dostępnego w Internecie oprogramowania VNC (Virtual Network
Computing) w celu usprawnienia i wzbogacenia procesu dydaktycznego
oraz przykład jego zastosowania w dziedzinie nauczania języka obcego.
Osiągnięte wyniki wskazują na pozytywne efekty zastosowania
opracowanego narzędzia wspomagania pracy nauczyciela.
PROBLEMY Z WYKORZYSTANIEM OPROGRAMOWANIA DO NAUCZANIA
JĘZYKA OBCEGO
W październiku 2003 r. nauczycielka języka niemieckiego zwróciła się do pracującej w tej
samej szkole ponadgimnazjalnej autorki niniejszej pracy z prośbą o pomoc w
przeprowadzeniu lekcji z wykorzystaniem programu „Język niemiecki w praktyce.
Ćwiczenia i testy 1”, zamieszczonego na dysku CD-ROM. Zajęcia miały być prowadzone w
grupach około 15-osobowych w szkolnej pracowni informatycznej dysponującej
dziewięcioma stanowiskami uczniowskimi i jednym nauczycielskim podłączonymi do
lokalnej sieci ethernetowej i działającymi pod kontrolą systemów z rodziny MS Windows.
Głównym problemem w przeprowadzeniu tej lekcji był brak wystarczającej liczby kopii
programu. Szkoła dysponowała jednym CD-ROM-em, umożliwiającym uruchomienie
programu tylko na jednym stanowisku komputerowym. Przeprowadzenie takiej lekcji w
warunkach, gdy kilkunastoosobowa grupa miałaby jednocześnie obserwować obraz na
ekranie jednego monitora, w zasadzie mija się z celem. Trudno w takich warunkach
zapewnić dydaktyczną efektywność zajęć, zwłaszcza, gdy istotą korzystania z
oprogramowania wspomagającego nauczanie jest możliwość interaktywnego posługiwania
się nim przez uczniów.
Istniejące uwarunkowania, przede wszystkim natury materialnej, nie umożliwiały prostego
rozwiązania problemu. Warunki licencji na wspomniany program nie pozwalają na
powielanie oryginalnego dysku CD-ROM w celu uruchomienia osobnej kopii na każdym
stanowisku. Ponadto w wypadku takiego wariantu korzystania z programu w grę
wchodziłyby wyłącznie ćwiczenia indywidualne, w zasadzie bez możliwości pracy grupowej
uczniów i bez ich stałej komunikacji z nauczycielem. Natomiast zakupienie odpowiedniej
liczby kopii programu, z uwagi na niedostatki finansowe szkoły, jest nierealne. Szkoła nie
dysponuje również projektorem multimedialnym, który umożliwiałby wyświetlenie obrazu z
komputera w dużej skali, dzięki czemu cała grupa mogłaby wygodnie śledzić pracę z
programem na stanowisku nauczycielskim. Warto jednak zwrócić uwagę, iż w takim
wypadku udział uczniów ograniczałby się w zasadzie do biernej obserwacji — czynności o
małej skuteczności z punktu widzenia procesu dydaktycznego.
KONCEPCJA ROZWIĄZANIA
Pomysł na rozwiązanie wskazanych wyżej trudności z racjonalnym i efektywnym użyciem
programu wspomagającego naukę języka obcego opierał się na skorzystaniu z
oprogramowania VNC (Virtual Network Computing)1. W danych warunkach pracowni
komputerowej, ze stanowiskami podłączonymi do sieci lokalnej, oprogramowanie to — po
przygotowaniu odpowiedniej konfiguracji — umożliwiło interaktywną pracę grupową z
programem „Język niemiecki w praktyce” bez naruszania licencji.
Oprogramowanie VNC umożliwia prezentowanie zawartości ekranu wyświetlanego przez
jeden system, pełniący rolę serwera, na ekranach innych komputerów, działających w
charakterze klientów. Jest ono dostępne na warunkach licencji GNU, czyli bezpłatnie z
możliwością dalszego rozpowszechniania, i w wersji na różne platformy systemowe, miedzy
innymi na systemy z rodziny MS Windows oraz Linux. Darmowość, otwartość licencji i
łatwa dostępność oprogramowania VNC, na przykład w Internecie, stanowią istotne czynniki
przemawiające za jego zastosowaniem do wzbogacenia metodyki nauczania w warunkach
szkolnych.
REALIZACJA
Pierwszym krokiem na drodze do praktycznej realizacji koncepcji zastosowania
oprogramowania VNC było zainstalowanie serwera VNC na stanowisku nauczycielskim i
klientów na stanowiskach uczniowskich. Następnie na stanowisku nauczycielskim
zainstalowano program do wspomagania nauki języka niemieckiego i przeprowadzono
wstępne próby funkcjonowania całości w warunkach danej pracowni komputerowej. Testy
wykazały, że opóźnienie, z jakim obraz ze stanowiska nauczycielskiego pojawia się na
monitorach komputerów uczniowskich, nie będzie stanowił istotnego utrudnienia w
prowadzeniu lekcji.
Następnie należało odpowiednio skonfigurować zarówno komputer na stanowisku
nauczycielskim jak i komputery uczniowskie tak, aby możliwie najbardziej ułatwić
użytkownikom korzystanie z oprogramowania VNC. Po uruchomieniu program VNC
wymaga podania adresu sieciowego lub IP serwera (w przypadku klienta) bądź
przyłączanego klienta (w przypadku serwera). Dla osób bez wystarczającego przygotowania
czy praktyki w dziedzinie obsługi komputerów i oprogramowania sieciowego może to być
czynność skomplikowana i czasochłonna. Z tego względu stworzone zostały odpowiednie
skrypty upraszczające i automatyzujące obsługę programu oraz zapewnione ułatwienia
dostępu.
W systemie na stanowisku nauczycielskim utworzone zostało konto użytkownika
przeznaczone dla nauczyciela języka niemieckiego, a w jego w interfejsie graficznym
utworzone zostały ikony z symbolami odpowiednich plików wykonywalnych — programu
winvnc.exe (uruchamia serwer VNC), skryptu podłączającego klientów vnc.bat (zob.
Dodatek) oraz do programu „Język niemiecki w praktyce”. W systemach na stanowiskach
uczniowskich utworzono ikony uruchamiające program klienta vnc.exe z odpowiednimi
parametrami w linii polecenia (zob. Dodatek). Na zakończenie sprawdzono, czy wszystko
funkcjonuje sprawnie i zgodnie z założeniami.
Końcową czynnością przygotowań do przeprowadzenia lekcji języka niemieckiego w
pracowni było napisanie instrukcji dla nauczycielki i przeprowadzenie praktycznego
instruktażu w zakresie korzystania z komputerów w pracowni oraz zainstalowanego
oprogramowania, a także zapoznanie z obowiązującym w pracowni regulaminem.
PRAKTYKA LEKCYJNA
Tematem pierwszej lekcji języka niemieckiego w pracowni komputerowej było użycie
czasowników posiłkowych „sein” i „haben” w czasie przeszłym Perfekt. Według
scenariusza przygotowanego przez nauczycielkę, uczniowie przystępujący do lekcji powinni
znać od strony merytorycznej podstawowe zagadnienia związane z tematem, a od strony
praktycznej podstawowe zasady obsługi komputera. Powinni też umieć współpracować w
grupie nad wypracowywaniem wspólnego stanowiska.
W scenariuszu lekcji przewidziano trzy formy pracy: zbiorowa, grupowa i indywidualna.
Zbiorowa obejmowała instruktaż dotyczący logowania do systemu i uruchomienia
oprogramowania, ogólne informacje na temat nauczania języków obcych przy
wykorzystaniu komputera oraz używanego w tym celu oprogramowania, jak również
przypomnienie i wyjaśnienie zasady gramatycznej dotyczącej tematu. Praca grupowa
polegała na wykonywaniu ćwiczeń. W ramach pracy indywidualnej każdy uczeń
samodzielnie rozwiązywał losowo wybrane przez komputer przykłady — zadania testowe.
Program „Język niemiecki w praktyce” został uruchomiony na komputerze nauczyciela, a
obraz z ekranu tego komputera za pomocą oprogramowania VNC był wyświetlany na
monitorach komputerów uczniowskich. Na etapie pracy grupowej uczniowie, pracujący przy
stanowiskach w grupach dwuosobowych, mogli śledzić działania prowadzone w programie,
czy to przez nauczyciela, czy też przez wskazanego ucznia. Na przykład po wybraniu w
programie opcji „Ćwiczenia” na ekranie pojawiały się różnorodne zadania gramatyczne
(wybór prawidłowej odpowiedzi, uzupełnianie zdań, określanie poprawności zdań itp.). Po
ukazaniu się zadania, grupa przy wskazanym przez nauczyciela stanowisku przystępowała
do jego rozwiązania, a pozostali uczniowie na swoich monitorach obserwowali wpisywane
odpowiedzi. Następnie program sprawdzał każde ćwiczenie i wskazywał, czy zostało ono
wykonane poprawnie.
Po zakończeniu wykonywania ćwiczeń grupowych uczniowie przystąpili do indywidualnego
rozwiązywania testu, złożonego z losowo wybranych przez program zdań. Odpowiedzi były
wpisywane przez uczniów przy kolejnych stanowiskach (bez konsultacji z kolegami),
zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Na zakończenie program podał wynik testu w postaci
bezwzględnej i procentowej oraz umożliwił przejrzenie poszczególnych zadań pod kątem
prawidłowości rozwiązania.
Autorka niniejszej pracy wzięła udział w lekcji w charakterze obserwatora, by w razie
potrzeby służyć pomocą techniczną.
WNIOSKI KOŃCOWE
Opisana lekcja okazała się zarówno dla nauczycieli jak i uczniów ciekawym
doświadczeniem edukacyjnym i wychowawczym. Sposób organizacji lekcji wpłynął
dodatnio na aktywność uczniów. W trakcie wykonywania ćwiczeń każdy uczestnik zajęć
mógł wpisać lub wskazać myszką odpowiedź, uwidacznianą na pozostałych monitorach.
Początkowo powodowało to pewne zamieszanie, gdyż efekty równoczesnych działań
poszczególnych osób nakładały się na siebie. W związku z tym ustalono nowe zasady pracy.
Najskuteczniejszą metodą okazało się umieszczenie klawiatur i myszek w dobrze
widocznych miejscach, tzn. na obudowach komputerów, i korzystanie z nich tylko po
wskazaniu przez nauczyciela, który z uczniów ma udzielić odpowiedzi.
Podsumowując można powiedzieć, że charakterem lekcja przypominała grę, w którą
wciągnęli się wszyscy uczniowie. Bardzo żywo reagowali na zachodzące w trakcie zajęć
zdarzenia. Z napięciem oczekiwali na wyświetlenie kolejnych pytań. Bez wątpienia aktywne
zaangażowanie uczniów w prowadzone zajęcia pozwoliło w trakcie lekcji w całości
zrealizować dość trudny temat.
DODATEK
Zawartość skryptu vnc.bat podłączającego klientów do serwera VNC działającego na
stanowisku nauczycielskim:
C:\Program Files\RealVNC\WinVNC\winvnc.exe –connect 192.168.0.1
C:\Program Files\RealVNC\WinVNC\winvnc.exe –connect 192.168.0.2
………………………………………………………………………….
C:\Program Files\RealVNC\WinVNC\winvnc.exe –connect 192.168.0.9
Adresy IP w kolejnych wierszach skryptu odpowiadają komputerom na poszczególnych
stanowiskach uczniowskich.
Na stanowiskach uczniowskich utworzono ikony uruchamiające klienta programu VNC
(pobieranego z serwera) z następującymi parametrami polecenia:
Element docelowy:
\\alpha\install$\vnc\vnc.exe 192.168.0.10 –
listen
Rozpocznij w:
\\alpha\install$\vnc
Adres IP w powyższej linii poleceń jest adresem serwera (komputera na stanowisku
nauczycielskim) w sieci lokalnej.
1
Strona domowa oprogramowania RealVNC jest dostępna pod adresem
http://www.realvnc.com/
Z witryny tej można pobrać program w wersjach na różne platformy systemowe oraz zapoznać się z
dokumentacją w języku angielskim. Opis i instrukcje w języku polskim można znaleźć miedzy innymi pod
adresami:
http://www.oi.pg.gda.pl/old/vnc/start.html
http://www.cyber.com.pl/cyberonline/12.shtml
http://www.itfaq.pl/EditModule.aspx?tabid=583&mid=1253&def=Cs_ITSCS_CMS_Articles_View&ArticleID=13
94