Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu
Transkrypt
Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu otwockiego za rok 2015 Otwock, 2016 r. Spis Treści Wstęp 3 Epidemiologia 4-11 Higiena Komunalna 12-16 Higiena Pracy 17-21 Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku 22-25 Higiena Dzieci i Młodzieży 26-28 Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny 29-30 Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia 31-34 -2- Wstęp Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku obejmuje zapobiegawczym i bieżącym nadzorem sanitarnym powiat otwocki, w skład którego wchodzą gminy: Otwock, Karczew, Józefów, Wiązowna, Kołbiel, Osieck, Sobienie Jeziory i Celestynów oraz miasta: Otwock, Karczew, Józefów. Teren objęty nadzorem zajmuje obszar 616 km2 i liczy 122.854 mieszkańców. Głównym celem działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest zapobieganie powstawaniu chorób zakaźnych i zawodowych, oraz ochrona życia i zdrowia ludzi przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych. Zadanie to realizowane jest poprzez prowadzenie: działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych oraz sprawowanie nadzoru nad warunkami higieniczno – sanitarnymi w placówkach służby zdrowia, nadzoru nad jakością wody oraz obiektami służącymi do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia przez ludzi oraz na potrzeby gospodarcze, nadzoru nad warunkami pracy oraz narażenia zawodowego na czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, nadzoru nad bezpieczeństwem żywności, żywienia zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa żywnościowego, nadzoru nad warunkami nauczania, wychowania, opieki oraz wypoczynku i rekreacji dzieci i młodzieży, nadzoru zapobiegawczego, w szczególności uzgadniania projektów planów zagospodarowania przestrzennego, uzgadniania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych oraz uczestniczenie w dopuszczeniu do użytku obiektów budowlanych. działalności edukacyjnej i kształtowanie zachowań prozdrowotnych wśród mieszkańców powiatu, -3- Epidemiologia Inspekcja Sanitarna podejmuje działania w celu zapobiegania szerzenia się chorób zakaźnych. Dla oceny sytuacji epidemiologicznej monitoruje ich występowanie. Choroby zakaźne to choroby wywołane przez drobnoustroje (bakterie, wirusy, grzyby, roztocze, toksyczne produkty (jad kiełbasiany), a także przez pasożyty lub inne biologiczne czynniki chorobotwórcze, które ze względu na charakter i sposób szerzenia stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi. Choroby te mogą szerzyć się różnymi drogami: przez kontakt bezpośredni (z osoby na osobę) i pośredni; drogą kropelkową, podczas kaszlu i kichania; przez kontakt seksualny; przez naruszenie ciągłości tkanek podczas zabiegów medycznych, a także przez owady, które spełniają funkcje nośnika. W 2015 r. w powiecie otwockim zarejestrowano 2076 przypadków zachorowań na choroby zakaźne, obejmujące 40 jednostek lub zespołów chorobowych (2014 r. – 3152 przypadki zachorowań w 41 jednostkach chorobowych). Różnica wykazanych przypadków zachorowań w odniesieniu do roku 2014, wynika ze zwiększonej ilości zachorowań na ospę wietrzną w 2014 r. – 1747, a w 2015 r. – 516. Do grupy najczęściej występujących chorób zakaźnych należą choroby wieku dziecięcego, występowanie których odbywa się cyklicznie i co kilka lat po okresie zacisza epidemicznego, notowane są zwiększone ilości zachorowań a nawet epidemie. Choroby szerzące się drogą kropelkową. Ospa wietrzna, różyczka, odra i świnka to wirusowe choroby zakaźne, które mogą zakończyć się powikłaniami. Ospa wietrzna jest wysoce zaraźliwą chorobą zakaźną, a jej przebieg dla większości chorujących dzieci jest dość łagodny. Od 2008 r. zgodnie z kalendarzem szczepień włączono szczepienie p/ospie jako obowiązkowe dla osób narażonych w sposób szczególny na zarażenie (dzieci do 12 roku życia z upośledzeniem odporności i z otoczenia ww.), na rynku dostępna jest szczepionka jako szczepienie zalecane. Po zwyżce zachorowań w 2014 r. – 1747 przypadków, sytuacja epidemiczna wróciła do poziomu porównywalnego do lat ubiegłych, a nawet niższego i odnotowano 516 przypadków. Różyczka jest łagodną chorobą wirusową okresu dziecięcego, natomiast jest szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży, ze względu na ryzyko ciężkich wad wrodzonych u płodu. Szczepieniami obowiązkowymi objęto dzieci w 13-15 miesiącu życia, ponadto od 2006 r. szczepiona jest cała populacja 10-latków. Rok 2015 był dalszym okresem zacisza epidemicznego różyczki, zgłoszono tylko 8 przypadków, w 2014 r. – 17. Dla porównania w 2006 odnotowano znaczny wzrost zachorowań na różyczkę, zarejestrowano 298 przypadków. Odra u dzieci, dzięki szczepieniom odeszła w zapomnienie, ale nadal istnieje ryzyko zachorowań. Odra jest chorobą bardzo zaraźliwą - jeśli dziecko nie zostało zaszczepione, to przy kontakcie z wirusem prawie pewne jest, że na nią zachoruje. Jeden chory może zarazić -4- od 15 do 20 osób, podczas gdy osoba chorująca na grypę może zarazić tylko jedną do trzech osób. Wirus przenosi się głównie droga kropelkową. Odra jest najbardziej zaraźliwa pięć dni przed pojawieniem się wysypki oraz przez cztery dni od momentu jej wystąpienia. W 2015 r. nie odnotowano żadnego przypadku zachorowania na odrę, w 2014 r. zgłoszono 3 przypadki, były to zachorowania w obrębie rodziny: ojciec i 2 dzieci. Świnka może być niebezpieczna ze względu na ryzyko powikłań w postaci zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych, zapalenia jąder, jajników. Szczepienie p/śwince wykonywane jest równocześnie z obowiązkowym szczepieniem p/różyczce i odrze w 15 miesiącu i 10 roku życia. Ostatnia epidemia świnki w Polsce miała miejsce w 1998 roku, zapadalność osiągnęła wtedy poziom 562 na 100 tys. osób. W 2015 r. w powiecie otwockim na świnkę zachorowały 3 osoby (w 2014 r. zarejestrowano 7 zachorowań), co świadczy o znikomej zapadalności. Krztusiec jest wysoce zakaźną chorobą wieku dziecięcego. W przypadku krztuśca występuje stopniowy spadek odporności indywidualnej u osób, które ją już wcześniej nabyły. Jest to zjawisko niezależnie od sposobu uzyskania odporności i dotyczy zarówno osób, które nabyły odporność w wyniku przebycia krztuśca, jak też w drodze szczepień. Odporność po przechorowaniu krztuśca utrzymuje się przez ok. 10 – 15 lat, zaś odporność po szczepieniu utrzymuje się ok. 3 – 10 lat (najczęściej 5 – 7 lat) od ostatniego szczepienia. Wprowadzenie w 1960 roku masowych szczepień ochronnych spowodowało znaczący spadek zachorowań na tę chorobę. W 2015 r. zanotowano 69 przypadków krztuśca w rocznikach dotychczas niespotykanych, tj. wśród młodzieży gimnazjalnej (w 2014 r. – 24, w 2013 r. – 9), co potwierdza teorię utrzymywania się odporności poszczepiennej tylko kilka lat. Grypa i infekcje grypopodobne. Inspekcja Sanitarna monitoruje i rejestruje podejrzenia i zachorowania na grypę i infekcje grypopodobne. Grypa to ostra choroba zakaźna wywołana przez różne szczepy wirusa. Choroba przenoszona jest drogą kropelkową, dlatego też rozprzestrzenianie się wirusów grypy jest bardzo dynamiczne, co sprzyja zachorowaniom o charakterze epidemicznym lub pandemicznym. Sezon wzmożonych zachorowań na grypę trwa od września do kwietnia, przy czym szczyt zachorowań przypada między styczniem a marcem. Inspekcja Sanitarna monitoruje zachorowania i podejrzenia zachorowań na grypę przez cały rok. W 2015 r. zarejestrowano 12786 przypadków podejrzeń grypy i infekcji grypopodobnych, w tym żaden przypadek nie był potwierdzony badaniami wirusologicznymi laboratoryjnie, w 2014 r. – 8421, w 2013 roku 3779 przypadków podejrzeń grypy oraz 6 przypadków grypy potwierdzonej laboratoryjnie. Drugą dużą grupę chorób zakaźnych występujących w Polsce stanowią choroby szerzące się drogą pokarmową, tzw. choroby brudnych rąk. Widoczny na przestrzeni ostatnich lat trend spadkowy występowania chorób o etiologii bakteryjnej jest wyrazem ogólnie dobrej sytuacji higieniczno-sanitarnej, w szczególności powszechnego dostępu do bieżącej i uzdatnionej wody. Od kilku lat obserwuje się spadek ilości zachorowań na salmonellozy. W 2015 r. zarejestrowano 26 przypadków salmonellozy jako przyczyny zatrucia pokarmowego, 1 przypadek posocznicy salmonellozowej i 2 przypadki salmonellozy pozajelitowej, w tym 12 pacjentów hospitalizowano, (w 2014 r. – 19 przypadków zatrucia pokarmowego i 2 przypadki posocznicy salmonellozowej). Większość zachorowań dotyczyło dzieci do lat 6 – 11 przypadków. Do zachorowania dochodziło najczęściej w miesiącach letnich. Nadal -5- głównym nośnikiem pałeczek z rodzaju Salmonella pozostaje drób i jajka spożywane na surowo lub dodawane do produktów spożywczych bez obróbki termicznej. Nie zgłoszono ogniska zatrucia pokarmowego o etiologii salmonellozowej. Należy zauważyć, że równolegle ze zmniejszeniem się liczby zakażeń jelitowych wywołanych przez pałeczki Salmonella obserwuje się wzrost liczby bakteryjnych zakażeń jelitowych o innej znanej etiologii. Świadczy to o poprawiających się możliwościach diagnozowania czynników chorobotwórczych wywołujących biegunki bakteryjne. W 2015 r. zarejestrowano 94 przypadki innych zakażeń jelitowych wywołanych przez: Clostridium difficile, Campylobacter, Yersinia, Escherichia coli. W powiecie otwockim pod nadzorem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest 2 nosicieli pałeczek duru brzusznego Salmonella paratyphi „B”. Nadal notuje się tendencje wzrostu zachorowań pokarmowych o etiologii wirusowej, tzw. grypę żołądkową. Chorobę wywołują rotawirusy, norowirusy, adenowirusy. Zwiększona ilość zachorowań występuje w okresie jesienno-zimowym tj. od listopada do kwietnia. Zachorowania te mają charakter epidemiczny, tzn. występują w postaci mniejszych lub większych ognisk (np. w obrębie rodziny). Problemem są zakażenia szpitalne występujące w oddziałach pediatrycznych, geriatrycznych i domach pomocy społecznej. Źródłem zakażenia jest człowiek chory lub rekonwalescent. Najczęstszą drogą szerzenia się choroby jest droga kontaktowa, również pokarmowa. W 2015 r. zgłoszono 292 przypadki tego typu zachorowań, w tym u dzieci do lat 2 – 129, (w 2014 r. – 255, w tym dzieci do lat 2 – 92). Ponadto zgłoszono 410 przypadków zachorowań – biegunki o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu, w tym u dzieci do lat 2 – 158 przypadków (w 2014 r. – 396, w tym u dzieci do lat 2 – 128). Zakażenia krwiopochodne - choroby szerzące się drogą naruszenia ciągłości tkanek. Zakażenia wirusami HBV i HCV, ze względu na konsekwencje dla pacjenta, stanowią jeden z ważniejszych problemów zdrowotnych. Powodowane przez nie choroby wątroby mają swoje późne i groźne następstwa: marskość lub chorobę nowotworową tego narządu. Prowadzone dochodzenia epidemiologiczne wskazują, że głównym miejscem zakażenia są placówki służby zdrowia, źródłem zakażenia mogą być również zabiegi kosmetyczne, podczas których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek. Wirusowe zapalenie wątroby (wzw) typu B. W 2015 r. odnotowano 6 przypadków zachorowania na wirusowe zapalenie wątroby typu B i 21 przypadków antygenemii HBs, w 2014 r. – 9 przypadków wzw B i 22 przypadki antygenemii HBs. Zauważalny na przestrzeni ostatnich lat spadek zapadalności na wzw B jest wynikiem intensyfikacji szczepień ochronnych, zarówno w ramach szczepień obowiązkowych jak również w wyniku realizacji programów edukacyjnych zachęcających społeczeństwo do wykonywania szczepień na własny koszt. Wirusowe zapalenie wątroby typu C. Placówki służby zdrowia są jednym z miejsc gdzie może dojść do zakażenia pacjentów wirusem typu C. Ponad 75% chorych wskazało w wywiadzie kontakt z tymi placówkami (w przeszłości) poprzez różne formy terapii z naruszeniem ciągłości tkanek, gdzie mogło dojść do ekspozycji na zakażenie. Obecność wirusa rozpoznawano przypadkowo, podczas rutynowych badań diagnostycznych oraz badań związanych z oddawaniem krwi. -6- U większości osób zakażonych brak jest zachorowań ostrych, natomiast u ok.80% osób rozwijają się przewlekłe następstwa. W 2015 r. zgłoszono 6 przypadków zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby typu C i u 38 osób wykryto przeciwciała anty HCV, w 2014 r. odnotowano 15 zachorowań i 34 przypadków wykrycia anty HCV. W stosunku do wzw C brak jest skutecznych środków zapobiegawczych i leczniczych (brak szczepionki), w zapobieganiu epidemii HCV najważniejsza jest edukacja społeczeństwa oraz pogłębienie wiedzy lekarzy i personelu medycznego z zakresu diagnozowania i leczenia HCV. Dlatego podjęto inicjatywę wdrożenia programu edukacyjnego dla pracowników medycznych w ramach programu „Stop HCV”. Choroby odzwierzęce Wścieklizna. Nadal zagrożeniem dla ludności są pokąsania przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę. W Polsce zapobieganie zachorowaniom na wściekliznę oparte jest na profilaktycznym szczepieniu osób, które mając uszkodzoną skórę miały kontakt ze śliną zwierzęcia lub były pogryzione przez zwierzę chore lub podejrzane o zachorowanie na wściekliznę. Takie postępowanie profilaktyczne przynosi bardzo dobre efekty. Od wielu lat nie stwierdzono zachorowania na wściekliznę u ludzi, jednakże ze względu na potencjalne ryzyko transmisji wirusa jedynie utrzymanie skutecznego nadzoru epidemiologicznego pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania człowieka. Ze względu na wysoką śmiertelność choroby, wnikliwie analizowane były wszystkie zgłoszenia przypadków narażenia na wściekliznę; pacjenci kierowani byli do Poradni Kwalifikacji Szczepień p/ Wściekliźnie w Szpitalu Zakaźnym w Warszawie przy ul. Wolskiej. Szczepieniom ochronnym p/wściekliźnie po pogryzieniu przez różne zwierzęta (pies, kot, wiewiórka, nietoperz, nornica, kuna, szczur) poddało się 18 osób ( rok wcześniej – 30 osób ), ponadto objęto nadzorem epidemiologicznym 92 osoby, które po pogryzieniu nie wymagały przyjęcia szczepień p/wściekliźnie (rok wcześniej – 112). Do grupy zakażeń odzwierzęcych, w stosunku do których notuje się z każdym rokiem wzrost ilości zachorowań należy borelioza. Do zakażenia człowieka dochodzi wskutek nakłucia skóry przez kleszcza zarażonego bakteriami Borelia. Jest to choroba wieloukładowa, w pierwszym stadium zakażenia pojawiają się zmiany skórne, następnie dołączają się objawy ze strony układu nerwowego i ruchowego. Najwyższy odsetek zakażeń notuje się w grupach o dużym ryzyku ekspozycji na kleszcze, głównie pracowników leśnych i rolników. Wykazano 61 przypadków zachorowań, w 2014 r. – 62. Od 2009 r. rejestracją i monitorowaniem sytuacji epidemiologicznej gruźlicy jako szczególnie niebezpiecznej choroby zakaźnej, zajmuje się Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie przy ul. Żelaznej 79, natomiast od 2013 r. monitorowaniem sytuacji epidemiologicznej gruźlicy na terenie powiatu zajmuje się Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku. Przepisy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi nakładają na osoby chore obowiązek leczenia gruźlicy oraz przewidują obowiązek leczenia szpitalnego osób chorych na gruźlicę w okresie wydalania prątków gruźliczych (prątkowania) lub osób z uzasadnionym podejrzeniem o prątkowanie. -7- Szczególne trudności w sprawowaniu nadzoru epidemiologicznego nad gruźlicą stwarzają, zgłaszane przez lekarzy prowadzących, przypadki przerwania leczenia i hospitalizacji przez pacjentów prątkujących, będących osobami bezdomnymi. Pacjenci stanowią zagrożenie epidemiologiczne dla osób z otoczenia, wymagają leczenia w warunkach szpitalnych. Polska kwalifikuje się do krajów o dobrej sytuacji epidemiologicznej gruźlicy, choć zachorowania są ciągle częstsze niż w krajach Europy Zachodniej. W 2012 r. odnotowano w Polsce 8478 zachorowań na gruźlicę, czyli 10-krotnie mniej niż np. w 1957 r. Wówczas chorowało więcej dzieci i młodzieży. Obecnie zachorowania dotyczą najczęściej osób w wieku średnim i podeszłym, czyli tych, które najprawdopodobniej zaraziły się prątkami wcześniej, a choroba uaktywniła się u nich w związku z osłabieniem odporności. Ponadto mężczyźni między 50 a 60 rokiem życia chorują 4-krotnie częściej niż kobiety. Częściej też chorują osoby samotne, o niskim statusie materialnym, nadużywający alkoholu i palący. W powiecie otwockim w ubiegłym roku zarejestrowano 50 przypadków gruźlicy, w tym 19 przypadków u osób bezdomnych. W 2015 r. odnotowano 21 przypadków zgonów z powodu chorób zakaźnych: w tym 20 zgonów z powodu gruźlicy; w 2014 r. – 13. Szczepienia ochronne należą do najbardziej skutecznych metod zapobiegania szerzeniu się chorób zakaźnych. Z uwagi na niskie koszty znajdują się na pierwszym miejscu wśród metod profilaktyki. Przy wysokim stopniu zaszczepienia następuje znaczące zmniejszenie liczby zachorowań. W Polsce szczepienia realizuje się zgodnie z corocznymi wytycznymi zawartymi w Programie Szczepień Ochronnych (PSO), w którym określa się system szczepień obowiązkowych i zalecanych. W 2015 roku na terenie powiatu otwockiego objęto nadzorem wszystkie placówki służby zdrowia realizujące obowiązkowe szczepienia ochronne, przeprowadzono 37 kontroli w zakresie ich wykonawstwa. Stwierdzono, że najczęściej występującymi nieprawidłowościami były opóźnienia realizacji PSO. Jak ustalono spowodowane były przyczynami niezależnymi od personelu, tj.: okresowymi i stałymi p/wskazaniami do szczepień, wyprowadzeniem się rodziny poza teren powiatu otwockiego, sprzeciwem rodziców do szczepień dzieci wyrażonym na piśmie. okresowym brakiem na rynku preparatów szczepionkowych (odra-świnka-różyczka, błonica-tężec-krztusiec). Zgłoszono 1 interwencję, uwagi dotyczyły wykonawstwa szczepień. W wyniku przeprowadzonej kontroli w podmiocie leczniczym i sprawdzenia odpowiedniej procedury, nie potwierdzono zasadności zgłaszanych zarzutów i nie wykazano nieprawidłowości. Problemem staje się stale wzrastająca liczba rodziców, którzy świadomie rezygnują z uodpornienia dzieci przez szczepienia. W 2015 r. 162 rodziców lub opiekunów odmówiło szczepień swoich dzieci. W stosunku do lat ubiegłych ilość rodziców uchylających się od szczepień znacząco się zwiększyła, na koniec 2013 r. problem dotyczył – 66 osób. W związku z tym ponownie przeanalizowano wszystkie przypadki i podjęto działania motywujące rodziców do wykonania szczepienia Wysłano 127 wezwań do rodziców dzieci nagminnie uchylających się przed szczepieniami. W wyniku upomnienia zaszczepiono 20 dzieci. -8- Ponadto sprawdzono stan uodpornienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B pracowników medycznych ( w tym pracowników domów pomocy społecznej ). Jak wynika z uzyskanych danych zaszczepionych zostało 99,8 % pracowników. Inspekcja Sanitarna monitoruje występowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych (NOP ). W 2015 roku zarejestrowano 4 przypadki NOP, w tym 1 poważny (odczyn skórny), pozostałe łagodne. Opracowaną dokumentację przesłano m.in. do Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami higieniczno-sanitarnymi w podmiotach leczniczych, tj.: szpitalach, przychodniach, placówkach opiekuńczych oraz indywidualnych praktykach zawodowych. Kontrole sanitarne obiektów prowadzone były zgodnie z rocznym harmonogramem kontroli. Plan ten opracowywany został na podstawie analizy ryzyka zagrożeń sanitarno – epidemiologicznych w podmiotach leczniczych. W związku z tym szczególnym nadzorem objęto szpitale, w których dokonywane są coroczne kontrole sanitarne. Przeprowadzono 140 kontroli, tylko w 1 obiekcie - poradni stomatologicznej stwierdzono uchybienia higieniczno-sanitarne. W stosunku do właściciela wdrożono postępowanie mandatowe, a nieprawidłowości polecono usunąć w trybie natychmiastowym. Ponadto przeprowadzono 2 kontrole interwencyjne, dotyczące zgłoszenia nieprawidłowości w szpitalu i w gabinecie stomatologicznym. Potwierdzono zasadność zgłoszeń, uchybienia dotyczyły złego stanu sanitarno-higienicznego, nie przestrzegania procedur higienicznosanitarnych, braku kontroli procesów sterylizacji wskaźnikami biologicznymi. Nałożono 2 mandaty. Powtórne kontrole potwierdziły usunięcie ww. nieprawidłowości. Ponadto kontrole potwierdziły, że 13 podmiotów leczniczych (szpitali, przychodni, placówek opiekuńczych) nie spełnia, określonych prawem, wymagań technicznych. Ostateczny termin dostosowania pomieszczeń i urządzeń wyznaczony został na koniec 2017 r. W większości programów dostosowawczych na ten termin przewidziano zarówno zakończenie remontów, jak i uzupełnienie wyposażenia wymaganego przy udzielaniu świadczeń medycznych. Szpitale i inne podmioty lecznicze są w trakcie realizacji programów dostosowawczych oraz innych prac remontowych poza programem dostosowawczym tj.: w Szpitalu Gruźliczym - Budynek Hospicjum- odnowiono szatnię dla pracowników; - Oddział V i XI - zainstalowano wentylację mechaniczną w brudownikach; - Oddział XII – odnowiono pokój socjalny, gabinet pielęgniarki oddziałowej oraz gabinet przygotowania leków i zabiegowy w Mazowieckim Centrum Neuropsychiatrii w Zagórzu, - Szpital w Zagórzu – w Pododdziale Rehabilitacji Narządu Ruchu wykonano modernizację łazienki z dostosowaniem dla niepełnosprawnych oraz modernizację oświetlenia terenu przy Oddziale Nerwic dla Młodzieży; - Szpital w Józefowie – wykonano montaż krat w oknach w Oddziale Psychiatrycznym dla Młodzieży; w SPSK im. Prof. Grucy w Otwocku, ul. Konarskiego 13 - Oddano do użytkowania nowy budynek z pracowniami USG, salą intensywnej terapii, dwoma pracowniami RTG dla potrzeb szpitala i punktem rejestracji pacjentów do szpitala; - Oddano do użytkowania nowy budynek rehabilitacji, w którym zlokalizowany został -9- oddział VIII (dawny oddział rehabilitacji) i zakład fizykoterapii leczniczej. Równocześnie dopuszczono do użytku 10 nowych, spełniających wymogi higieniczno – sanitarne obiektów. Do nich należą: 4 poradnie, 5 gabinetów indywidualnej praktyki zawodowej, w tym 2 o profilu zabiegowym – stomatologiczne, 1 zakład pielęgnacyjno-opiekuńczy. Choroba i obniżona odporność osób przebywających w szpitalach powoduje, że rozprzestrzenianie się tam chorób zakaźnych może następować w szybkim tempie. Występowanie zakażeń szpitalnych jest wysoce niepożądane, gdyż zwiększa koszty leczenia. Ocenę sytuacji epidemiologicznej w szpitalach prowadzą zespoły kontroli zakażeń zakładowych. Do ich zadań należy monitorowanie występowania drobnoustrojów alarmowych (tj. szczególnie niebezpiecznych) w celu wczesnego wykrywania zagrożeń i ich skutecznego zwalczania. W 2015 r. w jednym ze szpitali stwierdzono ognisko zakażenia szpitalnego o etiologii Clostridium difficile, obejmujące swym zasięgiem jeden oddział, zachorowało 7 osób. W wyniku podjętych działań przeciwepidemicznych tj.: izolacji kontaktowej pacjentów objawowych, stosowania wydzielonego sprzętu, systematycznej dezynfekcji powierzchni, przestrzegania zasad higieny rąk, ograniczono i wygaszono ognisko. W placówkach medycznych zarówno pacjenci jak i pracownicy narażeni są na zakażenie drobnoustrojami chorobotwórczymi. Do zakażenia może dojść przez kontakt bezpośredni lub pośredni: sprzęt medyczny, narzędzia, bieliznę i powierzchnie w otoczeniu chorego. Podczas kontroli zwracano uwagę na prawidłowość prowadzenia procesów dezynfekcji wyrobów medycznych, uwzględniając dobór stosowanych środków dezynfekcyjnych w zakresie stężenia, czasu oraz sposób wykonania procesów dezynfekcji. Stwierdzono, że procesy dezynfekcji prowadzono zgodnie z obowiązującymi procedurami. Zapobieganie szerzeniu się chorób zakaźnych związanych z naruszeniem ciągłości tkanek (podczas zabiegów chirurgicznych, transfuzji, badań endoskopowych, pobierania krwi) polega na używaniu sprzętu jednorazowego użycia oraz prawidłowym prowadzeniu sterylizacji sprzętu oraz narzędzi wielokrotnego użytku. W trakcie kontroli oceniano procedury sterylizacji (kontrola procesów sterylizacji wskaźnikami biologicznymi, chemicznymi i fizycznymi, warunki przechowywania materiału i sprzętu po sterylizacji). Stwierdzono, że w jednym przypadku, nie zapewniono jednokierunkowego ruchu, od punktu przyjęcia materiału skażonego do punktu wydania materiału sterylnego. Udzielono instruktażu w zakresie prawidłowego postępowania i zalecono wdrożenie jednokierunkowego ruchu materiału. Kontrolowano postępowanie z odpadami medycznymi. Placówki stosują prawidłowe, zamykane pojemniki twardościenne na odpady ostre i worki foliowe z zachowaniem różnicowania kolorystycznego. Czas gromadzenia odpadów w oddziałach szpitalnych jak i w gabinetach lecznictwa otwartego nie budził zastrzeżeń. Wszystkie placówki mają podpisane umowy na odbiór odpadów medycznych z wyspecjalizowanymi firmami. Nie odnotowano zaniedbań w zakresie postępowania z odpadami w miejscu ich wytwarzania. Placówki medyczne osiągają bezpieczeństwo epidemiologiczne przez systematyczne szkolenie personelu w zakresie przestrzegania procedur higieniczno-sanitarnych (mycia i dezynfekcji rąk, sprzętów, powierzchni; dezynfekcji i sterylizacji narzędzi wielokrotnego - 10 - użytku; postępowania poekspozycyjnego; sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń; postępowania z brudną bielizną). Podczas kontroli oceniano dostępność i prawidłowość opracowanych procedur oraz sprawdzano sposób ich wdrożenia i stosowania. Nieprawidłowości, w tym zakresie nie zanotowano. - 11 - Higiena Komunalna Do zakresu działań Inspektora Sanitarnego należy kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące higieny środowiska, a zwłaszcza jakości wody do spożycia, w basenach i kąpieliskach, utrzymania należytego stanu higienicznego obiektów i urządzeń użyteczności publicznej. Jakość wody do picia. W 2015 r. wodę dla 83,02 % mieszkańców powiatu otwockiego dostarczało 13 wodociągów (stan na 31.12.2015 r.) - wszystkie w oparciu o zasoby wód podziemnych, wśród których: 2 wodociągi o wydajności od 1000 do 10000 m3/ dobę: w Otwocku i w Józefowie 10 wodociągów o wydajności od 100 do 1000 m3/ dobę: w Osiecku, w Sobieniach Jeziory, w Celestynowie, w Glinie, w Ostrowi, w Bocianie, w Rzakcie, w Majdanie, w Lipowym, w Glinkach, 1 wodociąg o wydajności poniż. 100 m3/ dobę: w Zagórzu. Długość sieci wodociągowych w powiecie wynosi 1022,14 km. i systematycznie jest rozbudowywana; w 2015 r. zwiększyła się o 16,46 km nowych odcinków, głównie w mieście Józefów. Inspekcja Sanitarna na podstawie wyników badań próbek wody pobranych z nadzoru oraz przekazanych przez administratorów wodociągów dokonuje oceny jakości wody. Oceniono, że w 11 nadzorowanych wodociągach woda była przydatna do spożycia przez ludzi, a w 2 wodociągach wodę dopuszczono warunkowo do spożycia: w wodociągu lokalnym; hydrofornia osiedlowa w Zagórzu ze względu na ponadnormatywne zawartości parametrów fizyko-chemicznych: żelaza, manganu i mętności, w wodociągu publicznym Sobienie Jeziory w związku z ponadnormatywną zawartością manganu w wodzie. W obu przypadkach prowadzone jest postępowanie administracyjne w stosunku do administratorów sieci, o doprowadzenie jakości wody w wodociągach do zgodnych z przepisami. Dobrą jakość wody pod względem mikrobiologicznym i fizyko-chemicznym przez cały 2015 r. notowano w 5 wodociągach publicznych: Celestynów i Glina - gm. Celestynów, Bocian - gm. Kołbiel, oraz Majdan i Lipowo, gm. Wiązowna (w 2014 r. w 6 wodociągach). W trakcie 2015 r. roku w 2 wodociągach woda pod względem bakteriologicznym nie odpowiadała obowiązującym normom. Dotyczyło to wodociągów: publicznego w miejscowości Sobienie Jeziory, gdzie w próbkach wody stwierdzono bakterie grupy coli: 4 jtk i 30 jtk (n.d.z. - 0 jtk) lokalnego; hydroforni osiedlowej w miejscowości Zagórze, gm. Wiązowna, gdzie również stwierdzono bakterie grupy coli: 33 jtk (n.d.z. - 0 jtk). Wydano decyzje administracyjne z natychmiastowym terminem podjęcia działań - 12 - naprawczych. Przeprowadzone, przez administratorów, dezynfekcje sieci spowodowały przywrócenie dobrej, w zakresie parametrów mikrobiologicznych, jakości wody w wodociągach. Dobrą jakość wody pod względem fizyko-chemicznym przez cały 2015 r. notowano w 5 wodociągach publicznych: Celestynów i Glina - gm. Celestynów, Bocian - gm. Kołbiel, oraz Majdan i Lipowo, gm. Wiązowna. W 6 wodociągach przekroczenia norm w zakresie wymagań fizyko-chemicznych wody występowały sporadycznie. W zbadanych próbkach wody stwierdzono: w wodociągu publicznym w Otwocku, (na 62 prób) w 1 próbce stwierdzono ponadnormatywną mętność –5,9 NTU (n.d.z. – 1 NTU), w wodociągu publicznym w Józefowie (na 19 prób) w 1 próbce stwierdzono ponadnormatywną mętność - 4,2 NTU (n.d.z. – 1 NTU), w wodociągu publicznym w Glinkach (na 14 prób) w 4 próbkach stwierdzono: 4-krotnie nieprawidłową mętność: od 1,5 NTU do 3,2 NTU (n.d.z.-1,0 NTU), 2-krotnie nieakceptowany zapach - zapach chemiczny (nie określono w ww. rozporządzeniu – powinien być akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian) oraz 1 raz ponadnormatywną zawartość żelaza – 229 µg/l (n.d.z.- 200 µg/l), w wodociągu publicznym w Ostrów, gm. Celestynówe (na 10 prób) stwierdzono w 1 próbce nieakceptowalny zapach - zapach chemiczny (nie określono w ww. rozporządzeniu – powinien być akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian), w wodociągu publicznym w Rzakcie, gm. Wiązowna, (na 11 prób) stwierdzono w 1 próbce ponadnormatywną zawartość żelaza – 356 µg/l (n.d.z.- 200 µg/l), w wodociągu publicznym w Osiecku, (na 11 prób) stwierdzono w 1 próbce nieakceptowalny zapach - zapach chemiczny (nie określono w ww. rozporządzeniu – powinien być akceptowalny przez konsumentów i bez nieprawidłowych zmian). We wszystkich przypadkach administratorzy szybko podejmowali skuteczne działania naprawcze polegające na płukaniu instalacji w stacji uzdatniania wody i sieci przesyłowych. O wydanych ocenach jakości wody w nadzorowanych wodociągach informowano administratorów wodociągów, władze samorządowe i lokalną prasę. Pomimo sukcesywnego rozbudowywania sieci wodociągowych, ok. 17 % ludności powiatu otwockiego zaopatruje się w wodę z własnych ujęć. Studnie przydomowe nie są objęte nadzorem Inspekcji Sanitarnej i dlatego nie można ocenić jakości wody ujmowanej ze studni. Niekorzystny wpływ na jakość wody z ujęć indywidualnych może mieć zbyt małe skanalizowanie miast i wsi, a także nieszczelne szamba przydomowe. W 2015 r. wiele gospodarstw domowych w Józefowie, po rozbudowie sieci wodociągowej podłączyło się do publicznego wodociągu korzystając z wody będącej pod nadzorem sanitarnym. Jakość wody w kąpieliskach W powiecie otwockim znajduje się 1 kąpielisko, w Kącku, które jako jedno z pięciu kąpielisk z terenu województwa mazowieckiego było raportowane do Komisji Europejskiej (w 2014 r. 9 kąpielisk raportowanych.). Kąpielisko zostało przed sezonem letnim dopuszczone do kąpieli na podstawie przeprowadzonej kontroli i uzyskania pozytywnych wyników badań, pobranych z nadzoru - 13 - próbek wody. W kąpielisku, w ciągu trwania sezonu, właściciel zbadał 8 próbek wody zgodnie z ustalonym z Inspekcją Sanitarną harmonogramem. Jakość wody odpowiadała obowiązującym przepisom. Wydano 5 ocen bieżących o przydatności wody do kąpieli w kąpielisku, sezonową ocenę jakości wody i ocenę czteroletnią, określając jej jakość jako doskonałą. W 2015 r. nie zorganizowano miejsca wykorzystywanego do kąpieli nad rzeką Świder, pomimo ogromnego zainteresowania mieszkańców powiatu. Jakość wody w basenach kąpielowych. Inspekcja Sanitarna prowadzi nadzór nad basenami, ale od 2011 r. nie dokonuje badań jakości wody basenowej. Obecnie badanie jakości wody w basenach jest zadaniem administratora obiektu. W jedynym ogólnodostępnym basenie, w Integracyjnym Centrum Sportu i Rekreacji w Józefowie administrator dokonuje badań wody, w ramach kontroli wewnętrznej, z częstotliwością raz na miesiąc. W 2015 r. nie stwierdzono w wodzie obecności bakterii chorobotwórczych. Ponadto w powiecie otwockim funkcjonują 3 baseny w hotelach, jeden w ośrodku szkoleniowym oraz basen rehabilitacyjny w szpitalu. Właściciele prowadzą nadzór nad jakością wody w basenach w ramach kontroli wewnętrznej i okazują Inspekcji Sanitarnej sprawozdania z badań. W 2015 r. nie stwierdzono w wodzie ww. obiektów obecności bakterii chorobotwórczych. W dniu 02.12.2015 r. zostało ogłoszone rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 09.11.2015 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda na pływalniach (Dz. U. z 2015 r. poz. 2016 r.). Rozporządzenie reguluje obowiązki właścicieli i administratorów pływalni oraz określa zakres nadzoru Inspekcji Sanitarnej; określono czas dostosowawczy do wymogów rozporządzenia do 16.06.2016 r. Jakość wody z instalacji wody ciepłej. W 2015 r. kontynuowano nadzór nad jakością wody ciepłej w instalacjach wody ciepłej w obiektach użyteczności publicznej pod kątem występowania bakterii Legionella sp. Bakterie te kolonizują instalacje wodne, a w szczególności urządzenia wytwarzające aerozol wodno-powietrzny tj.: wanny, prysznice, inhalatory, nawilżacze, myjnie, klimatyzatory. Pałeczki Legionella, obecne w aerozolu, mogą być przyczyną ciężkich schorzeń płucnych dla ludzi korzystających z tych urządzeń. Zbadano 30 prób wody ciepłej pobranych ze szpitali, niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej, hoteli i obiektów świadczących usługi noclegowe oraz domów opieki. W 17 próbkach stwierdzono ponadnormatywną liczbę bakterii Legionella sp. W związku z tym polecono dostosować jakość wody w instalacji wody ciepłej do obowiązujących przepisów: w N.Z.O.Z. Medi-System Zakład Opiekuńczo Rehabilitacyjno-Leczniczy „Marianna” w Majdanie gdzie w 10 pobranych próbkach wody stwierdzono ponadnormatywną ilość bakterii Legionella sp. pomimo wielokrotnych dezynfekcji sieci wody ciepłej. w N.Z.O.Z. Rehabilitacja Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy Dom Opieki „Maria”, w Zakręcie w dniu 18.03.2015 r. w 3 pobranych próbkach wody stwierdzono ponadnormatywną obecność bakterii Legionella sp. Właściciel budynku przeprowadził - 14 - skuteczną dezynfekcję termiczną, co doprowadziło jakość wody ciepłej do zgodnej z obowiązującymi przepisami. w obiekcie hotelowym w 3 próbkach wody pobranych w ramach kontroli wewnętrznej stwierdzono ponadnormatywną zawartość bakterii Legionella sp. po przeprowadzeniu dezynfekcji instalacji wody ciepłej uzyskano poprawę jej jakości. w szpitalu Euromedic Onkoterapia – Międzynarodowe Centrum Onkoterapii w Otwocku pobrano 9 próbek wody (w tym 1 z kontroli wewnętrznej) na obecność bakterii Legionella sp.: i w 1 próbce stwierdzono przekroczenia. Po przeprowadzeniu dezynfekcji, w kontrolnej próbce nie stwierdzono bakterii Legionella sp. W pozostałych obiektach użyteczności publicznej, w których badano jakość wody w instalacji wody ciepłej, nie stwierdzono przekroczeń Legionella sp. Stan sanitarno-porządkowy w obiektach użyteczności publicznej. Oceniając ryzyko wystąpienia chorób zakaźnych, do obiektów, w których jest ono szczególnie duże należy zaliczyć zakłady fryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne i tatuażu, gdzie może dojść do naruszenia ciągłości skóry. Używanie brudnych narzędzi, w szczególności ostrych, może spowodować zakażenie wirusami krwiopochodnymi: wirusowego zapalenia wątroby typu B i C oraz HIV, jak również bakteriami chorobotwórczymi np.: gronkowcami oraz grzybicami skóry. Dlatego podczas kontroli sanitarnych szczególną uwagę zwracano na postępowanie z narzędziami i przyborami fryzjerskimi. W 2015 r. zarejestrowanych było 158 zakładów fryzjerskich, fryzjersko-kosmetycznych i tatuażu, w których przeprowadzono 131 kontroli i nałożono 9 mandatów karnych na sumę 1400 zł (w 2014 r. nałożono 10 mandatów), w związku z nieprawidłowym postępowaniem z narzędziami tj. brakiem ich dezynfekcji lub sterylizacji, brakiem badań skuteczności sterylizacji, nieprzestrzeganiem procedur postępowania z narzędziami lub brakiem ich opracowania. Jak oceniono, większość pracowników i właścicieli w nadzorowanych zakładach fryzjersko-kosmetycznych posiada wiedzę na temat ryzyka zakażenia klientów chorobami zakaźnymi. Problem natomiast stanowią nowo otwierane zakłady, których właściciele nie informują Inspekcji Sanitarnej o rozpoczęciu działalności. W większości przypadków zarówno oni jak i personel nie posiada wiedzy o zaostrzonych wymaganiach higieniczno – sanitarnych przy świadczeniu usług z naruszeniem ciągłości tkanek, przez co obiekty takie stanowią potencjalne zagrożenia sanitarne dla osób korzystających z ich usług. Kontrolami objęto także inne zakłady użyteczności publicznej tj.: zakłady opieki zdrowotnej, domy pomocy społecznej, hotele, obiekty świadczące usługi noclegowe, obiekty sportowe, zakłady pogrzebowe, dworce PKP i przystanki kolejowe, przystanki autobusowe, środki transportu publicznego, tereny rekreacyjne (piaskownice, place zabaw, park miejski i skwer miejski). W wyniku kontroli w 2 obiektach nałożono mandaty karne: w obiekcie świadczącym usługi noclegowe w związku z nieprawidłowym postępowaniem z bielizną, oraz brudnymi sanitariatami, w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku ze względu na stwierdzony brud i bałagan w pokojach i magazynie bielizny oraz palenie papierosów w dyżurce pielęgniarek. - 15 - W 2015 r. do PPIS w Otwocku wpłynęło 69 interwencji (w 2014 r. - 18), które dotyczyły: 4 - nieprawidłowego stanu sanitarno-higienicznego obiektów: zakładu fryzjerskiego (1), części wspólnych bloku mieszkalnego (1), ośrodka wypoczynkowego (1), świadczącego usługi noclegowe (1), 8 - nagromadzenia odpadów na działce (1), zagrożenia powodowanego przez psie odchody zalegające na trawnikach (1), wylewania ścieków na teren posesji (3), złego stanu sanitarno-technicznego szamb i ustępu wolnostojącego na terenie przy budynku wielorodzinnym (1), nieprzyjemnego zapachu części wspólnych budynku ze względu na prowadzone prace malarskie (1), uciążliwości odorowych z obory (1). 57 (wielokrotnie od tych samych osób) - zanieczyszczeń powietrza wokół instalacji firmy PPHU Lekaro w Woli Duckiej i składowiska odpadów Sater w Świerku oraz ich negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców. Problem uciążliwości odorowych nie leży w kompetencjach Inspekcji Sanitarnej. Jednak z uwagi na fakt, że mieszkańcy zgłaszali niekorzystny wpływ działalności obu firm na ich zdrowie, wysłano zapytania do okolicznych przychodni, czy w ostatnim czasie zwiększyła się zachorowalność mieszkańców na choroby, których przyczyną mogłyby być uciążliwości odorowe. Uzyskane informacje od kierownika jednej z przychodni lekarskiej przekazano do jednostki nadrzędnej, z uwagi na fakt, że dotyczyły one chorób, które nie podlegają obowiązkowi zgłoszeń do Inspekcji Sanitarnej. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Warszawie, w ramach swoich uprawnień, wystąpił do Starosty otwockiego pismem z dnia 28.05.2015 r. o sporządzenie przeglądów ekologicznych działających instalacji (składowiska odpadów Sater i instalacji firmy Lekaro) w zakresie zgodnym z art. 238 ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27.04.2001 r. (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1232), ze szczególnym uwzględnieniem wpływu ww. instalacji na zdrowie ludzi oraz bezwzględne zastosowanie się do zaleceń dotyczących przeprowadzenia odpowiednich działań zapobiegawczych i naprawczych, mających na celu ograniczenie wpływu tych instalacji na zdrowie ludzi. Zgłoszenia mieszkańców w 30 przypadkach przesłano zgodnie z kompetencjami do rozpatrzenia do innych organów: Inspekcji Ochrony Środowiska, urzędów miast i gmin oraz inspekcji nadzoru budowlanego. Pozostałe rozpatrzono przeprowadzając każdorazowo kontrole sanitarne. Jedynie jedną interwencję dotycząca złego stanu sanitarno-higienicznego w obiekcie świadczącym usługi noclegowe oceniono jako zasadną. - 16 - Higiena Pracy Celem działania Inspekcji Sanitarnej w zakresie higieny pracy jest ochrona pracowników przed niekorzystnymi skutkami narażenia na czynniki pochodzenia chemicznego, fizycznego i biologicznego w środowisku pracy. Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami pracy kontrolując przestrzeganie przepisów dotyczących utrzymania należytego stanu higienicznego zakładów pracy oraz zapobiegania powstawaniu chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami pracy. W roku 2015 przeprowadzono 148 kontroli w 118 zakładach pracy zatrudniających 8634 pracowników (na zarejestrowanych 364 zakładów pracy zatrudniających 15890 pracowników). W 15 zakładach stwierdzono nieprawidłowości (w 2014 r. w 20 zakładach), co oznacza, że w ok. 10 % skontrolowanych zakładów nie przestrzegane są wymagania higieniczne i zdrowotne wobec zatrudnionych pracowników. Mając na względzie zdrowie pracowników nakazywano i egzekwowano usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości wydano 14 decyzji administracyjnych, zawierających 30 nakazów. Do obowiązków pracodawców należy wykonywanie profilaktycznych badań lekarskich – wstępnych i okresowych pracowników oraz ocena ryzyka zawodowego pracowników związanego z wykonywaną pracą. Ocena ta dokonywana jest w celu wykrycia zagrożeń w środowisku pracy oraz wprowadzenia środków ograniczających szkodliwy wpływ procesu pracy na pracownika. W 2015 r. wszyscy pracownicy w skontrolowanych zakładach posiadali aktualne zaświadczenia lekarskie. Zanotowano natomiast jeden przypadek braku opracowania oceny ryzyka zawodowego w zakładzie przetwórstwa warzyw i owoców. Nakazano usunąć tę niezgodność niezwłocznie. Nieprawidłowości dotyczące warunków bhp stwierdzono w 5 zakładach, w których nakazano odnowienie pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, naprawienie zniszczonych podłóg i schodów, oraz wydzielenia szatni dla mężczyzn. Kontrola obowiązku wykonywania przez pracodawców badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy wykazała, że w 8 skontrolowanych zakładach (w 2014 r. – w 9 zakładach) nie przeprowadzono ich w obowiązującym terminie lub nie wpisano wyników do rejestru i karty badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy. Polecono usunąć te nieprawidłowości w trybie pilnym. Na terenie powiatu otwockiego najczęściej występującym czynnikiem szkodliwym w środowisku pracy jest hałas, na który narażonych jest blisko 258 pracowników. W 8 zakładach (na 60 skontrolowanych, w których występuje hałas) brak było aktualnych badań i pomiarów hałasu. Wydano decyzje administracyjne, w wyniku których wykonano badania we wszystkich przypadkach. W 3 zakładach stwierdzono przekroczenia najwyższego dopuszczalnego natężenia hałasu (85 dB). Przekroczenia te dotyczą pojedynczych stanowisk pracy (przy automatach do obróbki metalu, na stanowiskach młynów do przemiału odpadów z tworzyw sztucznych, przy szlifierkach do obróbki spawów), w których ze względów technologicznych nie ma możliwości zmniejszenia poziomu hałasu. Kontrole wykazały, że w celu zapobiegania - 17 - skutkom zdrowotnym wywołanym przez hałas podejmowane są działania organizacyjnotechniczne zmierzające do ograniczenia narażenia pracowników. Odbywa się to poprzez: zaopatrzenie pracowników w atestowane ochronniki słuchu oraz obowiązek ich używania, okresowe badania lekarskie rozszerzone o badania słuchu, oddzielenie pomieszczeń socjalnych od pomieszczeń produkcyjnych. Narażenie pracowników na pyły występuje w 30 zakładach pracy. W roku 2015 skontrolowano 23 firmy takie jak: zakłady poligraficzne, warsztaty samochodowe, zakłady produkujące kosmetyki, detergenty, piekarnie i zakłady produkujące wyroby betoniarskie. Na podstawie analizy okazanych wyników badań i pomiarów nie stwierdzono przekroczenia najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) pyłu całkowitego zawierającego wolną krystaliczną krzemionkę - wskaźnika zagrożenia powstawania chorób układu oddechowego ( m. in. pylicy). Narażenie pracowników na środki chemiczne występuje w 99 zakładach stosujących substancje i mieszaniny niebezpieczne. Są to: szpitale, ze względu na stosowanie środków dezynfekcyjnych i tlenku etylenu w sterylizatorniach, laboratoria - odczynniki chemiczne, drukarnie - farby, lakiery i rozpuszczalniki, zakłady produkujące kosmetyki, detergenty i tworzywa sztuczne – substancje i mieszaniny niebezpieczne, garbarnie - kwas siarkowy i barwniki, galwanizernie - kwasy, wodorotlenki, chromiany, cynk, zakłady mechaniczne - oleje i rozpuszczalniki, baseny i zakłady uzdatniania wody – m. in. podchloryn sodu, sklepy z chemikaliami. Przeanalizowano wyniki badań i pomiarów czynników chemicznych w 49 skontrolowanych zakładach, i nie stwierdzono przekroczeń NDS na stanowiskach pracy. Podczas kontroli dotyczących stosowania substancji i mieszanin chemicznych zwracano uwagę na prawidłowość oznakowania chemikaliów stosowanych i magazynowanych w zakładach pracy oraz czy pracownicy są zapoznani z kartami charakterystyki tych związków. Karta charakterystyki substancji lub mieszaniny zawiera informacje dotyczące niebezpiecznych właściwości oraz zagrożeń, jakie może stwarzać ich działanie. W karcie tej znajdują się informacje o sposobie bezpiecznego stosowania, zasadach postępowaniu w przypadku pożaru czy niezamierzonego uwolnienia do środowiska, o warunkach transportu oraz o możliwych sposobach udzielania pierwszej pomocy w przypadku narażenia na działanie takiego produktu. Nie odnotowano nieprawidłowości przy stosowaniu substancji i preparatów chemicznych. Na terenie powiatu otwockiego w 13 zakładach występują substancje, preparaty, czynniki i procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy. Są to zakłady stolarskie, w których używane jest drewno twarde (dąb i buk) ze względu na narażenie na ich pyły, galwanizernie, w których wykonuje się chromowanie przedmiotów chromem Cr (VI), zakłady służby zdrowia, gdzie występuje tlenek etylenu w procesie sterylizacji oraz promieniowanie jonizujące podczas badań radiologicznych, Narodowe Centrum Badań Jądrowych i Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, - 18 - w których występuje promieniowanie α, β, γ, X i neutronowe oraz przedsiębiorstwa budowy dróg ze względu na kontakt z benzo/a/pirenem. W roku 2015 skontrolowano 8 takich zakładów. Badania środowiskowe nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych norm w żadnym z tych zakładów. Jednakże, w związku z tym, że sam kontakt z czynnikiem rakotwórczym może być niebezpieczny dla zdrowia pracowników, firmy zobowiązane są do prowadzenia rejestru prac i rejestru pracowników narażonych na czynniki rakotwórcze. Podczas kontroli nie stwierdzono uchybień w tym zakresie. W powiecie otwockim w 48 zakładach znajdujących się w rejestrze, 2425 pracowników narażonych jest na czynniki biologiczne. Narażenie 741 pracowników na czynniki biologiczne 3 grupy zagrożenia czynnikiem biologicznym (tj. czynnikiem, mogącym wywoływać u ludzi ciężkie choroby zakaźne) występuje: w szpitalach, w pogotowiu ratunkowym, w leśnictwie, w zakładach usług komunalnych zajmujących się odpadami stałymi i płynnymi, w zakładach zajmujących się zaopatrzeniem ludności w wodę i odprowadzaniem ścieków z kanalizacji miejskiej. W 2015 r. skontrolowano 26 zakładów, w których występuje narażenie na czynniki biologiczne. Stwierdzono, że pracownicy są prawidłowo zaopatrzeni w odzież ochronną i środki ochrony osobistej. W 2 zakładach nie sporządzono rejestru prac oraz rejestru pracowników narażonych na 3 grupę zagrożenia czynnikiem biologicznym. Wydano decyzje administracyjne, w wyniku których sporządzono rejestry. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku otrzymuje, na zasadzie powiadomień alarmowych, informacje o wprowadzaniu do obrotu na terenie całego kraju środków biobójczych, które zawierają substancje czynne niedozwolone lub nie mają pozwolenia na obrót. W 2015 r. takich powiadomień dotyczących firm prowadzących działalność na terenie powiatu otwockiego nie odnotowano. Usuwanie pokryć dachowych zawierających eternit we własnym zakresie lub przez firmy, których pracownicy nie są przeszkoleni i nie posiadają odpowiedniej odzieży (kombinezony oraz maski jednorazowe i rękawice jednorazowe) stwarza zagrożenie zarówno dla zdrowia pracowników jak i okolicznego społeczeństwa (eternit nie jest prawidłowo utylizowany) . Eternit zawiera azbest, którego wdychanie prowadzi do chorób układu oddechowego: pylicy azbestowej (azbestozy), łagodnych zmian opłucnowych, raka płuc, międzybłoniaka opłucnej i otrzewnej. Nowotwory spowodowane przez azbest są nowotworami złośliwymi. Na terenie powiatu otwockiego istnieją firmy posiadające przeszkolonych pracowników na prowadzenie prac z azbestem. Jednakże, w związku z brakiem obowiązku uzyskania pozwolenia na demontaż wyrobów zawierających azbest przez firmy wykonujące wymianę pokryć dachowych można przypuszczać, że prace te wykonywane są we własnym zakresie. Inspekcja Sanitarna realizując zadania dotyczące nadzoru nad warunkami pracy prowadzi również postępowania administracyjne w sprawie chorób zawodowych. W toku postępowania tut. Inspektor wydaje imienną decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej lub o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej. Sporządzona zostaje ocena narażenia zawodowego u osoby, u której podejrzewa się chorobę zawodową, w oparciu o informacje o przebiegu zatrudnienia w narażeniu na czynnik szkodliwy dla zdrowia, który może być przyczyną powstania choroby zawodowej lub mieć związek ze sposobem wykonywania pracy (nadmierne przeciążenie układu ruchu). - 19 - Niewielkie uprzemysłowienie powiatu otwockiego wiąże się z podobnym narażeniem pracowników na uciążliwe i szkodliwe czynniki mogące powodować wystąpienie chorób zawodowych. W roku 2015 wydano 7 decyzji dotyczących chorób zawodowych: 2 decyzje o braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 5 decyzji o stwierdzeniu choroby zawodowej: pylicy krzemowej u pracownika odlewni, boreliozy u rolnika, boreliozy u pracownika nadleśnictwa, gruźlicy u pielęgniarki, gruźlicy u sanitariusza. Zapoczątkowane w roku 2010 działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie zakazu wytwarzania i wprowadzania do obrotu środków zastępczych na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej były kontynuowane w roku 2015. Środki zastępcze (dopalacze) to substancje pochodzenia syntetycznego lub naturalnego używane zamiast lub w tych samych celach co narkotyki. Zawierają one substancje czynne, o działaniu psychoaktywnym, nie zawsze znajdujące się na liście substancji objętych kontrolą ustawową. W związku z tym, że proces ich wytwarzania odbiega od standardów produkcji leków farmaceutycznych, trudno jest przewidzieć sposób działania takiego środka psychoaktywnego na organizm. Do końca września 2010 roku sprzedaż dopalaczy odbywała się za pośrednictwem wyspecjalizowanych sklepów (tzw. smart shopów), stacjonarnych i internetowych. Obecnie sprzedaż dopalaczy jest w Polsce nielegalna. Mimo wprowadzonego zakazu sprzedaży nadal słyszy się w mediach o przypadkach zatrucia środkami psychoaktywnymi wśród dzieci i młodzieży. Inspekcja Sanitarna we współpracy z Policją prowadzi monitoring wprowadzania do obrotu dopalaczy, w stacjonarnych punktach sprzedaży oraz w internecie. W 2015 r. nie uzyskano informacji o prowadzeniu takiej działalności na terenie powiatu otwockiego. W ramach prowadzonych działań oświatowych odbyło się wiele spotkań i narad informacyjno-edukacyjnych (poradnictwo, dystrybucja materiałów edukacyjnych). W roku 2015 przeprowadzono szkolenie dla rodziców uczniów gimnazjum w Otwocku na temat szkodliwości spożywania środków psychoaktywnych wśród dzieci i młodzieży oraz sposobu postępowania z młodymi ludźmi podejrzanymi o ich stosowanie. Przekazano też materiały informacyjne. Ponadto w roku 2015 przeprowadzono kontrole tematyczne, podczas których rozpoznano zagrożenia dla pracowników zatrudnionych w zakładach produkujących artykuły spożywcze (kontynuacja zamierzenia realizowanego w 2014 r.). Skontrolowano 5 zakładów. W 1 firmie (przetwórstwo warzyw i owoców) stwierdzono nieprawidłowości dotyczące braku szkoleń bhp okresowych oraz braku opracowania ryzyka zawodowego dla pracowników. Po wydaniu decyzji, ww. uchybienia zostały usunięte. Drugim z zadań było prowadzenie nadzoru nad warunkami pracy i wypełnianiem przez pracodawców obowiązków dotyczących narażenia zawodowego pracowników na rtęć i jej związki. Skontrolowano 2 zakłady – laboratoria, w których pracownicy narażeni są na kontakt ze związkami rtęci. Nie stwierdzono nieprawidłowości. W nadzorowanym terenie nie zanotowano zakładów, w których warunki zdrowotne środowiska pracy byłyby zdecydowanie złe. Działania o charakterze informacyjnoedukacyjnym oraz wzrost świadomości pracodawców w zakresie bezpieczeństwa i higieny - 20 - pracy na przestrzeni ostatnich lat, przyczyniają się do poprawy warunków pracy. W nowo powstających firmach stanowiska pracy są nowoczesne, z prawidłowym zapleczem socjalnosanitarnym, zapewniające pracownikom właściwe, zgodne z przepisami warunki pracy. W dniach 17-19.11.2015 r. pracownicy PPIS w Otwocku brali udział w ćwiczeniach Krajowego Systemu Wykrywania Skażeń i Alarmowania PATROL 15. W ramach ww. ćwiczeń sporządzono meldunki i końcowe sprawozdania z ćwiczenia zgodnie z instrukcją. W roku 2015 do Sekcji Higieny Pracy wpłynęło 8 interwencji (w roku 2014 zanotowano ich 10). Głównie (6) dotyczyły one właściwości Inspektoratu Ochrony Środowiska a nie Inspekcji Sanitarnej, gdyż skarżono się na hałas oraz zanieczyszczania środowiska przez firmy produkcyjne. Jedno zgłoszenie dotyczyło braku karty charakterystyki w języku polskim dla tuszów do drukarek – zakład okazał karty charakterystyki w języku polskim. Dodatkowo sprawdzono oznakowanie na etykiecie produktu wyprodukowanego na terenie powiatu otwockiego. Etykiety były prawidłowe. - 21 - Higiena Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku Państwowa Inspekcja Sanitarna sprawuje nadzór nad warunkami produkcji, przechowywania, sprzedaży i transportu środków spożywczych, ocenia sposób żywienia w zakładach żywienia zbiorowego, oraz zajmuje się warunkami produkcji i jakością, w aspekcie zdrowotnym, materiałów przeznaczonych do kontaktów z żywnością oraz kosmetyków znajdujących się w obrocie. W powiecie otwockim w 2015 r. zarejestrowanych było 1238 zakładów, które podlegają nadzorowi prowadzonemu przez pracowników sekcji higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku. W związku z objęciem nadzorem sanitarnym produkcji pierwotnej i sprzedaży bezpośredniej prowadzonej przez rolników zanotowano znaczne zwiększenie ilości zarejestrowanych obiektów (10%) w stosunku do 2014 r.. Kierując się analizą ryzyka skontrolowano 402 zakłady, przeprowadzając 639 kontrole: 622 w zakładach żywnościowo-żywieniowych, 11 w wytwórniach kosmetyków oraz 6 w związku z wydaniem świadectw eksportowych. Kontrole przeprowadzano w celu sprawdzenia czy stan sanitarny objętych nadzorem zakładów jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawnymi. W związku z wejściem w życie od 01.09.2015 r. rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia dzieci i młodzieży w tych jednostkach, przeprowadzono 24 kontrole w stołówkach szkolnych i przedszkolnych oraz w sklepikach szkolnych. Odnotowano, że stan sanitarno-higieniczny obiektów był bardzo zróżnicowany. W powiecie otwockim występują zarówno obiekty nowoczesne jak i obiekty stare; oraz małe (sklepy wiejskie i osiedlowe) i bardzo duże (typu super-markety). Nie wszystkie z tych obiektów spełniały wymogi unijne i krajowe. W celu usunięcia niezgodności wydano 27 decyzji administracyjnych. W skontrolowanych zakładach najczęstszymi przyczynami wszczęcia postępowania administracyjnego było stwierdzenie: brudnych, z odpryskami, trudnych do utrzymania w czystości ścian, podłóg i sufitów, braku punktów wodnych koniecznych do prawidłowego funkcjonowania zakładu, nieprawidłowo opracowanej dokumentacji dobrej praktyki higienicznej i dobrej praktyki produkcyjnej ( GHP, GMP). W stosunku do poprzedniego roku ilość decyzji administracyjnych, skutkujących wydaniem zaleceń sanitarno-technicznych, zmniejszyła się o 40%. W 2015 r. nie zanotowano ani jednego przypadku zagrożenia epidemicznego na skutek nieprawidłowości higieniczno-sanitarnych w skontrolowanych obiektach; w związku z tym nie wydano decyzji wstrzymujących działalność zakładów, w 2014 r. takich decyzji było 3. Nałożono 52 mandaty karne (o 36% mniej niż w roku ubiegłym). Najczęstszymi przyczynami wdrożenia postępowania mandatowego było: - 22 - nie prowadzenie identyfikacji dostawców lub odbiorców żywności, nieodpowiedni stan sanitarny-brudne pomieszczenia i sprzęt, nie wdrażanie procedur opartych na zasadach systemu HACCP, wprowadzanie do obrotu środków spożywczych po terminie przydatności do spożycia lub minimalnej dacie ważności. Najwięcej mandatów karnych wystawiono w zakładach gastronomicznych i sklepach. Również te obiekty oceniono jako najczęściej wymagające poprawy stanu sanitarnotechnicznego. Analiza dokumentacji wskazuje, że w zakładach, w których stwierdzono podstawy do wystawienia mandatów, brak było również prawidłowego opracowania i przestrzegania dobrej praktyki higienicznej i dobrej praktyki produkcyjnej (GHP i GMP). W 2015 r. zmniejszyła się znacznie (o 67% ) liczba wniosków, przekazanych do jednostki zwierzchniej, o ukaranie w związku z rozpoczęciem lub rozszerzeniem działalności bez zgody Inspekcji Sanitarnej. Wnioskowano również o nałożenie kary pieniężnej dla przedsiębiorcy, który sugerował właściwości lecznicze środków spożywczych oferowanych do sprzedaży przez internet. Na podstawie ilości nałożonych mandatów oraz wydawanych decyzji administracyjnych dotyczących poprawy stanu sanitarno-technicznego zakładów, należy uznać, że stan sanitarny w zakładach żywieniowo-żywnościowych uległ nieznacznej poprawie w stosunku do ubiegłego roku. Jednak w dalszym ciągu trudno przekonać przedsiębiorców, że przestrzeganie dobrej praktyki higienicznej i dobrej praktyki produkcyjnej (GHP i GMP) w ich obiektach zapewni bezpieczeństwo zdrowotne produkowanej i wprowadzanej do obrotu żywności. Pracownicy Inspekcji Sanitarnej podczas kontroli prowadzą analizę jakości posiłków oferowanych w zakładach żywienia zbiorowego typu zamkniętego: stołówkach szkolnych, przedszkolach, szpitalach i domach pomocy społecznej. W 2015 r. dokonano skróconej dekadowej oceny jadłospisów w 43 zakładach. Nieprawidłowości stwierdzono w 3 zakładach. Dotyczyły one: podawania mało urozmaiconych posiłków, zbyt małej ilości warzyw i owoców w posiłkach, oraz serwowania niskogatunkowych wędlin, o dużej zawartości tłuszczów. W celu określenia jakości wprowadzanych do obrotu środków spożywczych oraz przedmiotów użytku, pobrano do badań laboratoryjnych 266 prób. Były to: środki spożywcze specjalnego przeznaczenia dla dzieci i niemowląt, ciasta, wyroby garmażeryjne, produkty mleczarskie, lody, tłuszcze roślinne, przetwory wędliniarskie, wyroby czekoladowe, owoce i warzywa, przedmioty użytku, oraz suplementy diety. Badano je na obecność zanieczyszczeń mikrobiologicznych, szkodników, metali ciężkich, pestycydów, substancji dodatkowych, związków azotowych i parametrów jełczenia oraz substancji niedozwolonych. W wyniku badań wydano wszystkie oceny pozytywne. Wykrycie w którymkolwiek z państw Unii Europejskiej środków spożywczych lub przedmiotów użytku, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia lub życia konsumentów, powoduje uruchomienie systemu powiadomienia alarmowego RASFF. W 2015 r. w powiecie otwockim dostępne w sprzedaży były produkty, których dotyczył system RASFF ze względu na : podwyższony poziom jodku potasu o sól jodowana morska drobnoziarnista - 23 - obecność substancji nieautoryzowanych: ekstraktu z liścia Acacia Rigidula oraz aminokwasów o suplement diety Nox Pump wykrycie składnika alergennego-dwutlenek siarki o podwyższonym stężeniu 10mg/kg o rydze marynowane krojone, leśne skarby o pieczarki marynowane Nasza Spiżarnia przekroczenie dopuszczalnego limitu migracji pierwszorzędnych amin aromatycznych o chochla do zupy o ubijak do ziemniaków przekroczenie dopuszczalnego poziomu barwnika-czerwieni koszelinowej E 124 o koktajl o smaku czarnej porzeczki NOVELLO stwierdzenie obecności zanieczyszczeń biologicznych (owadów) oraz bakterii z grupy coli o Żywiecki Kryształ Woda Źródlana Niegazowana stwierdzenie wysokiej migracji ołowiu/ ołowiu i kadmu z obszaru obrzeża wyrobu o kieliszek zdobiony do szampana o kubek szklany wykrycie bakterii Salmonella Derby w sproszkowanej pokrzywie o suplement diety Androx Q12 stwiedzenie niezadeklarowanej na etykiecie obecności siarczynów, dwutlenku siarki o „Słoneczne Owoce Żurawiny” o dżem jagodowy stwierdzenie przekroczenia najwyższego dopuszczalnego poziomu sumy benzo(a)pirenu, benz(a)antracenu, benzo(b)fluorantenu i chryzenu o szprot wędzony, w oleju roślinnym o oliwa z wytłoków z oliwek GOCCIA D'ORO obecność bakterii Salmonella Albany o makrela wędzona wykrycie bakterii Salmonella spp. o Pasta Tahina bio przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu pozostałości etefonu o pomidory przekroczenie dopuszczalnego limitu dla kwasu sorbowego o morele suszone miękkie luzem wykrycie arsenu na poziomie 5,5 mg/kg w substancji dodatkowej do żywności (cytrynian trisodowy) o Jack& Ginger przekroczenie najwyższego dopuszczalnego poziomu rtęci o stek z rekina obecność składnika alergennego- orzechów niezadeklarowanych na opakowaniu o lody Macadamia Nut Stwierdzenie, że niebezpieczny środek spożywczy lub przedmiot użytku znajduje się w sprzedaży na terenie powiatu otwockiego, powoduje wycofanie go z obrotu. - 24 - W 2015 r. nie odnotowano zgłoszeń do systemu wczesnego ostrzegania Rapex (dotyczy kosmetyków stwarzających zagrożenie dla konsumentów) dla produktów oferowanych w sprzedaży w powiecie otwockim. Interwencje (pisma, e-maile, zgłoszenia telefoniczne) wskazujące nieprawidłowości w obrocie i produkcji środków spożywczych, wpływające od mieszkańców powiatu otwockiego dotyczyły: wprowadzania do obrotu środków spożywczych źle oznakowanych dostarczania do sortowni jabłek z przekroczoną ilością pestycydów niewłaściwych warunków sanitarnych w sklepach , sprzedaży środków spożywczych po terminie przydatności do spożycia (6 interwencji) niewłaściwie oznakowanych produktów kosmetycznych, wprowadzania do obrotu wędlin nie zachowując prawidłowego stanu sanitarnego, brak identyfikowalności wędlin ( targowisko 5 interwencji), produkcji żywności w złych warunkach sanitarnych (4 interwencje), złego stanu sanitarno- technicznego w domu opieki i w ośrodku wczasowym, niewłaściwych warunków sanitarnych podczas żywienia pacjentów w szpitalu, niewłaściwie oznakowanych: kanapek oraz lodów. W każdym zgłoszonym przypadku przeprowadzono kontrolę sanitarną celem sprawdzenia zasadności otrzymanych informacji. Potwierdzono prawdziwość zgłoszeń w blisko 50%, co świadczy o dużej świadomości mieszkańców w tym zakresie. - 25 - Higiena Dzieci i Młodzieży Zadania Inspekcji Sanitarnej w ochronie zdrowia dzieci i młodzieży realizowane są poprzez sprawowanie nadzoru nad higieną procesu nauczania oraz warunkami higienicznosanitarnymi pomieszczeń i sprzętu używanego w placówkach nauczania i wychowania. W roku 2015 skontrolowano 74 zakłady nauczania i wychowania (spośród 141 będących w ewidencji) oraz 9 sezonowych placówek wypoczynku dzieci i młodzieży. Stwierdzono, że wszystkie kontrolowane placówki mieściły się w budynkach przystosowanych do celów oświatowych i zapewniały właściwy stan sanitarno-higieniczny. Nieodpowiedni stan techniczny pomieszczeń stwierdzono w 2 szkołach i 1 przedszkolu, co stanowi 4% skontrolowanych obiektów. Nieprawidłowości dotyczyły ubytków glazury na ścianach w pomieszczeniach sanitarnych, rozległych ubytków farby i tynku na ścianach i sufitach w korytarzach oraz nierównej nawierzchni na boisku szkolnym. Podjęto działania mające na celu wyeliminowanie nieprawidłowości tj. wydano decyzje administracyjne oraz wystąpienie pokontrolne. W roku 2015 szczegółowej ocenie poddano warunki do utrzymania higieny osobistej w szkołach, na co składają się: dostęp do bieżącej ciepłej wody, dostępność środków higienicznych (mydło w płynie, ręczniki papierowe, papier toaletowy), ogólny stan czystości i porządku pomieszczeń sanitarnych, oraz właściwy stan techniczny zarówno pomieszczeń, jak i armatury sanitarnej. Zapewnienie odpowiednich warunków do utrzymania higieny osobistej w szkołach jest szczególnie ważne ze względu na łatwość rozprzestrzeniania się bakterii chorobotwórczych w dużych skupiskach ludzi. Zaobserwowano istotną poprawę w tym zakresie. Wszystkie placówki zapewniły swoim uczniom właściwe wyposażenie pomieszczeń sanitarnych w środki higieny osobistej oraz ciepłą wodę użytkową przy każdej umywalce. Tylko w 1 przedszkolu nie zapewniono zgodnego z przepisami standardu dostępności do urządzeń sanitarnych (za mało oczek sedesowych w stosunku do liczby dzieci w przedszkolu). Znaczącym elementem środowiska szkolnego, mającym wpływ na zdrowie uczniów a przede wszystkim na prawidłową postawę ciała jest zapewnienie wyposażenia sal lekcyjnych w meble dostosowane do wzrostu ucznia. Stoły i krzesła powinny posiadać certyfikaty zgodności z Polską Normą. Placówki nabywają nowe ergonomiczne wyposażenie do sal lekcyjnych, ale w dalszym ciągu użytkowane są jeszcze meble stare, niezgodne z zasadami ergonomii. Dotyczy to 2 przedszkoli spośród 28 skontrolowanych, 2 szkół podstawowych spośród 21 skontrolowanych i 2 szkół ponadgimnazjalnych spośród 6 skontrolowanych. Najczęściej występującą przyczyną tego zjawiska było: niewystarczająca liczba pomieszczeń w stosunku do liczby oddziałów klasowych nieprzestrzeganie przez nauczycieli zasady właściwego doboru stanowiska pracy ucznia brak środków finansowych na wyposażenie szkół w odpowiednie meble. - 26 - Dyrektorom placówek wydano zalecenia odnośnie właściwego doboru stanowiska pracy ucznia oraz nabywania tylko certyfikowanych mebli. W trosce o stan zdrowia uczniów, bowiem codzienne noszenie ciężkich plecaków czy tornistrów może prowadzić do trwałego skrzywienia kręgosłupa, wprowadzony został prawny obowiązek zapewnienia uczniom miejsca na pozostawianie w placówce części podręczników i przyborów szkolnych. Z obowiązku tego wywiązało się 90% skontrolowanych szkół podstawowych. Tylko w dwóch szkołach w gminie Karczew i gminie Sobienie Jeziory, nie zapewniono miejsca na pozostawianie części podręczników (problem dotyczył uczniów klas IV-VI). W przypadku gimnazjów możliwość pozostawienia części podręczników zapewniono tylko w tych szkołach, w których szatnie wyposażone są w indywidualne szafki na odzież (2 Gimnazja w Otwocku, Gimnazjum w Józefowie, Gliniance gm. Wiązowna oraz w Kołbieli.) Na zdrowie i dobre samopoczucie uczniów w środowisku szkolnym istotny wpływ ma tygodniowy rozkład zajęć lekcyjnych. Higieniczny plan zajęć lekcyjnych powinien przewidywać rozpoczynanie i kończenie zajęć o tej samej lub zbliżonej porze we wszystkie dni tygodnia jak również nie łączenie zajęć w bloki przedmiotowe. Niezgodność z zasadami higieny pracy umysłowej ucznia dotyczyła tych skontrolowanych szkół podstawowych, w których stwierdzono niewystarczające warunki lokalowe i związaną z tym pracą szkoły na dwie zmiany. W systemie II zmianowym pracowało aż 14 spośród 28 skontrolowanych szkół podstawowych. Ważnym czynnikiem warunkującym prawidłowy rozwój i zdrowie ucznia jest organizacja zajęć wychowania fizycznego. Oceniając szkoły w aspekcie warunków, w których prowadzone są zajęcia wychowania fizycznego, nie zanotowano zmian w stosunku do roku ubiegłego. Trzy szkoły nie posiadają ani sali gimnastycznej ani sali rekreacyjnej (zastępczej), dysponują tylko boiskiem szkolnym. Szkoły te organizują zajęcia wychowania fizycznego w obiektach sportowych poza placówką (hala sportowa, basen czy siłownia). Niezależnie od posiadanej infrastruktury zajęcia w-f prowadzone są również w korytarzach. Problem ten dotyczy 8 szkół podstawowych w Otwocku i Józefowie. Urządzenia i sprzęt sportowy, stanowiący wyposażenie sal gimnastycznych i boisk szkolnych powinny posiadać odpowiednie certyfikaty gwarantujące bezpieczne jego użytkowanie. Z obowiązku tego wywiązały się wszystkie kontrolowane szkoły. Oceniając stopień korzystania przez uczniów z natrysków stwierdzono, że pomimo posiadanego zaplecza sanitarnego nie są one używane. Przyczyną są zbyt krótkie przerwy międzylekcyjne. Natryski są wykorzystywane sporadycznie tylko po zajęciach dodatkowych. W toku kontroli stanu sanitarnego placówek dla dzieci i młodzieży uzyskano dane dotyczące żywienia dzieci w szkołach, jako czynnika mającego istotny wpływ na rozwój zarówno fizyczny jak i umysłowy młodego pokolenia. Wydawanie ciepłych posiłków prowadzone było przez 17 szkół podstawowych (co stanowi 80% skontrolowanych), oraz 9 gimnazjów (100%). Z obiadów korzystało łącznie 4997 uczniów, w tym połowa spożywała posiłki dofinansowane przez Opiekę Społeczną oraz inne organizacje i instytucje. - 27 - Za pozytywne zjawisko należy uznać, że tak jak w roku ubiegłym 13 szkół podstawowych z powiatu otwockiego brało udział w realizacji programów „owoce i warzywa w szkole” oraz „szklanka mleka” dofinansowanego przez Agencję Rynku Rolnego ze środków UE. Z akcji skorzystało łącznie 2676 dzieci z powiatu. Z dniem 1 września 2015 r. weszła w życie zmiana przepisów o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zmiana przepisów ma na celu ograniczenie dostępności niewskazanych w żywieniu dzieci produktów spożywczych, sprzedawanych w sklepikach szkolnych lub oferowanych w zakresie żywienia zbiorowego w jednostkach systemu oświaty. Za działania niezgodne z tymi przepisami wprowadzono również sankcje karne w wysokości od 1000 do 5000 zł. Szkoły i inne jednostki systemu oświaty musiały zatem dostosować żywienie dzieci do nowych wymagań. Pełniąc nadzór sanitarny nad zimowym i letnim wypoczynkiem dzieci i młodzieży, stwierdzono, że tak jak w latach poprzednich najbardziej popularną formą jest wypoczynek w miejscu zamieszkania. W elektronicznej bazie wypoczynku prowadzonej przez Kuratorium Oświaty zarejestrowano 16 turnusów letniego i zimowego wypoczynku dzieci i młodzieży na terenie powiatu otwockiego. Z tej formy wypoczynku skorzystało 270 uczestników. Pod względem sanitarnym placówki sezonowe były dobrze przygotowane. W roku 2015 rozpatrzono 3 interwencje, które dotyczyły: nie zapewnienia bezpieczeństwa dzieciom podczas pobytu na placu zabaw oraz podczas zajęć wychowania fizycznego, a także palenia tytoniu przez studentów na terenie placówki oświatowo wychowawczej. Zasadność interwencji uznano w 2 przypadkach. Podjęto działania mające na celu wyeliminowanie nieprawidłowości tj. wydano decyzję administracyjną oraz pisma pokontrolne do dyrektorów placówek. Podsumowując dane z lat 2014 i 2015 nie stwierdzono istotnych zmian w stanie sanitarnohigienicznym placówek. Zdecydowana większość nadzorowanych obiektów zapewniała bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w nich dzieci i młodzieży. - 28 - Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny Celem zapobiegawczego nadzoru sanitarnego jest zapewnienie na etapie planowania zagospodarowania przestrzennego oraz planowania i realizacji inwestycji właściwego stanu sanitarno - zdrowotnego w obiektach, w taki sposób, aby w trakcie eksploatacji obiektów, nie występowały zagrożenia i uciążliwości dla zdrowia ludzi oraz środowiska. W 2015 roku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku w ww. zakresie zajął stanowisko w 286 sprawach. W powiecie otwockim powstają liczne inwestycje wpływające na jego rozwój, poprawę infrastruktury drogowej, a także mające na celu uporządkowanie gospodarki wodno- ściekowej. W roku sprawozdawczym w ramach planowania urbanistycznego wydano 1 opinię stwierdzającą potrzebę przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Wiązowna p.n. „Wiązowna Kościelna – Sportowa”. Ponadto zajęto stanowisko w 9 sprawach dotyczących ustalenia zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko, sporządzanych do projektów miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla miejscowości w powiecie otwockim: części miasta Otwocka, Józefowa, wsi Rudno, Karczewa. W roku 2015 Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku na wnioski wójtów, burmistrzów i prezydenta miasta wydał łącznie 7 uzgodnień na etapie wydawania opinii przed wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, 30 razy zajmował stanowisko w sprawie opinii co do potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, w przypadku stwierdzenia takiej potrzeby - do opracowania raportu oddziaływania na środowisko. Potrzebę wykonania raportu o oddziaływaniu na środowisko tut. Inspektor Sanitarny orzekał dla tych przedsięwzięć, których podstawowe dane charakteryzujące inwestycję wskazywały na duże prawdopodobieństwo wystąpienia uciążliwego lub szkodliwego oddziaływania na środowisko, zdrowie, warunki i życie ludzi, a także dobra materialne i zabytki. Celem było dążenie do wyeliminowania uciążliwości np. poprzez zastosowanie odpowiedniej technologii. Wnioski odnosiły się do budowy zbiorników oleju napędowego, rozbudowy istniejących zakładów produkcyjnych, wytwórni mas bitumicznych, stacji paliw, budowy drogi krajowej nr 17 relacji Warszawa – Lublin i dróg gminnych, studni głębinowych, wyciągu do nart wodnych, ubojni, kurnika, przebudowy mostu, ośrodka opiekuńczo – mieszkalnego, sieci kanalizacji sanitarnej oraz przydomowej elektrowni wiatrowej. Najczęściej wydawane opinie w sprawie potrzeby przeprowadzenia raportu dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko dotyczyły: stacji paliw, zakładów produkcyjnych, ubojni oraz drogi krajowej. Na etapie projektowania obiektów budowlanych, w tym uzyskiwania decyzji o pozwolenie na budowę Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Otwocku uzgadniał projekty budowlane i technologiczne tych inwestycji. Opiniując dokumentację projektową szczególną uwagę zwracano na prawidłowy układ funkcjonalny, właściwą technologię, - 29 - właściwe wyposażenie, prawidłowo zaprojektowaną wentylację i klimatyzację, warunki socjalno – sanitarne oraz zgodność zaprojektowania z obowiązującymi przepisami i normami. Projekty dotyczyły m.in. obiektów gastronomicznych, gabinetu fizjoterapeutycznego, aptek, a także projektów instalacji sanitarnych. W sumie zaopiniowano pozytywnie 8 dokumentacji projektowych. W 2015 roku pion sanitarnego nadzoru zapobiegawczego uczestniczył w 88 kontrolach w związku z dopuszczeniem ich do użytkowania oraz w kontrolach związanych ze sprawdzeniem zachowania warunków higieniczno – sanitarnych w lokalach adaptowanych. Wśród tych obiektów najczęściej spotykane były: obiekty służby zdrowia, gabinety lekarskie, stomatologiczne, apteki, placówki oświaty i wychowania, żłobek, obiekty gastronomiczne, zakład piekarski, domy opieki, zakłady produkcyjne, warsztaty samochodowe oraz budynki usługowo – handlowe. W 2015 roku wydano łącznie 40 decyzji dopuszczających obiekty do użytkowania (w trybie art. 56 ustawy Prawo budowlane) oraz 27 opinii sanitarnych. Podczas uczestnictwa w dopuszczeniu do użytkowania ww. obiektów dokonywano sprawdzenia zgodności zrealizowanych inwestycji z uzgodnioną pod względem higieniczno sanitarnym dokumentacją projektową oraz z wymogami sanitarnymi określonymi przez obowiązujące przepisy i wyeliminowanie ewentualnych nieprawidłowości. Czynności odbiorowe mają na celu zapewnienie, aby nowo wybudowany obiekt, bądź lokal adaptowany został przekazany do użytkowania w stanie zapewniającym możliwość utrzymywania w nim właściwego stanu sanitarno-higienicznego, tj. prawidłowego układu funkcjonalnego pomieszczeń, właściwej wymiany powietrza i temperatury, właściwego oświetlenia, poziomów hałasu zgodnych z obowiązującymi przepisami, prawidłowej gospodarki wodnościekowej i odpadami. Najczęściej spotykanymi usterkami były niewłaściwe rozwiązania instalacji wentylacji w budynkach oraz błędny układ technologiczny pomieszczeń. Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w domach opieki oraz w obiektach gastronomicznych. Wszystkie sprawy związane z dopuszczeniem do użytkowania, po usunięciu nieprawidłowości zostały ostatecznie pozytywnie rozpatrzone. Charakterystyczne obiekty oddane do użytkowania w 2015 r. w powiecie otwockim: Pracownia bezglutenowa w Otwocku Hala sportowa z częścią sanitarno – socjalną na terenie zespołu pałacowego w Sobieniach Szlacheckich, Rozbudowa budynku Zespołu Szkół nr 2 w Otwocku, Żłobek w Józefowie, Placówka pielęgnacyjno – opiekuńcza w Józefowie i w Otwocku, Zakład Piekarski w Człekówce, Budynek produkcyjno – montażowy i magazyn w Woli Duckiej, Budynek rehabilitacji dla potrzeb Szpitala im. A. Grucy w Otwocku, Park Innowacyjny Celestynów w Celestynowie Podsumowując rok 2015 należy stwierdzić, że stan sanitarno - higienicznych i rozwój infrastruktury powiatu otwockiego ulega stopniowej poprawie. Dowodem tego są planowane przedsięwzięcia inwestycyjne wpływające na jego rozwój. Szczególnie mocno zaznacza się rozwój i poprawa infrastruktury drogowej, rozwój placówek oświaty, a także rozbudowa i modernizacja obiektów służby zdrowia, co niewątpliwie ma przełożenie na poprawę stanu sanitarnego tego obszaru. - 30 - Oświata Zdrowotna i Promocja Zdrowia Kierunki działań Inspekcji Sanitarnej w zakresie promocji zdrowia w roku 2015 wynikały z założeń Narodowego Programu Zdrowia, programów resortowych, wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia oraz z sytuacji epidemiologicznej i potrzeb zdrowotnych mieszkańców powiatu. Celem tych przedsięwzięć było kształtowanie u ludzi postaw prozdrowotnych oraz edukacja społeczeństwa w zakresie profilaktyki zdrowia. Wiedza na temat zachowań sprzyjających zdrowiu pozwala podnieść jego jakość oraz zapewnić prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Ponadto, zapobieganie chorobom wymaga znacznie niższych nakładów finansowych niż ich leczenie. Adresatami programów prozdrowotnych byli mieszkańcy powiatu otwockiego, w tym przede wszystkim dzieci i młodzież szkolna, pedagodzy i dyrektorzy szkół, pielęgniarki środowiska nauczania i wychowania, wychowawcy kolonii oraz pracownicy służby zdrowia (lekarze, pielęgniarki, położne). Jak co roku priorytetowym zadaniem było szerzenie profilaktyki antytytoniowej, promowanie mody na niepalenie oraz edukacja na temat zdrowotnych następstw palenia tytoniu. Partnerami działań związanych z szerzeniem profilaktyki antytytoniowej byli: Urząd Miasta w Otwocku - Ośrodek Psychoprofilaktyki Rodzinnej w Otwocku, Fundacja Konstruktywnego Rozwoju w Otwocku. W zakresie zapobiegania nałogowi palenia tytoniu prowadzono działania związane z: obchodami Światowego Dnia Bez Tytoniu (akcja majowa podczas Festynu w Parku Miejskim), Światowego Dnia Rzucania Palenia. Obchody Światowego Dnia Rzucania Palenia skupiły się głównie na organizacji punktów konsultacyjno-pomiarowych, w których udzielano informacji na temat profilaktyki palenia tytoniu oraz wykonywano pomiary tlenku węgla w wydychanym powietrzu oraz pomiary ciśnienia tętniczego krwi. W ramach profilaktyki antynikotynowej zrealizowano w placówkach podległych następujące programy: „Czyste powietrze wokół nas” program ten jest adresowany do dzieci 5-6 letnich, z udziałem rodziców i opiekunów. Założeniem programu jest ochrona dzieci przed szkodliwym wpływem dymu tytoniowego. Stanowi on pierwsze ogniwo w cyklu programów antytytoniowych. Program ma charakter profilaktyczny, jego celem jest zwiększenie wiedzy rodziców w zakresie ochrony dzieci przed narażeniem na działanie dymu tytoniowego, wykształcenie u dzieci świadomej postawy ochrony własnego zdrowia w sytuacjach, gdy są skazane na bezpośredni kontakt z palącymi. Dzięki udziałowi w programie zwiększona została wrażliwości dzieci na szkodliwość dymu papierosowego, wiedza na temat skutków palenia papierosów. „Nie Pal Przy Mnie, Proszę” - program edukacji antytytoniowej dla uczniów klas I - III szkół podstawowych,¨ stanowi drugie ogniwo w cyklu programów profilaktyki antytytoniowej adresowanych do dzieci i młodzieży. Program ma charakter - 31 - profilaktyczny, ale przede wszystkim ma na celu wykształcenie u dzieci świadomej umiejętności radzenia sobie w sytuacjach, w których inne osoby palą przy nich papierosy. „Znajdź Właściwe Rozwiązanie”- program profilaktyki palenia tytoniu dla uczniów starszych klas szkół podstawowych i gimnazjów. Celem programu jest zapobieganie paleniu tytoniu wśród młodzieży szkolnej, zwiększenie wiedzy w zakresie szkodliwości dymu tytoniowego. Dzięki udziałowi w programie kształtowane są umiejętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich, postawy asertywne związane z unikaniem czynnego i biernego palenia tytoniu. Istotnym przedsięwzięciem w działalności oświatowej było zapobieganie otyłości poprzez poprawę sposobu żywienia i jakości zdrowotnej żywności, zwiększenie aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży oraz wykształcenie umiejętności kontroli stanu swojego zdrowia. Zadanie to zrealizowano w ramach programu „Trzymaj Formę”. Jego celem była edukacja młodzieży szkolnej w zakresie kształtowania prozdrowotnych nawyków żywieniowych, przedstawienie zasad zdrowego stylu życia i zbilansowanej diety. Program „Trzymaj Formę” adresowany był do uczniów szkół gimnazjalnych (klasy I-III) oraz uczniów szkół podstawowych (klas V–VI). Jedną z ciekawszych imprez programu był rajd rowerowy „Po zdrowie do otwockich lasów” (ósmy) podsumowujący IX edycję „Trzymaj Formę”. Do uczestnictwa w rajdzie zaproszeni zostali uczniowie szkół podstawowych i gimnazjalnych (wraz z opiekunami), którzy w wyróżniający sposób propagowali zdrowy styl życia (50 uczestników). Partnerem przedsięwzięcia był Mazowiecki Zespół Parków Krajobrazowych w Otwocku . Efekty programu Trzymaj Formę zostały już zauważone w postaci pewnych zmian nawyków żywieniowych uczniów (owoce na drugie śniadanie, woda i soki owocowe zamiast napojów gazowanych). Program dodatkowo był wzmacniany innymi akcjami związanymi z prawidłowym odżywianiem „Szklanka mleka”, „Owoce w szkole”, „Uwaga nadwaga”, „Śniadanie daje moc” oraz „Szkoła promująca zdrowie”. W trosce o utrzymanie zdrowych nawyków żywieniowych u dzieci, w dniu 01.09.2015 r. wszedł w życie nowy przepis, który określa grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach. Szeroko rozumiana profilaktyka zdrowia koncentrowała się na zapobieganiu: chorobom nowotworowym: „Wybierz Życie – Pierwszy Krok”, „Zdrowe piersi są OK.!”, chorobom zakaźnym tj.: Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS, niezakaźnym: podejmowane działania edukacyjno-informacyjne w zakresie profilaktyki chorób przenoszonych przez kleszcze, profilaktyki zatruć pokarmowych, profilaktyki chorób odzwierzęcych toksokaroza, toksoplazmoza, profilaktyki wszawicy. Program „Wybierz Życie – Pierwszy Krok” obejmuje tematykę profilaktyki raka szyjki macicy. Adresatami działań byli uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Długofalowe efekty programu zakładają ograniczenie śmiertelności kobiet z powodu raka szyjki macicy oraz zmianę zachowań w zakresie korzystania z badań przesiewowych. „Zdrowe piersi są OK!” Celem programu było kształtowanie wśród młodzieży szkolnej nawyku pielęgnacji piersi i dbania o nie, budowanie świadomości dotyczącej dbania o zdrowe - 32 - piersi wśród uczniów oraz osób z ich najbliższego otoczenia. Adresatami przedsięwzięcia byli uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. „ARS, czyli jak dbać o miłość” – program realizowany jest w ramach projektu „Profilaktyczny program w zakresie przeciwdziałania uzależnieniu od alkoholu, tytoniu i innych środków psychoaktywnych”. Jego celem jest ograniczenie używania tytoniu, alkoholu i innych substancji psychoaktywnych przez kobiety w wieku prokreacyjnym, tj. między 15 a 49 rokiem życia. Młodzież uczestnicząca w programie zdobywała wiedzę na temat wpływu używania alkoholu, narkotyków i innych środków psychoaktywnych na relacje międzyludzkie. Istotnym elementem programu było budzenie odpowiedzialności w kontekście przyszłych postaw rodzicielskich, a także uświadomienie młodzieży szkodliwego wpływu używania substancji psychoaktywnych przez kobiety w ciąży na zdrowie ich potomstwa. „Chroń się przed kleszczami wszystkimi sposobami”. Program przeznaczony dla dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów szkół podstawowych (klasy I-III i IV-VI), rodziców, kadry pedagogicznej oraz pielęgniarek szkolnych. Celem programu jest podniesienie poziomu wiedzy o chorobach odkleszczowych i sposobach ich zapobiegania. Profilaktyka używania „dopalaczy” – „dopalacze” szczególnie szkodliwe są dla dzieci i młodzieży w okresie dorastania. Powodują min.: nudności, bóle głowy, stany lękowe, bezsenność, drgawki, problemy z oddychaniem, znużenie, silne bóle głowy, ataki szału, urojenia, znaczne podwyższenie temperatury ciała, biegunkę, zawroty głowy, obfite pocenie się ciała, wymioty, a nawet śpiączkę. Następstwa wieloletniego przyjmowania dopalaczy nie są do końca zbadane, ale wiadomo, że mogą powodować nieodwracalne zaburzenia psychiczne, dlatego ważne jest uświadamianie potencjalnych użytkowników dopalaczy o ich szkodliwości. W roku 2015 działania w zakresie zwalczania tzw.„dopalaczy” polegały m.in. na: prowadzeniu poradnictwa dla pedagogów, pielęgniarek i dyrektorów szkół podstawowych i gimnazjalnych. W ramach profilaktyki zażywania substancji psychoaktywnych odbyła się prelekcja dla rodziców i kadry pedagogicznej w Gimnazjum Nr 2 w Otwocku. Współpracowano z Krajowym Centrum ds. Przeciwdziałania Narkomanii. Prowadzono dystrybucję materiałów informacyjno-profilaktycznych, które wykorzystywane były w szkołach na zajęciach edukacyjnych z młodzieżą. W ramach Akcji Letniej prowadzono edukację w zakresie zwalczania „dopalaczy”. Profilaktyka HIV/AIDS na terenie powiatu otwockiego realizowana była poprzez: działania w ramach Krajowego Programu Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS, obchody Światowego Dnia Walki z AIDS. Krajowy Program Zapobiegania Zakażeniom HIV i Zwalczania AIDS. Celem szczegółowym realizacji programu jest wzrost poziomu wiedzy na temat HIV i AIDS u ogółu społeczeństwa, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży szkół ponadgimnazjalnych i gimnazjów, zapewnienie odpowiedniego dostępu do usług diagnostycznych w zakresie profilaktyki HIV/AIDS – zwiększenie dostępności do anonimowego i bezpłatnego testowania w kierunku HIV. Wzmocnieniem realizacji zadań programowych były coroczne obchody Światowego Dnia Walki z AIDS oraz działania realizowane w zakresie kampanii o charakterze edukacyjno-profilaktycznym „Jeden test. Dwa życia” skierowanej do kobiet planujących macierzyństwo i będących w ciąży oraz do lekarzy ginekologów. Celem kampanii było zwiększenie świadomości na temat testowania w kierunku HIV wśród osób - 33 - dorosłych, a dzięki temu zmniejszenie liczby zakażeń HIV wśród nowo narodzonych dzieci. Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest 7 kwietnia. Hasło Światowego Dnia Zdrowia brzmiało: „Z pola na stół – uczyń jedzenie bezpiecznym”. Dzień ten był okazją do przypomnienia i podkreślenia roli jaką zarówno rząd jak i rolnicy, producenci czy sprzedawcy, ale także każdy z nas, jako konsument, odgrywa w zapewnieniu bezpieczeństwa tego, co trafia „z pola na nasz stół”. Do współpracy włączono placówki służby zdrowia oraz placówki oświatowo-wychowawcze. W 2015 roku PSSE w Otwocku włączyła się w działania organizacyjne wystawy „Poznaj Grzyby – Unikniesz Zatrucia” w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie. Celem akcji była edukacja dzieci i młodzieży oraz społeczeństwa w zakresie profilaktyki zatruć grzybami oraz zwiększenie świadomości o istnieniu zagrożeń, wynikających ze spożywania źle rozpoznanych grzybów. Akcja Lato. Celem akcji było propagowanie właściwych zachowań w miejscach publicznych, popularyzacja wiedzy na temat bezpiecznych zachowań w lasach i nad wodą, profilaktyki HIV/AIDS i chorób odzwierzęcych, profilaktyki zatruć pokarmowych, nadmiernej ekspozycji i promieniowania UV, profilaktyki chorób przenoszonych przez kleszcze. - 34 -