docw wersji elektronicznej.
download 
Reklamacja Transkrypt
w wersji elektronicznej.
POGRANICZE POHRANIČIE POLSKO-SŁOWACKIE POĽSKO-SLOVENSKÉ ROCZNIK EUROREGIONU „TATRY” 2008-2009 ROČENKA EUROREGIÓNU „TATRY” 2008-2009 Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu państwa w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 Publikácia spolufinancovaná Európskou úniou z Európskeho fondu regionálneho rozvoja a štátneho rozpočtu v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republíka – Slovenská republika 2007-2013 ZWIĄZEK EUROREGION „TATRY” NOWY TARG 2010 SPIS TREŚCI • OBSAH © Copyright by Związek Euroregion „Tatry” w Nowym Targu Redaguje zespół / Redakčný kolektív: Antoni Nowak, Agnieszka Pyzowska, Bożena Królczyk, Jana Garstková Tłumaczenie / Preklady: Ryszard Juchniewicz, Kuckowicz, Miroslav Števík, Tomasz Trancygier Autorzy fotografii i reprodukcji / Autori fotografií a reprodukcií: Jan Budz, Stanisław Budzyński, Štefan Dauda, Kazimierz Gajewski, Małgorzata Kossakowska, Iga Michalec, Mariola Milaniak, Sylwester Pytel Opracowanie graficzne / Grafická úprava: Bogumił Krużel / AF Raster Korekta / Korektúra: Bożena Królczyk, Jana Garstková, Agnieszka Pyzowska, Miroslav Števík SŁOWO WSTĘPNE / ÚVODNÉ SLOVO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Igor Šajtlava Wendelin Haber Pieśń na XV-lecie Euroregionu „Tatry”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Okładka str. I: ................. Okładka str. IV: .................... Z PRZESZŁOŚCI… / Z MINULOSTI... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 15 lat transgranicznej działalności Euroregionu „Tatry” - zapis dyskusji 15 rokov cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry“ - prepis dyskusie ISSN 1731-0482 STUDIA I ESEJE / ŠTÚDIE A ESEJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Kazimierz Jóskowiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Euroregion – europejski projekt integracyjny czasów współczesnych Euroregión ako európsky integračný projekt súčasnosti Adres redakcji / Adresa redakcie: Związek Euroregion „Tatry” ul. Sobieskiego 2, 34-400 Nowy Targ tel./faks: +48 18 266-99-81 e-mail: [email protected] www.euroregion-tatry.eu Skład, druk i oprawa: AF Raster / studio fotografii i reklamy ul. Podgórska 62a, 32-020 Wieliczka www.raster.pl Oľga Marhulíková . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 Słowacko-polska współpraca transgraniczna i wkład w jej rozwój działającego od piętnastu lat Euroregionu „Tatry” Slovensko-poľská cezhraničná spolupráca a prínos pätnásťročného Euroregiónu „Tatry” k jej rozvoju Łukasz Lewkowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 Działalność euroregionów pogranicza polsko-słowackiego. Analiza porównawcza Ladislav Volko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Dokąd prowadzi ta droga... albo przestrzeń wzajemnego przenikania się kultur Kde vedie táto cesta... alebo priestor vzájomného prenikania kultúr Antoni Nowak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Mój Euroregion „Tatry” Môj Euroregión „Tatry” 3 SPIS TREŚCI • OBSAH SŁOWO WSTĘPNE • ÚVODNÉ SLOVO Igor Šajtlava Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” SYLWETKI / OSOBNOSTI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Wspomnienie o Waldemarze Serwińskim Spomienka na Waldemara Serwińského NASZE SPRAWY / NAŠE ZÁLEŽITOSTI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Teresa Siaśkiewicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Realizacja mikroprojektów na pograniczu polsko-słowackim w latach 2007-2010 przez Euroregion „Tatry” w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 Jana Garstková . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Projekty ukierunkowane na realizację przedsięwzięć o zasięgu euroregionalnym finansowane przez Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej Projekty zamerané na realizáciu euroregionálnych aktivít podporené Ministerstvom výstavby a regionálneho rozvoja Slovenskej republiky WITRYNA EUROREGIONU / VITRÍNA EUROREGIÓNUU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 KALENDARIUM 1994-2009 / KALENDÁRIUM 1994-2009 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 ANEKS / PRÍLOHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 Wykaz władz oraz członków Euroregionu „Tatry” w latach 1994-2009 Zoznam predstaviteľov a členov Euroregiónu „Tatry” v rokoch 1994-2009 4 Ing. Igor Šajtlava Predseda Rady Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry“ Szanowni Państwo, członkowie i sympatycy Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, Vážené dámy a páni, členovia a priaznivci Cezhraničného Zväzku Euroregiónu „Tatry“, macie prze sobą najnowsze wydanie rocznika Euroregionu „Tatry”. Początki tradycji jego wydawania sięgają roku 1999, kiedy to z okazji piątej rocznicy założenia euroregionu ukazała się publikacja pt. 5 lat Euroregionu „Tatry”. Publikowanie rocznika nie byłoby możliwe bez wsparcia finansowego ze środków Unii Europejskiej oraz Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. W latach 20092010 przewodnictwo euroregionu przejęła strona słowacka i jest mi bardzo miło, że jako Przewodniczącemu Euroregionu przypadł mi zaszczyt przedstawienia działalności Związku nie tylko za okres od czasu wydania ostatniego rocznika do dzisiaj, ale również za całe piętnaście lat. Niniejszy rocznik ma dla nas znaczenie szczególne, gdyż nasz Transgraniczny Związek, założony 26 sierpnia 1994 r., w 2009 r. obchodził okrągłą, piętnastą rocznicę działalności. Wykorzystujemy tę okazję do przedstawienia jego interesującej historii i szeroko zakrojonej działalności, pokazującej drogę, którą przebył. Na początku były to spotkania przedstawicieli samorządów, wymiana doświadczeń, pierwsze imprezy kulturalno-społeczne, które przerodziły się we wspólną pracę sześciu komisji roboczych i innych organów związku. Zbudowaliśmy siedziby w Kieżmarku i Nowym Targu, zatrudniliśmy profesjonalnych pracowników. Znaczenie euroregionu máte pred sebou najnovšie vydanie Ročenky Euroregiónu „Tatry“. Tradícia vydávania našich ročeniek sa začala v roku 1999 prvou publikáciou k piatemu výročiu založenia Euroregiónu „Tatry“ pod názvom 5 rokov Euroregiónu „Tatry“. Vydávanie ročeniek by nebolo možné bez finančnej podpory z fondov Európskej únie ale aj Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja SR. V rokoch 2009-2010 prešlo predsedníctvo Euroregiónu „Tatry“ na slovenskú stranu a ja som nesmierne rád, že sa mi ako predsedovi Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry“ dostalo cti v úvodnom slove predstaviť činnosť zväzku nielen od posledného vydania ročenky po dnešok, ale aj za celú 15 ročnú činnosť nášho zväzku. Tento ročník je pre nás zvlášť významný nakoľko náš Cezhraničný Zväzok Euroregión „Tatry“, ktorý bol založený dňa 26. augusta 1994, oslávil v roku 2009 okrúhle výročie - 15 rokov svojej činnosti. Využívame túto možnosť predstaviť Vám náš cezhraničný zväzok, jeho zaujímavú históriu a rozsiahlu činnosť, ktorá poukazuje na cestu, ktorou nastúpil. V jeho počiatkoch to bolo stretávanie zástupcov samospráv, výmena skúseností, prvé spoločné kultúrno-spoločenské podujatia, ktoré prerástli do spoločnej práce prostredníctvom šiestich pracovných komisii a ďalších orgánov zväzku. Máme vybudované sídla na slovenskej 5 SŁOWO WSTĘPNE • ÚVODNÉ SLOVO swoimi wizytami potwierdzili prezydenci Słowacji i Polski. W roczniku zamieściliśmy bardzo interesujące wypowiedzi osób, które uczestniczyły w tworzeniu naszego Związku. Zakres przedsięwzięć i bogata działalność Związku zasługuje na wydanie specjalnego rocznika i dlatego bardzo krótko prezentujemy naszą działalność w dziedzinie gospodarki, środowiska naturalnego, turystyki, sportu, problematyki młodzieży. Nie można pominąć również działalności publikatorskiej, w ramach której obok roczników wydano bardzo dużo broszur, map, materiałów informacyjnych i propagatorskich. Bardzo cenimy sobie obecność entuzjastów uczestniczących w działalności Związku, którzy nie szczędząc czasu poświęcali wiele sił dla jego rozwoju. Mam na myśli w szczególności członków Rady, przewodniczących i członków komisji roboczych. Wszystkim im należą się wielkie podziękowania. Wierzymy, że rocznik, który symbolicznie zamyka 15 lat istnienia naszego Związku będzie dla Państwa interesującą lekturą, inspirującą w codziennej pracy. Dziękujemy za okazywane zainteresowanie naszą działalnością i wierzymy, że nadchodzące lata, pełne wyzwań i nowych możliwości wykorzystamy do dalszego rozwoju wspólnego, Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Tłumaczenie: Ryszard Juchniewicz 6 SŁOWO WSTĘPNE • ÚVODNÉ SLOVO strane v Kežmarku a na poľskej strane v Nowom Targu s profesionálnymi pracovníkmi. Význam Euroregiónu potvrdili svojou návštevou aj prezidenti Poľskej republiky a Slovenskej republiky. V ročenke sú veľmi zaujímavé výpovede dnes už pamätníkov, ktorí stáli pri zrode cezhraničného zväzku. Rozsah podujatí a bohatá činnosť cezhraničného zväzku by si vyžadovala vydanie samostatnej ročenky a preto Vám predstavujeme veľmi stručne našu cezhraničnú činnosť v oblasti kultúry, hospodárstva, životného prostredia, turistiky, mládeže a športu, ale aj v ďalších oblastiach. Nezanedbateľná je aj publikačná činnosť, kde okrem ročeniek bolo vydaných množstvo brožúr, máp, informačných a propagačných materiálov a pod. Veľmi si vážime aj množstvo nadšencov zapojených do činnosti cezhraničného zväzku. Títo bez ohľadu na čas venovali množstvo svojich tvorivých síl pre rozvoj Euroregiónu „Tatry“ a to najmä ako členovia Rady, predsedovia a členovia pracovných komisii. Všetkým patrí za to veľká vďaka. Veríme že ročenka, ktorá symbolicky uzatvára prvých 15 rokov činnosti Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry“, bude pre Vás zaujímavým čítaním s možnosťou nájsť si námety pre Vašu prácu. Ďakujeme Vám za Váš záujem o našu činnosť a veríme, že nasledujúce obdobie, ktoré je plné výziev a nových možností, využijeme na ďalší rozvoj spoločného Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry“. Wendelin Haber Wendelin Haber Wiceprzewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Drodzy Czytelnicy, oddajemy w Wasze ręce rocznik Euroregionu „Tatry” pt. Pogranicze Polsko-Słowackie za lata 20082009. Wydanie to w całości poświęcone jest podsumowaniu i prezentacji piętnastoletniej działalności Euroregionu „Tatry”. Kiedy w 1994 roku powoływaliśmy do życia Euroregion „Tatry” w najśmielszych moich prognozach nie przewidywałem, że jego działalność merytoryczna w ramach polsko-słowackiej współpracy transgranicznej przyniesie tak znaczące rezultaty w postaci realizacji projektów infrastrukturalnych, a zwłaszcza mikroprojektów pod hasłem „ludzie dla ludzi”. Nie przewidywałem również, że Związek Euroregion „Tatry” i Stowarzyszenie Region „Tatry” w ramach swojej współpracy utworzą wspólną strukturę – Transgraniczny Związek Euroregion „Tatry”, a w Nowym Targu i Kieżmarku powstaną Ośrodek Współpracy PolskoSłowackiej i Dom Spotkań Słowacko-Polskich. Niewyobrażalne wówczas było, że Polska i Słowacja w 2004 roku staną się członkami Unii Europejskiej, a w 2007 roku wejdą do strefy Schengen. Trudne do przewidzenia było także to, że w 2009 roku polscy i słowaccy działacze Euroregionu „Tatry” przyjmą deklarację w sprawie przekształcenia Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej jako wyższą prawno -organizacyjną formę współpracy transgranicznej. Dziś Euroregion „Tatry” jest uznaną i rozpozna- Podpredseda Rady Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry“ Vážení čitatelia, odovzdávame do Vašich rúk ročenku Euroregiónu „Tatry“ s názvom Pohraničie poľsko-slovenské za roky 2008 - 2009. Táto publikácia je ako celok zameraná na zhrnutie a prezentáciu pätnásťročnej činnosti Euroregiónu „Tatry“. Keď sme v roku 1994 zriaďovali Euroregión „Tatry“, ani v mojich najodvážnejších prognózach som nepredpokladal, že jeho odborná činnosť v rámci poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce prinesie až tak významné výsledky v podobe realizácie infraštruktúrnych projektov, a najmä mikroprojektov v znamení hesla „ľudia pre ľudí“. Nepredpokladal som ani to, že Zväzok Euroregión „Tatry“ a Združenie Región „Tatry“ si v rámci spolupráce vytvoria spoločnú štruktúru - Cezhraničný zväzok Euroregión „Tatry“, že v Novom Targu a v Kežmarku vzniknú: Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce a Dom slovensko-poľských stretnutí. V tom čase bolo nepredstaviteľné, že sa Poľsko a Slovensko stanú členmi Európskej únie a že v roku 2007 sa začlenia do Schengenského priestoru. Nedalo sa vtedy predvídať ani to, že v roku 2009 poľskí a slovenskí aktivisti Euroregiónu „Tatry“ príjmu deklaráciu o transformácii Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry“ na Európske zoskupenie územnej spolupráce ako vyššiu organizačne-právnu formu cezhraničnej kooperácie. V dnešnej dobe je Euroregión „Tatry“ inštitúciou uznávanou a známou medzi obyvateľstvom 7 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... SŁOWO WSTĘPNE • ÚVODNÉ SLOVO walną instytucją wśród mieszkańców pogranicza, docenianą przez samorządowe władze lokalne i regionalne. Wizyty prezydentów Polski Lecha Kaczyńskiego i Słowacji Ivana Gašparoviča w naszych siedzibach w Nowym Targu i Kieżmarku potwierdziły, iż Euroregion „Tatry” postrzegany jest przez władze w Warszawie i Bratysławie jako ważny podmiot integracji europejskiej na pograniczu polsko-słowackim. Osiągnięcia Euroregionu „Tatry” nie byłyby możliwe bez pracy i wysiłków setek działaczy społecznych i pracowników biur w Nowym Targu i Kieżmarku. Ważną rolę w upowszechnianiu informacji o Euroregionie „Tatry” pełni nasza różnorodna i bogata działalność wydawnicza, w tym ukazujący się od 2002 roku rocznik Pogranicze Polsko-Słowackie, który jest kompendium wiedzy o naszych inicjatywach i przedsięwzięciach. prihraničných území, oceňovanou orgánmi miestnej a regionálnej samosprávy. Návštevy poľského prezidenta Lecha Kaczyńského a prezidenta Slovenskej republiky Ivana Gašparoviča v našich sídlach v Novom Targu a v Kežmarku potvrdili, že najvyššie štátne orgány vo Varšave a Bratislave vnímajú Euroregión „Tatry“ ako významný subjekt európskej integrácie v poľsko-slovenskom pohraničí. Úspechy Euroregiónu „Tatry“ by sa neboli dosiahli bez práce a úsilia stovák aktivistov a zamestnancov kancelárií v Novom Targu a Kežmarku. Významnú úlohu pri šírení informácií o Euroregióne „Tatry“ má aj naša rôznorodá a bohatá edičná činnosť, vrátane ročenky Pohraničie poľsko-slovenské, ktorá je vydávaná od roku 2002 a je kompendiom poznatkov o našich iniciatívach a zámeroch. Preklad Tomasz Trancygier Stanisław Apostoł PIEŚŃ NA XV-LECIE EUROREGIONU „TATRY” (mel. Ech ta Helpa) Euroregion, Euroregion, Euroregion „Tatry”! Kultur siedem, region jeden, nowych dziejów karty! Tatry, Liptów, Spisz, Podhale, Gorce, Sądeckie, Orawa! Krok za krokiem, byle naprzód, wspólna nasza sprawa. Jak partnera do projektu będziesz potrzebował, Krzyknij bracie mi przez Tatry – odpowiedź gotowa! Gdy dziadkowie nasi się spotkali, bili ciupagami, A my nimi porąbali graniczne szlabany. 8 15 lat transgranicznej działalności Euroregionu „Tatry” - zapis dyskusji Dnia 23 kwietnia 2010 roku w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyła się dyskusja na temat 15 lat transgranicznej działalności Euroregionu „Tatry”. Wzięli w niej udział: Piotr Bąk – burmistrz Zakopanego w latach 2001-2006, Wiceprzewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” w latach 1999-2006. Czesław Borowicz – burmistrz miasta Nowego Targu w latach 1994-1996, członek Rady Euroregionu „Tatry” w latach 1994-1996, aktualnie Przewodniczący Komisji turystyki. Peter Burian – Przewodniczący Rady Stowarzyszenia Region „Tatry” w latach 1997-2004, Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w latach 1997-1998 i 2001-2002. Wendelin Haber – wójt gminy Łapsze Niżne w latach 1990-1998, Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” od 1994 do dnia dzisiejszego, Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w latach 1994-1996, 1999-2000, 2003-2004 i 2007-2008. Milan Nevlazla – radny miasta Kieżmark, członek Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w latach 1999-2002, Dyrektor Biura Stowarzyszenia Region „Tatry” w latach 1998-2002 i od 2007 do dnia dzisiejszego. Agnieszka Pyzowska – pracownik biura Związku Euroregion „Tatry”, menedżer projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Jan Skupin – burmistrz miasta Kieżmark w latach 1991-1994, Wiceprzewodniczący Rady Euroregionu „Tatry” w latach 1994-1996. Moderatorem dyskusji był Antoni Nowak, dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” od 1994 roku do dnia dzisiejszego. 15 rokov cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry” - prepis diskusie Dňa 23. apríla 2010 v Stredisku Poľsko-Slovenskej Spolupráce v Novom Targu sa uskutočnila diskusia na tému 15-ročnej spolupráce Euroregiónu „Tatry“, na ktorej sa zúčastnili: Piotr Bąk – primátor Zakopaného v rokoch 20012006, podpredseda Rady Združenia Euroregión „Tatry” v rokoch 1999-2006. Czesław Borowicz – primátor mesta Novy Targ v rokoch 1994-1996, člen Rady Euroregiónu „Tatry” v rokoch 1994-1996, v súčasnosti predseda komisie cestovného ruchu. Peter Burian – predseda Rady Združenia Región „Tatry” v rokoch 1997-2004, predseda Rady Cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” v rokoch 1997-1998 a 2001-2002. Wendelin Haber – starosta obce Lapše Nižné v rokoch 1990-1998, predseda Rady Združenia Euroregión „Tatry“ od roku 1994 až po súčasnosť, predseda Rady Cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” v rokoch 1994-1996, 1999-2000, 20032004 i 2007-2008. Milan Nevlazla – člen mestskej rady Kežmarok, člen Rady Cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” v rokoch 1998-2002, riaditeľ kancelarie Združenia Región „Tatry” v rokoch 1998-2002 a od 2007 až po súčasnosť. Agnieszka Pyzowska – zamestnanec Združenia Euroregión „Tatry”, manažér projektu pod názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Mednyánszkeho po Jana Kantego Pawluskiewicza”. Jan Skupin – primátor mesta Kežmarok v rokoch 1991-1994, podpredseda Rady Euroregiónu „Tatry” v rokoch 1994-1996. Moderátorom diskusie bol Antoni Nowak, riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” v Novom Targu od roku 1994 až po súčasnosť. 9 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Rozmowa prowadzona była w języku polskim i słowackim, bez udziału tłumacza. W roczniku podajemy jej zapis w tłumaczeniu na oba języki. Opracowanie i redakcja tekstu polskiego Agnieszka Pyzowska, tekstu słowackiego Jana Garstková. Diskusia sa uskutočnila v poľštine a slovenčine, bez účasti prekladateľa. V ročenke je publikovaná v preklade do oboch jazykov. Text v poľštine pripravila a editovala Agnieszka Pyzowska a v slovenčine Jana Garstková Antoni Nowak Witam Państwa serdecznie, zwłaszcza naszych kolegów, którzy przyjechali ze Słowacji. Dzisiejsze spotkanie będzie nietypowe, ale bardzo ważne. Jego celem jest podsumowanie 15 lat działalności Euroregionu „Tatry”. Proponuję, aby nasza rozmowa toczyła się w czterech chronologicznie ułożonych blokach tematycznych. Pierwszy z nich dotyczy pierwocin /genezy/ Euroregionu „Tatry”, czyli okoliczności, uwarunkowań i wydarzeń sprzed Kongresu Założycielskiego, który odbył się 26 sierpnia 1994 roku w Nowym Targu. Drugim tematem, którym chciałbym omówić jest okres działalności od założenia euroregionu do Nadzwyczajnego Kongresu w Nowym Targu w dniu 22 października 1999 roku, na którym Związek Euroregion „Tatry” i Stowarzyszenie Region „Tatry” powołały Transgraniczny Związek Euroregion „Tatry”. Nie było jeszcze wtedy wielkich przedsięwzięć, ale już zaczęła się krystalizować euroregionalna struktura polsko-słowackiej współpracy. Dlatego te pierwsze pięć lat doskonale charakteryzuje hasło Łączą nas Tatry. Trzeci okres nazwaliśmy Euroregion bez granic, ponieważ wtedy nasza działalność stała się bardziej dynamiczna i widoczna i głośno mówiliśmy na granicy polsko-słowackiej o euroregionie bez granic, nie do końca wierząc, że może się to tak szybko ziścić. Ten okres trwał od roku 2000 do 2007 roku, kiedy to w nocy z 20 na 21 grudnia Polska i Słowacja weszły do strefy Schengen. Tego samego dnia został zatwierdzony przez Komisję Europejską Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013, który otworzył nowe możliwości funkcjonowania euroregionu, dzięki zagwarantowaniu 157 mln euro dofinansowania dla pogranicza polsko-słowackiego, w tym również do Euroregionu „Tatry”, który realizuje mikroprojekty. Od tego czasu zaczął się etap nazwany umownie Od Euroregionu „Tatry” do Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej. Mamy bowiem szansę i zamiar, aby Euroregion „Tatry” podnieść na wyższy poziom organizacyjny i utworzyć EUWT, jako wspólny podmiot funkcjonujący na granicy polsko-słowackiej. Jeśli zgadzają się Panowie na taki przebieg dzisiejszej dyskusji, to zacznijmy od pierwszego okresu. Jak to było zanim Euroregion „Tatry” pojawił się jako struktura organizacyjna i został utworzony na Kongresie w Nowym Targu? Antoni Nowak Srdečne Vás vítam, najmä našich kolegov, ktorí prišli zo Slovenska. Dnešné stretnutie je atypické, ale veľmi dôležité. Jeho cieľom je zhrnutie 15-ročného fungovania Euroregiónu „Tatry“. Navrhujem, aby naša diskusia bola usporiadaná do štyroch chronologicky usporiadaných tématických blokov. Prvý z nich sa týka prvotín /genézy/ Euroregionu „Tatry”, čiže okolností, podmienok a udalostí, ktoré sa uskutočnili pred kongresom, ktorý sa konal dňa 26. augusta 1994 v Novom Targu. Druhou témou, ktorú by som chcel prediskutovať, je obdobie činnosti od založenia Euroregiónu až po Mimoriadny Kongres v Novom Targu, ktorý sa uskutočnil dňa 22. októbra 1999, na ktorom Związek Euroregion „Tatry” (Združenie Euroregión „Tatry“) a Združenie Región „Tatry” zriadili Cezhraničné Združenie Euroregión „Tatry“. Vtedy sme ešte nemali veľké ilúzie, ale štruktúra poľsko-slovenskej spolupráce sa už začala kryštalizovať. Tých prvých päť rokov výborne charakterizuje heslo: Tatry nás spájajú. Tretie obdobie sme nazvali Euroregión bez hraníc a od tejto doby naša činnosť začala byť dynamická a viditeľná, a tak sme začali hovoriť o poľsko-slovenskej hranici ako o euroregióne bez hraníc, neveriac, že sa to môže tak rýchlo naplniť. Toto obdobie trvalo od roku 2000 až do roku 2007, keď v noci z 20. na 21. decembra Poľsko a Slovensko vstúpili do Schengenského priestoru. V ten istý deň bol schválený Európskou komisiou Operačný program cezhraničnej spolupráce Poľska republika – Slovenská republika 2007-2013, ktorý otvoril nové možnosti pre fungovanie euroregiónu najmä tým, že poskytol 157 miliónov eur financovania pre poľsko-slovenské pohraničie, taktiež pre Euroregión „Tatry“, ktorý realizuje mikroprojekty. Odvtedy začala fáza nazvaná Od Euroregiónu „Tatry“ k Európskemu zoskupeniu územnej spolupráce. Máme všetky predpoklady a chceme, aby Euroregión „Tatry“ bol vyzdvihnutý na vyššiu úroveň organizácie a vytvoriť EZÚS, ktorý funguje ako spoločný subjekt na poľskoslovenskom pohraničí. Pokiaľ súhlasíte s takýmto priebehom dnešnej diskusie, začnime teda od prvého obdobia. Ako to bolo pred zriadením Euroregiónu „Tatry“ ako organizačnej štruktúry na kongrese v Novom Targu? 10 Wendelin Haber Proponuję, aby na ten temat mówili przede wszystkim panowie Jan Skupin i Piotr Bąk, ponieważ to, co wydarzyło się jeszcze w 1991 roku i pierwsze polsko-słowackie spotkania w Zakopanem odbywały się z ich udziałem. Najwięcej na ten temat może powiedzieć Jan Skupin, ówczesny burmistrz Kieżmarku. A. Nowak Panie Janie, stawiamy więc pytanie: jak to się wszystko zaczęło? A rozpoczęło się przecież bardziej po słowackiej niż po polskiej stronie. Jan Skupin Osobiście za początek współpracy transgranicznej uważam rok 1991, kiedy dzięki pomocy Fundacji Batorego została zorganizowana trzydniowa konferencja, na którą zostali zaproszeni również Holendrzy, Szwajcarzy, Niemcy itd., uczestniczący w Festiwalu Europejskiego Rzemiosła Ludowego. Na tej konferencji omówione zostały kwestie współpracy i zatwierdzone komisje, które miały za zadanie dopilnować wszystkich spraw. Do tej współpracy aktywnie włączyli się ze strony polskiej Zygmunt Nowak z Krosna, Józef Radzik z Nowego Sącza i Adam Wróbel z Bielska-Białej. Natomiast ze strony słowackiej Peter Glasňák – burmistrz miasta Čadca, Milan Matejovič – burmistrz miasta Michalovce i ja. Po zakończeniu konferencji konsultowałem jeszcze te kwestie z panią Danutą Abrahamowicz. Następnie w Kieżmarku została zorganizowana konferencja nauczycieli języka słowackiego ze strony polskiej, którą uważam za bardzo ważną w początkach współpracy między Polską a Słowacją. Ze strony polskiej współpracowali z nami Wendelin Haber, Piotr Bąk, Czesław Borowicz i inni. Po stronie słowackiej na centrum Euroregionu „Tatry“ zostało wybrane miasto Kieżmark. Co zostało zrealizowane w ramach tej współpracy z naszej strony? Z burmistrzami miast Nowy Targ i Zakopane uzgodniliśmy, iż każda ze stron opracuje projekt współpracy. Ja osobiście przygotowałem taki projekt, który następnie przesłałem do konsultacji wszystkim burmistrzom od Čadcy aż po granicę z Ukrainą. Z uwagami i poprawkami wrócił on do Kieżmarku, został poprawiony, a następnie podczas wspólnego spotkania projekt ten został przyjęty. Uważam, że były to udane początki współpracy. A. Nowak Z tego, co Pan mówi wnoszę, że pierwszy zamysł powołania euroregionu dotyczył wielkiego obszaru całego pogranicza polsko-słowackiego. Jak doszło do zmiany tej koncepcji? Powstał euroregion skupiający samorządy wokół Tatr, a takie miejscowości jak Wendelin Haber Navrhujem, aby sa na túto tému vyjadrili predovšetkým páni Ján Skupin a Peter Bąk, pretože sa zúčastnili prvého poľsko-slovenského stretnutia, ktoré sa uskutočnilo v roku 1991 v Zakopanom. Najviac k tejto téme môže povedať pán Ján Skupin, vtedajší primátor mesta Kežmarok. A. Nowak Pán Ján, kladieme teda otázku: ako to všetko začalo? Rozbehlo sa to predsa viac na slovenskej strane ako na poľskej strane. Jan Skupin Osobne pokladám za počiatok cezhraničnej spolupráce rok 1991, kedy bola za pomoci Batoryho nadácie zorganizovaná trojdňová konferencia. Boli na ňu pozvaní aj zástupcovia európskej časti z Holandska, Švajčiarska, Nemecka, atď., ktorí sa tiež zúčastnili Európskych ľudových remesiel. Na tejto konferencii bola dohodnutá a odsúhlasená spolupráca. Boli navrhnuté a schválené komisie, ktoré mali zabezpečovať všetky náležitosti. Do tejto spolupráce sa aktívne z poľskej strany zapojil Zygmund Nowak z Krosna, Jozef Radzik z Noweho Sącza a Adam Wróbel z Bielska-Białej. Za slovenskú stranu boli na tejto konferencii odhlasovaní Peter Glasňák – primátor mesta Čadca, Milan Matejovič – primátor mesta Michalovce a Ján Skupin, teda ja. Tieto záležitosti som po konferencii konzultoval s pani Danutou Abrahamovičovou. Následne sa v Kežmarku konala konferencia učiteľov slovenského jazyka z poľskej strany. Túto by som pokladal tiež za počiatok v rámci spolupráce medzi Poľskom a Slovenskom. Z menovaných ľudí potom spolupracovali za poľskú stranu ešte aj súčasní predstavitelia euroregiónu. Na slovenskej strane bolo za centrum Euroregiónu „Tatry“ odhlasované mesto Kežmarok. Okrem mňa boli aj ďalší, ktorí na tomto spolupracovali. Čo bolo urobené v rámci tejto spolupráce z našej strany? Na základe dohovoru s primátorom mesta Nowy Targ a s primátorom mesta Zakopane bolo dohodnuté, že každá strana vypracuje návrh spolupráce. Ja osobne som podľa dohovoru spracoval z našej strany návrh, ktorý som zaslal všetkým primátorom od Čadce až po Ukrajinu. Tento návrh bol prehodnotený, pripomienkovaný a poslaný naspäť do Kežmarku. Celá časť bola v Kežmarku spracovaná a na Slovensku bol na spoločnej schôdzi prijatý návrh. Myslím, že to boli vydarené počiatky. Neskôr môžeme pripomenúť, čo nás čakalo v dobrom aj v zlom. A. Nowak Z toho, čo ste povedali vyplýva, že prvá myšlienka založení euroregiónu sa týkala veľkej časti územia 11 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Čadca, Nowy Sącz czy Krosno nie zostały do niego włączone? J. Skupin Powiem, dlaczego tak się stało. Przede wszystkim po słowackiej stronie powstawały nowe euroregiony np. w Koszycach powstał Euroregion Karpacki, który objął duży obszar. Podobnie w południowej i zachodniej części Słowacji. Ze współpracy zrezygnowały też niektóre osoby. Później na wspólnym spotkaniu polskiej i słowackiej strony zostały wyznaczone granice, obszar, który powinien obejmować Euroregion „Tatry“. A. Nowak Usłyszeliśmy o tym, jakie działania były podejmowane po stronie słowackiej. Panie Piotrze, był Pan wtedy radnym miasta Zakopane. Jak ta słowacka inicjatywa była odbierana w Zakopanem? Przypominam sobie, że była ona nagłośniona przez media, a i sami dziennikarze włączyli się w to przedsięwzięcie. Piotr Bąk Cała historia zaczęła się gdzieś około 1991 roku i z mojego punktu widzenia jej początek znajdował się głównie na płaszczyźnie kontaktów miast Zakopane i Poprad. Wtedy burmistrzem Popradu był Jan Madač, a burmistrzem Zakopanego Maciej Krokowski. Obaj byli inicjatorami współpracy pomiędzy miastami. Myślę, że Madač podjął się tego głównie ze względów ogólno ideowych, natomiast dla Krokowskiego główną dziedzinę wspólnych działań stanowiły zawsze sport i przewodnictwo górskie. Tatry były jego pasją. Ja natomiast znalazłem się blisko tej sprawy i zaangażowałem się w nią, ponieważ byłem jedynym przewodnikiem tatrzańskim wśród zakopiańskich radnych i dosyć dobrze znałem północną Słowację. A. Nowak Miał Pan również doświadczenia z polsko-słowackich kontaktów z okresu stanu wojennego. Warto o tym wspomnieć, ponieważ takie związki nie rodzą się spontanicznie, ale są budowane powoli. P. Bąk Byłem przewodnikiem studenckiego koła przewodników górskich w Krakowie. To koło miało zupełnie inną formułę, ponieważ zawsze patrzyło na Tatry jako na całość. Poznaliśmy Tatry i całe Podtatrze od Starej Lubowli aż po Kralovany, od Chopoka po Gorce. To był „nasz” obszar. W stanie wojennym rzeczywiście miałem taki epizod, że zajmowałem się przerzutem literatury katolickiej na teren Słowacji. Byłem w dużej grupie osób, które działały niejawnie. Ksiądz Paweł Hlinka drukował w wydawnictwie 12 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... celého poľsko-slovenského pohraničia. Ako došlo k zmene tejto koncepcie? Vznikol euroregión zoskupujúci samosprávy okolo Tatier a mestá ako Čadca, Krosno, Nowy Sącz doň neboli zahrnuté? J. Skupin Poviem, prečo sa to na Slovensku takto stalo. Pretože sa vytvárali aj nové euroregióny, napríklad v Košicach vznikol Karpatský euroregión, ktorý zaberal široký priestor. Podobne to bolo v južnej a západnej časťi Slovenska, kde aj títo navrhnutí ľudia opustili túto činnosť. Potom na spoločnej porade z poľskej aj slovenskej strany boli určené hranice, ktoré by mali patriť do Euroregiónu „Tatry“. A. Nowak Počuli sme aké aktivity boli realizované na slovenskej strane. Pán Peter, boli ste vtedy členom Mestskej rady Zakopaného, povedzte nám, ako bola prijatá táto slovenská iniciatíva v Zakopanom? Spomínam si, že sa o to zauímali aj média, dokonca aj sami novinári sa zapojili do tohto projektu. Piotr Bąk Celá história sa začala niekde okolo roku 1991, z môjho pohľadu jej začiatok sa začal niekde na úrovni kontaktov miest Zakopané a Poprad. V tom období bol primátorom mesta Poprad Ján Madač, a primátorom mesta Zakopané Maciej Krokowski. Obidvaja boli iniciátormi spolupráce medzi mestami. Myslím, že pán Madač sa do tohto projektu angažoval hlavne z ideologických dôvodov, ale pre pána Krokowskieho hlavnou oblasťou spolupráce boli vždy športy a horská turistika. Tatry boli jeho vášňou. Ja som sa do tohto projektu zaangažoval, pretože som bol ako jediný spomedzi členov mestskej rady Zakopaného tatranským sprievodcom a dosť dobre som poznal severné Slovensko. A. Nowak S poľsko-slovenskými kontaktmi ste mali skúsenosti už vo vojnovom období. Tento fakt stojí za pripomienku, pretože takéto vzťahy nevznikajú spontánne, ale sú budované pomaly. P. Bąk Bol som sprievodca študentského horského krúžku v Krakove. Tento krúžok mal úplne inú formu, pretože Tatry sme vždy vnímali ako celok. Poznali sme Tatry a okolie od Starej Ľubovne až po Kraľovany, od Chopka po Gorce. To bola „naša” oblasť. Je pravdou, že vo vojnovom období som sa podieľal na presune katolíckej literatúry na Slovensko. Patril som do veľkej skupiny osôb, ktorí pôsobili tajne. Kňaz Pavol Hlinka tlačil vo vydavateľstve sv. Cyrila a Me- św. Cyryla i Metodego w Rzymie literaturę katolicką, książki, Pismo Święte, rozważania teologiczne itp. Te publikacje różnymi drogami trafiały do Polski i przez Tatry było przerzucane na południe. Wtedy poznałem osobiście większość księży, którzy nie byli w „Pacem in terris” na północnej Słowacji, a dziś są np. biskupami, rektorami seminarium w Spiskiej Kapitule czy redaktorami gazet katolickich. Oni byli wówczas odbiorcami tego, co dostarczaliśmy. Dodatkowo produkowaliśmy kasety, do których dubbing nagrywał nieżyjący już ksiądz proboszcz ze Zdziaru i rozpowszechniał je w diecezji spiskiej. To była ciekawa akcja. Z tamtych czasów pozostały odpowiednie kontakty, a także znajomość rzeczy od innej strony. Kiedy w 1991 roku rozpoczęły się kontakty Zakopanego z Popradem, do końca nie było wiadomo, na czym dokładnie ta współpraca ma polegać. Najpierw była ona ukierunkowana na miasta partnerskie, a stosowna umowa została podpisana w 1993 roku. Jednak bardzo szybko pojawiła się idea euroregionu. To Jan Madač przywiózł do nas dokumenty związane z modelem euroregionu, m.in. Europejską Kartę Samorządu Terytorialnego. Odbywały się spotkania radnych i urzędników, co związane było też ze wspólnymi wydarzeniami. Ten temat był cały czas dyskutowany, przy czym widziałem ,że ze strony słowackiej jest on traktowany bardzo poważnie, ponieważ Madač jeździł konsultować dokumenty do Pragi na wysokim szczeblu. Idea euroregionu, która powstała dość wcześnie i którą prezentował Madač i przyjmował Krokowski to miały być miasta Poprad i Zakopane i wąski obszar wokół Tatr czy nawet tylko Wysokich Tatr. Jako radny stanowczo się temu sprzeciwiałem. Uważałem bowiem, że euroregion powinien obejmować wszystkie cztery krainy położone wokół Tatr, czyli Podhale, Orawę, Liptów i Spisz. Byłoby to proste, bo wówczas istniały powiaty Poprad, Stara Lubowla, Liptowski Mikulasz i Dolny Kubin, a po stronie polskiej Urząd Rejonowy w Nowym Targu. Nie wszyscy radni popierali mój pomysł. Przytoczyłem wtedy argument, że to powinien być taki góralski euroregion, czyli minimalnie powinien obejmować obszar, na którym żywa jest gwara góralska. Tym argumentem przekonałem radnych i burmistrza Krokowskiego, który w późniejszych rozmowach z Madačem prezentował takie stanowisko. Nie wiem, jak to się stało, że burmistrz Popradu porozumiał się z innymi równoczesnymi słowackimi inicjatywami, o których mówił Jan Skupin. Wtedy też zdecydowanym liderem ze strony słowackiej stał się właśnie burmistrz Kieżmarku. A. Nowak Natomiast po stronie polskiej pojawił się samorządowy lider w postaci Podhalańskiego Związku toda v Ríme katolícku literatúru, knihy, Sväté Písmo, teologické úvahy, atď. Tieto publikácie sa rôznymi cestami dostávali do Poľska a cez Tatry boli pašované na sever Slovenska. V tom čase som osobne poznal väčšinu kňazov, ktorí neboli v „Pacem in terris” na severe Slovenska, a dnes sú napríklad biskupmi, rektormi seminárov v Spišskej Kapitule, alebo redaktormi katolíckych novín. Oni boli príjemcami toho čo sme dodávali. Okrem iného sme nahrávali kazety, ktoré daboval dnes už nežijúci kňaz zo Ždiaru a distribuoval ich po celej Spišskej diecéze. Bola to zaujímavá akcia. Z vtedajších časov nám ostali vhodné kontakty, ako aj znalosť vecí z tej druhej strany. Keď v roku 1991 začali kontakty medzi mestami Zakopané a Poprad, nevedeli sme presne na čom bude táto spolupráca presne spočívať. Najprv bola orientovaná na partnerské mestá a príslušná zmluva bola podpísaná v roku 1993. Avšak veľmi rýchlo sa vynorila idea euroregiónu. Pán Ján Madač k nám priniesol dokumentáciu súvisiacu s modelom euroregiónu, vrátane Európskej charty miestnej samosprávy. Konali sa stretnutia členov rady a úradníkov, ktoré boli spojené taktiež so spoločnými posedeniami a podujatiami. Po celú dobu bola táto téma predmetom diskusií. Videl som, že na slovenskej strane sa touto témou zaoberali veľmi vážne, pretože pán Madač chodieval dokumentáciu konzultovať k vysoko postaveným až do Prahy. Idea euroregiónu vznikla dosť skoro. Prezentoval ju pán Madač a prijal pán Krokowski pričom zahŕňala mestá Poprad a Zakopané, ako aj úzku oblasť okolo Tatier, ale iba Vysokých Tatier. Ja ako člen rady som bol zásadne proti tomu. Myslím si, že euroregión by mal zahŕňať všetky štyri oblasti nachádzajúce sa v okolí Tatier, to je: región Podhalie, Orava, Liptov a Spiš. Bolo by to jednoduché, pretože vtedy tam boli okresy Poprad, Stará Ľubovňa, Liptovský Mikuláš a Dolný Kubín, a na poľskej strane okres Nový Targ. Nie všetci členovia Rady podporili môj nápad. Presadzoval som vtedy myšlienku, že by to mal byť taký goralský euroregión, čiže by mal zahŕňať minimálne tú oblasť, kde je goralské nárečie stále živé. Tento argument presvedčil členov Rady a primátora Krokowského, ktorý predložil takýto postoj k veci v nasledujúcich rozhovoroch s pánom Madačom. Neviem, ako sa to stalo, že primátor Popradu dosiahol súlad s ostatnými slovenskými iniciatívami, o ktorých hovoril pán Ján Skupin. V tomto období bol jednoznačným vodcom na slovenskej strane primátor Kežmarku. A. Nowak Na poľskej strane sa stala vodcom miestna samospráva v podobe Podhalańskiego Związku Gmin (Pohalanské združenie gmin). Kedy sa zapojilo toto združenie do úsilia o vytvorenie Euroregiónu „Tatry”? 13 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Gmin. Kiedy włączył się on w działania zmierzające do utworzenia Euroregionu „Tatry”? W. Haber Zanim odpowiem na to pytanie chciałbym wcześniej nawiązać do wypowiedzi pana burmistrza Piotra Bąka. Rzeczywiście, po słowackiej stronie zarówno burmistrz Popradu Jan Madač, jak i dziennikarze czy nauczyciele, o czym mówił Jan Skupin, dążyli do współpracy i do zawiązania jakiegoś związku, instytucji, która wspierałaby ich w tych działaniach. Jeszcze nie z inicjatywy Podhalańskiego Związku Gmin, ale z inicjatywy samorządu słowackiego na czele z burmistrzem Madačem 26 maja 1992 roku w Popradzie na starym mieście spotkali się samorządowcy z polskiej strony z obszaru, o którym wspomniał pan burmistrz Bąk oraz przedstawiciele strony słowackiej. Tam powstała myśl o utworzeniu Euroregionu „Tatry”. Burmistrz Madač już wtedy myślał o tym, żeby tę instytucję nazwać Euroregionem „Tatry”. Nawet wręczył nam koszulki z napisem „Poprad – Euroregion „Tatry” – 26 maja 1992 roku.” Dyskutowaliśmy tam o tym, co nas łączy. Bardzo poważne wystąpienie miał wtedy dr Ivan Chalupecký. Po obiedzie Jan Madač musiał pojechać do Bratysławy. Wrócił na drugi dzień rano i powiedział: „Proszę Państwa, możemy mówić o regionie Tatry, ale nie o Euroregionie „Tatry”. A. Nowak Wówczas przecież Czechosłowacja nie ratyfikowała jeszcze Karty Madryckiej. W. Haber Tak, ale nie da się ukryć, że centrum zarządzania było jednak w Bratysławie. Wróciliśmy z tego spotkania rozczarowani i wtedy inicjatywę po polskiej stronie przejął Podhalański Związek Gmin z burmistrzem Maciejem Krokowskim reprezentującym te dokonania, które były wcześniej w Zakopanem i Popradzie. Została powołana grupa robocza, w skład której weszli m.in. Maciej Krokowski i ja, a ze strony słowackiej Jan Skupin i Julius Lojek burmistrz miasta Spiska Stara Wieś. Zostaliśmy zobowiązani do przygotowania statutu euroregionu. Kiedy wspólnie opracowaliśmy statut stwierdziliśmy, że jesteśmy gotowi do podpisania umowy między samorządami polskimi i słowackimi. Miało się to odbyć w Zakopanem 31 października 1993 roku. Przyjechałem tam pełen entuzjazmu i zobaczyłem zmęczone twarze Jana Skupina i Petera Buriana. Okazało się, że całą noc przygotowywali deklarację o współpracy, ponieważ rząd słowacki nie wyraził zgody na podpisanie umowy i utworzenie Euroregionu „Tatry”. Ta deklaracja musiała być dwujęzyczna, a nie dysponowaliśmy komputerem 14 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... W. Haber Ešte skôr ako odpoviem na túto otázku, chcel by som sa vrátiť k tomu, čo povedal pán primátor Peter Bąk. Je fakt, že na slovenskej strane – rovnako primátor Popradu Ján Madač, ako aj novinári a učitelia, o čom hovoril Ján Skupin – sa usilovali o spoluprácu a o vytvorenie združenia – inštitúcie, ktorá by im napomáhala v tomto úsilí. Zo začiatku nie z iniciatívy Podhalanského združenia obcí, ale z iniciatívy slovenskej samosprávy na čele s primátorom Madačom, sa dňa 26. mája 1992 v Poprade v Starom Meste stretli predstavitelia poľskej samosprávy – z oblasti, ktorú spomínal pán primátor Bąk – so zástupcami slovenskej strany. Tam povstala myšlienka Euroregiónu „Tatry”. Primátor Madač už vtedy rozmýšlal o tom, aby sa táto inštitúcia nazvala Euroregión „Tatry”. Dokonca nám dal trička s nápisom „Poprad – Euroregión „Tatry“ – 26. mája 1992.” Rokovali sme o tom, čo nás spája. Veľmi vážny prejav mal vtedy pán Dr. Chalupecký. Po obede sa pán Ján Madač ospravedlnil, že musí odcestovať do Bratislavy. Na druhý deň ráno sa vrátil a povedal: „Dámy a páni, môžeme hovoriť o regióne Tatry, ale nie Euroregióne „Tatry“. A. Nowak V tom čase Československo ešte neratifikovalo Madridskú kartu. W. Haber Áno, ale nedá sa poprieť, že vedenie bolo v Bratislave. Z tohto stretnutia sme sa vrátili sklamaní, a práve vtedy iniciatívu z poľskej strany prevzalo Podhalanské Združenie gmin na čele s primátorom Maciejem Krokowskim reprezentujúcim tieto úspechy, ktoré boli predtým v Poprade a Zakopanom. Bola zriadená pracovná skupina, do ktorej boli zahrnutí okrem iných: Maciej Krokowski a ja, zo slovenskej strany Jan Skupin a Július Lojek, primátor mesta Spišská Stará Ves. Mali sme vypracovať štatút euroregiónu. Pri jeho spoločnom vypracovaní sme skonštatovali, že sme pripravení podpísať dohodu medzi samosprávami Poľska a Slovenska. Malo sa to uskutočniť dňa 31. októbra 1993 v Zakopanom. Prišiel som tam plný nadšenia a videl som unavené tváre Jána Skupina a Petera Buriana. Ukázalo sa, že celú noc pripravovali deklaráciu o spolupráci, pretože Slovenská vláda nedala súhlas na podpísanie dohody o vytvorení Euroregiónu „Tatry“. Táto deklarácia musela byť napísaná v oboch jazykoch. Keďže sme nemali počítač ani písací stroj so slovenskou klávesnicou, páni museli cestovať na hranice, na colnicu. O znení tejto deklarácie, ako aj o odstúpení slovenskej strany od spoločne pripravovanej zmluvy nám zaiste povie viac pán Peter Burian. ani maszyną do pisania z czcionką słowacką, dlatego panowie jeździli na granicę do celnicy. O sformułowaniu tej deklaracji i odstąpieniu przez stronę słowacką od wspólnie przygotowanej umowy wiele na pewno powie Peter Burian. J. Skupin Chciałbym jeszcze coś dodać odnośnie tej sprawy. Był tam obecny przedstawiciel Słowackiej Rady Narodowej, który otrzymał instrukcję, aby nie pozwolić na podpisanie umowy o wzajemnej współpracy pomiędzy Polską a Słowacją. Sprawy te były burzliwie dyskutowane, czego ostatecznym wynikiem było sporządzenie owej deklaracji. Myślę i muszę powiedzieć, jaka jest prawda, że ówczesny premier uważał, iż nie należy dzielić Słowacji na regiony i oświadczył, iż nie pozwoli na podział państwa. Z tego powodu powstały pewne niedogodności, ponieważ nie działaliśmy oficjalnie. Nasza praca była traktowana jak hobby i dopiero później stopniowo się rozwijała. To, że nie zostaliśmy zarejestrowani, uważam za wielką niedogodność. Podam taki przykład. Odwiedzili mnie goście z Japonii, z którymi dyskutowaliśmy na temat Euroregionu „Tatry”. Byli skłonni do współpracy z naszym euroregionem, a co więcej zaoferowali nam wsparcie finansowe na siedzibę, administrację, wyposażenie biura itp. Kiedy jednak z tym projektem udali się do ministerstwa, dowiedzieli się, że Euroregion „Tatry” praktycznie nie istnieje, ponieważ nie był zarejestrowany. Peter Burian Mam ten komfort, że wysłuchałem już wspomnień moich przyjaciół przedmówców. W 1991 roku miałem zaszczyt, jako kierownik Urzędu Miasta Stara Lubowla towarzyszyć burmistrzowi miasta Michałowi Šipošowi podczas konferencji w Zakopanem. To właśnie tam po raz pierwszy wypowiedziano głośno słowo euroregion. Rok 1992 był dla nas interesujący przede wszystkim dlatego, że rozpoczęliśmy pracę nad partnerską umową pomiędzy polskim miastem Nowy Sącz a Starą Lubowlą, a jednocześnie pilnie pracowaliśmy nad przyszłością słowackiego euroregionu. W 1993 roku po wszystkich tych działaniach, o których wcześniej wspominali panowie Haber, Skupin i Bąk, na prośbę burmistrza Šipoša, a prawdopodobnie również pana Skupina włączyłem się aktywnie w prace komisji przygotowującej dokumenty. Za pośrednictwem Janki Burianowej – przyszłej Konsul Generalnej w Krakowie, konsultowałem te dokumenty z Ministerstwem Spraw Zagranicznych Republiki Słowackiej. W 1993 zwróciliśmy się także do tego ministerstwa o opinię na temat naszych zamierzeń. Do dziś mam to pismo z informacją, jak się zapatrują na powstawanie Związku Euroregion „Tatry”. Mogę J. Skupin K tomuto by som chcel ešte niečo povedať. Bol tam zástupca Slovenskej Národnej Rady, ktorý mal pokyny nedovoliť podpísanie zmluvy o vzájomnej spolupráci medzi Poľskom a Slovenskom. Tieto veci boli búrlivo prejednávané a nakoniec výsledkom tohto bolo, že sa urobila táto spomínaná deklarácia. Myslím si a musím povedať aká je pravda, že vtedajší predseda vlády mal názor, aby sa Slovensko netrhalo na nejaké regióny a prehlásil, že on nedá trhať republiku. Z tohto dôvodu vznikol taký trošku hendikep, že my sme oficiálne nefungovali. Naša činnosť bola ako záľuba, ktorá sa až potom v neskoršom období postupne rozvíjala. Pokladám za veľký nedostatok, že sme neboli registrovaní. Poviem taký príklad. Boli u mňa zástupcovia z Japonska a mali sme debatu o Euroregióne „Tatry“, čo sa ako robí a boli ochotní spolupracovať s našim euroregiónom. Dokonca nám ponúkli aj finančnú podporu na dobudovanie Euroregiónu „Tatry“, čo sa týkalo budovy, administratívy, zariadenia, atď. Vtedy sme však evidovaní neboli a oni s týmto návrhom, čo sme sa dohodli, išli na ministerstvo a takto zistili že prakticky euroregión nie je. P. Burian Mal som výhodu, že som si vypočul spomienky svojich priateľov a predrečníkov. Poviem iba toľko, že v roku 1991 som mal to šťastie, že som ako prednosta Mestského úradu viezol svojho primátora mesta Stará Ľubovňa Michala Šipoša na konferenciu, o ktorej ste hovorili, do Zakopaného. Tam prvý raz v novembri 1991 padlo slovo euroregión. Rok 1992 bol pre naše mesto zaujímavý tým, že sme robili v prvom rade partnerskú zmluvu medzi poľským mestom Nowy Sacz a Starou Ľubovňou a popri tom sme sa veľmi intenzívne zaoberali aj budúcimi obrysmi a nákresmi budúceho slovensko-poľského euroregiónu. V roku 1993 po tých všetkých aktivitách, ktoré tu odzneli zo strany pána Habera, pána Skupina a pána Bąka som sa na požiadanie svojho primátora pána Šipoša a pravdepodobne aj pána Skupina aktívne zapojil do týchto prác v takzvanom širšom prípravnom výbore pri tvorbe dokumentov. Mal som známych na Ministerstve zahraničných vecí Slovenskej republiky, zhodou okolností pani Janku Burianovú - budúcu generálnu konzulku v Krakove v ďalšom období, cez ktorých som bol poverený odkonzultovať stanovy na ministerstve. To sa stalo. Zároveň sme požiadali Ministerstvo zahraničných vecí v roku 1993 o to, aby sa vyjadrilo k nášmu úmyslu. Ten list mám a môžem ho potom doložiť aj na výstavu, ako sa pozerajú na vznik zväzku Euroregión „Tatry“. Dostali sme list od pani Márie Krásnohorskej, ktorá za Ministerstvo zahraničných vecí veľmi pozitívne hodnotí našu akti- 15 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... je później udostępnić na wystawę. W liście podpisanym przez panią Marię Krásnohorską Ministerstwo Spraw Zagranicznych bardzo pozytywnie oceniało naszą działalność i życzyło nam wszystkiego dobrego. Kolejnym elementem budowania współpracy była konferencja pt. Razem czy osobno, która odbyła się w Krakowie w 1993 roku. Uczestniczyli w niej ze strony słowackiej m.in. pan Skupin oraz wielu burmistrzów i wójtów. Pytali nas: „Co właściwie macie, jakie dokumenty?” Przypominam sobie, że obok mnie siedział pan Juraj Migaš, wówczas chargé d’affaire słowackiej ambasady w Polsce. Powiedziałem mu: „Tutaj mam dokument o powstaniu Euroregionu „Tatry”, statut i przygotowywaną umowę.” On zapytał: „Czy mogę to zobaczyć?”, a ja na to: „Dlaczego nie, proszę bardzo”. Wydaje mi się, że z powodów, o których wspominał pan Skupin i tych, o których ja mówię zrodziła się wtedy informacja – uwaga, powstaje tutaj coś, na co jeszcze Słowacja nie jest przygotowana. Na tej samej konferencji popołudniu wystąpił w tej sprawie sekretarz stanu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Roman Zelenaj. W swoim wystąpieniu odniósł się negatywnie do takich form współpracy. Na wieczornym spotkaniu w hotelu Forum w Krakowie w rozmowie z nami zapytał: „Czy zatwierdził to [euroregion – przyp. red.] rząd Republiki Słowackiej? Czy zatwierdził to parlament?” Odpowiedzieliśmy, że nie, ale prowadzone były rozmowy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych. Powiedział: „Pokażcie mi list”. Poszedłem więc po list i przekazałem mu jego kopię. Drugi egzemplarz oczywiście mam do dziś. Mieliśmy wtedy plany, aby po konferencji w Krakowie pojechać na spotkanie do Zakopanego, gdzie oficjalnie założymy Związek Euroregion „Tatry”. Wrócę teraz do wcześniej zadanego pytania. Wieczorem odwiedzili nas przedstawiciele korpusu dyplomatycznego wraz z doradcą rządu, itp., którzy w zasadzie nie wymuszali, ale polecili nam zmianę umowy na deklarację, co też w nocy z soboty na niedzielę zrobiliśmy. Resztę właściwie już znacie. Następnego dnia na konferencji przedstawiono nie tekst umowy, ale deklaracji, co było ogromnym zaskoczeniem dla mediów, które tam przybyły. Tak zapamiętałem początki tej sprawy. Było to bardzo interesujące i naprawdę czułem, że w pewnym sensie tworzymy historię na naszym polsko-słowackim pograniczu. vitu a praje nám do budúceho obdobia všetko dobré. Tento list bol kameňom úrazu, teraz tú mozaiku dotváram ďalej, v Krakove v roku 1993 na konferencii, ktorá sa volala Razem czy osobno. Na konferencii za slovenskú stranu participoval pán Skupin a mnoho primátorov, starostov a ďalších ľudí a kde sa stalo to, že sa nás pýtali: „Čo vlastne máte, aké dokumenty?“ Ja sa priznám, že vedľa mňa sedel pán Juraj Migaš, vtedy to bol chargé d affaires Slovenskej republiky na ambasáde v Poľsku. Povedal som mu: „Mám tu taký dokument o vzniku Euroregiónu „Tatry“, v podstate stanovy, pripravenú zmluvu.“ On ma poprosil: „Môžem sa na to pozrieť?“ a ja hovorím: „Prečo nie, len sa na to pozrite“. Mám taký dojem, že aj po tom, čo povedal pán Skupin a aj po tom, čo teraz ja hovorím, že aj odtiaľ išla istá informácia toho druhu - pozor vzniká tu niečo na čo ešte nie sme na Slovensku pripravení. A tak sa stalo, že na tej istej konferencii popoludní vystúpil v tomto prípade pán štátny tajomník Ministerstva kultúry Roman Zelenaj a vo svojom vystúpení dosť nepriaznivo hovoril o takom modely spolupráce, čo malo dôvetok vo večernom rozprávaní v Hoteli Fórum v Krakove medzi pánom Skupinom, ním a nami ostatnými, kde sa nás pýtal: „Schválila euroregión vláda Slovenskej republiky, schválil ho parlament?“. My sme mu hovorili, že nie, ale že sme komunikovali s Ministerstvom zahraničných vecí. Povedal: „Ukážte mi ten list“. Ja som pre neho išiel, kópiu listu som mu odovzdal. Druhú kópiu samozrejme mám. Našim plánom bolo to, že po presune z konferencie v Krakove pôjdeme do Zakopaného na veľké sedenie, kde sme chceli oficiálne založiť riadne združenie Euroregión „Tatry“. Tam sa vraciame k otázke, ktorá tu padla. Večer nás navštívili osoby z diplomatického zboru s poradcom vlády, atď., ktorými sme boli v podstate nie prinútení ale bolo nám doporučené, aby sme túto zmluvu prepracovali zo zmluvy na deklaráciu, čo sme aj v noci zo soboty na nedeľu spravili. Zvyšok vlastne poznáte. Na druhy deň sme na tejto ustanovujúcej konferencii predložili nie text zmluvy ale text deklarácie, čo bolo obrovské prekvapenie pre média, ktoré tam boli. Tak si ja pamätám celý vstup do tejto celej problematiky. Bolo to veľmi zaujímavé a mal som skutočne dojem, že svojim spôsobom na našom slovensko-poľskom pohraničí tvoríme dejiny. A. Nowak Trzeba sobie zdawać sprawę z ważnej okoliczności, jaką wtedy był brak tzw. warunków prawnych do utworzenia euroregionu. Nie istniało jeszcze Porozumienie między rządem Rzeczypospolitej Polskiej i rządem Republiki Słowackiej o współpracy transgranicznej. To wprawdzie nie przeszkadzało stronie polskiej. Z relacji dr Bogdana Wrzochalskiego, ów- A. Nowak Musíme si uvedomiť dôležitý fakt, že vtedy ešte neboli uregulované právne podmienky pre vznik euroregiónu. Neexistovala vtedy ešte žiadna dohoda medzi vládou Poľskej republiky a vládou Slovenskej republiky o cezhraničnej spolupráci. Hoci poľskej strane to nevadilo. Z výpovede Dr. Bogdana Wrzochalskieho, vtedajšieho vyjednávača dohody zo stra- 16 czesnego negocjatora Porozumienia ze strony polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych wiemy, że nasz minister spraw zagranicznych dawał przykład, iż pomimo nieuregulowanych spraw i braku umów bilateralnych polsko-niemieckich, na granicy zachodniej powstawały euroregiony. Jednak Słowacy cały czas podnosili argument, że nie mają podpisanej Europejskiej konwencji ramowej o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi, tzw. Konwencji Madryckiej z 21 maja 1980 roku. P. Burian Słowacja podpisała Konwencję Madrycką 21 maja 1994 roku. A. Nowak To już właściwa pora, żeby przejść do Kongresu Założycielskiego, który odbył się w Nowym Targu 26 sierpnia 1994 roku. P. Bąk Zanim doszło do kongresu, decydowało się, gdzie on się odbędzie. Ta sprawa oraz kwestia siedziby Euroregionu „Tatry” po polskiej stronie były dyskutowane w Podhalańskim Związku Gmin. W tamtym okresie tym wstępnym przedsięwzięciom liderowało Zakopane, dlatego oczywiste wydawało się, że siedziba będzie w Zakopanem. Jednak burmistrz Maciej Krokowski specjalnie nie prowadził w tej sprawie żadnego lobbingu. Kiedy w Podhalańskim Związku Gmin doszło do głosowania, głosy rozłożyły się równo pomiędzy Zakopanem i Nowym Targiem. O siedzibie Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu, będącym historyczną stolicą Podhala przesądził głos Bukowiny Tatrzańskiej. Od tego momentu dzieje euroregionu potoczyły się troszkę inną drogą. W. Haber Trzeba pamiętać, że w momencie odbywania się Kongresu Założycielskiego burmistrzem Zakopanego nie był już Maciej Krokowski, ale Franciszek Bachleda-Księdzulorz. Wróćmy jednak do pytania, dlaczego doszło do kongresu? W dniu 18 sierpnia 1994 roku Polska i Słowacja wreszcie podpisały Porozumienie między rządem Rzeczypospolitej Polskiej i rządem Republiki Słowackiej o współpracy transgranicznej. Byliśmy przygotowani i w ciągu niespełna dwóch tygodni, 26 sierpnia 1994 roku zorganizowaliśmy w Miejskim Ośrodku Kultury w Nowym Targu Kongres Założycielski Euroregionu „Tatry”. A. Nowak Czy wszyscy jednoznacznie poparli ideę euroregionu? ny poľského Ministerstva zahraničných vecí vieme, že náš minister zahraničných vecí udával príklad, že aj napriek neuregulovaným záležitostiam a nepodpísaným poľsko-nemeckým bilaterálnym zmluvám, na západnej hranici vznikli euroregióny. Avšak Slováci stále tvrdili, že nemajú podpísaný Európsky rámcový dohovor o cezhraničnej spolupráci medzi územnými celkami alebo orgánmi, takzvanú Madridskú dohodu zo dňa 21. mája 1980. P. Burian Slovensko podpísalo Madridskú dohodu dňa 21. mája 1994. A. Nowak To je ten správny čas prejsť k Zakladateľskému kongresu, ktorý sa konal dňa 26. augusta 1994 v Novom Targu. P. Bąk Ešte pred začatím kongresu sme prejednávali miesto, kde by sa mal konať. Okrem toho sa na poľskej strane v Podhalanskom združení gmin diskutovalo o sídle Euroregiónu „Tatry“. V týchto počiatočných myšlienkach sa zdalo jasné, že sídlo bude v Zakopanom. Primátor Maciej Krokowski však neviedol v tejto záležitosti lobbing. Keď sa w Podhalańskom združení gmin začalo hlasovať, hlasovanie bolo rozdelené rovným dielom medzi Zakopane a Nový Targ. Rozhodujúci hlas o tom, že Euroregión „Tatry” bude mať sídlo v Novom Targu – čo je historické mesto regiónu Podhale – mala Tatranská Bukovina. Od tej chvíle sa dejiny Euroregiónu ubrali trochu inou cestou. W. Haber Vezmite prosím na vedomie, že v období keď sa konal Zakladateľský kongres, primátorom Zakopaného už nebol Maciej Krokowski, ale Franciszek Bachleda-Księdzulorz. Vráťme sa k otázke, prečo sa konal Kongres? Dňa 18. augusta 1994 Poľsko a Slovensko konečne podpísali Dohodu medzi vládou Poľskej republiky a vládou Slovenskej republiky o cezhraničnej spolupráci. Boli sme pripravení a za menej než dva týždne, 26. augusta 1994 sme v Mestskom kultúrnom stredisku v Novom Targu zorganizovali Zakladateľský Kongres Euroregiónu „Tatry“. A. Nowak Všetci jednoznačne podporili myšlienku euroregiónu? W. Haber Objavili sa problémy. Po kongrese boli zástupcovia Euroregiónu oddelegovaní na Úrad rady 17 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... W. Haber Były problemy. Po kongresie przedstawiciele euroregionu zostali wydelegowani do Urzędu Rady Ministrów na spotkanie z dyrektor Grabowskim. W tej delegacji był Maciej Krokowski, Jan Smarduch i ja. Pojechaliśmy do Warszawy i tam po raz pierwszy spotkaliśmy się z dr Bogdanem Wrzochalskim, któ- Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... ministrov na stretnutie s riaditeľom Grabowskim. V tejto delegácii bol Maciej Krokowski, Ján Smarduch a ja. Odcestovali sme do Varšavy a tam sme sa po prvýkrát stretli s Dr. Bogdanom Wrzochalskim, ktorý bol zástupcom Ministerstva zahraničných vecí. Tam sa vyskytli pochybnosti ohľadne ustanovenia štatútu, ale nikto ani na Ministerstve zahraničných vecí Umowa pomiędzy Samorządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej o utworzeniu transgranicznego związku „EUROREGION TATRY”, zawarta 26.08.1994 r. w Nowym Targu ry był przedstawicielem Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Pojawiły się wątpliwości odnoszące się do zapisów statutu, ale nikt ani w Ministerstwie Spraw Zagranicznych ani w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych nie potrafił rozstrzygnąć, kto jest władny do zarejestrowania tego statutu i wybranej sześcioosobowej polsko-słowackiej Rady Euroregionu. To był swoisty ewenement, ponieważ do tej pory euroregiony powstawały z nadania władz, a Euroregion „Tatry” był w pełni oddolną inicjatywą samorządów po słowackiej i polskiej stronie granicy. Dnia 15 grudnia 1994 roku udało się zarejestrować euroregion i jego polsko-słowacką Radę w Sądzie Wojewódzkim w Nowym Sączu. Wtedy nikt nie był świadomy tego, że jest to niezgodne z literą prawa polskiego i słowackiego. Taka sytuacja trwała do 1999 roku, kiedy na Nadzwyczajnym Kongresie podpisaliśmy umowę pomiędzy zarejestrowanym po stronie słowackiej Stowarzyszeniem Region „Tatry” i Związkiem Euroregion „Tatry” po stronie polskiej. A. Nowak Kiedy wobec tego nastąpiła rejestracja Stowarzyszenia Region „Tatry” po stronie słowackiej? 18 ani na Ministerstve vnútra nevedel rozhodnúť, kto má právomoc registrovať štatút a vybranú šesťčlennú poľsko-slovenskú Radu euroregiónu. Bol to zvláštny pocit, pretože dovtedy vznikali euroregióny zriadené štátom, a Euroregión „Tatry“, bol zriadený z iniciatívy samosprávy na slovenskej a poľskej strane hranice. Dňa 15. decembra 1994 sa podarilo zaregistrovať Euroregión a jeho poľsko-slovenskú Radu na Okresnom súde v Novom Sonči. Vtedy si nikto nebol vedomý, že to je nezlučiteľné s poľským a slovenským právom. Táto situácia trvala až do roku 1999, kedy sa na Mimoriadnom kongrese podpísala zmluva medzi registrovaným Združením Región „Tatry” a Związkiem Euroregion „Tatry” na poľskej strane. A. Nowak Kedy teda došlo k registrácií Združenie Región „Tatry” na slovenskej strane? P. Burian Bolo to dňa 21. júla 1996 na základe iniciatívy vtedajšieho predsedu Združenia Región „Tatry“ pána Skupina. O komplikovanom prístupe bude určite sám rozprávať, ako aj o vyjednávaní s našimi P. Burian To było w dniu 21 lipca 1996 roku z inicjatywy ówczesnego przewodniczącego Rady Stowarzyszenia Region „Tatry” Jana Skupina. Myślę, że o tych trudnościach i negocjacjach z władzami państwowymi sam najlepiej opowie. A. Nowak Czyli po stronie słowackiej czekaliście na rejestrację aż dwa lata. Jakie były powody odmowy rejestracji po stronie słowackiej? orgánmi štátnej správy a ústavnými orgánmi štátnej správy, atď. A. Nowak Čiže na slovenskej strane ste na registráciu čakali až dva roky. Aké boli dôvody zamietnutia registrácie na slovenskej strane? J. Skupin Ťažko povedať, aké boli dôvody. My sme sa snažili robiť všetko preto, aby to bolo a chodili sme na ministerstvá za riaditeľmi. Napríklad môžem poJ. Skupin vedať, že riaditeľ na Ministerstve zahraničných vecí Trudno powiedzieć, co było tego ponám prisľúbil, boli sme tam prítomní štyria primáwodem. Zawsze staraliśmy się robić wszysttori, že o dva týždne môžeme prísť do Bratislavy ko, aby się to udało. Jeździliśmy do ministera budeme zaregistrovaní. My sme tam prišli o dva stwa. Mogę na przykład powiedzieć, że jeden týždne a tento riaditeľ odboru bol odvolaný, tak sme z dyrektorów w Ministerstwie Spraw ani nemali s kým rozprávať. Aký bol na toto dôvod, Zagranicznych obiecał nam, że neviem povedať. Dôvod bol možno ten, aby sa to za dwa tygodnie możemy przyjechać do Bratysławy buď oddialilo, alebo aby sa vôbec neuskutočnila i euroregion zostanie zaspolupráca. Mrzí ma, že rejestrowany. Po dwóch poslanec Zelenaj, ktorý tygodniach pojechaliśmy bol vtedy poverený, aby tam, ale szef resortu zosa tieto veci neudiali, aby stał odwołany z funkcji, sme túto zmluvu neurowięc nie mieliśmy nawet bili, cestoval o dva dni po z kim porozmawiać. Witýchto rozhovoroch z Bradać było, że starano się tislavy do Prahy a cestou opóźnić naszą rejestrację. mal haváriu, zabil sa. Minister Zelenaj, który A čo ma mrzí najviac, nie dopuszczał, aby dože niektoré noviny, nechszło do współpracy i podcem ich menovať, uviedpisania umowy, dwa dni li, že po búrlivej rozprave po naszych rozmowach so mnou, so Skupinom, w drodze z Bratysławy bol psychicky indisponoW biurze Euroregionu „Tatry” w Kieżmarku, 18.12.1995 r., do Pragi miał wypadek, vaný a na cestu sa nemofot. zbiory A. Nowaka w którym zginął. Było mi hol sústrediť, že jednou przykro, że niektóre gazety, napisały, iż po burzliwej z príčin bol aj rozhovor, ktorý sa uskutočnil v Krakodebacie ze mną był zdenerwowany i to uznały za jeve a v Zakopanom. Toto musím povedať, že zdržalo den z powodów wypadku. To, że przetrwaliśmy bez činnosť Euroregiónu „Tatry“. Zásluhu na tom, že sme rejestracji jest w dużej mierze zasługą przedstawicieli to vydržali aj bez evidencie, mali aj súčasní zástuppolskiej strony Euroregionu „Tatry“. covia a predstavitelia z poľskej strany Euroregiónu „Tatry“. A. Nowak Przede wszystkim powinniście dziękować sami A. Nowak sobie, że mieliście na tyle odwagi i determinacji, Predovšetkým by sme mali ďakovať sami sebe, żeby pomimo braku rejestracji podejmować działaže sme mali odvahu a determináciu, že aj napriek nia w ramach Euroregionu „Tatry”. Już w 1996 roku nemožnosti registrácie sme v Euroregióne „Tatry“ w Szczawnicy i Leśnicy wspólnie zorganizowaliśmy pracovali. Už v roku 1996 sme v Štiavnici a Lesnipierwszy festyn góralski Euroregion bez granic. Jak ci spoločne zorganizovali prvý goralský festival pod wspominacie te pierwsze przedsięwzięcia? názvom: „Euroregión bez hraníc”. Ako si spomínate na tieto časy? P. Burian Było to bardzo piękne spotkanie. Następny feP. Burian styn odbył się w 1997 roku w Spiskiej Starej Wsi To bolo také prvé pekné stretnutie. Potom nasle- 19 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... i Niedzicy, i tak właściwie podążaliśmy drogą wspólnych spotkań i stopniowej likwidacji granic, które dzieliły Słowację a Polskę. Chciałbym przytoczyć jedną króciutką retrospekcję na temat rozwoju Słowacji. Byliśmy nową Republiką Słowacką od 1993 roku. Rząd, który można powiedzieć był wtedy pierwszym rządem od roku 1994 do roku 1998 według nas nie miał klarownego zdania i wyobrażenia odnośnie rozwoju transgranicznej współpracy – to pierwszy czynnik. O drugim czynniku wspomniał pan Haber. Byliśmy pierwszym prawdziwym euroregionem, stowarzyszeniem opartym wyłącznie na zasadach samorządowych. To było coś niewyobrażalnego na Słowacji. Trzeci czynnik to sytuacja, która nastąpiła po wyborach parlamentarnych latem 1998 roku. Nowo powstały rząd nagle zaczął nas dostrzegać. W tym czasie byłem już przewodniczącym Euroregionu „Tatry”, wybranym w grudniu 1996 roku na kongresie w Nowym Targu. Ze zdziwieniem patrzyłem na to, jak ci sami ludzie, którzy nas wcześniej nie dostrzegali, nagle zaczęli się z nami kontaktować, pytać, czy mogą jakoś pomóc. Mam na myśli różne ważne osoby, ministerstwa, urzędy. Ja wtedy pytałem: „Gdzie byliście do tej pory, przyjaciele?”. Ale to już był rok 1999. A. Nowak Jeśli przypominamy te ważne przedsięwzięcia, to warto wspomnieć Dni Kultury Słowackiej w Polsce w 1995 roku oraz Dni Kultury Polskiej na Słowacji w 1996 roku. Były również wielkie wydarzenia, które wykraczały poza euroregion, a w których braliśmy udział, jak np. wizyta Ojca Świętego w Zakopanem w 1997 roku. Ciekawą i spontaniczną wspólną inicjatywą, będącą rezultatem podróży Jana Pawła II do Lewoczy w 1995 roku były pielgrzymki z Zakopanego do Lewoczy na Mariańską Górę. Bardzo proszę pana burmistrza Piotra Bąka, który był animatorem tej akcji, o kilka słów na ten temat. P. Bąk Chciałbym jeszcze odnieść się do tego, o czym mówili panowie Jan Skupin i Peter Burian i popatrzeć na historię Euroregionu „Tatry” z szerszej perspektywy. Dla mnie i dla mojego środowiska okres po Kongresie Założycielskim był czasem wielkiego rozczarowania. Na początku lat 90. nasze wizje były bardzo naiwne. Wierzyliśmy w nowy świat i nową Europę. Samorząd dysponował wtedy dużą swobodą, nie funkcjonował bowiem jeszcze w ścisłych warunkach prawnych i udawało się zrealizować najróżniejsze inicjatywy. Idea Euroregionu „Tatry” wydawała nam się jak najbardziej zgodna z duchem czasów. Spodziewaliśmy się, że nastąpi likwidacja granicy na co najmniej takim poziomie, jak to gwarantowała przed- 20 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... doval rok 1997, to bola Spišská Stará Ves – Niedzica, druhý ročník tohto podujatia a tak sme vlastne kráčali v napĺňaní tých stretnutí a likvidácie postupnej hranice, ktorá nás delila medzi Slovenskom a Poľskom. Ale chcem povedať jednu krátku retrospektívu na tému vývoja na Slovensku. My sme boli nová Slovenská republika od roku 1993. Vláda, ktorá vtedy dá sa povedať bola prvou vládou od roku 1994 do roku 1998 a nemala podľa nášho názoru dostatočne jasné perspektívy v oblasti vývoja cezhraničnej spolupráce, to je prvý faktor. Druhý faktor spomenul pán Haber. My sme boli prvým euroregiónom, čistým euroregiónom, žiadnym hybridom ale takým zväzkom, ktorý bol postavený iba na samosprávnom princípe. Toto bolo niečo, čo bolo na Slovensku nepredstaviteľné. Tretím faktorom bolo obdobie po parlamentných voľbách, ktoré sa konali pravdepodobne niekedy v júni, v lete 1998 a tam nastala zaujímavá situácia. Nová vláda, ktorá vznikla, nás zrazu začala zahŕňať svojou pozornosťou. Ja som vtedy vystupoval už ako predseda Združenia Euroregión „Tatry“, bol som zvolený v decembri 1996 na kongrese v Nowom Targu. S úžasom som zisťoval, že tí ľudia ktorí o nás ani nezakopli a ktorí nám nevenovali žiadnu pozornosť, zrazu sa sami domáhali komunikácie s nami, telefonovali, či nám nemôžu nejako pomôcť. Mám na mysli znovu ministerstvá, okresné úrady a rôznych potentátov a ja som sa ich vtedy pýtal: „Kde ste boli doteraz priatelia?“. Ale to sa už písal rok 1999. A. Nowak Keď si pripomíname tieto vážne udalosti, spomeniem tu aj Dni slovenskej kultúry v Poľsku v roku 1995 a Dni poľskej kultúry na Slovensku v roku 1996. Boli tu tiež veľké udalosti, ktorých sme sa zúčastnili, ako napríklad návšteva Svätého Otca v Zakopanom v roku 1997. Zaujímavou a spontánnou spoločnou iniciatívou, ktorej výsledkom bola cesta Jana Pavla II. do Levoče v roku 1995, bola púť zo Zakopaného do Levoče na Mariánsku horu. Prosím pána primátora Petra Bąka, ktorý bol animátorom tejto akcie, o pár slov na túto tému. P. Bąk Chcel by som sa ešte vrátiť k tomu, čo povedali pán Ján Skupin a Peter Burian a pozrieť sa na históriu Euroregiónu „Tatry“ v širšej perspektíve. Pre mňa a pre moje prostredie, obdobie po Zakladateľskom kongrese bolo obdobím veľkého sklamania. Na začiatku 90. rokov boli naše predstavy veľmi naivné. Verili sme v nový svet a v novú Európu. Miestna samospráva mala vtedy veľa slobody, nepodliehala prísnym zákonom a mohla realizovať rôzne iniciatívy. Myšlienka Euroregiónu „Tatry” sa nám zdala byť v súlade s duchom doby. Očakávali sme, že wojenna Konwencja Turystyczna. Oczekiwaliśmy, że będzie swobodny ruch bez konieczności posiadania paszportów i bez przejść granicznych, że gminy będą mogły bezpośrednio realizować różne przedsięwzięcia, że po prostu tutaj wybuchnie jakaś wielka praca, a powołanie euroregionu spowoduje inną jakość dla tego obszaru. Trzeba pamiętać, że wtedy pojawiły się różne inne wielkie idee, m.in. Poprad po raz pierwszy kandydował do organizacji igrzysk olimpijskich w 2002 roku. Już wtedy była mowa o tym, że powinniśmy to robić wspólnie. Później w 2006 roku kandydowały wspólnie Poprad i Zakopane, tylko dlatego, że Karta Olimpijska nie dopuszczała kandydatury transgranicznej, ale w idei była właśnie kandydatura transgraniczna. Nie było żadnej konkurencji, tylko miasta wspierały się do tego stopnia, że Zakopane, które nie miało na swoim obszarze trasy zjazdu przewidziało ją w Jasnej w Dolinie Demianowskiej, bo Karta Olimpijska dopuszczała, że niektóre konkurencje mogą być rozgrywane gdzie indziej. Były więc bardzo ambitne pomysły i idee, a rzeczywistość niestety okazała się szara. Rozmawiałem na ten temat z różnymi osobami, m.in. pamiętam, że w pewnym okresie w Radzie Euroregionu był przedstawiciel Ministerstwa Gospodarki Republiki Słowackiej, który mi powiedział wprost, o co tak naprawdę chodzi – w ocenie władz Republiki Słowacji powstanie euroregionów zagrażało spoistości państwa. Pytałem o to panią Olgę Marhulikovą, która była sekretarzem Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. Również ona potwierdziła, że była taka doktryna. Z naszej strony wiem, że np. służby specjalne interesowały się inicjatywą euroregionu. Ponadto warto zauważyć, że Poprad, który był inicjatorem założenia euroregionu nie przystąpił do niego w 1994 roku. Było to bardzo znamienne. A. Nowak Z naszej strony też się pojawiały się głosy przeciwko utworzeniu Euroregionu „Tatry”, np. poseł Tadeusz Gąsienica-Łuszczek złożył interpelację, że zagraża on tożsamości narodowej Polski. P. Bąk Ja tylko sygnalizuję, że zderzyliśmy się z generalną polityką, gdzie deklaracje najwyższych władz były piękne, a realny aparat urzędniczy ministerstw działał na zupełnie innej płaszczyźnie i w zupełnie innym kierunku. A to dla inicjatywy samorządowej było nie do pokonania. Tym niemniej rzeczywiście było wiele oddolnych inicjatyw. O tej olimpijskiej już mówiłem. Z pielgrzymką było troszeczkę inaczej. Gdy w 1995 roku Ojciec Święty był z drugą pielgrzymką na Słowacji na Mariańskiej Górze, my wybraliśmy się dôjde k likvidácii hranice aspoň na rovnakej úrovni ako to garantoval predvojnový Turistický dohovor. Očakávali sme, že bude možný voľný pohyb bez cestovných pasov a hraníc, že obce budú môcť priamo realizovať rôzne projekty, že tu jednoducho vypukne nejaká veľká činnosť a zriadenie euroregiónu prinesie rôzne kvality pre túto oblasť. V tom čase sa zrodilo aj niekoľko ďalších skvelých nápadov, ako napríklad to, že Poprad po prvýkrát kandidoval na organizátora Olympijských hier v roku 2002. Už vtedy sme hovorili o tom, že by sme to mali urobiť spoločne. Neskôr v roku 2006 sme kandidovali spoločne – Poprad a Zakopané len preto, že Olympijská karta neumožňovala cezhraničnú kandidatúru, ale myšlienkou bola cezhraničná kandidatúra. Nebola to žiadna konkurencia, mestą si pomáli iba v takom rozsahu, že Zakopané, ktoré nemalo vo svojej oblasti zjazdové trasy, naplánovalo ich v Jasnej v Demänovskej Doline, pretože olympijská karta dovoľovala, že niektoré disciplíny sa môžu konať inde. Boli to veľmi ambiciózné nápady a myšlienky, realita však nebola ružová. Hovoril som o tom s rôznymi ľuďmi, medzi iným si pamätám, že v určitom období bol v Rade euroregiónu zástupca Ministerstva hospodárstva Slovenskej republiky, ktorý mi na rovinu povedal, o čo tu naozaj ide – z pohľadu vlády Slovenskej republiky vytvorenie euroregiónov ohrozovalo súdržnosť štátu. Pýtal som sa na to pani Oľgy Marhulíkovej, ktorá bola tajomníčkou Poľsko-slovenskej medzivládnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu. Ona taktiež potvrdila, že to bola taká doktrína. Z našej strany vieme, že aj špeciálne služby sa zaujímali o iniciatívy euroregiónu. Ďalej stojí za zmienku, že Poprad, ktorý bol iniciátorom založenia euroregiónu sa k nemu v roku 1994 nepripojil. Malo to veľký význam. A. Nowak Z našej strany sa tiež objavil odpor proti založeniu Euroregiónu „Tatry“, napríklad poslanec Tadeusz Gąsienica-Łuszczek podal interpeláciu, že ohrozuje poľsku národnu identitu. P. Bąk Ja len poukazujem, že sme narazili na generálnu politiku, kde vyhlásenia najvyšších orgánov boli krásne, ale skutočné orgány ministerstiev pôsobili v úplne inom smere, čo bolo neprekonateľné pre samosprávne iniciatívy. Avšak tým viac bolo iniciatívy z nižších stupňov. Tú olympijskú som už spomínal. S púťou to bolo trochu inak. Keď v roku 1995 bol Svätý Otec po druhýkrát na Slovensku na Mariánskej hore, zo Zakopaného sme išli s veľkým zástupom a mali sme veľmi viditeľné, veľké transparenty pozývajúcej Pápeža pod Giewont. Svätý Otec bol týmto 21 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... z Zakopanego z dużą reprezentacją i mieliśmy bardzo widoczne, duże transparenty zapraszające Papieża pod Giewont. Ojciec Święty tak był tym poruszony, że na zakończenie Mszy Świętej na Mariańskiej Górze powiedział po polsku, żeby górale pielgrzymowali do Matki Boskiej Lewockiej i modlili się, a jeśli będą to czynić, to może Zakopane się doczeka. Odpowiedzią na to wezwanie były pielgrzymki piesze organizowane od 1995 roku, w czym bardzo pomógł Euroregion „Tatry”, a także pan Jan Skupin i starosta Zdziaru. Dzięki temu wszystkie sprawy załatwiało się na telefon i nie były potrzebne żadne formalności. Po naszej drugiej pielgrzymce rzeczywiście tak się stało, że w 1997 roku Ojciec Święty przyjechał do Zakopanego. Gdy stanął na stopniach ołtarza pod Wielką Krokwią powiedział: „Matka Boska Lewocka przyprowadziła papieża do Zakopanego”. To zapisała już historia. Natomiast fakt, iż delegacja Euroregionu „Tatry” była wśród delegacji składających hołd Papieżowi, było efektem i logicznym ciągiem tego, że cała ta kwestia miała związek z euroregionem. Jest to doskonały przykład na to, że pomimo skrajnie niekorzystnych warunków zewnętrznych (chciałem zwrócić uwagę na jeszcze jedną rzecz: kiedy Polska wstąpiła do NATO, granica w Tatrach stała się granicą NATO), więc niezależnie od tego, że zaangażowanie państw nie spełniło naszych oczekiwań, to bardzo różne oddolne inicjatywy sprawiły, że w ramach Euroregionu „Tatry” spotykaliśmy się, poznawaliśmy i mogliśmy sobie pomagać. J. Skupin Chciałbym tylko bardzo krótko powiedzieć coś na temat współpracy Popradu i Zakopanego. Z burmistrzem Popradu wspólnie ustaliliśmy, że sprawy, które zostały rozpoczęte wcześniej przejmę ja, ponieważ oni zajmowali się Igrzyskami Olimpijskimi. Z naszej strony na współpracę z Polską czekaliśmy już od 1968 roku. Mieliśmy takie plany, aby zbudować kolej linową Poprad – Zakopane. Były również organizowane składki na jej budowę. Nie odzyskaliśmy później tych środków. Te, które zostały tam wpłacone, zostały wykorzystane na inny cel. Chciałbym więc powiedzieć, że wzajemna współpraca między Polską i Słowacją z naszej strony to nie tylko zasługa władz, ale także innych osób. Współpraca ta była możliwa w wyniku pracy wielu ludzi. P. Burian Dodam bardzo krótką refleksję na temat narodowej strategii. W tym okresie na Słowacji zajmowano się również planowaniem tzw. podziału terytorialnego Republiki Słowackiej. To, co było niezgodne z wizją rozwiązań rządowych, nie było mile widziane. Pamiętam, że wiele razy mówiono o tym, że Sło- 22 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... tak dojatý, že na konci svätej omše na Mariánskej hore povedal v poľštine, aby gorali putovali k Panne Márii Levočskej a modlili sa. Ak tak urobia, tak sa Zakopane možno dočká. Odpoveďou na túto výzvu boli od roku 1995 organizované púte, pri ktorých veľmi pomohol Euroregiónu „Tatry”, pán Ján Skupin a starosta Ždiaru. Vďaka tomu sa všetky záležitosti vybavovali telefonicky a neboli potrebné žiadne formálne náležitosti. Po našej druhej púti sa to skutočne stalo, v roku 1997 Svätý otec prišiel do Zakopaného. Keď stál na stupňoch oltára pod Veľkou Krokwiou povedal: „Panna Mária Levočská priviedla Pápeža do Zakopaného”. Tento príbeh sa už zapísal do histórie. Skutočnosť, že delegácia Euroregiónu „Tatry“ bola jednou z delegácii, ktorá vzdala česť Pápežovi, bolo výsledkom a logickým postupom toho, že celé to malo súvis s euroregiónom. Je to dokonalý príklad, že aj napriek veľmi nepriaznivým podmienkam (chcel by som upozorniť ešte na jednu vec: keď Poľsko vstúpilo do NATO, hranica v Tatrách sa stala hranicou NATO), bez ohľadu na to, že zaangažovanie oboch krajín nesplnilo naše očakávania, naše iniciatívy spôsobili, že v rámci Euroregiónu „Tatry“, sme sa stretli, spoznávali a mohli si pomáhať. J. Skupin Ja by som len veľmi stručne niečo povedal, čo sa týka spolupráce Popradu a Zakopaného. Bola vzájomná dohoda medzi primátorom Popradu a mnou, aby tieto veci, ktoré boli rozpracované predtým, som zobral, pretože oni boli zaťažení najviac na olympijské hry. Spolupráca s Poľskom bola z našej strany vítaná dávno už v roku 1968. Mali sme v pláne na našej strane urobiť alveg Poprad – Zakopané (to bola v tom období taká lanovka alebo zubačka, ktorou plánovali urobiť prepojenie medzi Poľskom a Slovenskom, je to starý výraz, ktorý sa v tej dobe používal). Boli aj finančné zbierky na vybudovania alvegu. Tieto finančné prostriedky sa však nevrátili naspäť. Tie čo sa tam vložili, sa použili ináč. Tu by som chcel povedať, že vzájomná spolupráca medzi Poľskom a Slovenskom z našej strany nielen tých funkcionárov, čo sme boli ale aj ďalších ľudí bola značná. Táto spolupráca bola výsledkom týchto ľudí. P. Burian Veľmi krátko doplním reflexiu na tému národný a štátny rámec. V Slovenskej republike v tom období prebiehal aj návrh takzvaného územnosprávneho členenia Slovenskej republiky. Ako červeným súknom tam vtedy bolo niečo, čo sa vymykalo nejakej vládnej predstave riešenia. Pamätám sa, že veľa sa hovorilo o tom, že Slovensko treba riešiť a treba ho členiť vertikálne po osi sever – juh a nie po osi západ – východ. Dlho som tomu nerozumel a až potom som wacja powinna być podzielona według osi północ – południe, a nie zachód – wschód. Dopiero później zrozumiałem, że tym pionowym podziałem do północnego regionu zaliczą się i te mieszane obszary od południowej granicy aż do centrum Słowacji. Wynikało to z obawy, że na terenie, na którym żyje mniejszości węgierska na Słowacji, również powstaną euroregiony i stopniowo doszłoby do ich autonomii. Dostaliśmy jedno zalecenie: „Róbcie sobie co chcecie po tej polsko-słowackiej stronie, tylko nie nazywajcie tego Euroregionem.” A. Nowak Przejdźmy do czasu, kiedy zaczęły się pierwsze projekty. To było bardzo ważne, ponieważ do tej pory euroregion finansował swoje działania głównie ze składek członkowskich. W 1999 roku dyrektor Władzy Wdrażającej Programy Współpracy Przygranicznej Grażyna Węclewska zadecydowała, że przeniesie 123.000 euro ze Zintegrowanego Programu PHARE dla Polskiej Granicy Wschodniej na granicę polsko-słowacką dla Euroregionu „Tatry”. Dzięki tym środkom zrealizowaliśmy pierwsze 26 małych projektów, i choć dofinansowanie przeznaczone było tylko dla strony polskiej, to w nasze projekty były już wtedy bilateralne, transgraniczne. Podsumowując ich realizację mogliśmy rzeczywiście powiedzieć: Łączą nas Tatry. pochopil, že týmto vertikálnym členením sa v podstate zoberú možno aj zmiešané územia od južnej hranice až po stred Slovenska. Jednoducho tam boli obavy z toho, že na území kde žije maďarská menšina na Slovensku, by vyhlásili tiež euroregión a postupne by dospeli ku nejakej autonómii. Aj z toho nám vlastne vyplývalo potom jedno odporučenie, keď nám hovorili, robte si na tej slovensko-poľskej strane čo chcete, len to nenazývajte euroregión. To bolo veľmi zaujímavé. A. Nowak Prejdime teraz do obdobia, kedy sa začali prvé projekty. Bolo to veľmi dôležité, pretože euroregión bol doposiaľ financovaný predovšetkým z členských príspevkov. V roku 1999, riaditeľka pre realizáciu programov prihraničnej spolupráce pani Grażyna Węclewska rozhodla, že prenesie 123.000 eur z Integrovaného programu PHARE pre Poľskú východnú hranicu na hranicu Poľsko-slovenskú do Euroregiónu „Tatry“. Vďaka týmto finančným prostriedkom sme zrealizovali prvých 26 malých projektov a hoci tieto prostriedky boli určené len pre poľskú stranu, naše projekty boli bilaterálne, cezhraničné. Zhrnúc ich realizáciu by sme mohli skutočne povedať: Tatry nás spájajú. Milan Nevlazla Ja som prišiel do Euroregiónu „Tatry“ ako viceprimátor mesta Kežmarok v roku 1998 a stal som Milan Nevlazla sa tajomníkom na slovenPolsko-Słowacki Konkurs Potraw Regionalnych „Góralskie Jadło”, Przyszedłem do Euroskej strane v Kežmarku. Łopuszna lipiec 2004, fot. M. Kossakowska regionu „Tatry“ jako wiMojim prvým kontaktom ceburmistrz miasta Kieżmark w 1998 roku i zostałem s euroregiónom bolo vyhlásenie výzvy na získanie sekretarzem strony słowackiej w Kieżmarku. Moim finančných prostriedkov po poľskej strane. Prvýkrát pierwszym kontaktem z euroregionem było ogłosom sa stretol s projektmi Európskej únie a vtedy, szenie naboru projektu po polskiej stronie. Wtedy priznám sa, že my na slovenskej strane sme ticho zápo raz pierwszy zetknąłem się z projektami Unii videli túto iniciatívu, ktorú mali Poliaci. Boli to prvé Europejskiej i przyznaję, że po cichu zazdrościliśmy veľmi zaujímavé projekty, na ktorých sa zúčastňovali Polakom tej inicjatywy. Nie były to duże pieniądze, aj naše slovenské mestá ako partneri. Urobilo sa veľale te pierwsze projekty były bardzo interesujące. mi veľa krásnych projektov a vlastne tam sa aj tie Naszym miastom po słowackiej stronie umożliwiono Euroregióny bez hraníc začali „roztáčať“. Vtedy sa uczestnictwo w tych przedsięwzięciach w charaktezačali robiť na veľmi vysokej úrovni. Ja sa priznám, rze partnerów. Przygotowano wiele wspaniałych že keď som prišiel do Euroregiónu „Tatry“, robilo sa projektów i właściwie tutaj zaczęły się Euroregiony jednak na projektoch a prvé a čo si tak pamätám, bez granic. Rozpoczęto działania na bardzo wysokim začali sme pripravovať dohodu, ktorá bola v roku poziomie. Kiedy przyszedłem do Euroregionu „Tatry” 1999 aj podpísaná. Nebola to jednoduchá práca. pracowano nad projektami i pierwsze co pamiętam, Vtedy sme sa veľa stretávali a prvé kontakty boli veľto przygotowywanie umowy, która została podpisami zaujímavé a pekné a tým som aj vstúpil do práce 23 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... na w 1999 roku. Nie była to prosta praca. Spotykaliśmy się wtedy dosyć często. Były to bardzo ciekawe i piękne spotkania. I tak właściwie zaczęła się moja działalność w Euroregionie „Tatry”. A. Nowak Ja też z sentymentem wspominam te pierwsze projekty, pisane z beneficjentami właściwie na kolanie, bo termin był bardzo krótki. One mnie bardzo przekonywały, ponieważ były autentyczne i wynikały z dotychczasowych kontaktów pomiędzy różnymi partnerami. Najwięcej projektów realizowało wtedy Zakopane, ale byli też tacy mali beneficjenci jak Zdziar i Białka Tatrzańska. Ciekawym projektem była liga hokejowa żaków. To był początek korzystania ze środków unijnych, które dawały duże możliwości rozwoju, po pierwszym bardzo trudnym okresie, kiedy nasze działania finansowane były tylko ze składek członkowskich. Wtedy biura w Kieżmarku i Nowym Targu mieściły się w małych pokojach, w których była tylko maszyna do pisania, jeden komputer starego typu i zatrudniona jedna osoba. P. Burian Nawet nie zauważyliśmy, a już minęło pięć lat od utworzenia Euroregionu „Tatry“ i nastał 1999 rok. Na podstawie wspólnej inicjatywy, ale głównie z propozycji strony polskiej odbył się kongres z okazji piątej rocznicy utworzenia Euroregionu „Tatry“, którego głównym wydarzeniem było podpisanie umowy o utworzeniu Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry“, pomiędzy podmiotem po polskiej stronie – Związkiem Euroregion „Tatry“ z siedzibą w Nowym Targu, który był już zarejestrowany i miał osobowość prawną oraz z niedawno zarejestrowanym po stronie słowackiej Stowarzyszeniem Region „Tatry“ z siedzibą w Kieżmarku. Na mocy tego porozumienia zinstytucjonalizowaliśmy naszą współpracę. Sporządziliśmy umowę pomiędzy dwoma podmiotami. Powstały nowe ramy prawne funkcjonowania Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry“. Uważam, że rozpoczął się nowy okres działalności, ukierunkowany na pozyskiwanie środków z funduszy europejskich, na poszerzanie wszechstronnej współpracy na granicy polsko-słowackiej. Nawiązaliśmy również kontakty z innymi euroregionami na granicy węgiersko-słowackiej, a nasi polscy partnerzy z niemieckimi euroregionami. Muszę wspomnieć jeszcze o jednej rzeczy. W tym czasie byliśmy już członkami Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych z siedzibą w Gronau, gdzie w ramach programu PHARE CREDO zrealizowaliśmy pierwsze pilotażowe projekty, nieduże, ale ciekawe, przyczyniające się do likwidacji granic i rozwoju infrastruktury. Przykładem takiego projektu było wybudowanie ścieżki rowerowej 24 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Euroregión „Tatry“. A. Nowak Ja taktiež spomínam sentimentálne na tieto prvé projekty, písané s beneficientmi prakticky na kolene, lebo termín bol veľmi krátky. Oni ma presvedčili, pretože boli pravdivé a vychádzali z doterajších skúsenosti vyplývajúcich z kontaktov medzi rôznymi partnermi. Najviac projektov vtedy zrealizovalo Zakopané, ale boli i takí malí beneficienti ako Ždiar a Bialka Tatranská. Zaujímavým projektom bola hokejová liga žiakov. To boli počiatky používania finančných prostriedkov z Európskych fondov, ktoré nám poskytovali veľkú možnosť rozvoja, po prvom veľmi ťažkom období, v ktorom sme našu činnosť financovali iba z členských zbierok. V tom čase kancelárie v Kežmarku a Novom Targu boli v maličkých priestoroch, v ktorých sa nachádzali iba písací stroj, jeden počítač starého typu a jeden zamestnanec. P. Burian Ani sme sa nenazdali a zistili sme, že už máme päť rokov Euroregiónu „Tatry“ za sebou. Hovorím o roku 1999. Na základe spoločnej iniciatívy, ale hlavne ponuky z poľskej strany, sa uskutočnil slávnostný kongres pri piatom výročí vzniku Euroregiónu „Tatry“, ktorého vyvrcholením bolo podpísanie dohody, zmluvy o vzniku cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry“ medzi dvoma subjektmi - medzi subjektom na poľskej strane - Euroregiónom „Tatry“ so sídlom v Nowom Targu, ktorý už bol tak aj zaregistrovaný, čiže už mal právnu pôsobnosť, právne postavenie, so zaregistrovaným združením Región „Tatry“ na slovenskej strane so sídlom v Kežmarku. Touto zmluvou sme inštitucionalizovali náš vzťah v tom slova zmysle, že sme vytvorili zmluvu medzi dvoma subjektmi, právny rámec pre fungovanie cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry“. Myslím, že to bolo skutočne nové obdobie, ktoré sa potom začalo orientovať na získavanie zdrojov z európskej pomoci na rozširovanie všestrannej spolupráce na slovensko-poľskom pohraničí. Domnievam sa, že aj naše ďalšie kontakty, ktoré sme uzatvárali s partnerskými euroregiónmi aj na maďarsko–slovenskej hranici a poľský partner s nemeckými euroregiónmi, hovorili tiež o tom, že pôsobnosť nášho zväzku sa rozširovala ďalej. Musím spomenúť ešte jednu vec. Vtedy sme už boli členmi Asociácie európskych regiónov so sídlom v Gronau, kde sme v rámci prvých projektov, a to predbehnem ešte projekty z roku 1999 a vrátim sa do programu PHARE CREDO, boli to také promocijné, pilotné projekty, malé, neveľké ale zaujímavé, lebo v rámci nich sa nám podarilo prispieť ku likvidácií hranice a možno rozvoja infraštruktúry. Takým projektom bola napríklad cyklotrasa zo Szczawni- ze Szczawnicy do granicznego przejścia turystycznego w Leśnicy. Było to bardzo ciekawe i zawsze idąc tą drogą z sentymentem wspominam ten czas. A. Nowak Zrealizowano wtedy trzy projekty: Przez komunikację rowerową do współpracy transgranicznej – rowerowa ścieżka edukacyjna Szczawnica – Leśnica, Edukacja regionalna na Podtatrzu polskim i słowackim oraz Program zrównoważonego rozwoju turystyki Górnej Orawy. Rzeczywiście były to pierwsze projekty w ramach PHARE CREDO i pierwsze pieniądze, które Unia Europejska skierowała do dawnych krajów socjalistycznych. W. Haber Uważam, że podpisanie w 1999 roku Umowy pomiędzy Związkiem Euroregion „Tatry” a Združeniem Region „Tatry” o współpracy w ramach transgranicznego związku EUROREGION „TATRY” uporządkowało pod względem prawnym to, co robiliśmy do tamtej pory i to, co zamierzaliśmy robić dalej. Chciałbym jednak trochę odejść od powagi dzisiejszego spotkania, a ponieważ Jan Skupin wspominał o Japończykach, którzy chcieli nawiązać współpracę, ja również przypomnę pewne zabawne wydarzenie. Wtedy jeszcze byłem wójtem gminy Łapsze Niżne. Pewnego dnia zadzwonił do mnie Antoni Nowak z wiadomością, że odwiedzą nas Japończycy. Przyjechałem. Przybyło dwóch panów profesorów. Nie znali języka polskiego, więc zacząłem się zastanawiać, jak będziemy się porozumiewać. Szybko rozwiali moje wątpliwości mówiąc: „My hovorím po slovensky”. A. Nowak Jeśli wspominamy anegdotyczne sytuacje, warto tu przypomnieć pana Jensa Gabbe, sekretarza generalnego Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych, wielkiego przyjaciela Euroregionu „Tatry” i jego referat podczas pewnej zakopiańskiej konferencji. On postrzegał Polskę i Słowację, jako egzotyczne kraje, a Tatry traktował jak Alpy. Wygłosił wtedy przemówienie pt. Góry jako przeszkoda we współpracy transgranicznej. To, o czym mówił zupełnie nie pasowało do realiów Euroregionu „Tatry” i do naszych małych gór. Było przeniesieniem sytuacji, jaką Jens Gabbe znał z obszaru alpejskiego, ale nie znajdowało potwierdzenia w naszych kontaktach. Nie udało się wtedy Jensowi Gabbe nas przekonać, że góry są przeszkodą we współpracy. P. Burian Dla nas był on ikoną. Kiedy słuchaliśmy jego instrukcji, jak należy opracowywać projekty, co należy ce k turistickému prechodu v Lesnici. Jednoducho to bolo veľmi zaujímavé a koľko krát dnes po tejto ceste idem, tak si s láskou a takým citom spomínam na toto obdobie. A. Nowak Zrealizovali sme vtedy tri projekty: Cez cyklistickú komunikáciu do cezhraničnej spolupráce – edukačná, cyklistická trasa Štiavnica- Lesnica, Regionálna edukácia pod poľskými a slovenskými Tatrami, ako aj Program vyváženého rozvoja turistiky na Hornej Orave. V skutočnosti to boli prvé projekty v rámci programov PHARE CREDO a prvé peniaze, ktoré Európska únia poslala do bývalých socialistických krajinách. W. Haber Podľa môjho názoru to, že sme v roku 1999 podpísali Dohodu medzi Združením Euroregión „Tatry“ a Združením Región „Tatry” o spolupráci v oblasti EUROREGÓNU „TATRY“ z právneho hľadiska sa uregulovalo to, čo sme urobili pred tým, a to, čo sme chceli robiť naďalej. Chcel by som trošku zmierniť vážnosť dnešnej schôdze, a pretože pán Ján Skupin spomenul o Japoncoch, ktorí chceli s nami spolupracovať, aj ja vám pripomeniem jednu zábavnú príhodu. V tom čase som bol ešte starostom obce Lapše Nižne. Jedného dňa mi zavolal pán Antoni Nowak správu, že nás navštívia Japoncov. Tak som tam prišiel. Pricestovali k nám dvaja profesori, ktorí nevedeli po poľsky. Začal som rozmýšľať, ako teda budeme komunikovať. Rýchlo rozviali moje pochybnosti, keď povedali: „My hovorím po slovensky.“ A. Nowak Ak si spomíname na anekdotické situácie, je potrebné spomenúť aj pána Jensa Gabbeho, generálného tajomníka Združenia európskych pohraničných regiónov, veľkého priateľa Euroregiónu „Tatry” a jeho prejav na konferencii v Zakopanom. Videl Poľsko a Slovensko ako exotické krajiny a na Tatry sa pozeral ako na Alpy. Predniesol vtedy prejav pod názvom Hory ako prekážka v cezhraničnej spolupráci. To čo prednášal, nijak nezodpovedalo realite Euroregiónu „Tatry” a našich malých hôr. Bolo to prenesenie situácie, ktorú Jens Gabbe poznal z alpskej oblasti, ale nepotvrdila sa v našich kontaktoch. Nepodarilo sa vtedy pánovi Gabbemu presvedčiť nás tým, že hory sú prekážkou v spolupráci. P. Burian To bola ikona, keď sme ho počúvali, ako nám vykladal, zabezpečoval nám všetky manuály na vypracovanie projektov, tak z toho na nás išla jednoducho hrôza, čo všetko treba spraviť a aký postup treba 25 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... zrobić, aby otrzymać fundusze europejskie, wyglądało to wszystko przerażająco. Ale dzięki temu stopniowo nauczyliśmy się zasad, jak dążyć do celów i pisać własne projekty. dodržať, aby sme mohli získať európske prostriedky. Ale vďaka tomu sme sa postupne naučili tie zásady a motívy, držať jednoducho ciele a vlastne písať projekty. A. Nowak Może wspomnijmy takie osoby, które były przy zakładaniu euroregionu i zapisały się w jego historii, a już odeszły od nas, np. Emila Kowalczyka, Ivana Krušinskiego, Jana Jagłę. Wielkie znaczenie dla Euroregionu „Tatry” miały przecież kontakty orawskie. Pamiętam entuzjazm Ivana i jego otwartość na współpracę polsko-słowacką. A. Nowak Pripomeňme si osoby, ktoré boli pri vzniku Euroregiónu a zapísali sa do jeho histórie, ale už od nás odišli, napríklad: Emila Kowalczyka, Ivana Krušinského, Jana Jagłę. Veľký význam pre Euroregión „Tatry“ mali predsa kontakty na Orave. Spomínam si na Ivanovo nadšenie a jeho otvorenosť pre poľsko-slovenskú spoluprácu. W. Haber Zacznijmy może od tego, że gdy ustalaliśmy granice euroregionu, to po słowackiej stronie był jakiś opór, aby przyłączyć do niego Orawę. Tymczasem potem okazało się, że współpraca na polskiej i słowackiej Orawie stała się wzorcową. Jest to dowód na to, jak wiele zależy od ludzi, którzy tam pracowali. Zarówno Krušinsky, jak i Kowalczyk potrafili wytworzyć taką atmosferę, w której nie napotykało się na żadne problemy. To rzeczywiście byli ludzie, którzy poprzez swoją działalność na poziomie lokalnym wnosili wkład do całego euroregionu. A Jan Jagła? Pamiętasz Jasiu, jak przyjechałeś do mnie do urzędu w Łapszach żebyśmy pracowali nad statutem? Wtedy też przyjechał pan Jagła i chciał nam pomóc w rozwiązaniu trudności językowych, nie wiedząc jeszcze, że my sobie świetnie poradzimy. Nie można też zapomnieć, w jak wspaniały sposób zrealizował on Dni Kultury Polskiej na Słowacji. W. Haber Začnime azda od momentu, keď sme dohodli hranice euroregiónu, na slovenskej strane bol nejaký odpor voči pripojeniu Oravy k nemu. Medzičasom sa ukázalo, že spolupráca na poľskej a slovenskej Orave bola príkladná. To je dôkazom toho, ako veľmi záleží na ľuďoch, ktorí tam pracujú. Rovnako Krušinsky ako aj Kowalczyk vytvorili takú atmosféru, v ktorej sa nevyskytovali nejaké problémy. Skutočne to boli ľudia, ktorí prostredníctvom svojich aktivít na miestnej úrovni prispeli k rozvoju celého euroregiónu. A Jan Jagła? Pamätáš si Janko, ako si prišiel do mojej kancelárie v Lapšach, aby sme pracovali nad štatútom? Prišiel vtedy aj pán Jagła a chcel nám pomôcť prekonať jazykovú bariéru, vtedy ešte nevediac, že to fantasticky zvládame sami. Rovnako nemôžeme zabudnúť na to, ako nádherne zorganizoval Dni poľskej kultúry na Slovensku. A. Nowak Páni, aké udalosti poA. Nowak važujete za najdôležitejšie Jakie wydarzenia uv dejinách euroregiónu? ważacie panowie za najTu by som pokračoval ważniejsze w historii euv téme Euroregión bez roregionu? Kontynuowałhraníc, pretože to, čo sa bym tu wątek Euroregionu odohralo na Wojtasowej bez granic, ponieważ to, Poľane na hraničnom preco wydarzyło się na Polachode Jurgów - Podspády nie Wojtasowej na przejv roku 2000 bolo senzačściu granicznym Jurgów né a prekročilo naše oča– Podspady w 2000 roku kávania. Keď dnes sleduFestyn góralski „Euroregion bez granic”, było rewelacyjne i przejem film Andrzeja Brzozy, Polana Wojtasowa na przejściu granicznym Jurgów-Podspady, szło nasze oczekiwania. vidím Petera Buriana ako 01.08.1999 r., fot. St. Budzyński Gdy dziś oglądam film búrlivo diskutuje s vojakAndrzeja Brzozy, widzę Petera Buriana zawzięcie mi a colníkmi, ktorí na začiatku nechceli púšťať turisdyskutującego z wojakami i celnikami, którzy na tov. Potom sa všetko zmenilo, ba dokonca aj počasie początku robili trudności i nie chcieli przepuszczać sa zlepšilo. Prišlo vtedy 5000 ľudí. Autá z poľskej turystów. Później wszystko się zmieniło, nawet postrany stáli od hranice až po dnešný kruhový objazd goda się poprawiła. Przyjechało wtedy 5 tysięcy v Tatranskej Bukowine. ludzi. Samochody z polskiej strony stały od grani- 26 cy do dzisiejszego ronda w Bukowinie Tatrzańskiej. P. Burian W ogóle wizja i nazwa imprezy – Euroregion bez granic – narodziły się spontanicznie. Świadczyły one najlepiej, co znów muszę nieskromnie powiedzieć, że w pewnym sensie byliśmy wtedy wizjonerami, dążyliśmy do tego, aby nasze regiony i narody były w integrującej się Europie, która ma sens, jako ugrupowanie narodów europejskich. Również i inne projekty były bardzo interesujące. W tym okresie rozpoczynał się już okres programowania projektów PHARE, PHARE CBC. Zaczęła się również realizacji dużych infrastrukturalnych projektów i to była nasza inicjatywa. Bardzo mocno zaangażowaliśmy się w budowanie infrastruktury na granicy w dziedzinie ochrony środowiska, komunikacji, dróg itp. Ostatnim dużym sukcesem była budowa kładki na rzece Dunajec, która połączyła Sromowce Niżne i Czerwony Klasztor. Chciałbym przypomnieć również duży projekt Czyste rzeki Poprad i Dunajec, który wtedy kosztował 1.997.000 euro, a którego byłem jednym z twórców. O innych projektach będzie mówiła strona polska. Dzięki projektom infrastrukturalnym udało się wiele dokonać. P. Burian Vôbec tá vízia a názov tohto podujatia, ktorý vznikol spontánne – Euroregión bez hraníc. On sám hovoril o tom, že už vtedy sme boli, zase si to musíme neskromne povedať, istým spôsobom vizionári, že smerujeme k tomu cieľu, aby naše kraje a naše národy boli v podstate v tej integrujúcej sa Európe, ktorá má zmysel ako také zoskupenie európskych národov. Ale aj ďalšie projekty boli veľmi zaujímavé. V tomto období začína už programovacie obdobie projektov PHARE, PHARE CBC, už ste spomínali Fond malých projektov, ktorých bolo dvadsaťšesť v roku 1999 a nasledujúcom období. Začínali aj veľké infraštrukturálne projekty, a tam si myslím, že znovu bola naša parketa veľkých iniciatív, kde sme sa v podstate veľmi intenzívne zapojili do konkrétneho budovania infraštruktúry na hranici v oblasti životného prostredia, komunikácií, ciest, atď. Takým tým posledným výsledkom tohto bola aj lávka cez rieku Dunajec, ktorá v podstate spojila Sromowce Niżne a Červený Kláštor. Tu by som rád spomenul aj veľký projekt Čistá rieka povodia Popradu a Dunajca, ktorý stál v tom čase 1.997.000 eur, pri ktorým som stál možno ako tvorca. Boli aj ďalšie projekty, o ktorých bude hovoriť poľska strana. A. Nowak A. Nowak Idea Mostu Wyszehradzkiego na przejściu graMyšlienka Vyšehradského mostu na hraničnom nicznym Leluchów – Čirč zrodziła się na posiedzeprechode Leluchów - Čirč sa zrodila na zasadnuniu Rady w Muszynie. Pomysł pojawił się bardzo tí Rady v Mušine. Myšlienka sa zrodila spontánne, spontanicznie, a miasto a mesto Mušina ju zreMuszyna zrealizowało go alizovala v rámci cew ramach transgranicznezhraničného projektu go projektu z Programu PHARE. Veľkolepým PHARE. Spektakularnym príkladom cezhraničprzykładem transgraniczných projektov je taktiež nych przedsięwzięć jest pešo-cyklistický mostík też kładka pieszo-rowena rieke Dunajec medzi rowa na Dunajcu między Sromowcami Nižnymi Sromowcami Niżnymi a Červeným Kláštorom. i Czerwonym KlasztoTu múdrosť nášho predrem. Tu mądrość naszego sedu rozhodla, že mostík Prezesa zadecydowała, bude, hoci už tam boli że powstała kładka, choć rozhodnutia súhlasiace już istniały decyzje zes kompou, pltníci proti Posiedzenie Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, zwalające na prom, a flitomu protestovali. Pán Kieżmark 30.09.2003 r., fot. St. Budzyński sacy bardzo przeciwpredseda, povedzte proko temu protestowali. Panie Prezesie, proszę oposím, ako ste išli na dedinské rokovanie a vybavili wiedzieć, jak pojechał Pan na wiejskie zebranie mostík. i właściwie załatwił kładkę. W. Haber W. Haber Prípad bol vlastne dosť ťažký vzhľadom na Sprawa była rzeczywiście dość trudna ze wzglęprotesty zo slovenskej strany, a to najmä preddu na protesty strony słowackiej, szczególnie starosty sedu Červeného Kláštora, ktorý mal pripravený Czerwonego Klasztoru, który miał już gotowy do reana realizáciu projekt kompy. Na jednom zasadnutí 27 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... lizacji projekt promu. Na jednym z posiedzeń Polsko -Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej podjąłem problem tej przeprawy i zostałem zobowiązany, żeby doprowadzić do dyskusji na ten temat. Pojechałem do Czerwonego Klasztoru i oglądnąłem istniejący projekt. Następnie na spotkaniu w starostwie nowotarskim poruszyłem tę sprawę. Tam dowiedziałem się, że nie tylko protestują flisacy, którzy boją się konkurencji, ale także o przeprowadzonej przez Politechnikę Krakowską symulacji, która dowodziła, że prom nie miałby możliwości swobodnego przepływania. Do tego dochodziły takie kwestie, jak pora zimowa, konieczność obsługi i konserwacji promu. Podczas jednego z kongresów zostałem poproszony o spotkanie z mieszkańcami Sromowiec i przekonanie ich do utworzenia bezpośredniego połączenia z Czerwonym Klasztorem. Udało mi się ich przekonać. W krótkim czasie gmina Czorsztyn wystąpiła o dofinansowanie projektu z programu PHARE. Do przedsięwzięcia włączył się również marszałek województwa małopolskiego Janusz Sepioł, który sfinansował konkurs na projekt kładki. Na posiedzeniu Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w Lewoczy 31 sierpnia 2004 roku, podczas którego wójt gminy Czorsztyn Lech Janczy i starosta Czerwonego Klasztoru przedstawili wszystkie kwestie i problemy związane z realizacją inwestycji uczestniczył przedstawiciel Samorządowego Kraju Preszowskiego i omówiono możliwość finansowej pomocy dla Czerwonego Klasztoru. Kładka została otwarta w 2006 roku i teraz wszyscy ją sobie chwalą i nie wyobrażają sobie bez niej funkcjonowania. M. Nevlazla Dzisiaj są tutaj obecne osoby, które mają prawo mówić dużo o tym, co działo się od początku do 1999 roku, o „budowaniu” euroregionu. Postawiliśmy wtedy fundamenty. Pamiętam, że w 1999 roku polska strona wydała publikację pt. 5 lat Euroregionu „Tatry”, za którą bardzo dziękuję. Został w niej zapisany duży kawałek historii, wiele informacji o euroregionie i jego początkach. Mówiono tutaj o Euroregionie bez granic, który był imprezą na wysokim poziomie i pierwszym zwiastunem, jak może wyglądać euroregion bez granic. Podczas festynu, który odbył się na przejściu granicznym Jurgów - Podspady Polacy mogli wejść do nas na Polanę Wojtasową bez paszportów. Załatwili to nasi przedstawiciele. Było tam około pięć tysięcy ludzi, w większości Polaków. To był naprawdę ogromny przełom. My właściwie wyprzedzaliśmy Schengen, już go przygotowywaliśmy w naszym euroregionie. Jednym z podstawowych zagadnień współpracy gospodarczej było organizowanie forów gospodarczych, raz po polskiej raz po słowackiej stronie. Uczestniczyli w nich przedsię- 28 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... poľsko-slovenskej medzivládnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu sa preberal problém prechodu. Ja som sa zaviazal, že uskutoním diskusiu na túto tému. Išiel som do Červeného Kláštora a pozrel som si existujúci projekt. Následne na stretnutí v Novom Targu som túto vec predstavil. Tam som sa dozvedel, že neprotestovali len pltnici, ktorí sa obávali konkurencie, ale dozvedel som sa taktiež o simulácii, ktorá bola vykonaná Technickou univerzitou v Krakowe a dokazovala, že kompa nebude mať možnosť voľnej plavby. K tomu sa pripájali také problémy ako: zimné obdobie, prostriedky potrebné na prevádzku a údržbu kompy. Počas jedného z kongresov ma požiadali, aby som sa stretol s obyvateľmi Sromowiec a presvedčil ich o tom, že je potrebné priame spojenie s Červeným Kláštorom. A podarilo sa mi ich presvedčiť. V krátkej dobe obec Czorsztyn požiadala o dofinancovanie projektu z programu PHARE. Do projektu sa zapojil aj predseda Janusz Sepioł, ktorý financoval súťaž na projekt mostu. Na zasadnutí Rady cezhraničného združenia Euroregiónu „Tatry“ dňa 31. augusta 2004 v Levoči, počas ktorého starostovia obcí Čorštin Lech Janczy a starosta Červeného Kláštora predstavil všetky otázky a problémy súvisiace s realizáciou investičného plánu. Zúčastnil sa nej aj zástupca samosprávneho Prešovského samosprávneho kraja a diskutovalo sa o možnosti finančnej pomoci pre Červený Kláštor. Most bol otvorený v roku 2006, dnes si ho všetci chvália a nemôžu si predstaviť fungovanie bez neho. M. Nevlazla Dnes sú tu ľudia, ktorí naozaj majú právo veľa hovoriť o tom, čo bolo od začiatku do roku 1999, to bolo také „budovanie“ euroregiónu. Postavili sa základy, o ktorých sa veľa porozprávalo. Do roku 1999, kým sme začali tou dohodou, sa už urobila strecha, kedy euroregión začal dostávať zmysel aj cez projekty PHARE CBC, cez tie prvé projekty. Pamätám si, že v roku 1999 poľská strana vydala publikáciu 5 rokov Euroregiónu „Tatry”, za ktorú veľmi pekne ďakujem. Obsahuje obrovský kus histórie, veľa informácií o tomto euroregióne, o jeho počiatku. Ďalej sa tu hovorilo o Euroregiónoch bez hraníc. Tie boli naozaj na veľmi vysokej úrovni a boli naozaj takým prvým ukazovateľom, ako to môže vyzerať bez hraníc. Uvedomme si, že na Euroregión bez hraníc, ktorý sa konal v Jurgówe – Podspádoch, sa vlastne Poliaci na tú lúku k nám dostali bez cestovných pasov. Vybavili to naši predstavitelia. Bolo to okolo päťtisíc ľudí a väčšina boli Poliaci. Skutočne to bol obrovský prelom. My sme už prejudikovali vlastne Schengen, už sme ho pripravovali v nášom euroregióne. Ďalej náš euroregión začal organizovať hospodárske fóra u nás aj na poľskej strane. Myslím si, že to bola tiež biorcy i biura turystyczne. Wiele miejsca poświęcono sprawom ochrony środowiska. Wspomniany został już tutaj projekt Czysta rzeka Poprad. Na szczęście w 2000 roku rozpoczęły się projekty po stronie słowackiej finansowane przez Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego. Przygotowaliśmy m.in. projekt z Nowym Sączem, podczas którego monitorowaliśmy czystość rzeki Poprad. Organizowaliśmy różnego rodzaju konferencje i spotkania, w których uczestniczyła młodzież ze szkół podstawowych i średnich. Dla mnie wielkim novum była inicjatywa Antoniego Nowaka i Wendelina Habera, aby zaadaptować użyczony przez miasto Nowy Targ budynek na siedzibę euroregionu. Patrzyłem na nich z szacunkiem. Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu powstał w 2004 roku, a my trochę później w 2007 roku oddaliśmy do użytku Dom Spotkań SłowackoPolskich w Kieżmarku. Mamy siedziby, czyli podstawę do rozwoju naszej współpracy. Jako euroregion dużo dokonaliśmy w pracach Słowacko-Polskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, szczególnie w zakresie przekształcania istniejących przejść granicznych i otwierania nowych przejść małego ruchu granicznego. Dzięki działaniom euroregionu udało się przekształcić przejście graniczne Łysa n. Dunajcem-Niedzica w przejście całodobowe. Mogły je też przekraczać samochody ciężarowe do 7,5 tony. Wszyscy pamiętamy pana Jana Budzáka, wójta ze Ždiaru, który walczył o to, aby przez przejście graniczne na Łysej Polanie nie przejeżdżały samochody ciężarowe, ponieważ niszczyły drogę, a przede wszystkim środowisko naturalne. Udało się tę sprawę załatwić i samochody ciężarowe już tamtędy nie jeżdżą. To tylko kilka wybranych inicjatyw, które zrealizowaliśmy po 1999 roku. A. Nowak Bardzo dziękuję, że wspomniałeś o tych naszych inicjatywach, szczególnie Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu i Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku. Każda profesjonalna instytucja musi posiadać normy, substrat materialny i personel. Bez tego ani rusz. Te ośrodki po obu stronach granicy dał nam duże możliwości działania. Bez nich nie byłoby tak ważnych i historycznych wydarzeń, jak wizyty prezydenckie. W. Haber Chciałem wrócić do wypowiedzi Milana i oddać honor panu Piotrowi Bąkowi, który od samego początku w ramach Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej walczył o przejścia graniczne. jedna zo základných oblastí - hospodárska spolupráca. Na fórum sa pozývali podnikatelia v cestovnom ruchu, ponúkala sa spolupráca, čiže skutočne sme ako euroregión zasahovali aj do týchto oblastí. Potom je treba spomenúť oblasť životného prostredia. Bola tu spomínaná Čistá rieka Poprad. V roku 2000 sa našťastie aj na slovenskej strane začali ponúkať projekty cez Ministerstvo výstavby a regionálneho rozvoja. Vtedy sme začali aj na slovenskej strane pripravovať jeden taký malý projekt s poľskou stranou, hlavne s Nowym Sączom. Čistili sme rieku Poprad, monitorovali sme ju, robili sa rôzne konferencie, stretávali sa mladí ľudia zo základných, teda podstavových alebo stredných škôl. Pre mňa bola nóvom iniciatíva Antoniho Nowaka a Wendelina Habera prispôsobiť poskytnutú budovu od mesta Nowy Targ na sídlo euroregiónu. Vtedy priznám sa, som tak trošku na nich pozeral s takým rešpektom. Stredisko Poľsko-Slovenskej spolupráce vzniklo v Nowom Targu v roku 2004. Dom Slovensko-poľského stretávania sme v Kežmarku začali užívať od roku 2007. Domy máme, čiže už tam bol ten základ naozaj zaujímavej a veľkej spolupráce, ktorá sa medzi nami rozbiehala. Veľký kus práce sme ako euroregión v tomto období urobili na Slovensko-poľskej medzivládnej komisii, kedy sa preklasifikovali rôzne prechody. Otvárali sa nové prechody malého pohraničného styku. Musím povedať, že obrovský kus práce urobil náš euroregión v preklasifikovaní prechodu v Lysej nad Dunajcom - Niedzicy na prechod celodenný. Vieme ako to tam bolo, že tam nemohli prechádzať autá, atď. Všetci pamätáme Jána Budzáka, starostu zo Ždiaru, ktorý bojoval o to, aby cez hraničný prechod na Lysej Poľane neprechádzali nákladné autá. Padala cesta, nákladnými autami sa ničilo životné prostredie. Podarilo sa, že nákladne autá tu už potom nešli, ani dodnes nákladné autá nesmú chodiť po tejto ceste. To bolo len pár iniciatív, ktoré ma momentálne napadli z obdobia po roku 1999. A. Nowak Veľmi pekne ďakujem, že si spomenul naše iniciatívy, hlavne Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Novom Targu a Domu slovensko-poľských stretnutí v Kežmarku. Každá profesionálna inštitúcia musí mať normy, materiálny substrát a personál. Bez toho to nejde. Tieto strediská na obidvoch stranách hranice nám poskytli veľké možnosti aktivít. Bez nich by neexistovali také dôležité a historické okamihy, ako sú prezidentské návštevy. W. Haber Chcel som sa vrátiť k výpovedi Milana a vzdať poctu pánovi Petrovi Bąkowi, ktorý od úplného začiatku v rámci Poľsko-slovenskej medzivládnej komi- 29 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... P. Bąk Po podpisaniu umowy o współpracy w ramach transgranicznego związku w 1999 roku władze państwowe po obu stronach zaczęły poważnie traktować Euroregion „Tatry” i jego działania. Wyrazem tego było zaproszenie przedstawicieli euroregionu do Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej zarówno na poziomie plenarnym, jak i do grup roboczych. Zwłaszcza grupy robocze były ważne, bo tam rozmawiano o konkretach. Ja działałem w grupie ds. przejść granicznych i transportu. Jej członkami byli ludzie, którzy realnie decydowali o tych sprawach. Pamiętam, że pan premier Jerzy Buzek spotkał się z premierem Mikulašem Dziurindą i ustalono, że w Tatrach zostanie otwarte chociaż jedno przejście graniczne. I rzeczywiście otwarto przejście na Rysach. Na pozostałe trzeba było czekać aż do wejścia do strefy Schengen. My natomiast w ramach Komisji Międzyrządowej wywalczyliśmy bardzo wiele - pięć przejść granicznych od Pienin do Beskidu Sądeckiego, przejścia graniczne na Orawie, przejścia małego ruchu granicznego Jurgów-Podspady, Lipnica-Bobrów. To wszystko nam się udawało, ale w samym centrum, w Tatrach, zderzyliśmy się z takim oporem, o którym można by długo mówić. Kiedyś bowiem rząd powiedział, że na razie przejść w Tatrach nie będzie. Podchwyciły to środowiska ochrony przyrody i mimo iż rządy dawno w 1999 roku zmieniły politykę, one trwały w tym swoim oporze aż do Schengen. Jeśli jestem przy głosie, to chciałem przypomnieć jeszcze jedno wydarzenie, które należy do historii Euroregionu „Tatry”. W dniu kiedy do Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu przybył pan prezydent Ivan Gašparovič w Tatrach wydarzyła się ta słynna „kalamita”. W okresie od 2004 roku w ramach euroregionu Zakopane, Poprad i Wysokie Tatry zawarły dodatkowe porozumienie o współpracy i co najmniej raz do roku odbywaliśmy wspólne sesje rad trzech gmin, wspólne komisje robocze i różne działania. Druga z kolei z tych wspólnych sesji była właśnie 19 listopada 2004 roku w Zakopanem. Popołudniu zaczęła się wichura. Padło 20 tysięcy hektarów lasów. Cała rada miasta i burmistrz Wysokich Tatr byli w tym czasie w Zakopanem i właśnie tam powołali sztab kryzysowy. Zakopane też jako pierwsze pospieszyło z pomocą, wysyłając na miejsce katastrofy brygadę drwali. To jest przykład współpracy na zupełnie innej płaszczyźnie niż ta, z którą spotykamy się na co dzień, ponieważ dotyczy sytuacji nagłej. Jednak dowodzi, że kontakty i struktury wytworzone w ramach euroregionu sprawdzają się i w takich sytuacjach. Wyprzedają też przepisy państwowe, które wtedy nie przewidywały udzielenia przez gminę pomocy na terenie innego kraju. 30 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... sie pre cezhraničnú spoluprácu bojoval o hraničné prechody. P. Bąk Po podpísaní zmluvy o spolupráci v rámci cezhraničného združenia v roku 1999 začali štátne orgány na obidvoch stranách rešpektovať Euroregión „Tatry” a jeho aktivity. Výsledkom bolo pozvanie predstaviteľov euroregiónu do Poľsko-slovenskej medzivládnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu rovnako na plenárnej úrovni, ako aj do pracovných skupín. Hlavne pracovné skupiny boli dôležité, lebo tam sa diskutovalo o konkrétnych otázkach. Ja som bol v skupine pre hraničné prechody a dopravu. Jej členmi boli ľudia, ktorí reálne rozhodovali o týchto záležitostiach. Pamätám si, ako sa pán premiér Jerzy Buzek stretol s premiérom Mikulášom Dzurindom a dohodli sa, že v Tatrách bude otvorený aspoň jeden hraničný prechod. A skutočne sa otvoril prechod na Rysoch. Na ostatné bolo potrebné čakať až do vstupu do schengenského priestoru. Napriek tomu sme v rámci Medzinárodnej komisie vybojovali veľmi veľa – päť hraničných prechodov od Pienin po Beskid Sądecki, hraničné prechody na Orave, prechody malého pohraničného styku Jurogów - Podspády, Lipnica - Bobrov. Toto všetko sa nám podarilo, ale v úplnom centre, v Tatrách, sme sa stretli s takými prekážkami, o ktorých by sa dalo dlho rozprávať. Pretože vláda kedysi povedala, že zatiaľ v Tatrách prechody nebudú. Chytili sa toho strediská ochrany prírody a napriek tomu, že vláda dávno v roku 1999 zmenila politiku, oni sa tohto odporu držali až do Schengenu. Keď mám slovo, chcel by som pripomenúť ešte jednu udalosť, ktorá patrí do histórie Euroregiónu „Tatry”. Vtedy, keď do Strediska poľsko-slovenskej spolupráce v Novom Targu prišiel prezident Ivan Gašparovič sa v Tatrách prihodila tá známa „kalamita”. V období od roku 2004 v rámci euroregiónu Zakopané, Poprad a Vysoké Tatry uzavreli dodatočnú dohodu o spolupráci a minimálne raz za rok sa konali spoločné stretnutia obecných rád troch obcí, spoločné pracovné skupiny a rôzne aktivity. Druhé takéto spoločné stretnutie bolo práve 19. novembra 2004 v Zakopanom. Popoludní začala víchrica. Padlo 20 tisíc hektárov lesov. Celé obecné zastupiteľstvo a starosta Vysokých Tatier boli v tom čase v Zakopanom a vlastne tam zvolali krízový štáb. Zakopané sa tiež ako prvé ponáhľalo s pomocou a vyslalo na miesto katastrofy brigádu drevorubačov. Toto je príklad spolupráce na úplne inej úrovni ako tá, s ktorou sa stretávame denne, pretože sa týka náhlej situácie. Taktiež dokazuje, že kontakty a štruktúry vytvorené v rámci euroregiónu sa osvedčujú aj v takýchto situáciách. Predstihujú aj zákony, ktoré vtedy nepredpo- Skutkiem tego były późniejsze problemy z Regionalną Izbą Obrachunkową i rozliczeniem udział w akcji polskich drwali. A. Nowak W ślad za Zakopanem Rada Euroregionu odbyła wyjazdowe posiedzenie w Wysokich Tatrach, podczas którego pojawiły się inicjatywy pomocy, np. Nowotarska Izba Gospodarcza wysłała tam ekipy, które sprzątały cmentarz i naprawiały inne obiekty. Reakcja strony polskiej na tę katastrofę była taka, jak przystało na dobrego sąsiada. Wróćmy jednak do prezydentów. Możemy skonstatować, że Euroregion „Tatry” cieszył się zawsze ich poparciem. Konferencja o współpracy transgranicznej w Europie Środkowej w Dolnym Kubinie i Szczawnicy w dniach 29-30.05.2000 r. odbyła się pod patronatem prezydentów Schustera i Kwaśniewskiego. kladali poskytnutie pomoci obce na území iného štátu. Dôsledkom boli neskoršie problémy s Regionalnou Izbou Obrachunkowou (Regionálna finančná komora) a vyplatením účasti poľských drevorubačov. A. Nowak Zakopané nasledovala Rada Euroregiónu a realizovala výjazdové rokovanie vo Vysokých Tatrách, počas ktorého sa objavili iniciatívy pomoci, napr. Hospodárska komora Nového Targu vyslala skupiny, ktoré upratovali cintorín a opravovali iné objekty. Reakcia poľskej strany na túto katastrofu bola taká, ako sa patrí na dobrého suseda. Avšak vráťme sa ku prezidentom. Môžeme skonštatovať, že Euroregión „Tatry” mal vždy ich podporu. Konferencia o cezhraničnej spolupráci v strednej Európe v Dolnom Kubíne a Štiavnici 29-30.05.2000 sa konala pod záštitou prezidentov Schustera a Kwaśniewského. W. Haber W. Haber Boli sme poctený, keď pán prezident Ivan GašByliśmy zaszczyceni, że pan prezydent Ivan parovič pri spiatočnej ceste na Slovensko z návštevy Gašparovič wizytując Warszawę w drodze powrotvo Varšave prišiel do sídla Euroregiónu „Tatry” v Nonej na Słowację przybył do siedziby Euroregionu vom Targu. Podľa nášho názoru sme ho prijali úctivo, „Tatry” w Nowym Targu. aj keď trochu spontánne, Podjęliśmy go jak nam nakoľko sme o plánovasię wydaje godnie, choć nej návšteve boli infortrochę spontanicznie, bo movaní dosť neskoro. zostaliśmy poinformowaPrezidenta vtedy spreváni o planowanych odwiedzali: Magda Vášáryová dzinach dość późno. Pre– veľvyslankyňa Slovenzydentowi towarzyszyli skej republiky vo Varwtedy: Magda Vášáryová šave, Barbara Labu– Ambasador Repubda – ministerka v kanliki Słowackiej w Warcelárii prezidenta, Janka szawie, Barbara Labuda – Burianová – Generálna Sekretarz Stanu w Kancekonzulka Slovenskej repularii Prezydenta RP, Janka bliky v Krakove, Eduard Burianová – Konsul HoKukan – Minister zahranorowy Republiki Słowa- Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” ničných vecí Slovenskej Wendelin Haber wręcza Prezydentowi Republiki Słowackiej ckiej w Krakowie, Eduard republiky, Martin Fronc Ivanowi Gašparovičowi pamiątkową statuetkę Euroregionu „Tatry”, Kukan – Minister Spraw – Minister školstva SloOśrodek Współpracy Polsko-Słowackiej Zagranicznych Republiki venskej republiky, Zenon w Nowym Targu 19.11.2004 r., fot. St. Budzyński Słowackiej, Martin Fronc Kosiniak-Kamysz – Veľvy– Minister Edukacji Republiki Słowackiej, Zenon Koslanec Poľskej republiky v Bratislave, Jerzy Adamik – siniak-Kamysz – Ambasador RP w Bratysławie, Jerzy vojvoda Malopoľska. Adamik – Wojewoda Małopolski. A. Nowak A. Nowak Druhá prezidentská návšteva v sídle Euroregiónu Druga prezydencka wizyta w siedzibie Euroregionu „Tatry” v Kežmarku mala ešte väčší rozmer. „Tatry” w Kieżmarku miała jeszcze większy wymiar. M. Nevlazla M. Nevlazla My sme otvárali Dom euroregiónu v Kežmarku Otworzyliśmy Dom Spotkań Słowacko-Polskich 6. júla 2007. Na otvorení sme mali veľa významných Euroregionu „Tatry” v Kieżmarku 6 lipca 2007 roku. hostí – bol tam podpredseda vlády Dušan Čaplo- 31 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Na otwarciu było wielu znakomitych gości – m.in. Wivič, štátny tajomník Vladimír Čečot za Ministerstvo cepremier Dušan Čaplovič i sekretarz stanu w Minivnútra Slovenskej republiky. Pre nás to bolo takou sterstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej výzvou, mali sme správu, že je možné, že náš dom Vladimir Čečot. Dla nas v Kežmarku by mohli ogromnym wyzwaniem spoločne navštíviť prezibyła wizyta prezydentów denti Poľskej republiky Rzeczypospolitej Polskiej a Slovenskej republiky. i Republiki Słowackiej Bola to obrovská výzva w dniu 3 grudnia 2007 r. a naozaj 3. decembra Było to ogromne wyda2007 sa to stalo skutkom. rzenie. Myślę, że było Myslím si, že pre nás to ono dla nas niewyobrabolo až neskutočné, preżalne, ponieważ nie patože si nepamätám, či miętam, aby na Spiszu, na Spiši a zvlášť v našom a zwłaszcza w naszym pookrese v novodobej histówiecie było razem dwóch rii boli niekedy spolu dvaprezydentów. W Lewoja prezidenti na návšteve czy odbyło się ich oficjalv jednom meste. Áno, Wizyta Prezydenta Republiki Słowackiej Ivana Gašparoviča ne spotkanie, natomiast u boli v Levoči, tam boli w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej nas byli już mniej oficjalprezidenti na oficiálnom w Nowym Targu 19.11.2004 r. nie. Prezydenci Kaczyński Od lewej: Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak. stretnutí ale u nás boli i Gašparovič wypowiadali vyložene na tejto návAmbasador Republiki Słowackiej w Warszawie Magda Vašaryová, Przewodniczący Rady Stowarzyszenia Region „Tatry” Peter Burian, się jak prawdziwi przyšteve. Ako Kaczyński tak Minister w Kancelarii Prezydenta RP Barbara Labuda, jaciele euroregionu. DoGašparovič sa skutočne Prezydent Ivan Gašparovič, Przewodniczący Rady cenili naszą współpracę, vtedy vyslovili ako priaTransgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, posiadali wiedzę o naszej telia euroregiónu. Naozaj fot. St. Budzyński działalności, podkreślili, nám ponúkli spolupráże do współpracy eurocu, oslovili nás svojimi regionów przywiązują príspevkami, ktoré boli wielką uwagę. Było to veľmi hodnotné a bolo dla nas wielką zachętą vidieť, že tá spolupráca do dalszej pracy. Przyich zaujíma a že im nie je znaję, że trudno mi o tym cudzia a že naozaj tomu dziś mówić, z powodu kaprikladajú veľký význam tastrofy, która wydarzyła ako aj euroregiónom, się pod Smoleńskiem. čo bolo pre nás veľkým Teraz w głównym holu povzbudením do ďalšej naszej siedziby mamy práce. Priznám sa, je mi wystawę, która w ubieťažko o tom hovoriť z dôgłym roku pokazana była vodu leteckej katastrofy, w Zakopanem i Wyższej ktorá sa udiala pri SmoJednostce Terytorialnej w lensku. Teraz máme u nás Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński Preszowie. Prezentujemy výstavu, ktorú sme mali i Republiki Słowackiej Ivan Gašparovič podczas wizyty na niej również zdjęcia z aj minulého roku v Zaw Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku, wizyty obu prezydentów. kopanom a bola tak isto 03.12.2007 r., fot. arch. ZRT Codziennie obok niej aj na Vyššom územnom przechodzę i zawsze wspominam wspaniałego człocelku v Prešove. Na tejto výstave máme aj fotograwieka, jakim był prezydent Kaczyński. fie zo spoločnej návštevy prezidentov. Keďže máme túto výstavu vyvesenú vo vestibule, každý deň okolo A. Nowak nej prechádzam, vždy si spomeniem na tohto vzácWizyta prezydentów w Kieżmarku miała nieofineho človeka, ktorý bohužiaľ už nie je medzi nami. cjalny charakter. Spotkanie odbyło się w kameralnym gronie około 50 przedstawicieli euroregionu z Polski A. Nowak i ze Słowacji. Obaj prezydenci przybyli z małżonkami. Návšteva prezidentov v Kežmarku mala neoficiálPodczas ich wystąpień nie było oficjalnego, sztuczneny charakter. Stretnutie sa uskutočnilo v komornom 32 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... go tonu. Można było zauważyć, że prezydenci byli przygotowani do spotkania i wykazali się wiedzą o euroregionie i naszych działaniach. Zostały wtedy wypowiedziane ważne słowa popierające nasze inicjatywy. Pełny tekst przemówień opublikowaliśmy w roczniku Pogranicze Polsko-Słowackie 2005-2007. Później podczas poczęstunku była możliwość bezpośredniej rozmowy, prezydenci podchodzili do każdej osoby. kruhu okolo 50 predstaviteľov euroregiónu z Poľska a Slovenska. Obidvaja prezidenti prišli s manželkami. Ich vystúpenia nemali oficiálny, strojený tón. Bolo zrejmé, že prezidenti boli pripravení na stretnutie a preukázali vedomosti o euroregióne a našich aktivitách. Vtedy boli vyslovené dôležité slová podporujúce našu iniciatívu. Úplne znenie príhovorov sme publikovali v ročenke Pohraničie poľsko-slovenské 2005-2007. Neskôr počas recepcie bola možnosť bezproPierwsze damy Maria Kaczyńska i Silvia Gašparovičová W. Haber stredného rozhovoru, podczas wizyty w Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku, Gdy rozmawiałem prezidenti prichádzali ku 03.12.2007 r., fot. arch. ZRT z prezydentem Lechem každému. Kaczyńskim pochwalił mnie za moją nienaganną polszczyznę. Widocznie wziął mnie na początku W. Haber za Słowaka i musiałem mu to wytłumaczyć. AtmosfePočas rozhovoru s prezidentom Lechom Kaczyńra była naprawdę bezpośrednia. Na mnie budujące skim ma pochválil za moju výbornú poľštinu. Zjavne wrażenie zrobiła pani Maria Kaczyńska, która rzeczyma na začiatku považoval za Slováka a musel som mu wiście była prawdziwą pierwszą damą. to vysvetliť. Atmosféra bola skutočne bezprostredná. Skutočne na mňa urobila dojem pani Mária KaczyńA. Nowak ska, ktorá bola samozrejme skutočnou prvou dámou. Porozmawiajmy teraz o naszych aktualnych strategicznych działaniach i fundamentalnych proA. Nowak jektach, czyli Historyczno-kulturowo-przyrodniczym Porozprávajme sa teraz o našich aktuálnych straszlaku wokół Tatr, Spotkaniu siedmiu kultur pogranitegických aktivitách a základných projektoch, čiže cza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho o Historicko-kultúrno-prírodnej Ceste okolo Tatier, Stretdo Jana Kantego Pawluśkiewicza” oraz wielkim przednutí siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od sięwzięciu, jakim jest powołanie Europejskiego UgruLadislava Mednyánszkeho po Jana Kantego Pawluśkiepowania Współpracy Terytorialnej. wicza” ako aj o veľkom predsavzatí, akým je vytvorenie Európskeho zoskupenia územnej spolupráce. J. Skupin Jeżeli chodzi o szlak wokół Tatr, to nie pamięJ. Skupin tam dokładnie, w którym roku to było, ale byliśmy Čo sa týka tojto cesty okolo Tatier. Neviem w kontakcie z profesorem Finkiem, który był też chypresne, v ktorom roku to bolo, boli sme v kontakte ba u Was. Profesor Finka wraz z zespołem przygos profesorom Finkom, ktorý bol možno aj tu u Vás. towywał studium zagospodarowania przestrzennego Cieľom profesora Finku a ostatných bolo vypracovať wokół Tatr. Odwiedził Kieżmark, zwiedził wszystkie návrh alebo štúdiu na prechod okolo Tatier. Oni boli większe miasta i powiaty, był również w Nowym hosťami v Kežmarku a prešli všetky väčšie mestá, okTargu. Studenci z Polski, Czech, Niemiec, Francji, resné mestá, boli určite aj tu v Nowom Targu. Boli to Włoch wspólnie z profesorami opracowywali stuštudenti z technickej školy z Poľska, Česka, Nemecdium możliwości zagospodarowania obszaru wokół ka, Francúzska, Talianska, atď. so svojimi profesormi, Tatr. Z tych prac zrodziła się idea Domu Euroregionu niektorí už boli hotoví absolventi a boli ochotní spo„Tatry”, jak również amfiteatru, infrastruktury i zielupracovať na vypracovaní obchádzky okolo Tatier. leni w Kieżmarku. Kamienica, w której dziś mieści Tí študenti a účastníci spoločne s profesormi vyprasię Dom Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku covali niektoré štúdie aj na poľskej strane aj u nás. była na sprzedaż, ale udało nam się ją zatrzymać. Z tých štúdií vyšiel aj Dom Euroregiónu „Tatry“ a poSzkoda, że nie wszystkie te pomysły są realizowadarilo sa nám ten dom udržať, aby sa nepredal, lebo ne. Ja miałem już trzy wylewy i nie angażuję się już bol predajný. Jeden profesor z Poľska urobil štúdiu 33 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... w te sprawy. Chciałbym jeszcze wspomnieć, na pewno pamiętacie, robiliśmy taki kwestionariusz dla wsi Euroregionu „Tatry“, w którym zbieraliśmy informacje na temat historii, zabytków i infrastruktury. Celem tego była aktywizacja współpracy polskich i słowackich wsi w zakresie kultury, sportu, turystyki. Rozwój turystyki jest potrzebny zarówno u Was, jak i u nas, ponieważ przynosi pieniądze, itp. Te kwestie powinny być brane pod uwagę. A. Nowak Bardzo słusznie mówisz o tych sprawach. Szczególnie ważne jest, aby aktywizować małe środowiska lokalne, takie jak np. słowackie obce. Przy realizacji projektów występuje pewna dysproporcja, ponieważ w słowackiej strukturze administracyjnej każda, nawet najmniejsza wieś jest organem władzy administracyjnej i tworzy samorząd. Te samorządy są za słabe, żeby niekiedy być partnerem dla polskiej gminy, która jest organizmem dosyć dużym (małe gminy mają 6 tysięcy mieszkańców, a są też takie gminy w powiecie nowotarskim jak np. Nowy Targ, Czarny Dunajec czy Jabłonka, które mają ok. 20 tysięcy mieszkańców). Ten brak równowagi nie pomaga w realizowaniu wspólnych przedsięwzięć, bo trudno jest aktywizować i zaprosić partnera, który nie dysponuje potencjałem, który nie ma środków na wkład własny w projekcie. Ale to jest oddzielny temat. Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... na využitie strelnice a amfiteátru. Potom bola vypracovaná štúdia aj pre Kežmarok zameraná na dopravu a zeleň. Inak mi je ľúto, že sa v tom nepokračovalo. Spomínal som Vám, že som mal tri mozgové príhody a nezapájal som sa ďalej do týchto vecí. Ďalej by som ešte spomenul, určite sa na to pamätáte, robili sme taký dotazník pre obce. Jednalo sa o všetky obce v rámci Euroregiónu „Tatry“, čo sa v nich nachádza, aké školy, aké budovy, akú majú históriu, atď. Na Slovensku to bolo spracované, neviem však, kde to je a neviem či to bolo spracované aj v Poľsku. Cieľom tohto bolo zaktivizovať spoluprácu obcí v oblasti kultúry, športu, turizmu. Rozvoj turizmu je potrebný ako u Vás, tak aj u nás, pretože prináša peniaze, atď. O týchto veciach treba pouvažovať. A. Nowak Veľmi dobre hovoríš o týchto záležitostiach. Zvlášť dôležité je, aby sa aktivizovali malé lokálne strediská, také ako napr. slovenské obce. Pri realizácii projektov sa objavuje určitá disproporcia, nakoľko v slovenskej administratívnej štruktúre je každá, dokonca aj najmenšia obec, orgánom administratívnej vlády a predstavuje samosprávu. Tieto samosprávy sú príliš slabé, aby niekedy boli partnerom pre poľskú obec, ktorá je dostatočne veľkým organizmom (malé obce majú 6 tisíc obyvateľov, a sú tiež také obce v okrese Nového Targu ako napr. Nový Targ, Čierny Dunajec alebo Jablonka, ktoré majú 20 tisíc obyvateľov). Tento nedostatok rovnováhy nenapomáha realizácii spoločných predsavzatí, lebo je ťažké aktivizovať a pozvať partnera, ktorý nedisponuje potenciálom, ktorý nemá prostriedky na vlastný vklad do projektu. Ale to je iná téma. Agnieszka Pyzowska O projekcie pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” można mówić bardzo dużo i w różnych aspektach. Jest on przykładem Agnieszka Pyzoprzedsięwzięcia wielowska płaszczyznowego, które O projekte pod názskupia to, co w dziedzinie vom Stretnutie siedmich kultury Euroregion „Takultúr poľsko-slovenského try” robił od początku, pohraničia „Od Ladislava tzn. prezentowanie, wyMednyánszkeho po Jana dobywanie i promowaKantego Pawluśkiewicza” nie bogactwa dziedzictwa sa dá rozprávať veľmi kulturowego pogranicza veľa a z rôznych aspektov. polsko-słowackiego. Tutaj Je príkladom veľkoplošprzecież w ciągu wieków ného predsavzatia, ktoré spotykały się i przenikazahŕňa to, čo v oblasti ły różne kultury: polska, kultúry robil Euroregión słowacka, żydowska, wę„Tatry” od začiatku, tzn. Promocja albumu Anny Majorczyk pt. „Nowy Targ. Obrazki z miasteczka dwóch kultur', gierska, niemiecka, łemprezentovanie, získavanie Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu kowska, romska, a ich ślaa propagácia bohatstva 19.04.2007 r., fot. arch. ZET dy odnajdujemy do dziś. kultúrneho dedičstva poW latach 2006-2007 w ramach Programu Inicjatyľsko-slovenského pohraničia. Tu sa predsa celé stowy Wspólnotowej INTERREG IIIA Polska – Repubročia stretávali a prenikali rôzne kultúry: poľská, 34 lika Słowacka Związek Euroregion „Tatry” zrealizoslovenská, židovská, maďarská, nemecká, lemwał pierwszą edycję tego projektu we współpracy kovská, rómska, a ich stopy nachádzame do dnes. z gminą Łapsze Niżne V rokoch 2006-2007 i Miejskim Ośrodkiem Kulv rámci Programu Iniciatury w Kieżmarku. Wtedy tívy Spoločenstva INTERodbyły się warsztaty muREG IIIA Poľsko – Slovenzyczne i koncert poświęská republika Združenie cony motywom różnych Euroregión „Tatry” zreakultur w twórczości komlizovalo prvú etapu tohpozytorskiej Jana Kantego to projektu v spolupráci Pawluśkiewicza, jednego s obcou Łapsze Niżne z patronów artystycznych a Mestským kultúrnym projektu. Zorganizowalistrediskom v Kežmarku. śmy konferencję naukową Vtedy sa uskutočnili huporuszającą problematykę dobné dielne a koncert dziedzictwa kulturowego venovaný motívom rôzpogranicza. Zaprezentonych kultúr v skladateľWykład dr Anny Burzyńskiej na temat twórczości Jana Kantego wano kilka wystaw m.in. skej tvorbe Jana Kantego Pawluśkiewicza, Zamek w Niedzicy 29.06.2007 r., fot. arch. ZET po raz pierwszy w Polsce Pawluśkiewicza, jedného pokazano prace malarskie Ladislava Mednyánszkez umeleckých patrónov projektu. Zorganizovali sme ho ze słowackich zbiorów zderzone z pracami gel art vedeckú konferenciu týkajúcu sa problematiky kulJana Kantego Pawluśkiewicza. Była również wspólna túrneho dedičstva pohraničia. Bolo predstavených wystawa dwóch twórców z kręgu sztuki naiwnej i niekoľko výstav okrem iného boli prvý krát v Poľsku art brut: Nikifora i Edwarda Sutora oraz prezentavystavené maliarske práce Ladislava Mednyánszkeho cja twórczości Karola Kostura. Ukazał się album pt. zo slovenských zbierok v porovnaní s prácami gel art Nowy Targ. Obrazki z miasteczka dwóch kultur autorJana Kantego Pawluśkiewicza. Rovnako sa uskutočnistwa Anny Majorczyk, a podsumowaniem działań la výstava dvoch tvorcov z oblasti insitného umenia tego projektu i zebraniem jego rezultatów było spea art brut: Nikifora a Edwarda Sutora ako aj prezencjalne wydanie rocznika Pogranicze Polsko-Słowackie. tácia tvorby Karola Kostura. Bola predstavená pubOczywistym było, że to przedsięwzięcie odbywające likácia pod názvom Nowy Targ. Obrazki z miasteczka się pod hasłem Spotkanie siedmiu kultur pogranicza dwóch kultur (Nový Targ. Obrázky z mestečka dvoch polsko-słowackiego należy kontynuować. Dlatego kultúr) autorky Anny Majorczyk, a zhrnutím aktivít też od 2009 roku w ramach Programu Współpracy tohto projektu a zoznamom jeho výsledkov bolo Transgranicznej Rzeczpošpeciálne vydanie ročenspolita Polska – Republiky Pohraničie poľsko-sloka Słowacka 2007-2013 venské. Bolo samozrejmé, realizujemy drugą edycję že v tomto predsavzatí projektu. Pozostały te uskutočňujúcim sa pod same cele i założenia, ale heslom „Stretnutie siedpojawili się nowi partmich kultúr poľsko-slonerzy, nowe pomysły i venského pohraničia” je przedsięwzięcia. Jest to potrebné pokračovať. jeden, wspólny projekt Aj preto od roku 2009 realizowany przez Zwiąv rámci Programu cezhrazek Euroregion „Tatry” ničnej spolupráce Poľsko jako Partnera Wiodącego – Slovenská republika oraz Stowarzyszenie Re2007-2013 realizujeme gion „Tatry”, Muzeum w druhú etapu projektu. Koncert „Motywy różnych kultur pogranicza polsko-słowackiego Kieżmarku i Powiatowe Zostali rovnaké ciele a w twórczości kompozytorskiej Jana Kantego Pawluśkiewicza”, Centrum Kultury w Nozáklady, ale objavili sa Zamek w Niedzicy 30.06.2007 r., fot. K. Gajewski wym Targu. Różnorodni noví partneri, nové nápartnerzy i różne inicjatywy. Kontynuujemy wątek pady a predsavzatia. Je to jeden, spoločný projekt prezentacji sztuki naiwnej i art brut artystów z porealizovaný prostredníctvom Združenia Euroregión granicza polsko-słowackiego i dlatego zorganizowa„Tatry” ako vedúceho partnera ako aj Združením Reliśmy wystawę malarstwa Juliúsa Považana i Antogión „Tatry”, Múzeom v Kežmarku a Okresným kul- 35 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... niego Krzystyniaka oraz ogłosiliśmy Biennale Sztuki túrnym centrom v Novom Targu. Rôznorodí partneri Naiwnej i Art Brut Pogranicza Polsko-Słowackiego a rôzne iniciatívy. Pokračujeme v pásme prezentácií im. Edwarda Sutora. Przygotowujemy również insitného umenia a art brut umelcov z poľsko-slovenmonograficzne wydawnictwo albumowe o życiu ského pohraničia a preto sme zorganizovali výstavu i twórczości Edwarda Sutora. Osobna tematyka skuumenia Júliusa Považana a Antonieho Krzystyniaka piona jest wokół Tatr i prea rovnako sme avizovali zentacji ich najstarszych Bienále insitného umewizerunków. Latem 2009 nia a art brut poľskoroku zorganizowaliśmy w slovenského pohraničia Ośrodku Współpracy PolEdwarda Sutora. Taktiež sko-Słowackiej w Nowym pripravujeme monograTargu oraz Muzeum w fickú publikáciu o živote Kieżmarku wystawę staa tvorbe Edwarda Sutorych panoram, litografii, ra. Tematika je zameraná rycin, map ukazujących na okolie Tatier a prezenczęsto bardzo fantazyjne táciu ich najstarších poTatry od strony południodôb. V lete roku 2009 sme wej i północnej. Rezulzorganizovali v Stredisku tatem tej wystawy oraz poľsko-slovenskej spolupóźniejszych poszukiwań práce v Novom Targu ako będzie wydany album Wystawa „Najstarsze wizerunki Tatr na rycinach, litografiach i mapach”, aj v Múzeu v Kežmarku Muzeum w Kieżmarku, wrzesień 2009 r., fot. arch. ZET oraz konferencja naukowa výstavu starých panorám, w Kieżmarku w tym roku. W projekcie prezentujemy litografií, rytín, máp predstavujúcich často veľmi fantakże siedem kultur pogranicza. Odbył się Festiwal tazijné Tatry z južnej a severnej strany. Výsledkom tejKultury Rusińskiej Słowacko-Polskiego Pogranicza to výstavy ako aj neskorších výskumov bude publikáw Spiskiej Starej Wsi oraz Konkurs Plastyczno-Literacia a tiež vedecká konferencia v Kežmarku tento rok. cki pt. Śladami Ladislava Mednyánszkeho, adresowany V projekte rovnako predstavujeme sedem kultúr do dzieci i młodzieży. Latem zorganizowane zostapohraničia. Uskutočnil sa Festival rusínskej kultúną dwie prezentacje tradycyjnego rzemiosła, folkry slovensko-poľského pohraničia v Spišskej Starej loru, kuchni siedmiu kultur na nowotarskim rynku Vsi ako aj výtvarno-literárna súťaž pod názvom Po i na dziedzińcu zamku w Kieżmarku. Wydany zostopách Ladislava Mednyánszkeho, určená pre deti stanie album poświęcony pamiątkom siedmiu a mládež. V lete budú zorganizované dve prezentákultur w słowackich miastach euroregionu oraz cie tradičného remesla, folklóru, kuchyne siedmych odbędą się warsztaty kultúr na námestí v Noi koncert muzyki Jana vom Targu a na nádvorí Kantego Pawluśkiewicza hradu v Kežmarku. Bude na dziedzińcu zamku w vydaná publikácia venoKieżmarku. Jest w tym vaná pamiatkam siedprojekcie również reamich kultúr v slovenských lizowana również duża mestách euroregiónu inwestycja – odnowienie a tiež sa uskutočnia dieldziedzińca zamku w Kieżne a koncert hudby Jana marku i zaadaptowanie Kantego Pawluśkiewicza go do potrzeb prezentacji na nádvorí hradu v Keždziedzictwa kulturowemarku. V rámci projektu go pogranicza poprzez sa taktiež realizuje veľká wymianę nawierzchni, investícia – rekonštrukcia zainstalowanie oświetlenádvoria hradu v Kežnia, nagłośnienia, stałej Wystawa „Najstarsze wizerunki Tatr na rycinach, litografiach i mapach”:, marku a jeho adaptovaOśrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, sceny, widowni i stoisk nie na potreby prezentásierpień 2009 r., fot. arch. ZET rzemieślniczych. Poniecie kultúrneho dedičstva waż wraz z realizacją tego projektu rodzą się pomypohraničia prostredníctvom výmeny povrchu, inštasły na kolejne działania, powstają wokół niego nowe lácie osvetlenia, ozvučenia, pevného javiska, hľainicjatywy, wydaje się, że projekt ten może być wciąż diska a remeselníckych stánkov. Keďže sa súbežne kontynuowany i przyczyniać się do odkrywania różs realizáciou projektu rodia nápady na ďalšie aktivity, 36 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... nych aspektów dziedzictwa kulturowego pogranicza polsko-słowackiego. M. Nevlazla Chcę nawiązać do tego, o czym mówił Jan Skupin. Zrealizowaliśmy dom w Kieżmarku, dzięki temu, że wtedy nie pozwolił on na jego sprzedaż i przeznaczył go dla Euroregionu „Tatry”. W ramach projektu dofinansowanego z programu INTERREG ten zarezerwowany budynek mógł być adaptowany na potrzeby Euroregionu „Tatry”. Odnoście Szlaku wokół Tatr, to można powiedzieć, iż realizujemy ideę, o której mówił pan Skupin. Po polskiej i słowackiej stronie mamy już gotowe studium. Przedsięwzięcie to jest realizowane. Pod koniec marca złożyliśmy wspólny projekt, do którego włączyło się dziesięć miast i wsi po stronie słowackiej. Jeżeli projekt zostanie zatwierdzony, powinno powstać około 40-50 kilometrów tras rowerowych po jednej i drugiej stronie. Należy podziękować jednej osobie, która obecnie nie jest tu z nami – Vladowi Medzihradskiemu z Dolnego Kubina, który przez całe te lata zrobił kawał dobrej roboty i nie pozwolił, aby ten pomysł przykrył kurz. Ciągle pracował nad tym projektem, załatwiał, przygotowywał różnego rodzaju studia. Tak więc po stronie słowackiej mamy 220 kilometrów przygotowanych do realizacji tras rowerowych. Jeśli teraz zrealizujemy 50 kilometrów, pozostanie nam jeszcze wiele do zrobienia. Zakładamy, że realizacja całego projektu potrwa 10-20 lat. Będą to trasy prowadzące nie po głównych lub bocznych drogach, ale po osobnej ścieżce trzymetrowej szerokości. Realizacja tego projektu wiąże sie po obu stronach granicy z trudnościami związanymi z własnością gruntów. Ponieważ to jest podstawą całego projektu, może nawet nie tyle pieniądze, co właśnie stosunki majątkowo-prawne w niektórych przypadkach blokuja nasze działania. Myślę Antoni, że będziesz mówić o Europejskim Ugrupowaniu Współpracy Terytorialnej, ponieważ jest to nasz trzeci projekt, który zasługuje na dużą uwagę. A. Nowak Rzeczywiście podczas posiedzenia Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej w 2004 roku wystąpiliśmy razem z Vladem Medzihradskim i zaprezentowaliśmy ideę Szlaku wokół Tatr. Wniosek o dofinansowanie tego projektu ze środków Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 został odrzucony w pierwszym naborze, bo nie był dobrze przygotowany. Teraz są już pozwolenia na budowę i ten projekt ma duże szanse. Kwota 6 mln euro nie jest oczywiście wystarczająca na całość, ale będzie to dobry początek przedsięwzięcia, które może stać się markowym produktem vznikajú okolo neho nové iniciatívy, zdá sa, že tento projekt môže pokračovať a prispievať k objavovaniu rôznych aspektov kultúrneho dedičstva poľsko-slovenského pohraničia. M. Nevlazla Chcem nadviazať na pána Skupina. Naozaj realizujeme to, o čom pán Skupin hovoril. Zrealizovali sme dom v Kežmarku. Vďaka nemu, že vtedy nedovolil privatizáciu, že zablokoval dom pre Euroregión „Tatry“ a ten ostal celé to obdobie pre potreby euroregiónu. Dom bol realizovaný v rámci programu INTERREG. Čo sa týka Cesty okolo Tatier, tú myšlienku ktorú hovoril pán Skupin, my sme ju realizovali a realizujeme ju dodnes. Je v takom štádiu, že na slovenskej a poľskej strane sú urobené odborné štúdie. Projekt sa začal realizovať. Spoločný projekt sme podali teraz koncom marca 2010. Zo slovenskej strany sa do projektu zapojilo desať miest a obcí. Ak projekt prejde, tak by sa malo začať realizovať zhruba 40-50 kilometrov cyklotrás na jednej a druhej strane v rámci Cesty okolo Tatier. Musím poďakovať jednému človeku, ktorý teraz nie je tu medzi nami, ktorý je z Dolného Kubína, Vladovi Medzihradskému, ktorý za celé roky okolo toho urobil veľký kus práce a tú myšlienku nenechal zapadnúť prachom. Stále okolo toho projektu pracoval, vybavoval záležitosti, pripravoval rôzne štúdie, urobil veľký kus práce. Aj vďaka nemu je projekt aj na slovenskej strane. Nakoniec na slovenskej strane máme 220 kilometrov pripravených na realizáciu cyklotrás. Teraz keď urobíme zhruba 50 kilometrov, ostane nám ešte obrovský kus práce a myslíme si, že to nie je práca na päť rokov. Predpokladáme, že 10 až 20 rokov bude trvať, kým sa celý projekt zrealizuje. Tých 220 kilometrov cyklotrás sú cyklotrasy, ktoré nejdú po hlavných alebo vedľajších cestách, ale pôjde o samostatný trojmetrový chodník, ktorý bude zrealizovaný. Teraz je samotná realizácia o to zložitejšia, že na oboch stranách sa veľká dôležitosť prikladá majetkovoprávnym vzťahom. Pretože to je základ celého tohto projektu, možno ani nie tak peniaze ako tie majetkovoprávne vzťahy, ktoré nás v niektorých úsekoch brzdia. Toľko z mojej strany. Myslím si, že ty Antoni budeš rozprávať o EZUS-e, pretože to je tretí projekt, ktorý si naozaj zaslúži veľkú váhu. A. Nowak Samozrejme počas zasadania Poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu v roku 2004 sme vystúpili spolu s Vladom Medzihradským a predstavili ideu Chodníka okolo Tatier. Som presvedčený, že návrh o dofinancovanie tohto projektu z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007-2013 bol odmietnutý pri pr- 37 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... turystycznym pogranicza. Powstanie wielka pętla tras rowerowych wokół Tatr, a także sieć powiązań, szczególnie od strony Zakopanego. Ścieżki rowerowe to nie tylko moda, ale coraz większa potrzeba społeczna. Trzecim dużym przedsięwzięciem, które jest dla nas obecnie strategiczne i w pewnym sensie wizjonerskie to Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej. Rozporządzenie nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 lipca 2006 roku umożliwia tworzenie na wewnętrznych granicach Unii Europejskiej wspólnych struktur, które stają się podmiotem prawa wspólnotowego. Wymaga to jednak już na samym początku pewnych kompromisów, ponieważ jedna ze stron musi zgodzić się na stosowanie we wspólnych działaniach przepisów prawa drugiej ze stron. Oznacza to, że nowa struktura utworzona przez Związek Euroregion „Tatry” i Stowarzyszenie Region „Tatry” będzie funkcjonować według jednego prawa. Nie ma zagrożenia suwerenność i niepodległość państwa czy utraty tożsamości, choć pojawiły się też takie głosy, przypominające te z początków działalności euroregionu. Chodzi jedynie o to, że jedno prawo pozwoli na sprawną strukturę rozliczeń i funkcjonowania organizacji. Współpraca transgraniczna zostanie podniesiona na wyższy poziom – będzie wspólny budżet, wspólny personel, wspólne projekty, wspólne cele. Dziś Transgraniczny Związek Euroregion „Tatry” jest ideą, choć oczywiście ma sformalizowany charakter, ponieważ podpisaliśmy porozumienia, ale nie jesteśmy podmiotem z pełną osobowością prawną. Chcemy zatem utworzyć podmiot prawny funkcjonujący ponad granicą i rozwiązujący skutecznie wspólne problemy. Najważniejsze to, że w perspektywie finansowej 2014-2020 może on stać się instytucją zarządzającą programem współpracy transgranicznej i ułatwić beneficjentom z pogranicza korzystanie ze środków unijnych. Może na koniec takie prozaiczne pytanie – co należy uznać za największy sukces Euroregionu „Tatry”, a co było największą porażką? W. Haber Największym sukcesem jest to, że istnieje on już 16 lat. P. Burian Wyjąłeś mi to z ust. A. Nowak Dla mnie największą klęską jest to, że ciągle w sposób uparty i systematyczny władze słowackie odmawiają Stowarzyszeniu Region „Tatry” możliwości zarządzania transgranicznymi mikroprojektami. Zabiegałem o to zarówno przy budowaniu Progra- 38 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... vom čítaní, pretože nebol dobre pripravený. Teraz už sú povolenia na výstavbu a tento projekt má veľké šance. Suma 6 mil. euro samozrejme nie je dostatočná na celý projekt, ale bude to dobrý začiatok predsavzatia, ktoré sa môže stať značným turistickým produktom pohraničia. Vznikne veľký uzol cyklistických trás okolo Tatier, a tiež sieť spojení, hlavne zo strany Zakopaného. Cyklistické chodníky to nie je len móda, ale čoraz väčšia spoločenská potreba. Tretím veľkým predsavzatím, ktoré je pre nás v súčasnosti strategickým a v určitom význame vizionárskym je Európske zoskupenie územnej spolupráce. Nariadenie č. 1082/2006 Európskeho parlamentu a Rady z dňa 5. júla 2006 umožňuje vytváranie spoločných štruktúr na vnútorných hraniciach Európskej únie, ktoré sa stanú samostatným právnym subjektom. Už na úplnom začiatku to vyžaduje určité kompromisy, nakoľko jedna zo strán musí súhlasiť s aplikáciou zákonov druhej zo strán pri spoločných aktivitách. Znamená to, že nová štruktúra vytvorená Združením Euroregión „Tatry” a Združením Región „Tatry” bude fungovať podľa jedného právneho systému. Nie je tu ohrozenie suverenity a samostatnosti štátu alebo straty identity, aj keď sa objavili také ohlasy, pripomínajúce tie zo začiatkov činnosti euroregiónu. Ide iba o to, že jeden právny systém umožní dobrú štruktúru vyúčtovania a fungovania organizácie. Cezhraničná spolupráca bude pozdvihnutá na vyššiu úroveň – bude spoločný rozpočet, spoločný personál, spoločné projekty, spoločné ciele. Dnes je Cezhraničné združenie Euroregión „Tatry” ideou, aj keď má samozrejme sformalizovaný charakter, pretože sme podpísali dohody, ale nie sme subjektom s úplnou právnou subjektivitou. Zatiaľ chceme vytvoriť právny subjekt fungujúci za hranicami a ktorý úspešne rieši spoločné problémy. Najdôležitejšie je to, že vo finančnej perspektíve 2014-2020 sa môže stať inštitúciou, ktorá spravuje program cezhraničnej spolupráce a zjednoduši beneficientom z pohraničia čerpanie z prostriedkov EÚ. Na koniec možno ešte nevšedná otázka – čo považujete za najväčší úspech a neúspech Euroregiónu „Tatry”? W. Haber Najväčším úspechom Euroregiónu „Tatry“ je to, že existuje už 16 rokov. P. Burian Chcel som povedať to isté. A. Nowak Pre mňa je najväčšou porážkou to, že slovenské orgány vytrvalým a systematyckým spôsobom odmietajú Združeniu Región „Tatry” možnosti spravovania cezhraničných mikroprojektov. Snažil som sa mu INTERREG IIIA PL-SK 2004-2006, jak i Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. Taki stan rzeczy powoduje wielką dysproporcję w naszej działalności. Ma też inne konsekwencje. Podczas niedawnego naboru wniosków dobrze przygotowane i mądre mikroprojekty komplementarne, za którymi bardzo orędowałem „padły na polu chwały” przez bezduszność, niekompetencję i złośliwość tych, którzy te projekty oceniali. A było to w rękach Żylińskiego i Preszowskiego Kraju. Projekty na wskroś komplementarne komisja oceniająca uznała za mało transgraniczne. Jednym z takich mikroprojektów było wspólne przedsięwzięcie Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej z Nowego Targu i Słowackiej Biblioteki Narodowej w Martinie. Polscy studenci z pomocą swoich wykładowców mieli przeprowadzić kwerendę w archiwum Słowackiej Biblioteki Narodowej pod kątem poloników, a następnie je zinwentaryzować. Natomiast biblioteka na zasadzie wzajemności zaplanowała wydanie w języku słowackim książki Michała Jagiełły pt. Słowacy w polskich oczach. Komisja oceniająca uznała, że te projekty nie mają transgranicznego charakteru. Tu niestety wkradła się polityka. Jestem przekonany, że takich nieszczęśliwych decyzji nie byłoby, gdyby po stronie słowackiej projektami zarządzały również euroregiony. P. Burian Moim zdaniem, koło się zamyka. Nie zważając na to, co powiedział Antoni, jestem optymistą. Dla nas, mimo że nigdy nie zarządzaliśmy małymi projektami po stronie słowackiej, o co zabiegaliśmy od ponad 10 lat z mniejszym lub większym powodzeniem, okres 2004-2006 był jednak pozytywny. Mam wrażenie, że pomimo tego, iż po słowackiej stronie nie mieliśmy kompetencji do zorganizowania Sekretariatu Technicznego i zarządzania projektami, udało nam w pierwszym okresie realizować projekty. W najbliższym czasie projekty na Słowacji przejdą z kompetencji ministerstw do Urzędu Rady Ministrów. Koło się zamyka, ponieważ pamiętam jak pierwsze projekty po stronie słowackiej w ramach Programu PHARE CBC, np. Czysta rzeka Poprad i inne rejestrowaliśmy właśnie w Urzędzie Rady Ministrów Republiki Słowackiej. Był to bardzo interesujący okres. Później widzieliśmy już poważne problemy w przejściu zarządzania projektami z Urzędu Rady Ministrów do ministerstw. Teraz jednak jestem optymistą i uważam, że w kolejnym okresie, co może nastąpić po wyborach parlamentarnych na Słowacji w 2010 roku, sytuacja może być nieco lepsza. Wszystkie sygnały, które tutaj dziś przytoczono tak sugerują. Przecież 15-16 lat temu faktycznie absolutnie nie wiedzieliśmy, czego się podejmujemy. o to zároveň pri tvorení Programu INTERREG IIIA PL-SK 2004-2006, ako aj Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007-2013. Takáto situácia spôsobuje veľkú disproporciu v našej činnosti. Má tiež iné konsekvencie. Počas nedávneho prijímania žiadostí dobre pripravené a múdre komplementárne projekty, za ktoré som veľmi orodoval „padli za obeť” kvôli bezduchosti, nekompetencii a neprajnosti tých, ktorí tieto projekty hodnotili. A bolo to v rukách Žilinského a Prešovského kraja. Úplne komplementárne projekty hodnotiaca komisia označila za málo cezhraničné. Jedným z takýchto mikroprojektov bolo spoločné predsavzatie Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej (štátna odborná škola) z Nového Targu a Slovenskej národnej knižnice v Martine. Poľskí študenti mali s pomocou svojich prednášajúcich realizovať rešerše v archíve Slovenskej národnej knižnice z hľadiska polonistických pamiatok, a následne ich zinventarizovať. Naproti tomu knižnica na základe vzájomnosti naplánovala vydanie knihy Michała Jagiełły pod názvom Slováci očami Poliakov v slovenskom jazyku. Hodnotiaca komisia rozhodla, že projekty nemajú cezhraničný charakter. Tu sa nanešťastie dostala politika. Som presvedčený, že takéto nešťastné rozhodnutia by neboli, keby aj na slovenskej strane projekty spravovali euroregióny. P. Burian Oblúk sa podľa môjho názoru uzatvára. Som napriek tomu, čo povedal Antoni, optimistom. U nás aj napriek tomu, že sme nikdy neboli správcami Fondu malých projektov na slovenskej strane, o ktoré sme sa vyše 10 rokov uchádzali s väčším alebo menším neúspechom skôr než s úspechom, bolo podľa mňa predsa jedno pozitívne obdobie a to prvé programovacie obdobie 2004-2006. Vtedy som mal taký dojem, že napriek tomu, že na slovenskej strane sme neboli kompetentní robiť technický sekretariát a riadiť projekty, sa nám tie projekty darilo umiestňovať v prvom období v rámci istej korektnej súťaže a to bolo pozitívne. Momentálne sme svedkami toho, že na Slovensku prejdú projekty v najbližšej budúcnosti z ministerstiev na Úrad vlády, preto hovorím, ten oblúk sa uzatvára. Bol som svedkom toho, keď sme prvé projekty, mám na mysli projekty PHARE CBC, Čistá rieka Poprad a ďalšie na slovenskej strane registrovali ešte na Úrade vlády Slovenskej republiky. To bolo veľmi zaujímavé obdobie. Zažili sme veľké problémy pri prechode týchto agentúr zo strany Úradu vlády na ministerstvá. Teraz som predsa optimistom, opakujem sa druhý raz a verím, že v tom ďalšom období, ktoré môže nasledovať aj po parlamentných voľbách na Slovensku v tomto roku 2010 sa môže situácia do istej mieri zlepšiť a všetky signály, ktoré tu boli dnes povedané, tomu aj nasvedču- 39 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... Byliśmy jednak dobrymi wizjonerami, więc wierzę w to, że i dziś w związku z naszą gorliwą walką o dobre stosunki w ramach euroregionu, w imię budowania wolnego demokratycznego społeczeństwa pomiędzy Polską i Słowacją w ramach europejskich regionów, mamy szansę w kolejnym okresie programowania, w nowych relacjach i wreszcie w ramach naszego projektu Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej, o którym opowiedział Antoni Nowak stopniowo osiągnąć ten poziom, który będzie odpowiedni w odniesieniu do polskiego partnera. Mam na myśli zarządzanie projektami i wykorzystanie znaczących środków, co do tej pory było poza Stowarzyszeniem Region „Tatry” i co uważam za częściową porażkę. Jednak reasumując 16 lat naszej działalności uważam ją za duży sukces. Na wszystkie pytania, o to czy w nowych warunkach jest sens prowadzenia polityki euroregionalnej odpowiadam „tak”, ale tylko w ramach przedsięwzięć, które zaplanowaliśmy w naszych aktualnych projektach. A. Nowak To, co powiedziałeś jest bardzo ważne. Moja osobista gorycz nie oznacza, że mam negatywny stosunek do osiągnięć euroregionu. Jednak wszechogarniająca biurokracja jest tym, co obecnie bardzo utrudnia realizację programu współpracy transgranicznej. Często to wynika nie z myślenia polityków na wysokim szczeblu, ale z działań średnich urzędników, którzy z uporem maniaka robią swoje niezależnie od opcji politycznej. Dzisiaj największą przeszkodą w realizacji naszych przedsięwzięć jest zatomizowanie procesu podejmowania decyzji. M. Nevlazla Ja osobiście w euroregionie szanuję naszą wzajemną współpracę. Przez tych 16 lat nie pamiętam okresu, w którym walczylibyśmy między sobą, mieli jakieś konflikty. Oczywiście, każdy ma swoje zdanie, ale wzajemna współpraca jest naprawdę wzorcowa i uważam, że mogłaby być przykładem dla innych euroregionów. Nasza współpraca międzynarodowa jest na wysokim poziomie. Działamy nie tylko na polu zawodowym, ale również łączą nas przyjacielskie i serdeczne stosunki, co uważam za ogromną korzyść dla Euroregionu „Tatry”. Natomiast mówiąc o porażce, muszę powiedzieć o Programie Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. Po stronie polskiej zrozumiano, że nie tylko subregiony, ale także niektóre sąsiednie obszary pogranicza mogą być partnerami w projektach w ramach 20% środków. Niestety po stronie słowackiej, co uznaję za dużą porażkę w ramach tych 20% dla sąsiednich obszarów do tego Programu nie został zaliczony powiat Spiska Nowa Wieś. 40 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... jú. Keď sa zamyslím, že sme pred 15-timi, 16-timi rokmi stáli na nejakej úrovni a v podstate sme absolútne nevedeli, do čoho ideme a boli sme dobrými vizionármi dnešného stavu, tak verím tomu aj dnes, že z pohľadu nášho zápalistého boja za tieto dobré vzťahy v rámci euroregiónu, v rámci budovania slobodnej občianskej demokratickej spoločnosti medzi Poľskom a Slovenskom, v rámci Európy regiónov máme šancu, tak v rámci ďalšieho programovacieho obdobia ako aj nových vzťahov a konečne aj v rámci nášho projektu, o ktorom pekne hovoril Antoni Nowak - Európskeho zoskupenia vzájomnej spolupráce - postupne dospieť na tú úroveň, ktorá bude rovnoprávna a zmysluplná aj v rámci postavenia vo vzťahu ku poľskému partnerovi. Mám na mysli správcu projektov a využívanie zmysluplných dopadov, čo sa v tom období dialo mimo Združenie Región „Tatry” a čo považujem za takú čiastočne prehru. 16 rokov fungovania nášho euroregiónu však považujem za jednu obrovskú výhru. Aj napriek všetkým otázkam, či má ešte zmysel v týchto nových podmienkach robiť túto euroregionálnu politiku, hovorím áno, ale s tými víziami, ktoré sme si postavili v rámci našich posledných projektov. Toľko z mojej strany. A. Nowak To, čo si povedal, je veľmi dôležité. Môj osobný postoj neznamená, že mám negatívny postoj k tomu, čo náš euroregión dosiahol. Avšak byrokracia je to, čo nám teraz veľmi sťažuje realizáciu programu Cezhraničnej spolupráce. Často to vyplýva nie z myslenia politikov na vysokej úrovni, ale od úradníkov na nižších úrovniach, ktorí tvrdohlavo robia svoje, bez ohľadu na politické možnosti. Dnes je najväčšou prekážkou pri realizácii našich projektov zatomizovaný proces rozhodovania. M. Nevlazla Ja osobne si v euroregióne nesmierne vážim našu vzájomnú spoluprácu. Za tých 16 rokov si nepamätám obdobie, že by sme my medzi sebou nejako bojovali, mali nejaké rozpory. Áno, určité názory musíme mať, ale vzájomná spolupráca je skutočne taká príkladná a myslím si, že by mohla byť vzorom pre iné euroregióny, pre iné zoskupenia. Medzinárodná spolupráca sa robí na tak vysokej a nebojím sa povedať, že aj na priateľskej úrovni, pretože my to už robíme v rámci priateľských vzťahov nielen tých pracovnoprávnych, čo pokladám za obrovský prínos pre euroregión. Mne osobne toto dal tento euroregión. Musím povedať, keď hovoríme o prehre, že v rámci Programu Cezhraničnej spolupráce Poľská republika – Slovenská republika 2007-2013 na poľskej strane pochopili, že nielen subregión ale aj určité sused- A. Nowak Dołączył do nas Czesław Borowicz. Jesteśmy już wprawdzie na końcu naszej dyskusji, ale gdybyś chciał podzielić się z nami jakąś refleksją o 15 latach działalności Euroregionu „Tatry”. Byłeś przecież jednym z jego założycieli. né územie môže byť ďalším partnerom v projekte v rámci 20%, ktorý môže získať prostriedky z fondov. Bohužiaľ na slovenskej strane to považujem za jednu našu veľkú prehru v rámci týchto 20% pre susedné územie, pretože do projektov nemohol pristúpiť napríklad ani okres Spišská Nová Ves. Czesław Borowicz Ponieważ widzę Jana Skupina, który był jednym z ojców euroregionu, przypomina mi się taka sytuacja. Jesteśmy tuż przed rozpoczęciem Kongresu Założycielskiego. Stoimy na scenie w Miejskim Ośrodku Kultury i dyskutujemy o wyborze przewodniczącego obrad. Jan wskazuje na mnie. Ja jednak wyznaję zasadę, że tak ważną rolę powinien pełnić ten, kto poniósł największe zasługi. Ponieważ wolą Słowaków było, aby był to ktoś z polskiej strony naturalnym wyborem był Wendelin Haber, który najwięcej przyczynił się do tego, że doszło do założenia Euroregionu „Tatry”. Dziś myślę, że ten początek i taki wybór spowodował, że sprawy poszły w bardzo dobrym kierunku. To, że dziś jest tu i Wendelin Haber i Antoni Nowak to dowód na to, że euroregion po polskiej stronie ma niezmienne kierownictwo. To, co zostało osiągnięte do dzisiaj jest efektem przede wszystkim konsekwentnej działalności tych dwóch osób, które potrafiły czasem wbrew opinii społecznej wiele zdziałać. Trzeba też powiedzieć o pewnych różnicach, które od początku występowały między polską i słowacką stroną. Największą z nich była dysproporcja w strukturze administracyjnej. Na Słowacji reforma samorządowa poszła w trochę innym kierunku niż w Polsce i dlatego obec – najmniejsze ogniwo słowackiego samorządu jest słabe pod względem ekonomicznym i organizacyjnym. Natomiast w Polsce pierwsze ogniwo samorządu, czyli gmina jest ważnym podmiotem. Te różnice powodują, że do dzisiaj nie ma wspólnej strategii równej współpracy między tymi ogniwami. Euroregion „Tatry” dzięki swojemu kierownictwu oraz konsekwencji i pracowitości doszedł do tego, że jest ceniony i szanowany po obydwu stronach granicy, ale również przez inne euroregiony. To jest głównie zasługa naszej wiary w to, że idziemy w dobrym kierunku. Członkiem wspierającym po stronie polskiej zostało w 2009 roku województwo małopolskie. Mimo wszystko po 15 latach naszej działalności wśród zarządu województwa świadomość działalności euroregionu jest zdecydowanie za mała. Myślę, że prezentacja dorobku 15-lecia mogłaby być doskonałym pretekstem do tego, aby również zbliżyć władze Samorządowego Kraju Preszowskiego, Żylińskiego i Małopolski. Podkreślam, że największą zasługą euroregionu poza dystrybucji pieniędzy unijnych jest to, że my wspólnie zrobiliśmy za polskie i słowackie A. Nowak Pridal sa k nám Czesław Borowicz. Už sme takmer na konci našej debaty, ale môžeš sa s nami podeliť s nejakým postrehom o 15-tich rokoch činnosti Euroregiónu „Tatry”. Bol si predsa jedným z jeho zakladateľov. Czesław Borowicz Nakoľko vidím Jana Skupina, ktorý bol jedným z otcov euroregiónu, tak si spomínam na istú situáciu. Sme tesne pred začiatkom ustanovujúceho kongresu. Stojíme na javisku v Mestskom kultúrnom stredisku a diskutujeme o výbere vedúceho rokovania. Ján označí mňa. Avšak ja vyslovím názor, že takú dôležitú úlohu by mal plniť ten, kto má najväčšie zásluhy. Keďže Slováci chceli, aby to bol niekto z poľskej strany, prirodzenou voľbou bol Wendelin Haber, ktorý sa najviac pričinil o to, aby došlo k založeniu Euroregiónu „Tatry”. Dnes si myslím, že tento začiatok a taká voľby voľba spôsobila, že záležitosti mali veľmi dobrý smer. To, že je tu dnes Wendelin Haber a Antoni Nowak je dôkazom toho, že euroregión na poľskej strane má nemenné vedenie. To, čo bolo dosiahnuté do dnes je efektom predovšetkým dôslednej činnosti týchto dvoch osôb, ktoré časom dokázali napriek spoločenskej mienke veľa vykonať. Je potrebné tiež povedať o určitých rozdieloch, ktoré sa od začiatku objavovali medzi poľskou a slovenskou stranou. Najväčším z nich bola disproporcia v administratívnej štruktúre. Na Slovensku reforma samospráv nabrala trochu iný smer ako v Poľsku a preto obec – najmenšie ohnivko slovenskej samosprávy je slabé, zo strany ekonomiky a organizácie. Naproti tomu v Poľsku prvé ohnivko samosprávy, čiže gmina je dôležitým subjektom. Tieto rozdiely spôsobujú, že do dnešnej doby nie je spoločná stratégia rovnomernej spolupráce medzi týmito ohnivami. Dnes sme vďaka tejto dvojici ako aj dôslednosti a pracovitosti dospeli k tomu, čím je euroregión. Cenia a vážia si ho na obidvoch stranách hraníc, ale rovnako aj iné euroregióny. To je hlavne zásluha našej viery v to, že ideme správnym smerom. Podporným členom na poľskej strane sa stalo v roku 2009 Malopoľské vojvodstvo. Po 15 rokoch našej činnosti je napriek všetkému v správe vojvodstva vedomie činnosti euroregiónu bezpochyby príliš nízke. Myslím si, že prezentácia 15-ročných výsledkov by mohla byť dokonalým pretextom na to, aby sa rovnako 41 Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... ministerstwo spraw zagranicznych największą robotę na pograniczu polsko-słowackim. Ja twierdzę, że to jest niewyobrażalna praca, którą dopiero docenią następne pokolenia i historycy. U jej podstaw była nasza wiara, wzajemne zaufanie i zrozumienie. Dlatego potrafiliśmy siłą oddziaływania i umiejętnościami organizacyjnymi pokonać na granicy polskosłowackiej te przeszkody, które przeszkadzały w codziennym życiu. Stał się to w naturalny sposób. Z PRZESZŁOŚCI… • Z MINULOSTI... zblížili vlády Prešovského, Žilinského samosprávneho kraja a Malopoľska. Zdôrazňujem, že najväčším prínosom euroregiónu okrem distribúcie peňazí EÚ je to, že my sme spoločne urobili za poľské a slovenské ministerstvá zahraničných vecí najväčšiu robotu na poľsko-slovenskom pohraničí. Tvrdím, že je to nepredstaviteľná práca, ktorú ocenia až nasledujúce pokolenia a historici. Na jej základe bola naša viera, vzájomná dôvera a porozumenie. Preto sme dokázali silou pôsobenia a organizačnými schopnosťami prekonať na poľsko-slovenskej hranici tie prekážky, ktoré prekážali v každodennom živote. Stalo sa to prirodzene. A. Nowak Dziękuję Ci bardzo. Poruszyłeś wątek nie dostrzegany przez władze wojewódzkie po jednej i po drugiej stronie. Przecież subsydialność w demokratycznym europejA. Nowak skim kraju jest rzeczą Veľmi pekne ti ďaważną. Władze regionalkujem. Načrtol si tému, Uczestnicy dyskusji o 15 latach transgranicznej działalności ne jakby nie dostrzegały ktorej nebola venovaEuroregionu “Tatry”, Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej tej pomocniczości, którą ná pozornosť zo strany w Nowym Targu, 23.04.2010 r., fot. arch. ZET my realizujemy, choćby krajských orgánov ani na poprzez nasze kontakty, poprzez to, że dobrze się jednej ani na druhej strane. Subsidiarita v demokrozumiemy nawzajem, że razem tworzymy pożyteczratickej európskej krajiny je predsa veľmi dôležitá. ne projekty. Podsumowując dzisiaj 15 lat działalnoRegionálne orgány nedokázala pochopiť, že jestli ści uświadomiliśmy sobie, ile w tym czasie ważnych subsidiarity, ktorý sme si uvedomiť, dokonca aj prosrzeczy udało się zrobić na polsko-słowackim pogratredníctvom našich kontaktov že je dobre rozumieniczu. me, že spoločne sme vytvoriť užitočné projekty. Na záver, dnes po 15 rokoch činnosti sme si uvedomili, P. Bąk koľko z tej doby by mohli dôležité veci byť vykonané Piękna wypowiedź Cześka skłania mnie do jeszna Poľsko-slovenskej hranici. V demokratickom štáte cze jednej refleksji, którą dla porządku trzeba zapisać. je suverenita predsa veľmi dôležitá. Regionálne orW zasadzie w ciągu 15 lat działalności nigdy wegány ako keby nevideli účinnosť, ktorú realizujeme, wnątrz euroregionu nie wystąpił żaden poważny hoci aj prostredníctvom našich kontaktov, že si dobre konflikt na płaszczyźnie polsko-słowackiej czy werozumieme, že spoločne vytvárame užitočné projekwnątrz jednego lub drugiego stowarzyszenia. Przez ty. Zhrnúc tých 15 rokov činnosti sme si uvedomili, te lata byliśmy też wolni od wpływu polityki. To jest koľko dôležitých veci sa v tom čase urobilo na poľbardzo istotne, bo nawet samorząd, który w Polsce sko-slovenskom pohraničí. jest bardzo trafiony, nie uniknął wciągnięcia w debatę polityczną, manipulowania, rozgrywania i dzieleP. Bąk nia ludzi. Nas to przez te wszystkie lata kompletnie Krásne slová Cześka ma vedú k ďalšej reflexii, nie dotknęło i ja osobiście uważam to w kontekście ktorú je potrebné zapísať. V skutočnosti počas celých tego, co mówił Czesiek za bardzo duży dorobek. tých 15 rokov činnosti sa nikdy v rámci euroregiónu nevyskytol žiadny vážny konflikt medzi Poľskom W. Haber a Slovenskom, alebo vo vnútri jedného alebo druhéChciałbym podziękować za to dzisiejsze spotho združenia. V priebehu tých rokov sme boli aj bez kanie obu jego inicjatorom, czyli dyrektorom biur politického vplyvu. Je veľmi dôležité, pretože aj saw Nowym Targu i Kieżmarku. Uświadomiło nam ono, że mospráva, ktorá v Poľsku je veľmi výstižná, neunikla współpraca, której podjęliśmy się prawie 16 lat temu, politickej diskusii, manipulácii, rozohrávke a deleniu a nawet jeszcze wcześniej w sposób nie formalny, dziś ľudí. Nás sa to po tie všetky roky nedotklo, čo ja może być dla nas źródłem satysfakcji z dobrze wypełosobne v kontexte toho, čo povedal Czesiek, povanionego zadania. Dziękuję wszystkim za obecność. žujem za veľmi veľký výkon. 42 J. Skupin Pozwólcie, abym na koniec powiedział jeszcze jedno – cieszę się, że byłem tu dziś między wami. A. Nowak Dziękuję Państwu za przybycie. Ta dyskusja przejdzie do historii euroregionu, ponieważ została utrwalona w nagraniu, a jej zapis zostanie opublikowany w naszym jubileuszowym roczniku Pogranicze Polsko-Słowackie, aby wszystko, co zostało tutaj powiedziane pozostało dla potomności, pod strzechami wszystkich chałup, kamienic i wielkich domów w Polsce i na Słowacji. W. Haber Chcel by som sa poďakovať za dnešné stretnutie obom organizátorom, čiže riaditeľom kancelárií v Novom Targu a v Kežmaroku. Uvedomili sme si, že spolupráca, ktorú sme začali takmer pred 16 rokmi, ba formálne dokonca aj skôr, dnes môže byť pre nás zdrojom spokojnosti z dobre vykonanej úlohy. Ďakujem Vám všetkým za vašu prítomnosť. J. Skupin Dovoľte, aby som na koniec povedal ešte jedno. Tešim sa, že som tu dnes mohol byť medzi Vami. A. Nowak Ďakujem Vám za účasť. Táto diskusia sa zapíše do dejín euroregiónu, pretože bola nahrávaná, jej zápis bude uverejnený v jubilejnom ročníku Pohraničie poľsko-slovenské, aby všetko o čom sme tu rozprávali bolo odovzdané ďalším generáciam, pod strechami všetkých domov, bytov a veľkých domov v Poľsku aj na Slovensku. Preklad: Kuckowicz 43 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE dr Kazimierz Jóskowiak Euroregion – europejski projekt integracyjny czasów współczesnych Idea zjednoczonej Europy przeżywała wzloty i porażki, miała swych rzeczników i zdrajców, bojowników i mediatorów. Wpłynęły na nią chrześcijańskie misje i wyprawy krzyżowe, wojny o niepodległość i następstwo tronu, spory dynastyczne i podziały terytorialne, przymierza europejskich władców i napoleońskie roszczenia do hegemonii, traktaty pokojowe w Wersalu, hitlerowska krucjata na rzecz „Nowej Europy”, tworzenie bloków militarnych i połączenie się państw zachodniej Europy w wyniku zimnej wojny. W końcu idea Europy wspólnot stała sie historyczną rzeczywistością w „domu europejskim”. Zapoczątkowany w latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia proces integracji nabierał powoli rozpędu. Mimo barier i zahamowań przechodził on przez kolejne etapy, zmierzając do coraz wyższych stopni integracji. Proces ten wpływał zarazem na kształt polityki wewnętrznej i zewnętrznej uczestniczących w nim państw i społeczeństw. Różne też były zarówno oceny, jak i postawy wobec toczącego się procesu integracji. Euroentuzjazm, eurorealizm, eurosceptyzm i eurofobia towarzyszyły kolejnym etapom integracji europejskiej. Wiele kwestii dotyczących integracji podejmowanych w dyskusjach związanych z pierwszymi latami funkcjonowania Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali oraz Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, mimo upływu czasu, a także zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych, nadal jest aktualnych w europejskiej myśli politycznej (np. kwestie związane z modelem integracji, kryteriami rozszerzania, zasięgiem integrującej się Europy, ścieraniem się interesów narodowych ze wspólnotowymi). Z lokalnego punktu widzenia, procesy integracji europejskiej najbardziej bezpośredni wymiar, najbliższy obywatelowi znajdują właśnie na najniższym 44 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE dr Kazimierz Jóskowiak Euroregión ako európsky integračný projekt súčasnosti Myšlienka zjednotenej Európy mala svoje vzlety a úpadky, svojich propagátorov a zradcov, bojovníkov a sprostredkovateľov. Ovplyvnili ju kresťanské misie a križiacke výpravy, národnooslobodzovacie vojny, krvavé konflikty o následníctvo trónu, dynastické spory a nezhody pri deleniach území, aliancie európskych vladárov a napoleonské nároky na hegemóniu, Versaillská mierová zmluva, hitlerovské ťaženie v mene „Novej Európy”, vytvorenie vojenských blokov a spojenie sa štátov západnej Európy v dôsledku studenej vojny. Nakoniec sa idea Európy spoločenstiev stala historickou realitou v „európskom dome”. Integračný proces, ktorý začal v 50. rokoch minulého storočia sa postupne zrýchľoval. Navzdory rozličným bariéram a brzdiacim faktorom prechádzal jednotlivými etapami smerujúc k čoraz vyšším formám integrácie. Súčasne ovplyvňoval aj celkovú vnútornú a vonkajšiu politiku zúčastnených štátov a spoločnosti. Rozličné boli tiež hodnotenia a postoje vo vzťahu k prebiehajúcemu integračnému európskemu procesu. Jeho jednotlivé etapy sprevádzali euronadšenie, eurorealizmus, euroskepsa a eurofóbia. A hoci už odvtedy uplynula dlhá doba a došlo k zmenám vnútorných a zahraničnopolitických pomerov, viaceré otázky, ktoré sa nastoľovali v prvých rokoch fungovania Európskeho spoločenstva uhlia a ocele a Európskeho hospodárskeho spoločenstva sú v európskom politickom myslení naďalej aktuálne. Ide napríklad o otázky ako sú model integrácie, kritériá rozširovania, rozsah integrujúcej sa Európy, konflikty národných záujmov so záujmami európskeho spoločenstva ako celku. Ak sa na procesy európskej integrácie pozeráme z lokálnej perspektívy, priamy a pre občanov najbližší rozmer tohto procesu badať práve v tých naj- szczeblu podziału polityczno-administracyjnego. Dotyczy to przede wszystkim obszarów przygranicznych, na których konieczność podjęcia wspólnych działań z sąsiadem zza granicy często warunkowała i nadal warunkuje skuteczność rozwiązania problemów żywotnie dotyczących tych społeczności. Termin „euroregion” nie występuje ani w oficjalnych dokumentach Unii Europejskiej, ani w umowach międzypaństwowych dotyczących współpracy transgranicznej, nie ma więc charakteru oficjalnego. Jednocześnie jest to pojęcie mocno ugruntowane w literaturze przedmiotu i w praktyce współdziałających obszarów przygranicznych. Euroregion to instytucjonalnie zakreślona współpraca zawiązywana przez społeczności, władze lokalne oraz inne organizacje, ujęta w różnego rodzaju porozumienia i umowy, a dotycząca bezpośredniej współpracy przekraczającej granice jednego państwa. Euroregion wyróżniają: geograficzne wyodrębnienie, wspólne tradycje kulturowe, zamiar długofalowej współpracy ponad granicami dla trwałego wzrostu, przyjęcie norm i procedur postępowania, powołanie organizmów, które zapewniają trwałość i celowość działań w interesie określonej zbiorowości przygranicznej. Zinstytucjonalizowana współpraca transgraniczna w Europie Zachodniej w ramach euroregionów ma pięćdziesięcioletnią historię. Powstawały one w ścisłym związku z procesami integracyjnymi na pograniczach niemiecko-holenderskim, a także niemiecko-francuskim i niemiecko-belgijskim. Pierwszy euroregion utworzony w roku 1958 na pograniczu niemiecko-holenderskim – Euregio – ukształtował pewien model współpracy właściwy dla poziomu rozwoju gospodarczego i społecznego tych państw. W następnych latach na pograniczach Europy Zachodniej powstały: Euregio Rhein-Waal utworzony w roku 1973 jako niemiecko-holenderski publicznoprawny Związek Celowy prawa niemieckiego, Euregio Maas-Rhein – powstały w roku 1976 na granicy niemieckiej, holenderskiej i belgijskiej i funkcjonujący obecnie według prawa holenderskiego, Ems-Dollart Region – transgraniczny, niemiecko -holenderski Związek Celowy prawa niemieckiego powstały w 1977 roku, Euregio Rhein-Maas-Nord – niemiecko-holenderski publicznoprawny Związek Celowy prawa niemieckiego założony w roku 1978. Kolejne euroregiony zaczęły się pojawiać na obszarach granicznych państw członkowskich Wspólnot Europejskich w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia. Wówczas to Wspólnoty Europejskie dostrzegły, że euroregiony mogą być ważnym ogniwem integracji społecznej i gospodarczej wewnątrz kształtującego się europejskiego ugrupowania i wzbogaciły nižších článkoch politicko-správneho usporiadania. Povedané osobitne platí pre prihraničné územia, kde nezriedka potreba realizácie spoločných aktivít zo susedmi spoza hraníc podmieňovala a naďalej aj podmieňuje efektívnosť riešenia otázok životne dôležitých pre tamojšie obyvateľstvo. Termín „euroregión“ sa nevyskytuje v oficiálnych dokumentoch Európskej únie a tiež sa nenachádza v medzinárodných dohodách týkajúcich sa cezhraničnej spolupráce, preto nemá oficiálnu povahu. Súčasne je to zaužívaný pojem v literatúre k tejto téme a v praxi kooperujúcich prihraničných území. Euroregión je inštitucionalizovaná spolupráca komunít, miestnych úradov a ostatných organizácii, fixovaná dohodami a zmluvami rozličného druhu a vzťahujúca sa na bezprostrednú spoluprácu presahujúcu hranice jedného štátu. Euroregióny majú nasledovné znaky: geografické vymedzenie, spoločné kultúrne tradície, zámer dlhodobej cezhraničnej spolupráce v záujme trvalého rastu, uplatnenie určitých noriem a postupov, zriadenie inštitúcií zabezpečujúcich trvalosť a účelnosť aktivít v záujme vymedzeného prihraničného spoločenstva. Inštitucionalizovaná cezhraničná spolupráca euroregiónov má v Západnej Európe už päťdesiatročnú tradíciu. Tieto euroregióny vznikali v tesnej nadväznosti na integračné procesy v pohraničných územiach: nemecko-holandskom, nemecko-francúzskom a nemecko-belgickom. Prvý euroregión s názvom Euregio, ktorý zriadili na nemecko-holandskom pohraničí v roku 1958 umožnil vytvoriť model spolupráce prispôsobený úrovni ekonomického a sociálneho rozvoja týchto štátov. V ďalších rokoch v pohraničných územiach Západnej Európy vznikli: Euregio Rhein-Waal, ustanovený v roku 1973 ako nemecko-holandské verejnoprávne účelové združenie podľa nemeckého práva; Euroregio Maas-Rhein, ktorý vznikol v roku 1976 na hraniciach nemeckej, holandskej a belgickej a v súčasnosti funguje na základe holandského práva; Ems - Dollart Region, ako cezhraničné nemecko-holandské účelové združenie, ktoré bolo založené podľa nemeckého práva v roku 1977; Euregio Rhein-Maas-Nord – nemecko-holandské verejnoprávne účelové združenie podľa nemeckého práva založené v roku 1978. Ďalšie euroregióny začali vznikať v pohraničných územiach členských štátov Európskych spoločenstiev v 90. rokoch minulého storočia. V tom čase si európske spoločenstvá všimli, že euroregióny môžu byť významným článkom spoločenskej a ekonomickej integrácie v rámci formujúceho sa európskeho zoskupenia a že obohatili regionálnu politiku o nové riešenie, ako bol program INRERREG - právny a finančný nástroj na podporu cezhra- 45 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE politykę regionalną o nowe rozwiązanie, jaką był program INRERREG – prawno-finansowy instrument wsparcia współpracy transgranicznej. W tym samym czasie zaczęły powstawać euroregiony na polskich pograniczach, dołączając do europejskiego projektu integracyjnego na poziomie lokalnym. Pojawienie się po roku 1989 się na pograniczach Polski z krajami sąsiednimi euroregionów – to wynik działań oddolnych, podejmowanych przez władze terytorialne położone po obydwu stronach granic, a także w trzech lub więcej sąsiadujących ze sobą państwach, jak i rezultat inicjatyw rządowych. W większości inicjatywy powołania euroregionów łączyły się we wspólnym, często mozolnym procesie uzgodnień i podejmowania decyzji. Chronologię powstawania euroregionów w Polsce obrazuje poniższa tabela: STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE ničnej spolupráce. V tom čase začali vznikať euroregióny aj v poľských prihraničných územiach a takto sa na lokálnej úrovni zapájali do európskeho integračného projektu. Zjavenie sa euroregiónov v roku 1989 na poľskom pohraničí bolo výsledkom iniciatív zdola, ktoré vyvíjali územné správne orgány na oboch stranách hraníc, taktiež aj v troch a viac vzájomne susediacich štátoch ako aj vládnych iniciatív. Vo väčšine prípadov sa iniciatívy smerujúce k zriaďovaniu regiónov spájali v spoločnom, často nesmierne náročnom procese hľadania riešení a rozhodovania. Chronológiu zriaďovania euroregiónov v Poľsku charakterizuje nasledujúca tabuľka: Lp. Por.č. Nazwa euroregionu Názov euroregiónu Data powstania Dátum vzniku z udziałem następujących państw: za účasti týchto štátov: 1. Nysa 21 grudnia 1991 21.december 1991 Polska – Czechy – Niemcy Poľsko – Česko – Nemecko 2. Karpacki 14 lutego 1993 14. február 1993 Polska – Słowacja – Węgry – Ukraina Poľsko – Slovensko –Maďarsko – Ukrajina 3. Sprewa-Nysa-Bóbr 21września 1993 21. september 1993 Polska – Niemcy Poľsko – Nemecko 4. Pro Europa Viadrina 21 grudnia 1993 21. december 1993 Polska – Niemcy Poľsko – Nemecko 5. Tatry 26 sierpnia 1994 26. august 1994 Polska – Słowacja Poľsko – Slovensko 6. Bug 29 września 1995 29. september 1995 Polska – Ukraina – Białoruś Poľsko – Ukrajina – Bielorusko 7. Pomerania 15 grudnia 1995 15. december 1995 Polska – Niemcy – Szwecja Poľsko – Nemecko – Švédsko 8. Glacensis 5 grudnia 1996 5. december 1996 Polska – Czechy Poľsko – Česko 9. Niemen 6 czerwca 1997 6. jún 1997 Polska – Litwa – Białoruś Poľsko – Litva – Bielorusko 10. Pradziad 2 lipca 1997 2. júl 1997 Polska – Czechy Poľsko – Česko 22 lutego 1998 22. február 1998 Polska – Litwa – Łotwa –Obwód Kaliningradzki (Federacja Rosyjska) – Dania – Szwecja Poľsko – Litva – Lotyšsko – Kaliningradská oblasť (Ruská federácia) – Dánsko – Švedsko 11. 46 Bałtyk 12. Śląsk Cieszyński 22 kwietnia 1998 22.apríl 1998 Polska – Czechy Poľsko – Česko 13. Silesia 20 września 1998 20.september 1998 Polska – Czechy Poľsko – Česko 14. Beskidy 9 czerwca 2000 9. jún 2000 Polska – Czechy – Słowacja Poľsko – Česko – Slovensko 15. Puszcza Białowieska 25 maja 2002 25. máj 2002 Polska – Białoruś Poľsko – Bielorusko 16. Łyna - Ława 4 września 2003 4.september 2003 Polska – Obwód Kaliningradzki (Rosja) Poľsko – Kaliningradská oblasť (Ruská federácia) Kalendarium powstawania euroregionów koresponduje z dwustronnymi inicjatywami transgranicznymi Polski zgłaszanymi wobec państw sąsiednich, w szczególności w zakresie stworzenia dwustronnych międzypaństwowych ram prawnych. Nie ulega wątpliwości, iż były to pozytywne sygnały natury politycznej i prawnej, które zachęcały samorząd terytorialny na wszystkich obszarach granicznych Polski do tworzenia powiązań sieciowych z partnerami po drugiej stronie granicy, w układzie dwu- lub wielostronnym. Rozwijająca się współpraca transgraniczna w zinstytucjonalizowanej formie, jakim są euroregiony, stała się jednym z podstawowych elementów polskiej strategii integracji z wysoko rozwiniętymi krajami Unii Europejskiej. Główne przesłanki tworzenia euroregionów, najczęściej w warunkach rozwiniętej współpracy transgranicznej, to: historyczne – rozumiane jako istnienie dla danego obszaru wspólnych związków historycznych powiązanych z podobnymi warunkami geograficznymi; polityczne – dążenie partnerów transgranicznych do włączenia się w proces politycznej integracji Europy ze świadomością, że w miarę postępu integracyjnego, słabnąć będzie efekt granicy; gospodarcze – nadzieja na odwrócenie niekorzystnych dotąd skutków peryferyjności i uzyskania korzyści z położenia, bądź wzdłuż granic wewnętrznych Wspólnot Europejskich, bądź też granicząc z obszarami wspólnotowymi oraz ożywienie gospodarcze, dzięki zmianie charakteru granic z politycznych na ekonomiczne, o coraz większym przenikaniu oraz rozwój pobudzany inwestycjami i innymi przedsięwzięciami wspartymi środkami finansowymi z programów pomocowych Wspólnot Europejskich; socjologiczne – krystalizowanie się dojrzałej przestrzeni pogranicza prowadzi także do procesu integracji społecznej, czyli osiągnięcia stanu, w którym członkowie danej wspólnoty transgranicznej podzielają na zasadzie ugody społecznej określone reguły Kalendárium vzniku euroregiónov korešponduje s dvojstrannými cezhraničnými iniciatívami, ktorými Poľsko oslovovalo susedné krajiny, osobitne v otázke vytvorenia dvojstranných medzištátnych právnych rámcov. Niet pochýb o tom, že to boli pozitívne politické a právne signály, ktoré povzbudzovali orgány územnej samosprávy všetkých pohraničných oblastí Poľska k vytváraniu sieťových väzieb s partnermi spoza hraníc a to v ich dvoj- alebo viacstrannej konfigurácii. Rozvoj cezhraničnej spolupráce v inštitucionalizovanej podobe, akou sú euroregióny sa stal jedným zo základných prvkov poľskej stratégie integrácie s rozvinutými krajinami Európskej únie. K hlavným predpokladom formovania euroregiónov prevažne v podmienkach rozvinutej cezhraničnej spolupráce patria tieto: historické – chápané ako existencia historických väzieb spoločných pre danú oblasť a spojených s obdobnými zemepisnými podmienkami; politické – snaha cezhraničných partnerov začleniť sa do procesu politickej integrácie Európy s vedomím, že úmerne s prehlbovaním integračného procesu sa bude oslabovať efekt hranice; ekonomické – nádej na odvrátenie doposiaľ negatívnych následkov periférnej polohy a na získanie výhod zo zemepisnej lokalizácie, a to buď pozdĺž vnútorných hraníc európskych spoločenstiev alebo v bezprostrednom susedstve týchto hraníc, zmena povahy hraníc z politickej na ekonomickú, ich čoraz väčšia priepustnosť a tiež celkový rozvoj stimulovaný investíciami a ďalšími aktivitami s finančnou podporou programov pomoci Európskych spoločenstiev; sociologické – ustaľovanie sa zrelého pohraničného priestoru vedie k procesu spoločenskej integrácie, teda k stavu, v ktorom členovia toho – ktorého cezhraničného spoločenstva po vzájomnej dohode zdieľajú určité princípy – spája ich podobnosť vytýčených cieľov a spôsobov, akými tieto ciele realizujú. V poľskej praxi zahraničnej spolupráce vo forme 47 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE – łączy ich podobieństwo celów, do jakich starają się zmierzać i sposobów, w jaki je realizują. W polskiej praktyce współpracy transgranicznej w formie euroregionów, ukształtowały się dwa modele prawno instytucjonalne: samorządowy – polegający na tworzeniu po stronie polskiej, w oparciu o Prawo o stowarzyszeniach – celowego związku gmin, który wchodził w porozumienie z podobnym związkiem po drugiej stronie granicy. Ten typ formalizacji współpracy dominował na pograniczu zachodnim oraz w większej części pogranicza południowego. Dotyczy to takich euroregionów, jak: Pomerania, ProEuropa Viadrina, Sprewa-Nysa-Bóbr, Nysa, Glacensis, Pradziad, Silesia, Śląsk Cieszyński, Beskidy i Tatry; administracyjno-samorządowy polegający na tworzeniu przez regionalne i lokalne organy władzy rządowej i samorządowej, ponadgranicznego związku międzyregionalnego lub związku transgranicznego. Przykładem takiego sposobu instytucjonalizacji współpracy euroregionalnej był proces tworzenia euroregionów: Karpackiego, Bug, Niemen i Bałtyk. Dzisiaj większość euroregionów z polskim udziałem ma charakter samorządowy. Współpracę transgraniczną w formie euroregionu można zatem określić jako formę współpracy międzynarodowej i współpracy transgranicznej, która wyróżnia się: 1) wyższym stopniem instytucjonalizacji struktur współpracy transgranicznej, 2) powoływaniem w związku z tym stowarzyszeń, rad euroregionu, sekretariatów, grup roboczych, komitetów zarządzających, itp. W sensie funkcjonalnym euroregion: po pierwsze – należy traktować jako istotny element czy też formę uspołecznienia polityki, dzięki której angażuje i włącza się mieszkańców obszarów granicznych w stosunki międzynarodowe; po drugie – jest formułą, która cywilizuje kontakty transgraniczne, pozwala wzajemnie się poznać, uczy tolerancji, łagodzi lub niweluje antagonizmy; po trzecie – ma za zadanie zmienić podejście mieszkańców regionów granicznych do kwestii granicy i pojmowania jej nie jako dzielącej, odgradzającej, izolującej, lecz granicy jako obszaru pozytywnej aktywności i sąsiedzkiej integracji; po czwarte – stanowi w procesie integracji formę wyższego stadium organizacyjnego współdziałania transgranicznego; po piąte – może być ważnym instrumentem budowy pozycji i aktywnej roli państw, które posiadając wzdłuż swych granic obszary współpracy transgranicznej, pośrednio tworzą warunki do przyjaznego i bezpiecznego sąsiedztwa. Jeśli spojrzeć na euroregiony od strony ich styku z polityką zagraniczną to nie należy zapominać, że ich powstanie były pośrednio wynikiem daleko idących uzgodnień i harmonizacji kierunków i zasad polityk zagranicznych państw sąsiednich przyzwa- 48 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE euroregiónov sa vytvorili dva právne -inštitucionálne modely: samosprávny, založený na vytváraní záujmového združenia obci na poľskej strane na základe Zákona o združeniach. Takéto združenie uzatváralo dohodu s obdobným združením spoza hraníc. Ten typ formalizácie spolupráce prevládal v západnom pohraničí a v prevažnej časti južného pohraničia. Platil pre nasledovné euroregióny: Pomerania, ProEuropa Viadrina, Sprewa-Nysa-Bóbr, Nysa, Glacensis, Pradziad, Silesia, Śląsk Cieszyński, Beskydy a Tatry; model administratívno-samosprávny sa zakladal na vytváraní cezhraničného medziregionálneho zväzku alebo ustanovení cezhraničného zväzku regionálnymi a lokálnymi orgánmi štátnej správy a samosprávy. Príkladom takého spôsobu inštitucionlizácie euroregionálnej spolupráce bol proces konštituovania týchto euroregiónov: Karpatského, Bug, Niemen a Bałtyk. V súčasnosti sa väčšina euroregiónov s poľskou účasťou zakladá na samosprávnom modeli. Celkove sa cezhraničná spolupráca v podobe euroregiónu môže charakterizovať ako forma medzinárodnej spolupráce a cezhraničnej spolupráce s nasledovnými znakmi: 1) vyšší stupeň inštitucionalizácie štruktúr cezhraničnej spolupráce, 2) s tým spojené konštituovanie združení, rád euroregiónu, sekretariátov, pracovných skupín, riadiacich výborov a pod. Euroregión vo funkcionálnom chápaní: po prvé by sa mal brať ako významný prvok alebo forma socializácie politiky, ktorá umožňuje aktivizovať a zapájať obyvateľov prihraničných území do medzinárodných vzťahov; po druhé – je konceptom, ktorý civilizuje cezhraničné styky, umožňuje vzájomné spoznávanie sa obyvateľstva, vedie k tolerancii, zmierňuje alebo odstraňuje antagonizmy; po tretie - kladie si ako úlohu meniť predstavu obyvateľstva prihraničných regiónov o hranici a presadzovať jej chápanie ako priestoru pozitívnych aktivít a susedskej integrácie, a nie ako niečoho, čo ľudí oddeľuje, prehradzuje a izoluje; po štvrté - predstavuje formu vyššieho organizačného štádia cezhraničnej kooperácie v integračnom procese; po piate - môže byť dôležitým nástrojom na tvorbu pozície a aktívnej úlohy štátov, ktoré tým, že si pozdĺž hraníc vytvorili územia cezhraničnej spolupráce, zároveň nepriamo vytvárajú vhodné podmienky na priateľské a bezpečné susedské vzťahy. Pri nazeraní na regióny v ich vzťahu k zahraničnej politike neslobodno zabúdať, že k ich vzniku nepriamo prispeli aj vzájomné detailné dohody a harmonizácia princípov zahraničných politík susediacich štátov, ktoré jednotkám územnej samosprávy a ďalším subjektom umožňovali vstupovať do cezhraničných partnerských vzťahov. Môžeme lających na wchodzenie jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w partnerskie stosunki transgraniczne. Czy możemy zatem mówić o statusie międzynarodowym euroregionów? Euroregiony posiadają status międzynarodowy w sensie politycznym. Jako związki przygraniczne – dwu- lub wielostronne, są w swojej istocie międzynarodowe. Powstają świadomie z potrzeby uczestnictwa w powiązaniach z partnerem lub partnerami zagranicznymi. Kiedy powstaną, podejmują i kontynuują działalność, pobudzają międzynarodową świadomość społeczności lokalnej i regionalnej przejawiającej się w większej wrażliwości integracyjnej i większym poczuciu bycia wspólnotą europejską w rozumieniu obywatelskim. Stanowią długofalowe zamierzenie polityczne, gdyż tworzenie euroregionów może stanowić jeden ze sposobów integracji społecznej w Europie. Ze względu na swój międzynarodowy i integracyjny charakter korzystają z politycznego poparcia Rady Europy i Unii Europejskiej. W nurcie lokalnej europejskiej integracji powstawał i kształtował się polsko-słowacki euroregion – „Tatry”. W odniesieniu do rozwoju i dotychczasowych efektów działalności euroregionu można postawić następujące pytania: • W jakich warunkach przebiega dzisiaj polsko- słowackie sąsiedztwo? • Jaki rodzaj organizacji stanowi dzisiaj Euroregion „Tatry”? • Czy i na ile da się określić poziom integracji w euroregionie? • Czy i na ile zaistniały przesłanki dla wytworzenia więzi społecznej i „euroregionalnej tożsamości” mieszkańców obszaru przygranicznego? • Jakie perspektywy dla współpracy i sąsiedztwa tworzą się w obecnych warunkach na pograniczu polsko-słowackim? W jakich warunkach przebiega dzisiaj polsko-słowackie sąsiedztwo? Polskę i Słowację łączy wyraźne podobieństwo dziejów historycznych, utrzymywanie wielowiekowych związków gospodarczych, społecznych i kulturalnych, podobieństwo przeobrażeń systemowych oraz podobieństwo językowe. Stwarza to w aktualnych korzystnych warunkach – członkostwa w Unii Europejskiej pełną możliwość wzmożenia procesów integracyjnych pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Republiką Słowacji, szczególnie na ich terenach przygranicznych. Analizy ekspertów z różnych dziedzin potwierdzają, że sytuacja pogranicza polsko-słowackiego jest korzystna dla rozwoju współpracy przygranicznej. Jaki rodzaj organizacji stanowi dziś Euroregion „Tatry”? Euroregion jest głównym, ale nie jedynym instytucjonalnym narzędziem (podmiotem) na pograniczu wspierającym integrację finansowo, teda hovoriť o medzinárodnom postavení regiónov? V politickom zmysle takéto postavenie euroregióny skutočne majú. Ako prihraničné zväzky, či už dvojalebo viacstranné sú zo svojej podstaty medzinárodné. Vznikajú vedome na základe potreby vstupovať do vzťahov s partnerom či partnermi zo zahraničia. A keď už vzniknú, vtedy začínajú s aktivitami a pokračujú v nich, čím stimulujú medzinárodné vedomie miestneho a regionálneho spoločenstva, ktoré sa následne prejavuje nárastom jeho integračnej senzitivity a občianskeho sebauvedomenia ako európskeho spoločenstva. Predstavujú dlhodobé politické zámery, pretože vytváranie euroregiónov môže byť jedným zo spôsobov spoločenskej integrácie Európy. Vzhľadom na svoju medzinárodnú a integračnú povahu majú politickú podporu Rady Európy a Európskej únie. Takto v rámci lokálnej európskej integrácie vznikal a formoval sa poľsko-slovenský Euroregión „Tatry“. V súvislosti s týmto jeho rozvojom a doposiaľ získanými výsledkami je možné si položiť nasledovné otázky: • Za akých podmienok sa dnes realizujú poľsko-slovenské susedské vzťahy? • Aký druh organizácie predstavuje v súčasnosti Euroregión „Tatry“? • Či a do akej miery je možné stanoviť úroveň integrácie v tomto euroregióne? • Či a nakoľko vznikli predpoklady na vytvorenie siete medziľudských vzťahov a „euroregionálnej identity” medzi obyvateľstvom prihraničných teritórií? • Aké sa v dnešných podmienkach vytvárajú perspektívy pre budúcu spoluprácu a susedské vzťahy na poľsko-slovenskom pohraničí? Za akých podmienok sa dnes realizujú poľsko-slovenské susedské vzťahy? Poľsko a Slovensko spája zreteľná podobnosť historických osudov, udržiavanie vzájomných ekonomických, spoločenských a kultúrnych prepojení, príbuznosť systémovej transformácie a jazykov. V dnešných priaznivých podmienkach vyplývajúcich z členstva v Európskej únii sú to výhodné predpoklady intenzifikácie procesu integrovania Poľskej republiky so Slovenskou republikou, osobitne v ich vzájomne susediacich prihraničných oblastiach. Analýzy rozličných expertov potvrdzujú, že situácia na poľsko-slovenskom pohraničí je priaznivá pre rozvoj prihraničnej spolupráce. Aký druh organizácie predstavuje v súčasnosti Euroregión „Tatry“? Euroregión je síce hlavný, ale nie jediný inštitucionálny nástroj (subjekt), ktorý integráciu pohraničných území podporuje finančne, organizačne a morálne. Vďaka jeho aktivitám je možné hovoriť o susedstve ako o spoločenskom systéme. Zjednodušuje totiž vzťahy medzi orgánmi samosprávy, združeniami a spolkami, vysokými ško- 49 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE organizacyjnie i moralnie. Praca euroregionu sprawia, że można mówić o sąsiedztwie jako systemie społecznym. Ułatwia on więzi między organami władzy samorządowej, stowarzyszeniami i kręgami osób, uczelniami i szkołami, związkami wyznaniowymi i kościołami, instytucjami wyspecjalizowanymi. W działalności euroregionu występują elementy integracji funkcjonalnej widoczne w długofalowej i systematycznej współpracy na rzecz trwałego rozwoju w różnych obszarach, w szczególności: ekorozwoju, planowania i zagospodarowania przestrzennego, infrastruktury, współpracy gospodarczej, turystycznej, współpracy w dziedzinie nauki, oświaty i kultury oraz zagospodarowaniu środków finansowych Unii Europejskiej. Czy i na ile da się określić poziom integracji euroregionu? Na pytanie o poziom integracji można odpowiedzieć tylko po przeprowadzeniu badań wśród podmiotów wchodzących w stosunki wymiany transgranicznej. Poziom ten trudno jednak określić tylko na podstawie badania opinii publicznej. Należałoby zbadać rzeczywiste więzi funkcjonalne i ich normatywne gwarancje, tak jak przebiegają one przez układy instytucjonalne i osobiste, publiczne i prywatne. Ale już dzisiaj, bez szczegółowych badań zauważalne są stosunkowo wyraziste i intensywne powiązania w zakresie ochrony środowiska, transgranicznego planowania komunalnego, wymiany szkolnej, naukowej, kulturalnej i sportowej, pozyskiwania środków z funduszy Unii Europejskiej. Dostęp do środków pomocowych Unii Europejskiej skutkuje rozwojem inicjatyw lokalnych, sprzyja urzeczywistnianiu przedsięwzięć transgranicznych, umacniających orientację na współpracę i owocujących więzią społeczną. Integracji służą władze euroregionu, przyznane fundusze pomocowe, systemy łączności, procedury podejmowania decyzji, oddziaływanie na opinię publiczną. Czy i na ile zaistniały przesłanki dla wytworzenia więzi społecznej i „tożsamości” mieszkańców obszaru przygranicznego w ramach euroregionu? Wątpliwe, aby podstawą tożsamości mogła być kultura masowa, która z okazji imprez zbiorowych łączy przelotnie anonimową publiczność obu krajów. Mimo deklaracji otwartości na styczności ponadgraniczne nadal obserwuje się zachowawczość, a styczności te przebiegają głównie po linii zakupów towarów i usług. Poszerza sie jednak krąg osób, które z rozmysłem uczą się języka sąsiada, a przez to uzyskują dostęp do jego uniwersów symbolicznych (kultury) i nie tylko. Nie mogąc wskazać na treść „trzeciej kultury” spajającej pogranicze, da się wyróżnić jej cechy formalne. Jedną jest gotowość do dialogu, drugą zaś (dobre) sąsiedztwo. Jakie perspektywy dla współpracy i są- 50 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE lami a ostatnými školskými zariadeniami, cirkvami a špecializovanými inštitúciami. V činnosti euroregiónu sú prítomné prvky funkcionálnej integrácie, ktoré badať v dlhodobej systematickej spolupráci v prospech udržateľného rozvoja, a to v rozličných oblastiach, osobitne vo sfére ekorozvoja, územného plánovania a hospodárenia, ekonomickej spolupráce, kooperácie v oblastiach ako sú turizmus, veda, osveta, kultúra a využívanie fondov Európskej únie. Či a ako je možné posúdiť úroveň integrácie euroregiónu? Otázku ohľadom úrovne integrácie je možné zodpovedať až po preskúmaní subjektov zapojených do vzťahov cezhraničnej výmeny. Spomenutá úroveň sa dá len ťažko určiť iba na základe prieskumov verejnej mienky. Bolo by totiž potrebné preskúmať reálne funkčné väzby a ich normatívne záruky, ktoré sa prelínajú inštitucionálnymi a osobnými, verejnými a súkromnými sústavami. Lenže už dnes aj bez nejakých podrobných výskumov je vidieť pomerne zreteľné a intenzívne väzby v oblasti ochrany životného prostredia, cezhraničného komunálneho plánovania, výmeny v oblasti školstva, vedy, kultúry a športu, získavania prostriedkov z fondov Európskej únie. Dôsledkom dostupnosti fondov pomoci Európskej únie je rozvoj miestnych iniciatív, ďalej priaznivé podmienky pre cezhraničné zámery, ktoré posilňujú orientáciu na kooperáciu a vyúsťujú do spoločenských väzieb. Integrácii napomáha vedenie euroregiónu, priznávané pomocné fondy, spojovacie systémy, mechanizmus rozhodovacieho procesu, pôsobenie na verejnú mienku. Či a nakoľko vznikli predpoklady na vytvorenie siete medziľudských vzťahov a „euroregionálnej identity” medzi obyvateľstvom prihraničných teritórií? Možno mať pochybnosti o tom, aby základom identity mohla byť masová kultúra, ktorá pri príležitosti podujatí pre širokú verejnosť dočasne spája anonymné publikum oboch krajín. Navzdory deklarovanej otvorenosti na cezhraničné kontakty naďalej badať konzervativizmus a kontakty sa realizujú hlavne vo sfére nákupov tovarov a služieb. Jednako sa rozširuje okruh osôb, ktoré si cieľavedome osvojujú reč susedov, a tým získavajú prístup k ich symbolickým univerzám (kultúre), no nielen k nej. Hoci nevieme špecifikovať obsah onej “tretej kultúry”, ktorá spája pohraničie, predsa možno vymedziť jej formálne znaky. Jedným z nich je pripravenosť na dialóg, druhým (dobré) susedstvo. Aké sú dnes perspektívy ďalšej spolupráce a susedských vzťahov poľsko-slovenskom pohraničí? Následkom členstva Poľska a Slovenska v Európskej únii nadobudli perspektívy rozvoja dobrých susedských vzťahov medzi obomi krajinami veľmi solídny základ. Tieto perspektívy vidieť v štrukturál- siedztwa tworzą się w obecnych warunkach na pograniczu polsko-słowackim? Perspektywy dla rozwoju dobrego sąsiedztwa zyskały silną podstawę w wyniku członkostwa Polski i Słowacji w Unii Europejskiej. Perspektywy te można zauważyć w działaniach strukturalnych, tj. gospodarce, komunikacji poszerzającej wymianę, w aktywnej polityce regionalnej państw. Na poziomie funkcjonalnym chodzi o homologię (podobieństwo i otwarcie na interakcje) struktur (instytucji, prawa). Na poziomie normatywnym zaś o „miękkie” (symboliczne) wspomaganie pokojowego współżycia. Służą temu współdziałania w sferze przeżyć, w tym na polu kulturalnym, sportowym, ekumenicznym, edukacyjnym, komunikacji międzyludzkiej (przez media masowe i bezpośrednie styczności), ekologicznym i wymiany zawodowej. Perspektywy dla rozwoju dobrego sąsiedztwa stwarza w szczególności 3 cel priorytetowy polityki strukturalnej Unii Europejskiej na lata 20072013 – europejska współpraca terytorialna, w części dotyczącej finansowego wsparcia współpracy transgranicznej, w tym euroregionów. Reasumując, współpraca transgraniczna, najpełniej przejawiająca się w zinstytucjonalizowanej formie euroregionów, wpisuje się w całościowy proces integracji europejskiej. Integracja na płaszczyźnie euroregionów funkcjonuje i zarazem uzupełnia integrację Wspólnotową. W odniesieniu do Polski współpraca transgraniczna od początku była tym elementem założeń polityki zagranicznej, które miały ją do tego procesu włączać. Dzisiaj, w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej, euroregiony są częścią uczestnictwa Polski i Słowacji w rozwijaniu i pogłębianiu integracji europejskiej. W ramach tych założeń mieszczą się również relacje Polski z innymi państwami sąsiedzkimi, przejawiające się na wspólnych pograniczach rozbudowaną siecią euroregionów. Współpraca transgraniczna na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej uzupełniona została ostatnio o nowy instrument prawny, jakim jest posiadające osobowość prawną Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (European Grouping of Territorial Cooperation). Wspólnotowe rozporządzenie w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej z lipca 2006 r. jest nowością, umożliwia bowiem zrzeszanie się wspólnot terytorialnych pochodzących z różnych państw członkowskich bez konieczności uprzedniego podpisywania porozumień międzynarodowych, ratyfikowanych przez parlamenty narodowe. Jest to pierwszy instrument wspólnotowy o charakterze normatywnym w dziedzinie współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej. Jeśli wierzyć legislatorom – Parlament i Rada Unii Europejskiej – ten nowy nych aktivitách, t. j. v ekonomike, doprave rozširujúcej vzájomnú výmenu, v aktívnej regionálnej politike štátov. Na funkcionálnej úrovni ide o homológiu (podobenstvo) a otvorenosť na interakcie štruktúr (inštitúcií, práva). Na normatívnej úrovni ide zasa o “mäkkú”, symbolickú podporu mierového spolunažívania. Všetko sa to podporuje súčinnosťou v zážitkovej sfére, najmä v oblasti kultúry, športu, vo sfére ekumenickej, vzdelávania, medziľudskej komunikácie (prostredníctvom masmédií a priamych stykov), ekologickej a výmenou odborníkov z jednotlivých profesií. Sľubnú perspektívu dobrých susedských vzťahov vytvára najmä tretí prioritný cieľ štrukturálnej politiky Európskej únie na obdobie rokov 2007 - 2013 – európska územná spolupráca, v časti týkajúcej sa finančnej podpory cezhraničnej spolupráce, vrátane euroregiónov. Povedané v kocke, cezhraničná spolupráca, ktorá sa najvýraznejšie prejavuje v inštitucionalizovanej forme regiónov, zapadá do celkového procesu európskej integrácie. Integrácia na úrovni euroregiónov skutočne funguje a súčasne aj doplňuje integráciu Spoločenstva. Vo vzťahu k Poľsku patrila k tým prvkom východiskových predpokladov zahraničnej politiky, ktoré ju mali zapájať do tohto procesu. V súčasnosti, v podmienkach členstva v Európskej únii sú euroregióny spoločným prínosom Poľska a Slovenska do rozvíjania a prehlbovania európskej integrácie. K týmto východiskovým predpokladom sa zaraďujú aj vzťahy Poľska k ostatným susediacim štátom, ktoré sa v spoločných prihraničných oblastiach prejavujú rozvinutou sieťou euroregiónov. V ostatnom čase cezhraničnú spoluprácu na teritóriách členských štátov Európskej únie doplnili novým právnym nástrojom, ktorým je Európske združenie územnej spolupráce (European Grouping of Territorial Cooperation) s vlastnou právnou subjektivitou. Nariadenie ES k otázke Európskeho združenia územnej spolupráce z júla roku 2006 predstavuje novinku, pretože umožňuje vytvárať územné spoločenstvá pochádzajúce z rozličných členských štátov bez toho, aby tomu muselo predchádzať podpísanie medzinárodných dohôd s ich následnou ratifikáciou národnými parlamentmi. Ide o prvý normatívny nástroj ES, ktorý by sa mal uplatňovať v oblasti cezhraničnej, transnárodnej a medziregionálnej spolupráce. Pokiaľ by sme mali veriť legislatívnym orgánom ako sú Parlament EÚ a Rada Európskej únie, tak poslaním tohto nového nástroje nie je obchádzanie rámca cezhraničnej spolupráce miestnych a regionálnych správnych úradov, ktorý doposiaľ vytvorila Rada Európy a tiež ním nie je „ustanovenie súboru osobitných spoločných pravidiel, ktorými by sa rovnako riadili všetky dohody tohto typu v celom ES“. Tvorcovia tohto nariadenia totiž tvrdia, 51 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE instrument nie ma na celu obejścia ram ponadgranicznej współpracy władz lokalnych i regionalnych stworzonych dotychczas przez Radę Europy ani „ustanowienia zbioru szczególnych wspólnych zasad, którym podlegałyby jednakowo wszystkie tego typu porozumienia w całej Wspólnocie”. Celem rozporządzenia nie jest bowiem – zdaniem jego twórców – „ujednolicenie praktyki współpracy terytorialnej – przeciwnie, powinno ono pozwolić na zachowanie różnorodności sytuacji i osiągnięć wynikających z minionych doświadczeń”. Jak się podkreśla, Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej nie zastępuje żadnej z dotychczasowych form współpracy terytorialnej, w tym także euroregionów. Celem Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej jest ułatwianie i upowszechnianie współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej między członkami Unii Europejskiej, wyłącznie w celu wzmacniania spójności ekonomicznej i społecznej. Zapewnienia zapewnieniami, a jak będzie pokaże praktyka. Nie ulega natomiast wątpliwości, że nowy instrument prawny współpracy zagranicznej wspólnot i władz terytorialnych oraz innych podmiotów jest poważnym wyzwaniem dla euroregionów. Pozostaje odpowiedź na pytanie, jak będą zachowywały się euroregiony? Czy działające na pograniczach państw członkowskich Unii Europejskiej będą chciały przekształcić się w Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej? Czy uznają Europejskie Ugrupowanie za instrument korzystniejszy i łatwiejszy do stosowania pod względem prawnym i administracyjnym od dotychczas stosowanej formy? Czy też Europejskie Ugrupowania Współpracy Terytorialnej powstawać będą obok, a nie zamiast istniejących euroregionów? Działające dotąd na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej Ugrupowania Współpracy Terytorialnej powstały na bazie istniejących euroeregionów bądź z ich udziałem. Można zakładać, że podejście do wspomnianych kwestii euroregionów z udziałem polskich podmiotów również nie będzie jednolite. Warto jednak, by było ono otwarte, aktywne i kreatywne. 52 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE že jeho poslaním „nie je zjednocovať postupy teritoriálnej spolupráce, ale naopak, tento dokument by mal napomáhať zachovávaniu rôznorodosti situácií a výsledkov, ktoré sa získali z doterajších skúseností“. Zdôrazňujú, že Európske združenie územnej spolupráce nemá nahradzovať nijakú z doterajších foriem územnej spolupráce, euroregióny nevynímajúc. Cieľom Európskeho zoskupenia územnej spolupráce je zjednodušovať a propagovať cezhraničnú, transnárodnu alebo medziregionálnu spoluprácu členov Európskej únie len a len za účelom posilňovania ich ekonomickej a spoločenskej kohézie. Nuž, ubezpečenia sú jedna vec, a ako to bude v praxi, to nám ukáže život. Je však isté, že nový právny nástroj zahraničnej spolupráce miestnych spoločenstiev, územných správnych orgánov a ostatných subjektov je pre euroregióny vážnou výzvou. Preto je otvorená odpoveď na otázku, ako sa zachovajú euroregióny. Či tie, ktoré v súčasnosti fungujú v pohraničných oblastiach členských štátov Európskej únie sa budú chcieť transformovať na Európske zoskupenie územnej spolupráce? Budú považovať európske zoskupenie za nástroj právne a administratívne výhodnejší a ľahšie ovládateľný než bola doposiaľ používaná forma? Alebo budú Európske zoskupenia územnej spolupráce vznikať popri existujúcich euroregiónoch? Zoskupenia územnej spolupráce, ktoré doteraz fungujú pozdĺž vnútorných hraníc Európskej únie vznikali buď z už jestvujúcich euroregiónov alebo s ich účasťou. Je možné sa domnievať, že aj prístup poľských subjektov k predmetnej otázke nebude jednotný. Bolo by však žiaduce, aby bol otvorený, aktívny a tvorivý. Preklad: Tomasz Trancygier dr Oľga Marhulíková Słowacko-polska współpraca transgraniczna i wkład w jej rozwój działającego od piętnastu lat Euroregionu „Tatry” Piętnaście lat w życiu społeczeństwa nie jest długim okresem, ale każdy ma swoje historyczne kamienie milowe. Ze szczerą radością wracam do wspomnień z czasów, gdy powstawał Euroregion „Tatry”. Byłam wtedy posłanką do Sejmu Republiki Słowackiej i przewodniczącą Słowacko-Polskiej Grupy Międzyparlamentarnej. W polskim sejmie została powołana grupa ds. współpracy ze Słowacją. Moim parlamentarnym partnerem w Polsce był jej przewodniczący Jan Komornicki, późniejszy ambasador Polski w Słowacji. Grupa międzyparlamentarna spotykała się regularnie po stronie słowackiej i polskiej, prowadziła międzyparlamentarny dialog, będący ważnym narzędziem realizacji priorytetów słowacko-polskiej współpracy dwustronnej. Równocześnie kształtowała sprzyjające współpracy otoczenie prawne i przyjęła kilka inspirujących dla obu parlamentów projektów, które pomogły pograniczu słowacko-polskiemu w przeprowadzeniu kilku zmian w przepisach prawnych. W Kongresie Założycielskim Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu, 26 sierpnia 1994, uczestniczyłam jako przedstawiciel ówczesnego przewodniczącego parlamentu słowackiego, Ivana Gašparoviča. Na kongresie byli obecni wójtowie i burmistrzowie miast po obydwu stronach granicy oraz posłowie do polskiego sejmu. Po żywej, pełnej emocji i kontrowersji dyskusji podpisano porozumienie między samorządami Polski i Słowacji o założeniu transgranicznego, regionalnego związku Euroregion „Tatry”. RSDr. Oľga Marhulíková Slovensko-poľská cezhraničná spolupráca a prínos pätnásťročného Euroregiónu „Tatry“ k jej rozvoju Pätnásť rokov v živote spoločnosti nie je dlhé obdobie, ale každé má svoje historické medzníky. Úprimne rada sa vraciam do spomienok keď vznikal Euroregión „Tatry“. V tom období som bola poslankyňou Národnej rady Slovenskej republiky a zároveň predsedníčkou Medziparlamentnej slovensko-poľskej skupiny. Pri poľskom Sejme pracovali poslanci v parlamentnej skupine pre spoluprácu so Slovenskom. Mojím parlamentným partnerom v Poľsku bol predseda Jan Komornický, ktorý neskôr pôsobil na Slovensku ako veľvyslanec Poľskej republiky. Medziparlamentná skupina uskutočňovala pravidelné stretnutia poslancov na slovenskej i poľskej strane, uplatňovala medziparlamentný dialóg, ktorý bol dôležitým nástrojom realizácie priorít slovensko-poľskej bilaterálnej spolupráce. Zároveň vytvárala priaznivé legislatívne prostredie a prijala niekoľko podnetných návrhov pre oba parlamenty, ktoré pomohli slovensko-poľskému pohraničiu v legislatívnych zmenách zákonov. Ustanovujúceho kongresu Euroregiónu „Tatry“ som sa zúčastnila v poľskom Novom Targu 26. augusta 1994. Bola som vydelegovaná predsedom Národnej rady Slovenskej republiky Ivanom Gašparovičom. Kongresu sa zúčastnili starostovia i primátori miest a obcí z oboch strán hraníc a poslanci poľského Sejmu. Po živej, zanietenej i rozporuplnej diskusii sa podpísala Dohoda medzi samosprávami Poľskej republiky a Slovenskej republiky o založení cezhraničného regionálneho zväzku Euroregión „Tat- 53 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Przy tej okazji warto wspomnieć, że w tym czasie „Tatry” bezpośredni udział organów lokalnych w rozwoju programów transgranicznych był limitowany problemami o charakterze prawnym. I nawet, gdy porozumienie było zgodne z procesem integracji krajów europejskich i Europejską Konwencją Ramową o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi Rady Europy (dalej tylko Europejska Konwencja Ramowa) formy regionu, jako struktury instytucjonalnej współpracy transgranicznej w porządku prawnym Polski i Słowacji nie było. Powodowało to napięcia w stosunkach międzynarodowych, ale również w organach administracji państwowej i samorządowej regionów przygranicznych. Do tego, aby współpraca transgraniczna przyczyniała się do rozwoju i stabilizacji oraz budowania wzajemnego zaufania sąsiadujących ze sobą krajów, potrzebny był zestaw środków administracyjno-prawnych, technicznych, ekonomicznych, społecznych i kulturalnych. Dlatego należy docenić pozytywny wpływ Europejskiej Konwencji Ramowej, która stworzyła podstawy prawne do rozwoju współpracy transgranicznej w Europie i umożliwiła podjecie intensywnej współpracy oraz wsparła wiele słowacko-polskich działań transgranicznych. Jej postanowienia stopniowo były włączane do przepisów prawnych Słowacji i Polski1. Po zmianach politycznych, które po 1989 r. zaszły w krajach środkowej i wschodniej Europy, w ramach procesu transformacji społeczeństwa i przybliżania systemu społecznego, ekonomicznego i politycznego tych krajów do Europy Zachodniej, zaczęto realizować tendencje rozwoju współpracy transgranicznej w formie euroregionów. Ale w pierwszym etapie chodziło o integrację na poziomie państwowym w zakresie polityki, gospodarki i bezpieczeństwa, gwarantowaną umowami dwustronnymi. Podpisana 18 sierpnia 1994 r. Umowa między rządami Polski i Słowacji o współpracy transgranicznej było pierwszą umową Słowacji ze swoim sąsiadem. Stworzyła dobry fundament dla naturalnego rozwoju słowacko-polskiej współpracy transgranicznej. W życie weszła 19 stycznia 1995 r. Dlatego też przy zakładaniu Euroregionu „Tatry” nie można było, niestety, oprzeć się na ważnej umowie, gdyż w tym czasie miała ona ograniczony charakter. Proces tworzenia euroregionów w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ry“. Pri tejto príležitosti je namieste si pripomenúť, že priama účasť miestnych orgánov pri rozvoji cezhraničných programov bola v tom období limitovaná problémami legislatívnej povahy. I keď dohoda bola v súlade s procesom integrácie európskych krajín a Európskym rámcovým dohovorom o cezhraničnej spolupráci medzi územnými celkami alebo orgánmi Rady Európy, (ďalej len „Európsky rámcový dohovor“) forma euroregiónu ako inštitucionalizovanej štruktúry cezhraničnej spolupráce v právnom poriadku Slovenskej republiky, ale tiež Poľskej republiky, v tom čase chýbala. To spôsobovalo napätie v medzinárodných vzťahoch, ale tiež v orgánoch štátnej správy i samosprávy pohraničných regiónov. Na to, aby cezhraničná spolupráca prispievala k rozvoju i k stabilite a vzájomnej dôvere susediacich krajín, bol potrebný súbor administratívnoprávnych, technických, ekonomických, sociálnych a kultúrnych opatrení. Preto je potrebné oceniť pozitívny dopad Európskeho rámcového dohovoru, ktorý vytvoril právny základ pre rozvoj cezhraničnej spolupráce v Európe a ktorý umožnil naštartovať intenzívnu spoluprácu a podporiť mnohé slovensko-poľské cezhraničné aktivity. Jeho ustanovenia sa postupne implementovali do právneho poriadku Slovenskej republiky i Poľskej republiky1. Po politických zmenách v krajinách strednej a východnej Európy po roku 1989, v rámci transformačného procesu spoločnosti a zbližovania spoločenského, ekonomického a politického systému týchto štátov so západnou Európou, začali sa uplatňovať tendencie rozvoja cezhraničnej spolupráce formou euroregiónov. V prvej fáze však išlo o komplexnú politickú, bezpečnostnú aj ekonomickú integráciu na úrovni štátu garantovanú bilaterálnymi dohodami. Dohoda medzi vládou Slovenskej republiky a vládou Poľskej republiky o cezhraničnej spolupráci podpísaná 18. augusta 1994 bola prvou dohodou Slovenskej republiky so svojím susedom. Položila dobré základy pre prirodzený rozvoj slovensko-poľskej cezhraničnej spolupráce. Platnosť nadobudla 19. januára 1995. Preto pri zakladaní euroregiónu, žiaľ, nebolo možné sa oprieť o platnú dohodu, pretože v tom období mala obmedzený charakter. Proces vytvárania euroregiónov v Poľskej republike začiatkom 90. rokov vychádzal zo skúseností západnej Európy predovšetkým poľsko-nemeckej cezhraničnej spolupráce. Tam vznikol v súlade so Zmlu- 1 Europejska Konwencja Ramowa o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi uchwalona 21.05.1980 r. została podpisana przez rząd Republiki Słowackiej w dniu 04.08.1998 r,. Dokument na Słowacji wszedł w życie dnia 02.05.2000 r. 1 Európsky rámcový dohovor o cezhraničnej spolupráci medzi územnými celkami alebo orgánmi bol na Slovensku otvorený na podpis už 21. mája 1980, vláda Slovenskej republiky súhlasila s jeho podpisom 4. 8. 1998. Dokument pre Slovenskú republiku nadobudol platnosť 2. 5. 2000 54 opierał się na doświadczeniach Europy Zachodniej, przede wszystkim polsko-niemieckiej współpracy transgranicznej. Zgodnie z Umową między rządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy powstał Euroregion „Nysa”, pierwszy związek polskich gmin i miast dla wspierania współpracy transgranicznej. Ten fakt w znacznym stopniu wpłynął na przyjęcie kolejnych umów i porozumień o współpracy transgranicznej przez kraje sąsiadujące ze sobą i na zakładanie euroregionów. Do rozwoju współpracy transgranicznej poważnie przyczyniło się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej, gdy w oparciu o Europejską Konwencję Ramową przygotowało projekty umów i porozumień o współpracy transgranicznej, które stopniowo były przyjmowane przez rządy poszczególnych krajów. Obecnie Republika Słowacka podpisała umowy międzynarodowe i porozumienia ze wszystkimi sąsiadami, co stworzyło ramy niezbędne do podjęcia współpracy. Duży potencjał tkwiący w rozwoju słowacko-polskiej współpracy transgranicznej mógł być efektywnie wykorzystany przede wszystkim dzięki koordynacji poszczególnych dziedzin życia społecznego i umacnianiu stosunków między samorządami terytorialnymi i organami administracji państwowej obydwu krajów. Już od 1 września 1996 r. przyczynia się do tego Słowacko -Polska Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Transgranicznej. Komisja stanowi forum dyskusji o sprawach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i miejscem poszukiwania rozwiązań aktualnych kwestii w słowacko-polskich relacjach. Przez ponad dziesięć lat byłam członkinią i sekretarzem wykonawczym tej komisji. Dla praktycznej działalności euroregionów korzystne i pożyteczne było powstanie Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych. Jego sekretarz generalny Jens Gabbe za pośrednictwem projektu LACE PHARE CBC udzielał nieocenionej pomocy regionom wzdłuż całej granicy słowackiej. Był pionierem i propagatorem idei tworzenia ram prawnych współpracy transgranicznej na poziomie regionów i formy euroregionów. Szczególnie cenne były jego wizyty robocze na słowacko-polskiej granicy w Euroregionie „Tatry” w Niedzicy i na konferencji słowackich regionów przygranicznych w Tatrach Wysokich w Szczyrbskim Jeziorze w lipcu 2000 r., jak również udział w imprezach organizowanych przez Euroregion „Tatry” po stronie słowackiej lub polskiej. Dla rozwoju regionów przygranicznych szczególnie cenna była stała współpraca w ramach euroregionów, które są najlepszym przykładem instytucjonalnej współpracy transgranicznej na pograniczu słowacko-polskim. vou o dobrom susedstve a priateľskej spolupráci medzi Poľskou republikou a Nemeckou spolkovou republikou prvý zväzok poľských obcí a miest na podporu rozvoja cezhraničnej spolupráce – Euroregión Nysa. To do značnej miery ovplyvnilo prijatie ďalších zmlúv a dohôd o cezhraničnej spolupráci so susediacimi krajinami a zakladanie euroregiónov. K rozvoju cezhraničnej spolupráce významne prispelo Ministerstvo vnútra Slovenskej republiky, keď v súlade s Európskym rámcovým dohovorom vypracovalo návrhy zmlúv a dohôd o cezhraničnej spolupráci, ktoré boli postupne schválené vládami príslušných štátov. Slovenská republika má v súčasnom období uzatvorené medzinárodné zmluvy a dohody so všetkými susednými krajinami. Tým sa vytvoril právny rámec potrebný na uskutočňovanie cezhraničnej spolupráce. Veľký potenciál v rozvoji slovensko-poľskej cezhraničnej spolupráce sa efektívne mohol realizovať predovšetkým koordináciou jednotlivých oblastí spoločenského života a posilňovaním vzťahov medzi územnými samosprávami a orgánmi štátnej správy oboch krajín. K tomu prispieva už od septembra 1996 Slovensko-poľská medzivládna komisia pre cezhraničnú spoluprácu. Komisia je fórom pre diskusiu o záležitostiach spoločného záujmu a miestom hľadania riešení aktuálnych slovensko-poľských otázok. Jej členkou a výkonnou tajomníčkou som bola viac ako desať rokov. Pre praktickú činnosť euroregiónov prínosným a užitočným bolo Združenie európskych hraničných regiónov s jeho generálnym tajomníkom Jensom Gabbem, ktorý poskytoval neoceniteľnú pomoc pre hraničné regióny pozdĺž celej slovenskej hranice cez projekt LACE PHARE CBC. Bol priekopníkom i agitátorom pre myšlienku vytvorenia právneho rámca pre cezhraničnú spoluprácu na regionálnej úrovni a formu euroregiónov. Osobitne cenné boli jeho pracovné exkurzie na slovensko-poľskej hranici v Euroregióne „Tatry“ v poľskej Niedzici a na konferencii slovenských hraničných regiónov vo Vysokých Tatrách na Štrbskom Plese v júli 2000, ako aj jeho účasť na podujatiach zorganizovaných Euroregiónom „Tatry“ na slovenskej či poľskej strane. Pre rozvoj prihraničných regiónov sa zvlášť cennou stala spolupráca v rámci euroregiónov, ktoré sú najlepším príkladom inštitucionalizovanej cezhraničnej spolupráce v slovensko-poľskom pohraničí. Euroregión „Tatry“ je dynamicky sa rozvíjajúci cezhraničný euroregión so svojím historickým a kultúrnym dedičstvom, krásou tatranskej prírody, vzájomným stretávaním sa susedov, ktorí napĺňajú dni a roky slovensko-poľského pohraničia rôznorodými aktivitami a udalosťami dnes už bez existencie hraníc. Euroregión „Tatry“ počas svojej viac ako pät- 55 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Euroregion „Tatry” ze swoim dziedzictwem historycznym i kulturalnym, pięknem tatrzańskiej przyrody, spotkaniami sąsiadów, którzy dni i lata na słowacko-polskim pograniczu wypełniają różnorodnymi działaniami i wydarzeniami, jest euroregionem transgranicznym rozwijającym się bardzo dynamicznie, dzisiaj już bez obecności granic. Podczas swojej piętnastoletniej działalności Euroregion „Tatry” był inicjatorem, uczestnikiem i koordynatorem wielu przedsięwzięć o charakterze transgranicznym, które mieszkańcom słowacko-polskiego pogranicza przybliżały ideę integracji europejskiej. Organizowane wystawy malarstwa, rzeźby, fotografii, rzemiosła ludowego, warsztaty twórcze i konferencje zgromadziły tysiące mieszkańców słowacko -polskiego pogranicza. Wydano wiele publikacji, przewodników turystycznych, map, poradników informacyjnych. Wykorzystywany jest również Internet, w którym prezentują się członkowie euroregionu, słowackie i polskie gminy i miasta. Taką pozytywną ocenę rozwoju słowacko-polskich stosunków transgranicznych zawdzięczamy również udanym projektom Programu Współpracy Przygranicznej Phare CBC Polska - Słowacja. Ta pomoc finansowa Unii Europejskiej stała się ważnym narzędziem politycznym, społecznym i ekonomicznym w zakresie budowy oczyszczalni ścieków, sieci komunikacyjnych, ochrony środowiska, a Małe Projekty Euroregionalne Phare CBC były poważnym bodźcem do bezpośrednich kontaktów sportowych, kulturalnych, turystycznych przede wszystkim młodzieży z pogranicza. Słowacko-Polska Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Transgranicznej tworzyła przestrzeń nie tylko dla prezentacji Euroregionu „Tatry” w kraju i zagranicą, ale również dla realizacji projektów rozwiązań problemów lokalnych i uzyskiwania przez regiony praktycznych wyników współpracy. Wejście 1 maja 2004 r. obydwu naszych krajów do Unii Europejskiej otworzyło możliwość korzystania ze środków finansowych funduszy strukturalnych w ramach Programu INTERREG IIIA na podstawie wspólnych Małych Projektów Euroregionalnych. W ramach tego programu należy zwrócić uwagę na interesujący projekt Spotkanie siedmiu kultur pogranicza słowacko-polskiego „Od Ladislava Mednyászkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Realizując ten projekt, zorganizowano cykl wystaw malarskich, konferencję naukową i warsztat muzyczny na temat motywów różnych kultur w twórczości kompozytorskiej i malarskiej Jana Kantego Pawluśkiewicza. Dla publiczności słowackiej i polskiej było to niecodzienne wydarzenie i prezentacja bogactwa kultury słowacko -polskiego pogranicza. Ponieważ z Programem INTERREG wiąże się 56 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE násťročnej činnosti sa stal iniciátorom, účastníkom a koordinátorom mnohých cezhraničných aktivít, ktoré obyvateľom slovensko-poľského pohraničia približovali myšlienku európskej integrácie. Na uskutočnených výstavách maliarstva, rezbárstva, fotografie, ľudového remesla, tvorivých dielňach i konferenciách sa zúčastnili už tisícky obyvateľov slovensko-poľského pohraničia. Boli vydané viaceré publikácie, turistickí sprievodcovia, mapy, informačné príručky. Využíva aj internetový informačný systém, prostredníctvom ktorého sa predstavujú členovia euroregiónu, slovenské i poľské mestá a obce. Takéto priaznivé konštatovanie rozvoja cezhraničných slovensko-poľských vzťahov sa dosiahlo aj vďaka úspešným projektom Programu cezhraničnej spolupráce Phare CBC Slovensko-Poľsko. Táto finančná pomoc Európskej únie sa stala dôležitým politickým, spoločenským a ekonomickým nástrojom výstavby čističiek odpadových vôd, komunikačných sietí, ochrany životného prostredia a malé euroregionálne projekty Phare CBC sa stali inšpiráciou kultúrnych, športových, turistických, výtvarných a ďalších priamych cezhraničných kontaktov predovšetkým detí a mládeže v pohraničí. Slovensko-poľská medzivládna komisia pre cezhraničnú spoluprácu vytvárala priestor nielen pre prezentáciu Euroregiónu „Tatry“ doma i v zahraničí, ale tiež pre realizáciu návrhov riešení miestnych problémov a dosahovanie postupných praktických výsledkov regiónov v pohraničnej oblasti. Vstupom oboch republík do Európskej únie dňa 1. mája 2004 vznikla pre obe krajiny možnosť čerpať finančné prostriedky zo štrukturálnych fondov v rámci programu INTERREG IIIA na základe spoločných malých euroregionálnych projektov. V rámci tohto programu je potrebné upriamiť pozornosť na zaujímavý projekt Stretnutie siedmych kultúr slovensko-poľského pohraničia „�������������������� ��������������������� Od Ladislava Medňanského po Jana Kantego Pawluśkiewicza“. V súlade s projektom sa uskutočnil cyklus maliarskych výstav z poľsko-slovenského pohraničia, vedecká konferencia a hudobný workshop o motívoch rôznych kultúr v skladateľskej a maliarskej tvorbe Jana Kantego Pawluśkiewicza. Pre slovenskú i poľskú verejnosť to bola nevšedná kultúrna udalosť a prezentácia bohatstva kultúry slovensko-poľského pohraničia. Keďže na program INTERREG nadväzuje Operačný program cezhraničnej spolupráce Poľsko – Slovenská republika 2007-2013, pre Euroregión „Tatry“ sa prioritou stáva jeho úspešnosť projektov v oblastiach podpory pre kultúrny rozvoj a zachovanie tradícií, rozvoj cezhraničného turizmu a podporu sociokultúrneho a hospodárskeho rozvoja cezhraničného regiónu a spoluprácu. Výrazným prínosom pre praktický rozvoj euro- Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 20072013, priorytetem dla Euroregionu „Tatry” staje się powodzenie jego projektów w zakresie wspierania rozwoju kulturalnego i zachowania tradycji, rozwoju transgranicznego ruchu turystycznego i wspomagania współpracy oraz socjokulturowego i gospodarczego rozwoju regionu transgranicznego. Istotny wkład w praktyczny rozwój stowarzyszeń euroregionalnych w Słowacji stanowiły dotacje na projekty transgraniczne ukierunkowane na realizację przedsięwzięć euro regionalnych ze środków budżetowych państwa. Ten system wsparcia stosowano od 1999 r. Jako członkini komisji oceniającej ds. projektów SPERA (1999-2009) mogę stwierdzić, że przyjęto te projekty, które były zgodne z zatwierdzonymi dokumentami dotyczącymi rozwoju Republiki Słowackiej i planem zagospodarowania przestrzennego obszarów stowarzyszenia regionalnego. Wiele przyjętych projektów Euroregionu „Tatry” stało się siłą napędową wspólnych przedsięwzięć słowacko-polskich. Dobrym stosunkom sąsiedzkim pomogły projekty: Euroregion bez granic, Tęcza Euroregionu „Tatry”, osiem konferencji słowacko-polskiego forum gospodarczego, Wspólnie pielęgnujmy krajobraz Euroregionu „Tatry”, ale również działania szeroko zakrojonego projektu związane z wypoczynkiem, turystyką, agroturystyką i sportem, które wsparły współpracę parlamentów uczniowskich w Popradzie, Kieżmarku i Starym Sączu. Atrakcyjną formę turystyki oferuje projekt Rowerem wokół Tatr, obejmujący Podhale, Orawę, Liptów i Spisz i trasy turystyczne, rowerowe, narciarskie, edukacyjne. Te wszystkie oryginalne przedsięwzięcia są związane z marką Euroregion „Tatry”. Wysoki poziom organizowanych przez Euroregion „Tatry” imprez zawdzięczamy ofiarności założycieli, którzy stali przy jego narodzinach, ale również tych, którzy realizowali jego program. Bardzo cennym przykładem jest ponad piętnastoletni wkład w rozwój i umacnianie stosunków słowacko-polskich Wendelina Habera, wyrazistej postaci kierownictwa euroregionu, który dzięki otwartości w kontaktach z ludźmi znajdował rozwiązania wspólnych problemów pogranicza słowacko-polskiego. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Słowackiej uhonorowało go przyznaniem Srebrnego Medalu. Duży potencjał słowacko-polskiej współpracy transgranicznej mógł być efektywnie wykorzystany dzięki przewodniczącym Euroregionu ze strony słowackiej: Janowi Skupinie z Kieżmarku, Peterowi Burianovi ze Starej Lubowli, Józefowi Repaskiemu z Liptowskiego Mikulasza, Ivanowi Budiakovi z Dolnego Kubina oraz Igorowi Šajtlavie z Kieżmarku. Przekazuję im podziękowanie za współpracę w kre- roregionálnych združení na Slovensku boli finančné príspevky na cezhraničné projekty zamerané na realizáciu euroregionálnych aktivít z prostriedkov štátneho rozpočtu Slovenskej republiky. Tento systém podpory sa uplatňoval od roku 1999. Ako členka hodnotiacej komisie pre projekty SPERA (19992009) môžem konštatovať, že boli schválené tie projekty, ktoré boli v súlade s platnými schválenými rozvojovými dokumentmi SR a územným plánom vzťahujúcim sa na územie regionálneho združenia. Mnohé schválené projekty Euroregiónu Tatry sa stali hybnými silami pre vzájomné slovensko-poľské aktivity. K dobrým susedským vzťahom napomohol projekt Euroregión bez hraníc, Dúha Euroregiónu Tatry, osem konferencií slovensko-poľského hospodárskeho fóra, Spoločne zveľaďujme krajinu Euroregiónu Tatry, ale tiež aktivity rozsiahleho projektu spojené s odpočinkom, turistikou, agroturistikou a športom, ktoré napomohli spolupráci študentských parlamentov v Poprade, Kežmarku a Starom Saczi. Atraktívnu turistiku na Slovensku i v Poľsku ponúka projekt Na bicykli okolo Tatier cez región Podhalie, Orava, Liptov a Spiš, ktorý zahŕňa trasy turistické, cyklistické, pešie, lyžiarske, poznávacie, vzdelávacie i jazdecké. Všetky tieto originálne podujatia sú autorsky späté so značkou Euroregiónu „Tatry“. Vysoká úroveň podujatí tohto euroregiónu mohla byť dosiahnutá vďaka obetavosti zakladateľov, ktorí stáli pri zrode Euroregiónu „Tatry“, ale aj tých, ktorí napĺňali jeho program. Je vzácnosťou, že na rozvoji a posilňovaní slovensko-poľských vzťahov viac ako pätnásť rokov má svoj nezastupiteľný vklad Wendelin Haber, výrazná osobnosť vedenia euroregiónu, ktorý svojou ústretovosťou v medziľudských kontaktoch nachádzal východiská a riešenia spoločných problémov slovensko-poľského pohraničia. Ministerstvo zahraničných vecí Slovenskej republiky ho poctilo udelením Striebornej plakety. Veľký potenciál slovensko-poľskej cezhraničnej spolupráce sa efektívne mohol realizovať aj vďaka predsedom Euroregiónu Tatry zo Slovenska: Jánovi Skupinovi z Kežmarku, Petrovi Burianovi zo Starej Ľubovne, Jozefovi Repaskému z Liptovského Mikuláša, Ivanovi Budiakovi z Dolného Kubína a Igorovi Šajtlavovi z Kežmarku. Vyslovujem všetkým poďakovanie za spoluprácu pri kreovaní slovensko-poľských vzťahov, ktoré vytvárali väzby vzájomného priateľstva a postupne odstraňovali bariéry hraničných čiar. Významnú úlohu v prehlbovaní a zintenzívňovaní slovensko-poľskej spolupráce so cťou napĺňal riaditeľ kancelárie Antoni Nowak s kolektívom spolupracovníkov v Novom Targu a tiež riaditelia v Kežmarku: Martin Gallik a Milan Nevlazla so spolupracovníčkami kancelárie Euroregiónu „Tatry“. 57 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE owaniu stosunków słowacko-polskich, budujących związki wzajemnej przyjaźni i usuwających stopniowo bariery linii granicznych. Istotną rolę w pogłębianiu i intensyfikowaniu współpracy słowacko-polskiej odegrał dyrektor Biura Euroregionu Antoni Nowak z zespołem współpracowników oraz dyrektorzy Martin Gallik i Milan Nevlazla ze współpracowniczkami biura Euroregionu „Tatry” w Kieżmarku. Na drodze do dobrego sąsiedztwa Euroregion „Tatry” zamknął swój pierwszy etap. Świadectwem tego jest szereg pozytywnych doświadczeń oraz tolerancja w stopniowym budowaniu dobrych stosunków słowacko-polskich. Stworzona ponadczasowa przestrzeń jest wynikiem zjawiska, którego nie można ani wymierzyć, ani wyliczyć: zbudowanie relacji między ludźmi. Liczba nawiązanych kontaktów jest nie do policzenia. Oryginalność przedsięwzięć podejmowanych przez Euroregion „Tatry” pozostanie trwałą wartością pogranicza słowacko-polskiego. Przed nami kolejny etap. Wykorzystajmy go do kontynuowania i doskonalenia słowacko-polskich stosunków sąsiedzkich. Tłumaczenie: Ryszard Juchniewicz STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Na ceste k dobrému susedstvu uskutočnil Euroregión „Tatry“ už svoju prvú etapu. Svedectvom toho je celý rad pozitívnych skúseností vzájomnej spolupráce a tiež tolerancie v postupnom budovaní dobrých slovensko-poľských vzťahov. Tento už vytvorený nadčasový priestor je výsledkom toho, čo nemožno odmerať ani vyčísliť: dosiahnuté medziľudské vzťahy. Počet nadviazaných ľudských kontaktov je nevyčísliteľný. Originalita podujatí uskutočňovaných Euroregiónom „Tatry“ zostane trvalou hodnotou zapísanou v slovensko-poľskom pohraničí. Ďalšia etapa stojí ešte pred nami. Využime ju na pokračovanie a zveľaďovanie dobrých slovensko-poľských susedských vzťahov. Łukasz Lewkowicz Działalność euroregionów pogranicza polsko-słowackiego. Analiza porównawcza Wstęp Przemiany społeczno-polityczne, które nastąpiły w Europie Środkowej i Wschodniej po 1989 roku, umożliwiły rozwój współpracy transgranicznej między Polską a sąsiadującymi z nią państwami. Od początku lat 90. szczególnie intensywnie rozwija się współpraca Polski z jej południowym sąsiadem – Słowacją. Ze względu na bliskość kulturową oraz wspólne dziedzictwo historyczne można uznać tę współpracę za wzorcową. Dotychczas zaowocowała ona szeregiem wspólnych przedsięwzięć inicjowanych głównie przez lokalne samorządy oraz organizacje pozarządowe. Szczególnie interesującym przykładem polsko-słowackiej współpracy są utworzone na wspólnym pograniczu euroregiony – Karpacki, Tatry i Beskidy. Euroregion „Tatry” w 2009 roku obchodził 15-lecie swojej działalności. W bieżącym roku dekadę swojego istnienia świętuje również Euroregion Beskidy. Artykuł ma na celu prezentację dotychczasowych dokonań i osiągnięć wspomnianych euroregionów w ujęciu porównawczym. Potencjał społeczny i przyrodniczy pogranicza sprawia, że w ramach euroregionów znakomicie rozwija się współpraca społeczno-kulturalna. Natomiast specyfika regionu i pewne braki infrastrukturalne aktywizują euroregiony do rozwijania współpracy w zakresie gospodarki i turystyki. Ze względu na ograniczoną objętość artykułu analizie poddane zostaną tylko najważniejsze przedsięwzięcia transgraniczne. Uwarunkowania współpracy Istotnym czynnikiem determinującym charakter polsko-słowackiej współpracy transgranicznej 58 są uwarunkowania przyrodnicze. Granica polsko-słowacka liczy sobie obecnie 541 km długości1. Wspólne pogranicze charakteryzuje duża różnorodność i unikalność zasobów naturalnych. Cały obszar położony jest w Karpatach Zachodnich. Jest to teren górski o wysokim stopniu zalesienia. Region posiada bogate złoża wód mineralnych, termalnych, a także innych surowców naturalnych. Mikroklimat górski sprzyja zakładaniu uzdrowisk oraz sanatoriów2. Najcenniejsze przyrodniczo obszary pogranicza podlegają ochronie prawnej. Wspólna granica jest jedną z nielicznych w Europie, która bezpośrednio sąsiaduje z tak dużą liczbą prawnie chronionych obszarów3. Ze względu na szczególne walory przyrodnicze, dziedzictwo kulturowe oraz odpowiednią bazę turystyczną ważną gałęzią lokalnej gospodarki, po obu stronach granicy, jest turystyka. Współcześnie wspólne pogranicze stanowi najważniejszy obszar turystyczny Polski i Słowacji4. 1 Jest to druga, po czeskiej, najdłuższa granica w Polsce. Jest ona także „najmłodszą” istniejącą granicą naszego kraju. Funkcjonuje dopiero od 1 stycznia 1993 roku, kiedy powstała niepodległa Słowacja. Co ciekawe istnieją pewne problemy w ustaleniu jej ostatecznej długości. Zestawienie danych z kilku źródeł pokazuje, że różnice te wynoszą nawet 80 km (ok. 15% jej długości). Nieścisłości w podawanych danych można częściowo wyjaśnić okresowymi zmianami koryt rzek granicznych. Szerzej o problemie: M. Więckowski, Przyrodnicze uwarunkowania kształtowania się polsko-słowackich więzi transgranicznych, Warszawa 2004, s. 38-39. 2 1Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013, s.5. 3 1Strona internetowa Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, http://www.mrr.gov.pl, M. Więckowski, Uwarunkowania rozwoju przestrzennego Polski wynikające z sąsiedztwa ze Słowacją, s. 5, inf. z 15.05.2010 r.. 4 S. Sacha, Zasoby turystyczne karpackich obszarów przygranicznych i ich wykorzystanie, w: Planowanie turystyki na szczeblu regionalnym i lokalnym. Rola turystyki na obszarach przygranicznych, red. T. Burzyński, K. Szaflarski, Zakopane 2000, s. 134. 59 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Ważną rolę w rozwoju wspólnej współpracy przygranicznej odgrywa również potencjał społeczny. Obszar pogranicza to jeden z najciekawszych i najaktywniejszych kulturowo regionów Polski i Słowacji. Jest to region o wysokiej spoistości społecznej, o czym świadczy m.in. duża aktywność wyborcza, wysoki udział w praktykach religijnych, niski poziom rozwodów i samobójstw, występowanie licznych fundacji i stowarzyszeń, żywotność folkloru i lokalnych tradycji. Mieszkańcy pogranicza to ludzie kultywujący tradycje. Prezentują zdecydowanie poglądy prawicowe. Przywiązani są do idei wolności i samorządności. Są przedsiębiorczy i dobrze radzą sobie w realiach wolnego rynku. Ponadto, pogranicze ma charakter wielokulturowy. Zamieszkują go różne grupy etniczne, mniejszości narodowe oraz wyznawcy różnych religii. Szczególnym szacunkiem na omawianym obszarze cieszy się kościół katolicki5. Wspólne dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe to podstawowe przesłanki rozwoju polsko-słowackich więzi transgranicznych. Współpraca ta przechodziła we współczesnej historii kilka faz. Przełomem we wzajemnych relacjach były dopiero lata 90., kiedy to nastąpił rozwój współpracy transgranicznej we współczesnej formie. Od tego czasu podpisano szereg dwustronnych umów. Powołana została wspólna komisja międzyrządowa. Pomyślnie zaczęła rozwijać się także współpraca samorządów i izb gospodarczych po obu stronach granicy. Kluczową rolę w tym procesie odegrały jednak utworzone w latach 1993-2000 euroregiony: Karpacki, Tatry i Beskidy. W dalszej części artykułu zaprezentowane zostaną dotychczasowe efekty ich działalności6. Zarządzanie mikroprojektami Euroregiony pogranicza polsko-słowackiego, 5 1Strategia rozwoju polsko-słowackich obszarów przygranicznych na lata 2000-2006, w: Materiały Biura Euroregionu Tatry w Nowym Targu, s. 1; M. Soja, Cykle rozwoju Karpat Polskich w XIX i XX wieku, Kraków 2008, s. 8-9. 6 1W okresie międzywojennym ważnym momentem było podpisanie w 1925 roku tzw. Konwencji Praskiej, która umożliwiła rozwój wspólnych stosunków gospodarczych, kulturalnych i naukowych. Ponadto dzięki Konwencji Turystycznej wprowadzony został swobodny ruch turystyczny na obszarze pogranicza polsko-czechosłowackiego. Po II wojnie światowej pozytywne zmiany przyniosło przywrócenie konwencji turystycznej w latach 50. Ponownie złagodzone zostały przepisy o ruchu transgranicznym, na czym skorzystała głównie miejscowa ludność. Lata 80. przyniosły izolację we wzajemnych relacjach. Dopiero w 1993 roku powstał pierwszy Euroregion Karpacki. S. Dołzbłasz, A. Raczyk, Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Warszawa 2010, s. 102-103. 60 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE podobnie jak ich odpowiedniki w Europie Zachodniej, pełnią rolę inicjatorów, uczestników i koordynatorów różnego rodzaju przedsięwzięć transgranicznych. Duże znaczenie w rozwoju współpracy transgranicznej odgrywają środki pomocowe Unii Europejskiej (UE) skierowane na wspólne pogranicze. Szczególnie ważną rolę odgrywają małe projekty euroregionalne (mikroprojekty) stanowiące przedsięwzięcia typu „ludzie dla ludzi”. Po raz pierwszy pojawiły się one w 1998 roku w ramach Funduszu Małych Projektów Programu Phare CBC. Instytucjami zarządzających projektami są biura euroregionów7. W trakcie pięciu edycji programu w Euroregionie „Tatry” zrealizowanych zostało w sumie 80 projektów. Łączna kwota dofinansowania uzyskanego przez beneficjentów wyniosła 606,7 tys. euro. Blisko połowę projektów stanowiły przedsięwzięcia o charakterze kulturalnym (47,4%). Kolejnymi grupami działań były inicjatywy z zakresu rozwoju gospodarczego i turystyki (22,5%), a także demokracji lokalnej (16,3%). Największą grupę beneficjentów stanowiły urzędy gmin i starostwa powiatowe (50%), organizacje pozarządowe (18,7%) i instytucje kultury (17,5%). W ramach Euroregionu Karpackiego zrealizowanych zostało wówczas 149 małych projektów na łączną kwotę 2,416,9 tys. euro. Podobnie jak w Euroregionie „Tatry” najliczniejszą kategorię beneficjentów stanowiły organy administracji samorządowej (34,5%). Drugie miejsce aex equo zajęły szkoły i stowarzyszenia (15%), ostatnią grupą stanowiły zaś instytucje kultury (14,2%). Euroregion Beskidy uzyskał możliwość korzystania z Funduszu w 2000 roku. Łącznie przez cztery edycje programu zrealizowane zostały tam 43 projekty na łączną sumę 334,2 tys. euro. Dominowały wśród nich inicjatywy kulturalne (41,8%) oraz gospodarcze i turystyczne (32,6%). Najczęściej wykonawcami ich były organizacje pozarządowe oraz samorząd terytorialny (po 30,2%). Trzecią grupę stanowiły szkoły średnie i wyższe (21%)8. Realizacja mikroprojektów kontynuowana była po wejściu Polski i Słowacji do UE w ramach Programu Interreg IIIA. W Euroregionie Tatry podczas dwóch edycji programu zrealizowanych zostało w sumie 47 mikroprojektów na łączną kwotę 1,378,845,55 zł. W grupie tej 28 projektów realizowanych było przez samorządy, 8 przez instytucje kultury, 6 przez orga- ������������������������������������������������������� Do ich podstawowych zadań należy m.in. ogłaszanie naborów wniosków o dofinansowanie, prowadzenie szkoleń dla potencjalnych wnioskodawców i beneficjentów, a także monitoring i rozliczanie projektów. 8Euroregiony na granicach Polski, red. E. Małecka, Wrocław 2007, s. 124-139. nizacje pozarządowe, 2 przez szkoły i 3 przez inne grupy beneficjentów. Najwięcej przedsięwzięć realizowanych było w zakresie kultury, sportu i rekreacji (34%), edukacji i współpracy młodzieży (26%), a także rozwoju gospodarczego i turystyki (23%). Niewielki odsetek projektów dotyczył ochrony zdrowia i służb ratowniczych oraz ochrony środowiska (odpowiednio – 9 i 6%). W realizację mikroprojektów zaangażowane były 94 instytucje i organizacje, w tym 45 słowackich. Liczba osób korzystających z projektów przekroczyła 16 tys. osób, z tego ok. 6 tys. ze Słowacji9. W Euroregionie Karpackim w ramach Programu Interreg IIIA PL-SK zrealizowanych zostało 27 projektów na łączną kwotę 1,331,032,07 zł. Beneficjentami projektów były przede wszystkim samorządy terytorialne (14), jednostki podległe samorządom (8) i organizacje pozarządowe (5). Biorąc pod uwagę podział tematyczny dominującą grupę stanowiły przedsięwzięcia społeczno-kulturalne (15) oraz gospodarcze i turystyczne (7) i edukacyjno-szkoleniowe (5)10. W Euroregionie Beskidy w trakcie dwóch edycji programu zrealizowanych zostało 35 mikroprojektów na sumę 1,381,164,60 zł. Wnioskodawcami 19 z nich były lokalne samorządy, pozostałe 16 realizowanych było przez instytucje kultury i organizacje pozarządowe. Tematycznie dominowały przedsięwzięcia kulturalne i sportowe (23), potem gospodarcze i turystyczne (6) oraz ekologiczne (3). Najmniej zrealizowanych zostało projektów edukacyjnych i z zakresu bezpieczeństwa (odpowiednio – 2 i 1)11. Aktualnie mikroprojekty realizowane są w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. W Euroregionie „Tatry” w pierwszym naborze w ramach projektu parasolowego zatwierdzonych do realizacji zostało 61 mikroprojektów (w tym 15 na liście warunkowej) na łączną kwotę 2,032,313,65 euro12. Biorąc pod uwagę kategorię beneficjenta najwięcej projektów zgłosiły samorządy (27) oraz instytucje kultury (15) i organizacje 9 Strona internetowa Euroregionu „Tatry”, http://euroregion -tatry.pl, T. Siaśkiewicz, Realizacja mikroprojektów w Euroregionie „Tatry” jako czynnik pogłębiania kontaktów społeczności pogranicza polsko-słowackiego – projekt parasolowy, s. 9-16, inf. z 10.06.2010 r. 10 Strona internetowa Programu Interreg Polska 2004-2006, http://www.interreg.gov.pl, J. Jeż, Aktywizacja współprac transgranicznej poprzez wdrażanie mikroprojektów w Euroregionie Karpackim, s. 3-6, inf. z 12.06.2010 r.. 11Statystyki Interreg PL-SK i PL-CZ, w: Materiały Biura Euroregionu Beskidy w Bielsku-Białej. 12 W styczniu 2010 roku Podkomitet Monitorujący zatwierdził do realizacji 10 mikroprojektów podlegających ponownej ocenie merytorycznej w trybie przewidzianym dla projektów indywidualnych. Przyznane dofinansowanie wyniosło 335,479,17 euro. pozarządowe (10). Najmniejszą grupę wnioskodawców stanowią zaś podmioty administracji państwowej (6), a także szkoły i uczelnie (3). Najwięcej inicjatyw dotyczy ochrony i zachowania dziedzictwa kulturowego (17), tworzenia sieci współpracy (16), a także turystyki (11). Innymi działaniami zgłaszanymi przez wnioskodawców są: wspieranie usług i rozwój infrastruktury kulturalnej (w sumie 12 projektów), wsparcie kształcenia ustawicznego (2), działania proekologiczne (2 projekty) oraz aktywizacja zawodowa osób starszych (1 projekt)13. W Euroregionie Karpackim podczas pierwszego naboru zgłoszonych zostało 47 mikroprojektów na łączną kwotę 1,595,054,35 euro. Dominującą kategorię beneficjentów stanowią w nich samorządy (17), potem kolejno – instytucje kultury i organizacje turystyczne (11), organizacje pozarządowe (8), uczelnie i szkoły (3) oraz inne podmioty (8). Najwięcej bo aż 25 przedsięwzięć dotyczy współpracy kulturalnej i sportowej, 13 związanych jest z turystyką i gospodarką, 1 projekt ma charakter ekologiczny, a 3 pozostałe dotyczą innych dziedzin współpracy14. W Euroregionie Beskidy realizowane są obecnie 43 mikroprojekty na łączną sumę 1,230.985,71 euro15. Wnioskodawcami projektów są głównie samorządy lokalne (20), instytucje kultury i sportu (14) oraz organizacje pozarządowe (5). Pozostałe 4 przedsięwzięcia realizują inne podmioty. Przeważają inicjatywy o charakterze kulturalnym i sportowym (35), realizowane są także projekty turystyczne (3) i ekologiczne (2), a także nie mieszczące się w żadnym z wymienionych wcześniej działań (3)16. Charakterystyka niektórych projektów ujęta została w dalszej części artykułu. Współpraca w zakresie kultury, nauki i sportu Jak pokazuje dotychczasowa praktyka wspólne euroregiony koncentrują swoją działalność na szeroko rozumianym współdziałaniu społeczno-kulturalnym. Duże osiągnięcia w tym względzie ma Euroregion 13 Strona internetowa Euroregionu Tatry, Spotkanie inaugurujące realizację mikroprojektów w Euroregionie Tatry w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013, s. 13-17, inf. z 13.06.2010 r.. 14 Strona internetowa Euroregionu Karpackiego, http://www. karpacki.pl, Lista zatwierdzonych do realizacji mikroprojektów, inf. z 14.06.2010 r. 15 Dodatkowe 6 mikroprojektów znajduje się na liście projektów warunkowych. 16 Strona internetowa Urzędu Miejskiego w Bielsku-Białej, http://um.bielsko.pl, Lista zatwierdzonych mikroprojektów przez PKM, inf. z 15.06.2010 r. 61 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE „Tatry”. Z jego inicjatywy zorganizowano bardzo dużo ciekawych wydarzeń kulturalnych m.in. Dni Kultury Słowackiej, Dni Kultury Polskiej, Festyn Góralski Euroregion bez granic. Na szczególną uwagę zasługuje jednak ostatnie duże przedsięwzięcie kulturalne – realizowany od 2006 roku projekt – Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkého do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Głównym celem tej inicjatywy jest prezentacja dorobku wszystkich kultur tworzących wspólne pogranicze. W ramach projektu zorganizowana została już m.in. międzynarodowa konferencja naukowa, cykl wystaw lokalnych artystów, warsztaty muzyczne i koncert. Materiały pokonferencyjne opublikowane zostały w specjalnym wydaniu rocznika Pogranicze Polsko-Słowackie. W ramach projektu ukazał się również album Nowy Targ. Obrazki z miasteczka dwóch kultur autorstwa Anny Majorczyk17. Niezwykle ważnym osiągnięciem Euroregionu „Tatry” jest otwarty w 2004 roku Ośrodek Współpracy PolskoSłowackiej w Nowym Targu. Aktualnie pełni on rolę centrum kultury, informacji i promocji Euroregionu. Jest także miejscem organizacji licznych spotkań, konferencji, koncertów i wystaw18. Ośrodek wielokrotnie odwiedzali najwyżsi przedstawiciele władz obu państw19. Aby współpraca mieszkańców pogranicza była trwała i efektywna musi być realizowana po obu stronach granicy. W tym celu konieczne stało się utworzenie podobnej instytucji także po słowackiej stronie granicy – od 2007 roku działa więc w Kieżmarku bliźniaczy ośrodek – Dom Spotkań Słowacko-Polskich Euroregionu „Tatry” 20. W Euroregionie Karpackim ciekawą inicjatywą naukową jest powołane w 1994 roku Stowarzyszenie Uniwersytetów Regionu Karpat z siedzibą w Koszycach. Celem Stowarzyszenia jest ułatwianie współpracy między wyższymi uczelniami, realizacja wspólnych projektów oraz pomoc w nawiązywaniu kontaktów z państwami Europy Zachodniej i Stanami Zjednoczonymi (USA). Obecnie Stowarzyszenie 17 A . Nowak, Euroregion „Tatry”– most polsko–słowackiej współpracy, w: Modele mecenatu państwa wobec integracji europejskiej. Doświadczenie Polski i Słowacji, red. J. Purchla, M. Vášáryová, Kraków 2008, s. 129-130. 18 Eadem, Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, „Pogranicze Polsko-Słowackie” 2003-2004, nr 2, s. 93-97. 19 W 2004 roku gościł tam m.in. prezydent Słowacji Ivan Gašparovič. Trzy lata później podczas wizyty w Kieżmarku towarzyszył mu prezydent Polski Lech Kaczyński. Obaj prezydenci podkreślali dużą rolę Euroregionu „Tatry” w rozwoju polskosłowackiej współpracy transgranicznej. Eadem, Dodatnie saldo, pytania o przyszłość, „Euroregiony” 2009, nr 80, s. 18. 20R. Krafčiková, Dom Spotkań Słowacko-Polskich Euroregionu „Tatry” w Kieżmarku, „Pogranicze Polsko-Słowackie” 2008, nr 4, s. 7-10. 62 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE obejmuje 24 uczelnie członkowskie z Polski, Słowacji, Ukrainy, Rumunii i Węgier. Liczba wszystkich członków tej organizacji sięga blisko 150. Ponadto, w jej skład wchodzi czterech członków stowarzyszonych z USA. W ramach działalności Stowarzyszenia realizowana jest wymiana studentów i naukowców, prowadzone są wspólne badania, organizowane są kursy, szkoły letnie, kształcenie korespondencyjne i ustawiczne, a także współpraca z samorządem, organizacjami pozarządowymi i instytucjami międzynarodowymi. Na uwagę zasługuję również Stowarzyszenie „Koło Euroregionu Karpackiego”, które od 1994 roku funkcjonuje przy I Liceum Ogólnokształcącym w Jaśle. Zasadniczym celem Koła jest rozwijanie inicjatyw, postaw i działań sprzyjających upowszechnieniu wiedzy o państwach należących do Euroregionu Karpackiego. Głównym zaś osiągnięciem jest rozwój współpracy i wymiana transgraniczna pomiędzy młodzieżą ze szkół z Jasła, Koszyc, Debreczyna i Lwowa21. Euroregion zainicjował także kontakty z bibliotekami i bibliotekarzami z obszaru jego działania. W Euroregionie Beskidy ważną funkcję pełnią przede wszystkim różnego rodzaju imprezy sportowe. Do tego typu działań należy m.in. Międzynarodowy Turniej Piłki Nożnej Burmistrzów, Prezydentów, Wójtów Sport bez granic, Międzynarodowe Zawody Szybowcowe o Puchar Euroregionu Beskidy, Piknik Lotniczy Euroregionu Beskidy, Międzynarodowe Zawody Lekkoatletyczne, Zawody Modeli Latających, Międzynarodowy Zimowy Zlot Turystów, Puchar Magórki w biegach narciarskich, a także Międzynarodowy Turniej Szachowy Złota Polska Jesień. Osobne miejsce w działalności Euroregionu Beskidy zajmują konferencje naukowe. Do najważniejszych z nich należą m.in. konferencja z okazji 10-lecia Euroregionu Beskidy, a także konferencje Dom beskidzki na pograniczu polsko-słowackim a horyzonty nowoczesności i Przeszłość. Teraźniejszość. Przyszłość Euroregionu „Beskidy”. Euroregion Beskidy był również współorganizatorem Festiwalu Filmów Ekologicznych Ekoforum Film Festiwal 2003, do którego zgłoszonych zostało 55 filmów, w tym filmy białoruskie i indonezyjskie22. 21 K. Kaczmarczyk, Prawne uwarunkowania współpracy transgranicznej w polskim prawie publicznym, Kraków 2004, s. 192; T. Sabol, Stowarzyszenie Uniwersytetów Regionu Karpat, w: Euroregion Karpacki 1993-1998. Pięć lat dialogu i współpracy, red. P. Heliński, Krosno 1998, s. 103-108. 22 S. Sanetra, Integracja społeczności lokalnych w Euroregionie Beskidy, „Rocznik Wschodni” 2006-2007, nr 12, s. 176-179; Eadem, Współpraca samorządów terytorialnych w Euroregionie „Beskidy”, w: Perspektywy i szanse Euroregionu Beskidy, red. I. Pietrzyk, Bielsko-Biała 2005, s. 73-75. Współpraca w zakresie gospodarki i turystyki Na wspólnym pograniczu powstaje coraz więcej inicjatyw służących zacieśnieniu kontaktów gospodarczych. W Euroregionie „Tatry” najbardziej reprezentatywną imprezą w tym zakresie jest organizowane od 1999 roku Polsko-Słowackie Forum Gospodarcze. Udział w nim biorą przede wszystkim polscy i słowaccy przedsiębiorcy, reprezentanci wspólnych izb przemysłowo-handlowych i turystycznych, a także politycy i dyplomaci z obu państw. Do chwili obecnej odbyło się osiem tego typu spotkań. Dzięki wsparciu finansowemu UE zrealizowanych zostało kilka dużych inwestycji infrastrukturalnych. Do najważniejszych należy m.in. Most Wyszehradzki na przejściu granicznym Leluchów-Čirč, kładka na Dunajcu łącząca Sromowce Niżne i Czerwony Klasztor, modernizacja dróg Moszczenica-Konieczna, Leluchów-DubneWojkowa oraz Zakopane-Chochołów-granica państwa, budowa oczyszczalni ścieków w dolinie Polhoranki, w Lipnicy Wielkiej i Małej, budowa kanalizacji sanitarnej w Żegiestowie-Zdroju oraz oczyszczalni ścieków w Kieżmarku i Starej Lubowli. Z inicjatywy Euroregionu powstały także przejścia graniczne na szlakach turystycznych: Rysy, Leluchów-Čirč, Żegiestów-Sulin oraz Łapszanka-Osturnia. Zmianie kategorii z lokalnego na międzynarodowe uległy przejścia Winiarczykówka-Bobrów i Jurgów-Podspady. Zlikwidowany został także ruch tirów na przejściu granicznym Łysa Polana-Jaworzyna. Obecnie Euroregion „Tatry” przygotowuje się do realizacji dużego strategicznego projektu Szlaku dookoła Tatr – liczącej ponad 200 km pętli obejmującej trasy rowerowe, piesze, narciarskie, konne i edukacyjne. Szlak ten w sposób kompleksowy i nowatorski pokazać ma walory historyczne, kulturowe i przyrodnicze regionów, przez które będzie przebiegał. Ma także spopularyzować wśród turystów aktywny sposób spędzania wolnego czasu. Według planów szlak ma się stać w przyszłości markowym transgranicznym produktem turystycznym. Należy jednak pamiętać, że tak duże przedsięwzięcie wymaga znacznych nakładów finansowych, a jego finalizacja jest rozpatrywana w co najmniej kilkunastoletniej perspektywie23. Wymiernym przykładem aktywności Euroregionu Karpackiego są liczne, organizowane pod jego egidą imprezy targowe, które służą prezentacji potencjału gospodarczego regionu. Do najbardziej znanych należą m.in. Międzynarodowe Targi Euroregionalne KONTAKT w Krośnie, Euroregionalne Tar- 23 A . Nowak, Euroregion „Tatry”…, s. 126-131. gi Turystyczne w Koszycach, Targi INTER RES w Rzeszowie, Wielka Giełda Galicyjska w Jarosławiu. Od wielu lat Podkarpacka Izba Gospodarcza w Krośnie współpracuje z izbami gospodarczymi we Lwowie, Użgorodzie, Michalowicach i Szolnoku. Natomiast Izba Przemysłowo-Handlowa w Rzeszowie współpracuje ze swoimi odpowiednikami w Użhorodzie, Koszycach i Miszkolcu. Organizowane są również polsko-słowackie fora gospodarcze, na których firmy z Polski i Słowacji mogą prezentować swoją ofertę gospodarczą. Do kalendarza imprez euroregionalnych od lat należą targi turystyczne w Koszycach, Krośnie i Użhorodzie. Corocznie organizowana jest także międzynarodowa wyprawa na górę Kremenec położoną na styku granic Polski, Słowacji i Ukrainy. Ponadto pod auspicjami władz Euroregionu wytyczonych zostało kilka transgranicznych szlaków turystycznych m.in. Karpacki Szlak Etnograficzny, Szlak Uzdrowisk Karpackich24. Aktualnie na uwagę zasługuje duży projekt Turystyka bez granic, którego głównym celem jest holistyczne wykorzystanie potencjału turystycznego pogranicza polsko-słowackiego25. Należy wspomnieć również o inicjatywach infrastrukturalnych realizowanych z inspiracji Euroregionu. Na wspólnej granicy reaktywowano w 1996 roku przejście kolejowe Łupków-Medzilaborce. W tym samym roku na odcinku słowacko-ukraińskim uruchomiono drogowe przejście Ubla-Wielikij Biereznyj oraz zmodernizowano przejście drogowe Vysne Nemecke-Użhorod. Modernizacji poddane zostało także przejście drogowe Barwinek-Vysny Komornik26. W Euroregionie Beskidy na szczególną uwagę zasługuje jego działalność promocyjna i turystyczna. Sam Euroregion od wielu lat jest aktywnym członkiem Śląskiej Organizacji Turystycznej (ŚOT). Dotychczas prezentował swoją bogatą ofertę turystyczną podczas licznych imprez turystycznych, także o charakterze międzynarodowym. Do najciekawszych z nich można zaliczyć Międzynarodowe Targi Turystyczne REGIONTOUR i HOLIDAY WORLD w Brnie i Pradze, Międzynarodowe Targi Turystyczne EXPOTOUR w Żylinie, VACANTIEBEURS w Utrechcie, SALON DESVACANCES w Brukseli, MITT w Moskwie, MAP w Paryżu, a także krajowe Targi Turystyki GLOB w Katowi- 24 M. Szczepaniak, Euroregion Karpacki. Pięć lat kooperacji wielostronnej, „Przegląd Politologiczny” 1998, nr 1-2, s. 58-59. 25 Strona internetowa Euroregionu Karpackiego, Turystyka bez granic, inf. z 16.05.2010 r. 26 E. Orlof, Związek Międzyregionalny Euroregion Karpacki i jego znaczenie, „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 1998, nr 2, s. 91. 63 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE cach, Gdańskie Targi Turystyczne, Targi Turystyki i Wypoczynku w Warszawie czy Targi TOUR SALON w Poznaniu. O randze i znaczeniu takich prezentacji świadczy fakt, że Targi w Brnie należą do największych imprez turystycznych tej części Europy. O zaangażowaniu w ten rodzaj działalności świadczy natomiast fakt, że w samym 2009 roku Euroregion brał udział w 16 tego typu spotkaniach. Euroregion uczestniczy także w realizacji innych przedsięwzięć związanych z turystyką m.in. współorganizuje z ŚOT projekt dotyczący stworzenia Śląskiego Systemu Informacji Turystycznej, a także projekty Tym razem Śląskie! i Śląskie. Pozytywna energia27. Od kilku lat Euroregion Beskidy jest lokalnym koordynatorem Szlaku Kraków-Morawy-Wiedeń Greenways, przebiegającego przez jego polską i czeską część. Celem inicjatywy jest rozwój turystyki niezmotoryzowanej, a także promocja i ochrona dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Podbeskidzia. Przez obszar Euroregionu przebiega również Szlak Bursztynowy28. Ciekawym przedsięwzięciem promocyjnym jest prowadzona od 2003 roku akcja polegająca na montowaniu tabliczek informacyjnych z logo Euroregionu przy wjazdach do wszystkich miast i gmin regionu. Podsumowanie Analiza wspomnianych przykładów współpracy transgranicznej skłania do wysnucia kilku wniosków. Generalnie należy bardzo pozytywnie ocenić dotychczasowe funkcjonowanie trzech euroregionów. Przejęły one w dużym stopniu rolę inicjatorów i koordynatorów większości wspólnych transgranicznych działań. Są organizacjami lobbingowymi na rzecz mieszkańców pogranicza i ich interesów na zewnątrz. Euroregiony pełnią również rolę zworników współpracy między działającymi na pograniczu instytucjami, lokalnym samorządem i władzami centralnymi w wymiarze horyzontalnym i wertykalnym. Dotychczasowa praktyka, przede wszystkim zarządzanie mikroprojektami, wskazuje, że większość wspólnych przedsięwzięć koncentruje się na dwóch głównych płaszczyznach działalności – społecznokulturalnej i turystycznej. Wśród wspólnych inicjatyw dominują tzw. projekty miękkie, które nie wymagają dużych pieniędzy i są stosunkowo proste do 27 S. Sanetra, Integracja…, s. 176-177. 28 Z. Michniowski, Polsko-czesko-słowacka współpraca w Euroregionie „Beskidy”, w: red. I. Pietrzyk, op. cit., s. 37; Sprawozdanie opisowe z działalności Stowarzyszenia „Region Beskidy” za 2009 rok, w: Materiały Biura Euroregionu Beskidy w Bielsku-Białej, s. 10-12. 64 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE realizacji. Można jednak zauważyć stopniowy wzrost liczby inwestycji infrastrukturalnych na wspólnym pograniczu. Dużym problemem jest za to niewielka liczba przedsięwzięć ekologicznych. Inne ważne spostrzeżenie wiąże się z wymiarem podmiotowym współpracy. Dokonana analiza pokazuje, że wnioskodawcami większości projektów są jednostki samorządu terytorialnego (urzędy gminy, miasta, starostwa powiatowe) lub instytucje im podległe (domy kultury, szkoły, muzea, biblioteki, kluby sportowe etc.). Drugą najliczniejszą grupę beneficjentów stanowią działające na pograniczu organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje, związki). Niski wskaźnik udziału we wspólnych projektach wykazują instytucje otoczenia biznesu, administracja rządowa, parki narodowe i krajobrazowe oraz instytucje naukowe. Incydentalnie we współpracę włączają się takie podmioty jak komendy policji, szpitale, kościoły. Każdy z badanych euroregionów wykazuje pewną specyfikę działania. Euroregion „Tatry” wyróżnia istnienie dwóch bliźniaczych centrów współpracy polsko-słowackiej stanowiących świetne „miejsca spotkań” dla mieszkańców pogranicza. Dzięki środkom pomocowym zrealizowanych zostało z jego inicjatywy szereg projektów infrastrukturalnych. Pozytywna ocena należy się również dla strategicznego projektu Szlaku dookoła Tatr, który w przyszłości ma szansę wpłynąć na rozwój turystyki w regionie Podtatrza. Godny podkreślenia jest fakt, iż Euroregion „Tatry” jako pierwszy na wspólnym pograniczu zgłasza chęć przekształcenia się w nową instytucję prawną UE – Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej. Po przekształceniu uzyska on osobowość prawną i będzie mógł pozyskiwać dodatkowe środki zewnętrzne29. O atrakcyjności Euroregionu świadczy również fakt, że wciąż przyłączają się do niego nowi członkowie. Specyfiką Euroregionu Karpackiego jest jego znaczna powierzchnia, międzyregionalny charakter, zróżnicowanie społecznogospodarcze, a także granica Schengen rozdzielająca go na 2 części. Bardzo ciekawie przedstawia się realizowana przez ten Euroregion współpraca naukowa w ramach Stowarzyszenia Uniwersytetów Regionu Karpat, a także kooperacja młodzieży z poszczególnych szkół pogranicza. Euroregion inicjuje i bierze 29 W tym celu w 2007 roku powołana została wspólna polsko -słowacka Komisja ds. Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej. W trakcie jej spotkań przygotowane zostały projekty Konwencji i Statutu przyszłego Ugrupowania. Podczas XV Kongresu w Muszynie władze Euroregionu przyjęły Deklarację wyrażającą wolę przekształcenia Euroregionu Tatry w Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej. Ostateczną decyzję w sprawie powołania nowej struktury podejmą narodowe Kongresy Euroregionu w najbliższym czasie. udział w bardzo wielu imprezach gospodarczych i turystycznych. Dzięki jego działalności wytyczone zostały także liczne szlaki tematyczne w Karpatach. Pozytywnie należy również ocenić dekadę funkcjonowania Euroregionu Beskidy. Ma on charakter trójstronny – polsko-czesko-słowacki. W jego dotychczasowej działalności na szczególną uwagę zasługuje działalność promocyjna i turystyczna. Euroregion aktywnie uczestniczy w krajowych i zagranicznych targach gospodarczych i turystycznych. Jest również organizatorem bardzo wielu imprez sportowych i zawodów tematycznych. Jego powstanie w 2000 roku zamknęło trwający 7 lat proces euroregionalizacji granicy polsko-słowackiej. Tworząc bilans dokonań euroregionów należy również zwrócić uwagę na bariery współpracy transgranicznej. Można je rozpatrywać w wymiarze wewnętrznym i zewnętrznym. Pierwszy rodzaj barier związany jest głównie z realizacją wspólnych programów europejskich. Do grupy tej zaliczyć można m.in. niedostateczną ilość środków na wspieranie współpracy, skomplikowane procedury związane z wdrażaniem projektów, brak środków na wkład własny, trudności ze znalezieniem partnera do projektu. Ocenie należy poddać także niektóre uwarunkowania zewnętrzne. Wejście Polski i Słowacji do UE i strefy Schengen można ocenić jednoznacznie pozytywnie. Bardziej dyskusyjna wydaje się kwestia wprowadzenie euro na Słowacji. Dostępne analizy wskazują, że nowa waluta wywołała kryzys w przygranicznej turystyce. Niski kurs złotego spowodował znaczny spadek liczby polskich turystów odwiedzających północną Słowację. Jednocześnie wzrosła liczba Słowaków przyjeżdżających do Polski na zakupy (tzw. turystyka handlowa). Zastanawiający jest także wpływ światowego kryzysu na rozwój współpracy transgranicznej. Dużym wyzwaniem dla działalności euroregionów jest nowa perspektywa finansowa UE na lata 2014-2020. W tym względzie otwarte pozostaje więc pytanie ile pieniędzy zostanie przeznaczone w jej ramach na polsko-słowacką współpracę terytorialną? Zasadne jest także pytanie czy uproszczone zostaną procedury związane z implementacją projektów i jaka będzie dalsza rola euroregionów w ich zarządzaniu? Wykaz źródeł: Literatura Dołzbłasz S., Raczyk A., Współpraca transgraniczna w Polsce po akcesji do UE, Warszawa 2010. Euroregiony na granicach Polski, red. E. Małecka, Wrocław 2007. Kaczmarczyk K., Prawne uwarunkowania współpracy transgranicznej w polskim prawie publicznym, Kraków 2004. Krafčiková R., Dom Spotkań Słowacko-Polskich Euroregionu „Tatry” w Kieżmarku, „Pogranicze PolskoSłowackie” 2008, nr 4. Michniowski Z., Polsko-czesko-słowacka współpraca w Euroregionie „Beskidy”, w: Perspektywy i szanse Euroregionu Beskidy, red. I. Pietrzyk, Bielsko-Biała 2005. Nowak A., Dodatnie saldo, pytania o przyszłość, „Euroregiony” 2009, nr 80. Nowak A., Euroregion „Tatry” – most polsko –słowackiej współpracy, w: Modele mecenatu państwa wobec integracji europejskiej. Doświadczenie Polski i Słowacji, red. J. Purchla, M. Vášáryová, Kraków 2008. Nowak. A., Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, „Pogranicze Polsko-Słowackie” 2003-2004, nr 2. Orlof E., Związek Międzyregionalny Euroregion Karpacki i jego znaczenie, „Mazowieckie Studia Humanistyczne” 1998, nr 2. Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007 – 2013, w: Materiały Biura Euroregionu Tatry w Nowym Targu. Sabol T., Stowarzyszenie Uniwersytetów Regionu Karpat, w: Euroregion Karpacki 1993-1998. Pięć lat dialogu i współpracy, red. P. Heliński, Krosno 1998. Sacha S., Zasoby turystyczne karpackich obszarów przygranicznych i ich wykorzystanie, w: Planowanie turystyki na szczeblu regionalnym i lokalnym. Rola turystyki na obszarach przygranicznych, red. T. Burzyński, K. Szaflarski, Zakopane 2000. 65 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Sanetra S., Integracja społeczności lokalnych w Euroregionie Beskidy, „Rocznik Wschodni” 2006-2007, nr 12. Sanetra S., Współpraca samorządów terytorialnych w Euroregionie „Beskidy”, w: Perspektywy i szanse Euroregionu Beskidy, red. I. Pietrzyk, Bielsko-Biała 2005. Soja M., Cykle rozwoju Karpat Polskich w XIX i XX wieku, Kraków 2008. Sprawozdanie opisowe z działalności Stowarzyszenia „Region Beskidy” za 2009 rok, w: Materiały Biura Euroregionu Beskidy w Bielsku-Białej. Statystyki Interreg PL-SK i PL-CZ, w: Materiały Biura Euroregionu Beskidy w Bielsku-Białej. Strategia rozwoju polsko-słowackich obszarów przygranicznych na lata 2000-2006, w: Materiały Biura Euroregionu Tatry w Nowym Targu. Szczepaniak M., Euroregion Karpacki. Pięć lat kooperacji wielostronnej, „Przegląd Politologiczny” 1998, nr 1-2. Więckowski M., Przyrodnicze uwarunkowania kształtowania się polsko-słowackich więzi transgranicznych, Warszawa 2004. Więckowski M., Uwarunkowania rozwoju przestrzennego Polski wynikające z sąsiedztwa ze Słowacją, http:// www.mrr.gov.pl, inf. z 15 V 2010. 66 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Internet Strona internetowa Euroregionu Beskidy – http://www.euroregion-beskidy.pl Strona internetowa Euroregionu Karpackiego – http://www.karpacki.pl Strona internetowa Euroregionu Tatry – http:// www.euroregion-tatry.pl Strona internetowa Ministerstwa Rozwoju Regionalnego – http://www.mrr.gov.pl Strona internetowa Programu Interreg Polska 20042006 – http://www.interreg.gov.pl Strona internetowa Urzędu Miejskiego w BielskuBiałej – http://um.bielsko.pl dr Ladislav Volko Dokąd prowadzi ta droga... albo przestrzeń wzajemnego przenikania się kultur PhDr. Ladislav Volko Kde vedie táto cesta... alebo priestor vzájomného prenikania kultúr Pogranicze języków, wyznań, kultur... tutaj rodzą Pohraničie jazykov, vyznaní, kultúr... tu sa rodia dialógy v práci, po práci aj pred prácou. Lebo teraz się dialogi w pracy, po pracy i przed pracą. Gdyż teraz wprawdzie nie śpiewa się już Pieśni na cześć sa síce nespieva Pieseň práce, ale o to viac to platí – „práca je matka pokroku”, až do roztrhania tela. Vepracy, ale tym bardziej obowiązuje – „praca matką postępu” – aż do utraty sił. Wiedzieli i wiedzą o tym deli a vedia o tom gorali, oravci i spišiaci, teda nik iní górale, Orawiacy i Spiszacy, a wiec nikt inny, jak ci, ako tí, čo po novom patria do Euroregiónu „Tatry“. Tutejsi – tunajší. Žijú tu spolu od vekov v dobrom i którzy po nowemu należą do Euroregionu „Tatry”. Tunajší – tutejsi. Żyją tu razem od wieków, na dobre zlom. Budujú si domy, obrábajú pôdu, ženia sa a milujú, tvoria, pijú v krčme do omdlenia, ale i tak sa bijú i na złe. Budują domy, obrabiają pola, żenią się i kochają, tworzą, piją do nieprzytomności w karczmie, za svoju pravdu. Tutejsi – tunajší. Dejiny, čo s nimi, ale także w ten sposób cez nich a neraz i vedľa nich kráčali, ich vymodewalczą o swoją prawdę. Tunajší – tutejsi. Historia, lovali do opatrných, ale bystrých ľudí v strehu. co z nią uczynić, przez historię, a niekiedy także Nikdy nevieš, odkiaľ príobok niej kroczyli, kształde úder. Aj na tie si síce človek zvykne, ale lepšie towali ją dla bystrych, ale mających się na bacznosa im vyhnúť s hrdosťou sebe vlastnou. Keď sa ści ludzi. Nigdy nie wiesz, z której strony przyjdzie nedá, treba zaútočiť skôr, cios. Ale i do nich człoako sa nepriateľ spamätá. A potom to s ním wiek przyzwyczai się, ale z właściwą sobie dumą, – ak vydržal – zapiť. Hranice? Nie, neviem, lepiej ich unikać. Gdy nie nebol som, nevidel. Nema innego wyjścia, trzeba uderzyć wcześniej, boli, ale presne sa vedeLadislav Volko i Michał Jagiełło podczas Międzynarodowej Konferencji Naukowej lo, čo, kto, s kým a ako. nim wróg się opamięta. A pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego potem, gdy przetrzymał, Sociológovia to pome„ Od Ladislava Mednyánszkého do Jana Kantego Pawluśkiewicza”, novali: etos. Magické a z nim to opić. Granice? 19.04.2007 r., fot. arch. ZET reálne miesta so svojimi Nie, nie wiem, nie byłem, nie widziałem. Nie były, ale wiedziało się dokładnie, ľuďmi a ich problémami. Miesto, kde sa stretávali Poliaci, Slováci, Rusíni, Cigáni, Židia, Češi, Ukrajinkto, co, z kim i jak. Socjologowie nazwali to etos. Magiczne i realne miejsca ze swoimi ludźmi i ich ci a Boh vie, kto ešte. Pracovali, stavali si svätine, aby si mohli uctievať toho svojho Boha, porozproblemami. Miejsce, w którym spotykali się Polacy, právať sa so svojim svedomím, stavali pomníky Słowacy, Łemkowie, Cyganie, Żydzi, Czesi, Ukraińcy i Bóg wie, kto jeszcze. Pracowali, wznosili świątynie, na pamäť tých, čo odišli. Prišla krutá vojna, nevyhla 67 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE aby chwalić w nich swojego Boga, porozmawiać ze swoim sumieniem, stawiali pomniki na cześć tych, którzy odeszli. Nastała okrutna wojna, najokrutniejsza, nie ominęła nikogo, którą toczyli nadludzie i ich pomocnicy. Zmiotła z powierzchni ziemi wszelkie struktury, zniszczyła wszystko, co stanęło na jej drodze, gospodarstwa i domy, życie ludzi bez różnicy płci, wyznania, przynależności państwowej, ale głównie Żydów i Cyganów. Zakłóciła klasyczny ład tak gwałtownie, że narody do dzisiaj nie otrząsnęły się z tego. Ale życie i jego dzieje biegną dalej. Po ponad czterdziestu latach jednego reżimu, nastał inny, zmienił wartości i priorytety, zmienił myślenie i dusze, zabrał pokorę, ale na szczęście nie zmienił jednego: pragnienia ludzi budowania, doskonalenia swojego życia, spotykania się i życia w tej przestrzeni, którą ktoś im ukształtował na swoje i ich podobieństwo. Wszystko jest już inne – szybsze... bardziej powierzchowne... okrutniejsze... mimo, że wartości podstawowe i odwieczne tęsknoty ludzi pozostały. Tylko od nas zależy, co z nimi uczynimy. Granice, te fizyczne, przeszły do historii. A tunajši – tutejsi podążają ku sobie, obok siebie i razem... do świątyni. Droga jest nieraz bardzo długa, pełna wzniesień i spadków, kamieni i przeszkód. Ale nasza, wybraliśmy ją sobie sami. Gdyby staruszka z mądrego filmu gruzińskiego Tengiza Abuładze Pokuta spytała ludzi stąd, dokąd prowadzi ta ich droga, odpowiedzieliby jej tak, jak przed wiekami, jak u nich w Gruzji… do świątyni. Do świątyni. Tłumaczenie: Ryszard Juchniewicz 68 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE sa nikomu, najkrutejšia, ktorú viedli nadľudia a ich pomocníci. Zmietla všetky štruktúry, zničila všetko, čo jej prišlo do cesty, statky i domy, životy bez rozdielu pohlavia, náboženstva, štátnej príslušnost, ale hlavne židov a cigánov. Narušila klasický poriadok tak vehementne, že národy sa spamätávajú doposiaľ. Ale život a jeho dejiny idú ďalej. Po vyše štyridsiatich rokoch jedného režimu, prišiel iný, zmenil hodnoty i priority, zmenil myslenie i duše, vzal pokoru, ale na šťastie nezmenil jedno: túžbu ľudí budovať, vylepšovať svoj život, stretávať sa a žiť v tomto priestore, ktorý im vymodeloval ktosi k svojmu a ich obrazu. Už je to iné – rýchlejšie... povrchnejšie... krutejšie... hoci základné hodnoty ostávajú i večné túžby ľudí. Je len na nás ako s nimi naložíme. Hranice, tie fyzické, odišli do histórie. A tunajší – tutejsi kráčajú k sebe, vedľa seba i spolu... k chrámu. Cesta je neraz ďaleká, plná stúpaní, klesaní, kameňov a prekážok. Ale naša, vybrali sme si ju. Keby sa starenka z múdreho gruzínskeho filmu Tengiza Abuladzeho Pokanie spýtala ľudí odtiaľto, kde vedie táto ich cesta, odpovedali by jej rovnako ako pred vekmi, tak ako u nich v Gruzínsku... k chrámu. K chrámu. Antoni Nowak Mój Euroregion „Tatry” Z południowych stoków Gorców w Nowym Targu roztacza się przepiękna, rozległa panorama Tatr, która urzekała przybywających w XVIII i XIX wieku na Podhale podróżników i odkrywców, uczonych i artystów, że wspomnę tylko Baltazara Hacqueta, Emanuela Kronbacha, Zygmunta Bogusza Stęczyńskiego, Stanisława Staszica, Adama Gorczyńskiego, Ludwika Zejsznera. Kiedy sięgam pamięcią do czasów dzieciństwa, przypominam sobie moje zaciekawienie Tatrami, a szczególnie tym, co znajduje się po ich drugiej stronie. Moją wyobraźnię rozpalały opowieści babki o zarobkowych wyprawach górali do Pesztu, o targach w Kieżmarku, na których kupowano zboże, o przygotowywanym plebiscycie dotyczącym przynależności Spisza i Orawy. Głęboko w mojej pamięci utrwaliła się pierwsza wycieczka, na którą ojciec zabrał mnie starą „Tatrą” do Bielańskich Jaskiń, Starego Smokowca i Tatrzańskiej Łomnicy. Szczególnie wyjazd kolejką linową na Łomnicki Szczyt wywołał wielki dreszcz emocji. Natomiast zakupione w Tatrzańskiej Łomnicy modne trzewiki mokasyny nobilitowały mnie w środowisku kolegów z klasy i podwórka. W tamtych czasach mimo szczelnej granicy polsko-czechosłowackiej kwitnął przemyt. Z tego procederu żyło wiele góralskich rodzin. Przez granicę przenoszono żywność, towary konsumpcyjne, dolary i słynne chusteczki tybetki, ale również przeganiano bydło i konie. Przemytnicy ryzykowali więzieniem, a nawet życiem. Do dziś dobrze pamiętam dramat sąsiadów, którym na granicy zastrzelono syna. Natomiast kiedy chodziłem do gimnazjum jeździliśmy na Medzinárodný výstup mládeže na Rysy. Pomimo, że miał on zabarwienie socjalistyczne, to był małym okienkiem na świat i dawał radość spotkania z rówieśnikami z wielu państw Europy Środkowej. Poznawanie pogranicza polsko-słowackiego umożliwiała wówczas Konwencja między Pol- Antoni Nowak Môj Euroregión „Tatry” Z južných svahov Gorcov v Novom Targu sa rozprestiera úchvatná, široká panoráma Tatier, ktorá v 18. a 19. storočí očarúvala návštevníkov Podhalia - cestovateľov, objavovateľov, vedcov a umelcov. Z nich spomeniem aspoň Baltazara Hacqueta, Emanuela Kronbacha, Zygmunta Bogusza Stęczyńského, Stanislawa Staszica, Adama Gorczyńského, Ludwika Zejsznera. Keď sa v mysli vraciam k detským rokom, spomínam si na moju zvedavosť na Tatry a zvlášť na to, čo je na ich druhej strane. Moju predstavivosť burcovalo rozprávanie starej mamy o výpravách goralov za prácou do Pešte, o trhoch v Kežmarku, kde kupovali obilie, o pripravovanom plebiscite k otázke príslušnosti Spiša a Oravy. Hlboko sa mi vryl do pamäte prvý výlet do Belanských Tatier, Starého Smokovca a Lomnice, na ktorý ma otec zobral starou tatrovkou. Obzvlášť veľké emócie som prežíval pri výjazde lanovkou na Lomnický štít. Taktiež módne mokasíny kúpené v Tatranskej Lomnici výrazne dvíhali moju prestíž medzi spolužiakmi a kamarátmi z dvora. V tom čase bujnelo pašeráctvo, a to aj navzdory veľmi ostražitému stráženiu hraníc. Živili sa ním mnohé goralské rodiny. Cez hranice sa prenášali potraviny, priemyselný spotrebný tovar, doláre, preslávené šatky tibetky, prevádzal sa dobytok a kone. Pašeráci riskovali, že ich zavrú do väzenia, dokonca že prídu o život.. Dodnes si pamätám drámu susedov, ktorým zastrelili syna. Keď som navštevoval gymnázium, chodievali sme na medzinárodné výstupy mládeže na Rysy. Hoci bolo toto podujatie socialisticky podfarbené, zároveň bolo aj akýmsi malým oknom do sveta a prinášalo radosť zo stretnutí rovesníkov z viacerých krajín strednej Európy. V tom čase bolo možné spoznávať poľsko-slovenské pohraničie vďaka Dohode o malom pohraničnom styku medzi Poľskou ľudovou republikou a Československou socialistic- 69 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE ską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Czechosłowakou republikou, ktorú podpísali v Prahe 4. júla 1959 cką o małym ruchu granicznym podpisana w Pradze a ktorá vstúpila do platnosti 13. apríla 1960. Je tre4 lipca 1959 roku, która weszła w życie 13 kwietnia ba poznamenať, že už v medzivojnovom období, 1960 roku. Warto zauważyć, że już w okresie mięaj napriek zložitosti poľsko-československých vzťadzywojennym pomimo nienajlepszych stosunków hov ovplyvnených spormi o Tešínsko, Spiš a Oravu, polsko-czechosłowackich, wynikających ze sporów bola v platnosti turistická konvencia medzi Poľskom o Śląsk Cieszyński, Spisz i Orawę obowiązywała Kona Československou republikou z 30. mája 1925, ktowencja Turystyczna pomiędzy Rzecząpospolitą Polską rú ratifikovali 15 septembra. Zjednodušovala miesta Republiką Czechosłowacką z 30 maja 1925 roku, rany turistický ruch najmä v oblasti Tatier a Beskýd. tyfikowana 15 września. Ułatwiała ona lokalny ruch Moje kontakty so Slovákmi a záujem o Sloventurystyczny, szczególnie w obrębie Tatr i Beskidów. sko sa zintenzívnili v roku 1966 počas vysokoškolMoje kontakty ze Słowakami i zainteresowanie ského štúdia sociológie v Krakove. Vo vtedajšom Słowacją ożywiły się w 1966 roku podczas studiów Československu nebola sociológia študijným odbosocjologicznych w Krakowie. W ówczesnej Czerom na vysokých školách, jednako československá chosłowacji socjologia nie była objęta programem vláda smerujúca k demokratizácii pokusne poslala studiów, ale demokratyzujący się rząd czechosłotroch Slovákov a troch Čechov študovať tento odwacki na zasadach eksbor na Jagelovskej uniperymentalnych skieroverzite. Bývali sme spolu wał na socjologię na Unina vysokoškolskom inwersytecie Jagiellońskim ternáte „Żaczek“ na ulici trzech Słowaków i trzech Al. 3 Mája. Často sme sa Czechów. Mieszkaliśmy na izbách a pri pive razem w domu studenv „Barcelone” alebo ckim Żaczek przy Al. 3 v „Żywci“ bavili o poliMaja. Często w pokotike. A veru bolo o čom. jach i przy piwie w „BarV roku 1968 sme mali celonie” lub „Żywcu” v Poľsku „marcové udapolitykowaliśmy, a bylosti“, za tým nasledoval ło, o czym. W 1968 roku vpád vojsk Varšavskej nastąpiły wydarzenia zmluvy do Českoslovenmarcowe w Polsce, a poska. Ich následky jasne Sesja naukowa pt. „Dzieje Spisza jako przykład przenikania się tem agresja wojsk Układu naznačovali, že železná wielu kultur: słowackiej, polskiej, węgierskiej i niemieckiej”, Warszawskiego na Czeopona tak skoro nezmizZamek w Niedzicy 20-21.10.1995 r., fot. St. Budzyński chosłowację. Ich finał wyne. Prínosom týchto moraźnie wskazywał, że żelazna kurtyna potrwa jeszcze jich kontaktov bolo aj spoznávanie kultúry susedov. długo. Te kontakty owocowały także wzajemnym Spomínam si, ako bol kežmarský rodák Ladislav poznawaniem kultury sąsiadów. Pamiętam fascyVolko fascinovaný tvorbou Witkacého a Tadeusza nację Ladislava Volko, kieżmarczanina z urodzenia, Kantora. V rovnakom čase prebiehalo moje veľké twórczością Witkacego i Tadeusza Kantora. Moje objavovanie európskeho kultúrneho dedičstva spišwielkie odkrywanie europejskiego dziedzictwa kulských mestečiek. Keď som sa už ako absolvent vyturowego spiskich miasteczek miało miejsce również sokej školy vrátil do Nového Targu, už v roku 1973 w tamtym czasie. Kiedy po studiach powróciłem som spolu s doktorom Stanislawom Kolodziejským do Nowego Targu już w roku 1973 wspólnie z dr Stazaložil Podhalanské Towarzystwa Przyjaciół Nauk nisławem Kołodziejskim byłem współzałożycielem Podhalianský spolok priateľov vedy a po dlhé roky Podhalańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk i jego som bol jeho podpredsedom. V roku 1979 sme długoletnim wiceprezesem. W roku 1979 wspólnie spolu s tajomníkom tohto spolku Eugeniuszom Haz sekretarzem Towarzystwa Eugeniuszem Halickim lickým nadviazali spoluprácu so Spišským dejepisnawiązaliśmy współpracę ze Spiskim Towarzystwem ným spolkom, ktorého predsedom bol doktor Ivan Historycznym, któremu przewodniczył dr Ivan ChaChalupecký. Jej výsledným efektom boli viaceré lupecký. Zaowocowało to licznymi wystawami, výstavy, o. i. poloník z fondu Štátneho archívu v Lem.in. poloników ze zbiorów Archiwum Państwowevoči a neskôr aj vedecká konferencia Dejiny Spiša go w Lewoczy, a później także konferencją naukową ako príklad prenikania viacerých kultúr. V roku 1994 pt. Dzieje Spisza jako przykład przenikania się wielu kulsom bol ako riaditeľ Mestského kultúrneho stredistur. Natomiast w 1994 roku z racji pełnienia funkcji ka v Novom Targu prirodzeným spôsobom zapojený dyrektora Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowym do príprav zakladateľského Kongresu Euroregiónu 70 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Targu w sposób naturalny byłem zaangażowany w organizację Kongresu Założycielskiego Euroregionu „Tatry”, który odbył się 26 sierpnia w sali widowiskowej Ośrodka. Niedługo po kongresie przyszedł do mnie burmistrz miasta Nowego Targu Czesław Borowicz w towarzystwie niedawno wybranego prezesa Euroregionu „Tatry” Wendelina Habera. Zaproponowali mi oni zorganizowanie biura Euroregionu w MOK i pełnienie funkcji sekretarza strony polskiej. Tak zaczęła się moja przygoda z Euroregionem „Tatry”, która trwa do dziś. Ani się nie oglądnąłem a w sierpniu 2009 roku minęło 15 lat działalności Euroregionu „Tatry” obfitujących w wiele istotnych wydarzeń i dokonań, ale były też chwile trudne i wytężona praca organiczna dziesiątków działaczy społecznych i pracowników biura. Podsumowując nasze piętnastoletnie dokonania możemy wyodrębnić trzy zasadnicze okresy rozwoju Euroregionu „Tatry”: Pierwszy okres to lata 1994-1999. Te początkowe lata działalności Euroregionu „Tatry” to czas budowania struktur organizacyjnych, wzajemnego poznawania się, pokonywania barier i uprzedzeń, realizacji pierwszych trzech projektów w ramach programu Phare CREDO, tworzenia autorytetu naszego stowarzyszenia. Był to okres intensywnych działań zmierzających do pokazania społeczności pogranicza, ale również władzom centralnym w Warszawie i Bratysławie, że Euroregion „Tatry” może być ważnym podmiotem kształtowania dobrosąsiedzkich stosunków na pograniczu polsko-słowackim oraz istotnym ogniwem w procesie integracji europejskiej. Oczywiście, ramy organizacyjne, prawne i finansowe ograniczały realizację ambitnych celów, ale 22 października 1999 roku Związek Euroregion „Tatry” w Nowym Targu i Stowarzyszenie Region „Tatry” w Kieżmarku doprowadziły do zwołania Nadzwyczajnego Kongresu, podczas którego została podpisana historyczna umowa o powołaniu Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Jednak nim to się stało, słowaccy koledzy musieli włożyć wiele wysiłków i starań w to, aby Stowarzyszenie Region „Tatry” zostało formalnie zarejestrowane po stronie słowackiej. Temu wczesnemu okresowi naszej działalności towarzyszyło hasło Łączą nas Tatry, w którym lapidarnie i trafnie zawarta jest idea utworzenia Euroregionu „Tatry”, integrującego historycznogeograficzne krainy położone wokół Tatr – Podhale, Spisz, Orawę, Liptów i ziemię sądecką. Kolejne lata 2000-2007 działalności Euroregionu „Tatry” bardzo dobrze charakteryzuje prowokujące hasło Euroregion bez granic. Ma ono swoją genealogię w nazwanym tak cyklu festynów góralskich, które organizowane były prawie dosłownie na granicy polsko-słowackiej. Gromadząc dorocznie „Tatry”, ktorý sa uskutočnil 26. augusta v divadelnej sále tohto strediska. Krátko po kongrese prišiel za mnou primátor Nového Targu, pán Czesław Borowicz s vtedy čerstvo zvoleným predsedom Euroregiónu „Tatry” pánom Wendelinom Haberom. Ponúkli mi, aby sa v Mestskom kultúrnom stredisku zriadila kancelária Euroregiónu a aby som sa ujal funkcie tajomníka za poľskú stranu. Také boli začiatky môjho dobrodružstva s Euroregiónom „Tatry”, ktoré pokračuje až dodnes. Ani som nepostrehol, ako v auguste roku 2009 ubehlo už 15 rokov činnosti Euroregiónu „Tatry”, rokov vyplnených významnými udalosťami a pracovnými úspechmi, ale aj zložitými okamihmi a drobnou prácou desiatok dobrovoľných aktivistov a zamestnancov našej kancelárie. Pri bilancovaní výsledkov našej činnosti za minulé pätnásťročné obdobie môžeme vymedziť tri zásadné etapy, ktorými prechádzal Euroregión „Tatry”. Prvou etapou je obdobie rokov 1994 - 1999. Tieto prvé roky činnosti Euroregiónu „Tatry” boli obdobím budovania organizačných štruktúr, vzájomného spoznávania sa, prekonávania bariér a predsudkov, realizácie troch prvých projektov v rámci programu Phare CREDO, vytvárania vážnosti nášho združenia. Bolo to obdobie intenzívnych aktivít s cieľom ukázať obyvateľstvu prihraničných oblastí, ale aj ústredným úradom vo Varšave a Bratislave, že Euroregión „Tatry môže byť významným subjektom v procese formovania dobrých susedských vzťahov v poľsko-slovenskom pohraničí a aj rovnako významným článkom v procese európskej integrácie. Síce jeho organizačný, právny a finančný rámec limitoval realizovanie ambicióznych cieľov, ale 22. októbra 1999 sa zväzku Euroregión „Tatry” v Novom Targu v súčinnosti so združením Región „Tatry” v Kežmarku podarilo zvolať mimoriadny kongres, na ktorom podpísali historickú dohodu o ustanovení Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry”. Predtým však naši slovenskí kolegovia museli vynaložiť veľké úsilie, aby presadili formálnu registráciu združenia Región „Tatry“ na slovenskej strane. Toto prvé obdobie našej činnosti sa nieslo v znamení hesla Spájajú nás Tatry, ktoré stručne a výstižne vyjadruje myšlienku zriadenia Euroregiónu „Tatry“, ktorý integruje historicko-geografické kraje okolo Tatier - Podhalie, Spiš, Oravu, Liptov a Sadeczsko. Nasledujúce obdobie rokov 2000 - 2007 činnosti Euroregiónu „Tatry” veľmi dobre charakterizuje provokatívne heslo Euroregión bez hraníc. Jeho pôvod je v obdobne nazvanom cykle goralských slávností, ktoré usporadúvali priam na poľsko-slovenských hraniciach. Spomenuté podujatia sa konali na rozličných miestach hraníc, pričom sa na nich zhromažďovali tisícky spoločne sa zabáva- 71 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE w różnych jej punktach na wspólnej zabawie tysiące júcich obyvateľov prihraničných oblastí a turistov. mieszkańców pogranicza i turystów, symbolicznie i Celkový symbolický význam a odkaz týchto stretprzewrotnie zachęcały do znoszenia granic. Okres nutí vlastne nepriamo nabádal k zrušeniu hraníc. ten charakteryzował się intensywną pracą i realizaUvedené obdobie sa vyznačovalo intenzívnou prácją licznych wspólnych projektów. Dzięki dofinancou a realizáciou spoločných projektov. Vďaka fisowaniu z przedakcesyjnego Programu Współpracy nančným príspevkom z predvstupového Programu Przygranicznej Phare Polska-Słowacja oraz Programu prihraničnej spolupráce Phare Poľsko - Slovensko Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG IIIA Polska – a Programu iniciatívy spoločenstva INTERREG IIIA Republika Słowacka 2004-2006 realizacji doczekało Poľsko-Slovenská republika 2004 - 2006 boli realisię wiele inwestycji, które swymi uchwałami zainicjozované viaceré investície, ktoré svojimi uzneseniami wały Kongres i Rada Euroregionu „Tatry”, m.in. Most inicioval Kongres a Rada Euroregiónu „Tatry”. Boli Wyszehradzki na przejściu granicznym Leluchówto o. i. Vyšehradský most na hraničnom prechode Čirč, kładka na Dunajcu łącząca Czerwony Klasztor Leluchów-Čirč, lávka cez Dunajec spájajúca Červei Sromowce Niżne, modernizacja dróg Moszczenica ný Kláštor a Sromowce Niżne, modernizácia ciest -Konieczna, Zakopane-Chochołów-granica państwa, Moszczenica - Konieczna, Zakopane-ChochołówNiedzica-Zamek-granica państwa, Leluchów-Dubne štátna hranica, Niedzica - Zamek- štátna hranica, -Wojkowa, system oczyszczalni ścieków w ramach Leluchów –Dubne - Wojkowa, systém čističiek odprojektu Czysta rzeka Poprad, oczyszczalnie ścieków padových vôd v rámci projektu Čistá rieka Poprad, w dolinie Polhoranki, w Wysowej Zdroju, Lipnicy čističky odpadových vôd v doline Polhoranky, Wielkiej i Lipnicy Małej, kanalizacja w Żegiestowie. vo Wysowej Zdroji, Lipnici Wielkiej i Lipnici Małej, W 2003 roku dzięki dofinansowaniu ze środków Unii kanalizácia v Żegiestowe. V roku 2003 vďaka finanEuropejskiej w ramach Funduszu Małych Projektów čnému príspevku z fondov Európskej únie v rámci Infrastrukturalnych Programu Phare CBC 2000 oraz Fondu malých infraštrukturálnych projektov PrograKontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Mamu Phare CBC 2000 a Vojvodského kontraktu pre łopolskiego Związek Euroregion „Tatry” utworzył w Malopoľské vojvodstvo zriadil Euroregión „Tatry” Nowym Targu Ośrodek Współpracy Polsko-Słowav Novom Targu Stredisko poľsko-slovenskej spoluckiej. Bliźniaczy Dom Spotkań Słowacko-Polskich práce. V roku 2007 vznikol v Kežmarku obdobný w Kieżmarku powstał w 2007 roku w ramach zreDom poľsko-slovenských stretnutí, realizovaný Zdrualizowanego przez Stowarzyszenie Region „Tatry” žením región „Tatry“ v rámci projektu z príspevkom projektu współfinansowanego z Funduszu Małych Fondu malých infraštrukturálnych projektov Phare Projektów Infrastrukturalnych Phare CBC 2003. CBC 2003. Rozwój współpracy transgranicznej oraz dostępRozvoj cezhraničnej spolupráce a dostupnosť ność unijnych funduszy fondov Európskej únie sprzyjały realizacji licznapomáhali pri uskutočnych wspólnych przedňovaní viacerých spoločsięwzięć, takich jak Fených zámerov ako boli styn Góralski Euroregion Goralské slávnosti Eurobez granic, Polsko-Słowaregión bez hraníc, Poľckie Forum Gospodarcze, sko-slovenské ekonomické liczne wystawy, publifórum, početné výstavy, kacje, konferencje, konpublikácie, konferencerty, spotkania, zawocie, koncerty, stretnutia, dy sportowe. Stawiając športové preteky. Euroresobie za cel zachowanie gión „Tatry” v snahe o zai upowszechnianie dziechovanie a propagáciu dzictwa kulturowego pokultúrneho dedičstva prigranicza Euroregion „Tahraničných území uskutry” zrealizował w latach točnil v rokoch 2006 VII Festyn góralski „Euroregion bez granic”, 2006-2007 w ramach - 2007 v rámci PrograLipnica Wielka 05.07.2003 r., fot. M. Kossakowska Programu INTERREG IIIA mu INTERREG IIIA prvý pierwszy projekt pt. Spotkanie siedmiu kultur pograniprojekt s názvom Stretnutia siedmich kultúr poľskocza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho slovenského pohraničia „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”, który jest obecnie do Jana Kantego Pawluśkiewicza”, ktorý v súčasnosti kontynuowany w ramach Programu Współpracy pokračuje v rámci Programu cezhraničnej spolupráTransgranicznej PL-SK 2007-2013. ce PL-SK 2007-2013. 72 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE Wielką rolę w budowaniu współpracy transgranicznej pomiędzy społecznościami pogranicza polsko-słowackiego odegrała realizacja małych projektów pod hasłem „ludzie dla ludzi”. Od 1998 roku, najpierw w ramach przedakcesyjnego Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Słowacja, później Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG IIIA PL-SK 2004-2006, a obecnie Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 biuro Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu zarządza małymi, transgranicznymi projektami z dziedziny wymiany kulturalnej, sportu i turystyki, ochrony środowiska, rozwoju demokracji lokalnej, których beneficjentami są samorządy lokalne, instytucje kultury i oświaty oraz organizacje pozarządowe. Dotychczas w ramach tych programów zrealizowano 131 małych projektów dofinansowanych ze środków unijnych na łączną kwotę ponad 915.000 EUR. Uaktywniły one mieszkańców nawet najmniejszych miejscowości pogranicza, angażowały dzieci, młodzież i dorosłych, sprzyjały wspólnym inicjatywom i wymianie doświadczeń. Zrealizowane mikroprojekty przyczyniły się do społeczno-ekonomicznego rozwoju obszaru pogranicza polsko-słowackiego, zwiększenia liczby i rodzaju organizacji zaangażowanych w transgraniczną współpracę, budowania fundamentów dla integracji regionu poprzez nawiązywanie kontaktów personalnych i instytucjonalnych. Wiele z tych przedsięwzięć stworzyło podstawy dla kolejnych, wspólnych projektów. Beneficjenci zdobyli także wiedzę i umiejętności niezbędne do przygotowywania wniosków aplikacyjnych oraz realizacji i rozliczania projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Wieloletnie doświadczenia w zarządzaniu małymi projektami zdobyte w tym czasie przez Związek Euroregion „Tatry” pozwoliły stworzyć profesjonalne biuro z wykwalifikowanym oraz przygotowanym merytorycznie i organizacyjnie personelem, który wypracował dobre praktyki w realizacji i rozliczaniu transgranicznych projektów. Szczególnymi wydarzeniami tego okresu były dwie prezydenckie wizyty. W dniu 19 listopada 2004 roku Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odwiedził prezydent Republiki Słowackiej Ivan Gašparovič, natomiast 3 grudnia 2007 roku w Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku gościliśmy prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego i Republiki Słowackiej Ivana Gašparoviča. Obaj prezydenci wyrazili swoje uznanie dla dużej roli Euroregionu „Tatry” w rozwoju współpracy polsko-słowackiej. Obfitujący w liczne wydarzenia i osiągnięcia drugi okres działalności Euroregionu „Tatry” poniekąd symbolicznie zamyka wejście Polski i Słowacji do strefy Schengen w nocy z 20 na 21 grudnia Dôležitú úlohu v budovaní cezhraničnej spolupráce spoločenstiev poľsko-slovenského pohraničia zohrala realizácia malých projektov pod heslom „ľudia pre ľudí“. Od roku 1998 sprvu v rámci predvstupového Programu prihraničnej spolupráce Phare Poľsko – Slovensko, neskôr Programu iniciatívy spoločenstva INTERREG IIIA PL-SK 2004-2006, a v súčasnosti Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007-2013 kancelária Euroregiónu „Tatry” v Novom Targu riadi malé cezhraničné projekty spadajúce do oblasti kultúrnej výmeny, športu, turizmu, ochrany životného prostredia, rozvoja lokálnej demokracie. Ich konečnými prijímateľmi sú miestne samosprávy, kultúrne a osvetové inštitúcie, mimovládne organizácie. Doposiaľ v rámci týchto programov realizovali 131 mikroprojektov s finančným príspevkom úniových fondov v celkovej výške viac než 915.000 eur. Tieto projekty dokonca aktivizovali obyvateľov aj z tých najmenších prihraničných sídiel, angažovali sa do nich deti, mládež a dospelí, napomáhali pri realizovaní spoločných iniciatív a výmene skúseností. Realizované mikroprojekty prispeli k socioekonomickému rozvoju poľsko - slovenského pohraničia, k rastu počtu a spestreniu skladby organizácii zapojených do cezhraničnej spolupráce, k budovania základov integrácie regiónu cestou nadväzovania osobných a inštitucionálnych kontaktov. Viaceré tieto zámery sa stali východiskami ďalších spoločných projektov. Koneční prijímatelia získali aj poznatky a zručnosti potrebné na pripravovanie žiadostí a tiež na realizáciu a zúčtovávanie projektov s finančným príspevkom z fondov Európskej únie. Dlhoročné skúsenosti s riadením mikroprojektov, ktoré v tom čase nadobudol Zväzok Euroregión „Tatry“, umožnili zriadiť profesionálnu kanceláriu s kvalifikovaným, odborne a organizačne pripraveným personálom, ktorý vypracoval vhodné postupy realizácie a zúčtovávania cezhraničných projektov. K zvlášť významným udalostiam z tohto obdobia patrili dve prezidentské návštevy. Dňa 19. novembra 2004 navštívil Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Novom Targu prezident Slovenskej republiky Ivan Gašparovič a dňa 3. decembra 2007 v Dome slovensko-poľského stretávania v Kežmarku sme mali na návšteve prezidentov Poľskej republiky Lecha Kaczyńského a Slovenskej republiky Ivana Gašparoviča. Obaja prezidenti sa uznanlivo vyjadrili o dôležitej úlohe Euroregiónu „Tatry” pri rozvíjaní poľsko-slovenskej spolupráce. Druhú etapu činnosti Euroregiónu „Tatry”, nabitú udalosťami a poznačenú úspechmi, symbolicky uzatvára vstup Poľska a Slovenska do Schengenského priestoru, čo sa udialo v noci z 20. na 21. decembra 2007. Ten historicky okamih, v ktorom hranica prestala byť administratívnou bariérou a Euroregión 73 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE 2007 roku. Ten historyczny moment, kiedy granica „Tatry“ sa skutočne stal „Euroregiónom bez hraníc“ przestała być barierą administracyjną, a Euroregion privítali poľskí a slovenskí gorali nezvyčajným spô„Tatry” stał się rzeczywisobom. Na hraničných ście „Euroregionem bez prechodoch v prítomnosgranic” polscy i słowaccy ti zástupcov miestnych górale powitali w orya regionálnych úradov ginalny sposób. Na przeja tisícov miestnych obyściach granicznych w ovateľov ako aj turistov becności władz lokalnych pílili hraničné závory. i regionalnych oraz tyRozhoreli sa symbolicsięcy mieszkańców i tuké vatry a oblohu rozrystów przecięto szlabažiarili ohňostroje. Nato ny graniczne. Zapłonęły ráno 21. decembra sa symboliczne watry, a na v Sromowciach Niżných niebie rozbłysnęły fajera v Červenom Kláštore werki. Natomiast 21 grudkonalo slávnostné zasadnia rano w Sromowcach nutie Rady CezhraničNiżnych i Czerwonym ného zväzku Euroregión Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber i Przewodniczący Rady Stowarzyszenia Klasztorze odbyło się uro„Tatry”, na ktorom prijali Region „Tatry” Peter Burian podpisują „Deklarację czyste posiedzenie Rady Deklaráciu k vstupu Poľz okazji wejścia Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej Transgranicznego Związskej republiky a Slovenskej do strefy Schengen”, ku Euroregion „Tatry”, republiky do schengenskéCzerwony Klasztor 21.12.2007 r., fot. arch. ZET na którym przyjęto Deho priestoru. klarację z okazji wejścia Rzeczypospolitej Polskiej i ReZa začiatok tretieho obdobia pôsobnosti Europubliki Słowackiej do strefy Schengen. regiónu „Tatry” je treba považovať 20. december Za początek trzeciego okresu działalności Eu2007, keď Európska komisia schválila Program roregionu „Tatry” należy uznać zatwierdzenie przez cezhraničnej spolupráce medzi Poľskou republikou Komisję Europejską w dniu 20 grudnia 2007 roku a Slovenskou republikou pre obdobie 2007 - 2013. Programu Współpracy Transgranicznej RzeczpoTýmto rozhodnutím začala nová etapa fungovania spolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. Euroregiónu „Tatry”, ktorou sa rovnako pre združeTa decyzja otworzyła nowy etap funkcjonowania Eunie ako celok a pre jeho členov vytvorili mimoriadroregionu „Tatry”, stwarzając dla niego i jego członne možnosti realizácie štatutárnych úloh, podporené ków wyjątkowe możliwości realizacji zadań statutodovtedy nevídaným prílivom finančných prostriedwych, wspieranych niespotykanym dotąd strumiekov z Európskeho fondu regionálneho rozvoja. Prvý niem pieniędzy z Europejskiego Funduszu Rozwoju raz v rámci nového programu pre poľsko-slovenské Regionalnego. Po raz pierwszy na granicę polskohranice vyčlenili až 157 miliónov eur, a z toho Eurosłowacką w ramach nowego programu przeznaczoregión „Tatry” disponuje čiastkou takmer 5 milióno aż 157 milionów euro, z czego Euroregion „Tanov eur na dofinancovanie mikroprojektov. Sú to try” na realizację mikroprojektów dysponuje kwotą skoro päťnásobne väčšie prostriedky než tie, čo boli blisko 5 milionów euro dofinansowania. Stanowi to vo všetkých doposiaľ realizovaných programoch. ponad pięciokrotnie więcej środków niż we wszystNa realizáciu nových úloh spojených s riadením kich dotychczas zrealizowanych programach. W celu malých projektov kancelária Zväzku Euroregión realizacji nowych zadań związanych z zarządzaniem „Tatry”: mikroprojektami biuro Związku Euroregion „Tatry”: • vecne a organizačne rozšírila rozsah svojej čin• merytorycznie i organizacyjnie poszerzyło zanosti, kres swojej działalności, • zamestnala ďalšie osoby - v súčasnosti ich tam • zatrudniło dodatkowy personel – obecnie pracuje dvanásť, w biurze pracuje 12 osób, • zrenovovala dve nové kancelárske miestnosti • wyremontowało dwa nowe pomieszczenia v susednej budove, s celkovou plochou 50 m2, 2 biurowe o powierzchni 50 m , znajdujące się ktoré primátor mesta Nový Targ dal Euroregiónu w sąsiednim budynku, które zostały przekazado užívania. ne w użyczenie przez Burmistrza Miasta Nowy Prostriedky na financovanie uvedených úloh Targ. v celkovej výške 465.645,31 eur sa budú v plnej Środki na finansowanie tych zadań w kwocie výške refundovať z Európskeho fondu regionálneho 465.645,31 EUR będą zrefundowane w 100% z Eurozvoja a štátneho rozpočtu v rámci prvého strešné- 74 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE ropejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa w ramach pierwszego projektu parasolowego realizowanego w latach 2008-2011. Realizację nowego Programu rozpoczęło zatwierdzenie najważniejszych dokumentów programowych przez obradujący w dniu 12.03.2008 r. w Zakopanem Komitet Monitorujący Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. Pierwszy nabór wniosków został ogłoszony 14 sierpnia i trwał do 30 października 2008 r. Euroregion „Tatry” i jego członkowie aktywnie włączyli się w opracowanie wspólnych polsko-słowackich projektów. Decyzjami Komitetu Monitorującego z marca i maja 2009 roku do dofinansowania zatwierdzonych zostało 15 projektów z obszaru Euroregionu „Tatry”. W trwającym do 31 marca 2010 roku drugim naborze wniosków członkowie Euroregionu „Tatry” przedłożyli do dofinansowania kolejne strategiczne projekty. Odpowiedzią Euroregionu „Tatry” na pojawienie się nowych możliwości realizacji współpracy transgranicznej było opracowanie i zatwierdzenie przez XIV Kongres w marcu 2008 roku Wspólnej polskosłowackiej Strategii Rozwoju Euroregionu „Tatry” na lata 2008-2015. Dokument ten stał się ważnym krokiem do profesjonalizacji działań Euroregionu „Tatry”, a dla członków Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” pomocą w ubieganiu się o środki na realizację projektów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej na lata 2007-2013. Ze względu na duże szanse realizacji wspólnych przedsięwzięć, jakie gwarantują unijne fundusze, a także nowe uwarunkowania wzmacniające znaczenie współpracy transgranicznej obecny okres naszej działalności można określić hasłem Droga Euroregionu „Tatry” do Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej. Oto bowiem w perspektywie finansowej Unii Europejskiej na lata 2007-2013 po raz pierwszy współpraca terytorialna została podniesiona do rangi celu III polityki spójności. Dodatkowo Parlament Europejski i Rada, mając na uwadze rolę regionów przygranicznych, jaką odgrywają we wzmocnieniu spójności społecznej i gospodarczej Unii Europejskiej oraz dostrzegając potrzebę ułatwienia realizacji współpracy terytorialnej zadecydowały o ustanowieniu wspólnotowego instrumentu prawnego, jakim jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej. Euroregion „Tatry” odpowiedział na nowe wyzwania i podczas XV Kongresu Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, który obradował w dniu 17.04.2009 roku w Muszynie przyjął Deklarację dotyczącą utworzenia pierwszego na granicy polsko-słowackiej Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej. Wydaje się oczywiste, że naturalną konsekwencją dotychczasowej polsko ho projektu realizovaného v rokoch 2008 - 2011. Realizáciu nového Programu začalo schválenie najdôležitejších programových dokumentov Monitorovacím výborom cezhraničnej spolupráce PLSK 2007-2013, ktorý rokoval v Zakopanom dňa 12. 3. 2008. Prvá výzva na predkladanie žiadostí bola uverejnená dňa 14. augusta a trvala do 30. októbra 2008. Euroregión „Tatry” a jeho členovia sa aktívne zapojili do prípravy spoločných poľskoslovenských projektov. Na základe rozhodnutí Monitorovacieho výboru prijatých v marci a máji roku 2009 boli pätnástim projektom z územia Euroregiónu „Tatry” priznané nenávratné finančné príspevky. V druhej výzve v termíne do 31. marca členovia Euroregiónu „Tatry” predložili žiadosti o nenávratné finančné príspevky na ďalšie strategické projekty. Odpoveďou Euroregiónu „Tatry” na nové možnosti realizácie cezhraničnej spolupráce bola príprava Spoločnej poľsko-slovenskej Stratégie rozvoja Euroregiónu „Tatry” pre roky 2008 -2015 a jej schválenie XVI. Kongresom v marci roku 2008. Uvedený dokument sa stal významným krokom na ceste k profesionalizácii činnosti Euroregiónu „Tatry” a pre členov Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry“ je efektívnym nástrojom pri uchádzaní sa o prostriedky na realizáciu projektov v rámci Európskej územnej spolupráce pre roky 2007 - 2013. Vzhľadom na pomerne vysoké šance na úspešnú realizáciu spoločných zámerov, ktoré zaručujú úniové fondy a tiež aj nové podmienky, ktoré zvyšujú význam cezhraničnej spolupráce možno súčasnú etapu našej činnosti vyjadriť heslom Cesta Euroregiónu „Tatry” k Európskemu zoskupeniu územnej spolupráce. Ono totiž sa prvý raz vo finančnej perspektíve Európskej únie pre roky 2007 - 2013 vyzdvihla územná spolupráca do úrovne cieľa III. kohéznej politiky. Okrem toho Európsky parlament a Rada prihliadajúc na úlohu prihraničných regiónov pri posilňovaní sociálnej a ekonomickej kohézie Európskej únie a taktiež vnímajúc potrebu zjednodušenia realizácie územnej spolupráce sa rozhodli ustanoviť právny nástroj Spoločenstva, akým je Európske združenie územnej spolupráce. Euroregión „Tatry” reagoval na tieto nové výzvy a na XV. Kongrese Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry”, ktorý sa konal 17. apríla 2009 v Muszyne prijal Deklaráciu týkajúcu sa založenia Európskeho zoskupenia územnej spolupráce / EZUS / Euroregiónu „Tatry“. Zdá sa byť samozrejmé, že prirodzeným dôsledkom doterajšej poľsko-slovenskej spolupráce v rámci Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatry” by mala byť jeho transformácia na Európske zoskupenie územnej spolupráce. V takej podobe bude predstavovať ďalšiu, vyššiu úroveň cezhraničnej spolupráce založenej na kritériu homogenity, nízkej formalizácii štátnych hraníc, 75 STUDIA I ESEJE • ŠTÚDIE A ESEJE -słowackiej współpracy w ramach Transgranicznego a inštitucionalizácii štruktúr spolupráce ako subjektu Związku Euroregion „Tatry” powinno być przekształmedzinárodného práva. Vďaka vlastnej právnej subcenie go w Europejskie jektivite bude mať väčšie Ugrupowanie Współpramožnosti využívania únicy Terytorialnej. Będzie ových fondov na účely ono stanowić kolejny, cezhraničnej spolupráce wyższy poziom współa azda v budúcnosti sa pracy transgranicznej opz neho stane inštitúcia artej na kryterium jednoriadenia cezhraničných rodności, niskiej formaliprogramov. Tým sa vyzacji granicy państwowej tvárajú obrovské rozvojooraz instytucjonalizacji vé príležitosti pre miestne struktur współpracy jako spoločenstvá na oboch podmiotu prawa mięstranách Tatier a zároveň dzynarodowego. Dzięki sa otvárajú nové možnosposiadanej osobowości ti pre aktivity a realizáciu prawnej będzie ono miastrategickej cezhraničnej Widok na Tatry z Nowego Targu, ło ułatwione możliwości spolupráce na vyššej - po rys. R. Alt, lit. J. Zahradniczek, 1842, zbiory M. Żelaznego korzystania ze środków stránke formálnej a právunijnych na współpracę transgraniczną, a w przynej - organizačnej úrovni. szłości będzie mogło stać się instytucją zarządzającą transgranicznymi programami. Stwarza to olbrzymie szanse rozwoju dla społeczności lokalnych po jednej i po drugiej stronie Tatr, a także otwiera Preklad: Tomasz Trancygier nowe możliwości działania i prowadzenia strategicznej współpracy transgranicznej na wyższym, formalnym i prawnym poziomie organizacyjnym. 76 SYLWETKI • OSOBNOSTI Wspomnienie o Waldemarze Serwińskim Spomienka na Waldemara Serwińského Dnia 17 kwietnia 2009 roku w Muszynie odbył Dňa 17. apríla 2009 sa v Muszyne uskutočnil się XV Kongres Transgranicznego Związku Eurore15. Kongres Cezhraničného zväzku Euroregión „Tatgion „Tatry”. Gospodarzem Kongresu był Burmistrz ry“. Hostiteľom podujatia bol primátor Waldemar Waldemar Serwiński, który zaprosił delegatów Serwiński, ktorý pozval delegátov a hostí z Poľska i gości z Polski i ze Słowacji, aby pokazać im waa Slovenska, aby im ukázal hodnoty kúpeľov v dolory uzdrowiska w Doliline Popradu a výsledky nie Popradu i rezultaty susedskej spolupráce sąsiedzkiej współpracy s neďalekým Slovenz pobliską Słowacją. Do skom. Aj dnes máme dziś widzimy go jak ze pred očami, ako zápalisswadą, wielkim zaanto, nesmierne angažovagażowaniem i profesjone a veľmi profesionálne nalizmem opowiada o rozpráva o svojej Muszyswojej Muszynie oraz done a výsledkoch, ktoré konaniach jej mieszkańdosiahli jej obyvatelia. ców. Nic więc dziwnego, Preto niet divu, že spráże wieść o jego śmierci va o jeho smrti, ktorá ho dnia 10.07.2009 roku zastihla 10. júla 2009 na w czasie podróży służboslužobnej ceste v blízkoswej tuż przed Muszyną ti obce Powroźnik tesne w okolicach Powroźnika pred Muszynou bola pre Waldemar Serwiński podczas XV Kongresu wywołała u nas szok i nás šokom a spôsobila Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, Muszyna 17.04.2009 r., ból. Straciliśmy jednego nám veľkú bolesť. Prišli fot. arch. Urzędu Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna z najbardziej aktywnych i sme o jedného z najakkreatywnych członków Rady Euroregionu „Tatry”. tívnejších a najtvorivejších členov Rady Euroregiónu Waldemar Serwiński łączył w sobie cechy wy„Tatry“. trawnego polityka, działacza społecznego i doV osobnosti Waldemara Serwińského sa spájali brego organizatora. Wszyscy w Radzie liczyli się vlastnosti skúseného politika, spoločenského aktiz jego mądrym i wyważonym zdaniem. Swoje vistu a dobrého organizátora. V Rade si všetci váopinie i poglądy wygłaszał spokojnie, stanowczo žili jeho múdre a vyvážené stanoviská. Svoje názory i przekonywująco. W Euroregionie „Tatry” dał się a predstavy prezentoval pokojne, rozhodne a prepoznać najpierw jako Przewodniczący Komisji svedčivo. Tieto svoje kvality prejavil v Euroregióne ochrony środowiska w latach 2003-2006, a od roku „Tatry“ sprvu v rokoch 2003 - 2006 ako predseda 2007 jako członek Rady. Zawsze imponował nam komisie životného prostredia a od roku 2007 ako mnogością pomysłów na transgraniczne polskočlen Rady. Vždy nám imponovalo ako chrlil nápady słowackie projekty. Muszyna realizowała najwięcej na cezhraničné poľsko-slovenské projekty. V Muszytransgranicznych inwestycji, których był inicjatone realizovali najviac cezhraničných investícií, a tie rem. Waldemar Serwiński cieszył się dużym autoinicioval práve on. Waldemar Serwiński mal v Rade rytetem w Radzie, która powierzała mu wielokrotveľkú autoritu, a preto ho mnohokrát poverovala nie przewodnictwo w Kongresie. Obrady prowadził vedením rokovaní Kongresu. Tieto rokovania viedol 77 SYLWETKI • OSOBNOSTI sprawnie i z dużym znawstwem. Potrafił umiejętnie łagodzić konflikty i spory. Cechowało go pogodne usposobienie i mądrość życiowa, co w dzisiejszych trudnych czasach jest rzadko spotykane. Euroregion „Tatry” stracił w nim wybitnego działacza i dobrego, szlachetnego człowieka. Swoją pracą, zaangażowaniem i postawą Waldemar Serwiński wpisał się wybitnie w dokonania naszego Związku. NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI zručne a s veľkou znalosťou veci. Dokázal umne riešiť konflikty a spory. Vyznačoval sa duševnou pohodou a životnou múdrosťou, ktoré sú zriedkavé v dnešnej hektickej dobe. Jeho odchodom Euroregión „Tatry“ prišiel o popredného činiteľa a dobrého, ušľachtilého človeka. Svojou prácou, angažovanosťou a postojmi sa Waldemar Serwiński významne zapísal do dejín nášho Zväzku. Waldemar Serwiński urodzony 24 stycznia 1953 Waldemar Serwiński, narodený 24. januára roku w Muszynie, zmarł tragicznie 10 lipca 2009 r. Ab1953 v Muszyne, tragicky zomrel 10. júla 2009. Absolwent Uniwersytetu Jasolvent Jagelovskej unigiellońskiego - mgr fizyki. verzity, magister fyziky. W latach 1974-1984 V rokoch 1974-1984 – nauczyciel i dyrektor – učiteľ a riaditeľ Základw Szkole Podstawowej nej školy v obci Jastrzęw Jastrzębiku, bik 1984-1985 – zastęp1984-1985 – náca dyrektora Zbiorczej mestník riaditeľa ObecSzkoły Gminnej w Złonej školy v obci Złockie. ckiem, 1985-2002 - riaditeľ 1985-2002 – dyrekZdružených všeobecnotor Zespołu Szkół Ogólvzdelávacích škôl v Musnokształcących w Muszyzyne (Lýceum, Gymnánie (Liceum, Gimnazjum, zium, Základná škola č. Szkoła Podstawowa nr 1 1 menom Sądeczských Waldemar Serwiński, im. Kurierów Sądeckich). Kuriérov). fot. arch. Urzędu Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna Wieloletni Radny i Dlhoročný poslanec Przewodniczący Rady Miasta i Gminy Uzdrowiskoa predseda mestskej a obecnej rady kúpeľnej obce wej Muszyna, od 2002 Burmistrz Miasta i Gminy Muszyna, od roku 2002 primátor mesta a kúpeľnej Uzdrowiskowej Muszyna. obce Muszyna. Preklad: Tomasz Trancygier Teresa Siaśkiewicz Realizacja mikroprojektów w Euroregionie „Tatry” w latach 2007-2010. Stan na koniec czerwca 2010 r. Związek Euroregion „Tatry” w ramach 3. Osi priorytetowej Wsparcie inicjatyw lokalnych (mikroprojekty) Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 wraz z partnerami: Stowarzyszeniem Euroregion Karpacki Polska (Partner Wiodący), Stowarzyszeniem „Region Beskidy” oraz Wyższymi Jednostkami Samorządowymi w Preszowie i Żylinie w okresie od 01.10.2008 do 31.12.2012 wdraża tzw. projekt parasolowy pt. Realizacja mikroprojektów na pograniczu polskosłowackim w latach 20072010. Głównym celem projektu jest promowanie inicjatyw lokalnych i nawiązywanie kontaktów transgranicznych poprzez realizację mikroprojektów opartych na działaniach „ludzie dla ludzi”. tychczas Euroregion zrealizował następujące działania: 1. PRZYGOTOWANIE I OGŁOSZENIE NABORU MIKROPROJEKTÓW: • Euroregion przygotował i konsultował dokumenty dotyczące wdrażania mikroprojektów obowiązujące w I naborze mikroprojektów. Dokumenty te zostały zatwierdzone przez Komitet Monitorujący na posiedzeniu w dniach 19-20.03.2009 r. w Tatrzańskiej Łomnicy. • Wyszukiwał partnerów zagranicznych dla potencjalnych beneficjentów mikroprojektów. • Ogłosił w dniu 30.03.2009 r. I nabór wniosków o dofinansowanie mikroprojekCałkowita wartość wytów, który trwał do datków kwalifikowalnych 29.05.2009 r. Dostępna przeznaczonych w ramach kwota dofinansowania projektu parasolowego z EFRR przypadająca na dla Euroregionu „Tatry” Zawody cross country „półmaraton”, Niedzica – Polana Sosny Euroregion „Tatry” wynowynosi 3.168.902,07 22.06.2010 r., mikroprojekt pt. „Rowerem po Spiszu (etap I)”, siła: 2.297.768,25 EUR. beneficjent: Fundacja Rozwoju Regionu Jeziora Czorsztyńskiego, EUR, z czego 85%, czyfot. arch. ZET W tym czasie prowadził li 2.693.566,76 EUR konsultacje w zakresie stanowi dofinansowanie z Europejskiego Funduszu prawidłowego przygotowania aplikacji. Rozwoju Regionalnego, a 15 % - 475.335,31 EUR, to współfinansowanie krajowe. • Do biura Związku Euroregion „Tatry” złożono 99 wniosków o dofinansowanie mikroprojektów na Po zatwierdzeniu projektu parasolowego w dniu łączną kwotę dofinansowania z EFRR w wyso14.01.2009 r. przez Komitet Monitorujący, Związek kości: 3.441.559,93 EUR. Ponadto Euroregion Euroregion „Tatry” rozpoczął jego wdrażanie. Do- 78 79 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI „Tatry” złożył do biura Euroregionu „Karpackiego” wniosek o dofinansowanie mikroprojektu własnego pt. 15 lat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej Euroregionu „Tatry” na kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą: 49.953,65 EUR. 2. PRZEPROWADZENIE SZKOLEŃ DLA WNIOSKODAWCÓW I BENEFICJENTÓW: • W Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu zorganizowane zostały następujące szkolenia dla wnioskodawców mikroprojektów: - szkolenie inauguracyjne w zakresie mikroprojektów zarządzanych przez Euroregion „Tatry” zrealizowane w dniu 11.02.2009 r., - NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI nych do oceny merytorycznej 86 kwalifikujących się wniosków o dofinansowanie mikroprojektów. Ocena mikroprojektów z Euroregionu „Tatry” przeprowadzona została: - - w Rzeszowie w dniach 27-29 lipca 2009 r. na posiedzeniu polsko-słowackiej Komisji Oceniającej, której przewodniczył Partner Wiodący (mikroprojekty komplementarne), w Nowym Targu w trakcie obrad Zespołów Ekspertów powołanych przez Euroregion „Tatry” w dniach 3-4 sierpnia 2009 r. (wnioski indywidualne) oraz w dniach 28-29 grudnia 2009 r. (ponowna ocena merytoryczna mikroprojektów z listy projektów warunkowych). 4.ZAWIERANIE UMÓW Z BENEFICJENTAMI NA PODSTAWIE DECYZJI PODKOMITETU MONITORUJĄCEGO: cykl warsztatów szkoleniowych dla wnio• Euroregion „Tatry” skodawców mikroprzygotował materiały projektów w zakresie na posiedzenie Podkownioskowania o doWarsztaty „Ginące zawody” – haft, mikroprojekt pt. „Młodzi mitetu Monitorującego finansowanie mikrona szlakach pogranicza polsko-słowackiego”, w tym listy rankingowe projektów ze środbeneficjent: Zespół Szkół im. Legionów Polskich w Poroninie mikroprojektów rekoków EFRR i budżetu Szkoła Podstawowa i Gimnazjum, fot. arch. Klubu Młodych Redaktorów mendowanych do dofipaństwa, zorganiprzy Zespole Szkół w Poroninie nansowania, które zostazowany w dniach: ły przedłożone do zatwierdzenia Podkomitetowi 30.03.2009 r., 04.04.2009 r., 06.04.2009 r. Monitorującemu. W szkoleniach tych uczestniczyły łącznie 232 osoby. • W dniach 17-18 grudnia 2009 r. oraz 16 czerwca 2010 r. Euroregion „Tatry” przeprowadził szkolenia i warsztaty z zakresu prawidłowej realizacji i rozliczania mikroprojektów dla beneficjentów I naboru mikroprojektów. Uczestniczyło w nich 116 osób. 3. OCENA FORMALNA I TECHNICZNA ZŁOŻONYCH WNIOSKÓW: • W dniach 04.06.2009 r. – 24.07.2009 r. Euroregion „Tatry” przeprowadził ocenę formalną i kwalifikowalności wniosków o dofinansowanie mikroprojektów w ramach I naboru PWT PL-SK 2007-2013. Do oceny technicznej (merytorycznej) rekomendowanych zostało 86 wniosków na łączną kwotę dofinansowania z EFRR w wysokości 3.095.545,62 EUR. • Euroregion „Tatry” zatrudnił ekspertów zewnętrz- 80 • Podkomitet Monitorujący Uchwałą nr 4/2009 z dnia 24.09.2009 r. zatwierdził do realizacji 46 mikroprojektów z Euroregionu „Tatry” (w tym mikroprojekt własny Euroregionu). Natomiast Uchwałą PKM nr 1/2010 z dnia 28.01.2010 r. zatwierdzonych zostało do realizacji kolejnych 10 mikroprojektów. Łączna kwota dofinansowania z EFRR dla 56 zatwierdzonych projektów wynosi 1.878.188,83 EUR. • W dniu 26.11.2009 r. Euroregion „Tatry” zorganizował spotkanie inaugurujące realizację mikroprojektów, w trakcie którego podpisano pierwsze umowy z sześcioma beneficjentami. • Do dnia 09.03.2010 r. Euroregion zawarł wszystkie umowy z beneficjentami na łączną kwotę dofinansowania z EFRR wynoszącą 1.878.188,83 EUR. Całkowita wartość kosztów kwalifikowanych projektów wynosi 2.256.660,54 EUR. 5. MONITOROWANIE I KONTROLA REALIZACJI MIKROPROJEKTÓW: W styczniu 2010 r. Euroregion „Tatry” sporządzi Roczny plan kontroli mikroprojektów Euroregionu „Tatry” na rok 2010, który zatwierdzony został przez Kontrolera I stopnia. 6. ROZLICZANIE WYDATKÓW PONOSZONYCH W RAMACH MIKROPROJEKTÓW ORAZ PRZEKAZYWANIE BENEFICJENTOM REFUNDACJI ZE ŚRODKÓW EFRR I BUDŻETU PAŃSTWA: Od 2009 roku trwa realizacja zatwierdzonych mikroprojektów. Dotychczas zakończone zostały działania w ramach pięciu projektów: • Polsko-Słowackie Lato, beneficjent: Gmina Tokarnia, partnerzy projektu: Obec Vitanová oraz Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Tokarni, „Tatry” przekazał mikrobeneficjentom pierwsze refundacje bieżące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na łączną kwotę 26.072,74 EUR. 7. PRZEDKŁADANIE RAPORTÓW Z POSTĘPU REALIZACJI PROJEKTU PARASOLOWEGO: • Po zawarciu umowy na dofinansowanie projektu parasolowego (08.05.2009 r.), której stronami są Partner Wiodący i Instytucja Zarządzająca, w czerwcu 2009 r. Euroregion „Tatry” otrzymał zaliczkę na realizację działań w projekcie w wysokości 10% zaplanowanych środków z EFRR = 269.356,67 EUR, w tym na zarządzanie 80.807,00 EUR oraz na bieżące refundacje wydatków ponoszonych w ramach mikroprojektów -188.549,67 EUR. • Euroregion „Tatry” sporządził pierwszy Raport cząstkowy z realizacji projektu parasolowego • Muzyka na szczytach – Festiwal Artystyczny obejmujący działania wyw Zakopanem, benefikonane do 30.06.2009 r. cjent: Stowarzyszenie oraz wnioskował o uruim. Mieczysława Karchomienie rezerwy celołowicza w Zakopawej z budżetu państwa nem, partner projekna współfinansowanie tu: Základná Umelekrajowe kosztów zarzącká Škola Poprad, dzania poniesionych • Wspólne kolędy polsko w 2008 r. oraz plano-słowackiego pograniwanych do wydatkocza, beneficjent: Podwania do końca 2009 halańskie Stowarzyr. w ramach projektu szenie Muzyczne Chór parasolowego. Raport Echo Gorczańskie w cząstkowy obejmował Nowym Targu, partwydatki w wysokości ner projektu: Miest37.392,01 EUR, w tym Konferencja pt. Zamki pogranicza sądecko-spiskiego, ny Klub Slovenského dofinansowanie z EFRR – 28 maja 2010 r., mikroprojekt pt. „Sądecko-Spiskie pogranicze Orla Trstená, 31.783,21 EUR i współ– historyczny trakt handlowy wiodący doliną rzeki Poprad”, • Aktywność przede beneficjent: Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, fot. I. Michalec finansowanie z budżetu wszystkim, benefipaństwa – 5.608,80 cjent: Miejska Biblioteka Publiczna w Nowym EUR. Certyfikat kontroli pierwszego stopnia wydano Targu partner projektu: Liptovská knižnica 02.10.2009 r. Środki z budżetu państwa wpłynęGašpara Fejérpataky-Belopotockého v Liptovły pod koniec grudnia 2009 r., natomiast środki skom Mikuláši, z EFRR Euroregion „Tatry” otrzymał na początku stycznia 2010 r. • EUROLIGA – Edycja Polska, Polsko-Słowacka Liga Amatorskiej Piłki Siatkowej, beneficjent: Gmi- • Drugi raport cząstkowy z realizacji projektu pana Raba Wyżna, partnerzy projektu: Priatelia rasolowego dotyczący działań wykonanych Súkromného gymnázia v Poprade oraz Uczniowod 01.07.2009 r. do 30.09.2009 r. obejmował ski Klub Sportowy przy Gimnazjum nr 2 w Nowydatki w wysokości 31.047,09 EUR. Certyfikat wym Sączu. kontroli pierwszego stopnia wydany w grudniu 2009 r. i skorygowany w marcu 2010 r., zatwierW roku 2010 wpłynęły pierwsze raporty z postępu dził następujące kwoty do wypłaty: z EFRR – realizacji mikroprojektów sporządzane przez be26.080,07 EUR i współfinansowanie z budżetu neficjentów (19 raportów kwartalnych złożonych państwa – 4.602,36 EUR. Refundacja z budżetu w styczniu, 48 w kwietniu 2010 oraz 4 raporty państwa wpłynęła pod koniec grudnia 2009 r., końcowe z realizacji mikroprojektów). Euroregion 81 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI płatności z EFRR Euroregion „Tatry” otrzymał w kwietniu 2010 r. NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI przygotował Plan działań informacyjno-promocyjnych na rok 2010. Ponadto prezentował wyniki I naboru mikroprojektów (m.in. podczas spotkania inaugurującego realizację mikroprojektów w Euroregionie „Tatry”, w trakcie posiedzenia Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” oraz Nadzwyczajnego Kongresu Związku Euroregion „Tatry”). • Trzeci raport cząstkowy z postępu realizacji projektu parasolowego za IV kwartał 2009 r. Euroregion „Tatry” złożył do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w styczniu 2010 r. Certyfikat kontroli pierwszego stopnia wydany został w czerwcu 2010 • W maju 2010 r. Euror. i poświadcza kwoty region „Tatry” przygotowydatków w wysokował koncepcję i wyłonił ści: 30.185,09 EUR, w wykonawcę nowej strotym dofinansowanie ny internetowej www. z EFRR – 25.657,33 pwt.euroregion-tatry.eu XX Spiskie Zwyki, 30-31.01.2010 r., EUR oraz współfisłużącej promocji i infornansowanie krajowe mikroprojekt pt. „Spiskie kalendarium imprez – wspólne korzenie, macji w zakresie mikroprowspólne horyzonty', beneficjent: Gminny Ośrodek Kultury z budżetu państwa – jektów zarządzanych przez w Łapszach Niżnych, fot. M. Milaniak 4.367,37 EUR. Związek Euroregion „Tatry” w ramach III osi priorytetowej Programu. • Czwarty raport cząstkowy dotyczący działań wykonanych od 01.01.2010 r. do 31.03.2010 r. został przekazany do Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w maju 2010 r. i jest weryfikowany przez kontrolera. Wartość środków przedstawionych do weryfikacji wynosi: 90.047,65 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR – 79.940,50 EUR. 8. PROMOCJA PROJEKTU PARASOLOWEGO W RAMACH PROGRAMU: • Euroregion „Tatry” zamieszczał na stronie internetowej Euroregionu „Tatry” www.euroregiontatry.pl w zakładce EWT informacje dotyczące m.in. naboru i wyników oceny mikroprojektów, organizowanych szkoleń. • Euroregion informował potencjalnych wnioskodawców o możliwości wnioskowania o dofinansowanie mikroprojektów w ramach I i II naboru. Opracował także Podstawowe informacje o mikroprojektach, które były dystrybuowane wraz z zaproszeniami na warsztaty szkoleniowe oraz Wykaz mikroprojektów realizowanych w Euroregionie „Tatry” w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 • Przedstawiciele Euroregionu „Tatry” uczestniczyli w posiedzeniach Grupy Roboczej PWT PL-SK 2007-2013, obradach Komitetu Monitorującego PWT PL-SK 2007-2013, posiedzeniu Podkomitetu Monitorującego PWT PL-SK 2007-2013, konferencjach, szkoleniach, w spotkaniach dotyczących wdrażania projektów w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013, organizowanych przez Instytucję Zarządzającą, Wspólny Sekretariat Techniczny, Kontrolera I stopnia, Partnera Wiodącego. Numer projektu Beneficjent 1 2 3 4 5 6 8 1. PL-SK/ TAT/IPP/ W/P/01 Związek Euroregion „Tatry” Združenie Region Tatry 15 lat polsko -słowackiej współpracy transgranicznej Euroregionu „Tatry” 49 953,65 58 769,00 2. PL-SK/ TAT/ IPP/I/01 Miejska Biblioteka Publiczna w Limanowej Oravská knižnica Antona Habovštiaka v Dolným Kubíníe Transgraniczny Dialog Kulturowy 15 558,51 18 304,13 24 692,50 29 050,00 3. PL-SK/ TAT/ Gmina Spytkowice IPP/I/02 Obec Blatnica Pierwsze kroki na drodze do wzajemnej współpracy gminy Spytkowice i wsi Blatnica 4. PL-SK/ TAT/ IPP/I/03 Limanowski Dom Kultury Mesto Dolný Kubín 40 lat razem 35 349,11 41 587,19 5. PL-SK/ TAT/ IPP/I/04 Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu Podtatranské Osvetové Stredisko, Porad TTT – Transgraniczny Trakt Tradycji 39 032,36 45 920,42 6. PL-SK/ TAT/ IPP/I/06 Podhalańskie Stowarzyszenie Muzyczne Chór Echo Gorczańskie Miestny Klub Slovenského Orla, Trstená, Wspólne kolędy polsko-słowackiego pogranicza 31 900,50 37 530,00 PL-SK/ TAT/ IPP/I/07 Liptovska knižnica Gašpara Miejska Biblioteka FejérpatakyPubliczna Belopotockého w Nowym Targu v Liptovskom Mikuláši Aktywność przede wszystkim 10 106,50 11 890,00 7. 82 Całkowita wartość kosztów kwalifikowanych projektu w EUR Lp 9. INNE DZIAŁANIA: • W ramach kosztów zarządzania, Euroregion „Tatry” przeprowadził adaptację dwóch pomieszczeń biurowych przy ulicy Sobieskiego 2, użyczonych przez Miasto Nowy Targ w czerwcu 2009 r. na potrzeby wdrażania projektu parasolowego. Po wyłonieniu wykonawcy robót, w drodze przetargu nieograniczonego, inwestycja realizowana była od 07.09.2009 r. do 05.11.2009 r., a ostateczny odbiór robót nastąpił 18.11.2009 r. Koszt inwestycji to: 93.472,39 PLN. Tytuł projektu Wartość dofinansowania EFRR w EUR Partnerzy projektu słowacki/ krajowy 83 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI 8. PL-SK/ TAT/ IPP/I/08 Fundacja Rozwoju Regionu Jeziora Czorsztyńskiego NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI Obec Vel’ka Franková, Gmina Łapsze Niżne, Gmina Nowy Targ Rowerem po Spiszu (etap I) 48 545,26 38 666,50 45 490,00 59 057,50 18. 9 PL-SK/ TAT/ IPP/I/09 Powiat Nowosądecki Mesto Stará Ľubovňa Jak to powiedzieć? – praktyczny kurs języka słowackiego i polskiego 10. PL-SK/ TAT/ IPP/I/10 Powiat Nowosądecki Mesto Stará Ľubovňa Platforma medialna Popradzkie Wrota 49 948,42 59 512,00 11. PL-SK/ TAT/ IPP/I/13 Centrum Kultury i Promocji Gminy Czarny Dunajec Obec Habovka Polsko-słowackie inspiracje folklorystyczne Euroregion Tatry 2010 18 615,00 21 900,00 12. 13. PL-SK/ TAT/ IPP/I/14 PL-SK/ TAT/ IPP/I/17 14. PL-SK/ TAT/ IPP/I/19 15. PL-SK/ TAT/ IPP/I/20 16. PL-SK/ TAT/ IPP/I/21 17. 84 PL-SK/ TAT/ IPP/I/22 Gmina Czarny Dunajec Zespół Szkół Ogólnokształcących -Gimnazjum w Muszynie Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna Obec Habovka Gmina Raba Wyżna 38 959,75 40 764,30 Občianské Spotkajmy się združenie „Ka- na zamku w Mumenná veža”, szynie - historia Lipany i współczesność 48 399,00 56 940,00 112 łączy nas 47 046,61 55 348,95 Poznajmy się jeszcze lepiej w Muszynie 36 781,08 43 271,86 Obec Ľubotín Szlakami historii i kultury, czyli polsko-słowackie Obec Gánovce wędrówki rowerowe obejmujące miejsca historyczne i kulturalne 25 549,30 Gmina Raba Wyżna 34 296,65 40 349,00 8 327,76 9 808,90 39 100,00 46 000,00 Młodzi na szlakach pogranicza polsko-słowackiego 46 750,00 55 000,00 19. PL-SK/ TAT/ IPP/I/24 Pieniński Park Narodowy Ocena zmian w środowisku Pienin spowodoŠtátna ochrana wanych budową prírody SR, i eksploatacją Správa PieninZespołu Zbiorského národników Wodnych ného parku Czorsztyn-Niedzica i Sromowce Wyżne 20. PL-SK/ TAT/ IPP/I/26 Polskie Towarzystwo Turystyczno -Krajoznawcze Zarząd Oddziału Tatrzańskiego Utworzenie i Zakladna Skola promocja Cens Materskou trum Tatrzańskich Skolou, ZuSzlaków Transgraberec nicznych 21. PL-SK/ TAT/ IPP/I/28 22. PL-SK/ TAT/ IPP/I/30 Twórcy ludowi pogranicza polsko-słowackiego 20 306,50 23 890,00 23. Turist – Orava, združenie Studium porówpre rozvoj cenawcze tradycyjMuzeum Orawski stovného ruchu PL-SK/ nej architektury Park Etnograficzny a historických TAT/ orawskiej w Zubrzycy tradícií Oravy, IPP/I/33 na starej fotoGórnej Dolný Kubín, grafii ze stanem Uniwersytet obecnym Śląski w Katowicach 38 556,00 45 360,00 24. PL-SK/ TAT/ IPP/I/34 Gmina Bukowina Tatrzańska Občianské združenie Priatelia Hradu Ľubovňa Sekrety zbójników czyli skarby Podhala 39 128,05 46 033,00 25. PL-SK/ TAT/ IPP/I/35 Gmina Jabłonka Mesto Trstená, Orawskie Centrum Kultury Wspólny Rozwój Kultury i Sportu na Orawie 2010 31 280,00 36 800,00 45 835,00 Współpraca młodzieży i nauczycieli polskoGymnázium słowackich Leonarda Stöcz zachowaniem kela, Bardejov wartości kulturowych regionów przygranicznych Związek MięZdruženie obci dzygminny „Perły hornej Torysy, Doliny Popradu” Lipany Piwniczna Zdrój Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna Współzawodnictwo sportowe Tatry 2010 PL-SK/ TAT/ IPP/I/23 Priatelia Súkromného gymnázia EUROLIGAv Poprade, Edycja Polska, Uczniowski Polsko-Słowacka Klub Sportowy Liga Amatorskiej przy GimPiłki Siatkowej nazjum nr 2 Nowy Sącz 47 958,00 30 058,00 Zespół Szkół im. Základná škola Legionów Polskich s materskou w Poroninie Szkoškolou, Spišský ła Podstawowa Hrhov i Gimnazjum Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Gorce-Pieniny” Obec Lechnica 85 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI 26. PL-SK/ TAT/ IPP/I/38 Miasto Mszana Dolna 27. PL-SK/ TAT/ IPP/I/39 Gmina Łapsze Niżne 28. 29. 30. NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI Obec Nižná Zagórzańsko – orawska konfrontacja kultur poprzez organizację cyklu imprez 41 000,07 49 237,50 Obec Osturňa Spisz – Kraina Wielu Kultur 25 259,45 29 717,00 PL-SK/ TAT/ IPP/I/40 Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie Krajské riaditel’stvo Policajného zboru, Prešov Bezpieczne pogranicze polsko-słowackie – wymiana doświadczeń między służbami porządkowymi PL-SK/ TAT/ IPP/I/41 Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie Krajské riaditeľstvo PZ v Prešove Gmina Uście Gorlickie, Bezpieczeństwo w ruchu drogowym na pograniczu polskosłowackim Krajské riaditeľstvo PZ v Prešove, Gmina Uście Gorlickie Stop kradzieżom zabytków dziedzictwa kulturowego pogranicza polsko-słowackiego PL-SK/ TAT/ IPP/I/42 Komenda Wojewódzka Policji w Krakowie 27 999,00 15 470,00 17 340,00 PL-SK/ TAT/ IPP/I/43 Gmina Uście Gorlickie Obec Hervartov Szlakiem małej i dużej architektury sakralnej gminy uście gorlickie – II etap 32. PL-SK/ TAT/ IPP/I/49 Stowarzyszenie Pogranicza Hornošarišské osvetové stredisko v Bardejove Łączą nas wspólne tradycje 33. PL-SK/ TAT/ IPP/I/50 Obec Hladovka, Na tropie tradycji – identyfikacja dziedzictwa kulturowego czterech gmin 29 401,50 Gmina Tokarnia Obec Vitanová, Gminny OśroPolsko-Słowackie dek Kultury Lato i Sportu, Tokarnia 5 270,00 Gmina Siepraw Uchronić od zniszczenia i zapomnienia przydrożne figury pogranicza polsko-słowackiego 31. 34. 35. 86 PL-SK/ TAT/ IPP/I/51 PL-SK/ TAT/ IPP/I/54 Gmina Raciechowice Obec Spišský Štvrtok 26 095,00 14 832,50 36. PL-SK/ TAT/ IPP/I/55 37. PL-SK/ TAT/ IPP/I/58 49 950,00 Gmina Poronin Mikroregión Baranec, Liptovský Ondrej, Ponad granicami Gmina Poronin – Mikroregion Baranec 19 414,00 22 840,00 Tatry bez granic – internetowy konkurs wiedzy 9 494,50 11 170,00 PL-SK/ TAT/ IPP/I/59 Tatrzański Park Narodowy 39. PL-SK/ TAT/ IPP/I/60 Tatrzański Park Narodowy Múzeum v Kežmarku Tatrzańskie dziedzictwo 49 991,12 92 627,61 40. PL-SK/ TAT/ IPP/I/65 Mesto Spišská Belá Przenikanie kultur: polskosłowacka wymiana środowisk twórczych 38 505,00 45 300,00 Mesto Spišská Belá Wzmocnienie konkurencyjności pogranicza polsko-słowackiego na międzynarodowym rynku turystycznym 41490,20 48 812,00 Miasto i Gmina Szczawnica 41. PL-SK/ TAT/ IPP/I/66 42. PL-SK/ TAT/ IPP/I/68 Jak bardzo jeKultúrne a turiGorlickie Centrum steśmy do siebie stické centrum Kultury podobni Gorlice Bardejov - Bardejov 10 384,96 12 217,60 PL-SK/ TAT/ IPP/I/70 Gmina Czorsztyn Združenie pre rozvoj regiónu Ścieżka roweroPienin a Zama- wo-piesza wokół guria, Červený Tatr „Pienińska Kláštor Pętla” opracowaPowiatowy nie dokumentacji Zarząd Dróg, technicznej Nowy Targ 48 110,00 56 600,00 Gminne Centrum Kultury w Kluszkowcach z siedzibą w Maniowach Poznawanie się i integracja społeczeństw „Małych Ojczyzn” pograniCYPRIAN,n.o., cza polskoČervený słowackiego – Kláštor mieszkańców Gminy Czorsztyn i Czerwonego Klasztoru 29 135,45 34 277,00 30 700,00 34 590,00 43. Miasto i Gmina Szczawnica 6 200,00 44. 42 163,01 42 457,50 38. 20 400,00 17 450,00 Szlaki po obiektach pamiątkowych i miejscach znaczących gminy Nowy Targ Štátne lesy Tatranského národného parku, Tatranská Lomnica 32 940,00 18 200,00 Gmina Nowy Targ Mikroregión pod Poludnicou združenie obci, Liptovský Ján 49 603,54 PL-SK/ TAT/ IPP/I/71 87 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI 45. 46. NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI PL-SK/ TAT/ IPP/I/73 Miasto Nowy Targ Mesto Kežmarok Nowy TargKieżmark, transgraniczna prezentacja kuchni regionalnej PL-SK/ TAT/ IPP/I/74 Gminny Ośrodek Kultury w Łapszach Niżnych z siedzibą w Niedzicy Mesto Spišská Stará Ves, Gmina Łapsze Niże Spiskie kalendarium imprezwspólne korzenie, wspólne horyzonty 36 340,26 40 892,65 42 753,25 48 109,00 47. PL-SK/ TAT/ IPP/I/77 Tatrzańska Agencja Rozwoju, Promocji i Kultury Združenie cestovného ruchu Vysoké Tatry, Starý Smokovec 48. PL-SK/ TAT/ IPP/I/78 Tatrzańska Agencja Rozwoju, Promocji i Kultury Združenie cestovného ruchu Vysoké „Tatry”, Stary Smokovec Szlak Góral - Ski 42 987,05 50 573,00 49. PL-SK/ TAT/ IPP/I/80 Obec Vitanová, Integracja regionalna gmin pogranicza polsko-słowackiego – Jodłownik i Vitanova 48 513,72 65 400,00 Obec Šarišské Michaľany Rozszerzenie współpracy gmin Dobczyce i Sarisskie Michalany na polach kultury, rekreacji i turystyki przez włączenie nowych partnerów 49 998,00 60 000,00 Klaster LIPTOV TATRA-INFO” – združenie system wymiany cestovného informacji turyruchu, Liptov- stycznej Podhale ský Mikuláš - Liptów 40 128,50 47 210,00 Ochotnicza Straż Pożarna w Muszynie Obec Malý Lípník, Miasto i Gmina Uzdrowiskowa Muszyna Wspólne działania przeciwpowodziowe i ratownictwo ekologiczne Muszyna 49 804,64 58 593,69 Nowosądecki Inkubator Przedsiębiorczości Velmax VIC, n.o., Prešov, Regionlana rozvojová agentúra TATRY-SPIŠ, Kežmarok, Przedsiębiorczość bez granic! 27 963,30 32 898,00 50. PL-SK/ TAT/ IPP/I/82 51. PL-SK/ TAT/ IPP/I/83 52. 53. 88 PL-SK/ TAT/ IPP/I/84 PL-SK/ TAT/ IPP/I/85 Gmina Jodłownik Gmina i Miasto Dobczyce Biuro Promocji Zakopanego Tatry zapraszają! 40 806,80 48 008,00 54. PL-SK/ TAT/ IPP/I/90 Stowarzyszenie im. Mieczysława Karłowicza w Zakopanem 55. PL-SK/ TAT/ IPP/I/91 Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu 56. PL-SK/ TAT/ IPP/I/97 Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu „Muzyka na Základná Umeszczytach” – Felecká škola, stiwal Artystyczny Poprad w Zakopanem 33 124,84 38 970,40 Pielgrzymki Jana Pawła II pod Tatrami w Polsce i na Słowacji 35 402,50 41 650,00 Sądecko – Spiskie pogranicze – hiMesto storyczny trakt Stará Ľubovňa handlowy wiodący doliną rzeki Poprad 40 800,00 48 000,00 Združenie Region Tatry SUMA: 1 878 188 ,83 2 256 660,54 89 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI Jana Garstková Jana Garstková Projekty ukierunkowane na realizację przedsięwzięć o zasięgu euroregionalnym finansowane przez Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej Projekty zamerané na realizáciu euroregionálnych aktivít podporené Ministerstvom výstavby a regionálneho rozvoja Slovenskej republiky Stowarzyszenie Region „Tatry” o dotację finanZdruženie Región „Tatry“ sa aj v roku 2008 uchádzalo o finančný príspevok na realizáciu projeksową na realizację projektów ukierunkowanych tov zameraných na zintenzívnenie cezhraničnej spona rozwój współpracy transgranicznej w ramach lupráce v rámci systému podpory euroregionálnych systemu wspierania przedsięwzięć o zasięgu euroreaktivít. Na základe rozhodnutia ministra výstavby gionalnym ubiegało się już w 2008 r. Na podstawie a regionálneho rozvoja Slovenskej republiky boli decyzji Ministra Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej z powodzeniem zrealiúspešne zrealizované aktivity naplánované v štyroch zowano przedsięwzięcia zaplanowane w czterech projektoch. projektach. Projekt Cesta okolo Tatier sa realizoval za účelom aktivizovania cezhraničnej spolupráce pri realizácii Celem projektu Droga wokół Tatr było zaktywizostrategického projektu slovensko-poľskej cyklotrasy wanie współpracy transgranicznej w zakresie realizacji strategicznego projektu słowacko-polskiej trasy ako nového produktu cestovného ruchu na území Euroregiónu „Tatry“. V rámci projektu sa akturowerowej, jako nowego produktu turystycznego na obszarze Euroregionu „Tatry”. W ramach tego alizoval stav existujúcich cyklotrás a vytipovalo sa projektu aktualizowano stan istniejących tras i wytyvhodné prepojenie trás tak, aby umožňovali plynulé powano odpowiednie ich połączenie, umożliwiające sprevádzkovanie celého okruhu. Zároveň sa vytipopłynne pokonanie całej vala nadradená cyklopętli. Równocześnie wytrasa v regiónoch Orava typowano nadrzędną traa Liptov, bola spracovasę rowerową w regionach ná urbanisticko-archiLiptów i Orawa, przygotektonická štúdia Oravy towano studium urbania Liptova a dopracovaná styczno-architektoniczne dokumentácia a podkladla Orawy i Liptowa dy pre územné rozhodi opracowano dokunutie pre úsek Kežmarok mentację oraz materiały - Huncovce. do decyzji o warunkach Tradičné kultúrnozabudowy i zagospodarospoločenské podujatie wania terenu dla odcinka Euroregión bez hraníc sa Kieżmark – Huncowce. konalo v dňoch 25. - 27. Tradycyjna impre07. 2008 v Spišskej Starej Impreza „Euroregion bez granic”, za kulturalno-społeczna Vsi. Súčasťou podujatia Spiska Stara Wieś 25-27.07. 2008 r., fot. arch. ZRT Euroregion bez granic zobolo otvorenie výstavy stała zorganizowana w dniach 25-27 lipca 2008 r. fotografií dokumentujúcej vstup Slovenskej repub- 90 w Starej Wsi Spiskiej. W jej programie znalazło się otwarcie wystawy fotograficznej dokumentującej wejście Republiki Słowackiej i Polski do strefy Schengen 20.12 2007, prezentacja działalności zintegrowanego systemu ratowniczego Republiki Słowackiej w Starej Wsi Spiskiej i techniki w Łapszach Niżnych, degustacja tradycyjnych polskich i słowackich potraw regionalnych przy akompaniamencie kapel ludowych, warsztaty twórcze i koncert galowy, w którym wystąpiły polskie i słowackie grupy i zespoły. W ramach projektu Wychowanie i edukacja ekologiczna w Euregionie „Tatry” w dniach 15-16 października 2008 r. w Czingowie zorganizowano spotkanie słowackich i polskich uczniów szkół średnich, zajmujących się monitorowaniem czystości przygranicznych rzek oraz ochroną i kształtowaniem krajobrazu. W Dolnym Kubinie i Czerwonym Klasztorze, w krajobrazowo atrakcyjnym środowisku powstały również szlaki edukacyjne, poświęcone wychowaniu ekologicznemu, a przeznaczone dla wszystkich odwiedzających te tereny. Realizując to przedsięwzięcie, wnieśliśmy nowy wymiar ekologiczny do produktu turystycznego i wychowania ekologicznego mieszkańców obszaru Euroregionu „Tatry”. W dniach 27-28 listopada 2008 r. Stowarzyszenie Region „Tatry” pod patronatem ambasadora Polski w Słowacji Andrzeja Krawczyka zorganizowało Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze drobnych i średnich przedsiębiorców. Celem forum była wymiana doświadczeń w działalności na słowacko-polskim pograniczu oraz poszukiwanie możliwości inwestowania w Polsce i w Słowacji, znajdowanie partnerów do zakładania wspólnych przedsiębiorstw, propagowanie produktów ruchu turystycznego, informowanie o przepisach prawnych i podatkowych związanych z działalnością gospodarczą. Część forum była poświęcona wprowadzeniu w Słowacji euro. W trakcie forum prezentowano i sprzedawano produkty firm mających siedziby na obszarze Euroregionu „Tatry”. W drugim dniu uczestnicy forum spotkali się na panelu dyskusyjnym o ruchu turystycznym oraz wzięli udział w wycieczce po Spiszu. Wystąpienia i materiały związane z forum zostały wydane w formie książkowej. Całkowita wysokość dotacji z budżetu państwa na wszystkie cztery projekty ukierunkowane na intensyfikację współpracy transgranicznej w 2008 roku wyniosła 1.109.700,00 Sk (36.835,29 euro). Stowarzyszenie Region „Tatry” z powodzeniem działało również w 2009 roku. Uzyskało dotację finansową na pięć projektów ukierunkowanych na realizację przedsięwzięć o zasięgu euroregionalnym. Euroregion „Tatry” inicjował wiele przedsięwzięć, które zapisały się w kalendarzu corocznie organizowanych imprez. Liczny udział społeczeń- liky a Poľskej republiky do schengenského priestoru dňa 20. 12. 2007, ukážky činnosti integrovaného záchranného systému Slovenskej republiky – Spišská Stará Ves a techniky – Lapsze Nizne, ochutnávka tradičných regionálnych slovenských a poľských jedál pri ľudovej hudbe, tvorivé dielne a kultúrny Gala Program, na ktorom vystúpili slovenské a poľské skupiny a súbory. V rámci projektu Environmentálna výchova a vzdelávanie v EUT sa v dňoch 15. – 16. 10. 2008 uskutočnilo v Čingove stretnutie slovenskej a poľskej stredoškolskej mládeže zaoberajúcej sa monitorovaním čistoty prihraničných vodných tokov a ochranou a tvorbou krajiny. Taktiež boli dobudované náučné chodníky v krajinársky atraktívnom prostredí v Dolnom Kubíne a Červenom Kláštore zamerané na zvýšenie environmentálnej výchovy širokých vrstiev obyvateľstva a určené pre návštevníkov dotknutých území. Realizáciou tejto aktivity sme vniesli novú environmentálnu dimenziu do produktu turizmu a environmentálnej výchovy obyvateľstva na území Euroregiónu „Tatry“. Združenie Región „Tatry“ zorganizovalo v dňoch 27. – 28. 11. 2008 v Spišskej Novej Vsi Slovenskopoľské ekonomické fórum drobných a stredných podnikateľov pod záštitou Veľvyslanca Poľskej republiky na Slovensku J. E. Andrzeja Krawczyka. Fórum bolo zamerané na výmenu ekonomických a hospodárskych skúseností na slovensko-poľskom pohraničí. Hlavným zámerom bolo zisťovanie možností investovania v Poľsku a na Slovensku, hľadanie partnerov na zakladanie spoločných podnikov, propagovanie produktov cestovného ruchu, informovanie o legislatívnych, právnych a daňových záležitostiach v podnikaní. Časť fóra bola venovaná zavedeniu eura na Slovensku. Počas fóra sa konalo predstavenie produktov firiem sídliacich na území Euroregiónu „Tatry“, ktoré bolo spojené s predajom výrobkov. Na druhý deň sa uskutočnilo stretnutie zástupcov firiem v rámci diskusného panela o cestovnom ruchu a poznávací výlet po Spiši. Po ukončení fóra bol vydaný zborník s prednáškami z konferencie. Celková výška finančného príspevku zo štátneho rozpočtu na všetky štyri projekty zamerané na zintenzívnenie cezhraničnej spolupráce v rámci systému podpory euroregionálnych aktivít v roku 2008 bola 1.109.700,00 Sk (36.835,29 eur). V roku 2009 bolo Združenie Región „Tatry“ tiež úspešné a v súlade s Výzvou na predkladanie žiadosti získalo finančný príspevok na päť projektov zameraných na realizáciu euroregionálnych aktivít. Euroregión „Tatry“ počas svojej existencie inicioval mnohé podujatia, ktoré sa zapísali do kalendára pravidelných každoročných akcií. Početná účasť slovenskej a poľskej verejnosti na jednotlivých 91 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI stwa słowackiego i polskiego potwierdził, że kulturę ročníkoch Euroregiónu bez hraníc potvrdila, že kulpogranicza należy chronić i prezentować. Kierując túru pohraničia je potrebné chrániť a prezentovať. się tym, Stowarzyszenie postanowiło przygotować Z tohto dôvodu si Združenie Región „Tatry“ stanodziewiątą edycję programu Euroregion bez gravilo v roku 2009 pripraviť 9. ročník tohto tradičnénic, tym razem nastawionego na ochronę i upoho podujatia s cieľom ochrany a šírenia kultúrneho wszechnienie dziedzictwa kulturowego pogranicza dedičstva slovensko-poľského pohraničia, ktoré je słowacko-polskiego, które do dzisiaj zachowało dodnes zachované vo zvykoch, tradíciách a folklósię w zwyczajach, tradycjach i folklorze, jak rówre ako aj v dlhoročnej tradícii dychových hudieb nież w długiej historii orkiestr dętych w regionie. v regióne. Prvá časť Euroregiónu bez hraníc sa koPierwszą część imprezy zorganizowano w Niżnej, nala v obci Nižná v dňoch 28. - 31. 05. 2009 w dniach 28-31 maja 2009 r. Wzięły w niej udział za účasti slovenských a poľských umeleckých súbosłowackie i polskie zespoły artystyczne, prezentujące rov a účinkujúcich rôzneho zamerania. Prezentovali region, z którego pochodzą, jego folklor, zwyczaje región, z ktorého pochádzajú. Počas podujatia bol i tradycje ludowe. Drugą część, 11 lipca 2009 r. predstavený folklór, zvyky a ľudové tradície. V Trstegościła Trstena, a uczestniczyły w niej orkiestry dęte nej sa Euroregión bez hraníc konal dňa 11. 07. 2009 oraz rzemieślnicy ludowi z Polski i Słowacji. za účasti dychových hudieb a ľudových remeselníW 2009 r. przypomnieliśmy piętnastą rocznicę kov zo Slovenska a Poľska. podpisania Umowy pomiędzy Samorządami Polski V roku 2009 sme si pripomenuli 15-te výroi Słowacji o utworzeniu transgranicznego związku Euročie podpísania Dohody medzi samosprávami Poľska region „Tatry”. Związane z tym uroczystości zapisane a Slovenska o založení cezhraničného zväzku Euroregiw projekcie „Piętnasta rocznica powstania Euroregionu ón „Tatry“. Oslavy vzniku Euroregiónu „Tatry“ sme „Tatry” zorganizowalizorganizovali v mestách śmy w Rużomberku (12 Ružomberok (12. 06. czerwca 2009 r.) i Starej 2009) a Stará ĽubovLubowli (25-27 września ňa (25. - 27. 09. 2009) 2009 r.). Występowały na základe projektu 15. polskie i słowackie zespovýročie vzniku Euroregiły artystyczne, śpiewaónu „Tatry“. Počas osláv cy, ludowi rzemieślnicy. sa prezentovali slovenWieloletnią działalność ské a poľské umelecké Euroregionu prezentosúbory, speváci a ľudoví wała wystawa fotografii remeselníci. Dlhoročw Starej Lubowli pod tynú činnosť Euroregiónu tułem Z życia Euroregionu „Tatry“ sme predstavili „Tatry”. prostredníctvom výstavy Realizując przedsięfotografií pod názvom Otwarcie wystawy prezentującej najważniejsze wydarzenia 15-letniej działalności Euroregionu „Tatry”, wzięcia zaplanowane Zo života Euroregiónu Zakopane 16.12.2009 r., fot. arch. ZRT w projekcie Wspólnie „Tatry“ v meste Stará Ľupielęgnujemy krajobraz bovňa. Euroregionu „Tatry”, w dniach 23-24 września 2009 Na základe aktivít naplánovaných v projekte r. zorganizowaliśmy w Leśnicy spotkanie uczniów Spoločne zveľaďujme krajinu EUT sme v Lesnici uskuszkół średnich z Polski i Słowacji z przedstawicielatočnili v dňoch 23. - 24. 09. 2009 stretnutie slovenmi Dyrekcji Pienińskiego Parku Narodowego (około skej a poľskej stredoškolskej mládeže so zástupcami 100 uczniów i specjalistów). Uczniowie poznawali Správy PIENAP-u (okolo 100 žiakov a odborníkov). obszar i przyrodę PIENAP-u, zdobyli nową wiedzę Študenti sa venovali spoznávaniu krajiny a prírody i wymieniali doświadczenia z realizacji własnych Pieninského národného parku, získali nové vedoprojektów, związanych z problematyką środowiska mosti, vymenili si skúsenosti z vlastných projektov naturalnego, rzekami Poprad i Dunajec, ochroną súvisiacich s problematikou životného prostredia, i kształtowaniem krajobrazu. Drugim poważnym vodných tokov riek Poprad a Dunajec, ochranou przedsięwzięciem projektu była estetyzacja i zwięka tvorbou krajiny. Druhou významnou aktivitou szenie atrakcyjności dziewięciu miast członkowskich projektu bola estetizácia a zatraktívnenie deviatich Stowarzyszenia Region „Tatry” przez uporządkowačlenských miest a obcí Združenia Región „Tatry“ nie zieleni i usytuowanie elementów małej architekúpravou zelene a umiestňovaním prvkov drobnej tury. Dzięki temu wybrane miejscowości, jako część architektúry. Estetizáciou prostredia sme zvýšili atśrodowiska i ruchu turystycznego, stały się bardziej raktívnosť a zaujímavosť vybraných obcí ako súčasti 92 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI atrakcyjne i interesujące. životného prostredia a rozvoja cestovného ruchu. W ramach projektu Euroregion „Tatry” otwiera V rámci projektu Euroregión „Tatry“ otvára dvedrzwi przed turystami w Liptowie i na Orawie wsparre turistom v Liptove, Orave a na Spiši sme podpoliśmy współpracę parlamentów uczniowskich rili spoluprácu medzi študentskými parlamentmi w Popradzie, Kieżmarku miest Poprad, Kežmarok i Starym Sączu. W trakcie a Stary Sącz. Súčasťou spotkania 24 września stretnutia bolo slávnost2009 r. w Starym Sączu né odhalenie novej tuuroczyście odsłonięto ristickej tabule dňa 24. nową tablice turystycz09. 2009 v Starom Sączi ną informującą o zbiegu upozorňujúcej na sútok Popradu i Dunajca oraz rieky Poprad s Dunajo Popradzie, jako jedynej com a oznamujúcej, že rzece słowackiej płynąrieka Poprad je jedinou cej na północ do Morza slovenskou riekou, ktorá Bałtyckiego. Również tečie na sever do Balticw ramach tego projekkého mora. V rámci tohtu w dniach 14 – 15 to projektu sme v dňoch października 2009 14. - 15. 10 2009 zorw Liptowskim Mikulaszu ganizovali v Liptovskom Spotkanie słowackich i polskich uczniów odbyła się międzynaroMikuláši I. medzinárodw ramach projektu pt. „Wspólnie pielęgnujmy krajobraz dowa, słowacko-polska nú slovensko-poľskú Euroregionu „Tatry”, Leśnica 23-24.09.2009 r., fot. arch. ZRT konferencja pod tytułem konferenciu pod názvom Stan obecny i trendy rozSúčasný stav a trendy woju ruchu turystycznego w Euroregionie „Tatry”. Jej rozvoja cestovného ruchu v Euroregióne „Tatry“. celem była wymiana doświadczeń z zakresu turystyKonferencia sa konala za účelom výmeny skúseností ki, prezentacji produktów turystycznych, umocniez oblasti turizmu, prezentácie produktov cestovného nia współpracy miast i gmin z obszaru Euroregionu, ruchu, upevnenia spolupráce miest a obcí v pôsobrozwoju relacji partnerskich i poznanie Liptowa. nosti Euroregiónu „Tatry“, rozvoja nových partnersW grudniu w Zakopanem i w siedzibie samorządotiev a spoznávania regiónu Liptov. Širokú ponuku wego województwa preszowskiego w formie wyturistických atrakcií v regiónoch Orava, Liptov a Spiš stawy fotograficznej przedstawiliśmy bogatą ofertę a významné medzníky 15-ročnej existencie Euroatrakcji turystycznych Orawy, Liptowa i Spiszu. Efekregiónu „Tatry“ sme následne predstavili v decemtem projektu był również dwujęzyczny folder pod bri prostredníctvom výstavnej expozície fotografií tytułem Zabytki sakralne w miastach i gminach członv Zakopanom a v sídle Prešovského samosprávneho kowskich Stowarzyszenia Region „Tatry”, który także kraja. Výstupom projektu bol taktiež nový dvojjaw przyszłości będzie służył propagowaniu pogranizyčný propagačný materiál pod názvom Sakrálne pacza słowacko-polskiego. miatky v členských mestách a obciach Združenia Región W dniach 19-20 listopada 2009 r. w Starej Wsi „Tatry“, ktorý aj v budúcnosti poslúži na prezentáciu Spiskiej pod patronatem Ministra Gospodarki Reslovensko-poľského pohraničia. publiki Słowackiej Lubomira Jahnátka i ambasadora VIII. Slovensko-poľské hospodárske fórum sa konaPolski w Słowacji Andrzeja Krawczyka obradowało lo v dňoch 19. - 20. 11. 2009 v Spišskej Novej Vsi VIII Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze. Program pod záštitou ministra hospodárstva Slovenskej reobejmował dwa bloki tematyczne: 1. Jak prowadzić publiky Ľubomíra Jahnátka a veľvyslanca Poľskej redziałalność gospodarczą w Polsce i 2. Infrastruktura publiky na Slovensku J.E. Andrzeja Krawczyka. Kontransportowa na obszarze Euroregionu „Tatry”. Uczestferencia bola rozdelená do tematických okruhov: nicy otrzymali informacje o wymianie handlowo 1. Ako podnikať v Poľsku a 2. Dopravná infraštruktú-gospodarczej miedzy Polską i Słowacją, o możlira na území Euroregiónu „Tatry“. Prítomní získali inwościach prowadzenie działalności gospodarczej formácie o obchodno-hospodárskej výmene medzi i procesie prywatyzacji w Polsce, o przepisach w zaSlovenskom a Poľskom, o možnostiach podnikania kresie księgowości i podatków oraz o sile reklamy a privatizovania v Poľsku, informácie ako fungovať w internecie. W drugiej części prezentowano projekv oblasti účtovníctva a daní a o sile reklamy na interty Szlak wokół Tatr i Modernizacja połączenia drogowenete. V druhej časti boli prezentované projekty Cesta go Osturnia – granica państwowa – Niedzica. Analizookolo Tatier a Modernizácia cestného prepojenia Osturwano stan aktualny, uzyskano nowe informacje doňa – štátna hranica – Niedzica. Analyzoval sa súčasný 93 NASZE SPRAWY • NAŠE ZÁLEŽITOSTI tyczące połączenia komunikacyjnego naszych terestav, získali sa nové informácie v oblasti dopravnénów, podkreślono konieczność poprawy dotychczaho prepojenia našich území, zdôraznila sa nevysowego stanu. W drugim dniu Forum kontynuowało hnutnosť riešenia súčasného stavu. Na druhý deň dyskusję o problemach pierwszego i drugiego bloku fórum pokračovalo diskusiou k prvému a druhému tematycznego. Po dokonaniu oceny spotkania, jego bloku, nasledovalo jeho vyhodnotenie a poznávací uczestnicy wzięli udział zájazd po regióne. Výw wycieczce po regionie. stupom z konferencie Efektem konferencji było bol zborník obsahujúci również wydawnictwo prednášky, ktoré odzneli zawierające wystąpienia na fóre. Význam rozvoja i referaty wygłoszone w cezhraničnej spolupráce trakcie Forum. Znaczevyplýva zo vzájomného nie rozwoju współpracy spoznávania a riešenia transgranicznej wynika problémov regiónu poze wzajemnego poznahraničia. Záujem Eurowania się i rozwiązywania regiónu „Tatry“ rozvíjať problemów regionu povzájomné hospodárske granicza. Zainteresowaa spoločenské kontaknie Euroregionu „Tatry” ty vyplýva prirodzene rozwojem dwustronnych z bezprostrednej blízkosti kontaktów gospodaroboch štátov. VIII Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze, Spiska Nowa Wieś 19-20.11.2009 r., fot. arch. ZRT czych i społecznych jest Aktivity projektov naturalnym rezultatem boli v roku 2009 financobezpośredniego sąsiedztwa obydwu krajów. vané z prostriedkov štátneho rozpočtu, prostrednícPrzedsięwzięcia projektów w 2009 roku były tvom finančného príspevku Ministerstva výstavby finansowane ze środków budżetowych państwa a regionálneho rozvoja SR. Celková výška finančnéw formie dotacji Ministerstwa Budownictwa i Rozho príspevku zo štátneho rozpočtu pre projekty reawoju Regionalnego Republiki Słowackiej. Ogólna lizované v roku 2009 bola 67.500 EUR. suma dotacji dla projektów realizowanych w 2009 r. wyniosła 67.500 euro. Tłumaczenie: Ryszard Juchniewicz WITRYNA EUROREGIONU • VITRÍNA EUROREGIÓNU 5 LAT EUROREGIONU „TATRY” 1994-1999 5 ROKOV EUROREGIÓNU „TATRY” red. A. Nowak, wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, ss. 74, Nowy Targ 1999 Anna Majorczyk, ŁĄCZĄ NAS TATRY wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, ss. 52, Nowy Targ 2000 POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE 2002 POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ 2002 wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, ss. 80, Nowy Targ 2002 CZEGO O NAS NIE WIECIE? ČO O NÁS NEVIETE? wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 32, Kežmarok 2002 94 95 WITRYNA EUROREGIONU • VITRÍNA EUROREGIÓNU TĘCZA EUROREGIONU „TATRY” – KALENDARZ PROJEKTU DÚHA EUROREGIÓNU TATRY - KALENDÁR PROJEKTU wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 16, Kežmarok 2002 EUROREGION „TATRY” – CZĘŚĆ ZIELONYCH KARPAT EUROREGIÓN „TATRY” – SÚČASŤ ZELENÝCH KARPÁT wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 86, Kežmarok 2002 PROGRAM ROZWOJU WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ W EUROREGIONIE „TATRY” PROGRAM ROZVOJA CEZHRANIČNEJ SPOLUPRÁCE EUROREGIÓNU „TATRY” wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 52, Kežmarok 2003 EUROREGION „TATRY” – SKARBNICA ARCHITEKTURY LUDOWEJ EUROREGIÓN TATRY – KLENOTICA ĽUDOVEJ ARCHITEKTÚRY wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 24, Kežmarok 2003 96 WITRYNA EUROREGIONU • VITRÍNA EUROREGIÓNU CHROŃMY DRZEWA CHRÁŇME STROMY wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 16, Kežmarok 2004 SELEKTYWNA ZBIÓRKA ODPADÓW Z GOSPODARSTW DOMOWYCH – INSTRUKCJA MANUÁL SEPAROVANÉHO ZBERU KOMUNÁLNEHO ODPADU wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 8, Kežmarok 2005 POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE 2003-2004 POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ 2003-2004 wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, ss. 156, Nowy Targ 2005 NA ROWERZE WOKÓŁ TATR. ORAWA, LIPTÓW, SPISZ NA BICYKLI OKOLO TATIER. ORAVA, LIPTOV, SPIŠ wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 12, Kežmarok 2007 97 WITRYNA EUROREGIONU • VITRÍNA EUROREGIÓNU Anna Majorczyk, NOWY TARG. OBRAZKI Z MIASTECZKA DWÓCH KULTUR Anna Majorczyk, NOWY TARG. OBRÁZKY Z MESTEČKA DVOCH KULTÚR wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, ss. 224, Nowy Targ 2007 POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE 2007. WYDANIE SPECJALNE POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ 2007. ŠPECIÁLNE VYDANIE wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, ss. 260, Nowy Targ 2007 98 WITRYNA EUROREGIONU • VITRÍNA EUROREGIÓNU SZLAK WOKÓŁ TATR. SPISZ CESTA OKOLO TATIER. SPIŠ wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 32, Kežmarok 2008 SŁOWACKO-POLSKIE FORUM GOSPODARCZE MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW SLOVENSKO-POĽSKÉ EKONOMICKÉ FÓRUM DROBNÝCH A STREDNÝCH PODNIKATEĽOV wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 60, Kežmarok 2008 POGRANICZE POLSKO-SŁOWACKIE 2005-2007 POHRANIČIE POĽSKO-SLOVENSKÉ 2005-2007 VIII SŁOWACKO-POLSKIE FORUM GOSPODARCZE VIII. SLOVENSKO-POĽSKÉ EKONOMICKÉ FÓRUM wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 140, Kežmarok 2008 wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 60, Kežmarok 2009 WSPÓLNA POLSKO-SŁOWACKA STRATEGIA ROZWOJU EUROREGIONU „TATRY” NA LATA 2008-2015 SPOLOČNÁ SLOVENSKO-POĽSKÁ STRATÉGIA ROVOJA EUROREGIÓNU „TATRY” NA ROKY 2008-2015 ZABYTKI SAKRALNE W MIEJSCOWOŚCIACH BĘDĄCYCH CZŁONKAMI STOWARZYSZENIA REGION „TATRY” SAKRÁLNE PAMIATKY V ČLENSKÝCH MESTÁCH A OBCIACH ZDRUŽENIA REGIÓN „TATRY” wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 116, Kežmarok 2008 wyd./vyd. Združenie Región „Tatry”, ss. 112, Kežmarok 2009 99 WITRYNA EUROREGIONU • VITRÍNA EUROREGIÓNU KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Katalogi wystaw z cyklu ARTYŚCI POGRANICZA: Katalógy výstav z cyklu UMELCI POHRANIČIA: ŻYDZI W MALARSTWIE KAROLA KOSTURA ŽIDIA V MALIARSTVE KAROLA KOSTURA MALARSTWO NIKIFORA I RZEŹBA EDWARDA SUTORA MALIARSTVO NIKIFORA KRYNICKÉHO A SOCHÁRSTVO EDWARDA SUTORA MALARSTWO I RYSUNEK LADISLAVA MEDNYÁNSZKEHO MALIARSTVO A GRAFIKA LADISLAVA MEDNYÁNSZKEHO ŻEL-ART JANA KANTEGO PAWLUŚKIEWICZA GEL-ART JANA KANTYHO PAWLUŚKIEWICZA wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, Nowy Targ 2007 MALARSKIE OPOWIEŚCI ANTONIEGO KRZYSTYNIAKA I JULIÚSA POVAŽANA MALIARSKE PRÍBEHY ANTONIHO KRZYSTYNIAKA A JÚLIUSA POVAŽANA wyd./vyd. Związek Euroregion “Tatry”, ss. 24, Nowy Targ 2009 MAPA EUROREGIONU „TATRY” MAPA EUROREGIÓNU „TATRY” wyd./vyd. Związek Euroregion „Tatry”, Nowy Targ 1999, 2001, 2004 100 Bożena Królczyk, Jana Garstková Kalendarium Euroregionu „Tatry” 1994-2009 Bożena Królczyk, Jana Garstková Kalendárium Euroregiónu „Tatry” 1994-2009 31 października 1993 r. w Zakopanem przedstawiciele polskich i słowackich samorządów podpisali Deklarację Organów Samorządów Terytorialnych Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej w sprawie projektu utworzenia transgranicznego związku Region Tatry. 31. októbra 1993 v Zakopanom predstavitelia poľských a slovenských samospráv podpísali Deklaráciu orgánov územných samospráv Poľskej republiky a Slovenskej republiky vo veci projektu utvorenia cezhraničného združenia Región Tatry. 1994 1994 18 sierpnia w Warszawie podpisano Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej o współpracy transgranicznej, w którym oba Rządy wyraziły uznanie dla znaczenia inicjatyw lokalnych i regionalnych samorządów w dziele „zbliżania ze sobą sąsiadujących narodów. Zadeklarowały również „wspierać (…) współpracę transgraniczną, przyczyniając się w ten sposób do postępu gospodarczego i społecznego w obu państwach”. 18. augusta vo Varšave bola podpísaná zmluva medzi vládou Poľskej republiky a vládou Slovenskej republiky o cezhraničnej spolupráci, v ktorej obe vlády vyjadrili uznanie pre význam iniciatív miestnych a regionálnych samospráv v procese „zbližovania sa susediacich národov”. Zadeklarovali rovnako „podporovať ... cezhraničnú spoluprácu, pričiniac sa týmto spôsobom o spoločenský a hospodársky rozvoj v oboch krajinách”. 26 sierpnia w Nowym Targu odbył się Kongres Założycielski Euroregionu „Tatry”, podczas którego została zawarta Umowa pomiędzy samorządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej o utworzeniu transgranicznego związku „Euroregion Tatry”. Umowę podpisali przedstawiciele samorządów ze strony polskiej: Burmistrz Miasta Nowego Targu Czesław Borowicz, Zastępca Burmistrza Miasta Rabki Jan Pyka, Burmistrz Miasta Szczawnica Józef Gacek, Wójt Gminy Biały Dunajec Andrzej Majewski, Zastępca Wójta Gminy Bukowina Tatrzańska Jan Kuruc, Wójt Gminy Czarny Dunajec Kazimierz Dzielski, Wójt Gminy Czorsztyn Stanisław Wojtaszek, Wójt Gminy Jabłonka Julian Stopka, Wójt Gminy Krościenko Bronisław Bublik, Wójt Gminy Lipnica Wielka Franciszek Adamczyk, Wójt Gminy Łapsze Niżne Wendelin Haber, Wójt Gminy Nowy Targ Jan Smarduch, Wójt 26. augusta sa v Nowom Targu uskutočnil kongres zakladateľov Euroregiónu „Tatry”, počas ktorého bola uzavretá Dohoda medzi samosprávami Poľskej republiky a Slovenskej republiky o utvorení cezhraničného združenia ”Euroregión Tatry”, ktorú podpísali predstavitelia samospráv z poľskej strany: primátor mesta Nowy Targ Czesław Borowicz, zástupca primátora mesta Rabka Jan Pyka, primátor mesta Szczawnica Józef Gacek, starosta gminy Biały Dunajec Andrzej Majewski, zástupca starostu gminy Bukowina Tatrzańska Jan Kuruc, starosta gminy Czarny Dunajec Kazimierz Dzielski, starosta gminy Czorsztyn Stanisław Wojtaszek, starosta gminy Jabłonka Julian Stopka, starosta gminy Krościenko Bronisław Bublik, starosta gminy Lipnica Wielka Franciszek Adamczyk, starosta gminy Łapsze Niżne Wendelin Haber, starosta gminy Nowy Targ Jan Smarduch, starosta gminy Ochotnica Dolna Sławomir Olszewski, 101 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Gminy Ochotnica Dolna Sławomir Olszewski, Wójt starosta gminy Raba Wyżna Marek Wierzba, starosta Gminy Raba Wyżna Marek Wierzba, Wójt Gminy gminy Szaflary Stanisław Ślimak a primátor gminy Szaflary Stanisław Ślimak i Burmistrz Gminy TatrzańTatrzańskej Franciszek Bachleda-Księdzularz, ako aj skiej Franciszek Bachleda predstavitelia samospráv -Księdzularz oraz przedzo slovenskej strany: za ostawiciele samorządów bce a mestá okresu Popze strony słowackiej: za rad Ján Skupin, primátor wsie i miasta powiatu mesta Kežmarok a FrantiPoprad Ján Skupin Buršek Závatzký, zástupca primistrz Miasta Kieżmark mátora mesta Starý Smoi František Závatzký Zakovec, za obce a mestá stępca Burmistrza Miasta okresu Stará Ľubovňa MiStary Smokowiec, za wsie chal Šípoš, primátor mei miasta powiatu Stara sta Stará Ľubovňa a MiLubowla Michal Šipoš kuláš Mýtnik, starosta Burmistrz Miasta Stara obce Kamienka, za obce Zaproszenie na Kongres Założycielski Euroregionu „Tatry” Lubowla oraz Mikuláš a mestá okresu LiptovMýtnik Starosta Wsi Kaský Mikuláš Julián Helmienka, za wsie i miasta powiatu Liptowski Mikuka, primátor mesta Ružomberok a Július Medvedi, lasz Julián Helka Burmistrz Miasta Rużomberok oraz primátor mesta Liptovský Hrádok, za obce a mestá Július Medvedi Burmistrz Miasta Liptowski Hradok, okresu Dolný Kubín Jozef Mažári, primátor mesta za wsie i miasta powiatu Dolny Kubin Jozef Mažári Trstená a Ivan Šaško, primátor mesta Tvrdošín. KonBurmistrz Miasta Trstena oraz gres schválil štatút, ustanovil, Ivan Šaško Burmistrz Miasta že sídlami Euroregiónu „Tatry” Twardoszyn. Kongres uchwalił budú Nowy Targ a Kežmarok. Statut, postanowił, że siedziDelegáti zvolili predsedu rady, bami Euroregionu „Tatry” będą ktorým sa stal Wendelin Haber Nowy Targ i Kieżmark. Delegaa dvanásť členov rady. Okrem ci wybrali Przewodniczącego toho delegáti prijali uznesenie Rady, którym został Wendelin vo veci členských príspevkov Haber oraz dwunastu członków a finančnej činnosti združenia. Rady. Ponadto delegaci podjęli uchwałę w sprawie: składek 27. októbra v Nowom Targu członkowskich i działalności firada Euroregiónu „Tatry” uskunansowej Związku. točnila prvé zasadnutie, počas ktorého prijala smernice práce 27 października w Nowym a harmonogram zasadnutí na roTargu Rada Euroregionu „Tatry” ky 1994 1995. Členovia rady odbyła pierwsze posiedzenie, určili, že v roku 1994 sa stretnú podczas którego przyjęła rev decembri na zasadnutí v Kežgulamin pracy i harmonogram marku a v roku 1995 uskutočnia posiedzeń na lata 1994-1995. dve zasadnutia na poľskej straCzłonkowie Rady postanowine a dve zasadnutia na slovenli, że w roku 1994 spotkają skej strane. Ustanovili sa prasię w grudniu na posiedzeniu covné skupiny: revízna, inforw Kieżmarku a w roku 1995 mačná, kultúrna, hospodárska, odbędą dwa posiedzenia po ochrany životného prostredia, stronie polskiej i dwa po stropredsedovia a podpredsedovia nie słowackiej. Powołano komisií, schválilo sa ich persoKomisje robocze: rewizyjną, Artykuł na temat utworzenia Euroregionu „Tatry”, nálne obsadenie. Rada taktiež „Tygodnik Podhalański” nr 35/1994 informacji, kultury, gospodarprijala hlavné programové tézy czą oraz ochrony środowiska, przewodniczących jednotlivých komisií. i wiceprzewodniczących Komisji oraz zatwierdzono ich składy osobowe. Rada przyjęła również 15. decembra Vojvodský súd v Nowom Sączi na zágłówne tezy programowe poszczególnych Komisji. klade žiadosti zakladacieho výboru rady Euroregi- 102 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 15 grudnia Sąd Wojewódzki w Nowym Sączu na wniosek Komitetu Założycielskiego Rady Euroregionu „Tatry” wpisał Euroregion „Tatry” do rejestru stowarzyszeń i zatwierdził jego statut. ónu „Tatry” zapísal Euroregión „Tatry” do registra spolkov a potvrdil jeho štatút. 1995 2. februára sa v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy Karola Plicku vynikajúceho slovenského etnografa, hudobníka a fotografa s názvom Spiš na fotografii. Spoluorganizátorom výstavy bolo mestské kultúrne stredisko a Podhalanská spoločnosť priateľov vied. 2 lutego w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy Karola Plicka pt. Spisz na fotografii. Organizatorem wystawy wybitnego słowackiego etnografa, muzyka i fotografika był Miejski Ośrodek Kultury oraz Podhalańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. 3 lutego w Kieżmarku obradowała Rada Euroregionu „Tatry” z udziałem Przewodniczących i Wiceprzewodniczących Komisji roboczych. Rada przyjęła programy działania Komisji roboczych na rok 1995, powołała zespół redakcyjny polsko-słowackiego biuletynu Euroregionu „Tatry” pt. Panorama Euroregionu „Tatry” a nadzór nad zespołem powierzyła Komisji informacji. Ponadto Rada przyjęła Regulamin pracy Sekretarzy i Komisji problemowych. 5-11 czerwca w Nowym Targu, Zakopanem i Rabce odbyły się Dni Kultury Słowackiej, podczas których zaprezentowały się słowackie zespoły ludowe, orkiestry dęte, chóry. Można było zapoznać się z wydawnictwami, prasą i filmami słowackimi. W Galerii BWA „Jatki” w Nowym Targu zaprezentowano wystawę prac Martina Martinčeka, a w Miejskim Ośrodku Kultury w Nowym Targu wędrowną wystawę prac studentów i pedagogów Wydziału Architektury Słowackiego Technicznego Uniwersytetu w Bratysławie pt. Impresje plastyczne ze Starej Lubowli i innych regionów Spisza. W trakcie tego słowackiego tygodnia zaprezentowało się ponad 600 artystów, amatorów oraz profesjonalistów. Dużym zainteresowaniem cieszyła się degustacja regionalnej kuchni słowackiej. 23 czerwca na posiedzeniu Rady Euroregionu „Tatry” w Rużomberku został zatwierdzony znak logo Euroregionu „Tatry”, który obowiązuje do dnia dzisiejszego. 17 września odbyła się pielgrzymka dziękczynna Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II z Zakopanego do Sanktuarium Maryjnego w Lewoczy z udziałem burmistrzów i wójtów ze strony polskiej oraz primatorów i starostów ze strony słowackiej. 10 października Rada Euroregionu „Tatry” wystą- 1995 3. februára v Kežmarku rokovala rada Euroregiónu „Tatry” za účasti predsedov a podpredsedov pracovných komisií. Rada prijala programy činnosti pracovných komisií na rok 1995, ustanovila redakčnú radu poľsko-slovenského bulletinu Euroregiónu „Tatry” s názvom Panoráma Euroregiónu „Tatry” a dohľadom nad radou poverila informačnú komisiu. Okrem toho rada prijala zásady práce tajomníkov a problémových komisií. 5.-11. júna sa v Nowom Targu, Zakopanom a Rabke uskutočnili Dni slovenskej kultúry, počas ktorých sa predstavili slovenské folklórne súbory, dychovky, zbory. Bolo možné sa zoznámiť so slovenskými publikáciami, tlačou a filmami. V Galérii BWA „Jatki” v Nowom Targu bola predstavená výstava prác Martina Martinčeka, v Mestskom stredisku kultúry v Nowom Targu putovná výstava prác študentov a pedagógov Fakulty architektúry Slovenskej technickej univerzity v Bratislave s názvom Výtvarné impresie zo Starej Ľubovne a iných regiónov Spiša. Počas tohto slovenského týždňa sa predstavilo viac ako 600 umelcov, amatérov i profesionálov. Veľkému záujmu sa tešila ochutnávka regionálnej slovenskej kuchyne. 23. júna bol na zasadnutí rady Euroregiónu „Tatry” v Ružomberku schválený znak (logo) Euroregiónu „Tatry”, ktorý sa používa dodnes. 17. septembra sa uskutočnila ďakovná púť Svätému otcovi Jánovi Pavlovi II. zo Zakopaného do mariánskej svätyne v Levoči za účasti primátorov (burmistrz) a starostov (wójt) z poľskej strany a primátorov a starostov zo slovenskej strany. 10. októbra sa rada Euroregiónu „Tatry” obrátila na vlády Poľskej republiky a Slovenskej republiky so žiadosťou o sprevádzkovanie turistických hra- 103 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 piła do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej z wnioskiem o uruchomienie turystycznych przejść granicznych: Jurgów-Podspady, Czerwony Klasztor-Sromowce Niżne, Szczawnica-Leśnica. Wniosek ten poparły Dyrekcje Tatrzańskiego i Pienińskiego Parku Narodowego. 20-21 października na Zamku w Niedzicy odbyła się sesja naukowa pt. Dzieje Spisza jako przykład przenikania się wielu kultur: słowackiej, polskiej, węgierskiej i niemieckiej, zorganizowana przez Euroregion „Tatry” wspólnie z Podhalańskim Towarzystwem Przyjaciół Nauk w Nowym Targu i Spiskim Towarzystwem Historycznym w Lewoczy. Referaty dotyczyły historii Spisza, dziejów jego kontaktów gospodarczych, roli duchowieństwa (kolegium oo. Pijarów w Podolincu), elementów bawarskich i wschodnio-niemieckich w kulturze Spisza oraz miejsca Spisza w polskim piśmiennictwie do końca XIX wieku. 25 listopada w Kieżmarku obradował II Kongres Euroregionu „Tatry”. Delegaci dokonali wyboru członków Komisji rewizyjnej oraz przyjęli Regulamin Komisji rewizyjnej. Kongres przyjął nowych członków ze strony polskiej miasta: Zakopane, Bochnię, miasto i gminę Muszynę oraz gminę Poronin, a ze strony słowackiej miasta: Dolny Kubin, Spiską Nową Wieś oraz wsie: Spiskie Wlachy, Zdiar, Wyżne Rużbachy i Abrahamowce. Ponadto Kongres podjął uchwały w sprawach: zatwierdzenia Sprawozdania Rady Euroregionu „Tatry”, zmian Statutu Euroregionu „Tatry”, wysokości składek członkowskich, głównych kierunków działania Związku na rok 1996. Delegaci po zapoznaniu się z celami i zadaniami Stowarzyszenia Polskich Regionów Granicznych z siedzibą w Gronau podjęli uchwałę w sprawie członkostwa w tym Stowarzyszeniu. 18 grudnia na posiedzeniu w Kieżmarku Rada Euroregionu „Tatry” podjęła uchwałę w sprawie: przejść granicznych na szlakach turystycznych w Tatrach, w której zwróciła się z wnioskiem do Rządów Republiki Słowackiej i Rzeczypospolitej Polskiej o uwzględnienie obszaru turystycznego Tatr w wykazie przejść granicznych na szlakach turystycznych w przygotowywanej Umowie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Słowackiej. Uchwała została przesłana do Wojewody Nowosądeckiego Wiktora Sowy z prośbą o przekazanie jej do Rządu Rzeczypospolitej Polskiej. 1996 15-17 lutego w Nowym Sączu Wyższa Szkoła Bi- 104 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ničných priechodov: Jurgów Podspády, Červený Kláštor Sromowce Niżne, Szczawnica Lesnica. Túto požiadavku podporili riaditeľstvá Tatranského i Pieninského národného parku. 20.-21. októbra sa na hrade v Nedeci (Niedzica) uskutočnila vedecká konferencia s názvom Dejiny Spiša ako príklad prelínania sa mnohých kultúr: slovenskej, poľskej, maďarskej a nemeckej, zorganizovaná Euroregiónom „Tatry” spoločne s Podhalanskou spoločnosťou priateľov vied v Nowom Targu a Spišským dejepisným spolkom v Levoči. Referáty sa týkali histórie Spiša, dejín jeho hospodárskych kontaktov, úlohy duchovenstva (kolégium piaristov v Podolínci), prvkov bavorských i východonemeckých v kultúre Spiša a miesta Spiša v poľskom písomníctve do konca XIX. storočia. 25. novembra v Kežmarku rokoval II. kongres Euroregiónu „Tatry”. Delegáti uskutočnili voľby členov revíznej komisie a prijali smernice revíznej komisie. Kongres prijal nových členov. Z poľskej strany to boli mestá: Zakopane, Bochňa, mesto a gmina Muszyna, ako aj gmina Poronin, zo strany slovenskej mestá: Dolný Kubín, Spišská Nová Ves a obce: Spišské Vlachy, Ždiar, Vyšné Ružbachy a Abrahámovce. Okrem toho kongres prijal uznesenia vo veci schválenia správy rady Euroregiónu „Tatry”, zmien štatútu Euroregiónu „Tatry”, výšky členských príspevkov, hlavných smerov činnosti združenia na rok 1996. Delegáti po zoznámení sa s cieľmi a úlohami Spolku poľských hraničných regiónov so sídlom v Gronau prijali uznesenie vo veci členstva v tomto spolku. 18. decembra na zasadnutí v Kežmarku rada Euroregiónu „Tatry” prijala uznesenie vo veci hraničných priechodov na turistických trasách v Tatrách, v ktorom sa obrátila so žiadosťou na vlády Slovenskej republiky a Poľskej republiky o zohľadnenie turistickej oblasti Tatier vo výkaze hraničných priechodov na turistických trasách v pripravovanej dohode medzi vládou Poľskej republiky a vládou Slovenskej republiky. Uznesenie bolo zaslané nowosądeckému vojvodovi Wiktorovi Sowovi s prosbou o jej odovzdanie vláde Poľskej republiky. 1996 15.-17. februára v Nowom Sączi Vysoká škola obchodu zorganizovala konferenciu s názvom Médiá, spoločnosť a trhové hospodárstvo, počas ktorej predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber predniesol referát Identifikácia bariér sťažujúcich rozvoj obchodu medzi Poľskom a Slovenskom. znesu zorganizowała konferencję pt. Media a społeczeństwo obywatelskie i gospodarka wolnorynkowa, podczas której Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber wygłosił referat pt. Identyfikacja barier utrudniających rozwój biznesu pomiędzy Polską a Słowacją. 17-18 maja w Nowym Targu i Harklowej Euroregion „Tatry” zorganizował V Forum Polskich Regionów Granicznych, w którym uczestniczyli przedstawiciele euroregionów, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 24 maja w Bukowinie Tatrzańskiej odbyła się międzynarodowa konferencja prasowa zorganizowana przez Komisję informacji Euroregionu „Tatry”. Podczas konferencji przedstawiono informację na temat zaplanowanych na 3-9 czerwca 1996 r. Dni Kultury Polskiej na Słowacji a także poinformowano o pracach Komisji kultury i Komisji gospodarczej Euroregionu „Tatry”. 17.-18. mája v Nowom Targu a Harklovej Euroregión „Tatry” zorganizoval V. fórum poľských hraničných regiónov, na ktorom sa zúčastnili predstavitelia euroregiónov, Ministerstva vnútra a administratívy, ako aj Ministerstva zahraničných vecí. 24. mája sa v Bukowine Tatrzańskej uskutočnila medzinárodná tlačová konferencia zorganizovaná informačnou komisiou Euroregiónu „Tatry”. Počas konferencie boli predstavené informácie o Dňoch poľskej kultúry na Slovensku, plánovaných na 3. 9. júna 1996, a taktiež bola poskytnutá informácia o prácach komisie kultúry a hospodárskej komisie Euroregiónu „Tatry”. 3.-9. júna sa na Slovensku v Námestove, Dolnom Kubíne, Liptovskom Mikuláši, Spišskej Starej Vsi, Starej Ľubovni, Spišskej Novej Vsi a Kežmarku uskutočnili Dni poľskej kultúry na Slovensku. Počas tohto podujatia sa predstavili poľské folklórne súbory, dychovky, sprístupnené boli zaujímavé výstavy: Umelecká tvorivosť poslucháčov školy umeleckého tkáčstva a Výtvarného lýcea Antona Kenara zo Zakopaného, umeleckej fotografie s názvom Horská krajina, Ľudové umenie, pripravená výtvarnými umelcami zo Zakopaného a výstava Naivné umenie a art brut prezentujúca diela takých tvorcov ako Nikifor, Maria Wnękowa, Edward Sutor, Antoni Krzystyniak, Karol Kostur. V Spišskej Novej Vsi sa uskutočnil slávnostný koncert podľa scenára Aldony Gąsienice Szostak. 3-9 czerwca na Słowacji w Namiestowie, Dolnym Kubinie, Liptowskim Mikulaszu, Spiskiej Starej Wsi, Starej Lubowli, Spiskiej Nowej Wsi i Kieżmarku odbyły się Dni Kultury Polskiej na Słowacji. Podczas tej imprezy zaprezentowały się polskie zespoły folklorystyczne, orkiestry dęte, otwarto interesujące wystawy tj.: Twórczości Artystycznej Uczniów Szkoły Tkactwa Artystycznego i Liceum Plastycznego im. Antoniego Kenara z Zakopanego, fotografii artystycznej pt. Krajobraz górski, sztuki ludowej artystów plastyków z Zakopanego oraz Sztuki naiwnej i art brut prezentującej dzieła takich twórców jak Nikifor, Maria Wnękowa, Edward Sutor, Antoni Krzystyniak, Karol Kostur. W Spiskiej Nowej Wsi odbył się Koncert Galowy wg scenariusza Aldony Otwarcie wystawy artystów nowotarskich w Instytucie Polskim w Bratysławie 17.09.1996 r., fot. arch. ZET Gąsienicy Szostak. 5.-6. septembra sa v Rytre uskutočnilo prvé zasadnutie Poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu. 5-6 września w Rytrze odbyło się pierwsze posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. 17. septembra sa v Poľskom inštitúte v Bratislave pri príležitosti 650. výročia vzniku Nowého Targu z iniciatívy veľvyslanca Poľskej republiky v Bratislave prof. Juraja Korolca a radcu veľvyslanectva pána dr. Bogdana Wrzochalského uskutočnilo otvorenie výstavy tvorby nowotargských umelcov spojené s prezentáciou mesta Nowy Targ a Euroregiónu „Tatry”. 17 września w Instytucie Polskim w Bratysławie z okazji jubileuszu 650-lecia powstania Nowego Targu z inicjatywy Ambasadora RP w Bratysławie prof. 6. decembra bola v Zakopanom podpísaná ministrom vnútra Poľskej republiky Zbigniewom Siemiątkowským a ministrom vnútra Slovenskej republiky 105 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Jerzego Korolca oraz Radcy Ambasady pana dr Bogdana Wrzochalskiego nastąpiło otwarcie wystawy twórczości artystów nowotarskich połączone z promocją miasta Nowego Targu i Euroregionu „Tatry”. 6 grudnia w Zakopanem została podpisana przez Ministra Spraw Wewnętrznych Rzeczypospolitej Polskiej Zbigniewa Siemiątkowskiego oraz Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej Gustawa Krajči Umowa o małym ruchu granicznym. 17 grudnia w Nowym Targu odbył się III Kongres Euroregionu „Tatry”. Delegaci zapoznali się ze Sprawozdaniem z działalności Euroregionu „Tatry” oraz Sprawozdaniem Komisji rewizyjnej za rok 1996. Podjęli także uchwałę na podstawie której ww. Sprawozdania zostały zatwierdzone oraz udzielono absolutorium Radzie i Komisji rewizyjnej. Podczas Kongresu zostały przeprowadzone wybory do Rady oraz Komisji rewizyjnej. Kongres ustalił wysokość składek członkowskich na rok 1997: po stronie polskiej w wysokości 0,30 zł od jednego mieszkańca, a po stronie słowackiej 1 koronę. Przyjęte zostały również główne kierunki działania na rok 1997. 1997 14 marca Euroregion „Tatry” wspólnie z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Nowym Targu zorganizowały wystawę pt. Współczesna twórczość plastyczna artystów Kieżmarskich, na której zaprezentowane były m.in. rzeźba i malarstwo Jana Skupina, założyciela Euroregionu „Tatry”. 3-28 kwietnia w Instytucie Polskim w Bratysławie a następnie w Domu Kultury w Preszowie została zaprezentowana wystawa pt. Żydzi w malarstwie Karola Kostura, której organizatorem był Euroregion „Tatry”. Gustávom Krajčim Dohoda o malom pohraničnom styku. 17. decembra sa v Nowom Targu uskutočnil III. kongres Euroregiónu „Tatry”. Delegáti sa zoznámili so správou o činnosti Euroregiónu „Tatry” a správou revíznej komisie za rok 1996, schválili uznesenie, na základe ktorého boli vyššie uvedené uznesenia schválené a udelené absolutórium rade a revíznej komisii. Počas kongresu boli uskutočnené voľby do rady a revíznej komisie. Kongres ustálil výšku členských príspevkov na rok 1997 na strane poľskej 0,30 zlotého od jedného obyvateľa a na strane slovenskej 1 korunu. Prijaté boli taktiež hlavné smery činnosti na rok 1997. 1997 14. marca Euroregión „Tatry” spoločne s Mestským strediskom kultúry v Nowom Targu zorganizovali výstavu s názvom Súčasná výtvarná tvorba kežmarských umelcov, na ktorej boli prezentované o. i. plastiky a maľba Jána Skupina, zakladateľa Euroregiónu „Tatry”. 3.-28. apríla v Poľskom inštitúte v Bratislave a následne v Dome kultúry v Prešove bola predstavená výstava s názvom Židia v maľbe Karola Kostura, ktorej organizátorom bol Euroregión „Tatry”. 16. mája sa v Bukowine Tatrzańskej uskutočnila tlačová konferencia zorganizovaná informačnou komisiou Euroregiónu „Tatry”. Hlavnou témou bola ďalšia práca a registrácia Euroregiónu „Tatry” na slovenskej strane, efekty doterajšej poľsko-slovenskej spolupráce a návšteva Svätého otca Jána Pavla II. na Podhalí. 6.-7. júna sa rada Euroregiónu „Tatry” zúčastnila na púti Svätého otca na Podhalí. Euroregión zorganizoval možnosť účasti obyvateľov slovenských miest a dedín na svätej omši dňa 6. júna v Zakopanom a 7. júna v Ludźmierzi. Predstavitelia Euroregiónu „Tatry” Wendelin Haber a Peter Burian odovzdali Svätému otcovi pamätný dar. Wernisaż wystawy pt. „Żydzi w malarstwie Karola Kostura”. Instytut Polski w Bratysławie, 03-28.04.1997 r., fot. arch. ZET 16 maja w Bukowinie Tatrzańskiej odbyła się konferencja prasowa zorganizowana przez Komisję informacji Euroregionu „Tatry”. Głównym tematem była dalsza praca i rejestracja Euroregionu „Tatry” po stronie słowackiej, efekty dotychczasowej polsko-słowackiej współpracy oraz wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II na Podhalu. 106 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 23. júla na Slovensku po dvojročnom úsilí bola slo- 6-7 czerwca Rada Euroregionu „Tatry” uczestniczyła w pielgrzymce Ojca Świętego na Podhalu. Euroregion zorganizował możliwość uczestnictwa mieszkańców słowackich miast i wsi we Mszy Świętej dnia 6 czerwca w Zakopanem oraz dnia 7 czerwca w Ludźmierzu. Przedstawiciele Euroregionu „Tatry” Wendelin Haber i Peter Burian wręczyli Ojcu Świętemu pamiątkowy dar. 23 lipca na Słowacji po dwuletnich staraniach słowacka część Euroregionu „Tatry” została zarejestrowana jako organizacja osób prawnych pod nazwą Stowarzyszenie Region „Tatry”. venská časť Euroregiónu „Tatry” zaregistrovaná ako organizácia právnických osôb pod názvom Združenie Región „Tatry”. Przedstawiciele Euroregionu „Tatry” w czasie pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II w Zakopanem, 06.06.1997 r., fot. St. Budzyński 6. septembra sa v Lesnici a Szczawnici na turistickom hraničnom priechode uskutočnil I. goralský festival Euroregión bez hraníc. Na tomto podujatí sa zúčastnili o. i.: veľvyslanec Poľskej republiky na Slovensku Jan Komornicki spolu s manželkou, radca veľvyslanectva Slovenskej republiky v Poľsku Ľubomír Zamiška s manželkou, aj iní pozvaní hostia. V rámci programu sa prezentovali zo slovenskej strany o. i.: ľudová hudba Pastrnoci, skupina historického šermu zo Starej Ľubovne, folklórny súbor Flisocek z Červeného Kláštora, dychová hudba Kežmarčanka, folklórny súbor Tatrín z Liptovského Hrádku a tanečný klub Tempo z Kežmarku. Z poľskej strany vystúpili: dychová hudba z Nowého Targu, súbor „Kolt”, cigánsky súbor „Ciercheń”, súbor pastierskych rohov rodiny Haniaczykovcov, hudobná škola v Szczawnici, kapela Dziatka Kubasa. 6 września w Leśnicy i Szczawnicy na turystycznym przejściu granicznym odbył się I Festyn góralski Euroregion bez granic. W imprezie tej uczestniczyli m.in. Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji Jan Wiceprzewodniczący Rady Euroregionu „Tatry” Wendelin Haber Komornicki wraz z małwręcza Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II pamiątkowy dar, żonką, Radca AmbasaZakopane 06.06.1997 r., fot. zbiory W. Habera dy Republiki Słowackiej w Polsce Lubomir Zamiška z małżonką oraz inni zaproszeni goście. W ramach programu zaprezentowały się ze stro26.-28. septembra sa ny słowackiej m.in. kav Starej Ľubovni v rámci pela ludowa Pastrnoci, Dní kultúry Euroregiónu grupa Szermierki Histo„Tatry” uskutočnil Ľubovrycznej ze Starej Lubowli, niansky jarmok, počas zespól folklorystyczny Fliktorého sa prezentovali socek z Czerwonego Klapoľské a slovenské folksztoru, orkiestra dęta Kežlórne súbory. marčanka, zespół folklorystyczny Tatrin z Lip6.-8. októbra sa Eurotowskiego Hradku, klub región „Tatry” zúčastnil I Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Leśnica 06.09.1997 r., taneczny Tempo z Kieżna VI. turistických trhoch fot. St. Budzyński marku. Ze strony polskiej „Tatra Tourist Workshop” wystąpiły: orkiestra dęta z Nowego Targu, zespół v Poprade, ktorých hlavnou témou bol rozvoj tu- 107 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 „Kolt”, zespół cygański „Ciercheń”, zespół Rogów Pasterskich Rodziny Haniaczyków, szkoła muzyczna w Szczawnicy, Kapela Dziadka Kubasa. 26-28 września w Starej Lubowli w ramach Dni Kultury Euroregionu Tatry odbył się VI Jarmark Lubowlański, podczas którego zaprezentowały się polskie i słowackie zespoły folklorystyczne. 6-8 października Euroregion „Tatry” uczestniczył w VI Targach Turystycznych „Tatra Tourist Workshop” w Popradzie, których głównym tematem był rozwój turystyki w regionie podtatrzańskim. Podczas Targów zaprezentowane zostało m.in. Miasto Nowy Targ. 23-24 października w Tatrzańskiej Łomnicy odbyła się międzynarodowa konferencja pt. Polityczne i ekologiczne problemy Euroregiony „Tatry”, w której uczestniczyli przedstawiciele Euroregionu „Tatry”, polscy i słowaccy prelegenci i naukowcy – znawcy tej problematyki. Organizatorami seminarium byli Asocjacja Universum, Chrzescijańsko-Demokratyczne Stowarzyszenie Ekologów na Słowacji we współpracy z Fundacją Hausa Seidla. 11 grudnia w Kieżmarku obradował IV Kongres Euroregionu „Tatry”. Kongres zatwierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej oraz udzielił absolutorium Radzie i Komisji rewizyjnej. W związku z rezygnacją członka Rady Stanisława Ślimaka zostały przeprowadzone wybory uzupełniające do Rady w wyniku których członkiem Rady został Pan Michał Kochan Burmistrz Miasta Szczawnicy. Ponadto Kongres przyjął główne kierunki działania Euroregionu „Tatry” na rok 1998 m.in. dalsze działania zmierzające do uruchamiania przejść granicznych na szlakach turystycznych, opracowywanie wniosków na finansowanie projektów ze środków PHARE, propagowanie w szkołach idei Euroregionu „Tatry”, organizacja imprezy pod nazwą Panorama Euroregionu „Tatry”, zorganizowanie centrów informacyjnych w Kieżmarku i Nowym Targu. Kongres podjął uchwałę Nr 4/97 zobowiązującą Radę Euroregionu „Tatry” do wystąpienia do Rządów Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej z projektem w sprawie rozszerzenia możliwości korzystania przez obywateli obu państw z przejść granicznych w ramach tzw. małego ruchu granicznego oraz z wnioskiem o pilne podjęcie prac nad budową niezbędnej infrastruktury w obrębie największego polsko-słowackiego drogowego przejścia granicznego Chyżne-Trstena. Euroregion „Tatry” przesłał w dniu 2 lutego 1998 r. pismo w ww. sprawach do Premiera Rzeczypospolitej Polskiej Jerzego Buzka i premiera Republiki Słowackiej Mikuláša Dziurindy, a w marcu otrzymał odpowiedź 108 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ristiky v podtatranskom regióne. Počas trhov bolo predstavené o. i. mesto Nowy Targ. 23.-24. októbra sa v Tatranskej Lomnici uskutočnila medzinárodná konferencia s názvom Politické a ekologické problémy Euroregiónu „Tatry”, na ktorej sa zúčastnili predstavitelia Euroregiónu „Tatry”, poľskí a slovenskí prednášajúci a vedci znalci tejto problematiky. Organizátorom seminára bola Asociácia Universum, Kresťansko-demokratický spolok ekológov na Slovensku v spolupráci s Nadáciou Hansa Seidla. 11. decembra v Kežmarku rokoval IV. kongres Euroregiónu „Tatry”. Kongres schválil správu rady a revíznej komisie, zároveň udelil absolutórium rade a revíznej komisii. V súvislosti s rezignáciou člena rady Stanisława Ślimaka boli zorganizované doplňujúce voľby do rady, výsledkom čoho sa členom rady stal pán Michał Kochan, primátor mesta Szczawnica. Okrem toho kongres prijal hlavné smery činnosti Euroregiónu „Tatry” na rok 1998, o. i.: ďalšie činnosti zamerané na spriechodnenie hraničných priechodov na turistických trasách, spracovanie žiadostí na financovanie projektov z prostriedkov PHARE, propagovanie idey Euroregiónu „Tatry” v školách, organizácia podujatia s názvom Panoráma Euroregiónu „Tatry”, ustanovenie informačných centier v Kežmarku a Nowom Targu. Kongres prijal uznesenie Nr. 4/97, zaväzujúce radu Euroregiónu „Tatry” predložiť vládam Poľskej republiky a Slovenskej republiky projekt vo veci rozšírenia možností využívania hraničných priechodov obyvateľmi oboch krajín v rámci tzv. malého pohraničného styku a so žiadosťou o urýchlené začatie prác na výstavbe nevyhnutnej infraštruktúry v okruhu najväčšieho poľsko-slovenského cestného hraničného priechodu Chyżne - Trstená. Euroregión „Tatry” zaslal dňa 2. 2. 1998 list vo vyššie uvedených záležitostiach premiérovi Poľskej republiky Jerzemu Buzekovi a premiérovi Slovenskej republiky Mikulášovi Dzurindovi a v marci obdržal odpoveď z Ministerstva vnútra a administratívy Poľskej republiky, že stavebné rozšírenie hraničného priechodu patrí do kompetencie Slovenska, na druhej strane záležitosť rozšírenia Zmluvy o malom pohraničnom styku bude prerokovaná počas rozhovorov poľsko-slovenskej skupiny expertov pre hraničné priechody. 1998 V roku 1998 vďaka získaniu finančných prostriedkov z fondu PHARE CREDO sa činnosť Euroregiónu „Tatry” značne oživila. Kancelária Euroregiónu „Tatry” z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wyjaśniającą, iż rozbudowa przejścia granicznego leży w kompetencji Słowacji, natomiast sprawa rozszerzenia Umowy o małym ruchu granicznym zostanie omówiona podczas rozmów polsko-słowackiej grupy ekspertów ds. przejść granicznych. 1998 W roku 1998 dzięki pozyskaniu przez Euroregion „Tatry” środków finansowych z Funduszu PHARE CEREDO działalność Euroregionu „Tatry” znacznie się ożywiła. Biuro Euroregionu w Nowym Targu pełniło rolę sekretariatu Funduszu dla pogranicza polskosłowackiego. Został on wyposażony w sprzęt komputerowy i poligraficzny. Sekretariat Funduszu dokonał wstępnej kwalifikacji 19 projektów. Komisja Europejska zakwalifikowała do realizacji 4 projekty w tym 3 z terenu Euroregionu „Tatry”: • Przez komunikację rowerową do współpracy transgranicznej - rowerowa ścieżka edukacyjna Szaczawnica – Leśnica. Partnerzy: miasto Szczawnica i wieś Leśnica. • Edukacja regionalna na Podtatrzu polskim i słowackim. Partnerzy: miasto Zakopane i miasto Poprad. • Program zrównoważonego rozwoju turystyki Górnej Orawy. Partnerzy: gmina Lipnica Wielka, miasto Namiestowo, wieś Bobrów. 8-10 maja w Grodnie k/Międzyzdrojów odbyło się VII Forum Polskich Regionów Granicznych zorganizowane przez Euroregion Pomerania. Tematami Forum były: euroregiony w polityce zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, euroregiony na polskich granicach a Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych, wymiana informacji o działalności poszczególnych euroregionów. 15-17 maja w Tatrzańskiej Łomnicy odbył się Wiosenny Tatrzański Jarmark – Góral ‘98, na którym zaprezentowany został Euroregion „Tatry”. 24 czerwca w Instytucie Polskim w Bratysławie w obecności Ambasadora Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji Jana Komornickiego odbyła się promocja książki pt. Tatry słowacko-polskie, zorganizowana przez Wydawnictwo Dajama i Euroregion „Tatry”. Książka stanowi kompendium wiedzy o mikroregionach, miastach i wsiach należących do Euroregionu „Tatry” po obu stronach granicy. 26-27 czerwca w Nowym Sączu odbyła się pod protektoratem Ambasadora Republiki Słowackiej v Nowom Targu plnila rolu sekretariátu fondu pre poľsko-slovenské pohraničie. Bola vybavená počítačovou a polygrafickou technikou. Sekretariát fondu vykonal vstupnú kvalifikáciu 19 projektov. Európska komisia schválila na realizáciu 4 projekty, z toho 3 z územia Euroregiónu „Tatry”: • Prostredníctvom cyklistickej komunikácie k cezhraničnej spolupráci cyklistická vzdelávacia trasa Szczawnica Lesnica. Partneri: mesto Szczawnica a dedina Lesnica, • Regionálne vzdelávanie na poľskom a slovenskom Podtatransku. Partneri: mesto Zakopane a mesto Poprad, • Program rovnovážneho rozvoja turistiky Hornej Oravy. Partneri: gmina Lipnica Wielka, mesto Námestovo, dedina Bobrov. 8.-10. mája v Grodnie okolo Międzyzdrojov sa uskutočnilo VII. fórum poľských hraničných regiónov zorganizované Euroregiónom Pomoria. Témami fóra boli: Euroregióny v zahraničnej politike Poľskej republiky, Euroregióny na poľských hraniciach a Spolok európskych hraničných regiónov, výmena informácií o jednotlivých činnostiach euroregiónov. 15.-17. mája sa v Tatranskej Lomnici uskutočnil „Jarný tatranský jarmok Goral 98”, na ktorom bol prezentovaný Euroregión „Tatry”. 24. júna sa v Poľskom inštitúte v Bratislave za prítomnosti veľvyslanca Poľskej republiky na Slovensku Jana Komornického uskutočnila prezentácia knihy s názvom „Slovensko-poľské Tatry”, zorganizovaná Vydavateľstvom Dajama a Euroregiónom „Tatry”. Kniha tvorí kompendium poznatkov o mikroregiónoch, mestách a dedinách patriacich k Euroregiónu „Tatry” po oboch stranách hranice. 26.-27. júna sa v Nowom Sączi uskutočnila pod patronátom veľvyslanca Slovenskej republiky v Poľsku Mariána Servátku poľsko-slovenská konferencia s názvom Modely cezhraničnej spolupráce. Organizátorom bola Vysoká škola obchodu. Počas konferencie predstaviteľ Euroregiónu „Tatry” pán Peter Burian predniesol referát s názvom Aktuálne problémy v činnosti Euroregiónu „Tatry”, v ktorom podčiarkol právne aspekty registrácie Euroregiónu „Tatry” na slovenskej strane. 23. augusta sa v Spišskej Novej Vsi a na hrade Nedeca (Niedzica) uskutočnil II. goralský festival Euroregión bez hraníc, počas ktorého vystupovali poľské a slovenské súbory. Sprievodnými podujatiami boli: výstava výtvarných prác detí s názvom „Jánošík” a tlačová konferencia na hrade Nedeca pripravená 109 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 w Polsce Mariana Serwatki polsko-słowacka konferencja pt. Modele transgranicznej współpracy. Organizatorem konferencji była Wyższa Szkoła Biznesu. Podczas konferencji przedstawiciel Euroregionu „Tatry” Peter Burian wygłosił referat pt. Aktualne problemy w działalności Euroregionu „Tatry”, w którym podkreślił prawne aspekty rejestracji Euroregionu „Tatry” po stronie słowackiej. 23 sierpnia w Spiskiej Starej Wsi oraz na Zamku w Niedzicy odbył się II Festyn góralski Euroregion bez granic, podczas którego występowały zespoły polskie i słowackie. Imprezami towarzyszącymi były: wystawa prac plastycznych dzieci pn. Janosik oraz konferencja prasowa na Zamku w Niedzicy przygotowana przez Komisję Informacji Euroregionu „Tatry”. Wieczorem odbyło się przedstawienie plenerowe pt. O Białej damie i złych potworach na niedzickim zamku mieszkających w reżyserii Jerzego Zonia w wykonaniu Teatru Prawdziwego. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 informačnou komisiou Euroregiónu „Tatry”. Večer sa uskutočnilo plenérové predstavenie s názvom O Bielej panej a zlých potvorách na nedeckom hrade bývajúcich v réžii Juraja Zonia v prevedení Skutočného divadla. 15. októbra sa v Kežmarku uskutočnil seminár s názvom Politika Európskej únie v regionálnom a miestnom plánovaní, zorganizovaný Euroregiónom „Tatry” a Fakultou architektúry Slovenskej technickej univerzity v Bratislave. Na seminári sa zúčastnili predstavitelia Euroregiónu „Tatry”, miestnych a regionálnych samospráv. II Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Spiska Stara Wieś 23.08.1998 r., fot. St. Budzyński 28. októbra sa v Bukowine Tatrzańskej uskutočnila vernisáž posúťažnej výstavy s názvom Jánošík. Výtvarnú súťaž pre deti v štyroch vekových kategóriách zorganizoval Euroregión „Tatry”. V rámci súťaže do Euroregiónu „Tatry” bolo zaslaných 129 prác. 16. novembra zvolila rada Riadiaci výbor fondu malých euroregionálnych projektov z Pro15 października w Kieżgramu Phare CBC v zlomarku odbyło się semižení: Wendelin Haber, narium pt. Polityka Unii Eugeniusz Zajączkowski, Europejskiej w regionalPiotr Bąk, Peter Burian. nym i lokalnym planoVýbor definoval kritériá waniu, zorganizowane výberu organizácií, ktoprzez Euroregion „Tatry” ré sa môžu podieľať na oraz Wydział Architekprograme, kritériá hodPrzedstawienie plenerowe pt. „O Białej damie…”, reż. Jerzy Zoń, wykonanie Teatr Prawdziwy, tury Słowackiego Technotených činností a výšZamek w Niedzicy 23.08.1998 r., fot. St. Budzyński nicznego Uniwersytetu ky výdavkov. Vedením w Bratysławie. W seminarium uczestniczyli przedstasekretariátu poveril Antoniho Nowaka. wiciele Euroregionu „Tatry”, samorządów lokalnych i regionalnych. 7. decembra Združenie Euroregión „Tatry” zorganizovalo prvý informačný seminár vo veci Programu 28 października w Bukowinie Tatrzańskiej cezhraničnej spolupráce Phare CBC, na ktorom sa odbył się wernisaż wystawy pokonkursowej zúčastnili primátori, starostovia miest a gmín, členopt. Janosik. Konkurs plastyczny dla dzieci w czterech via Euroregiónu „Tatry”. kategoriach wiekowych zorganizował Euroregion „Tatry”. W ramach konkursu do Euroregionu „Tatry” 14. decembra bola podpísaná s Úradom implewpłynęło 129 prac. mentujúcim Program cezhraničnej spolupráce Phare Dohoda vo veci Fondu malých euroregionálnych 16 listopada Rada powołała Komitet Sterująprojektov. Euroregión „Tatry” získal sumu 120 tisíc 110 cy Funduszu Małych Projektów Euroregionalnych z Programu Phare CBC w składzie: Wendelin Haber, Eugeniusz Zajączkowski, Piotr Bąk, Peter Burian. Komitet określił kryteria wyboru organizacji mogących brać udział w Programie, kwalifikujących się działań i wysokości wydatków. Kierowanie Sekretariatem powierzył Antoniemu Nowakowi. 7 grudnia Związek Euroregion „Tatry” zorganizował pierwsze seminarium informacyjne w sprawie Programu Współpracy Przygranicznej Phare CBC, w którym uczestniczyli burmistrzowie, wójtowie miast i gmin-członków Euroregionu „Tatry”. 14 grudnia zostało podpisane z Władzą Wdrążająca Program Współpracy Przygranicznej Phare Porozumienie w sprawie Funduszu Małych Projektów Euroregionalnych. Euroregion „Tatry” otrzymał kwotę 120 tys. EUR na dofinansowanie projektów m.in. z dziedziny kultury, turystyki, sportu, rozwoju gospodarczego, demokracji lokalnej. 1999 16 lutego w Nowym Targu obradował V Kongres Euroregionu „Tatry”. Uczestnicy Kongresu wysłuchali Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej za rok 1998. Kongres podjętą uchwałą zatwierdził ww. Sprawozdania oraz udzielił absolutorium Radzie i Komisji rewizyjnej. Podczas Kongresu zostali przyjęci nowi członkowie ze strony polskiej: miasto i gmina Piwniczna oraz gmina Kościelisko, a ze strony słowackiej miasta Spiska Bela i Svit oraz wsie: Nowa Lubowla, Ganowce, Stara Leśna. Delegaci ustalili wysokość składki członkowskiej na rok 1999. Kongres powołał sześcioosobową polsko-słowacką Komisję do przygotowania nowelizacji Umowy pomiędzy Samorządami Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej o utworzeniu transgranicznego związku Euroregion „Tatry” z dnia 26 sierpnia 1994 r. Delegaci przyjęli główne kierunki działania Euroregionu „Tatry” na rok 1999 m.in. zorganizowanie I Forum Miast i Gmin Euroregionu „Tatry”, I Polsko-Słowackiego Forum Gospodarczego, kontynuowanie starań o otwarcie turystycznych przejść granicznych w Tarach, intensyfikacja działań związanych z przygotowaniem projektów transgranicznych w ramach Funduszu Małych Projektów Phare. Podczas Kongresu przeprowadzone zostały wybory do Rady i Komisji rewizyjnej Euroregionu „Tatry”. 26 lutego Komitet Sterujący Funduszu Małych Projektów Phare CBC na podstawie oceny dokonanej przez panel specjalistów podjął decyzję o wybo- eur na spolufinancovanie projektov, o. i. z oblasti turizmu, športu, hospodárskeho rozvoja, miestnej demokracie. 1999 16. februára v Nowom Targu rokoval V. kongres Euroregiónu „Tatry”. Účastníci kongresu si vypočuli správu rady a revíznej komisie za rok 1998. Kongres prijatým uznesením schválil vyššie spomínanú správu a udelil absolutórium rade a revíznej komisii. Počas kongresu boli prijatí noví členovia z poľskej strany: mesto a gmina Piwniczna, ako aj gmina Kościelisko, zo slovenskej strany mestá Spišská Belá a Svit, ako aj dediny Nová Ľubovňa, Gánovce, Stará Lesná. Delegáti stanovili výšku členských príspevkov na rok 1999. Kongres zvolil šesťčlennú poľsko-slovenskú komisiu k príprave novelizácie Dohody medzi samosprávami Poľskej republiky a Slovenskej republiky o utvorení cezhraničného združenia Euroregión „Tatry” zo dňa 26. augusta 1994. Delegáti prijali hlavné smery činnosti Euroregiónu „Tatry” na rok 1999, o. i.: zorganizovanie I. fóra miest a obcí Euroregiónu „Tatry”, I. poľsko-slovenského hospodárskeho fóra, kontinuovanie snáh o otvorenie turistických hraničných priechodov v Tatrách, intenzifikáciu činností spätých s prípravou cezhraničných projektov v rámci Fondu malých projektov Phare. Počas kongresu sa uskutočnili voľby do rady a revíznej komisie Euroregiónu „Tatry”. 26. februára Riadiaci výbor fondu malých euroregionálnych projektov Phare CBC na základe hodnotenia uskutočneného špecialistami prijal rozhodnutie o výbere 25 projektov, ktoré získali spolufinancovanie z Fondu Phare. Realizácia týchto projektov bola dôležitým krokom k rozvoju a prehĺbeniu spolupráce obyvateľov poľsko-slovenského pohraničia. Celý proces spätý s prípravou, hodnotením a zúčtovaním projektov realizoval Euroregión. Vďaka tomu rovnako Euroregión, ako i beneficienti získali zručnosť spracovania a realizácie projektov. 21.-22. mája sa v Nowom Targu uskutočnilo I. poľsko-slovenské hospodárske fórum. Fórum bolo v rámci projektu spolufinancované z Fondu Phare. Beneficientom projektu bolo Okresné starostovstvo v Nowom Targu a partnerom mesto Spišská Nová Ves. Počas fóra zazneli, o. i., referáty: Právne a finančné aspekty otvorenia a uskutočňovania činnosti zahraničnými hospodárskymi subjektmi, Organizačné formy a zdanenie hospodárskej činnosti subjektov s účasťou zahraničného kapitálu v Poľsku, Právne a finančné podmienky obchodnej výmeny s cudzinou 111 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 rze 25 projektów, które otrzymały dofinansowanie z Funduszu Phare. Realizacja tych projektów była ważnym krokiem do rozwoju i pogłębienia współpracy mieszkańców polsko-słowackiego pogranicza. Cały proces związany z przygotowywaniem, ocenianiem i rozliczaniem projektów realizował Euroregion. Dzięki temu zarówno Euroregion jak i beneficjenci zyskali umiejętność opracowywania i realizacji projektów. v Poľsku a na Slovensku. Fóra sa zúčastnil veľvyslanec Slovenskej republiky Ondrej Nemčok, obchodní radcovia PR a SR, podnikatelia z Poľska a Slovenska, predstavitelia priemyselno-obchodných komôr. 20.-21. júna sa v Łopusznej uskutočnilo VIII. fórum poľských hraničných regiónov zorganizované Euroregiónom „Tatry”. Fóra sa zúčastnili: malopoľský vojvoda Ryszard Masłowski, maršálek Malopoľského vojvodstva Marek Nawara a predstavitelia Ministerstva zahraničných vecí, Úradu implementujúceho Program cezhraničnej spolupráce Phare a euroregiónov. Účastníci diskutovali na tému zásad, úlohy a významu cezhraničnej spolupráce vojvodstva, aktuálneho stavu cezhraničnej spolupráce realizovanej poľskými euroregiónmi. Riaditeľka IIPCS PHARE Grażyna Węclewska zoznámila účastníkov s realizáciou Malých euroregionálnych projektov euroregiónmi z Fondu Phare CBC. Na záver sa uskutočnil výlet po poľskom a slovenskom Spiši. 21-22 maja w Nowym Targu odbyło się I PolskoSłowackie Forum Gospodarcze. Forum zrealizowane zostało w ramach projektu dofinansowanego z Funduszu Phare. Beneficjentem projektu było Starostwo Powiatowe w Nowym Targu a partnerem słowackim Miasto Spiska Nowa Wieś. Podczas Forum zaprezentowano m.in. referaty: Prawne i finansowe aspekty podejmowania i prowadzenia działalności przez zagraniczne podmioty gospodarcze, Formy organizacyjne i opodatkowanie działalności gospodarczej w Polsce podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, Prawne i finansowe warunki wymiany handlo1. augusta sa na poľskowej z zagranicą w Polsce slovenskom hraničnom i na Słowacji. W Forum priechode na Wojtasowej uczestniczyli AmbasaPolane Jurgów-Podspády I Polsko-Słowackie Forum Gospodarcze, Nowy Targ dor Republiki Słowackiej uskutočnil III. goralský 21-22. 05.1999 r., fot. St. Budzyński Ondrej Nemčok, Radcy festival Euroregión bez Handlowi RS i RP, przedsiębiorcy z Polski i Słowacji, hraníc zorganizovaný za spolupráce Úradu gminy przedstawiciele Izb Przemysłowo-Handlowych. v Bukowine Tatrzańskej a starostu obce Ždiar. V rámci programu sa predstavili početné folklórne a ta20-21 czerwca w Łopusznej odbyło się VIII Fonečné súbory z Poľska a Slovenska. rum Polskich Regionów Granicznych zorganizowane przez Euroregion „Tatry”. W Forum uczestniczyli Wo10. augusta sa Euroregión „Tatry” pripojil k orgajewoda Małopolski Ryszard Masłowski, Marszałek nizovaniu súťaže pre deti, usporiadanej KanceláriWojewództwa Małopolskiego Marek Nawara oraz ou Krakov 2000 a Domom kultúry Białoprądnická przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych, usadlosť (Dworek Białoprądnicki) s názvom Všetky Władzy Wdrążającej Program Współpracy Przygrabábky sveta Medzinárodné bienále detskej divadelnicznej PHARE i euroregionów. Uczestnicy dyskunej bábky. Spomedzi 150 prác z Poľska a zahraničia towali na temat zasad, roli i znaczenia współpracy porota udelila jednu cenu a tri čestné uznania pre transgranicznej województwa, aktualnego stanu deti z Euroregiónu „Tatry”. Posúťažná výstava sa współpracy transgranicznej realizowanej przez poluskutočnila v roku 2000 v Historickom múzeu messkie euroregiony. Dyrektor WWPWP PHARE Grażyna ta Krakov a v Mládežníckom klube „Żak” vo Veľkej Węclewska zapoznała uczestników z realizacją przez Lipnici (Lipnica Wielka). Euroregiony Małych Projektów Euroregionalnych finansowanych z Funduszu Phare CBC. Na zakończenie 6.-7. septembra sa v Muszyne uskutočnilo I. fóodbyła się wycieczka po polskim i słowackim Spiszu. rum miest Euroregiónu „Tatry” za účasti primátorov miest členov Euroregiónu „Tatry” a vedcov. Počas 1 sierpnia na polsko-słowackim przejściu graniczfóra boli predstavené jednotlivé mestá patriace do nym na Wojtasowej Polanie Jurgów-Podspady Euroregiónu „Tatry”. Hovorilo sa taktiež o ich histórii odbył się III Festyn góralski Euroregion bez granic a perspektívach rozvoja, ako aj o postavení euroregi- 112 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 zorganizowany przy współpracy Urzędu Gminy w Bukowinie Tatrzańskiej oraz Starosty Wsi Ždziar. W ramach programu zaprezentowały się liczne zespoły folklorystyczne, taneczne z Polski i ze Słowacji. 10 sierpnia Euroregion „Tatry” przyłączył się do organizowanych przez Biuro Kraków 2000 oraz Dom Kultury Dworek Białoprądnicki eliminacji konkursu dla dzieci Wszystkie lalki świata – Międzynarodowe Biennale Dziecięcej Lalki Teatralnej. Spośród 150 prac z Polski i z zagranicy jury przyznało jedną nagrodę oraz trzy wyróżnienia dla dzieci z Euroregionu „Tatry”. Wystawa pokonkursowa odbyła się w 2000 roku w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa oraz w Klubie Młodzieżowym „Żak” w Lipnicy Wielkiej. ónov v procese európskej integrácie. III Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Jurgów - Podspady 01.08.1999 r., fot. St. Budzyński 4. októbra sa predseda rady Euroregiónu „Tatry” Wendelin Haber zúčastnil na stretnutí Pracovnej skupiny pre územnú samosprávu Poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu. Počas stretnutia predseda hodnotil činnosť Euroregiónu „Tatry” v oblasti realizovaného Programu fondu malých projektov. 22. októbra sa v Nowom Targu pri príležitosti päťročného jubilea Euroregiónu „Tatry” uskutočnil Mimoriadny kongres Euroregiónu „Tatry”. Hosťami kongresu boli, o. i.: primátor mesta Nowy Targ Marek Fryźlewicz; Oľga Marhulíková z Ministerstva vnútra Slovenskej republiky; Bogdan Wrzochalski, radca veľvyslanectva Poľskej republiky v Berlíne; Mar6-7 września w Muszycin Pawlak, člen úradu III Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Polana Wojtasowa, nie odbyło się I Forum Malopoľského vojvod01.08.1999 r., fot. St. Budzyński Miast Euroregionu „Tatry” stva; Kazimierz Jóskowiak z udziałem burmistrzów z Oddelenia európskych i primatorów miast – inštitúcií a regionálnej członków Euroregionu politiky Ministerstva zah„Tatry” oraz naukowców. raničných vecí PR. Počas Podczas Forum zaprezenkongresu bola slávnostne towane zostały poszczepodpísaná znovelizovaná gólne miasta należące Dohoda medzi samosdo Euroregionu „Tatry”. právami Poľskej republiDyskutowano również ky a Slovenskej republiky o ich historii i perspektyv rámci cezhraničného wach rozwoju a także na združenia Euroregión temat roli euroregionów „Tatry” medzi Združením w procesie integracji euEuroregión „Tatry” v Noropejskiej. wom Targu reprezentovaným Wendelínom HaI Forum Miast Euroregionu „Tatry”, Muszyna 06-07.09.1999 r., 4 października Przeberom, predsedom rady fot. St. Budzyński wodniczący Rady Eua Združením Región „Tatroregionu „Tatry” Wendelin Haber uczestniczył ry” v Kežmarku reprezentovaným Petrom Burianom, w spotkaniu Grupy roboczej ds. Samorządu Terytopredsedom rady. Slávnostne bola podpísaná taktiež rialnego Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej Dohoda o partnerstve medzi Euroregiónom „Tatry” 113 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ds. Współpracy Transgranicznej. Podczas spotkania Przewodniczący omówił działalność Euroregion „Tatry” w zakresie realizowanego Programu Fundusz Małych Projektów a Euroregiónom „Sprewa-Nysa-Bóbr”, ktorú uzatvorili zo strany Euroregiónu „Sprewa-Nysa-Bóbr” predseda Czesław Fiedorowicz a podpredseda úradu Helmut Moelle a zo strany Euroregiónu „Tatry” predseda rady Wendelin Haber a podpredseda rady 22 października w Nowym Targu z okazji jubileuszu Peter Burian. Mimoriadny kongres Združenia Euro5-lecia Euroregionu „Tatry” odbył się Nadzwyczajny región „Tatry” bol jednou z činností plánovaných Kongres Euroregionu „Tatry”. Gośćmi Kongresu byli v rámci spolufinancovaného projektu Euroregiónu m.in. Burmistrz Miasta „Tatry” z Fondu Phare Nowego Targu Marek s názvom Prezentácia Fryźlewicz, Olga MarEuroregiónu „Tatry”. V ráhulikova z Ministerstwa mci tohto projektu EuroSpraw Wewnętrznych Reregión „Tatry” vydal tupubliki Słowackiej, Bogristickú mapu euroregidan Wrzochalski Radca ónu a informátora 5 roAmbasady Rzeczypospokov Euroregiónu „Tatry”, litej Polskiej w Berlinie, prezentujúceho činnosť, Marcin Pawlak Członek výsledky a perspektívy Zarządu Województwa rozvoja združenia. PaMałopolskiego, Kazimierz wel Myślik a Małgorzata Jóskowiak z DepartamenKossakowska spracovali tu Instytucji Europejskich a uviedli do činnosti ini Polityki Regionalnej Miternetovú stránku EuroNadzwyczajny Kongres Euroregionu „Tatry”, nisterstwa Spraw Zaregiónu „Tatry” www. Nowy Targ 22.10.1999 r., fot. St. Budzyński granicznych RP. Podczas euroregion-tatry.pl Kongresu została uroczyście podpisana znowelizowana Umowa pomiędzy Samorządami Rzeczypospolitej 17. decembra v Bratislave pán Peter Burian Polskiej a Republiki Słowackiej o współpracy w ramach predstavil činnosť Euroregiónu „Tatry” počas setransgranicznego związku Euroreminára Programy a progion „Tatry” pomiędzy Związkiem jekty prihraničnej spolupráce, Euroregion „Tatry” w Nowym ktorého organizátorom bolo Targu reprezentowanym przez Ministerstvo vnútra SlovenWendelina Habera Przewodniskej republiky. Na seminári sa czącego Rady oraz Stowarzyszezúčastnil generálny tajomník niem Region „Tatry” w Kieżmarku Združenia európskych hraničreprezentowanym przez Petera ných regiónov Jens Gabbe. Buriana Przewodniczącego Rady. Uroczyście zostało podpisane również Porozumienie o partner2000 stwie pomiędzy Euroregionem „Tatry” oraz Euroregionem Spre26. januára sa v Zakopanom wa-Nysa-Bóbr, którego dokonali uskutočnil VI. kongres Zdruze strony Euroregionu „Sprewaženia Euroregión „Tatry”. DeNysa-Bóbr” Prezes Czesław Fielegáti prijali správu rady a redorowicz oraz Wiceprzewodvíznej komisie za rok 1999, niczący Zarządu Helmut Moprijali uznesenie vo veci výšky elle, a ze strony Euroregionu členských príspevkov za rok „Tatry” Przewodniczący Rady 2000, vymedzili hlavné smery Wendelin Haber i Wiceprzečinnosti Združenia Euroregión Otwarcie wystawy pt. 5 lat działalności wodniczący Rady Peter Burian. „Tatry” v roku 2000. Kongres Euroregionu „Tatry”, Nadzwyczajny Kongres Związku zaviazal radu k doporučeniu Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu 22.10.1999 r., fot. arch. ZET Euroregion „Tatry” był jednym investičných projektov v rámci z działań zaplanowanych w raProgramu Phare CBC Poľskomach dofinansowanego z Funduszu Phare projektu Slovensko: Realizácia príjazdovej cesty k hraničnéEuroregionu „Tatry” pt. Promocja Euroregionu „Tatry”. mu priechodu Chochołów-Suchá Hora a Výstavba 114 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 W ramach tego projektu Euroregion „Tatry” wydał mapę turystyczną Euroregionu oraz informator 5 lat Euroregionu „Tatry” prezentujący działalność, osiągnięcia i perspektywy rozwoju Związku. Paweł Myślik i Małgorzata Kossakowska opracowali i uruchomili stronę internetową Euroregionu „Tatry” www. euroregion-tatry.pl hraničného mostu medzi Poľskou republikou a Slovenskou republikou na potoku Smereczek Leluchów-Čirč. Kongres prijal za člena Euroregiónu „Tatry” mesto Limanowa. 28. januára sa v Spišskej Novej Vsi konal VI. kongres Regiónu „Tatry“. Predseda Regiónu „Tatry“ Ing. Peter Burian osobitne privítal Romana Šípoša štátneho tajomníka MV a VP SR, Oľgu Marhulíkovú sekcia verejnej správy MV SR a Tatianu Hrisenkovú Úrad vlády SR. Do združenia pristúpili noví členovia obec Zuberec a mesto Poprad. 17 grudnia w Bratysławie Pan Peter Burian Podpisanie Porozumienia o partnerstwie pomiędzy zaprezentował działalEuroregionem „Tatry” oraz Euroregionem Sprewa-Nysa-Bóbr” ność Euroregionu „Taprzez: Przewodniczącego Rady Euroregionu „Tatry” try” podczas seminarium Wendelina Habera, Wiceprzewodniczącego Rady Programy i projekty przy- Euroregionu „Tatry” Petera Buriana, Wiceprzewodniczącego Zarządu Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr Helmuta Moelle granicznej współpracy, i Prezesa Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr Czesława Fiedorowicza, którego organizatorem Nowy Targ 22.10.1999 r., fot. St. Budzyński było Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej. W seminarium 4. februára v Námestove rokoval VI. kongres cezuczestniczył Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Euhraničného združenia Euroregión „Tatry”, ktorý ropejskich Regionów Granicznych Jens Gabbe. schválil správu rady a revíznej komisie za rok 1999 a vymedzil hlavné smery činnosti cezhraničného združenia Euroregión „Tatry” na rok 2000. Spome2000 dzi plánovaných činností bolo, o. i.: spracovanie Stratégie rozvoja Euroregiónu „Tatry” na roky 2000 26 stycznia w Zakopanem odbył się VI Kongres 2006, organizácia II. fóra miest a obcí EuroregióZwiązku Euroregion „Tatry”. Delegaci przyjęli Spranu „Tatry” a II. poľsko-slovenského hospodárskeho wozdanie Rady i Komisji rewizyjnej za rok 1999, fóra, intenzifikáciou činností smerujúcich k príprave podjęli uchwałę w sprawie wysokości składek członpoľsko-slovenských projektov cezhraničnej spolukowskich na rok 2000, wyznaczyli główne kierunki práce z Fondu malých euroregionálnych projektov działania Związku Euroregion „Tatry” w roku 2000. PHARE. Kongres zobowiązał Radę do rekomendowania w ramach Programu Phare CBC Polska-Słowacja 25. mája sa v Bukowine Tatrzańskej uskutočnila inwestycyjnych projektów tj.: Realizacja drogi dojazkonferencia s názvom S čím môžeme počítať, ak dowej do przejścia granicznego Chochołów-Sucha Hora ochorieme na druhej strane hranice zorganizovanej oraz Budowa mostu granicznego między Rzeczpospokomisiou ochrany životného prostredia Euroregiónu litą Polska a Republiką Słowacką na potoku Smereczek „Tatry”. Na konferencii sa zúčastnili predstaviteLeluchów-Čirč. Kongres przyjął w poczet członków lia samospráv prihraničných miest a predstavitelia Euroregionu „Tatry” miasto Limanowa. záchranných inštitúcií a záchrannej horskej služby. Účastníci konferencie sa zoznámili s aktuálne záväz28 stycznia w Nowej Wsi Spiskiej obradował VI nými predpismi v Poľskej republike vo vzťahu k oKongres Regionu „Tatry”. Przewodniczący Regionu byvateľom Slovenskej republiky, ktorí ochoreli na Peter Burian przywitał szczególnie Romana Šípoša – poľskej strane hranice, zosumarizoval sa počet a sisekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrztuácie, v akých TOPR poskytol pomoc slovenským nych Republiki Słowackiej, Olgę Marhulikovą – obyvateľom, aké najčastejšie rady boli poskytované z sekcji administracji publicznej Ministerstwa Spraw obyvateľom Slovenska v ambulanciách a nemocniWewnętrznych Republiki Słowackiej i Tatianę Hriciach v Nowom Targu, Rabke a Zakopanom. senkovą – przedstawicielkę Urzędu Rady Ministrów RS. Do Stowarzyszenia wstąpili nowi członkowie: 28.-30. mája sa v Dolnom Kubíne a Szczawnici uskuwieś Zuberec i miasto Poprad. točnila poľsko-slovenská konferencia o cezhraničnej 115 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 4 lutego w Namiestowie obradował VI Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, który zatwierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej za rok 1999 oraz wyznaczył główne kierunki działania Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” na rok 2000. Wśród zaplanowanych działań było m.in. opracowanie Strategii Rozwoju Euroregionu „Tatry” na lata 2000-2006, organizacja II Forum Miast i Gmin Euroregionu „Tatry” oraz II Polsko-Słowackiego Forum Gospodarczego, intensyfikacja działań zmierzających do przygotowania polsko-słowackich projektów współpracy transgranicznej z Funduszu Małych Projektów Euroregionalnych PHARE. 25 maja w Bukowinie Tatrzańskiej odbyła się konferencja pt. Na co możemy liczyć, gdy zachorujemy po drugiej stronie granicy zorganizowana przez Komisję ochrony środowiska Euroregionu „Tatry”. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele samorządów przygranicznych miast oraz przedstawiciele zakładów ubezpieczeniowych i służb pogotowia górskiego. Uczestnicy konferencji zapoznali się z aktualnie obowiązującymi przepisami w Rzeczypospolitej Polskiej w stosunku do obywateli Republiki Słowackiej, którzy zachorowali po polskiej stronie granicy, posumowano ilość i sytuacje w jakich TOPR udzielało pomocy obywatelom słowackim, jakie najczęściej porady były udzielane obywatelom Słowacji w ambulatoriach i szpitalach w Nowym Targu, Rabce i Zakopanem. 28-30 maja w Dolnym Kubinie i Szczawnicy odbyła się Polsko-Słowacka Konferencja nt. współpracy transgranicznej pod patronatem prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego i Republiki Słowackiej Rudolfa Schustera. Konferencję pod auspicjami Rady Europy zorganizowały Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej oraz Euroregion „Tatry”. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele Rady Europy, Władzy Wdrążającej Program Współpracy Przygranicznej PHARE, władz wojewódzkich, powiatowych i euroregionów. Uczestnicy konferencji przyjęli Deklarację o Współpracy Polsko-Słowackiej. 13-15 lipca w Spiskiej Nowej Wsi odbyło się II Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze zorganizowane przez Starostwo Powiatowe i Komisję Gospodarczą Euroregionu „Tatry”. W Forum uczestniczyli Radca Handlowy Ambasady RP Stanisław Lautsch Bentkowski, przedstawiciele Izb Handlowych ze Słowacji, Urzędów Celnych w Popradzie i Nowym Targu. 116 spolupráci pod patronátom prezidentov Poľskej republiky a Slovenskej republiky Alexandra Kwaśniewského a Rudolfa Schustera. Konferenciu pod záštitou Rady Európy zorganizovali Ministerstvo vnútra a administratívy Poľskej republiky, Ministerstvo zahraničných vecí Poľskej republiky, Ministerstvo vnútra Slovenskej republiky a Euroregión „Tatry”. Na konferencii sa zúčastnili predstavitelia Rady Európy, Úradu implementujúceho program prihraničnej spolupráce PHARE, zástupcovia vedení z vojvodstiev, okresov a euroregiónov. Účastníci konferencie prijali Deklaráciu o poľsko-slovenskej spolupráci. 13.-15. júla sa v Spišskej Novej Vsi uskutočnilo II. slovensko-poľské hospodárske fórum zorganizované Okresným starostovstvom a Hospodárskou komisiou Euroregiónu „Tatry”. Na fóre sa zúčastnili: obchodný radca veľvyslanectva PR Stanisław Lautsch Bentkowski, predstavitelia obchodných komôr zo Slovenska, colných úradov v Poprade a Nowom Targu. 30. júla sa na Wojtasovej Polane, na poľsko-slovenskom hraničnom priechode Jurgów Podspády uskutočnil VI. goralský festival Euroregión bez hraníc, počas ktorého vystúpili početné folklórne súbory z Poľska a Slovenska, predstavené boli remeslá, ľudové umenie a tradičné zvyky. „Zbojníci” z Podhalia, Liptova, Spiša a Oravy si zatancovali pri goralskej vatre. Počas festivalu sa uskutočnili súťaže pre drevorubačov a pilčíkov, výrobcov oštiepkov, ako aj v preťahovaní lanom. Uskutočnili sa tiež ukážky činnosti požiarnikov z Nowého Targu, Zakopaného a Kežmarku, Tatranskej dobrovoľnej záchrannej služby a Horskej služby, ako aj Karpatského oddielu hraničnej stráže. Podujatie sprevádzala výstava ľudovej tvorivosti a degustácia regionálnych špecialít. Pán Andrzej Brzoza nahral reláciu z priebehu IV. goralského festivalu Európa bez hraníc. Táto relácia bola prezentovaná v magazíne EUROEXPRESS v TVP 1. 9.-10. októbra sa v Zakopanom uskutočnili pracovné dielne v rámci Programu LACE PHARE CBC Poľsko-Slovensko, zorganizované Združením Euroregión „Tatry” z iniciatívy Združenia európskych hraničných regiónov. Na pracovných stretnutiach sa zúčastnil predseda SERG Jens Gabbe a predseda Poradnej komisie SERG-u dr. Viktor von Malchus. V rámci programu bol prezentovaný Program LACE-PHARE, hovorilo sa o cezhraničných stratégiách a programoch v kontexte regionálneho rozvoja v Poľsku a na Slovensku, o šanciach a prekážkach cezhraničnej spolupráce a prioritách cezhraničnej spolupráce. 5. decembra Euroregión „Tatry” a Okresné starostovstvo v Zakopanom, Okresné starostovstvo v No- KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 30 lipca na Polanie Wojtasowej na polsko-słowawom Targu spoločne s poľsko-slovenskou iniciatívckim przejściu granicznym Jurgów-Podspady odbył nou skupinou mládeže zorganizovali stretnutie mlásię IV Festyn góralski Euroregion bez granic, poddeže pohraničia „Spolu v Európe”. Hlavným cieľom czas którego wystąpiły liczne zespoły folklorystycze stretnutia bolo nadviazanie partnerských kontaktov z Polski i Słowacji, zaprezentowano rzemiosło, medzi školami a mládežníckymi organizáciami, posztukę ludową oraz tradycyjne obrzędy. „Zbójpularizácia poznatkov na tému európskej integrácie nicy” z Podhala, Liptova, Spisza i Orawy zatańa poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce medzi czyli przy góralskiej watrze. Podczas festynu miamládežou. Účastníci prijali Deklaráciu vo veci zorgały miejsce konkursy nizovania I. poľsko-slodla drwali i pilarzy, venského fóra mládeže. wyrobu oscypka, przeciągania liny. Odbyły się również pokazy Straży 2001 Pożarnej z Nowego Targu, Zakopanego i Kież19. januára rokoval marku, Tatrzańskiego Ov Limanowej VII. kongres chotniczego Pogotowia Združenia Euroregión Ratunkowego i Horskiej „Tatry”, počas ktorého Służby, Karpackiego Oddelegáti opäť zvolili za działu Straży Granicznej. predsedu rady WendeliImprezie towarzyszył kierna Habera. Zvolení boli masz twórczości ludowej taktiež členovia rady a rei degustacja potraw revíznej komisie. Kongres IV Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Polana Wojtasowa, gionalnych. Pan Andrzej schválil správy rady a re30.07.2000 r., fot. arch. ZET Brzoza nagrał relację víznej komisie za rok z przebiegu IV Festynu góralskiego Euroregion 2000, prijal uznesenie vo veci zmeny štatútu Zdrubez granic, która była prezentowana w magazyženia Euroregión „Tatry”, ustálil výšku členských nie EUROEXPRESS w TVP 1. príspevkov a zápisného na rok 2001, prijal medzi riadnych členov gorlický okres a ako podporujúcich 9-10 października w Zakopanem odbyły się členov okresy: nowosandecký, nowotargský a tatrwarsztaty w ramach Programu LACE PHARE CBC zanský. Okrem toho na návrh predložený MaršálPolska-Słowacja, zorganizowane przez Związek kovským úradom Malopoľského vojvodstva kongres Euroregion „Tatry” z inicjatywy Stowarzyszenia prijal uznesenie nr. 8 doporučujúce na spolufinanEuropejskich Regionów Granicznych. W warsztacovanie v rámci Programu cezhraničnej spolupráce tach uczestniczył Przewodniczący SERG Jens Gabbe Poľsko Slovensko PHARE 2001 dva infraštruktui Przewodniczący Komitetu Doradczaego SERG-u rálne projekty: Modernizácia vojvodských ciest nr. dr Viktor von Malchus. W ramach programu za959 Chochołów štátna hranica a nr. 958 Zakoprezentowano Program LACE-PHARE, omówiono pane Chochołów a Modernizáciu vojvodskej cesty strategie i programy transgraniczne w kontekście nr. 981 Zborowice Moszczenica Gorlice Konieczna regionalnego rozwoju w Polsce i na Słowacji, szanse štátna hranica. Na druhej strane na návrh Úradu i bariery transgranicznej współpracy oraz priorytety gminy Jabłonka sa kongres vyslovil pozitívne k zmeprzyszłej współpracy transgranicznej. ne kategórie okresnej cesty Jabłonka hraničný priechod Winiarczykówka na vojvodskú cestu. Delegáti 5 grudnia Euroregion „Tatry” oraz Starostwo Powiapoverili radu Združenia Euroregión „Tatry” spracotowe w Zakopanem Starostwo Powiatowe w Novať hlavné smery činnosti združenia na roky 2001 wym Targu wspólnie z polsko-słowacką grupą ini2002, zosúladiť ich so Združením Región „Tatry” cjatywną młodzieży zorganizowały spotkanie młoa predložiť spoločný poľsko-slovenský projekt hlavdzieży pogranicza Razem w Europie. Głównym celem ných smerov činnosti na schválenie VII. kongresu spotkania było nawiązanie partnerskich kontaktów cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Prijaté pomiędzy szkołami i organizacjami młodzieżowymi, bolo taktiež uznesenie vo veci voľby delegátov na upowszechnienie wśród młodzieży wiedzy na temat VII. kongres cezhraničného Združenia Euroregión integracji europejskiej i polsko-słowackiej współ„Tatry”. pracy transgranicznej. Uczestnicy przyjęli Deklarację w sprawie zorganizowania I Polsko-Słowackiego Forum 26. januára sa v Starej Ľubovni konal VII. kongres Młodzieży. Regiónu „Tatry“. Za riadneho člena združenia bola 117 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 2001 prijatá obec Batizovce. Na obdobie rokov 2001 2002 boli zvolení členovia rady podľa týchto regiónov: horná Orava (Ing. Pida Michal), dolná Orava (Dr. Bláha Ľubomír), Liptovský Mikuláš (Ing. Repaský Jozef), Spišská Nová Ves (Ing. Mitrík Karol), Kežmarok (p. Nevlazla Milan), Stará Ľubovňa (Ing. Burian Peter) a Poprad (Ing. Kubík Štefan). 19 stycznia w Limanowej obradował VII Kongres Związku Euroregion „Tatry”, podczas którego delegaci ponownie wybrali na Przewodniczącego Rady Wendelina Habera. Wybrani zostali także członkowie Rady oraz Komisji rewizyjnej. Kongres zatwierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej za rok 23. februára sa v Zakopanom uskutočnil mimo2000, podjął uchwałę w sprawie zmiany Statutu riadny kongres Združenia Euroregión „Tatry”, Związku Euroregion „Tatry”, ustalił wysokość składktorý prijal medzi svojich riadnych členov okresy ki członkowskiej i wpisowego na rok 2001, przyjął nowosandecký, nowotargský a tatrzanský. Kongres w poczet członków zwyczajnych powiat gorlicki oraz prijal uznesenie vo veci designovania predstaviteľov jako członków wspierających powiaty: nowosądeZdruženia Euroregiónu „Tatry” do rady cezhraničnécki, nowotarski i tatrzański. Ponadto na wniosek ho Združenia Euroregión „Tatry”. złożony przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Kongres podjął Uchwałę nr 8 reko23. februára sa v Zakopanom uskutočnil VII. konmendującą do dofinansowania w ramach Programu gres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”, Współpracy Przygranicznej Polska-Słowacja PHARE ktorý schválil správy rady a revíznej komisie cezhra2001 dwa projekty infrastrukturalne: Modernizacja ničného Združenia Euroregión „Tatry”, zvolil členov dróg wojewódzkich nr 959 Chochołów-granica państwa rady a revíznej komisie, podporil koncepciu ohlái nr 958 Zakopane-Chochołów oraz Modernizacja drogi senia spoločnej kandidatúry Poľska a Slovenska na wojewódzkiej nr 981 Zborowice-Moszczenica-Gorlice organizáciu Zimných olympijských hier v roku 2010 -Konieczna-granica państwa. Natomiast na wniosek v Zakopanom Olympijskému výboru a prijal hlavné Zarządu Gminy Jabłonka smery činnosti cezhraKongres pozytywnie zaničného Združenia Euroopiniował zmianę kateregión „Tatry” na roky gorii drogi powiatowej 2001 2002. Delegáti Jabłonka -przejście graprijali uznesenie vo veci niczne Winiarczykówka zorganizovania stredísk na drogę wojewódzką. prezentácie a poľsko-sloDelegaci upoważnili Ravenskej spolupráce v Nodę Związku Euroregion wom Targu a slovensko„Tatry” do opracowania poľskej v Kežmarku, ktogłównych kierunków dziarým zaviazali radu cezhrałania Związku na lata ničného Združenia Euro2001-2002 i uzgodnieregión „Tatry” spracovať nia ich ze Stowarzyszeprojektové návrhy týkaniem Region „Tatry” oraz júce sa adaptácií budov przedłożenia wspólnego určených mestami Nowy VII Kongres Związku Euroregion „Tatry”, Przewodniczący Rady polsko-słowackiego pro- Wendelin Haber i Przewodniczący Kongresu Eugeniusz Zajączkowski, Targ a Kežmarok pre poLimanowa 19.01.2001 r., fot. arch. ZET jektu głównych kieruntreby stredísk prezentácie ków działań do zatwiera poľsko-slovenskej, resp. dzenia przez VII Kongres Transgranicznego Związslovensko-poľskej spolupráce v rámci Spoločného ku Euroregion „Tatry”. Podjęta została również fondu malých projektov PHARE CBC. Okrem toho uchwała w sprawie: wyboru delegatów na VII Konkongres prijal uznesenie vo veci zmeny Dohody megres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. dzi samosprávami PR a SR o spolupráci v rámci cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. 26 stycznia w Starej Lubowli obradował VII Kongres Regionu „Tatry”. Członkiem zwyczajnym Stowa15. -18. marca sa v Žiline uskutočnili 10. medzinárzyszenia została wieś Batyzowce. Członkami Rady rodné turistické trhy Expotour Slovakia 2001. Expona lata 2001-2002 zostali wybrani według regiozícia Euroregiónu „Tatry” bola ocenená diplomom nów: Górna Orawa (inż. Michal Pida), Dolna Orawa za propagovanie medzinárodnej spolupráce medzi (dr Lubomir Bláha), Liptowski Mikulasz (inż. Józef Poľskom a Slovenskom. Repaský), Nowa Wieś Spiska (inż. Karol Mitrík), 118 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Kieżmark (Milan Nevlazla), Stara Lubowla (inż. Peter Burian) i Poprad (inż. Stefan Kubík). 23 lutego w Zakopanem odbył się Nadzwyczajny Kongres Związku Euroregion „Tatry”, który przyjął w poczet członków zwyczajnych powiaty: nowosądecki, nowo- tarski, tatrzański. Kongres podjął uchwałę w sprawie: desygnowania przedstawicieli Związku Euroregion „Tatry” do Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. V marci kancelária Euroregiónu „Tatry” v Kežmarku získala jednorazovú finančnú dotáciu od Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja Slovenskej republiky s určením na rozvoj euroregionálnej činnosti vo výške 398 000 Sk, z toho na vybavenie 300 000 Sk a na bežnú činnosť 98 000 Sk. V súlade s dohodou táto podpora musela byť využitá do konca mája a príslušný spôsob jej využitia bol pozitívne hodnotený v júli 2001 pracovníkom vnútornej kontroly ministerstva. 26. apríla sa v Krakove 23 lutego w Zakopanem predseda rady Peter Buodbył się VII Kongres rian a podpredseda WenTransgranicznego Związdelin Haber zúčastnili na ku Euroregion „Tatry”, zasadnutí poľsko-slovenktóry zatwierdził Spraskej pracovnej komisie wozdania Rady i Kopre územnú samosprávu, VII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” misji rewizyjnej Transgraktorého cieľom bola príp– Dyrektor Władzy Wdrążającej Program Współpracy Przygranicznej nicznego Związku Eurorava spoločnej činnosti Grażyna Węclewska, Zakopane 23.02.2001 r., fot. St. Budzyński region „Tatry”, powołał v prospech získavania ficzłonków Rady i Komisji rewizyjnej, poparł konnančných prostriedkov na cezhraničnú spoluprácu. cepcję zgłoszenia do Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego wspólnej kandydatury Polski 17. mája bola uzavretá dohoda o vytvorení archii Słowacji organizacji Zimowych Igrzysk Olimtektonickej koncepcie Strediska prezentácie a poľpijskich w 2010 r. w Zakopanem oraz przyjął główne sko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu medzi kierunki działania Transgranicznego Związku EuroreEuroregiónom „Tatry” a Architektonickou pracovňou gion „Tatry” na lata 2001Poltech. 2002. Delegaci podjęli uchwałę w sprawie zor18. mája sa v Zakopaganizowania Ośrodków nom pod patronátom Promocji i Współpracy ministra hospodárstva Polsko-Słowackiej w NoJanusza Steinhoffa a marwym Targu i Słowacko šálka Malopoľského voj-Polskiej w Kieżmarku, vodstva Marka Nawaru w której zobowiązali uskutočnilo III. tatranské Radę Transgranicznego hospodárske fórum a III. Związku Euroregion „Tapoľsko-slovenské hospotry” do opracowania dárske fórum s názvom wniosków projektowych Podhalie turistickým redotyczących adaptacji giónom Európy, zorganibudynków przekazanych zované Okresným starosVII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. przez Miasta Nowy Targ tovstvom v Zakopanom Od lewej Dyrektor Departamentu Instytucji Europejskich i Kieżmark dla potrzeb a cezhraničným Združei Polityki Regionalnej MSZ Krzysztof Kocel, Ośrodków w ramach ním Euroregión „Tatry”. Wicedyrektor Departamentu Integracji Europejskiej Wspólnego Funduszu i Współpracy Międzynarodowej MSWiA Joanna Kapuścińska, Małych Projektów PHA23. 25. mája sa v DemäRadca Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie Andrzej Kupich, RE CBC. Ponadto Kongres novskej doline uskutočniZakopane 23.02.2001 r., fot. St. Budzyński podjął uchwałę w spralo VI. zasadnutie poľskowie zmiany Umowy pomiędzy Samorządami Rzeczyslovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú pospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej o współpracy w spoluprácu, na ktorom sa zúčastnili predseda rady ramach transgranicznego związku Euroregion „Tatry”. Peter Burian a podpredseda rady Wendelin Haber. 119 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 15-18 marca w Żilinie odbyły się 10. Międzynarodowe Targi Turystyczne EXPOTOUR SLOVAKIA 2001. Ekspozycja Euroregionu „Tatry” została nagrodzona dyplomem za propagowanie międzynarodowej współpracy pomiędzy Polską i Słowacją. W marcu biuro Euroregionu „Tatry” w Kieżmarku otrzymało jednorazowe finansowe wsparcie od Ministerstwa Budownictwa i Regionalnego Rozwoju Republiki Słowackiej z przeznaczeniem na rozwój euroregionalnej działalności w wysokości 398.000 SK, z tego na wyposażenie 300.000 SK i na bieżącą działalność 98.000 SK. Zgodnie z umową wsparcie to musiało być wykorzystane do końca maja, a właściwy sposób jego wykorzystania został oceniony pozytywnie w lipcu 2001 r. przez pracowników wewnętrznej kontroli Ministerstwa. 26 kwietnia w Krakowie Przewodniczący Rady Peter Burian i Wiceprzewodniczący Wendelin Haber uczestniczyli w posiedzeniu polsko-słowackiej roboczej komisji ds. samorządu terytorialnego, którego celem było przygotowanie wspólnego działania na rzecz pozyskiwania środków finansowych na współpracę transgraniczną. 17 maja została zawarta umowa na wykonanie koncepcji architektonicznej Ośrodka Promocji i Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu pomiędzy Euroregionem „Tatry” a Pracownią Architektoniczną Poltech. 18 maja w Zakopanem pod patronatem Ministra Gospodarki Janusza Steinhoffa oraz Marszałka Województwa Małopolskiego Marka Nawary odbyło się III Tatrzańskie Forum Gospodarcze oraz III Polsko -Słowackie Forum Gospodarcze pn. Podhale Regionem Turystycznym Europy zorganizowane przez Starostwo Powiatowe w Zakopanem i Transgraniczny Związek Euroregion „Tatry”. 23-25 maja w Demanowskiej Dolinie odbyło się VI posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, w którym uczestniczyli Przewodniczący Rady Peter Burian i Wiceprzewodniczący Rady Wendelin Haber. Wygłosili oni referaty i wystąpili z wnioskiem o przyspieszenie uruchomienia Funduszy Małych Projektów Programu Phare CBC na polsko-słowackiej granicy. Przedstawiono również koncepcję współpracy z młodzieżą. 12 lipca w Krakowie została uroczyście podpisana Umowa o współpracy międzyregionalnej pomiędzy Województwem Małopolskim a Krajem Żylińskim. W uroczystości tej uczestniczył Przewodniczący Rady 120 Predniesli referáty a vystúpili s návrhom urýchliť spustenie Fondu malých projektov Programu Phare CBC na poľsko-slovenskej hranici. Predstavená bola taktiež koncepcia spolupráce s mládežou. 12. júla bola v Krakove slávnostne podpísaná Dohoda o medziregionálnej spolupráci medzi Malopoľským vojvodstvom a Žilinským krajom. Tejto slávnosti sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. 3. augusta bola uzatvorená medzi Malopoľským vojvodstvom a Združením Euroregión „Tatry” rámcová dohoda o realizácii úlohy s názvom Program rozvoja medziľudských kontaktov v Euroregióne „Tatry” prostredníctvom zorganizovania Strediska prezentácie a poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu, zaznamenanej vo vojvodskej zmluve pre Malopoľské vojvodstvo na roky 2001 2002. 12. augusta sa na Siwej Polane v Chochołowskej doline uskutočnil V. goralský festival Euroregión bez hraníc, počas ktorého sa prezentovali ľudové súbory, vokálno-hudobné skupiny a dychovky. Okrem toho Tatranská dobrovoľná záchranná pohotovosť, Horská služba a Karpatský oddiel hraničnej stráže zorganizovali ukážky. 12. septembra sa predseda rady Wendelin Haber zúčastnil na kongrese Karpatského euroregiónu, počas ktorého vyzval vedenie Karpatského euroregiónu na bližšiu spoluprácu, zvlášť v oblasti spoločných požiadaviek k štátnym orgánom pri úsilí o získanie prostriedkov z európskych fondov. 18. septembra bola uzavretá dohoda medzi Úradom implementujúcim Program cezhraničnej spolupráce Phare a Združením Euroregión „Tatry” poverujúca úlohou spravovania malých euroregionálnych projektov. 21. septembra sa v Nowom Targu uskutočnilo stretnutie zorganizované Poľskou turistickou organizáciou, Združením Euroregión „Tatry” a komisiou športu a turistiky za účasti predstaviteľov maršálkovských úradov a euroregiónov poľsko-slovenského a poľsko-českého pohraničia. Témou bolo spoločné vydanie publikácie „Sudety a Karpaty poľsko-slovenské pohraničie, pohraničie poľsko-české”. 27. septembra sa vo Vyšných Ružbachoch uskutočnilo II. fórum miest Euroregiónu „Tatry”, počas ktorého mestá členovia Euroregiónu „Tatry” prezentovali svoje výsledky a perspektívy rozvoja. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. 3 sierpnia została zawarta pomiędzy Województwem Małopolskim a Związkiem Euroregion „Tatry” ramowa Umowa na realizację zadania pn. Program rozwoju kontaktów międzyludzkich w Euroregionie „Tatry” poprzez zorganizowanie Ośrodka Promocji i Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu zapisanego w Kontrakcie Wojewódzkim dla Województwa Małopolskiego na lata 2001-2002. 12 sierpnia na Siwej Polanie w Dolinie Chochołowskiej odbył się V Festyn góralski Euroregion bez granic, podczas którego prezentowały się zespoły ludowe, wokalno-muzyczne i orkiestry dęte. Ponadto Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe, Horska Służba oraz Karpacki Oddział Straży Granicznej zorganizowały pokazy. 21. novembra sa v Novinárskom dome v Bratislave uskutočnila tlačová konferencia, ktorej cieľom bolo poukázať na nevhodné spravovanie veľkých a malých projektov na jednotlivých slovenských hraniciach. Bolo požadované, aby spravovaním malých projektov spolufinancovaných z fondov Európskej únie boli v Slovenskej republike poverené euroregióny. 10. decembra sa na hrade v Nedeci uskutočnilo podpísanie Dohody o spolupráci medzi euroregiónmi Váh Dunaj Ipeľ a cezhraničným Združením Euroregión „Tatry”. Táto dohoda vytvorila širšie možnosti na získavanie prostriedkov na cezhraničnú spoluprácu z Vyšehradského fondu. 19. decembra sa v Mestskom stredisku kultúry v Nowom Targu uskutočnilo školenie potencionálnych beneficientov v oblasti prípravy žiadostí o spolufinancovanie z prostriedkov Programu PHA12 września PrzewodniRE CBC, ktoré viedol preczący Rady Wendelin Hadstaviteľ Úradu impleber uczestniczył w Konmentujúceho Program cegresie Euroregionu Karzhraničnej spolupráce V Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Siwa Polana packiego, podczas któPhare a pracovníci Zdruw Dolinie Chochołowskiej, 12.08.2001 r., fot. St. Budzyński rego zaapelował do władz ženia Euroregión „Tatry”. Euroregionu Karpackiego o bliższą współpracę szczeNa školení sa zúčastnilo 93 osôb. gólnie w zakresie wspólnych wystąpień do organów państwowych przy staraniach o pozyskanie środ2002 ków z funduszy europejskich. 25. januára bol na zasadnutí rady v Kežmar18 września została zaku predstavený a začatý warta umowa pomiędzy projekt Regiónu „Tatry” Władzą Wdrażającą Pros názvom Dúha Euroregigram Współpracy Przyónu „Tatry”, v rámci ktogranicznej Phare a Związrého bola naplánovaná kiem Euroregion „Tatry realizácia piatich projekzlecająca zadanie zarzątov týkajúcich sa vydania dzania małymi projektapublikácie Región Tatry mi euroregionalnymi. čo o nás viete, zorganizovania hospodárskeho II Forum Miast Euroregionu „Tatry”, Wyżne Rużbachy 21 września w Nowym fóra, konferencie Euro27.09.2001 r., fot. St. Budzyński Targu odbyło się spotkanie región „Tatry” časť zelezorganizowane przez Polską Organizację Turystyczných Karpát, ako aj festivalu Euroregión bez hraníc. ną, Związek Euroregion „Tatry” oraz Komisję sporSpolufinancovaná bola taktiež realizácia Strediska tu i turystyki z udziałem przedstawicieli urzędów slovensko-poľskej spolupráce „Dom euroregiónu marszałkowskich i euroregionów pogranicza polTatry” v Kežmarku. Región „Tatry” získal taktiež prossko-słowackiego i polsko-czeskiego. Tematem było triedky na organizačno-materiálne zabezpečenie rewspólne wydawnictwo Sudety i Karpaty – pogranicze alizácie projektu. 121 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 31. januára rokoval v Ludźmierzi VIII. kongres Združenia Euroregión „Tatry”, počas ktorého boli 27 września w Wyżnych Rużbachach odbyło się II prijaté uznesenia vo veci schválenia správ rady Forum Miast Euroregionu „Tatry” podczas którego Združenia Euroregión „Tatry” a revíznej komisie, miasta – członkowie Euroregionu „Tatry”, prezentovýšky členských príspevkov a zápisného. Kongres wały swoje osiągnięcia oraz perspektywy rozwoju. prijal gminu Uście Gorlicke medzi členov Združenia Euroregión „Tatry. Okrem toho kongres prijal tak21 listopada w Domu Dziennikarzy w Bratysławie tiež uznesenie vo veci medzinárodného hraničného odbyła się konferencja prasowa, której celem było priechodu v Nedeci, v ktorom pozitívne zhodnotil wykazanie niewłaściwego zarządzania wielkimi i mažiadosť predloženú Úradom nowotargského okresu łymi projektami na poszczególnych słowackich gratýkajúcu sa zmeny kategórie okresnej cesty Dębno nicach. Postulowano, aby zarządzanie małymi proNiedzica štátna hranica nr. 25 408 na vojvodskú jektami dofinansowywacestu a povolenia malého nymi z funduszy unijtovarového styku (do 3,5 nych powierzyć w Reputony) na medzinárodblice Słowackiej eurorenom cestnom hraničnom gionom. priechode Niedzica Lysá nad Dunajcom. Kongres 10 grudnia na Zamku na návrh Správy vojvodw Niedzicy odbyło się ských ciest v Krakove podpisanie Porozumienia a Úradu gminy v Czaro współpracy pomiędzy nom Dunajci pozitívne Euroregionami Wag-Dunaj zhodnotil infraštruktu-Ipola a Transgranicznym rálny projekt ModernizáZwiązkiem Euroregion „Tacia vojvodských ciest nr. try”. Porozumienie to 959 Chochołów štátna stworzyło szersze możhranica a nr. 958 ZakoPodpisanie Porozumienia o współpracy pomiędzy Euroregionami liwości w pozyskiwaniu pane Chochołów. Počas Wag-Dunaj-Ipola a Transgranicznym Związkiem Euroregion „Tatry”. środków na współpracę kongresu bola slávnostOd lewej: Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku transgraniczną z Fundune podpísaná dohoda Euroregion „Tatry” Peter Burian, szu Wyszehradzkiego. o spolupráci medzi ZdruDyrektor Biura Euroregionu Wag – Dunaj – Ipola Ferenc Benkő, Wiceprzewodniczący Rady Transgranicznego Związku žením Euroregión „Tatry” Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, 19 grudnia w Miejskim a Euroregiónom Beskydy. Zamek w Niedzicy 10.12.2001 r., fot. St. Budzyński Ośrodku Kultury w Nowym Targu odbyło się szkolenie potencjalnych be2. februára v Kežmarku rokoval VIII. kongres Zdruneficjentów w zakresie przygotowania wniosków ženia Región „Tatry”. Delegáti prijali správu o čino dofinansowanie ze środków Programu PHAnosti rady, revíznej komisie a pracovných komisií: RE CBC, które przeprowadził przedstawiciel Włakultúry, hospodárskej, informačnej, ochrany židzy Wdrążającej Program Współpracy Transgraniczvotného prostredia. Bol schválený rozpočet na rok nej Phare oraz pracownicy Związku Euroregion „Ta2002 vo výške 439 360 Sk a prijatí noví členovia try”. W szkoleniu uczestniczyły 93 osoby. Dlhá nad Oravou, Oravský Biely Potok, Sedliacka Dubová, Habovka, Chmeľnica, Žakovce, Mníšek nad Popradom, Ľubotín. Boli zvolení delegáti na 2002 kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Účastníci kongresu sa zoznámili s informáciou 25 stycznia na posiedzeniu Rady w Kieżmarku zona tému EXPO-TOUR SLOVAKIA 2002 a projektu stał przedstawiony i uruchomiony projekt Regionu s názvom Dúha Euroregiónu „Tatry”. „Tatry” pt. Tęcza Euroregionu „Tatry” w ramach którego zaplanowano realizację pięciu projektów do15. februára sa v Liptovskom Mikuláši uskutočnil tyczących: wydania publikacji Region Tatry – Czego VIII. kongres cezhraničného Združenia Euroregio nas nie wiecie, zorganizowania Forum Gospodarón „Tatry”. Kongres schválil správu rady a revíznej czego, konferencji Euroregion „Tatry” – część Zielokomisie cezhraničného Združenia Euroregión „Tatnych Karpat oraz festynu Euroregion bez granic. Dory” za rok 2001. Kongres prijal uznesenie vo veci finansowana została także realizacja Ośrodka SłowaSpoločného poľsko-slovenského fondu malých procko-Polskiej Współpracy „Dom Euroregionu Tatry” jektov Phare 2000, v ktorom vyjadril znepokojenie polsko-słowackie, pogranicze polsko-czeskie. 122 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 w Kieżmarku. Region „Tatry” pozyskał także środki na organizacyjno-materiałowe zabezpieczenie realizacji projektu. 31 stycznia w Ludźmierzu obradował VIII Kongres Związku Euroregion „Tatry”, podczas którego podjęte zostały uchwały w sprawach: zatwierdzenia Sprawozdań Rady Związku Euroregion „Tatry” i Komisji rewizyjnej, wysokości składek członkowskich i wpisowego. Kongres przyjął gminę Uście Gorlickie w poczet członków Związku Euroregion „Tatry”. Ponadto Kongres podjął uchwałę w sprawie: międzynarodowego przejścia granicznego w Niedzicy, w której pozytywnie zaopiniował wniosek zgłoszony przez Zarząd Powiatu Nowotarskiego dotyczący zmiany kategorii drogi powiatowej Dębno-Niedzica -granica państwa nr 25408 na drogę wojewódzką oraz dopuszczenia małego ruchu towarowego (do 3,5 tony) na międzynarodowym drogowym przejściu granicznym Niedzica-Łysa nad Dunajcem. Kongres na wniosek Zarządu Dróg Wojewódzkich w Krakowie i Urzędu Gminy w Czarnym Dunajcu pozytywnie zaopiniował projekt infrastrukturalny Modernizacja dróg wojewódzkich nr 959 Chochołów-granica państwa i nr 958 Zakopane-Chochołów. Podczas Kongresu uroczyście zostało podpisane Porozumienie o współpracy pomiędzy Związkiem Euroregion „Tatry” a Euroregionem Beskidy. 2 lutego w Kieżmarku obradował VIII Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”. Delegaci przyjęli Sprawozdania z działalności Rady, Komisji rewizyjnej i Komisji roboczych: kultury, gospodarczej, informacyjnej, ochrony środowiska. Uchwalono budżet na 2002 rok, w wysokości 439 360 SK oraz przyjęto nowych członków wsie: Dlhá nad Oravou, Oravský Biely Potok, Sedliacka Dubová, Habovka, Chmeľnica, Žakovce, Mnišek nad Popradom, Ľubotin. Wybrano delegatów na Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Uczestnicy Kongresu zapoznali się z informacją na temat EXPO-TOUR SLOVAKIA 2002 i projektu pt. Tęcza Euroregionu „Tatry”. 15 lutego w Liptowskim Mikulaszu odbył się VIII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Kongres zatwierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” za rok 2001. Kongres podjął uchwałę w sprawie: Wspólnego Polsko-Słowackiego Funduszu Małych Projektów Phare 2000, w której wyraził zaniepokojenie przedłużającą się procedurą uruchomienia Funduszu i zwrócił się do kompetentnych organów rządowych Republiki Słowackiej i Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego, Centralnej Jednostki ds. Finanso- nad predlžujúcou sa procedúrou spustenia fondu a obrátil sa na kompetentné vládne orgány Slovenskej republiky a Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja, Centrálnej jednotky pre financovanie a kontrahovanie pri úrade rady ministrov Slovenskej republiky a na predstaviteľov Európskej komisie v Bratislave so žiadosťou o urýchlenie prác, ktoré umožnia realizáciu Fondu malých projektov. Kongres pozitívne ocenil doterajšie výsledky v realizácii Stredísk prezentácie a poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu a slovensko-poľskej v Kežmarku a vo všeobecnosti získania prostriedkov na tento cieľ zo štátnych rozpočtov. Delegáti pozitívne zhodnotili návrh vo veci umožnenia malého tovarového styku na medzinárodnom hraničnom priechode Niedzica Lysá nad Dunajcom, podporili návrh Muszyny vo veci otvorenia nového priechodu malého pohraničného styku a prekračovania hraníc na turistickej ceste medzi Żegiestowom v PR a Sulínom v SR, ako aj koncepciu modernizácie hraničného priechodu Mníšek nad Popradom Piwniczna. Kongres taktiež prijal uznesenie vo veci zahrnutia členských obcí a miest Združenia Región „Tatry” do pásma malého pohraničného styku: Bziny, Dlhá nad Oravou, Dolný Kubín, Chlebnice, Krivá, Bušovce, Sedliacka Dubová, Liptovský Mikuláš, Hozelec, Štefanov nad Oravou, Huncovce, Kežmarok, Krížová Ves, Stráne pod Tatrami, Veľká Lomnica, Spišská Belá, Závažná Poruba, Šuňava, Spišská Nová Ves, Spišské Vlachy, Žakovce, Jalovec, Liptovská Teplá, Liptovský Ján, Liptovský Michal, Gánovce, Ďurková. Kongres zaviazal radu predložiť toto uznesenie medzinárodnej poľsko-slovenskej komisii pre cezhraničnú spoluprácu. 18. marca bola podpísaná vedením Úradu implementujúceho Program cezhraničnej spolupráce Phare grantová dohoda na realizáciu projektu Združením Euroregión „Tatry” s názvom Poľsko-slovenský informačný systém Euroregiónu „Tatry”, v rámci ktorého bolo zaplánované spracovanie a vydanie prvého čísla ročenky Poľsko-slovenské pohraničie, spracovanie a spustenie internetovej informačnej siete INFOTATRY, ktorej účastníkmi budú poľské a slovenské mestá, obce a okresy. 23.- 24. apríla sa vo Varšave uskutočnilo IV. zasadnutie poľsko-lotyšskej medzinárodnej komisie pre medzinárodnú spoluprácu, počas ktorého doterajšie výsledky práce Euroregiónu „Tatry” prezentoval predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. 26. apríla sa v Prešove uskutočnila konferencia s názvom Slovensko-poľská cezhraničná spolupráca cesta do Európskej únie za účasti prezidenta Slovenskej republiky Rudolfa Schustera a Poľskej republiky 123 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 wania i Kontraktowania przy Urzędzie Rady MiniAlexandra Kwaśniewského. Predseda rady Združestrów Republiki Słowackiej oraz do przedstawicielnia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber a tajomník stwa Komisji Europejskiej w Bratysławie z prośbą Regiónu „Tatry” Milan Nevlazla predstavili referáty o przyspieszenie prac, które umożliwią realizację na tému Euroregióny mosty k zjednotenej Európe. Funduszu Małych Projektów. Kongres pozytywnie ocenił dotychczasowe re7. mája rada Euroregiózultaty w realizacji Ośnu „Tatry” na zasadnutí rodków Promocji i Współprijala uznesenie nr. 1/ pracy Polsko-Słowackiej VIII/02, v ktorom poziw Nowym Targu i Słowatívne zhodnotila návrh cko-Polskiej w Kieżmarku starostu gminy Lipnice a w szczególności pozyWielkej vo veci zmeny skania na ten cel środków kategórie okresnej cesz budżetów państwoty nr. 25 440 Jabłonka wych. Delegaci pozytywWiniarczykówka štátna nie zaopiniowali wniosek hranica na vojvodskú w sprawie dopuszczenia cestu v súvislosti s plámałego ruchu towaronovaným ukončením inwego na międzynarodovestície poľsko-slovenwym przejściu graniczského cestného hraničVIII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, nym Niedzica-Łysa nad ného priechodu WiniarLiptowski Mikulasz 15.02.2002 r., fot. St. Budzyński Dunajcem, poprał wnioczykówka Bobrov v rosek Muszyny w spraku 2002. Rada zaviazawie otwarcia nowego przejścia małego ruchu la kanceláriu Združenia Euroregión „Tatry” zaslať granicznego i przekraczania granicy na szlaku listy v tejto veci malopoľskému maršálkovi a vojvoturystycznym pomiędzy Żegiestowem w RP i Sudovi. linem w RS oraz koncepcję modernizacji przejścia granicznego Miniszek nad Popradem – Piwniczna. 28. mája sa vo Varšave uskutočnilo zasadnutie spoKongres podjął także uchwałę w sprawie włączenia ločného výboru spolupráce pre Program cezhraničwsi i miast członków Stowarzyszenia Region „Tatry” nej spolupráce Phare Poľsko Slovensko, na ktorom do pasma małego rusa zúčastnil predseda chu granicznego: Bziny, rady Združenia EuroregiDlhá nad Oravou, Dolný ón „Tatry” Wendelin HaKubín, Chlebnice, Kriber. Zasadnutie sa týkalo vá, Bušovce, Sedliacka rekomendácie poľských Dubová, Liptovský Mia slovenských infraštrukkuláš, Hozelec, Štefanov turálnych projektov na nad Oravou, Huncovpodporu v rámci Progce, Kežmarok, Krížováa ramu Phare CBC, edícia Ves, Stráne pod Tatrami, 2002. Z územia EuroreVeľká Lomnica, Spišská giónu „Tatry” získal odBeláa, Závažná Poruba, poručenie projekt s názŠuňava, Spišská Nová vom „Prestavba úsekov Ves, Spišské Vlachy, Žaťahu vojvodských ciest kovce, Jalovec, Liptovská nr. 958 a nr. 959 v úseVIII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, Teplá, Liptovský Ján, Lipku Zakopane Chochołów Liptowski Mikulasz 15.02.2002 r., fot. St. Budzyński tovský Michal, Gánovce, štátna hranica“. Ďurková. Kongres zobowiązał Radę do przedłożenia tej uchwały Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządo6.-9. júna v Gronowe na území Euroregiónu Sprewej ds. Współpracy Transgranicznej. wa Nysa Bóbr rokovalo XI. fórum poľských hraničných regiónov, na ktorom sa zúčastnil predseda 18 marca została podpisana przez Władzę Wdrarady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber żającą Program Współpracy Przygranicznej Phare a riaditeľ kancelárie Antoni Nowak. Hlavnou témou umowa grantowa na realizację przez Związek Eufóra bola cezhraničná turistika. Dohovory sa týkali roregion „Tatry” projektu pn. Polsko-Słowacki System okrem iného spolupráce euroregiónov s Poľskou tu- 124 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Informacyjny Euroregionu „Tatry”, w ramach którego zaplanowano opracowanie i wydanie pierwszego numeru rocznika Pogranicze Polsko-Słowackie, opracowanie i uruchomienie internetowej sieci informacyjnej INFOTATRY, której uczestnikami będą polskie i słowackie miasta, gminy i powiaty. ristickou organizáciou. 23-24 kwietnia w Warszawie odbyło się IV posiedzenie Polsko-Łotewskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Międzyregionalnej w trakcie której dotychczasowe osiągnięcia Euroregionu „Tatry” prezentował Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. 28. júna Združenie Euroregión „Tatry” vyhlásilo Výzvu na predkladanie žiadostí do Programu cezhraničnej spolupráce Phare Poľsko Slovensko 2000 Spoločný fond malých projektov. Celková poskytnutá suma finančnej podpory mala hodnotu 104 000 eur. 26 kwietnia w Preszowie odbyła się konferencja pt. Słowacko-polska współpraca transgraniczna – droga do Unii Europejskiej z uczestnictwem prezydentów: Republiki Słowackiej Rudolfa Schustera i Rzeczypospolitej Polskiej Aleksandra Kwaśniewskiego. Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz sekretarz Regionu „Tatry” Milan Nevlazla wygłosili referaty na temat Euroregiony – mosty do zjednoczonej Europy. 3.-7. júla zorganizoval v Neszmely v Maďarsku partnerský maďarsko-slovenský Euroregión Váh Dunaj Ipeľ Dni Hidvero, ktorých sa zúčastnili členovia rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” spoločne s predsedom Petrom Burianom a podpredsedom Wendelinom Haberom. V programe vystúpili dva súbory z územia Euroregiónu „Tatry” Poloniorzi z Kościeliska a Magura z Kežmarku. 7 maja Rada Euroregionu „Tatry” podjęła uchwałę nr 1/VIII/02, w której pozytywnie zaopiniowała wniosek Wójta Gminy Lipnicy Wielkiej w sprawie zmiany kategorii drogi powiatowej nr 25440 Jabłonka-Winiarczykówka-granica państwa na drogę wojewódzką, w związku z planowanym zakończeniem w roku 2002 inwestycji polsko-słowackiego drogowego przejścia granicznego Winiarczykówka -Bobrów. Rada zobowiązała biuro Związku Euroregion „Tatry” o przesłanie pism w tej sprawie do Marszałka i Wojewody Małopolskiego. 28 maja w Warszawie odbyło się posiedzenie Wspólnego Komitetu ds. Współpracy dla Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska-Słowacja, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. Posiedzenie dotyczyło rekomendacji polskich i słowackich projektów infrastrukturalnych do wsparcia w ramach Programu Phare CBC edycja 2002. Z terenu Euroregionu „Tatry” rekomendowany został projekt pt. Przebudowa odcinków ciągu dróg wojewódzkich nr 958 i nr 959 na odcinku Zakopane-Chochołów-granica państwa. 6-9 czerwca w Gronowie na terenie Euroregionu Sprewa-Nysa-Bóbr obradowało XI Forum Polskich Regionów Granicznych, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Dyrektor Biura Antoni Nowak. Głównym tematem Forum była turystyka transgra- 24.-25. júna sa v Korbielove uskutočnilo VII. zasadnutie poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu, ktorej sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. 8.-9. júla uskutočnili študijnú návštevu v Kežmarku a Nowom Targu predstavitelia Ministerstva pre reformu verejnej správy Lotyšskej republiky na čele s Martinesom Valtersom. Cieľom návštevy bolo uskutočnenie prieskumu na tému činnosti, resp. organizačných a právnych rámcov Združenia Región „Tatry” a Združenia Euroregión „Tatry”. 12. júla bol posvätený a vmurovaný základný kameň mostu na poľsko-slovenskom hraničnom priechode Leluchów Čirč. Realizácia tejto investície bola iniciovaná Euroregiónom „Tatry” a spolufinancovaná z Fondu Phare CBC 2000. Slávnostné otvorenie Vyšehradského mostu sa uskutočnilo 6. septembra 2003 za účasti premiérov Poľskej republiky Leszka Millera a Slovenskej republiky Mikuláša Dzurindu. 29. júla pracovníci kancelárie Združenie Euroregión „Tatry” usporiadali v Nowom Targu školenie týkajúce sa správneho vyplňovania žiadostí o spolufinancovanie z Poľsko-slovenského spoločného fondu malých projektov Phare 2000. Na školení sa zúčastnilo 50 osôb. 3.-4. augusta sa v Červenom Kláštore a Krościenku nad Dunajcom uskutočnil VI. goralský festival Euroregión bez hraníc. Počas festivalu sa prezentovali početné folklórne súbory z Poľska, Slovenska a Maďarska, uskutočnila sa súťaž kajakových regát na Dunajci Červený Kláštor Krościenko o pohár maršálka Malopoľského vojvodstva. V sídle Pieninského národného parku v Krościenku bola otvorená výs- 125 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 niczna. Ustalenia dotyczyły miedzy innymi współpracy euroregionów z Polską Organizacja Turystyczną. 24-25 czerwca w Korbielowie odbyło się VII posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. 28 czerwca Związek Euroregion „Tatry” ogłosił Zaproszenie do składania wniosków dla Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Słowacja 2000 Wspólny Fundusz Małych Projektów. Dostępna całkowita kwota wsparcia finansowego wynosiła 104.000 EUR. tava fotografií s názvom „Gotická cesta Nowy Targ Kežmarok”. Účastníci mali možnosť ochutnať špeciality regionálnej kuchyne. Počas festivalu sa uskutočnili početné súťaže a ukážky. Najväčšou atrakciou bolo plenérové predstavenie s názvom Legenda o sv. Kunigunde, ktoré sa uskutočnilo vo večerných hodinách na námestí, moste a rieke Dunajec v Krościenku. Režisérom predstavenia bol Jerzy Zoń a účinkujúcimi umelci z Divadla KTO v Krakove, pltníci, folklórne súbory a hasiči z Krościenka. Predstavenie vychádzalo z pieninských legiend. 10.-11. septembra v Bukowine Tatrzańskej a Szczawnici Euroregión „Tatry” bol hostiteľom nemeckých novinárov. Jedným z bodov programu študijnej návštevy bol referát riaditeľa Antoniho Nowaka s názvom Medzi politikou a folklórom všedný deň a kultúra goralov poľsko-slovenského Euroregiónu „Tatry”. 3-7 lipca w Neszmely na Węgrzech zaprzyjaźniony węgiersko-słowacki Euroregion Wag-Dunaj-Ipel zorganizował Dni Hidvero, w którym uczestniczyli członkowie Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” 13.-14. septembra sa v wraz z Przewodnicząturistickej osade Czorszcym Peterem Burianem tyn uskutočnila konfePolsko-słowackie przejście graniczne Leluchów i Wiceprzewodniczącym rencia s názvom Región – Čirč, 07.09.1999 r., fot. St. Budzyński Wendelinem Haberem. Rozvoj Európa, zorganiW programie uczestniczyły dwa zespoły folkloryzovaná v rámci projektu Obyvatelia gminy Czorszstyczne z terenu Euroregionu „Tatry”: Poloniorze tyn bližšie k Európskej únii. Predseda rady Wendelin z Kościeliska oraz Magura z Kieżmarku. Haber predniesol referát v časti Úloha mimovládnych organizácií v rozvoji regiónu. 8-9 lipca w Kieżmarku i Nowym Targu wizytę studyjną odbyli przedsta4. októbra Združenie wiciele Ministerstwa ds. Euroregión „Tatry” predReformy Administracji ložilo žiadosť o spolufiPublicznej Republiki Łonancovanie z Fondu matewskiej na czele z Marlých infraštrukturálnych tines΄em Valters΄em. Ceprojektov Phare Poľsko lem wizyty było przeproSlovensko, edícia 2000 wadzenie ankiety na teprojektu s názvom Stremat działalności oraz ram disko prezentácie a poľorganizacyjnych i prawsko-slovenskej cezhraničnych Stowarzyszenia renej spolupráce v Nowom gion „Tatry” i Związku Targu. Euroregion „Tatry”. 7.-8. októbra sa v Starej 12 lipca w Leluchowie Lesnej uskutočnila meUroczyste otwarcie Mostu Wyszehradzkiego poświęcono i wmurowadzinárodná konferencia na przejściu granicznym Leluchów – Čirč, 06.09.2003 r., no kamień węgielny motýkajúca sa ochrany životfot. Urząd Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna stu na polsko-słowackim ného prostredia s názvom przejściu granicznym Leluchów-Čirč. Realizacja tej Euroregión Tatry časť zelených Karpát, zorganizovainwestycji była inicjowana przez Euroregion „Taná Združením Región „Tatry” v rámci projektu „Dúha 126 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 try” a dofinansowana z Funduszu Phare CBC 2000. Uroczyste otwarcie Mostu Wyszehradzkiego nastąpiło 6 września 2003 r. z udziałem premierów Rzeczypospolitej Polskiej Leszka Millera i Republiki Słowackiej Mikuláša Dzurindy. Euroregiónu „Tatry”. Prednesené referáty sa týkali ochrany prírody a chránených území, stavu nakladania s odpadmi, ochrany vôd a financovania ekologickej infraštruktúry, významu krajinného plánovania v smerovaní rozvoja chránených území. S prednáš29 lipca pracownicy biura kami vystúpili predstaZwiązku Euroregion „Tatvitelia Pieninského náry” przeprowadzili w Norodného parku, Vojvodwym Targu warsztaty szkoského inšpektorátu ochleniowe dotyczące prarany životného prostredia widłowego wypełniania v Nowom Sączi, VojvodMost Wyszehradzki na przejściu granicznym Leluchów wniosków o dofinansoského fondu ochrany ži– Čirč, 06.09.2003 r., wanie ze Wspólnego Funvotného prostredia v Krafot. Urząd Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna duszu Małych Projektów kove a Úradu bytovej výPhare Polska - Słowacja 2000. W szkoleniu wzięło stavby a rozvoja miest vo Varšave. udział 50 osób. 15.-17. októbra sa v Tatranskej Lomnici na Slo3-4 sierpnia w Czerwonym Klasztorze i Krościenku vensku uskutočnilo zasadnutie pracovnej skupiny n. Dunajcem odbył się VI Festyn góralski Euroregion pre kultúru, vzdelávanie a výmenu mládeže poľskobez granic. Podczas festynu zaprezentowały się liczslovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú ne zespoły folklorystyczne z Polski, Słowacji Węgier. spoluprácu, ktorej sa zúčastnil predseda rady ZdruOdbyły odbyły się regaty kajakowe na Dunajcu ženia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. Czerwony Klasztor – Krościenko o puchar Marszałka Województwa Małopolskiego. W siedzibie Pieniń17.-18. októbra sa v Starej Lesnej uskutočnilo IV. skiego Parku Narodoweslovensko-poľské hospogo w Krościenku otwardárske fórum na tému to wystawę fotografii rozvoja turistického rupt. Szlak Gotycki Nowy chu. V rámci fóra turisTarg – Kieżmark. Uczestnitické hodnoty poľských cy mieli możliwość degusa slovenských regiónov tacji kuchni regionalnej. prezentovali predstavitePodczas festynu odbyły lia Oravy, Spiša a Liptosię liczne konkursy i pova. Účastníkmi fóra boli kazy. Największą atrakokrem toho organizácie cją było widowisko a inštitúcie späté s turisplenerowe pt. Legentikou, jej rozvojom a preda o Św. Kindze, które zentáciou na území Euodbyło się wieczorem roregiónu „Tatry”. Orna Rynku, moście i rzece ganizátorom fóra bolo VI Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Dunajec w Krościenku. Združenie Región „Tatry” Czerwony Klasztor 03.08.2002 r., fot. St. Budzyński Reżyserem widowiska a patronát prijalo Minisbył Jerzy Zoń a wykonawcami artyści z Teatru KTO terstvo výstavby a regionálneho rozvoja Slovenskej w Krakowie, flisacy, zespoły folklorystyczne i strarepubliky. żacy z Krościenka. Widowisko oparte było na legendach pienińskich. 4.-5. novembra sa v Zakopanom uskutočnilo zasadnutie poľsko-slovenského regionálneho riadiace10-11 września w Bukowinie Tatrzańskiej i Szczaho výboru, týkajúce sa rekomendácie projektov zo wnicy Euroregion „Tatry” gościł dziennikarzy spoločného Fondu malých projektov Phare Poľsko niemieckich. Jednym z punktów programu wizyty Slovensko, edícia 2000. Rokovaniu výboru spolustudyjnej był referat Dyrektora Antoniego Nowapredsedal Wendelin Haber. Výbor rekomendoval 127 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ka pt. Między polityką a folklorem – dzień powszedni i kultura górali polsko-słowackiego Euroregionu „Tatry”. 13-14 września w Osadzie Turystycznej Czorsztyn odbyła się konferencja pt. Region-Rozwój-Europa zorganizowana w ramach projektu Mieszkańcy Gminy Czorsztyn Bliżej Unii Europejskiej. Przewodniczący Rady Wendelin Haber wygłosił referat w części Rola organizacji pozarządowych w rozwoju regionu. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 na spolufinancovanie na poľskej strane 28 projektov, vrátane 16 z Euroregiónu „Tatry” a na slovenskej strane 20 projektov. 15. novembra Združenie Euroregión „Tatry” a Euroregión Beskydy vyjadrili spoločné stanovisko podporujúce Wawelskú výzvu zo dňa 11. novembra 2002 vyzývajúcu hlasovať za pristúpenie Poľska k Európskej únii. 25. novembra - 13. decembra bola v objekte 4 października ZwiąEurópskej komisie v Bruzek Euroregion „Tatry” seli otvorená výstava złożył wniosek o dofis názvom „Poľská sociánansowanie z Funduszy lna politika”, zorganizoMałych Projektów Infravaná Ministerstvom práVI Festyn góralski „Euroregion bez granic”, strukturalnych Phare Polce a sociálnej politiky PoCzerwony Klasztor 03.08.2002 r., fot. St. Budzyński ska – Słowacja edycja ľskej republiky. V rám2000 projektu pn. Ośrodek Promocji i Transgranicznej ci tejto expozície bol prezentovaný panel týkajúci Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu. sa činnosti Euroregiónu „Tatry”. Autorom odbornej koncepcie a scenára výstavy bol Andrej Brzoza. 7-8 października w Starej Leśnej odbyła się międzynarodowa konferencja dotycząca ochrony środo9. decembra Zastupiteľský úrad Európskej komisie wiska pt. Euroregion „Tatry” – część Zielonych Karpat vo Varšave schválil zoznam projektov z Euroregiónu zorganizowana przez Stowarzyszenie Region Tatry „Tatry”, ktoré získali spolufinancovanie zo Spoločnéw ramach projektu Tęcza Euroregionu Tatry. Wygłoho fondu malých projektov Phare Poľsko Slovensko szone referaty dotyczyły: ochrony przyrody i terenów 2000. Do konca decembra Združenie Euroregión chronionych, stanu gospodarki odpadami, ochrony „Tatry” podpísalo grantové zmluvy so všetkými štrwód oraz finansowania ekologicznej infrastruktury, nástimi. znaczenia planowania przestrzennego w ukierunkowaniu rozwoju terenów chronionych. Prelegentami 14. decembra sa vo Varšave uskutočnila medzinábyli: przedstawiciele Pienińskiego Parku Narodorodná konferencia s názvom Euroregióny a cezhrawego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środoničná spolupráca v Novej Európe, na ktorej Eurorewiska w Nowym Sączu, Wojewódzkiego Funduszu gión „Tatry” reprezentoval Wendelin Haber. Ochrony Środowiska w Krakowie oraz Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w Warszawie. 18. decembra sa v Krakove uskutočnila vernisáž autorskej výstavy „Gotická cesta objektívom Barba15-17 października w Tatrzańskiej Łomnicy ry Dąbrowskiej (PL) a Vinca Reháka (SK)“, organina Słowacji odbyło się posiedzenie grupy robozovanej Nadáciou rozvoja regiónu Czorsztynského czej ds. kultury, edukacji i wymiany młodziejazera, cezhraničným Združením Euroregión „Tatry” ży Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej a Nordickým domom (Nordic house) v Krakove. ds. Współpracy Transgranicznej, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Ta31. decembra bola podpísaná grantová dohoda try” Wendelin Haber. na realizáciu projektu Stredisko prezentácie a cezhraničnej poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom 17-18 października w Starej Leśnej odbyło się IV Targu spolufinancovaného z prostriedkov Fondu Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze na temat rozmalých infraštrukturálnych projektov Phare Poľsko woju ruchu turystycznego. W ramach Forum waloSlovensko 2000. ry turystyczne polskich i słowackich regionów prezentowali przedstawiciele Orawy, Spisza i Liptowa. Uczestnikami Forum były ponadto organizacje i in- 128 stytucje związane z turystyką, jej rozwojem i promocją na terenie Euroregionu „Tatry”. Organizatorem Forum było Združenie Region „Tatry” a patronat objęło Ministerstwo Budownictwa i Regionalnego Rozwoju Republiki Słowackiej. 4-5 listopada w Zakopanem odbyło się posiedzenie Polsko-Słowackiego Regionalnego Komitetu Sterującego dotyczące rekomendacji projektów ze Wspólnego Funduszu Małych Projektów Phare Polska – Słowacja edycja 2000. Obradom Komitetu współprzewodniczył Wendelin Haber. Komitet rekomendował do dofinansowania po stronie polskiej 28 projektów w tym 16 z Euroregionu „Tatry”, a po stronie słowackiej 20 projektów. 15 listopada Związek Euroregion „Tatry” i Euroregion Beskidy wyraziły wspólne stanowisko popierające Apel Wawelski z dnia 11 listopada 2002 r. nawołującego do głosowania za przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. 25 listopada – 13 grudnia w gmachu Komisji Europejskiej w Brukseli została otwarta wystawa pt. Polska polityka społeczna zorganizowana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Rzeczypospolitej Polskiej. W ramach tej ekspozycji prezentowana była plansza dotycząca działalności Euroregionu „Tatry”. Autorem koncepcji merytorycznej i scenariusza wystawy był pan Andrzej Brzoza. 9 grudnia Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Warszawie zatwierdziło listę projektów z Euroregionu „Tatry”, które otrzymało dofinansowanie ze Wspólnego Funduszu Małych Projektów Phare Polska – Słowacja 2000. Do końca grudnia Związek Euroregion „Tatry” podpisał umowy grantowe ze 14 beneficjentami. 14 grudnia w Warszawie odbyła się międzynarodowa konferencja pt. Euroregiony i współpraca transgraniczna w Nowej Europie, w której Euroregion „Tatry” reprezentował Przewodniczący Rady Wendelin Haber. 2003 17. januára sa v Liptovskom Mikuláši uskutočnilo slávnostné otvorenie Honorárneho konzulátu Poľskej republiky, ktorého sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. 6. februára sa v Dolnom Kubíne uskutočnil IX. kongres Združenia Región „Tatry”, počas ktorého boli predstavené správy rady a pracovných komisií za rok 2002. Kongres schválil rozpočet na rok 2003, prijal do združenia obec Šarišské Jastrabie. Okrem toho delegáti zvolili členov rady a revíznej komisie Združenia Región „Tatry” a delegátov na IX. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. 18. februára sa v Czarnom Dunajci uskutočnil IX. kongres Združenia Euroregión „Tatry”, ktorý schválil správy rady a revíznej komisie za rok 2002, určil výšku členských príspevkov a zápisného na rok 2003, určil hlavné smery činnosti na rok 2003. Kongres prijal uznesenie vo veci volieb delegátov na IX. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Kongres prijal medzi svojich riadnych členov gminu Tymbark. Na druhej strane členstvo stratili gminy Jabłonka a Rabka Zdrój. Počas kongresu sa uskutočnili voľby do rady a revíznej komisie. 28. februára sa v Nowom Targu uskutočnil IX. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Kongres prijal správu rady a revíznej komisie za rok 2002, zvolil členov rady a komisie cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” a definoval hlavné smery činnosti cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” na roky 2003 2004. Účastníkom kongresu bol predstavený projekt Informačný systém Euroregiónu „Tatry” spolufinancovaný z Fondu Phare, v rámci ktorého o. i. vznikla internetová sieť INFOTATRY a bola vydaná ročenka Euroregiónu „Tatry” s názvom Poľsko-slovenské pohraničie 2002. 23.-27. apríla sa v Szczawnici uskutočnil medzinárodný kongres European Geographical Association, na ktorom predstaviteľka Združenia Euroregión „Tatry” Tereza Siaśkiewicz predniesla prednášku na tému Problematika horských euroregiónov a u- Wernisaż wystawy pt. Szlak Gotycki w obiektywie Barbary Dąbrowskiej (PL) i Vinco Rehaka (SK), Kraków 18.12.2002 r., fot. z arch. ZET 18 grudnia w Krakowie odbył się wernisaż wystawy Szlak Gotycki w obiektywie Barbary Dąbrowskiej (PL) 129 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 i Vinco Rehaka (SK), zorganizowany przez Fundację Rozwoju Regionu Jeziora Czorsztyńskiego, Transgraniczny Związek Euroregion „Tatry” oraz Dom Nordycki NordicHouse w Krakowie. 31 grudnia podpisana została umowa grantowa na realizację projektu Ośrodek Promocji i Transgranicznej Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu dofinansowanego ze środków Funduszu Małych Projektów Infrastrukturalnych Phare Polska – Słowacja 2000. 2003 17 stycznia w Liptowskim Mikulaszu odbyło się uroczyste otwarcie Konsulatu Honorowego Rzeczypospolitej Polskiej, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. 6 lutego w Dolnym Kubinie odbył się IX Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”, podczas którego zaprezentowano Sprawozdania Rady i Komisji roboczych za rok 2002. Kongres uchwalił budżet na rok 2003, przyjął do Stowarzyszenia wieś Šarišské Jastrabie. Ponadto delegaci wybrali członków Rady i Komisji rewizyjnej Stowarzyszenia Region „Tatry” oraz delegatów na IX Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. 18 lutego w Czarnym Dunajcu odbył się IX Kongres Związku Euroregion „Tatry”, który zatwierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej za rok 2002, ustalił wysokości składki członkowskiej i wpisowego na rok 2003, ustalił główne kierunki działania na rok 2003. Kongres podjął uchwałę w sprawie wyboru delegatów na IX Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” oraz przyjął w poczet członków zwyczajnych gminę Tymbark. Natomiast członkostwo utraciły gminy: Jabłonka i Rabka Zdrój. Podczas Kongresu odbyły się wybory do Rady i Komisji rewizyjnej. 28 lutego w Nowym Targu odbył się IX Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Kongres przyjął sprawozdanie 130 skutočnila školenie v oblasti formulovania a implementácie projektov. 3.-5. mája sa vo Wieliczke, Piwnicznej Zdroji a Lipanoch uskutočnilo historické predstavenie s názvom Kráľovské zásnuby, teda spolu do Únie pod čestným patronátom prezidenta Poľskej republiky. 10. mája Združenie Euroregión „Tatry” vyhlásilo výsledky postupu o udelení zákazky počas neohraničenej verejnej súťaže na adaptáciu priestorov pre Stredisko prezentácie a cezhraničnej poľsko-slovenskej spolupráce a podpísalo zmluvu s podnikom produkcie, obchodu a služieb ERBET, spol. s r. o. z Nowého Sącza. Opravné a adaptačné práce strediska trvali od 16. mája do 16. októbra. 12. mája Združenie Euroregión „Tatry” vyhlásilo výzvu pre všetky oprávnené inštitúcie a organizácie predkladať žiadosti do Programu cezhraničnej spolupráce Phare Poľsko Slovensko 2001 na projekty spolufinancované zo Spoločného fondu malých projektov. 17. mája v Nitre na stretnutí predstaviteľov euroregiónov bola schválená Nitrianska výzva vo veci utvorenia Konzultačnej rady euroregiónov krajín Vyšehradskej skupiny. Jej úlohou by bola pomoc pri upevnení vzájomnej spolupráce, výmeny skúseností spätých s cezhraničnou činnosťou a realizáciou projektov a spolupráca pri spoločnom prezentovaní krajín V4 v rámci Európskej únie. 2. júna bolo v Czorsztyne na zasadnutí rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” prijaté uznesenie vo veci infraštruktúry hraničného priechodu na turistickej ceste Sromowce Niżne Červený Kláštor, ktorým rada pozitívne zhodnotila návrh gminy Czorsztyn a obce Červený Kláštor, resp. podporila v tejto záležitosti pripravené komplementárne projekty do Fondu Phare CBC 2003. Rada zaviazala predsedu a podpredsedu predložiť poľsko-slovenskej medzinárodnej komisii pre cezhraničnú spoluprácu návrh existujúceho zápisu v medzinárodnej zmluve IX Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, zo dňa 1. 7. 1999 vo Nowy Targ 28.02.2003 r., fot. St. Budzyński veci hraničného priechoRady i Komisji rewizyjnej du na turistickej ceste Sromowce Niżne Červený KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 za rok 2002, powołał członków Rady i Komisji reKláštor a nahradeniu záznamu týkajúceho sa realiwizyjnej Transgranicznezácie prievozu (pramu) go Związku Euroregion na výstavbu lávky na „Tatry” oraz wyznaczył rieke Dunajec, spájajúcej główne kierunki dziaSromowce Niżne s Červełania Transgranicznego ným Kláštorom. PredseZwiązku Euroregion „Tada rady Wendelin Haber try” na lata 2003-2004. zaslal 11. 6. 2003 list Uczestnikom Kongresu spoločne s vyššie uvedezaprezentowany został ným uznesením Pavlovi projekt System InformaDakowskému, štátnemu cyjny Euroregionu „Tatry” podtajomníkovi Minisdofinansowany z Funterstva vnútra a adminisduszu Phare, w ramach tratívy a spolupredsedovi którego m.in. powstała poľsko-slovenskej medziinformacyjna sieć internárodnej komisie pre ceIX Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” netowa INFOTATRY oraz zhraničnú spoluprácu a ve– Wiceburmistrz Miasta Nowego Targu Eugeniusz Zajączkowski, Nowy Targ 28.02.2003 r., fot. St. Budzyński wydany został rocznik liteľstvu hlavnej hraničEuroregionu „Tatry” pt. nej stráže, ktorá pozitívPogranicze Polsko-Słowackie 2002. ne ohodnotila návrh rady. Záležitosť zmeny druhu pohybu na hraničnom priechode Sromowce Niżne 23-27 kwietnia w Szczawnicy odbył się MięČervený Kláštor získala taktiež podporu pracovnej dzynarodowy Kongres European Georaphical Assoskupiny pre hraničné priechody a dopravu poľskociation, na którym przedstawiciel Związku Euroregion slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú „Tatry” Teresa Siaśkiewicz wygłosiła prelekcję na tespoluprácu. Dňa 12. augusta 2006 bola slávnostne mat Problematyka euroregionów górskich oraz otvorená lávka na rieke Dunajec spájajúca Sromoprzeprowadziła warsztaty szkoleniowe w zakrewce Niżne s Červeným Kláštorom. sie formułowania i wdrażania projektów. 4.-6. júna sa v Rydach pri Raciborzi uskutočnilo XII. 3-5 maja w Wieliczce, Piwnicznej Zdroju i Lipanach fórum poľských hraničných regiónov, ktorého sa zúodbyło się widowisko historyczne pt. Królewskie začastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” ręczyny, czyli razem do Unii pod honorowym patroWendelin Haber. natem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. 11.-14. júna sa v Szczawnici uskutočnilo VII. stret10 maja Związek Euroregion „Tatry” ogłosił wyninutie poľsko-slovenskej komisie humanistických ki postępowania o udzielenie zamówienia w trybie vied, ktorej práca sa sústredila na prípravu spoločprzetargu nieograniczonego na adaptację pomiesznej poľsko-slovenskej syntézy dejín Spiša v spoluczeń dla Ośrodka Promocji i Transgranicznej Współpráci s poľsko-slovenskou medzinárodnou komisiou pracy Polsko-Słowackiej i podpisał umowę z Przedpre cezhraničnú spoluprácu a Medzinárodným vysiębiorstwem Produkcyjno-Handlowo-Usługowym šehradským fondom. ERBET Sp. z o.o. z Nowego Sącza. Prace remontowo-adaptacyjne Ośrodka trwały od 16 maja do 16 12. júna sa v Piešťanoch uskutočnila medzinárodná października. konferencia Rady Európy Slovensko a jeho susedia, ktorej sa zúčastnil predseda rady cezhraničného 12 maja Związek Euroregion „Tatry” ogłosił ZaZdruženia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber a poproszenie dla wszystkich uprawnionych instytucji dpredseda Peter Burian. Počas konferencie bola prii organizacji do składania wniosków do Programu jatá Deklarácia euroregiónov. Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Słowacja 2001 na projekty dofinansowane ze Wspólnego 27.-28. júna sa v Nedeci (Niedzica) uskutočnilo Funduszu Małych Projektów. stretnutie predstaviteľov maršálkovského úradu s predstaviteľmi Žilinského a Prešovského kraja 17 maja w Nitrze na spotkaniu przedstawicieli za účasti predsedu Združenia Región „Tatry” Petra euroregionów uchwalono Apel Nitrzański w spraBuriana a riaditeľa kancelárie združenia Antoniho wie utworzenia Rady Konsultacyjnej Euroregionów Nowaka. Peter Burian predstavil smery hlavných Państw Grupy Wyszehradzkiej. Jej zadaniem byłaby činností krajín Vyšehradskej skupiny a propozície 131 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 pomoc przy umacnianiu wzajemnej współpracy, wymiana doświadczeń związanych z transgraniczną działalnością i realizacja projektów oraz współpraca przy wspólnym promowaniu państw V4 w ramach Unii Europejskiej. 2 czerwca w Czorsztynie na posiedzeniu Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” została podjęta uchwała w sprawie: infrastruktury przejścia granicznego na szlaku turystycznym Sromowce Niżne – Czerwony Klasztor, w której Rada pozytywnie zaopiniowała wniosek Gminy Czorsztyn i wsi Czerwony Klasztor dotyczący budowy kładki na przejściu granicznym Sromowce Niżne – Czerwony Klasztor oraz poparła przygotowane w tej sprawie komplementarne projekty do Funduszu Phare CBC 2003. Rada zobowiązała Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego do przedłożenia PolskoSłowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej propozycji istniejącego zapisu w Umowie Międzyrządowej z dnia 01.07.1999 r. w sprawie przejścia granicznego na szlaku turystycznym Sromowce Niżne – Czerwony Klasztor i zastąpienia zapisu dotyczącego realizacji promu na budowę kładki na rzece Dunajec łączącej Sromowce Niżne z Czerwonym Klasztorem. Przewodniczący Rady Wendelin Haber przesłał dnia 11.06.2003 r. pismo wraz z ww. uchwałą do Pawła Dakowskiego Podsekretarza Stanu MSWiA i Współprzewodniczącego Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej oraz do Komendy Głównej Straży Granicznej, która pozytywnie zaopiniowała wniosek Rady. Sprawa zmiany rodzaju ruchu na przejściu granicznym Sromowce Niżne Czerwony Klasztor uzyskała również poparcie Grupy roboczej ds. Przejść Granicznych i Transportu PolskoSłowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. Dnia 12 sierpnia 2006 r. uroczyście została otwarta kładka na rzece Dunajec łącząca Sromowce Niżne i Czerwony Klasztor. 4-6 czerwca w Rydach koło Raciborza odbyło się XII Forum Polskich Regionów Granicznych, w którym wziął udział Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. 11-14 czerwca w Szczawnicy odbyła się VII sesja Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych, której prace koncentrowały się wokół przygotowania wspólnej polsko-słowackiej syntezy dziejów Spisza we współpracy z Polsko-Słowacką Komisją Międzyrządową ds. Współpracy Transgranicznej i Międzynarodowym Funduszem Wyszehradzkim. 12 czerwca w Pieštanach miała miejsce Między- 132 spoločných projektov v oblasti komunikácií. 30. júna kancelária Združenia Euroregión „Tatry”, plniaca funkciu sekretariátu Fondu malých projektov Phare, edícia 2001 zorganizovala školenie týkajúce sa vyplňovania žiadostí o spolufinancovanie zo Spoločného poľsko-slovenského fondu malých projektov. Na školení sa zúčastnili predstavitelia inštitúcií a organizácií zainteresovaných realizáciou poľsko-slovenských cezhraničných projektov. 3.- 6. júla v Neszmely v Maďarsku na podujatí Hidvero days zorganizovanom Euroregiónom Váh Dunaj Ipeľ vystúpil folklórny súbor „Gorce” z Kamienice. 5.-6. júla sa v Lipnici Wielkej (Veľká Lipnica) a Námestove na Slovensku uskutočnil pod patronátom maršálka Malopoľského vojvodstva Janusza Sepioła a predsedu Žilinského samosprávneho kraja Jozefa Tarčáka tradičný VII. goralský festival Euroregión bez hraníc, v rámci ktorého sa uskutočnila konferencia Ľudová tvorivosť a agroturistika na hornej Orave. Zároveň bola sprístupnená fotografická výstava Horná Orava k rajina a človek. 14. júla sa ukončil termín predkladania žiadostí o spolufinancovanie zo Spoločného fondu malých projektov v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Phare Poľsko Slovensko 2001. Euroregión „Tatry” obdržal 38 projektov. 22.-24. júla sa v Szczyrku uskutočnilo zasadnutie hodnotiacej komisie vytvorenej Úradom implementujúcim program prihraničnej spolupráce Phare, ktorá doporučila realizáciu 13 projektov z Euroregiónu „Tatry”. 20. augusta 24. septembra Najvyšší kontrolný úrad uskutočnil kontrolu využívania podporných prostriedkov Phare CBC v rokoch 2000 2003 Združením Euroregión „Tatry”. NKÚ pozitívne ocenil činnosť združenia. 18. septembra rokoval v Blatnici spoločný poľskoslovenský regionálny riadiaci výbor, ktorý uskutočnil záverečné schválenie 13 projektov z Euroregiónu „Tatry” na spolufinancovanie z Programu prihraničnej spolupráce Phare Poľsko Slovensko 2001. 19. septembra - 1. októbra sa v Suwałkach uskutočnila medzinárodná konferencia Knižnice pohraničia v predvečer rozšírenia Európskej únie. Nové úlohy nové možnosti, zorganizovaná Verejnou knižnicou M. Konopnickej v Suwałkach a Inštitútom vedeckých informácií a bibliografických štúdií, ktorej KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 narodowa Konferencja Rady Europy Słowacja i jej sąsiedzi, w której uczestniczyli Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Wiceprzewodniczący Peter Burian. Podczas konferencji została przyjęta Deklaracja euroregionów. 27-28 czerwca w Niedzicy odbyło się spotkanie przedstawicieli Urzędu Marszałkowskiego z przedstawicielami Kraju Żylińskiego i Preszowskiego z udziałem Przewodniczącego Związku Region „Tatry” Petera Buriana oraz Dyrektora Biura Związku Antoniego Nowaka. Pan Peter Burian zaprezentował kierunki wspólnych działań krajów Grupy Wyszehradzkiej oraz propozycje wspólnych projektów w dziedzinie komunikacji. 30 czerwca Biuro Związku Euroregion „Tatry”, pełniące funkcję sekretariatu Funduszu Małych Projektów Phare edycja 2001 zorganizowało warsztaty szkoleniowe dotyczące wypełniania wniosków o dofinansowanie ze Wspólnego Polsko-Słowackiego Funduszu Małych Projektów. W szkoleniu uczestniczyli przedstawiciele instytucji i organizacji zainteresowanych realizacją polsko-słowackich projektów transgranicznych. 3-6 lipca w Neszmely na Węgrzech na imprezie Hidvero Days zorganizowanej przez Euroregion Wag -Dunaj-Ipel wystąpił zespół folklorystyczny „Gorce” z Kamienicy. sa zúčastnili: riaditeľka Mestskej verejnej knižnice v Nowom Targu, pani Zofia Giełczyńska a pani Alžbeta Dudášová z knižnice v Kežmarku. 22.-23. septembra v Ľubovnianskych kúpeľoch rokovala poľsko-slovenská medzinárodná komisia pre cezhraničnú spoluprácu, ktorej sa zúčastnil predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber a podpredseda Peter Burian. 30. októbra bola uznesením rady Združenia Euroregión „Tatry” schválená Príručka procedúr implementácie programov Phare EDIS a Kontrolný zoznam pre potreby rozšíreného decentralizovaného systému implementácie. Pripravené boli pracovníkmi kancelárie Združenia Euroregión „Tatry”. Umožnili správne spravovanie a zúčtovanie Fondu malých projektov Phare. 30. septembra prijala rada cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” rámcový program osláv desaťročia Euroregiónu „Tatry”, v rámci ktorého bolo plánované o. i. zorganizovanie mimoriadneho kongresu a galakoncertu v Kežmarku, príprava populárno-vedeckého seminára a výstavy prezentujúcej výsledky práce Euroregiónu „Tatry”, vydanie ročenky Poľsko-slovenské pohraničie 2003, ako aj turistickej mapy Euroregiónu „Tatry” s plánmi najväčších miest Euroregiónu, položenie základného kameňa pod Minipark Európa v Dolnom Kubíne. Rada zvolila organizačný výbor osláv, ktorého úlohou bola príprava podrobného programu a harmonogramu osláv desaťročia Euroregiónu „Tatry”. 5-6 lipca w Lipnicy Wielkiej i Namiestowie na Słowacji odbył się pod protektoratem Marszałka Województwa Małopolskie14. októbra bola na hrago Janusza Sepioła i Przede Ľubovňa slávnostne wodniczącego Samorząpodpísaná dohoda o spodowego Kraju Żylińskiego lupráci medzi MalopoľJozefa Tarčáka tradycyjny ským vojvodstvom a PreVII Festyn góralski Eurorešovským samosprávnym gion bez granic, w ramach krajom. którego odbyła się konferencja Twórczość ludowa 28. októbra firma Poi agroturystyka na Górnej linvest-Audit, spol. s r. o. VII Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Orawie oraz otwarto poz Krakova uskutočnila koNamiestowo, 06.07.2003 r., fot. M. Kossakowska konkursową wystawę foncový audit projektu tograficzną Górna Orawa – krajobraz i człowiek. „Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu”. 14 lipca zakończył się termin składania wniosków o dofinansowanie ze Wspólnego Funduszu Małych 14. novembra sa v Nowom Targu uskutočnilo zaProjektów w ramach Programu Współpracy Przygrasadnutie organizačného výboru osláv desaťročia nicznej Phare Polska-Słowacja 2001. Do Euroregiocezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Výbor nu „Tatry” wpłynęło 38 projektów. prijal program osláv desaťročia Euroregiónu „Tatry”, 133 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 22-24 lipca w Szczyrku odbyło się posiedzenie Komisji Oceniającej powołanej przez Władzę Wdrażającą Program Współpracy Przygranicznej Phare, która rekomendowała do realizacji 13 projektów z Euroregionu „Tatry”. 20 sierpnia – 24 września Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę wykorzystania przez Związek Euroregion „Tatry” środków pomocowych Phare CBC w latach 2000-2003. NIK pozytywnie oceniła działalność Związku. 18 września w Blatnicy obradował Wspólny Polsko-Słowacki Regionalny Komitet Sterujący, który dokonał ostatecznego zatwierdzenia 13 projektów z Euroregionu „Tatry” do dofinansowania z Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska-Słowacja 2001. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 určil termín realizácie jednotlivých činností a rozdelil úlohy pre poľskú a slovenskú stranu Euroregiónu „Tatry”. VII Festyn góralski „Euroregion bez granic”, Lipnica Wielka 05.07.2003 r., fot. St. Budzyński 27.-28. novembra sa v Karlových Varoch predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber zúčastnil Valného zhromaždenia združenia európskych hraničných regiónov (SERG). Počas plenárneho rokovania vystúpil s referátom o činnosti nášho združenia. 2004 12. februára sa uskutočnilo slávnostné otvorenie Strediska poľskoslovenskej spolupráce v Nowom Targu, ktoré vzniklo vďaka finančným prostriedkom z Európskej únie a vojvodského kontraktu pre Malopoľské vojvodstvo v pamiatkovo chránenom dome Herza a Laura na nowo19 września – 1 paźtargskom námestí. Na dziernika w Suwałkach slávnosti sa zúčastnilo odbyła się Międzynaromnoho vážených hostí VII Festyn góralski „Euroregion bez granic” – konkurs na najlepszy oscypek, dowa Konferencja Biblioz Poľska a zo Slovenska. Namiestowo 06.07.2003 r., fot. M. Kossakowska teki Pogranicza w przedeNa slávnosti sa zúčastnidniu rozszerzenia Unii li okrem iných: Martin Europejskiej. Nowe zadania – nowe możliwości orPado, štátny tajomník Ministerstva vnútra Slovenganizowana przez Bibliotekę Publiczną im. M. skej republiky, Janka Burianová, generálna konzulka Konopnickiej w Suwałkach i Instytut Informacji Slovenskej republiky v Krakove, Tadeusz Frackowiak, Naukowej i Studiów Bibliologicznych. Uczesthonorárny konzul Poľskej republiky v Liptovskom niczyły w niej: Dyrektor Miejskiej Biblioteki Mikuláši, Milan Wenit, prvý tajomník VeľvyslanecPublicznej w Nowym Targu Zofia Giełczyńska tva PR v Bratislave, predstavitelia Ministerstva zahi Alžbeta Dudašova z Biblioteki w Kieżmarku. raničných vecí, Ministerstva vnútra a administratívy, Grażyna Węclewska, riaditeľka Úradu implemen22-23 września w Lubowlańskich Kupelach obratujúceho Program cezhraničnej spolupráce, Oľga dowała Polsko-Słowacka Komisja Międzyrządowa Marhulíková z Ministerstva vnútra Slovenskej reds. Współpracy Transgranicznej, w której uczestnipubliky, ako aj vedenie mesta Nowy Targ a členovia czył Przewodniczący Rady Transgranicznego ZwiązEuroregiónu „Tatry”. Po odhalení pamätnej tabule ku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Wicepredseda rady cezhraničného Združenia Euroregión przewodniczący Peter Burian. „Tatry” odovzdal sošky Za zásluhy o Euroregión „Tatry” maršálkovi Malopoľského vojvodstva Januszovi 30 września uchwałą Rady Związku Euroregion Sepiołovi, primátorovi mesta Nowy Targ Markowi „Tatry” zatwierdzone zostały Podręcznik procedur Fryźlewiczovi, riaditeľke Úradu implementujúceho wdrażania programów Phare EDIS oraz Lista kontrolna Program cezhraničnej spolupráce Grażyne Węcle- 134 na potrzeby Rozszerzonego Zdecentralizowanego Systemu Wdrażania, przygotowane przez pracowników Biura Związku Euroregion „Tatry”. Umożliwił on sprawne zarządzanie i rozliczanie Funduszu Małych Projektów Phare. 30 września Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” przyjęła ramowy program obchodów 10-lecia Euroregionu „Tatry”, w ramach którego zaplanowano m.in. zorganizowanie Nadzwyczajnego Kongresu i Koncertu Galowego w Kieżmarku, przygotowanie seminarium popularno-naukowego i wystawy prezentującej dorobek Euroregionu „Tatry”, wydanie rocznika Pogranicze Polsko-Słowackie 2003 oraz mapy turystycznej Euroregionu „Tatry” z planami największych miast Euroregionu, położenie kamienia węgielnego pod Mini Park Europa w Dolnym Kubinie. Rada powołała Komitet Organizacyjny obchodów, którego zadaniem było przygotowanie szczegółowego programu i harmonogramu obchodów 10-lecia Euroregionu „Tatry”. 14 października na Zamku w Starej Lubowli uroczyście podpisano Umowę o współpracy pomiędzy Województwem Małopolskim a Samorządowym Krajem Preszowskim. 14 listopada w Nowym Targu odbyło się posiedzenie Komitetu Organizacyjnego obchodów 10-lecia Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Komitet przyjął program obchodów 10-lecia Euroregionu „Tatry”, określił termin realizacji poszczególnych działań oraz dokonał podziału zadań dla polskiej i słowackiej strony Euroregionu „Tatry”. 28 października firma Polinvest-Audit Sp. z o.o. z Krakowa dokonała końcowego audytu projektu Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu. 27-28 listopada w Karlowych Warach Przewodniczący Rady Związku Wendelin Haber uczestniczył w Walnym Zgromadzeniu Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych (SERG). Podczas obrad plenarnych wygłosił referat o działalności naszego stowarzyszenia. 2004 12 lutego dokonano uroczystego otwarcia Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, który dzięki środkom finansowym z Unii Europejskiej oraz Kontraktu Wojewódzkiego dla Województwa Małopolskiego powstał w zabytkowych wskej a riaditeľovi kancelárie združenia Antonimu Nowakovi. 20. februára rokoval v Poprade X. kongres Združenia Región „Tatry”, na ktorom boli prerokované správy rady a pracovných komisií za rok 2003, a tiež návrh rozpočtu združenia na rok 2004. Kongres prijal medzi členov združenia mesto Levoču a dediny Abrahámovce, Brutovce a Liptovské Matiašovce. Zvolení boli taktiež delegáti na jubilejný X. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. 2. marca kancelária Združenia Euroregión „Tatry” predložila žiadosť o spolufinancovanie z Fondu malých projektov Phare 2002 vlastného projektu s názvom 10 rokov cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry” pokus o syntézu, v rámci ktorého bola naplánovaná organizácia seminára na tému Význam malých euroregionálnych projektov v rozvoji poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce, výstava sumarizujúca desaťročie činnosti združenia, vydanie novej, doplnenej mapy Euroregiónu „Tatry” s plánmi najväčších miest a dvojjazyčnej ročenky „Poľskoslovenské pohraničie 2003 2004”. 5. marca rokoval v novootvorenom Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu X. kongres Združenia Euroregión „Tatry”. Kongres schválil správy rady a revíznej komisie Združenia Euroregión „Tatry” za rok 2003 a ustálil nové termíny platieb členských príspevkov. Okrem toho kongres prijal uznesenie vo veci Fondu malých projektov Phare, v ktorom vyjadril podporu projektu vypracovaného gminou Lipnica Wielka s názvom Ochrana hraničných vôd rieky Čierna Orava a projektu Združenia Euroregión „Tatry” s názvom Štúdia cezhraničnej historicko-vlastivednej trasy Nowy Targ Zaskale Czarny Dunajec –Podczerwone Chochołów Suchá Hora Trstená Tvrdošín Dolný Kubín Liptovský Mikuláš Poprad Kežmarok Spišská Belá Stará Ľubovňa Červený Kláštor Niedzica Nowa Biała Nowy Targ. Kongres prijal taktiež uznesenie vo veci voľby delegátov na X. kongres cezhraničného združenia Euroregión „Tatry”. 11. marca Združenie Euroregión „Tatry” vyhlásilo výzvu na predkladanie žiadostí o spolufinancovanie z Fondu malých projektov v rámci Programu prihraničnej spolupráce Phare Poľsko Slovensko 2002/2003. Bola to posledná edícia tohto predvstupového fondu, ktorý bol po vstupe Poľska a Slovenska do Európskej únie nahradený Programom iniciatívy spoločenstva Interreg III A. 16. marca pracovníci kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” uskutočnili školenie týkajúce sa finan- 135 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 kamienicach Herza i Laura przy nowotarskim rynku. čného a odborného vyúčtovania projektov realizoW uroczystości wzięło udział wielu dostojnych govaných v rámci FMP Phare 2001. ści z Polski i ze Słowacji. W uroczystości uczestniczyli m.in. Martin Pado Sekretarz 26. marca rokoval v KežmarStanu w Ministerstwie Spraw ku X. jubilejný kongres cezhraWewnętrznych Republiki Słoničného Združenia Euroregión wackiej, Janka Burianova Kon„Tatry”. Kongres udelil titul sul Generalna Republiki Słočestného člena cezhraničného wackiej w Krakowie, Tadeusz Združenia Euroregión „Tatry” Frackowiak Konsul Honorowy a odovzdal sošku ako výraz poRzeczypospolitej Polskiej w Lipďakovania za iniciatívu založetowskim Mikulaszu, Milan nia Euroregiónu, ako aj trvalú Wenit I Sekretarz Ambasady a tvorivú činnosť pre rozvoj RP w Bratysławie, przedstapoľsko-slovenskej cezhraničnej wiciele Ministerstwa Spraw spolupráce Wendelinovi HaZagranicznych, Ministerstwa berovi a Jánovi Skupinovi. DeSpraw Wewnętrznych i Admilegáti prijali taktiež uznesenie nistracji, Grażyna Węclewska vo veci deklarácie Euroregiónu Dyrektor Władzy Wdrażającej „Tatry” pri príležitosti vstupu Program Współpracy PrzySlovenska a Poľska do Európgranicznej, Oľga Marhuliková skej únie. Okrem toho kongres z Ministerstva Vnútra Sloschválil správu rady a revíznej venskej Republiky oraz władze komisie za rok 2003. Kongres Otwarcie Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej miasta Nowego Targu i członkoukončil slávnostný koncert, w Nowym Targu. Od lewej: Dyrektor Władzy Wdrażającej Program Współpracy wie Euroregionu „Tatry”. Po odv ktorom vystúpili učitelia ŠtátPrzygranicznej Phare Grażyna Węclewska, słonięciu tablicy pamiątkowej nej hudobnej školy F. Chopina Przewodniczący Rady Związku Przewodniczący Rady Transgrav Nowom Targu, Mestský učiEuroregionu „Tatry” Wendelin Haber nicznego Związku Euroregion teľský zbor „Gorce” z Nowého oraz Sekretarz Stanu MSW RS Martin Pado, „Tatry” wręczył statuetki Za zaTargu, folklórny súbor „MaguNowy Targ 12.02.2004 r., fot. St. Budzyński sługi dla Euroregionu „Tatry” ra” z Kežmarku, tanečno-šporMarszałkowi Województwa Małopolskiego Januszotové centrum „Tempo” z Kežmarku a žiaci Základnej wi Sepiołowi, Burmistrzowi Miasta Nowego Targu umeleckej školy z Kežmarku. Markowi Fryźlewiczowi, Dyrektor Władzy Wdra14. apríla sa v Stredisku żającej Program Współpoľsko-slovenskej spopracy Przygranicznej Phalupráce v Nowom Tarre Grażynie Węclewskiej gu uskutočnilo školenie oraz Dyrektorowi Biura potenciálnych žiadateZwiązku Antoniemu Noľov Fondu malých prowakowi. jektov Programu Phare 2002/2003. Zúčastnili sa 20 lutego w Popradzie ho predstavitelia úradov obradował X Kongres gmín, miest, okresov, miStowarzyszenia Region movládnych organizácií „Tatry”, na którym omaa inštitúcií oprávnených wiano Sprawozdania predkladať žiadosti. Rady oraz Komisji probOtwarcie Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu lemowych za rok 2003 28.-29. apríla sa usku– Zbigniew Krużyński Zastępca Dyrektora Departamentu a także projekt budżetu točnila konferencia zorUnii Europejskiej MSZ, Nowy Targ 12.02.2004 r., fot. St. Budzyński Stowarzyszenia na rok ganizovaná spoločne ce2004. Kongres przyjął w poczet członków: miasto zhraničným Združením Euroregión „Tatry” a KanadLewoczę oraz wsie: Abrahámovce, Brutovce i Lipským urbanistickým inštitútom v Dolnom Kubíne tovské Matiašovce. Wybrano również delegatów na s názvom Orava Podhalie 2004. Prečo sa k nám jubileuszowy X Kongres Transgranicznego Związku oplatí prísť? Konferencia sa venovala predstaveniu Euroregion „Tatry”. pamiatok, turisticko-rekreačnej bázy, kultúrnych in- 136 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 2 marca Biuro Związku Euroregion „Tatry” złożyło štitúcií poľskej a slovenskej časti Oravy a Podhalia, wniosek o dofinansowanie z Funduszu Małych Proako aj diskusii o vytvorení spoločného turistického jektów Phare 2002 proproduktu. Konferenciu jektu własnego pt. 10 lat zakončila vernisáž výstawspółpracy transgraniczvy fotografií Vlada Menej Euroregionu „Tatry” – dzihradského a kresieb próba syntezy, w ramach Juraja Langera. którego zaplanowano organizację seminarium 30. apríla bol v parku na temat Znaczenia maGäceľ v obci Oravská łych projektów euroregioPoruba za účasti prednalnych w rozwoju polsko staviteľov Euroregiónu -słowackiej współpracy „Tatry” slávnostne potransgranicznej, wystawy ložený základný kameň podsumowującej dziepod stavbu Miniparku sięcioletnią działalność Európa. Związku, wydanie nowej, Otwarcie Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu. poprawionej mapy Euro6. mája podpísali v Osregionu „Tatry” z planami Od lewej: Sekretarz Stanu MSW RS Martin Pado, Attache Handlowy trihome v Maďarsku i I Sekretarz Ambasady RP w Bratysławie Milan Wenit, największych miast oraz predstavitelia poľských, Senator RP Franciszek Bachleda-Księdzularz, dwujęzyczny rocznik Poslovenských, maďarských Ambasador RP na Słowacji Jan Komornicki, granicze Polsko-Słowackie a českých euroregiónov, Nowy Targ 12.02.2004 r., fot. J. Budz 2003-2004. medzi nimi tiež predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” 5 marca w nowo otwartym Ośrodku Współpracy Wendelin Haber, Zakladací akt konzultačnej rady Polsko-Słowackiej w Nowym Targu obradował X euroregiónov krajín Vyšehradskej skupiny, ktorej Kongres Związku Euroregion „Tatry”. Kongres zaúlohou bude o. i. posilňovanie dobrosusedských twierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej vzťahov a rozšírenie a koordinovanie spolupráce po Związku Euroregion „Tatry” za rok 2003 oraz ustalił rozšírení Európskej únie. V rámci rady bude praconowe terminy wpłat rat składki członkowskiej. Povať 6 pracovných komisií: hospodárska a finančnénadto Kongres podjął uchwałę w sprawie: Funduszu ho auditu, krajinného rozvoja, turistiky, ochrany žiMałych Projektów Phare, w której wyraził poparcie votného prostredia, kultúry, vzdelávania a mládeže opracowanego przez Gminę Lipnica Wielka projektu a cezhraničných programov. Na práci komisie pre pt. Ochrona wód granicznych rzeki Czarna Orawa oraz cezhraničné programy sa bude zúčastňovať predseprojektu Związku Euroregion „Tatry” pt. Studium da rady Združenia Euroregión „Tatry”. transgranicznego Szlaku historyczno-krajoznawczego: Nowy Targ – Zaskale – Czarny Dunajec – Podczerwone – 11. mája sa ukončil termín predkladania žiadostí Chochołów – Sucha Hora – Trstena – Twardoszyn – Dolny o spolufinancovanie z Fondu malých projektov Kubin – Liptowski Mikulasz – Poprad – Kieżmark – SpiProgramu prihraničnej spolupráce Phare Poľsko ska Bela – Stara Lubowla – Czerwony Klasztor – NiedziSlovensko 2002/2003. Do kancelárie Euroregiónu ca – Nowa Biała – Nowy Targ. Kongres podjął również „Tatry” bolo doručených 53 projektov. uchwałę w sprawie wyboru delegatów na X Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. 18.-20. mája rokovala v Nowom Targu komisia hodnotiaca projekty predložené Fondu malých pro11 marca Związek Euroregion „Tatry” ogłosił Zajektov Phare 2002/2003. Formálnym i odborným proszenie do składania wniosków o dofinansowanie hodnotením prešlo pozitívne 25 projektov z poľskej z Funduszu Małych Projektów w ramach Programu strany Euroregiónu „Tatry”. Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Słowacja 2002/2003. Była to ostatnia edycja tego przedakce28.-29. mája sa v Nowom Targu uskutočnilo V. posyjnego Funduszu, który po wejściu Polski i Słowacji ľsko-slovenské hospodárske fórum s názvom Výdo Unii Europejskiej zastąpiony został Programem znam regionálnych produktov v súvislosti so vstuInicjatywy Wspólnotowej Interreg III A. pom Poľska a Slovenska do Európskej únie. V prvý rokovací deň jeho účastníci diskutovali na tému 16 marca pracownicy Biura Związku Euroregion šancí, aké sa vytvorili pred poľskými a slovenskými „Tatry” przeprowadzili szkolenie dotyczące finansopodnikateľmi a živnostníkmi v súvislosti s rozšírením 137 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 wego i merytorycznego rozliczenia projektów realizowanych w ramach FMP Phare 2001. Európskej únie. Druhý deň sa uskutočnili výjazdy do vybraných kožušníckych dielní, včelínov, salašov. Zorganizovanie tohtoročného hospodárskeho fóra Okresným starostovsvom v Nowom Targu bolo spolufinancované z Fondu malých projektov Phare 2001. 26 marca w Kieżmarku obradował X Jubileuszowy Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Kongres przyznał tytuł Honorowego Członka Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” i wręczył statuetki w podziękowaniu za inicjatywę założe31. mája sa v sídle Euroregiónu „Tatry” uskutočnilo nia Euroregionu oraz wytrwałe i twórcze działanie stretnutie s názvom Moje hory, moja literatúra s Midla rozwoju polsko-słochalom Jagiełłom, riadiwackiej współpracy transteľom Národnej knižnice granicznej: Wendelinowi vo Varšave, horolezcom Haberowi oraz Janowi a autorom knižiek s horSkupinowi. Delegaci przyskou tematikou, ktorého jęli także uchwałę w spraorganizátorom bola Podwie: deklaracji Euroregiohalanská vysoká odborná nu „Tatry” z okazji wejškola v Nowom Targu ścia Słowacji i Polski do a Združenie Euroregión Unii Europejskiej. Ponad„Tatry”. to Kongres zatwierdził Sprawozdania Rady i 2.-3. júna sa v Soline Komisji rewizyjnej za rok uskutočnilo zasadnutie 2003. Kongres zakońpracovnej skupiny pre czył uroczysty koncert, w hraničné priechody a doPrzewodniczący Peter Burian wręcza pamiątkowe statuetki którym wystąpili nauczypravu poľsko-slovenskej Honorowym Członkom Euroregionu „Tatry” Janowi Skupinowi ciele Państwowej Szkoły medzinárodnej komisie i Wendelinowi Haberowi, Muzycznej im. F. Chopre cezhraničnú spoluKieżmark 26.03.2004 r., fot. St. Budzyński pina w Nowym Targu, prácu. Rokovania sa zúMiejski Nauczycielski Chór „Gorce” z Nowego Tarčastnil podpredseda rady Združenia Euroregión gu, Zespół Folklorystyczny „Magura” z Kieżmarku, „Tatry” Peter Bąk. Počas stretnutia sa hovorilo o záleTaneczno-Sportowe Centrum „Tempo” z Kieżmarku žitostiach spätých s fungovaním hraničných priechooraz uczniowie Artystycznej Szkoły Podstawowej dov a využívaním Dohody o malom pohraničnom z Kieżmarku. styku vo vzťahu k obyvateľom iných krajín Európskej únie a Európskeho hospodárskeho priestoru. 14 kwietnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyło się szkolenie potencjal2. júna bola v Stredisku poľsko-slovenskej spolunych wnioskodawców Funduszu Małych Projektów práce v Nowom Targu predstavená výstava ORAVA Programu Phare 2002/2003. Uczestniczyli w nim PODHALIE 2004. Dobrý deň Orava / fotografie: Vlaprzedstawiciele urzędów gmin, miast i powiatów, do Medzihradský, Z putovania po Podhalí / kresby: organizacji pozarządowych oraz instytucji uprawJuraj Langer. Organizátorom výstavy boli: Kanadský nionych do składania wniosków. urbanistický inštitút v Toronte, kancelária v Dolnom Kubíne, rada Oravy Oravský Podzámok, Združenie 28-29 kwietnia odbyła się zorganizowana wspólEuroregión „Tatry” v Nowom Targu. nie przez Transgraniczny Związek Euroregion „Tatry” i Kanadyjski Instytut Urbanistyczny w Dolnym Ku1.-2. júla sa v Krakove uskutočnilo IX. zasadnubinie konferencja Orawa – Podhale 2004. Dlaczego tie poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre warto do nas przyjechać? Konferencja poświęcona cezhraničnú spoluprácu. Rokovania sa zúčastnili: była przedstawieniu zabytków, bazy turystycznopredseda rady cezhraničného Združenia Euroregión rekreacyjnej, instytucji kultury polskiej i słowackiej „Tatry” Wendelin Haber, riaditeľ kancelárie Združeczęści Orawy oraz Podhala oraz dyskusji nad stwonia Euroregión „Tatry” Antoni Nowak a člen komisie rzeniem wspólnego produktu turystycznego. Konfešportu a turistiky cezhraničného Združenia Euroregirencję zakończył wernisaż wystawy fotografii Vlado ón „Tatry” Vlado Medzihradský. Spoločne reprezenMedzihradskeho i rysunków Juraja Langera. tovali strategický projekt Štúdia historicko-kultúrnoprírodnej cesty okolo Tatier. Komisia vysoko ocenila 30 kwietnia w parku Gäceľ w miejscowości Orava podporila realizáciu tohto projektu. 138 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ská Poruba z udziałem przedstawicieli Euroregionu „Tatry” uroczyście został położony kamień węgielny pod budowę Mini Parku Europa. 6 maja w Esztergomie na Węgrzech przedstawiciele polskich, słowackich, węgierskich oraz czeskich euroregionów, wśród nich także Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber podpisali Akt Założycielski Rady Konsultacyjnej Euroregionów Państw Grupy Wyszehradzkiej, której zadaniem będzie m.in. wzmacnianie dobrosąsiedzkich stosunków oraz poszerzanie i koordynowanie współpracy po rozszerzeniu Unii Europejskiej. W ramach Rady działać będzie 6 komisji roboczych: gospodarcza i audytu finansowego, rozwoju przestrzennego, turystyki, ochrony środowiska, kultury, edukacji i młodzieży oraz programów transgranicznych. W pracach komisji ds. programów transgranicznych uczestniczył będzie Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry”. 11 maja zakończył się termin składania wniosków o dofinansowanie z Funduszu Małych Projektów Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska – Słowacja 2002 /2003. Do Biura Euroregionu „Tatry” wpłynęły 53 projekty. 6.-7. júla rokoval v Krasiczyne spoločný poľsko-slovenský regionálny riadiaci výbor. Doporučil na realizáciu 25 projektov zo Združenia Euroregión „Tatry” a 9 zo slovenskej strany z Fondu malých projektov Phare 2002/2003. 18. augusta sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila koordinačná porada vo veci projektu Štúdia historicko-kultúrnoprírodnej cesty okolo Tatier. Zúčastnili sa jej starostovia gmín, cez ktoré bude cesta prebiehať. Hlavným partnerom projektu je gmina Czarny Dunajec. 24.-27. augusta sa riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” Antoni Nowak, tajomník Združenia Región „Tatry” Martin Gallik a pracovníčka kancelárie združenia v Kežmarku, Radoslava Švedlárová, zúčastnili konferencie s názvom Euroregióny spoločne euroregions together 2004, zorganizovanej Združením Región Karpaty v Danišovciach na Slovensku. Týkala sa možností profesionalizácie práce euroregiónov v súvislosti s projektom regulácie Európskej komisie ustanovujúcim Európske zoskupenia pre prihraničnú spoluprácu, rozvoja spolupráce a Programu Interreg III A. 3. septembra sa v No18-20 maja w Nowym wom Sączi a v Červenom Targu obradowała KoKláštore uskutočnila premisja Oceniająca prozentácia spoločnej poKamień węgielny pod budowę Mini Parku Europa jekty złożone do Funľsko-slovenskej poštovej w miejscowości Oravská Poruba w parku Gäceľ, duszu Małych Projekznámky Pltníci na Dunaj30.04.2004 r., fot. Š. Dauda tów Phare 2002/2003. ci. Zúčastnil sa jej predseOcenę formalną i merytoryczną pozytywnie da rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” przeszło 25 projektów z polskiej strony Euroregionu Wendelin Haber a tajomník Združenia Región „Tat„Tatry”. ry” Martin Gallik. 28-29 maja w Nowym Targu odbyło się V PolskoSłowackie Forum Gospodarcze pt. Znaczenie produktów regionalnych w związku z wejściem Polski i Słowacji do Unii Europejskiej. W pierwszym dniu jego uczestnicy dyskutowali na temat szans, jakie pojawiły się przed polskimi i słowackimi przedsiębiorcami oraz rzemieślnikami w związku z rozszerzeniem Unii Europejskiej. Dzień drugi obejmował wyjazdy do wybranych zakładów kuśnierskich, pasiek, bacówek. Zorganizowanie tegorocznego Forum Gospodarczego przez Starostwo Powiatowe w Nowym Targu zostało dofinansowane z Funduszu Małych Projektów Phare 2001. 5. septembra sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila prezentácia knihy s názvom Terra Scepusiensis... Stav bádania o dejinách Spiša, zorganizovaná Centrom bohemistických a sliezskych štúdií Vratislavskej (Wrocław) univerzity a neziskovou organizáciou Kláštorisko. Táto viac ako tisícstranová monografia opisuje kultúrne, historické, politické a demografické dejiny tohto geografického kraja, nachádzajúceho sa na poľsko-slovenskom pohraničí. 10. septembra Zastupiteľský úrad Európskej komisie vo Varšave vyhlásil zoznam 25 projektov zo Zdru- 139 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 31 maja w siedzibie Euroregionu „Tatry” odbyło się spotkanie pt. Moje góry, moja literatura z Michałem Jagiełło Dyrektorem Biblioteki Narodowej w Warszawie, taternikiem i autorem książek o tematyce górskiej, którego organizatorem była Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu oraz Związek Euroregion „Tatry”. 2-3 czerwca w Solinie odbyło się posiedzenie Grupy Roboczej ds. Przejść Granicznych i Transportu Polsko -Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. W obradach uczestniczył Wiceprzewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Piotr Bąk. Podczas spotkania omówiono sprawy związane z funkcjonowaniem przejść granicznych oraz stosowania Umowy o małym ruchu granicznym wobec obywateli innych państw Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. 2 czerwca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu prezentowana była wystawa ORAVA - PODHALE 2004. Dzień dobry Orawo / fotografie: Vlado Medzihradský, Z wędrówek po Podhalu / rysunki: Jura Langer. Organizatorami wystawy byli Kanadyjski Instytut Urbanistyczny w Toronto, Biuro w Dolnym Kubinie Rada Orawy Orawski Podzámok, Związek Euroregion Tatry w Nowym Targu. 1-2 lipca w Krakowie odbyło się IX posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. W jej obradach uczestniczyli Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Dyrektor Biura Związku Antoni Nowak i członek Komisji sportu i turystyki Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Vlado Medzihradzki, którzy wspólnie zaprezentowali strategiczny projekt Studium historycznokulturowo-przyrodniczego Szlaku dookoła Tatr. Komisja wysoko oceniła i poparła realizację tego projektu. 6-7 lipca w Krasiczynie obradował Wspólny Polsko -Słowacki Regionalny Komitet Sterujący. Zarekomendował on 25 projektów ze Związku Euroregionu „Tatry” oraz 9 ze strony słowackiej do realizacji z Funduszu Małych Projektów Phare 2002/2003. 18 sierpnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyła się narada koordynacyjna w sprawie projektu Studium historyczno-kulturowo -krajobrazowego Szlaku dookoła Tatr. Uczestniczyli w niej wójtowie gmin, przez które będzie przebiegać szlak. Głównym partnerem projektu jest gmina Czarny Dunajec. 24-27 sierpnia Dyrektor Biura Związku Euroregion 140 ženia Euroregión „Tatry”, ktoré získali spolufinancovanie z Fondu malých projektov Phare 2002/2003. Celková suma spolufinancovania mala hodnotu 239 781, 12 eur. Do konca októbra boli so všetkými beneficientmi podpísané grantové dohody. 23.-26. septembra sa v Starej Ľubovni v rámci Slovensko-poľského hospodárskeho fóra uskutočnili štvrté kontraktačno-obchodné trhy ĽUBOVŇA KONTAKT 2004. Na trhoch sa zúčastnilo množstvo firiem z Poľska a Slovenska, ktoré prezentovali svoju obchodnú ponuku. Patronát nad výstavou firiem mal Euroregión „Tatry” a Slovenská priemyselno-obchodná komora z Bratislavy. 28.-29. septembra sa v Přemyśli uskutočnilo zasadnutie podkomisie pre regionálnu politiku komisie miestnej samosprávy a regionálnej politiky Sejmu Poľskej republiky na tému: Regionálna politika a cezhraničná spolupráca na príklade spolupráce so slovenskými a ukrajinskými regiónmi na území Karpát. Zúčastnili sa ho predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber a člen rady Edward Paszek. 7.-9. októbra sa v Szczecine uskutočnilo Valné zhromaždenie a Výročná konferencia Združenia európskych hraničných regiónov (SERG). Združenie Euroregión „Tatry” reprezentoval jeho predseda Wendelin Haber. Konferenciu ukončilo vyhlásenie spoločnej deklarácie Nové cesty k novej Európe. Podčiarkuje, že v súvislosti s rozšírením Európskej únie je potrebné „priblíženie obyvateľov v Európe, vychádzajúce zo spoločných zásad a hierarchie hodnôt“. Takúto funkciu má šancu splniť nová Zmluva európskej ústavy. Spoločné kultúrne, spoločenské, hospodárske a politické ciele musia byť podstatou politiky koherencie a regionálnej politiky EU a najlepší príklad riešenia problémov a prelamovania bariér vytvárajú prihraničné regióny. Odtiaľ vyplýva nutnosť spustenia pomocných programov pre všetky hraničné regióny a ich adaptovanie na špecifiká daného regiónu. Cezhraničná spolupráca vzhľadom na hodnoty, aké so sebou nesie, musí byť jednou z hlavných európskych úloh a politických cieľov Európskej únie. 15.-16. októbra sa v Krakove uskutočnila medzinárodná konferencia v rámci projektu ASEGE s názvom „Spoloční partneri vzhľadom na nový spôsob európskeho spravovania“, zorganizovaná Jagelonskou univerzitou. Zúčastnil sa jej predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber, ktorý vystúpil s referátom na tému činnosti Euroregiónu „Tatry”. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 „Tatry” Antoni Nowak, Sekretarz Stowarzyszenie Region „Tatry” Martin Gallik i pracownica kancelarii Stowarzyszenia w Kieżmarku Radoslava Švedlárová, uczestniczyli w konferencji pt. Euroregiony spoločne – euroregions together 2004 zorganizowanej przez Združenie Region Karpaty w Danišovcach na Słowacji. Dotyczyła ona możliwości profesjonalizacji pracy euroregionów w związku z projektem regulacji Komisji Europejskiej ustanawiającym Europejskie ugrupowanie ds. współpracy przygranicznej, rozwoju współpracy euroregionów oraz Programu Interreg III A. 3 września w Nowym Sączu oraz w Czerwonym Klasztorze odbyła się promocja wspólnego polskosłowackiego znaczka pocztowego Flisacy na Dunajcu. Uczestniczył w niej Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Sekretarz Stowarzyszenia Region „Tatry” Martin Gallik. 5 września w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu miała miejsce zorganizowana przez Centrum Badań Bohemistycznych i Śląskoznawczych Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Klaštorisko s.c. promocja książki pt. Terra Scepusiensis… Stan badań nad dziejami Spiszu. Ta licząca ponad tysiąc stron monografia Spisza opisuje kulturowe, historyczne, polityczne i demograficzne dzieje tej geograficznej krainy położonej na polsko-słowackim pograniczu. 10 września Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Warszawie ogłosiło listę 25 projektów ze Związku Euroregion „Tatry”, które otrzymały dofinansowanie z Funduszu Małych Projektów Phare 2002/2003. Całkowita kwota dofinansowania wyniosła 239.781,12 EUR. Do końca września ze wszystkimi beneficjentami zostały podpisane umowy grantowe. 23-26 września w Starej Lubowli w ramach Słowacko-Polskiego Forum Gospodarczego odbyły się czwarte targi kontraktacyjno-handlowe LUBOVŇA KONTAKT 2004. W targach uczestniczyło wiele firm z Polski i Słowacji, które zaprezentowały swoją ofertę handlową. Patronat nad wystawą firm objął Euroregion „Tatry” i Słowacka Izba PrzemysłowoHandlowa z Bratysławy. 28-29 września w Przemyślu miało miejsce posiedzenie Podkomisji ds. polityki regionalnej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej na temat: polityka regionalna a współpraca transgraniczna na przykładzie współpracy z regionami słowackimi i ukraińskimi na 19. októbra v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu pracovníci kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” uskutočnili školenie beneficientov Fondu malých projektov Phare 2002/2003. Týkalo sa zásad realizácie a zúčtovania projektov. 21.-24. októbra sa v Nowom Targu, Bukowine Tatrzańskej a Krakove uskutočnila medzinárodná vedecká konferencia s názvom Hory a horalstvo v dejinách a kultúre poľsko-slovenského pohraničia, zorganizovaná Podhalanskou vysokou štátnou odbornou školou. Účastníci konferencie pracovali v tematických skupinách týkajúcich sa kultúry, histórie, literatúry a jazyka, ako aj prírody. Táto konferencia bola zorganizovaná vďaka finančnej podpore Fondu malých projektov Phare 2003. 26. októbra sa vo Varšave uskutočnilo zasadnutie komisie zahraničných vecí senátu Poľskej republiky, ktorej sa zúčastnil predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. Témou zasadnutia bola cezhraničná spolupráca a fungovanie euroregiónov v Poľsku ich doterajšie výsledky a nové perspektívy v rámci členstva v Európskej únii. 27. októbra sa v sídle Euroregiónu „Tatry” v Nowom Targu v rámci cyklu s názvom Panoráma miest Euroregiónu Tatry prezentovalo mesto Dolný Kubín. Predstavitelia jeho vedenia, Literárneho múzea a strediska kultúry rozprávali o dejinách mesta a jeho súčasnosti, o zaujímavých miestach, ktoré hodno navštíviť, o nezvyčajnej osobnosti básnika Pavla Országa Hviezdoslava. Stretnutie bolo sprevádzané vernisážou výstavy súčasných výtvarných umelcov z Dolného Kubína. 19. novembra Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu v rámci oficiálnej návštevy v Poľsku navštívil prezident Slovenskej republiky Ivan Gašparovič. Sprevádzal ho minister zahraničných vecí Eduard Kukan a minister školstva Martin Fronc. Prezidenta Poľskej republiky reprezentovala ministerka Barbara Labudová. Na stretnutí sa zúčastnili: veľvyslankyňa Slovenskej republiky v Poľsku Magdaléna Vášáryová, veľvyslanec Poľskej republiky v Bratislave Zenon Kosiniak-Kamysz, malopoľský vojvoda Jerzy Adamik a generálna konzulka Slovenskej republiky v Krakove Janka Burianová. Na stretnutí sa zúčastnili taktiež predstavitelia samospráv obcí, miest a okresov, ktoré sú súčasťou Euroregiónu „Tatry”. Predseda rady Wendelin Haber odovzdal prezidentovi Ivanovi Gašparovičovi pamätnú sošku Euroregiónu „Tatry”. Na druhej strane Eduard Kukan vyznamenal Striebornou medailou Ministerstva 141 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 obszarze Karpat. Uczestniczyli w nim Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Członek Rady Edward Paszek. 7-9 października w Szczecinie odbyło się Walne Zgromadzenie oraz Roczna Konferencja Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych (SERG). Związek Euroregion „Tatry” reprezentował jego Przewodniczący Wendelin Haber. Konferencję zakończyło ogłoszenie wspólnej deklaracji Nowe drogi ku nowej Europie. Podkreśla ona, iż w związku z rozszerzeniem Unii Europejskiej konieczne jest „przybliżenie do siebie obywateli Europy w oparciu o wspólne zasady i hierarchię wartości”. Taką funkcję ma szansę spełnić nowy Traktat Konstytucji Europejskiej. Wspólne cele kulturalne, społeczne, gospodarcze i polityczne powinny być podstawą polityki spójności i polityki regionalnej UE, a najlepszy przykład radzenia sobie z problemami i przełamywania barier stanowią regiony przygraniczne. Stąd konieczność uruchamiania programów pomocowych dla wszystkich regionów granicznych i dostosowywania ich do specyfiki danego regionu. Współpraca transgraniczna, ze względu na wartości, jakie ze sobą niesie powinna być jednym z głównych zadań europejskich i politycznych celów Unii Europejskiej. 15-16 października w Krakowie odbyła się zorganizowana przez Uniwersytet Jagielloński Międzynarodowa Konferencja w ramach projektu ASEGE pt. Partnerzy społeczni względem nowego sposobu zarządzania europejskiego. Uczestniczył w niej Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, który wygłosił referat na temat działalności Euroregionu „Tatry”. 19 października w Ośrodku Współpracy PolskoSłowackiej w Nowym Targu pracownicy Biura Związku Euroregion „Tatry” przeprowadzili szkolenie beneficjentów Funduszu Małych Projektów Phare 2002/2003. Dotyczyło ono zasad realizacji i rozliczania projektów. 21-24 października w Nowym Targu, Bukowinie Tatrzańskiej i Krakowie odbyła się zorganizowana przez Podhalańską Państwową Wyższą Szkołę Zawodową Międzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Góry i góralszczyzna w dziejach i kulturze pogranicza polsko-słowackiego. Uczestnicy konferencji pracowali w grupach tematycznych dotyczących kultury, historii, literatury i języka oraz przyrody. Konferencja ta została zorganizowana dzięki finansowemu wsparciu Funduszu Małych Projektów Phare 2003. 26 października w Warszawie odbyło się posiedze- 142 zahraničných vecí Slovenskej republiky za zásluhy v rozvoji cezhraničnej spolupráce predsedu rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelina Habera. 26. novembra sa Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnil seminár s názvom Význam malých euroregionálnych projektov v rozvoji poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce. Referáty predniesli riaditeľ kancelárie združenia Antoni Nowak a špecialistka pre implementáciu a monitorovanie projektov Tereza Siaśkiewiczová. Predstaviteľka Úradu implementujúceho Program cezhraničnej spolupráce Phare Alexandra Warsztocka predstavila genézu Fondu malých projektov Phare a poľské skúsenosti v jeho realizácii, Irena Książeková z Ministerstva hospodárstva a práce predstavila informácie na tému nového štrukturálneho programu Interreg III A. V druhej časti seminára boli beneficientmi predstavené vybrané mikroprojekty. 26. novembra - 31. decembra bola v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu predstavená výstava 10 rokov cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry“ predstavujúca najdôležitejšie udalosti. 3. decembra navštívil Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu Jeho E. biskup Ján Szkodoń. Sprevádzal ho kanonik Kazimierz Mynarski, farár farnosti Najsvätejšieho srdca Pána Ježiža v Nowom Targu a primátor mesta Nowy Targ Marek Fryźlewicz a zástupca primátora mesta Nowy Targ Eugeniusz Zajączkowski. Predseda a členovia rady Združenia Euroregión „Tatry” a riaditeľ kancelárie združenia poinformovali hosťa o najdôležitejších plánoch združenia. Biskup vyjadril uznanie desaťročnej činnosti a dosiahnutým výsledkom práce Euroregiónu „Tatry”, ocenil význam cezhraničnej spolupráce na poľsko-slovenskom pohraničí a zaželal ďalšie úspechy. 9.-11. decembra sa v Zakopanom a Nowom Targu uskutočnilo XIII. fórum poľských hraničných regiónov, ktoré zorganizovalo Oddelenie Európskej únie Ministerstva zahraničných vecí a Združenie Euroregión „Tatry”. Zúčastnili sa ho predstavitelia poľských euroregiónov, Ministerstva zahraničných vecí, Ministerstva hospodárstva a práce, Ministerstva vnútra a administratívy, Úradu implementujúceho Program cezhraničnej spolupráce Phare a Maršálkovského úradu Malopoľského vojvodstva. Účastníci diskutovali o úlohe euroregiónov po vstupe Poľska do Európskej únie, príprave na implementáciu Iniciatívy spoločenstva Interreg III A a projekcii Uznesenia Eu- KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 nie Komisji Spraw Zagranicznych Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. Tematem posiedzenia była współpraca transgraniczna i funkcjonowanie euroregionów w Polsce – ich dotychczasowy dorobek i nowe perspektywy w ramach członkostwa w Unii Europejskiej. 27 października w siedzibie Euroregion „Tatry” w Nowym Targu w ramach cyklu pt. Panorama miast Euroregionu Tatry zaprezentowało się miasto Dolny Kubin. Przedstawiciele jego władz, Muzeum Literatury oraz ośrodka kultury opowiadali o dziejach miasta i jego teraźniejszości, o ciekawych i godnych odwiedzenia miejscach, o niezwykłej postaci poety Pavla Hviezdoslava. Spotkaniu towarzyszył wernisaż wystawy współczesnych artystów plastyków z Dolnego Kubina. 19 listopada w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu w ramach oficjalnej wizyty w Polsce gościł Prezydent Republiki Słowackiej Ivan Gašparovič. Towarzyszyli mu Minister Spraw Zagranicznych Eduard Kukan oraz Minister Edukacji Martin Fronc. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej reprezentowała Minister Barbara Labuda. W spotkaniu uczestniczyli Ambasador Republiki Słowackiej w Polsce Magda Vašaryova, Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie Zenon KosiniakKamysz, Wojewoda Małopolski Jerzy Adamik oraz Konsul Generalny Republiki Słowackiej w Krakowie Janka Burianova. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele samorządów gmin, miast i powiatów wchodzących w skład Euroregionu „Tatry”. Przewodniczący Rady Wendelin Haber wręczył Prezydentowi Ivanowi Gašparovičowi pamiątkową statuetkę Euroregionu „Tatry”. Natomiast Minister Edward Kukan odznaczył Srebrnym Medalem Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Słowackiej za zasługi w rozwijaniu współpracy transgranicznej Przewodniczącego Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Wendelina Habera. 26 listopada w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyło się seminarium pt. Znaczenie małych projektów euroregionalnych w rozwoju polsko-słowackiej współpracy transgranicznej. Referaty wygłosili Dyrektor Biura Związku Antoni Nowak oraz specjalista ds. wdrażania i monitorowania projektów Teresa Siaśkiewicz. Przedstawicielka Władzy Wdrażającej Program Współpracy Przygranicznej Phare Aleksandra Warsztocka zaprezentowała genezę Funduszu Małych Projektów Phare i polskie doświadczenia w jego realizacji, rópskeho parlamentu a rady vo veci vzniku Európskych zoskupení územnej spolupráce. 2005 25. januára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnilo okresné pracovné stretnutie týkajúce sa spracovania dokumentu „Stratégia rozvoja Malopoľského vojvodstva na roky 2007 2013“, zorganizované Úradom Malopoľského vojvodstva a Okresným starostovstvom v Nowom Targu. 1. februára sa na konferencii s názvom „Turistika v Národnom pláne rozvoja na roky 2007 2013“ vo Varšave, zorganizovanej Oddelením turistiky Ministerstva hospodárstva a práce, zúčastnil predseda komisie športu a turistiky Združenia Euroregión „Tatry” Czesław Borowicz. 8. februára sa uskutočnili vo Varšave konzultácie s predstaviteľmi Rady Európy a Európskeho parlamentu týkajúce sa projektu Rozhodnutia rady Európskej únie a komisie vo veci ustanovenia Európskych zoskupení územnej spolupráce EZUS, zorganizované Ministerstvom zahraničných vecí. Združenie Euroregión „Tatry” reprezentovala Teresa Siaśkiewiczová, špecialistka pre implementáciu a monitorovanie projektov. 17. februára Riadiaci výbor pre Program Interreg III A PL SK na zasadnutí v Szczyrku udelil projektu s názvom Realizácia mikroprojektov v Euroregióne „Tatry“ ako činiteľ prehlbovania kontaktov spoločenstva poľsko-slovenského pohraničia, predloženému kanceláriou Združenie Euroregión „Tatry”, spolufinancovanie vo výške 350 057,60 eur. 18. februára rokoval v Spišskej Novej Vsi XI. kongres Združenie Región „Tatry”. Delegáti schválili správu rady, revíznej komisie a pracovných komisií. Kongres prijal medzi členov združenia obec Bajerovce, potvrdil nových členov a predsedov jednotlivých komisií. 23. februára rokoval v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu XI. kongres Združenia Euroregión „Tatry”. Predseda rady Wendelin Haber informoval účastníkov, že ráno zomrel Emil Kowalczyk, spoluzakladateľ Euroregiónu „Tatry”, predseda kultúrnej komisie a člen rady Združenia Euroregión „Tatry”. Účastníci kongresu si pamiatku zosnulého uctili minútou ticha. Počas rokovania kongres schválil správu rady a revíznej komisie za rok 2004, prijal 143 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 natomiast Irena Książek z Ministerstwa Gospodarki i Pracy przedstawiła informacje na temat nowego programu strukturalnego Interreg III A. W drugiej części seminarium wybrane mikroprojekty zaprezentowali beneficjenci. 26 listopada - 31 grudnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu prezentowana była wystawa 10 lat transgranicznej współpracy Euroregionu „Tatry” przedstawiająca najważniejsze wydarzenia. uznesenie vo veci pozastavenia členstva Gorlickému okresu, členských príspevkov a zápisného, voľby delegátov na XI. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”, zmeny štatútu Združenia Euroregión „Tatry”, hlavných smerov činnosti na roky 2005 2006 a Programu iniciatívy spoločenstva Interreg III A Poľsko Slovensko 2004 2006, na základe ktorého zaviazal radu pripraviť a predložiť zoznam projektov predložených členmi Euroregiónu „Tatry”, doporučených na podporu XI. kongresom cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Počas kongresu boli zvolení členovia rady a revíznej komisie na roky 2005 2006. 3 grudnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu 4. marca sa v Stredisku wizytę złożył Jego Ekscepoľsko-slovenskej spolencja Ksiądz Biskup Jan lupráce v Nowom Targu Szkodoń. Towarzyszyli uskutočnila I. konferenmu Ksiądz Kanonik Kazicia týkajúca sa realizácie mierz Mynarski Proboszcz Cesty okolo Tatier. Bola Parafii Najświętszego Serna nej prezentovaná hisca Pana Jezusa w Nowym toricko-kultúrna štúdia Targu oraz Burmistrz Miaautorky Anny Majorczyk sta Nowego Targu Marek a prírodno-vlastivedná Fryźlewicz i Wiceburštúdia, spracovaná Dr. mistrz Miasta Nowego Petrom Dąbrowským. Targu Eugeniusz ZajączHistoricko-kultúrno-príSeminarium „Znaczenie małych projektów euroregionalnych kowski. Przewodniczący i rodná štúdia cesty okolo w rozwoju polsko-słowackiej współpracy transgranicznej”. Członkowie Rady Związku Od lewej:Wiceprzewodniczący Komisji gospodarczej Peter Sedlačko, Tatier (pešie, cyklistické, Przewodniczący Komisji gospodarczej Jan Antoł, Euroregion „Tatry” oraz lyžiarske, konské, vzdeláDyrektor Biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak, Dyrektor Biura Związku vacie trasy), spolufinanNowy Targ 26.11.2004 r., fot. St. Budzyński poinformowali gościa o covaná z Fondu malých najważniejszych przedsięwzięciach Związku. Ksiądz projektov Programu Phare Poľsko Slovensko 2003, Biskup wyraził uznanie dla dziesięcioletniej działalbola vypracovaná gminou Czarny Dunajec s partnerności i osiągnięć Euroregionu „Tatry”, docenił znaským podielom mesta Nowy Targ a gmín: Czorsztyn, czenie współpracy transgranicznej na pograniczu Łapsze Niżne, Nowy Targ, Szaflary. polsko-słowackim i życzył dalszych sukcesów. 7. marca sa riaditeľ kancelárie Združenia Euroregi9-11 grudnia w Zakopanem i Nowym Targu odbyło ón „Tatry” Antoni Nowak zúčastnil na stretnutí predsię zorganizowane przez Departament Unii Europejstaviteľov euroregiónov Beskydy, Tatry a Karpatskéskiej Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Zwiąho euroregiónu, týkajúcom sa spracovania Smerníc zek Euroregion „Tatry” XIII Forum Polskich Regionów pre žiadateľov mikroprojektov v rámci Programu Granicznych. Uczestniczyli w nim przedstawiciele Interreg III A PL SK, ktoré sa uskutočnilo v Bielskupolskich euroregionów, Ministerstwa Spraw ZagraBiałej. nicznych, Ministerstwa Gospodarki i Pracy, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Władzy 8. marca sa v Stredisku poľsko-slovenskej spoluWdrażającej Program Współpracy Przygranicznej práce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy Phare oraz Urzędu Marszałkowskiego Województwa s názvom Tatranská fotografia do roku 1918. StaMałopolskiego. Uczestnicy dyskutowali o roli eurorenisław Bizański, Awit Szubert a iní..., zo zbierok gionów po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej, Tatranského múzea v Zakopanom, Múzea histórie przygotowaniu do wdrażania Inicjatywy Wspólnotofotografie v Krakove, Etnografického múzea v Krawej Interreg III A oraz projekcie Rozporządzenia Parkove, Zväzu poľských umelcov fotografov v Katolamentu Europejskiego i Rady w sprawie powołania wiciach v Sliezskej oblasti, Ústredného strediska Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej. horskej turistiky PTTK v Krakove, Združenia vodných nádrží Czorsztyn Niedzica Sromowce Wyżne, Danu- 144 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 2005 25 stycznia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyły się zorganizowane przez Zarząd Województwa Małopolskiego oraz Starostwo Powiatowe w Nowym Targu warsztaty powiatowe dotyczące opracowania Strategii rozwoju województwa małopolskiego na lata 2007-2013. 1 lutego w zorganizowanej przez Departament Turystyki Ministerstwa Gospodarki i Pracy konferencji pt. Turystyka w Narodowym Planie Rozwoju na lata 2007-2013 w Warszawie uczestniczył Przewodniczący Komisji sportu i turystyki Związku Euroregion „Tatry” Czesław Borowicz. 8 lutego w Warszawie odbyły się zorganizowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych konsultacje z przedstawicielami Rady Europy i Parlamentu Europejskiego dotyczące projektu Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej i Komisji w sprawie ustanowienia Europejskich Ugrupowań Współpracy Transgranicznej EUWT. Związek Euroregion „Tatry” reprezentowała Teresa Siaśkiewicz, specjalista ds. wdrażania i monitorowania projektów. 17 lutego Komitet Sterujący dla Programu Interreg III A PL-SK na posiedzeniu w Szczyrku przyznał przedłożonemu przez Biuro Związku Euroregion „Tatry” projektowi parasolowemu pt. Realizacja mikroprojektów w Euroregionie „Tatry” jako czynnik pogłębiania kontaktów społeczności pogranicza polsko-słowackiego dofinansowanie w wysokości 350.057,60 EUR. 18 lutego w Spiskiej Nowej Wsi obradował XI Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”. Delegaci zatwierdzili Sprawozdania Rady, Komisji rewizyjnej oraz Komisji problemowych. Kongres przyjął w poczet członków Stowarzyszenia wieś Bajerovce, zatwierdził nowych radnych i przewodniczących komisji problemowych. 23 lutego w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu obradował XI Kongres Związku Euroregion „Tatry”. Przewodniczący Rady Wendelin Haber poinformował uczestników, że rano zmarł Emil Kowalczyk, współzałożyciel Euroregionu „Tatry”, Przewodniczący Komisji kultury i członek Rady Związku Euroregion „Tatry”. Uczestnicy Kongresu uczcili pamięć zmarłego minutą ciszy. Podczas obrad Kongres zatwierdził Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej za rok 2004, podjął uchwały w sprawach: ustania członkostwa powiatu gorlickiego, składek członkowskich i wpisowego, wyboru delegatów na XI Kongres Transgranicznego Związku Euroregion ty a Czesława Buńdówcov v Bukowine Tatrzańskej. Výstavu pripravili: Alexander Żakowicz a Kazimierz Gajewski. 11. marca rokoval v Nowom Targu XI. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Delegáti schválili správu rady a revíznej komisie za rok 2004, zvolili členov rady a revíznej komisie, prijali hlavné smery činnosti na roky 2005 2006. Kongres prijal uznesenie vo veci Programu iniciatívy spoločenstva Interreg III A PL-SK 2004 2006, v ktorom vyjadril podporu projektom predloženým členmi Euroregiónu „Tatry” v Programe Interreg III A PL-SK 2004 2006. Okrem toho na návrh mesta a kúpeľnej gminy Muszyna delegáti prijali uznesenie vo veci sprevádzkovania nového turistického hraničného priechodu Muszyna Legnava. Na návrh gminy mesto Nowy Targ a gminy Czarny Dunajec kongres pozitívne ohodnotil projekt samosprávy Malopoľského vojvodstva s názvom Úprava dostupnosti hraničných priechodov v úseku Chyżne Jurgów prostredníctvom prestavby úsekov vojvodskej cesty nr. 957 v Nowom Targu a Czarnom Dunajci, ktorý bude predložený do Programu Interreg III A PL-SK. Kongres prijal rezolúciu vo veci regionálnej politiky Európskej únie, v ktorej rozhodne podporil návrh Európskej komisie týkajúci sa budúcej regionálnej politiky, a zvlášť územnej a cezhraničnej spolupráce. Euroregión „Tatry” zaslal štátnemu tajomníkovi MVaA a spolupredsedovi poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu a Úradu hraničnej polície v Bratislave list spolu s uznesením vo veci sprevádzkovania nového turistického hraničného priechodu Muszyna Legnava. 20.-22. apríla sa predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber zúčastnil vo Varšave konferencie s názvom 25. výročie Madridskej dohody rola cezhraničnej a medziteritoriálnej spolupráce v procese integrácie a zjednocovania kontinentu, zorganizovanej Poľskom v rámci predsedníctva vo Výbore ministrov Rady Európy. Vo svojom vystúpení predstavil poľsko-slovenskú cezhraničnú spoluprácu v rámci Euroregiónu „Tatry”. 30. apríla sa regionálnej konferencie Prvý rok Malopoľska v Európskej únii, zorganizovanej malopoľským vojvodom, zúčastnil predseda rady Wendelin Haber, ktorý predniesol referát na tému činnosti Euroregiónu „Tatry” po vstupe Poľska do Európskej únie. 4.-5. mája sa v Dolnom Kubíne uskutočnilo poľsko-slovenské fórum mládeže „Spolu v Európe“. Zúčastnilo sa ho 32 študentov stredných škôl z územia Euroregiónu „Tatry”. Zvolená bola na ňom rada 145 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 „Tatry”, zmiany Statutu Związku Euroregion „Tatry”, głównych kierunków działania na lata 2005-2006 oraz Programu Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III A Polska-Słowacja 2004-2006 na podstawie której zobowiązał Radę do przygotowania i przedłożenia listy projektów zgłoszonych przez członków Euroregionu „Tatry” rekomendowanych do wsparcia przez XI Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Podczas Kongresu wybrano członków Rady i Komisji rewizyjnej na lata 2005-2006. 4 marca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyła się I konferencja dotycząca realizacji Szlaku dookoła Tatr. Zaprezentowano na niej studium historyczno-kulturowe autorstwa Anny Majorczyk oraz studium przyrodniczo-krajobrazowe opracowane przez dr Piotra Dąbrowskiego. Dofinansowane z Funduszu Małych Projektów Programu Phare Polska-Słowacja 2003 Studium historycznokulturowo-przyrodniczego Szlaku dookoła Tatr (trasy piesze, rowerowe, narciarskie, konne, edukacyjne) zrealizowane zostało przez gminę Czarny Dunajec przy partnerskim udziale miasta Nowego Targu oraz gmin: Czorsztyn, Łapsze Niżne, Nowy Targ, Szaflary. 7 marca Dyrektor Biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak uczestniczył w spotkaniu przedstawicieli euroregionów Beskidy, Tatry i Karpackiego dotyczącym opracowania Wytycznych dla wnioskodawców mikroprojektów w ramach Programu Interreg III A PL-SK, które odbyło się w Bielsku-Białej. 8 marca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy pt. Fotografia tatrzańska do roku 1918. Stanisław Bizański, Awit Szubert i inni..., ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Okręgu Śląskiego Związku Polskich Artystów Fotografików w Katowicach, Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie, Zespołu Zbiorników Wodnych Czorsztyn – Niedzica – Sromowce Wyżne, Danuty i Czesława Buńdów w Bukowinie Tatrzańskiej. Wystawę przygotowali wystawy: Aleksander Żakowicz i Kazimierz Gajewski. 11 marca w Nowym Targu obradował XI Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Delegaci zatwierdzili Sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej za rok 2004, powołali członków Rady i Komisji rewizyjnej, przyjęli główne kierunki działania na lata 2005-2006. Kongres podjął uchwałę w sprawie Programu Inicjatywy Wspólnotowej Interreg III A PL-SK 2004-2006 w której wyraził poparcie dla przygotowanych przez członków Euroregionu „Ta- 146 mládeže Euroregiónu „Tatry” a podpísaná deklarácia podporujúca vytvorenie poľsko-slovenského združenia mládeže. Poľská časť rady mládeže sa stretla dvakrát: 21. mája a 3. júna. 19.-21. mája sa predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber zúčastnil XIV. fóra poľských hraničných regiónov, zorganizovaného Euroregiónom Niemen vo Wigrach. Fórum sa venovalo okrem iného projektu rozhodnutia Európskeho parlamentu a rady vo veci vzniku Európskych zoskupení územnej spolupráce. 25. mája sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila prezentácia ročenky Euroregiónu „Tatry“ s názvom Poľsko-slovenské pohraničie 2003 2004. Spojená bola s vernisážou výstavy fotografií autora Ladislava Janigu s názvom Tatry z oblakov. 6. júna kancelária Združenia Euroregión „Tatry” vyhlásila prvú výzvu na predkladanie žiadostí o spolufinancovanie z Európskeho fondu regionálneho rozvoja pre mikroprojekty v rámci Programu Interreg III A PL-SK. 20. a 21. júna pracovníci kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” uskutočnili dve školenia týkajúce sa správneho vyplnenia žiadostí o spolufinancovanie mikroprojektov. Školení sa zúčastnili potencionálni žiadatelia z okresov: nowotargského, nowosandeckého, gorlického, tatrzańského, limanowského a myślenického. 23. júna v rámci IV. európskeho fóra kultúry, ktorého hlavným organizátorom bola Tarnowská nadácia kultúry, Združenie Euroregión „Tatry” zorganizovalo vo svojom sídle stretnutie na tému „Význam realizácie euroregionálnych projektov z oblasti kultúry v rozvoji cezhraničnej spolupráce“. Predstavené boli na ňom vybrané kultúrne projekty realizované v rámci Fondu malých projektov Programu Phare Poľsko Slovensko beneficientmi z Euroregiónu „Tatry“. Stretnutia sa zúčastnil taktiež generálny tajomník Združenia európskych hraničných regiónov Jens Gabbe, ktorý sa následne stretol s predstaviteľmi rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ . 29. júna - 1. júla zorganizoval v Neszmely v Maďarsku partnerský euroregión Euroregiónu „Tatry“ maďarsko-slovenský Euroregión Dunaj ďalšie podujatie Bridge Building Days, ktorého sa zúčastnil taktiež predseda rady Wendelin Haber, ktorý počas konferencie na tému úlohy euroregiónov v cezhraničnej spolupráci v rámci Európskej únie a krajín KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 try” projektów do Programu Interreg III A PL-SK Vyšehradskej skupiny predstavil činnosť Euroregió2004-2006. Ponadto na wniosek Miasta i Gminy nu „Tatry”. Konferencie sa zúčastnil taktiež generálUzdrowiskowej Muszyna delegaci podjęli uchwany tajomník Združenia európskych hraničných regiłę w sprawie uruchomienia nowego turystycznego ónov Jens Gabbe. przejścia granicznego Muszyna-Legnawa. Na wniosek Gminy Miasto Nowy Targ oraz Gminy Czarny 6.-7. júla sa v Senci na Slovensku uskutočnilo zaDunajec Kongres pozytywnie zaopiniował projekt sadnutie Riadiaceho výboru pre Program Interreg Samorządu Województwa Małopolskiego pt. PopraIII A PL-SK, ktorého sa zúčastnil riaditeľ kancelárie wa dostępności przejść granicznych na odcinku Chyżne Združenia Euroregión „Tatry” Antoni Nowak. Výbor -Jurgów poprzez przebudowę odcinków drogi wojeschválil spolufinancovanie 24 veľkých projektov, wódzkiej Nr 957 w Nowym Targu i Czarnym Dunajcu, z čoho 7 bude realizovaných na území Euroregiónu który będzie złożony do „Tatry”. Programu Interreg III A PL-SK. Kongres przyjął 11. júla sa ukončilo priRezolucję w sprawie pojímanie žiadostí o spolulityki regionalnej Unii financovanie z EurópskeEuropejskiej, w której ho fondu regionálneho stanowczo poparł prorozvoja pre mikropropozycję Komisji Europejjekty v rámci Programu skiej dotyczącą przyszłej Interreg III A PL-SK. Do polityki regionalnej, a w kancelárie Euroregiónu szczególności współpra„Tatry” bolo doručených cy terytorialnej i trans57 žiadostí z okresov: nogranicznej. Euroregion wotargského, tatrzańské„Tatry” przesłał do Podho, nowosandeckého, lisekretarza Stanu MSWiA manowského, gorlického XI Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” i Współprzewodniczącea myślenického. Pierwszy Radca Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji go Polsko-Słowackiej KoBogdan Wrzochalski i przedstawicielka Ministerstwa misji Międzyrządowej ds. 19. júla sa v Stredisku Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej Oľga Marhulíková, Współpracy Transgraniczpoľsko-slovenskej spoluNowy Targ 11.03.2005 r., fot. St. Budzyński nej oraz Urzędu Policji práce v Nowom Targu Granicznej w Bratysławie pismo wraz z Uchwałą uskutočnila II. konferencia na tému Cesty okolo w sprawie uruchomienia nowego turystycznego Tatier. Firma vybratá verejným obstarávaním predprzejścia granicznego Muszyna-Legnawa. stavila ňou vypracovanú architektonicko-plánovaciu štúdiu cesty. Bol vyhotovený taktiež materiál 20-22 kwietnia Przewodniczący Rady Związku Eupredstavujúci ponúknuté riešenia architektov a preroregion „Tatry” Wendelin Haber uczestniczył w zorzentujúci ideu vytvorenia cesty okolo Tatier s pešíganizowanej przez Polskę w ramach jej przewodmi, cyklistickými, lyžiarskymi a konskými trasami. nictwa w Komitecie Ministrów Rady Europy konferencji pt. 25-lecie Konwencji Madryckiej – rola współ25.-26. augusta rokovala v Zwardoni pracovná pracy transgranicznej i międzyterytorialnej w procesie skupina pre hraničné priechody a transport poľskointegracji i jednoczenia kontynentu, która odbyła się slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú w Warszawie. W swoim wystąpieniu zaprezentospoluprácu. Jej členom je podpredseda rady Zdruwał on polsko-słowacką współpracę transgraniczną ženia Euroregión „Tatry”, primátor mesta Zakopane w ramach Euroregionu „Tatry”. Piotr Bąk. Poľská i slovenská delegácia dohodli otvorenie miest prekročenia hranice na turistickej tra30 kwietnia w zorganizowanej przez Wojewodę se Muszyna Legnava, čo bolo predmetom uznesenia Małopolskiego konferencji regionalnej Pierwszy rok prijatého XI. kongresom cezhraničného Združenia Małopolski w Unii Europejskiej uczestniczył PrzewodEuroregión „Tatry” dňa 10. 3. 2005. Rozhodlo sa niczący Rady Wendelin Haber, który wygłosił referat taktiež o otvorení priechodu na turistickej ceste Łapna temat działalności Euroregionu „Tatry” po przyszanka Osturňa, o ktorý sa už niekoľko rokov usiluje stąpieniu Polski do Unii Europejskiej. gmina Łapsze Niżne i Euroregión „Tatry”. 4-5 maja w Dolnym Kubinie odbyło się Polsko-Słowackie Forum Młodzieży Razem w Europie. Uczest- 5.-6. septembra sa vo Vysokých Tatrách-Podbanskom uskutočnilo jubilejné X. zasadnutie poľsko- 147 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 niczyło w nim 32 uczniów szkół średnich z obszaru Euroregionu „Tatry”. Powołano na nim Radę Młodzieży Euroregionu „Tatry” oraz podpisano deklarację popierającą utworzenie polsko-słowackiego stowarzyszenia młodzieży. Polska część Rady Młodzieży spotkała się dwukrotnie 21 maja oraz 3 czerwca. 19-21 maja Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber uczestniczył w XIV Forum Polskich Regionów Granicznych zorganizowanym przez Euroregion Niemen w Wigrach. Forum poświęcone było m.in. projektowi rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie powołania Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej. 25 maja w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyła się promocja rocznika Euroregionu „Tatry” pt. Pogranicze Polsko-Słowackie 20032004. Połączona została ona z wernisażem wystawy fotografii autorstwa Ladislava Janigi pt. Tatry z obłoków. 6 czerwca Biuro Związku Euroregion „Tatry” ogłosiło pierwsze Zaproszenie do składania wniosków o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dla mikroprojektów w ramach Programu Interreg III A PL-SK. 20 i 21 czerwca pracownicy Biura Związku Euroregion „Tatry” przeprowadzili dwa szkolenia dotyczące prawidłowego wypełniania wniosków o dofinansowanie mikroprojektów. W szkoleniach uczestniczyli potencjalni wnioskodawcy z powiatów: nowotarskiego, nowosądeckiego, gorlickiego, tatrzańskiego, limanowskiego i myślenickiego. slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu. Jubilejné medaily za aktivitu v práci komisie boli odovzdané predsedovi rady Wendelinovi Haberovi a podpredsedovi rady Piotrovi Bąkovi. Riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” Antoni Nowak predstavil kultúrnu činnosť združenia. Rôznorodosť realizovaných poľsko-slovenských projektov z oblasti kultúry sa stretla s veľkým uznaním členov komisie. 21.-22. septembra rokoval v Strečne na Slovensku spoločný poľsko-slovenský Riadiaci podvýbor pre Program Interreg III A PL-SK. Schválil spolufinancovanie z Európskeho fondu regionálneho rozvoja vo výške 250 429,54 EUR pre 31 mikroprojektov z oblasti Euroregiónu „Tatry“. 17. novembra sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy s názvom Horské krajiny. Podoby hôr pred epochou fotografie. Táto výstava, prezentovaná na rôznych miestach, bola pripravená Múzeom zeme PAN v spolupráci s Varšavským oddielom Poľského tatranského spolku a Tatranským národným parkom. 1. decembra vyhlásila kancelária Združenia Euroregión „Tatry” druhú výzvu na predkladanie žiadostí o spolufinancovanie z Európskeho fondu regionálneho rozvoja pre mikroprojekty v rámci Programu Interreg III A PL-SK 2004 2006. 14. decembra pracovníci kancelárie Združenia Euroregión „Tatry” uskutočnili školenie týkajúce sa správneho vyplňovania žiadostí o spolufinancovanie mikroprojektov. Na školeniach sa zúčastnili potencionálni žiadatelia z okresov: nowotargského, nowosandeckého, gorlického, tatrzańského, limanowského a myślenického. 23 czerwca w ramach IV Europejskiego Forum Kultury, którego głównym organizatorem była Tarnowska Fundacja Kultury, Związek Euroregion „Tatry” zorganizował w swo2006 IV Europejskie Forum Kultury. Od lewej: jej siedzibie spotkanie na Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Stanisław Lis, temat Znaczenia realizacji Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, 9.-10. januára pracovSekretarz Generalny Stowarzyszenia projektów euroregionalníci kancelárie Združenia Europejskich Regionów Granicznych Jens Gabbe, nych z dziedziny kultury w Euroregión „Tatry” uskuNowy Targ 23.06.2005 r., fot. St. Budzyński rozwoju współpracy transtočnili školenie pre benegranicznej. Zaprezentowane zostały na nim wybrane ficientov I. výzvy na predkladanie žiadostí týkajúce projekty kulturalne realizowane w ramach Funduszu sa správnej realizácie a zúčtovania mikroprojektov 148 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Małych Projektów Programu Phare Polska-Słowacja przez beneficjentów z Euroregionu „Tatry”. W spotkaniu uczestniczył również Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych Jens Gabbe, który następnie spotkał się z przedstawicielami Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. v rámci Programu iniciatívy spoločenstva INTERREG III A Poľsko Slovenská republika 2004 2006. 11.-12. januára sa v Bratislave uskutočnilo na MVaRR SR pracovné stretnutie zástupcov Fóra euroregiónov Slovenska (FERS), MVRR SR a MV SR. Účastníci stretnutia rokovali ohľadom vytvorenia FERS, jeho cieľoch a implementácii programov INTERREG. Pracovného stretnutia sa za ZRT zúčastnil p. Jozef Repaský predseda. 29 czerwca-1 lipca w Neszmely na Węgrzech zaprzyjaźniony z Euroregionem „Tatry” węgiersko-słowacki Euroregion Dunaj zorganizował kolejną imprezę Bridge Uczestnicy IV Europejskiego Forum Kultury, Building Days, w któ16. januára sa ukončila Nowy Targ 23.06.2005 r., fot. St. Budzyńskii rej uczestniczył również II. výzva na predkladanie Przewodniczący Rady Wendelin Haber. Podczas žiadostí o spolufinancovanie mikroprojektov. Do konferencji na temat roli euroregionów we współkancelárie Euroregiónu „Tatry” v Nowom Targu prišpracy transgranicznej w ramach Unii Europejskiej lo 42 žiadostí. oraz Państw Grupy Wyszehradzkich Przewodniczący Wendelin Haber zaprezentował działalność Eurore30. januára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spogionu „Tatry”. W konferencji wziął również udział lupráce v Nowom Targu uskutočnilo slávnostné Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Europejskich otvorenie kancelárie senátora Poľskej republiky Regionów Granicznych Jens Gabbe. Franciszka Adamczyka a poslanca Sejmu Andrzeja Guta-Mostowého. 6-7 lipca w Sencu na Słowacji odbyło się posiedzenie Komitetu Sterującego dla Programu Interreg III A PL-SK, 17. februára sa v Ružomberku uskutočnil XII. konw którym uczestniczył Dyrektor Biura Związku Eugres Združenia Región „Tatry“. Rokovanie kongresu roregion „Tatry” Antoni Nowak. Komitet zatwierdził vzalo na vedomie správy o činnosti Rady ZRT a pradofinansowanie dla 24 dużych projektów, z czego covných komisií za rok 2005, správu o činnosti in7 realizowanych będzie na obszarze Euroregionu formačnej komisie a vzdanie sa členstva predsedu „Tatry”. komisie, p. Branislava Kaššovica, správu o postupe pri realizácii Domu SR/PL stretávania EUT v Kežmar11 lipca zakończono nabór wniosków o dofinanku, správu revíznej komisie za rok 2005, kongres sowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regioschválil návrh rozpočtu na rok 2006, prijatie nových nalnego dla mikroprojektów w ramach Programu členov ZRT, schválil kľúč a systém voľby delegátov Interreg III A PL-SK. Do Biura Euroregionu „Tatry” na XII. kongres EUT v Nowom Targu. Účastníkom wpłynęło 57 wniosków z powiatów nowotarskiego, bola predstavená nová verzia internetovej stránky tatrzańskiego, nowosądeckiego, limanowskiego, ZRT www.euroregion-tatry.sk, ktorá bola prebudogorlickiego i myślenickiego. vaná do modernejšieho prostredia umožňuje kedykoľvek flexibilne informovať o nových podujatiach 19 lipca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej členských miest a obcí tak, aby sa o týchto aktiviw Nowym Targu odbyła się II Konferencja na temat tách mohli návštevníci stránky dozvedieť okamžite Szlaku dookoła Tatr. Wyłoniona w przetargu firma zapo prístupe na ňu. prezentowała opracowane przez nią studium architektoniczno-planistyczne Szlaku. Ukazał się również 21. februára sa v Liptovskom Mikuláši za prítomfolder przedstawiający zaproponowane przez arnosti ostatných euroregionálnych združení Slovenchitektów rozwiązania i promujący ideę stworzenia ska, predsedu ZRT p. Jozefa Repaského a pracovníSzlaku wokół Tatr z trasami pieszymi, rowerowymi, kov kancelárie ZRT uskutočnilo pracovné stretnutie narciarskimi i konnymi. so zástupcami MVaRR SR k realizácii spoločných projektov v rámci SPERA 2006 a účasti ERZ na pra- 149 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 25-26 sierpnia w Zwardoniu obradowała Grupa Robocza ds. Przejść Granicznych i Transportu PolskoSłowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. Jej członkiem był Wiceprzewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry”, Burmistrz Miasta Zakopane Piotr Bąk. Delegacje polska i słowacka uzgodniły otwarcie miejsc przekraczania granicy na szlaku turystycznym Muszyna-Legnava, co było przedmiotem uchwały podjętej przez XI Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w dniu 10.03.2005 roku. Postanowiono również otworzyć przejście na szlaku turystycznym ŁapszankaOsturnia, o które od kilku lat zabiegała gmina Łapsze Niżne i Euroregion „Tatry”. 5-6 września w Wysokich Tatrach – Podbańskim odbyło się jubileuszowe X. posiedzenie PolskoSłowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej. Jubileuszowe medale za aktywność w pracach Komisji wręczono Przewodniczącemu Rady Wendelinowi Haberowi oraz Wiceprzewodniczącemu Rady Piotrowi Bąkowi. Dyrektor Biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak zaprezentował działalność kulturalną Związku. Różnorodność realizowanych polsko-słowackich projektów z zakresu kultury spotkała się z dużym uznaniem członków Komisji. 21-22 września w Strečnie na Słowacji obradował wspólny polsko-słowacki Podkomitet Sterujący dla Programu Interreg III A PL-SK. Zatwierdził on dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 250.429,54 EUR dla 31 mikroprojektów z obszaru Euroregionu „Tatry”. 4 października Związek Euroregion „Tatry”, Wójt Gminy Łapsze Niżne oraz artysta fotografik Janusz Majcher zorganizowali w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu promocję albumu Impresje Spiskie oraz wernisaż wystawy fotografii Impresje Górskie Tatry, Pieniny, Spisz autorstwa Janusza Majchera. 17 listopada w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej odbył się wernisaż wystawy pt. Krajobrazy górskie. Wizerunki gór przed epoką fotografii. Ta prezentowana w różnych miastach wystawa została przygotowana przez Muzeum Ziemi PAN we współpracy z Oddziałem Warszawskim Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego oraz Tatrzańskim Parkiem Narodowym. 1 grudnia Biuro Związku Euroregion „Tatry” ogłosiło drugie Zaproszenie do składania wniosków o dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego dla mikroprojektów w ramach Programu Interreg III A PL-SK 2004-2006. 150 covných zasadnutiach TASK FORCE za jednotlivé hranice. 22. februára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnilo stretnutie s Michalom Jagiełłom, riaditeľom Národnej knižnice vo Varšave, spojené s prezentáciou jeho knihy s názvom „Slováci v poľských očiach. Obraz Slovenska v poľskom písomníctve“. Stretnutie zorganizovali: Združenie Euroregión „Tatry”, Podhalanská štátna vysoká odborná škola a Mestská verejná knižnica v Nowom Targu. 23. februára rokoval v Nowom Targu XII. kongres Združenia Euroregión „Tatry”. Kongres prijal o. i. uznesenie vo veci členstva Združenia Euroregión „Tatry” v Poľsko-slovenskej priemyselno-obchodnej komore v Krakove. Počas kongresu sa uskutočnilo slávnostné otvorenie výstavy maľby a sochárstva Jána Skupina, bývalého primátora mesta Kežmarok a predsedu Združenia Región „Tatry” v rokoch 1994 1996. Výstavu si bolo možné pozrieť do konca marca 2006. 2.-3. marca rokoval v Złockom k. Muszyny Riadiaci výbor pre Program Interreg III A. Rokovania sa zúčastnil riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry”. Výbor schválil na realizáciu projekty týkajúce sa činnosti 1.1, 1.2, 2.1, 2.2 programu predložené v rámci druhej výzvy, o. i., vlastný projekt Euroregiónu „Tatry” s názvom „Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jana Kantyho Pawluśkiewicza“. 9. marca v Dolnom Kubíne Rada ZRT na svojom pravidelnom rokovaní prerokovala prípravu projektov v rámci SPERA, ktoré vyhlasuje MVaRR SR a schválila ich užší výber.V rovnaký deň v Dolnom Kubíne zasadala aj cezhraničná Rada EUT, ktorá na svojom rokovaní prediskutovala návrh Správy o činnosti EUT za predošlý rok a prípravu materiálov na cezhraničný kongres EUT, ktorý sa konal nasledujúci deň, 10. marca 2006 v Liptovskom Mikuláši. 10. marca sa v Liptovskom Mikuláši uskutočnil XII. kongres Euroregiónu „Tatry“, ktorý na svojom zasadnutí schválil program a rokovací poriadok kongresu, vzal na vedomie správu o činnosti Rady cezhraničného zväzku EUT za rok 2005, správy o činnosti revíznej komisie, príhovory hostí a prijal uznesenia vo veci schválenia prednesených správ. 24. marca Združenie Euroregión „Tatry” a Podhalanská kníhtlačiarska oficína Zväzu Podhalancov, oddiel Kościelisko zorganizovali poetický večer spojený s prezentáciou knižočky básní Emila Kowalczyka KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 14 grudnia pracownicy Biura Związku Euroregion „Tatry” przeprowadzili szkolenie dotyczące prawidłowego wypełniania wniosków o dofinansowanie mikroprojektów. W szkoleniach uczestniczyli potencjalni wnioskodawcy z powiatów: nowotarskiego, nowosądeckiego, gorlickiego, tatrzańskiego, limanowskiego i myślenickiego. 2006 9-10 stycznia pracownicy biura Związku Euroregion „Tatry” przeprowadzili szkolenie dla beneficjentów I naboru wniosków dotyczące prawidłowej realizacji i rozliczania mikroprojektów w ramach Programu Inicjatywy Wspólnotowej INTERREG III A Polska – Republika Słowacka 2004-2006. 11-12 stycznia w Bratysławie w Ministerstwie Budownictwa i Rozwoju Regionalnego odbyło się spotkanie robocze przedstawicieli tego ministerstwa, Forum Euroregionów Słowacji (FERS) oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej. Jego uczestnicy dyskutowali o utworzeniu Forum, jego celach oraz wdrażaniu programów INTERREG, Stowarzyszenie Region „Tatry” reprezentował jego przewodniczący Józef Repaský. 16 stycznia zakończył się II nabór wniosków o dofinansowanie mikroprojektów. Do biura Euroregionu „Tatry“ w Nowym Targu wpłynęły 42 wnioski. 30 stycznia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyło się uroczyste otwarcie Biura Senatora Rzeczypospolitej Polskiej Franciszka Adamczyka oraz Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Guta-Mostowego. 17 lutego w Rużomberku obradował XII Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”. Kongres przyjął do wiadomości sprawozdania z działalności Rady Stowarzyszenia i komisji roboczych w 2005 r., sprawozdanie komisji informacji oraz rezygnację z członkostwa jej przewodniczącego Bronisława Kaššovica, informację o stanie prac w Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku, sprawozdanie komisji rewizyjnej za rok 2005. Kongres zatwierdził projekt budżetu na rok 2006, przyjęcie nowych członków Stowarzyszenia oraz klucz i system wyboru delegatów na XII Kongres Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu. Uczestnicy Kongresu zapoznali się z nową, zmodernizowaną wersją strony internetowej Stowarzyszenia: www.euroregion-tatry.sk, pozwalającą w każdej chwili uzyskać informacje o nowych przedsięwzięciach miast członkowskich. s názvom Mos Ty serce orawskie? 4. apríla sa v Žiarskej doline uskutočnil v rámci projektu „Euroregión „Tatry“ klenotnica prírodných krás“ podporeného MVRR SR seminár pre žiakov ZŠ a gymnázií EUT pod názvom „Biomonitoring a ochrana čistoty vôd“. Seminár sa konal za účasti slovenských a poľských študentov a členov komisie životného prostredia. 10. apríla sa v Poprade uskutočnila medzinárodná konferencia s názvom Slovensko-poľská cezhraničná spolupráca v kontexte európskej integrácie zorganizovaná mestami Poprad a Zakopane, ako aj Euroregiónom „Tatry”. Na príprave konferencie sa angažovalo aj Veľvyslanectvo Poľskej republiky v Bratislave a Poľsko-slovenská medzinárodná komisia pre cezhraničnú spoluprácu. Spolufinancovaná bola z Vyšehradského fondu. 25. apríla Rada poľsko-slovenskej priemyselnoobchodnej komory v Krakove prijala medzi svojich členov Združenie Euroregión „Tatry”. 26. apríla navštívila skupina aplikantov Diplomatickej akadémie pri Poľskom inštitúte medzinárodných záležitostí spolu s veľvyslancom Gregorom Dziemidowiczom Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu. Prišli tu s cieľom zoznámiť sa so špecifikami činnosti Euroregiónu „Tatry” a problematikou poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce. 5. mája sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnilo stretnutie obchodného radcu Veľvyslanectva Slovenskej republiky vo Varšave pána Jaroslava Bobríka a predsedu Poľsko-slovenskej priemyselno-obchodnej komory v Krakove pána Piotra Cebulského s predstaviteľmi hospodárskych subjektov z územia Euroregiónu „Tatry”. Stretnutie sa týkalo poľsko-slovenskej hospodárskej spolupráce a možností obchodnej výmeny so Slovenskom. 22.-23. mája sa v Cieszyne uskutočnilo XV. fórum poľských hraničných regiónov zorganizované Euroregiónom Śląsk Cieszyński (Tešínske Sliezsko), ktorého sa zúčastnil predseda rady Wendelin Haber. 24. mája sa v Kežmarku uskutočnilo zasadnutie Rady mládeže ZRT. Rada mládeže na svojom rokovaní vzala na vedomie informácie o školení pre mladých lídrov, ktoré sa konalo v Liptovskom Jáne v termíne od 12. do 14. mája 2006, určila si úlohy a systém vzájomnej komunikácie pre budúce obdobie. 151 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 21 lutego w Liptowskim Mikulaszu z udziałem in30.-31. mája kancelária Združenia Euroregión „Tatnych stowarzyszeń euroregionalnych Słowacji, Przery” zorganizovala v Szczawnici zasadnutie Riadiacewodniczącego Stowaho podvýboru pre Progrzyszenia Region „Tatry” ram Interreg III A Poľsko i pracowników Biura StoSlovenská republika. Powarzyszenia odbyło się rodvýbor schválil na realibocze spotkanie z przedzáciu 22 mikroprojektov stawicielami Ministerz poľskej časti Euroregistwa Budownictwa i Rozónu „Tatry“, z ktorých sa woju Regionalnego Re8 z dôvodu limitovaných publiki Słowackiej pośfinančných prostriedkov więcone realizacji wspólocitlo na rezervnom zonych projektów w ramach zname. SPERA 2006 i udziałowi stowarzyszeń euroregio8.-9. júna predniesla nalnych w posiedzeniach pracovníčka kancelárie TASK FORCE dla poszczeTeresa Siaśkiewicz refePromocja książki Michała Jagiełło pt. „Słowacy w polskich oczach. gólnych granic. rát na tému cezhraničnej Obraz Słowacji w piśmiennictwie polskim”. Od lewej: spolupráce v Euroregióne Konsul Generalny Republiki Słowackiej w Krakowie Ivan Horský, Dyrektor Biblioteki Narodowej w Warszawie Michał Jagiełło, 22 lutego w Ośrodku „Tatry” na medzinárodNowy Targ 22.02.2006 r., fot. St. Budzyński Współpracy Polsko-Słonej konferencii s názvom wackiej w Nowym Targu odbyło się spotkanie z MiHorské masívy a teritoriálna spolupráca v Európe, chałem Jagiełło, Dyrektorem Biblioteki Narodowej ktorá sa uskutočnila vo francúzskom Chamery. Konw Warszawie połączone z promocją Jego książferencia bola zorganizovaná Európskym združením ki pt. Słowacy w polskich oczach. Obraz Słowacji reprezentantov horských regiónov v Bruseli. w piśmiennictwie polskim. Spotkanie zorganizowali: Związek Euroregion „Tatry“, Podhalańska 13. júna počas Valného zhromaždenia Poľsko-sloPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa oraz Miejvenskej priemyselno-obchodnej komory v Krakove ska Biblioteka Publiczna w Nowym Targu. bol členom rady komory zvolený predseda hospodárskej komisie Združenia Euroregión „Tatry” Jan 23 lutego w Nowym Targu obradował XII Antoł. Kongres Związku Euroregion „Tatry“. Kongres podjął m.in uchwałę w sprawie członkostwa 25. júla zorganizovala kancelária ZRT pracovné Związku Euroregion „Tatry“ w Polsko-Słowackiej Izstretnutie s poslankyňou EP p. Zitou Pleštinskou bie Przemysłowo-Handlowej w Krakowie. W trakza účelom prehliadky stavby Domu SR/PL stretácie Kongresu odbyło się vania EUT v Kežmarku uroczyste otwarcie wya rozpracovania budúcej stawy malarstwa i rzeźlokalizácie aktivít euroby Jana Skupina byłego poslancov v uvedenom Burmistrza Miasta Kieżsubjekte. mark i Przewodniczącego Stowarzyszenia Region 29. júla sa v Stredisku „Tatry“ w latach 1994poľsko-slovenskej spo1996. Wystawę można lupráce v Nowom Targu było oglądać do końca uskutočnil seminár inaumarca 2006 r. gurujúci Poľsko-slovenské trhy regionálnych 2-3 marca w Złockiem a tradičných produktov. k. Muszyny obradował Toto podujatie bolo opäť Komitet Sterujący dla Prozrealizované Okresným Jan Skupin podczas wernisażu wystawy swoich prac gramu Interreg IIIA. W ostarostovstvom v Now Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, 23.02.2006 r., fot. arch. ZET bradach uczestniczył Dywom Targu a v tomto rektor Biura Związku Euroku bolo spolufinanroregion „Tatry”. Komitet zatwierdził do realizacji cované z Európskeho fondu regionálneho rozvoja projekty dotyczące działania 1.1., 1.2, 2.1, 2.2 Prov rámci mikroprojektov Programu Interreg III A Poľ- 152 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 gramu złożone w ramach drugiego naboru, m.in. projekt własny Euroregionu „Tatry” pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. 9 marca w Dolnym Kubinie Rada Stowarzyszenia Region „Tatry” na swoim kolejnym posiedzeniu dyskutowała o przygotowaniu projektów w ramach SPERA, które ogłasza Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego i zatwierdziła ich wybór. W tym samym dniu obradowała również Rada Transgranicznego Związku Euroregionu „Tatry”, która przedyskutowała projekt Sprawozdania z działalności Euroregionu za ubiegły rok i przygotowanie materiałów na Kongres Euroregionu, który odbył się następnego dnia w Liptowskim Mikulaszu. 10 marca w Liptowskim Mikulaszu obradował XII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, który przyjął do wiadomości Sprawozdanie Rady Euroregionu za rok 2005, Sprawozdanie z działalności Komisji rewizyjnej i podjął uchwały w sprawach będących przedmiotem obrad. 24 marca Związek Euroregion „Tatry“ oraz Podhalańska Oficyna Drukarska Związku Podhalan Oddział Kościelisko zorganizowały wieczór poetycki połączony z promocją tomiku wierszy zmarłego w 2005 roku Emila Kowalczyka pt. Mos Ty serce orawskie? sko Slovenská republika. 24.-25. augusta sa na stretnutí slovenských euroregiónov Euroregióny spoločne v Novom Smokovci Vysokých Tatrách, zorganizovanom Združením Región „Tatry“ v Kežmarku, zúčastnil predseda rady Wendelin Haber. 7.-8. septembra sa v Spišskej Novej Vsi v rámci VII. poľsko-slovenského cezhraničného hospodárskeho fóra, zorganizovaného hospodárskou komisiou Združenia Euroregión „Tatry” uskutočnila medzinárodná konferencia a trhy poľských a slovenských výrobkov. 18.-19. septembra počas XI. zasadnutia poľskoslovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu vo Wiśle (ktorého sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber a predseda rady cezhraničného združenia Jozef Repaský) boli predstavené cezhraničné projekty realizované Euroregiónom „Tatry“. 20. a 26. septembra pracovníci kancelárie uskutočnili cyklus 10 pracovných dielní pre študentov Gymnázia č. 1 v Nowom Targu. Počas stretnutí zorganizovaných v rámci lekcií venovaných regionálnemu vzdelávaniu bola predstavená multimediálna prezentácia týkajúca sa fungovania Euroregiónu „Tatry“ ako organizačnej štruktúry i jeho činnosť, ako aj zásady spolufinancovania projektov a najzaujímavejších zámerov zrealizovaných v rámci Programu Phare. 4 kwietnia w ramach wspieranego przez Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej 5. októbra sa v Kežmarprojektu Euroregion ku uskutočnilo stretnutie „Tatry” skarbnicą piękna zástupcov FERS v rámci Wieczór poetycki połączony z promocją tomiku wierszy przyrody w Dolinie Żarprojektu „Účasť ERZ SloEmila Kowalczyka pt. „Mos Ty serce orawskie?”, skiej odbyło się semivenska v TASK FORCE“. Nowy Targ 24.03.2006 r. fot. arch. ZET narium uczniów szkół Účastníci si vymenili podstawowych i średnich z obszaru Euroreskúsenosti a informácie ohľadom pripravovaných gionu na temat Biomonitoringu i ochrony czyoperačných programov na roky 2007 2013 za jedstości wód. Oprócz uczniów ze szkół polskich notlivé hranice a dohodli sa na ďalšej implementácii i słowackich, w seminarium uczestniczyli członkowie projektu. Komisji ochrony środowiska Euroregionu „Tatry”. V dňoch 10.-11. októbra sa v rámci projektu reali10 kwietnia w Popradzie odbyła się międzynarozovaného komisiou životného prostredia EUT uskudowa konferencja pt. Słowacko-polska współpraca točnilo spoločné dvojdňové stretnutie detí a mládetransgraniczna w kontekście integracji europejskiej zorže v Ośrodku Kolonijno-Wczasowym Urzędu Miasta ganizowana przez miasta: Poprad i Zakopane oraz Krakowa v Gołkowicach Górnych. Zo slovenskej časti 153 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Euroregion „Tatry”. W przygotowanie konferencji zaangażowały się również Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie oraz Polsko-Słowacka Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Transgranicznej. Konferencja współfinansowana była z Funduszu Wyszehradzkiego. 25 kwietnia Rada Polsko-Słowackiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie przyjęła w poczet swoich członków Związek Euroregion „Tatry“. 26 kwietnia grupa aplikantów Akademii Dyplomatycznej przy Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych wraz z Ambasadorem Grzegorzem Dziemidowiczem gościła w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu. Przybyli oni w celu zapoznania się ze specyfiką działalności Euroregionu „Tatry“ oraz problematyką polsko-słowackiej współpracy transgranicznej. 5 maja w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackej odbyło się spotkanie Radcy Handlowego Ambasady Republiki Słowackiej w Warszawie Pana Jaroslava Bobrika oraz Prezesa Polsko-Słowackiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie Pana Piotra Cebulskiego z przedstawicielami podmiotów gospodarczych z obszaru Euroregionu „Tatry“. Spotkanie dotyczyło polsko-słowackiej współpracy gospodarczej oraz możliwości wymiany handlowej ze Słowacją. 22-23 maja w Cieszynie odbyło się XV Forum Polskich Regionów Granicznych zorganizowane przez Euroregion Śląsk Cieszyński, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Wendelin Haber. 24 maja w Kieżmarku spotkała się Rada Młodzieży Stowarzyszenia Region „Tatry”. Rada przyjęła do wiadomości informacje o szkoleniu młodych liderów, które zorganizowano w Liptowskim Janie w dniach 12-14 maja 2006, wyznaczyła zadania i ustaliła system wzajemnej komunikacji w przyszłości. 30-31 maja biuro Związku Euroregion „Tatry“ zorganizowało w Szczawnicy posiedzenie Podkomitetu Sterującego dla Programu Interreg III A Polska – Republika Słowacka. Podkomitet zatwierdził do realizacji kolejne 22 mikroprojekty z polskiej części Euroregionu „Tatry“, z których 8 z powodu ograniczonych środków finansowych znalazło się na liście rezerwowej. 8-9 czerwca pracownik biura Teresa Siaśkiewicz wygłosiła referat na temat transgranicznej współpracy w Euroregionie „Tatry“ na międzynarodowej konferencji pt. Masywy górskie i współpraca terytorialna 154 sa stretnutia zúčastnili zástupcovia škôl: ZŠ Ul. Ing. Kožucha Spišská Nová Ves; Gymnázia P. O. H. Kežmarok; Gymnázia Kukučínova 1 Poprad; ZŠ Letnej Poprad; Združenej strednej školy vo Svite; Gymnázia v Liptovskom Mikuláši; predsedovia komisií životného prostredia, mládeže a športu; pracovníci kancelárie Združenia Región „Tatry“ a zástupkyňa Slovenského vodohospodárskeho podniku v Košiciach. Z poľskej strany sa stretnutia zúčastnili predstavitelia štátnej správy, samosprávy, zástupcovia komisie ŽP, vedenie a študenti Zespołu Szkół Zawodowych zo Starego Sącza . 11.-14. októbra sa v Liptovskom Mikuláši v rámci projektu s názvom Účasť mládeže na činnosti Euroregiónu „Tatry“ kontaktný seminár (spolufinancovaného z Programu Interreg III A PL-SK a realizovaného mestom Liptovský Mikuláš) uskutočnili pracovné stretnutia, týkajúce sa získavania európskych fondov na činnosť mládeže, ktorých sa zúčastnila mládež z územia euroregiónu. 10. októbra sa v Kežmarku v rámci projektu realizovaného komisiou životného prostredia ZRT uskutočnil seminár ohľadom separovaného zberu odpadu. Seminár bol zorganizovaný pre zástupcov členských miest a obcí EUT za účelom výmeny skúseností z oblasti separácie TKO a osvety v tejto oblasti. V dňoch 14. - 15. októbra sa uskutočnilo na Čingove stretnutie dobrovoľných horských služieb zo Slovenska a Poľska. Stretnutie sa konalo v rámci projektu realizovaného komisiou životného prostredia ZRT podporeného MVRR SR. Stretnutie bolo venované prezentácii spôsobov záchrany v ťažko prístupných horských terénoch a výmene skúseností s použitím rôznych technických prostriedkov pri záchrane a verejnosť mala možnosť vidieť praktické ukážky zásahov horskej služby v neprístupnom teréne. 18. októbra Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu navštívili: predseda slovenskej časti poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu, štátny tajomník Ministerstva vnútra Slovenskej republiky Prof. JUDr. Vladimír Čečot, generálny konzul Slovenskej republiky v Krakove Dr. Ivan Horský a pani Oľga Marhulíková. 24. októbra sa v „Dome slovensko-poľského stretávania“ v Kežmarku uskutočnil v poradí už tretí seminár zameraný na podporu separovaného zberu na území EUT. Náplňou tohtoročného stretnutia bola prezentácia a konfrontácia dostupných audiovizuálnych propagačných materiálov, spracovaných jednotlivými mestami na území EUT a príprava spo- KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 w Europie, która odbyła się we francuskim Chambery. Konferencja zorganizowana została przez Europejskie Stowarzyszenie Reprezentantów Regionów Górskich w Brukseli. 13 czerwca podczas Walnego Zgromadzenia Polsko -Słowackiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie członkiem Rady Izby wybrany został Przewodniczący Komisji gospodarczej Związku Euroregion „Tatry” Jan Antoł. 29 lipca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyło się seminarium inaugurujące Polsko-Słowackie Targi Produktów Regionalnych i Tradycyjnych. Impreza ta po raz kolejny została zrealizowana przez Starostwo Powiatowe w Nowym Targu i w bieżącym roku współfinansowana była z Europejskiego Funduszu Rozowju Regionalnego w ramach mikroprojektów Programu Interreg III A Polska – Republika Słowacka. 24-25 sierpnia w zorganizowanym przez biuro Stowarzyszenia Region „Tatry” w Kieżmarku spotkaniu słowackich euroregionów Euroregiony spoločne w Nowym Smokowcu – Wysokich Tatrach uczestniczył Przewodniczący Rady Wendelin Haber. 7-8 września w Spiskiej Nowej Wsi w ramach VII Polsko-Słowackiego Forum Gospodarczego zorganizowanego przez Komisję gospodarczą Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” odbyła się konferencja międzynarodowa oraz targi polskich i słowackich produktów. 18-19 września podczas XI posiedzenia PolskoSłowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej w Wiśle, w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Wendelin Haber oraz Przewodniczący Rady Transgranicznego Związku Josef Repasky. zaprezentowane zostały transgraniczne projekty realizowane przez Euroregion „Tatry”. 20 i 26 września pracownicy biura Związku Euroregion „Tatry” przeprowadzili cykl 10 warsztatów dla uczniów Gimnazjum nr 1 w Nowym Targu. Podczas spotkań zorganizowanych w ramach lekcji poświęconych edukacji regionalnej przedstawiona została multimedialna prezentacja dotycząca funkcjonowania Euroregionu „Tatry“, jego struktury organizacyjnej i działalności, a także zasad dofinansowania projektów i najciekawszych przedsięwzięć zrealizowanych w ramach Programu Phare. 5 października w Kieżmarku w ramach projektu Udział Euroregionalnych Stowarzyszeń Słowacji w TASK ločného všeobecne použiteľného audiovizuálneho materiálu na podporu separovaného zberu. 15.-16. novembra sa riaditeľ kancelárie Antoni Nowak zúčastnil III. rokovania poľsko-slovenského okrúhleho stola na tému Modely podpory štátu voči európskej integrácii. Skúsenosti Poľska a Slovenska, zorganizovaného v Krakove Medzinárodným centrom kultúry. 15. novembra sa na pôde Euroregiónu Bíle Biele Karpaty v Trenčíne za účasti poradcu ministra výstavby a regionálneho rozvoja SR Viliama Cagalu, zástupcov Úradu trenčianskeho samosprávneho kraja a MV SR uskutočnilo stretnutie ERZ SR v rámci projektu „Účasť ERZ Slovenska v TASK FORCE“. 17. novembra sa na Čingove uskutočnil „Deň horskej služby“, ktorý bol venovaný zhodnoteniu roka 2006 z pohľadu záchrany v poľských a slovenských horách. Stretnutie sa konalo v rámci projektu „Euroregión „Tatry“ klenotnica prírodných krás“ podporeného MVRR SR. 30. novembra - 1. decembra sa v Liptovskom Mikuláši uskutočnili medzinárodné novinárske pracovné stretnutia „Poľsko Slovensko Európska únia“. Euroregión „Tatry“ reprezentovali predseda rady Wendelin Haber a riaditeľ kancelárie Antoni Nowak. Redaktor Andrzej Brzoza z Televízie Polonia predstavil na túto príležitosť špeciálne pripravený film o Euroregióne „Tatry“ s názvom „Slováci a Poliaci“. Pracovné stretnutia boli zorganizované Veľvyslanectvom Poľskej republiky v Bratislave, Honorárnym konzulátom Poľskej republiky v Liptovskom Mikuláši, mestom Liptovský Mikuláš v spolupráci s Euroregiónom „Tatry“ a Poľským inštitútom v Bratislave. 13. decembra sa v Dolnom Kubíne v rámci VI. slovensko-poľského hospodárskeho fóra uskutočnila konferencia pre predstaviteľov samospráv členov Euroregiónu „Tatry“. Mali možnosť získať informácie na tému možností využívania rozvojových fondov Európskej únie. Počas pracovného stretnutia pracovníci úradov práce a hospodárskych komôr z oboch strán hranice informovali o podmienkach zamestnania sa v Poľsku a na Slovensku. 18. decembra navštívila Stredisko poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu skupina predstaviteľov slovenských euroregiónov a VÚC Prešov a Žilina. Pracovníci kancelárie predstavili proces implementácie a spravovania mikroprojektov Euroregiónom „Tatry” v rámci Programu Interreg III A Poľsko 155 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 FORCE spotkali się przedstawiciele Forum Euroregionów Słowacji (FERS). Wymienili oni swoje doświadczenia i informacje o przygotowywanych projektach operacyjnych na lata 2007-2013 dla poszczególnych granic i uzgodnili dalsze wdrażanie projektu. 10 października w ramach projektu realizowanego przez Komisję ochrony środowiska Stowarzyszenia Region „Tatry” w Kieżmarku odbyło się seminarium na temat segregacji odpadów. Seminarium było przeznaczone dla przedstawicieli miast i gmin członkowskich Euroregionu „Tatry”, którzy mogli wymienić doświadczenia związane z segregacją odpadów. 10-11 października w ramach projektu realizowanego przez Komisję ochrony środowiska Euroregionu „Tatry” w Ośrodku Kolonijno-Wczasowym Urzędu Miasta Krakowa w Gołkowicach Górnych odbyło się dwudniowe spotkanie dzieci i młodzieży. Ze strony słowackiej uczestniczyli przedstawiciele szkół: ZŠ Ul. Ing. Kožucha Nowa Wieś Spiska, Gimnazjum P.O.H. Kieżmark, Gimnazjum Kukučínova 1 Poprad, ZŠ Letnej Poprad, Zespołu Szkół Średnich w Svicie, Gimnazjum w Liptovskim Mikulaszu, a także Przewodniczący Komisji ochrony środowiska, młodzieży i sportu, pracownicy biura Stowarzyszenia Region „Tatry” oraz przedstawicielka Przedsiębiorstwa Gospodarki Wodnej w Koszycach. Stronę polską reprezentowali przedstawiciele administracji, samorządu, Komisji ochrony środowiska, kierownictwo i uczniowie Zespołu Szkół Zawodowych ze Starego Sącza. 11-14 października w Liptowskim Mikulaszu w ramach realizowanego przez Miasto Liptowski Mikulasz projektu pt. Uczestnictwo młodzieży w działalności Euroregionu „Tatry” – seminarium kontaktowe dofinansowanego z Programu Interreg III A PL-SK odbyły się warsztaty dotyczące pozyskiwania funduszy europejskich na działalność młodzieży, w których uczestniczyła młodzież z terenu z terenu Euroregionu. 14-15 października w Czingowie w ramach projektu realizowanego przez Komisję ochrony środowiska Stowarzyszenia Region „Tatry”, a wspieranego przez Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego odbyło się spotkanie polskich i słowackich ochotniczych górskich służb ratowniczych. Podczas spotkania zaprezentowano sposoby ratowania w trudno dostępnym terenie górskim oraz wymieniono doświadczenia z użyciem w akcjach ratunkowych różnych środków technicznych. Odbył się również pokaz akcji ratowników. 18 października w Ośrodku Współpracy Polsko- 156 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Slovenská republika 2004 2006. V dňoch 17.-19. decembra zorganizovala kancelária ZRT v Kežmarku v rámci ďalšieho z celoslovenských projektov podporených prostredníctvom SPERA 2006 trojdňové pracovné stretnutie zástupcov ERZ SR, MVaRR SR, MV SR s návštevou Domu EUT v Nowom Targu, kde pracovné stretnutie pokračovalo predstavením modelu implementácie programu CBC Interreg III A fondu mikroprojektov. Na záver pracovného stretnutia bol účastníkom predstavený Dom SR/PL stretávania v Kežmarku. Z pracovného stretnutia bolo vyhotovené vyhlásenie účastníkov, adresované MVaRR SR. 2007 12. februára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy s názvom Zakopane a Tatry pred sto rokmi zo zbierok Tatranského národného parku. 28. februára rokoval v Nowom Targu XIII. kongres Združenia Euroregión „Tatry”, na ktorom bolo zvolené nové vedenie združenia na obdobie rokov 2007 2008. Predsedom rady bol opäť zvolený Wendelin Haber. Kongres schválil správu rady o činnosti v roku 2006 a správu revíznej komisie, prijal medzi svojich členov gminy Rytro a Jabłonku. Okrem toho kongres pozitívne ohodnotil realizáciu hlavných smerov činnosti na roky 2005 2006, zvolil delegátov na XIII. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”, zaviazal radu pripraviť Stratégiu rozvoja Euroregiónu „Tatry” na roky 2007 2013. Prijaté bolo taktiež uznesenie odporúčajúce strategický projekt s názvom Historicko-kultúrno-prírodná cesta okolo Tatier na spolufinancovanie v rámci Operačného programu cezhraničnej spolupráce Poľsko Slovenská republika na roky 2007 2013. 2. marca sa v Dolnom Kubíne uskutočnil XIII. kongres Združenia Región „Tatry”, ktorý schválil správy o činnosti Združenia Región „Tatry“ a revíznej komisie za rok 2006. Kongres prijal nových členov, ktorými sa stali obce: Brezovica, Demänovská Dolina, Dravce, Forbasy, Hraničné, Hranovnica, Hybe, Istebné, Kvačany, Liesek, Lučivná, Malá Franková, Nižná Boca, Orlov, Podtureň, Štrba, Važec, Vyšná Boca, Žaškov. Okrem toho kongres zvolil členov rady a predsedov odborných komisií. 16. marca rokoval v Nowom Targu XIII. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Kongres prijal správu rady o činnosti v roku 2006, správu Słowackiej w Nowym Targu gościli: Przewodniczący słowackiej części Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej Prof. JUDr. Vladimir Čečot, Konsul Generalny Republiki Słowackiej w Krakowie dr Ivan Horský oraz Pani Ol’ga Marhuliková. revíznej komisie, zvolil členov rady a revíznej komisie TZET. Kongres prijal uznesenia vo veci hlavných smerov činnosti, Stratégie rozvoja TZET na roky 2007 2013 a Historicko-kultúrno-prírodnej cesty okolo Tatier (cestné, pešie, cyklistické, lyžiarske, vzdelávacie, konské trasy). 17. apríla sa v Dome kultúry v Liptovskom Mikuláši uskutočnilo ukončenie v jeseni vyhlá24 października w Dosenej poľsko-slovenskej mu Spotkań Słowackovýtvarnej súťaže pre deti Spotkanie przedstawicieli Związku Euroregion „Tatry“ Polskich w Kieżmarku zors názvom Jánošík ľudový z Podsekretarzem Stanu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ganizowano trzecie już bohatier. Súťaž pripraviRepubliki Słowackiej Vladimirem Čečotem, seminarium na temat la kultúrna komisia ceKonsulem Generalnym Republiki Słowackiej w Krakowie wspierania segregacji zhraničného Združenia Ivanem Horským odpadów na obszarze Euroregión „Tatry“. Do Nowy Targ 18.10.2006 r., fot. arch. ZET Euroregionu „Tatry”. W kancelárií Euroregiónu trakcie seminarium prezentowano i konfrontowano „Tatry“ v Nowom Targu a Kežmarku prišlo 392 prác dostępne materiały audiowizualne propagujące tę zo Slovenska a 525 z Poľska. Porota odmenila 20 ideę, przygotowane przez poszczególne miasta Euautorov najlepších prác a vybrala 180 prác. Dňa 11. roregionu. Zajmowano się również przygotowaniem januára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce wspólnego, skierowanego do wszystkich zainteresov Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy 99 prác wanych, materiału audiowizualnego wspierającego detí z Poľska, vybraných porotou. Medzinárodné segregację odpadów. ukončenie súťaže sa uskutočnilo 17. apríla v Dome kultúry v Liptovskom Mikuláši, v ktorom boli všetky 15-16 listopada Dyrektor Biura Antoni Nowak odmenené a vybrané práce prezentované na spowziął udział w III obradach polsko-słowackiego ločnej výstave. okrągłego stołu na temat Modele mecenatu państwa wobec integracji europejskiej. Doświadczenie Polski 18. apríla sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolui Słowacji, zorganizowanego w Krakowie przez Miępráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy dzynarodowe Centrum Kultury. z cyklu Umelci pohraničia s názvom Židia v maľbe Karola Kostura. Na výstave predstavené obrazy, akva15 listopada w siedzibie Euroregionu „Bile – Białe rely, kresby tohto nowotargského naivného maliara Karpaty” w Trenczynie, z udziałem doradcy Ministra pochádzali zo zbierok Mestského strediska kultúry Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słov Nowom Targu a súkromných zbierok. Táto expowackiej Viliama Cagali, przedstawicieli trenczyńskiezícia bola pripravená v rámci projektu Združenia go urzędu marszałkowskiego i Ministerstwa Spraw Euroregión „Tatry” (Stretnutie siedmich kultúr poľskoWewnętrznych odbyło się spotkanie Stowarzyszeń slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Euroregionalnych Słowacji, poświęcone projektowi Jána Kantyho Pawluśkiewicza“), spolufinancovaného Udział Stowarzyszeń Euroregionalnych Słowacji w TASK z Programu Interreg III A PL-SK. Výstavu sprevádzala FORCE. prezentácia fotografií Martina Cahna s názvom Kameň na kameni, predstavujúca zachránené fragmen17 listopada w Czingowie zorganizowano Dzień ty materiálnej kultúry Židov na území Euroregiónu Horskiej Służby poświęcony ocenie roku 2006 w za„Tatry“. Pripravená bola združením „Spoločenstvo kresie akcji ratowniczych w górach polskich i słowaMyślenice“ v rámci mikroprojektu s názvom Mnohockich. Spotkanie odbyło się w ramach projektu Eukultúrne Tatry, zrealizovaného z Programu INTERREG roregion „Tatry” – skarbnicą piękna przyrody, wspieIII A Poľsko Slovenská republika. ranego przez Ministerstwo Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. 19.-20. apríla v Stredisku poľsko-slovenskej spolu- 157 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 30 listopada – 1 grudnia w Liptowskim Mikulaszu odbyły się międzynarodowe warsztaty dziennikarskie Polska – Słowacja – Unia Europejska. Euroregion „Tatry“ reprezentowali Przewodniczący Rady Wendelin Haber oraz Dyrektor Biura Antoni Nowak. Redaktor Andrzej Brzoza z Telewizji Polonia zaprezentował przygotowany specjalnie na tę okazję film o Euroregionie „Tatry“ pt. Polacy i Słowacy. Warsztaty zorganizowane zostały przez Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie, Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Liptowskim Mikulaszu, Miasto Liptowski Mikulasz we współpracy z Euroregionem „Tatry“ i Instytutem Polskim w Bratysławie. práce v Nowom Targu Združenie Euroregión „Tatry” zorganizovalo medzinárodnú vedeckú konferenciu s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia. Zúčastnili sa jej početní predstavitelia rôznych oblastí vedy a umenia z Poľska a Slovenska. Konferencia zrealizovaná v rámci projektu Združenia Euroregión „Tatry” (Stretnutie siedmich kultúr poľskoslovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“), spolufinancovaného z Programu Interreg III A PL-SK, bola pokusom o zosumarizovanie a systematizovanie súčasnej profesionálnej vedy o problematike kultúrneho dedičstva poľsko-slovenského pohraničia. Rady z działalności w roku 2006 oraz Sprawozdanie Komisji rewizyjnej, przyjął w poczet członków gminy: Rytro i Jabłonkę. Ponadto Kongres pozytywnie ocenił realizację głównych kierunków działania na lata 2005-2006, wybrał delegatów na XIII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry“, zobowiązał Radę do przygotowania Strategii Rozwoju Euroregionu „Tatry“ na lata 2007-2013. Podjęta została również uchwała rekomendująca strategiczny projekt pt. Historyczno-kulturowo-przyrodniczy Szlak dookoła Tatr do dofinansowania w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Polska-Republika Słowacka na lata 2007-2013. ón „Tatry” s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľskoslovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“. Zúčastnili sa ich mladí adepti hudby z Poľska a Slovenska. Hudobné stretnutia zakončil dňa 30. júna na nádvorí hradu v Nedeci (Niedzica) pod vedením Haliny Jarczyk koncert Komorného orchestra Beethovenovej akadémie v Krakove a sólistov: Elżbiety Towarnickej soprán, Andrzeja Bieguna barytón a Jacka Wójcického tenor. Koncertu predchádzala o deň skôr prednesená prednáška dr. hab. Anny Burzyńskej z Jagelonskej univerzity v Krakove s názvom Jan Kanty Pawluśkiewicz totálny umelec. 13 grudnia w Dolnym Kubinie w ramach VI Słowacko-Polskiego Forum Gospodarczego odbyła się konferencja dla przedstawicieli samorządów – członków Euroregionu „Tatry“. Mogli oni uzyskać informację na temat możliwości korzystania z funduszy unijnych. Podczas warsztatów pracownicy urzędów pracy oraz izb gospodarczych po obu stronach granicy informowali na temat warunków zatrudnienia w Polsce i na Słowacji. 19. apríla sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila prezentáciu albumu s názvom Nowy Targ. Obrázky z mestečka dvoch kultúr, ktorého autorkou je Anna Majorczyk. Táto kniha je propozíciou uskutočnenia putovania v čase. V nej zozbierané rytiny, obrazy, staré fotografie a pohľadnice predstavujú Nowy Targ a jeho obyvateľov, Poliakov a Židov, od konca XVIII. storočia do 2. svetovej vojny. Publikácia bola vydaná v rámci projektu Združenia Euroregión „Tatry” (Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“), spolufinancovaného z Programu Interreg III A PL-SK. 2 marca w Dolnym Kubinie odbył się XIII Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”, który zatwierdził Sprawozdania z działalności Stowarzyszenia Region „Tatry” i Komisji rewizyjnej za rok 2006. Kongres przyjął nowych członków wsie: Brezovica, Demänovská Dolina, Dravce, Forbasy, Hraničné, Hranovnica, Hybe, Istebné, Kvačany, Liesek, Lučivná, Malá Franková, Nižná Boca, Orlov, Podtureň, Štrba, Važec, Vyšná Boca, Žaškov. Ponadto Kongres, wybrał członków Rady oraz Przewodniczących Komisji problemowych. 2.-3. júla sa v Bardejove uskutočnilo XII. zasadnutie poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie pre cezhraničnú spoluprácu, ktorého sa zúčastnil predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber. Komisia sa obrátila na predstaviteľov rezortov dopravy Malopoľského vojvodstva, Prešovského kraja a Euroregiónu „Tatry” vo veci vytvorenia podmienok na lepšie využitie letiska Poprad-Tatry, ktoré je „bránou do regiónu Tatier“, vrátane mesta Zakopane. Počas zasadnutia komisie slovenská strana oznámila iniciatívu, aby štáty na Schengenskej hranici (Poľsko, Slovensko a Maďarsko) začali negociácie týkajúce sa zjednotenia zásad malého pohraničného styku s Ukrajinou. 17-19 grudnia biuro Stowarzyszenia Region „Tatry” w Kieżmarku, realizując projekt finansowany ze środków Programu SPERA 2006, zorganizowało trzydniowe spotkanie przedstawicieli Euroregionalnych Stowarzyszeń Słowacji, Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej połączone z wizytą w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu. Pracownicy nowotarskiego biura Euroregionu „Tatry” przedstawili procedury wdrażania i zarządzania przez Euroregion „Tatry” mikroprojektami w ramach Programu Interreg III A Polska – Republika Słowacka 2004-2006. Na zakończenie spotkania uczestnicy odwiedzili również Dom Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku i przygotowali oświadczenie adresowane do Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego. 2007 12 lutego w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy pt. Zakopane i Tatry przed stu laty ze zbiorów Tatrzańskiego Parku Narodowego. 28 lutego w Nowym Targu obradował XIII Kongres Związku Euroregion „Tatry“ na którym wybrano nowe władze Związku na kadencję 2007-2008. Przewodniczącym Rady ponownie został wybrany Wendelin Haber. Kongres zatwierdził Sprawozdanie 158 9. mája rada cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” zvolila pracovnú komisiu pre spracovanie Stratégie rozvoja Euroregiónu „Tatry” na roky 2007 2013, ktorej predsedom sa stal pán Peter Burian a podpredsedom Bogusław Waksmundzki. Členmi komisie boli riaditelia kancelárií Euroregiónu „Tatry” Antoni Nowak a Milan Nevlazla, ako aj predsedovia a podpredsedovia pracovných komisií cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“. Rada zaviazala kanceláriu v Kežmarku spoločne spracovať projekt spomínanej stratégie a jeho predloženie do Programu SPERA. Členovia rady zvolili taktiež poľsko-slovenskú komisiu pre Európske zoskupenia územnej spolupráce, ktorej úlohou bolo vykonať analýzy možnosti pretransformovania cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” na Európske zoskupenie územnej spolupráce a pripraviť zodpovedajúce dokumenty. Predsedom tejto komisie sa stal Wendelin Haber a podpredsedom Ivan Budiak. 27.-30. júna sa v Krakove a Nedeci uskutočnili hudobné stretnutia s názvom Motívy rôznych kultúr poľsko-slovenského pohraničia v skladateľskej tvorbe Jana Kantyho Pawluśkiewicza, zorganizované Združením Euroregión „Tatry” spoločne s gminou Nižné Lapše (Łapsze Niżne) v rámci projektu Združenia Euroregi- 16 marca w Nowym Targu obradował XIII Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry“. Kongres przyjął Sprawozdanie Rady z działalności w 2006 roku, Sprawozdanie Komisji rewizyjnej, powołał członków Rady i Komisji rewizyjnej TZET. Kongres przyjął uchwały w sprawie głównych kierunków działania, Strategii Rozwoju TZET na lata 2007-2013 oraz Historyczno-kulturowo-przyrodniczego Szlaku dookoła Tatr (trasy drogowe, piesze, rowerowe, narciarskie, edukacyjne, konne). 17 kwietnia w Domu Kultury w Liptowskim Mikulaszu odbył się finał ogłoszonego jesienią 2006 roku przez Komisję kultury Transgranicznego Związku Euroregionu „Tatry“ polsko-słowackiego konkursu plastycznego dla dzieci pt. Janosik – bohater ludowy. Do biur Euroregionu „Tatry“ w Nowym Targu i Kieżmarku wpłynęło 392 prac ze Słowacji i 525 z Polski. Jury nagrodziło autorów 20 najlepszych prac i wyróżniło 180. Dnia 11 stycznia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu, odbył się wernisaż wystawy 99 prac dzieci z Polski, wybranych przez jury. Międzynarodowy finał konkursu odbył się 17 kwietnia w Domu Kultury w Liptowskim Mikulaszu, w którym wszystkie nagrodzone i wyróżnione prace zostały zaprezentowane na wspólnej wystawie. 18 kwietnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowa- 6. júla bol slávnostným prestrihnutím pásky otvorený Dom slovensko-poľského stretávania Euroregiónu „Tatry“. Slávnosť poctili svojou účasťou viacerí vzácni hostia: Dušan Čaplovič vicepremiér Slovenskej republiky, Vladimír Čečot štátny tajomník Ministerstva vnútra Slovenskej republiky, Viliam Cagala poradca ministra Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja Slovenskej republiky, Dušan Galis poslanec parlamentu Slovenskej republiky, Bogdan Wrzochalski, charge d’affaires Veľvyslanectva Poľskej republiky v Bratislave, Oľga Marhulíková z Ministerstva vnútra Slovenskej republiky, predstavitelia Poľského inštitútu v Bratislave, predseda rady Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber, členovia Združenia Euroregión „Tatry”, poslanci mesta Kežmarok. V miestnostiach Domu slovensko-poľského stretávania sa uskutočnila vernisáž výstavy tvorby Jána Skupina, jedného zo zakladateľov Euroregiónu „Tatry”. 9. júla sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy z cyklu Umelci pohraničia s názvom Maľba Nikifora Krynického a sochárstvo Edwarda Sutora. Výstava bola pripravená v rámci projektu Združenia Euroregión „Tatry” s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po 159 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ckiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, spolufinancovaného z cyklu Artyści pogranicza pt. Żydzi w malarstwie Karoz Programu Interreg III A PL-SK. la Kostura. Zaprezentowane na wystawie obrazy, 9. augusta sa v Stredisku akwarele i rysunki tego poľsko-slovenskej sponowotarskiego malarza lupráce v Nowom Targu naiwnego pochodziły uskutočnila vernisáž výze zbiorów Miejskiego stavy z cyklu Umelci poOśrodka Kultury w Nohraničia s názvom Maľba wym Targu oraz kolekcji a kresba Ladislava Medprywatnych. Ekspozycja ňanského a gel-art Jana ta została przygotowana Kantyho Pawluśkiewicza. w ramach dofinansowaObrazy, kre-sby a akvarenego z Programu Interly Ladislava Medňanskéreg III A PL-SK projekho, vynikajúceho predtu Związku Euroregion staviteľa stredoeuróp„Tatry“ pt. Spotkanie skeho výtvarného umesiedmiu kultur pogranicza nia prelomu XIX. a XX. Wernisaż wystawy pt. „Janosik – bohater ludowy”, Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, polsko-słowackiego „Od storočia, pochádzajúce 11.01.2007 r., fot. arch. ZET Ladislava Mednyánszkeho zo zbierok Galérie Petdo Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Wystawie towarzyra Michala Bohúňa v Liptovskom Mikuláši, Múzea szyła prezentacja fotografii Martina Cahna pt. Kamień v Kežmarku, Oravskej galérie v Dolnom Kubíne na kamieniu, prezentua Galérie umelcov Spijąca ocalałe do dziś na ša v Spišskej Novej Vsi, obszarze Euroregionu boli v Poľsku predsta„Tatry” ślady kultury mavené po prvýkrát. Na terialnej Żydów. Została druhej strane, Jan Kanty ona przygotowana przez Pawluśkiewicz predstavil Stowarzyszenie „Wspólsvoje maľby z cyklu Vivat nota Myślenice” w rahieroglyfy, vytvorené orimach mikroprojektu pt. ginálnou technikou gelWielokulturowe Tatry zreartu. Táto spoločná výsalizowanego z Programu tava dvoch umeleckých INTERREG IIIA Polska – patrónov projektu ZdruRepublika Słowacka. ženia Euroregión „Tatry” s názvom Stretnutie 19-20 kwietnia w Ośsiedmich kultúr poľskoWernisaż wystawy pt. „Janosik – bohater ludowy”, rodku Współpracy Polsko slovenského pohraničia Liptowski Mikulasz 17.04.2007 r., fot. arch. ZET -Słowackiej w Nowym „Od Ladislava MedňanskéTargu Związek Euroregion „Tatry“ zorganizował Mięho po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“ tvorila zhrnutie dzynarodową Konferencję Naukową pt. Spotkanie realizácie projektu. siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego. Uczestniczyli w niej liczni przedstawiciele różnych dziedzin 10. októbra sa v Gołkowiciach pri Nowom Sączi nauki i sztuki z Polski i Słowacji. Konferencja zrealizouskutočnila poľsko-slovenská konferencia Biomoniwana w ramach dofinansowanego z Programu Intertoring rieky Poprad, zorganizovaná Združením Regireg III A PL-SK projektu Związku Euroregion „Tatry“ ón „Tatry”, komisiou ochrany životného prostredia Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego a komisiou športu a mládeže. Počas konferencie „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśštudenti a učitelia poľských a slovenských škôl predkiewicza” była próbą zebrania i usystematyzowania stavili výsledky výskumu akosti vody v rieke Poprad, współczesnej profesjonalnej wiedzy na temat dzietrvajúceho 3 roky. dzictwa kulturowego pogranicza polsko-słowackiego. 11.-14. októbra sa v Liptovskom Mikuláši v rámci 19 kwietnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowaprojektu s názvom Účasť mládeže na činnosti Eurockiej w Nowym Targu odbyła się promocja albumu regiónu „Tatry“ kontaktný seminár, realizovaného pt. Nowy Targ. Obrazki z miasteczka dwóch kultur aumestom Litovský Mikuláš a spolufinancovaného 160 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 torstwa Anny Majorczyk. Książka ta jest propozycją odbycia wędrówki w czasie. Zebrane w niej ryciny, obrazy, stare fotografie i karty pocztowe pokazują Nowy Targ i jego mieszkańców, Polaków i Żydów, od końca XVIII w. do II wojny światowej. Publikacja wydana została w ramach dofinansowanego z Programu Interreg III A PL-SK projektu Związku Euroregionu „Tatry“ pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. 9 maja Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” powołała Komisję roboczą ds. opracowania Strategii Rozwoju Euroregionu „Tatry” na lata 20072013, której przewodniczącym został Pan Peter Burian a Wiceprzewodniczącym Bogusław Waksmundzki. Członkami Komisji byli Dyrektorzy Biur Euroregionu „Tatry” Antoni Nowak i Milan Nevlazla oraz Przewodniczący i Wiceprzewodniczący Komisji problemowych Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Rada zobowiązała biuro w Kieżmarku do wspólnego opracowania projektu Strategii i złożenia go do Programu SPERA. Członkowie Rady powołali również polsko-słowacką Komisję ds. Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej, której zadaniem było dokonanie analizy możliwości przekształcenia Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” w Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej oraz przygotowanie odpowiednich dokumentów. Przewodniczącym tej Komisji został Wendelin Haber, a Wiceprzewodniczącym Ivan Budiak. 27-30 czerwca w Krakowie i Niedzicy odbyły się zorganizowane przez Związek Euroregion „Tatry“ wspólnie z Gminą Łapsze Niżne w ramach projektu Związku Euroregion „Tatry“ pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” warsztaty muzyczne zatytułowane Motywy rożnych kultur pogranicza polsko-słowackiego w twórczości kompozytorskiej Jana Kantego Pawluśkiewicza. Uczestniczyli w nich młodzi adepci muzyki z Polski i Słowacji. Warsztaty zwieńczył w dniu 30 czerwca koncert na dziedzińcu Zamku w Niedzicy w wykonaniu Orkiestry Kameralnej Akademii Beethovenowskiej w Krakowie pod kierunkiem Haliny Jarczyk oraz solistów: Elżbiety Towarnickiej – sopran, Andrzeja Bieguna – baryton i Jacka Wójcickiego – tenor. Koncert poprzedził wygłoszony dzień wcześniej wykład dr hab. Anny Burzyńskiej z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie zatytułowany Jan Kanty Pawluśkiewicz – artysta totalny. 2-3 lipca w Bardejowie odbyło się XII posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. z Programu Interreg III A PL-SK uskutočnili pracovné stretnutia, týkajúce sa získavania prostriedkov z európskych fondov na činnosť mládeže, ktorých sa zúčastnila mládež z územia Euroregiónu „Tatry“. 15.-16. októbra sa v Slovenskom raji uskutočnil vedecký seminár, týkajúci sa ochrany prírody v národných parkoch na území Euroregiónu „Tatry“, ktorého organizátorom bola komisia ochrany životného prostredia Združenia Región „Tatry“. Seminára sa zúčastnili študenti a učitelia poľských a slovenských stredných škôl. 24. októbra sa v Kežmarku uskutočnila konferencia na tému triedenia odpadov, ktorú zorganizovala komisia ochrany životného prostredia Združenia Región „Tatry“. Na konferencii sa zúčastnili predstavitelia poľských a slovenských miestnych samospráv a firmy zaoberajúce sa separovaním a zužitkovaním odpadov po oboch stranách hranice. 3. decembra navštívili Dom slovensko-poľských stretnutí v Kežmarku: prezident Poľskej republiky Lech Kaczyński a prezident Slovenskej republiky Ivan Gašparovič. Na stretnutí sa zúčastnili taktiež manželky oboch prezidentov, veľvyslanec Slovenskej republiky v Poľsku František Ružička, chargé d’affaires dr. Bogdan Wrzochalski, honorárny konzul PR na Slovensku Tadeusz Frąckowiak a členovia rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Vzácnych hostí privítali chlebom a soľou: predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry” Wendelin Haber a podpredseda Ivan Budiak, taktiež primátor mesta Kežmarok Igor Šajtlava. Prezidenti si spoločne s prvými dámami prezreli výstavu starých tatranských fotografií s názvom Fotografia tatranského regiónu. Počas stretnutia primátor Kežmarku priblížil históriu mesta, predstavitelia Združenia Euroregión „Tatry” hovorili o trinásťročnej činnosti Euroregiónu „Tatry“. Prezident Poľskej republiky Lech Kaczyński a prezident Slovenskej republiky Ivan Gašparovič sa vo svojich vystúpeniach dotkli témy významu euroregiónov v širšom európskom kontexte. Počas tlačovej konferencie prezidenti Lech Ka-czyński a Ivan Gašparovič vyjadrili uznanie činnosti Euroregiónu „Tatry”. Ubezpečili, že naďalej budú podporovať a rozvíjať spoluprácu medzi Poľskom a Slovenskom. 4. decembra sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila prezentácia špeciálneho vydania poľsko-slovenskej ročenky „Poľsko-slovenské pohraničie“, pripravenej v rámci projektu s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľskoslovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po 161 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Współpracy Transgranicznej w którym uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry“ Wendelin Haber. Komisja zwróciła się do przedstawicieli resortów transportu, województwa małopolskiego, kraju preszowskiego i Euroregionu „Tatry” o tworzenie warunków do lepszego wykorzystania lotniska Poprad – Tatry, będącego „bramą do regionu Tatr” w tym miasta Zakopane. Podczas posiedzenia Komisji strona słowacka zgłosiła inicjatywę, aby państwa na granicy Schengen (Polska, Słowacja i Węgry) rozpoczęły negocjacje dotyczące ujednolicenia zasad małego ruchu granicznego z Ukrainą . 6 lipca w Kieżmarku uroczystym przecięciem wstęgi został otwarty Dom Spotkań Słowacko-Polskich Euroregionu „Tatry”. Uroczystość zaszczyciło swoją obecnością wielu ważnych gości: Dušan Čaplovič Wicepremier Republiki Słowackiej, Vladimír Čečot Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej, Viliam Cagala Radca Ministra Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju regionalnego Republiki Słowackiej, Dušan Galis Poseł do Parlamentu Republiki Słowackiej, Bogdan Wrzochalski Charge d’affaires Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie, Oľga Marhulíková z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej, przedstawiciele Instytutu Polskiego w Bratysławie, Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, członkowie Związku Euroregion „Tatry”, radni miasta Kieżmark. W pomieszczeniach Domu Spotkań Słowacko-Polskich odbył się wernisaż wystawy twórczości Jana Skupina, jednego z założycieli Euroregionu „Tatry”. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Jána Kantyho Pawluśkiewicza“. Stretnutie sprevádzala vernisáž výstavy fotografií Kazimierza Gajewského s názvom Momentky z Kežmarku. V noci z 20. na 21. decembra Poľsko a Slovensko vstúpili do Schengenského priestoru. Tento historický moment poľskí a slovenskí gorali privítali originálnym spôsobom. Na hraničných priechodoch Łysa Polana Javorina, Chyżne Trstená, Chochołów Suchá Hora, Niedzica Lysá nad Dunajcom, Piwniczna Mníšek nad Popradom v prítomnosti predstaviteľov miestnej a regionálnej štátnej správy a samosprávy i tisícov obyvateľov a turistov boli prerezané hraničné závory. Zapálené boli symbolické vatry a na nebi sa rozžiarili ohňostroje. 21. decembra ráno sa v Sromowcach Niżnych a Červenom Kláštore uskutočnilo zasadnutie rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”, na ktorom bola prijatá Deklarácia pri príležitosti vstupu Poľskej a Slovenskej republiky do Schengenského priestoru. 2008 18. januára sa predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber zúčastnil slávností spätých s piatym výročím činnosti Honorárneho konzulátu Poľskej republiky v Liptovskom Mikuláši. 25. januára sa riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ Antoni Nowak zúčastnil na stretnutí zorganizovanom Ministerstvom regionálneho rozvoja týkajúcom sa hodnotenia programov Interreg III s osobitým zreteľom na Wystawa z cyklu „Artyści pogranicza” 9 lipca w Ośrodku postavenie a úlohy marpt. „Malarstwo Nikifora Krynickiego i rzeźba Edwarda Sutora”, Współpracy Polsko-Słošálkovských úradov, vojOśrodek Współpracy Polsko-Słowackiej wackiej w Nowym Targu vodských úradov a eurow Nowym Targu, 09.07.2007 r., fot. arch. ZET odbył się wernisaż wystaregiónov. Počas stretnutia wy z cyklu Artyści pogranicza pt. Malarstwo Nikifora bol zhodnotený stav prípravy programov Európskej Krynickiego i rzeźba Edwarda Sutora. Wystawa została územnej spolupráce, Nástroja európskeho susedstva przygotowana w ramach dofinansowanego z Proa partnerstva s účasťou Poľska a zvlášť boli predgramu Interreg III A PL-SK projektu Związku Eurostavené kompetencie a úlohy maršálkovských úraregion „Tatry“ pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranidov, vojvodských úradov a euroregiónov v realizácii cza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho Programov európskej cezhraničnej spolupráce a Nádo Jana Kantego Pawluśkiewicza”. stroja európskeho susedstva a partnerstva. 9 sierpnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej odbył się wernisaż wystawy z cyklu Artyści pogranicza 162 29. januára sa v Poprade konal XIV. kongres Združenia Región „Tatry“. Predseda Rady ZRT Ing. Ivan pt. Malarstwo i rysunek Ladislava Mednyánszkeho oraz żel-art Jana Kantego Pawluśkiewicza. Obrazy, rysunki i akwarele Ladislava Mednyánszkého, wybitnego przedstawiciela środkowoeuropejskiego malarstwa przełomu XIX i XX wieku pochodzące ze zbiorów Galerii Petra Michala Bohuna w Liptowskim Mikulaszu, Muzeum w Kieżmarku, Orawskiej Galerii w Dolnym Kubinie oraz Galerii umelcov Spiša w Spiskiej Nowej Wsi zaprezentowane zostały w Polsce po raz pierwszy. Natomiast Jan Kanty Pawluśkiewicz pokazał swoje prace malarskie z cyklu Vivat hieroglify wykonane oryginalną techniką żel-artu. Ta wspólna wystawa dwóch patronów artystycznych projektu Związku Euroregion „Tatry“ pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” stanowiła podsumowanie realizacji projektu. 10 października w Gołkowicach koło Nowego Sącza odbyła się polsko-słowacka konferencja Biomonitornig rzeki Poprad zorganizowana przez Stowarzyszenie Region „Tatry”, Komisję ochrony środowiska oraz Komisję sportu i młodzieży. Podczas konferencji uczniowie i nauczyciele polskich i słowackich szkół przedstawili wyniki prowadzonych przez 3 lata badań jakości wody w rzece Poprad. 11-14 października w Liptowskim Mikulaszu w ramach realizowanego przez Miasto Liptowski Mikulasz projektu pt. Uczestnictwo młodzieży w działalności Euroregionu „Tatry” – seminarium kontaktowe dofinansowanego z Programu Interreg III A PL-SK odbyły się warsztaty dotyczące pozyskiwania funduszy europejskich na działalność młodzieży, w których uczestniczyła młodzież z terenu Euroregionu. 15-16 października w Słowackim Raju odbyło się seminarium naukowe dotyczące ochrony przyrody w parkach narodowych na terenie Euroregionu „Tatry”, którego organizatorem była Komisja ochrony środowiska Stowarzyszenia Region „Tatry”. W seminarium uczestniczyli uczniowie i nauczyciele polskich i słowackich szkół średnich. 24 października w Kieżmarku odbyła się konferencja na temat segregacji odpadów, którą zorganizowała Komisja ochrony środowiska Stowarzyszenia Region „Tatry“. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele polskich i słowackich samorządów lokalnych oraz firmy zajmujące si segregacją i utylizacją odpadów po obu stronach granicy. 3 grudnia w Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku gościli: Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Lech Kaczyński oraz Prezydent Republiki Słowa- Budiak predniesol Správu o činnosti Združenia Región „Tatry“ za rok 2007, riaditeľ kancelárie ZRT p. Nevlazla Správu o činnosti kancelárie Združenia Región „Tatry“ za rok 2007 a predseda Revíznej komisie ZRT p. Lojek Správu Revíznej komisie za rok 2007. XIV. kongresu ZRT sa okrem primátorov a starostov členských miest a obcí zúčastnili aj pán Dušan Čaplovič, Bogdan Wrzochalski, Tadeusz Frackowiak, Oľga Marhulíková a zástupca EUT v Nowom Targu. Novou predsedníčkou Komisie cestovného ruchu a turistiky sa stala Ing. Marta Jančoková. 12. februára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž fotografickej výstavy SCHENGEN 2007 na poľsko-slovenskej hranici. Na fotografiách vyhotovených v noci z 20. na 21. decembra poľskí a slovenskí autori Marek Dlapa, Kazimierz Gajewski, Štefan Ižo, Peter Kralovenský, Ondrej Maitner, Sylwester Pytel, Piotr Rayski-Pawlik, Stanislav Surový, Marek Szuba, Stanisław Zachwieja zvečnili slávnosti späté so vstupom Poľska a Slovenska do Schengenského priestoru. 26. februára sa predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber zúčastnil v Krakove slávnostného podpísania Memoranda o spolupráci a porozumení medzi Malopoľským vojvodstvom a Prešovským samosprávnym krajom. 28. februára v Nowom Targu zasadal XIV. kongres Združenia Euroregión „Tatry“. Rada a revízna komisia predstavili svoje správy za rok 2007. Kongres prijal medzi členov Euroregiónu „Tatry“ gminu Jodłownik. Delegáti pozitívne zhodnotili Spoločnú poľsko-slovenskú stratégiu rozvoja Euroregiónu „Tatry“ na roky 2008 2015, ktorú sa rozhodli predložiť na schválenie XIV. kongresu cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“. Delegáti prijali uznesenie vo veciach členských príspevkov a zápisného, zmeny Štatútu Združenia Euroregión „Tatry“ a volieb delegátov na XIV. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“. 12. marca sa v Zakopanom uskutočnilo prvé stretnutie Monitorovacieho výboru programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. Rokovaniu predsedala ministerka regionálneho rozvoja Elżbieta Bieńkowska, reprezentujúca inštitúciu, ktorá spravuje program. Počas stretnutia monitorovacieho výboru boli potvrdené programové dokumenty: Poriadok monitorovacieho výboru, príručka programu, žiadosť o spolufinancovanie projektu spolu s inštrukciou, kritériá výberu projektu a rozpočet technickej pomoci. Okrem toho bolo dohodnuté, že konferencia otvárajúca program 163 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ckiej Ivan Gašparovič. W spotkaniu uczestniczyły taksa uskutoční dňa 22. 4. 2008 v Krakove. Na zasadże małżonki obu prezydentów, Ambasador Repubnutí sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión liki Słowackiej w Polsce „Tatry“ Wendelin Haber, František Ružička, Chargé riaditeľ kancelárie Zdrud’affaires a.i. Radcy Miniženia Euroregión „Tatry“ stra dr Bogdan WrzochalAntoni Nowak a riaditeľ ski, Konsul Honorowy RP kancelárie Združenia Rena Słowacji Tadeusz Frągión „Tatry“ Milan Neckowiak oraz członkowie vlazla. Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Ta28. marca v Spišskej Notry“. Dostojnych gości vej Vsi rokoval XIV. konpowitali chlebem i solą gres cezhraničného ZdruPrzewodniczący Rady ženia Euroregión „Tatry“ Transgranicznego Związza účasti hostí, okrem ku Euroregion „Tatry“ iných, pána Bogdana Wendelin Haber i WiWrzochalského, chargé Powitanie chlebem i solą Prezydentów Rzeczypospolitej Polskiej ceprzewodniczący Ivan d´affaires VeľvyslanecLecha Kaczyńskiego z małżonką Budiak oraz Burmistrz tva Poľskej republiky i Republiki Słowackiej Ivana Gašparoviča z małżonką przed Domem Spotkań Słowacko-Polskich Euroregionu „Tatry” Miasta Kieżmark Igor v Bratislave a pani Oľgy w Kieżmarku, 03.12.2007 r., fot. arch. ZRT Šajtlava. Prezydenci wraz Marhulíkovej z Ministerz pierwszymi damastva vnútra Slovenskej remi obejrzeli wystawę starych fotografii tatrzańpubliky. Kongres prijal správy rady a revíznej komiskich pt. Fotografia regionu tatrzańskiego. Podczas sie za rok 2007 a prijal Spoločnú poľsko-slovenskú spotkania Burmistrz Kieżmarku przybliżył historię stratégiu rozvoja Euroregiónu „Tatry“ na roky 2008 miasta, przedstawicie2015. Kongres prijal tiež le Euroregionu „Tatry“ uznesenie vo veci Európmówili o trzynastoletniej skych zoskupení územnej działalności Euroregiospolupráce, v ktorom zanu. Prezydenci Rzeczyviazal radu a ňou vytvopospolitej Polskiej Lech renú pracovnú skupinu Kaczyński oraz Republiki EZUS-u k priebežnému Słowackiej Ivan Gašpamonitorovaniu legislatívrovič w swoich wystąneho procesu EZUS-u na pieniach poruszyli temat poľskej i slovenskej straznaczenia euroregionów ne a k príprave príslušw szerszym europejskim ných dokumentov a nákontekście. Podczas konvrhov na rokovanie XV. ferencji prasowej Prekongresu cezhraničného zydenci Lech Kaczyński Združenia Euroregión „Taoraz Ivan Gašparovič try“, ak parlamenty PR Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński wyrazili uznanie dla dzia- i Republiki Słowackiej Ivan Gašparovič z małżonkami w czasie wizyty a SR prijmú príslušné záw Domu Spotkań Słowacko-Polskich Euroregionu „Tatry” łalności Euroregionu „Takony. Okrem toho bolo w Kieżmarku, 03.12.2007 r., fot. arch. ZRT try“. Zapewnili, że nadal prijaté uznesenie vo veci będą wspierać i rozwijać współpracę pomiędzy PolOperačného programu cezhraničnej spolupráce ską a Słowacją. PL-SK 2007 2013 v Euroregióne „Tatry“, v ktorom kongres zaviazal kancelárie Euroregiónu „Tatry“ 4 grudnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej v Nowom Targu a Kežmarku k príprave a predložew Nowym Targu odbyła się promocja specjalnego niu spoločných žiadostí o spolufinancovanie projekwydania polsko-słowackiego rocznika Pogranicze tov: Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského Polsko-Słowackie przygotowanego w ramach propohraničia a INFOTATRY sieť informačnej spolujektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko práce medzi Združením Euroregión „Tatry“ v No-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana wom Targu, Združením Región „Tatry“ v Kežmarku Kantego Pawluśkiewicza“. Spotkaniu towarzyszyły a Združením Orava v Dolnom Kubíne. Delegáti vo wernisaż wystawy fotografii Kazimierza Gajewskiego vyššie spomínanom uznesení vyslovili znepokojenie, 164 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 pt. Migawki z Kieżmarku. že Euroregión „Tatry“ ako dôležitý a plnoprávny subjekt Operačného programu cezhraničnej spolupráce W nocy z 20 na 21 grudnia Polska i Słowacja weszły PL-SK 2007 2013 je obchádzaný Maršálkovským do strefy Schengen. Ten historyczny moment polscy úradom Malopoľského vojvodstva a úradmi VÚC i słowaccy górale powiPrešov a Žilina pri tvorbe tali w oryginalny sposób. a realizácii cezhraničnej Na przejściach graniczspolupráce na poľskonych Łysa Polana - Jaslovenskom pohraničí. worzyna, Chyżne - TrsteKongres s ľútosťou konna, Chochołów - Sucha štatoval, že Ministerstvo Hora, Niedzica - Łysa regionálneho rozvoja nad Dunajcem, Piwniczplniace funkciu inštitúna - Mniszek nad Popracie spravujúcej program dem, w obecności władz nepredstavilo poľskú lokalnych i regionalnych, jazykovú verziu progratysięcy mieszkańców mu, ktorý Európska koi turystów przecięto szlamisia schválila dňa 20. bany graniczne. Zapło12. 2007. V predmetnęły symboliczne watry, nom uznesení sa kongres Wejście Polski i Słowacji do strefy Schengen. a na niebie rozbłysły faobrátil na Ministerstvo Wiceprzewodniczący Samorządowego Kraju Preszowskiego jerwerki. Natomiast 21 výstavby a regionálneMilan Baran i Marszałek Województwa Małopolskiego grudnia rano w Sromowho rozvoja Slovenskej Marek Nawara przecinają szlaban cach Niżnych i Czerworepubliky o umožnenie na polsko-słowackim przejściu granicznym Łysa Polana - Jaworina, 20/21.12.2007 r. fot. S. Pytel nym Klasztorze odbyło Združeniu Región „Tatry“ się posiedzenie Rady v Kežmarku podieľať sa Transgranicznego Związku Euroregion Tatry, na któna spravovaní mikroprojektov v rámci Programu cerym przyjęto Deklarację z okazji wejścia Rzeczypospolizhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. tej Polskiej i Republiki Słowackiej do strefy Schengen. 22. apríla v aule Collegium Novum Jagelonskej univerzity v Krakove Ministerstvo regionálneho roz2008 voja zorganizovalo konferenciu otvárajúcu Program cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská 18 stycznia Przewodniczący Rady Związku Eurorepublika 2007 2013, ktorej sa zúčastnili predseda region „Tatry” Wendelin Haber uczestniczył w urorady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber czystościach związanych z jubileuszem 5-lecia dziaa riaditeľ kancelárie združenia Antoni Nowak. łalności Konsulatu Honorowego Rzeczypospolitej Polskiej w Liptowskim Mikulaszu. 25.-26. apríla sa predseda Komisie turistiky cezhraničného združenia Euroregión „Tatry“ Czesław Boro25 stycznia Dyrektor biura Związku Euroregion „Tawicz zúčastnil na 3. poľsko-slovenských novinárskych try” Antoni Nowak uczestniczył w zorganizowanym dielňach „olympijského vavrínu“: ŠPORT KULTÚRA przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego spotkaniu POLITIKA: slovenský a poľský šport v olympijskom dotyczącym podsumowania Programów Interreg III roku a výzvy v rokoch nasledujúcich. Pracovné stretze szczególnym uwzględnieniem roli i zadań Urzęnutia sa uskutočnili v Bratislave a ich organizátorom dów Marszałkowskich, Urzędów Wojewódzkich i eubolo Veľvyslanectvo Poľskej republiky v Bratislave roregionów. Ponadto podczas spotkania omówiony a Múzeum športu a turistiky za podpory Ministerzostał stan przygotowań programów Europejskiej stva zahraničných vecí Poľskej republiky. Współpracy Terytorialnej, Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa z udziałem Polski oraz 4.-6. júna sa v Okucine pri Włodawe uskutočnilo szczegółowo przedstawiono kompetencje i zadania XVII. fórum poľských hraničných regiónov organiUrzędów Marszałkowskich, Urzędów Wojewódzkich zované Euroregiónom Bug, na ktorom sa zúčastnili oraz euroregionów w realizacji programów EWT predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Weni EISP. delin Haber a podpredseda rady Bogusław Waksmundzki. Počas fóra štátny podtajomník Minister12 lutego w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowastva regionálneho rozvoja Krzysztof Hetman rekapickiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy tuloval činnosť euroregiónov v programoch Interreg 165 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 fotograficznej SCHENGEN 2007 na polsko-słowackiej granicy. Na wykonanych w nocy z 20 na 21 grudnia 2007 roku fotografiach polscy i słowaccy autorzy: Marek Dlapa, Kazimierz Gajewski, Štefan Ižo, Peter Kralovenski, Ondrej Maitner, Sylwester Pytel, Piotr Rayski-Pawlik, Stanislav Surovy, Marek Szuba, Stanisław Zachwieja uwiecznili uroczystości związane z wejściem Polski i Słowacji do strefy Schengen. 26 lutego Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber uczestniczył w Krakowie w uroczystym podpisaniu Memorandum o porozumieniu o współpracy pomiędzy Województwem Małopolskim i Samorządowym Krajem Preszowskim. 28 lutego w Nowym Targu obradował XIV Kongres Związku Euroregion „Tatry”. Rada i Komisja rewizyjna przedstawiły swoje Sprawozdania za rok 2007. Kongres zatwierdził sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej oraz udzielił absolutorium Radzie. Ponadto Kongres przyjął w poczet członków Euroregionu „Tatry” Gminę Jodłownik. Delegaci pozytywnie zaopiniowali Wspólną polsko-słowacką Strategię Rozwoju Euroregionu „Tatry” na lata 2008-2015, którą postanowili przedłożyć do zatwierdzenia przez XIV Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. Delegaci podjęli uchwały w sprawach: składek członkowskich i wpisowego, zmiany Statutu Związku Euroregion „Tatry” oraz wyboru delegatów na XIV Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. 29 lutego w Popradzie obradował XIV Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”. Przewodniczący Rady Stowarzyszenia inż. Ivan Budiak przedstawił Sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Region „Tatry” w roku 2007. Dyrektor Biura Stowarzyszenia Milan Nevlazla złożył Sprawozdanie z działalności Biura Stowarzyszenia Region „Tatry” w 2007 r., a Przewodniczący Komisji rewizyjnej Julius Lojek Sprawozdanie za rok 2007. W Kongresie, oprócz burmistrzów i starostów miast i gmin członkowskich uczestniczyli: Dušan Čaplovič, Bogdan Wrzochalski, Tadeusz Frąckowiak, Olga Marhulíková i przedstawiciel Euroregionu „Tatry” z Nowego Targu. Nową przewodniczącą Komisji turystyki została Marta Jančoková. 12 marca w Zakopanem odbyło się pierwsze posiedzenie Komitetu Monitorującego Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. Obradom przewodniczyła Minister Rozwoju Regionalnego Elżbieta Bieńkowska, reprezentująca Instytucję Zarządzającą Programem. W trakcie posiedzenia Komitetu Monitorującego zatwierdzono dokumenty programowe: Regulamin Komitetu Monitorującego, Podręcznik 166 III. Okrem toho sa rozoberala rola poľských euroregiónov v programoch Európskej územnej spolupráce a Nástroja európskeho susedstva a partnerstva v rokoch 2007 2013. 10. júna sa predstavitelia rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ stretli v kancelárii Združenia Región „Tatry“ v Kežmarku s podpredsedom Prešovského samosprávneho kraja Milanom Baranom. Počas stretnutia bola predstavená činnosť Euroregiónu „Tatry“ a prerokovaná spolupráca Euroregiónu „Tatry“ s VÚC Prešov. 11. júna bol v Zakopanom slávnostne otvorený Honorárny konzulát Slovenskej republiky. Honorárnym konzulom sa stal pán Wiesław Wojas. Slávnosti sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber a riaditeľ kancelárie Združenia Región „Tatry“ Milan Nevlazla. 16. júna sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila konferencia pod názvom Výsledky realizácie programu Interreg III A Poľsko Slovenská republika 2004 2006 v Euroregióne „Tatry“, zorganizovaná Združením Euroregión „Tatry“. Euroregión „Tatry“ ako prvý na poľsko-slovenskej hranici dňa 28. marca 2008 ukončil realizáciu mikroprojektov v rámci programu Interreg III A Poľsko Slovenská republika 2004 2006. Zrealizovaných bolo 47 mikroprojektov, ktorých celková kvóta spolufinancovania z Európskeho fondu regionálneho rozvoja dosiahla hodnotu 1 378 845,55 poľských zlotých, čo tvorí takmer 97 % využitia schválených prostriedkov. Konferencia sa venovala zhodnoteniu a prezentácii výsledkov programu Interreg III A PL-SK a predstaveniu možností absorpcie prostriedkov beneficientmi poľsko-slovenského pohraničia v rámci Európskej cezhraničnej spolupráce 2007 2013. Počas konferencie svoj názor na tému skúseností spätých s realizáciou programu Interreg III A predstavili experti z Ministerstva regionálneho rozvoja, Spoločného technického sekretariátu a Malopoľského vojvodského úradu. Predstavené boli vybrané mikroprojekty a ich vplyv na rozvoj cezhraničnej spolupráce. Konferenciu zakončila prezentácia Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 ako pokračovanie Programu INTERREG III A. 17.-18. júna sa v Ustroní uskutočnilo XIII. stretnutie poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie zaoberajúcej sa cezhraničnou spoluprácou, ktorej sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber. Komisia sa zoznámila, okrem iného, so stavom prác spätých so spustením Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Programu, wniosek o dofinansowanie projektu wraz z instrukcją, kryteria wyboru projektu oraz budżet pomocy technicznej. Ponadto uzgodniono, iż konferencja otwierająca Program odbędzie się dnia 22 kwietnia 2008 roku w Krakowie. W posiedzeniu uczestniczyli Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak oraz Dyrektor biura Stowarzyszenia Region „Tatry” Milan Nevlazla. 28 marca w Spiskiej Nowej Wsi obradował XIV Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” z udziałem gości m.in. Pana Bogdana Wrzochalskiego Chargé d’affaires Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie i Pani Olgi Marhulikovej z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Słowackiej. Kongres zatwierdził sprawozdania Rady i Komisji rewizyjnej oraz przyjął Wspólną polsko-słowacką Strategię Rozwoju Euroregionu „Tatry” na lata 2008-2015, która będzie monitorowana i uzupełniana przez Radę. Kongres podjął również uchwałę w sprawie: Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej, w której zobowiązał Radę i powołaną przez nią Komisję roboczą ds. EUWT do bieżącego monitorowania procesu legislacyjnego EUWT po polskiej i słowackiej stronie oraz do przygotowania odpowiednich dokumentów i wniosków na obrady XV Kongresu Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, jeśli Parlamenty RP i RS podejmą stosowne ustawy. Ponadto delegaci podjęli uchwałę w sprawie Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 w Euroregionie „Tatry”, w której Kongres zobowiązał biura Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu i Kieżmarku do przygotowania i złożenia wspólnych wniosków o dofinansowanie projektów: Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego oraz INFOTATRY – sieć współpracy informacyjnej pomiędzy Związkiem Euroregion „Tatry” w Nowym Targu, Stowarzyszeniem Region „Tatry” w Kieżmarku i Stowarzyszeniem Orava w Dolnym Kubinie. Delegaci w ww. uchwale wyrazili zaniepokojenie, że Euroregionu „Tatry” jako ważny i pełnoprawny podmiot Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 jest pomijany przez Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego oraz VUC Preszów i Żylina w kształtowaniu i realizacji współpracy transgranicznej na pograniczu polsko-słowackim. Kongres z ubolewaniem stwierdził, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego pełniące funkcję Instytucji Zarządzającej Programem nie przedstawiło polskiej wersji językowej Programu, który Komisja Europejska zatwierdziła dnia 20.12.2007 roku. W przedmiotowej uchwale Kongres zwrócił się do Ministerstwa Budow- 11. júla v Dome slovensko-poľského stretávania v Kežmarku Združenie Región „Tatry“ zorganizovalo konferenciu hodnotiacu mikroprojekt pod názvom Cesta okolo Tatier kultúrno-historicko-turistická štúdia Spiš, zrealizovaný v rámci programu INTERREG III A Poľsko Slovenská republika 2004 2006. 25.-27. júla sa v Spišskej Starej Vsi realizoval projekt Euroregión bez hraníc. Cieľom projektu bolo stretávanie sa, nadväzovanie spoločenských kontaktov a zbližovanie obyvateľov a samosprávnych orgánov z oboch strán slovensko–poľských hraníc a s tým spojená prezentácia súborov, vzájomné poznávanie kultúr a gastronómie. Euroregión „Tatry“ sa predstavil počas troch dní športovo-brannými aktivitami, výstavou Schengen v priestoroch kultúrneho strediska a Gala programom euroregiónu pod názvom „Kultúrne dedičstvo z obidvoch strán Euroregiónu „Tatry“. Vydarenou aktivitou Euroregiónu bez hraníc bola prezentácia kuchyne slovensko-poľského pohraničia s ochutnávkou tradičných regionálnych slovenských a poľských jedál pri ľudovej hudbe. 18. augusta v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu bol na návšteve maršálek Malopoľského vojvodstva Marek Nawara, ktorého sprevádzal poradca pre medzinárodné záležitosti Franciszek Adamczyk. Maršálek sa stretol s predstaviteľmi Euroregiónu „Tatry“. Počas stretnutia sa hodnotilo postavenie a úlohy Euroregiónu „Tatry“ v realizácii strategických projektov a v implementácii mikroprojektov v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. Diskutovalo sa tiež o perspektívach spolupráce medzi Združením Euroregión „Tatry“ a maršálkovský úradom Malopoľského vojvodstva a úradmi Prešovského samosprávneho kraja a Žilinského samosprávneho kraja. 26.-27. augusta sa v Krakove uskutočnilo ďalšie zasadnutie poľsko-slovenskej pracovnej podskupiny programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika v oblasti mikroprojektov, na ktorom sa zúčastnili riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ Antoni Nowak a hlavná ekonómka Dominika Różańska. Podskupina potvrdila projekty najdôležitejších dokumentov pre žiadateľov mikroprojektov. Posúdili sa a dohodli zápisy vzoru Dohody o spolufinancovaní mikroprojektov a Príručky implementácie mikroprojektov. Okrem toho bol predstavený projekt vypracovaný euroregiónmi: Beskydy, Karpatským a Tatry, ako aj VÚC Prešov a Žilina s názvom Realizácia mikroprojektov na poľskoslovenskom pohraničí v rokoch 2007 2010. 167 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 nictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej o umożliwienie Stowarzyszeniu Region „Tatry” w Kieżmarku udziału w zarządzaniu mikroprojektami w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. 22 kwietnia w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zorganizowało konferencję otwierającą Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013, w której uczestniczyli Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber i Dyrektor biura Związku Antoni Nowak. 25-26 kwietnia Przewodniczący Komisji turystyki Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” Czesław Borowicz uczestniczył w Trzecich polskosłowackich warsztatach dziennikarskich „olimpijskiego wawrzynu” SPORT – KULTURA – POLITYKA sport polski i słowacki w roku olimpijskim a wyzwania w latach następnych. Warsztaty odbyły się w Bratysławie, a ich organizatorem była Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie oraz Muzeum Sportu i Turystyki przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. 4-6 czerwca w Okunince koło Włodawy odbyło się XVII Forum Polskich Regionów Granicznych zorganizowane przez Euroregion Bug, w którym uczestniczyli Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Wiceprzewodniczący Rady Bogusław Waksmundzki. W trakcie Forum Podsekretarz Stanu Ministerstwa Rozwoju Regionalnego Krzysztof Hetman podsumował działalność euroregionów w Programach Interreg III. Ponadto omówiono rolę polskich euroregionów w programach Europejskiej Współpracy Terytorialnej i Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w latach 2007-2013. 10 czerwca przedstawiciele Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” spotkali się w biurze Stowarzyszenia Region „Tatry” w Kieżmarku z Wiceprzewodniczącym Samorządowego Kraju Preszowskiego Milanem Baranem. Podczas spotkania zaprezentowano działalność Euroregionu „Tatry” oraz omówiono współpracę Euroregionu „Tatry” z VUC Preszów. 11 czerwca w Zakopanem uroczyście otworzono Konsulat Honorowy Republiki Słowackiej. Konsulem Honorowym został pan Wiesław Wojas. W uroczystości uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber. 16 czerwca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyła się konferencja zaty- 168 18. septembra sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy výtvarných diel Emila Mlynárčika s názvom Obrázky spod Tatier. Počas vernisáže tvorbu Emila Mlynárčika predstavila Carmen Kováčová z „Galérie u anjela“ v Kežmarku. Prítomní hostia si vypočuli hudbu a spev v podaní ľudového súboru z Vernára, rodného sídla umelca. 30. septembra sa v Nowom Targu uskutočnilo zasadnutie rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry”. Účastníci zasadnutia sa zoznámili s informáciami na tému strategických projektov Euroregiónu „Tatry”, pripravených do Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013, t. j.: projekt Realizácia mikroprojektov na poľsko-slovenskom pohraničí v rokoch 2007 2010, Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, Historicko-kultúrno-prírodná cesta okolo Tatier a mikroprojekt s názvom 15 rokov poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry“. Po skončení rokovania rady sa uskutočnila milá slávnosť spätá so 75. narodeninami predsedu rady pána Wendelina Habera. Členovia rady, predsedovia pracovných komisií a pracovníci kancelárií Euroregiónu „Tatry“ v Nowom Targu a Kežmarku vyjadrili váženému jubilantovi najsrdečnejšie priania a odovzdali dary, okrem iného portrét predsedu Wendelina Habera, namaľovaný nowotargským umelcom Januszom Magierom a olejomaľbu, predstavujúcu čarovné uličky Kežmarku. Bol taktiež prečítaný príležitostný prívet. 2. októbra Spoločný technický sekretariát zorganizoval v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu ďalšie z cyklu školení pre žiadateľov Programu cezhraničnej spolupráce PL SK 2007 2013. 9.-10. októbra sa riaditeľ kancelárie ZRT Milan Nevlazla a projektová manažérka Mgr. Jana Garstková zúčastnili seminára, ktorý zorganizovalo Fórum euroregiónov Slovenska s predstaviteľmi nemeckých a rakúskych euroregiónov Euregio Salzburg, Berchtesgadener Land a Weinviertel. O práci európskych euroregiónov informoval generálny tajomník Združenia hraničných regiónov (AEBR) Martin Guillermo Ramírez. Aj napriek tomu, že hranice zanikli, euroregióny nezanikajú a sú veľmi vyhľadávané pre realizáciu cezhraničných projektov - cesty, mosty, cyklomosty, cyklotrasy, farmárske dovolenky v rámci cestovného ruchu, dopravné plánovanie a množstvo zaujímavých aktivít v prihraničných oblastiach. 15.-16. októbra sa uskutočnil spoločný dvojdňo- KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 tułowana Rezultaty realizacji Programu INTERREG IIIA vý seminár detí a mládeže v Slovenskom raji pod Polska – Republika Słowacka 2004-2006 w Euroregionázvom „Využitie poznatkov z monitoringu čistoty nie „Tatry”, zorganizowana przez Związek Euroreriek na formovanie vzťahu mládeže k ochrane prírogion „Tatry”. Euroregion dy a národným parkom „Tatry” jako pierwszy na na území EUT“ v rámci polsko-słowackiej graprojektu pod názvom Ennicy w dniu 28 marca vironmentálna výchova 2008 roku zakończył rea vzdelávanie v EUT. Zúalizację mikroprojektów častnilo sa ho 90 študenw ramach Programu INtov a pedagógov zo SloTERREG IIIA Polska-Revenska a Poľska s úmyspublika Słowacka 2004lom prehĺbenia podpory 2006. Zrealizowanych iniciatív samospráv pri zostało 47 mikroprorealizácii separovaného jektów, których łączna zberu. Bol vypracovaný kwota dofinansowania audiovizuálny film, ktorý z Europejskiego Funduszu bude dobrou vyučovacou Rozwoju Regionalnego pomôckou pre základwyniosła 1.378.845,55 né školy. Tento film bol Konferencjia pt. Rezultaty realizacji Programu INTERREG IIIA Polska-Republika Słowacka 2004-2006 PLN, co stanowi prarozposlaný všetkým členwie 97% wykorzystania w Euroregionie „Tatry”, Grzegorz Niesporek – Starostwo Powiatowe ským obciam a mestám. w Nowym Sączu, Nowy Targ 16.06.2008 r., fot. arch. ZET przyznanych środków. Treťou aktivitou v rámci Konferencja poświęcona była podsumowaniu projektu bolo vybudovanie náučných chodníkov i promocji efektów Programu INTERREG IIIA PL-SK v krajinársky atraktívnych prostrediach EUT. Finanoraz przedstawieniu możliwości absorpcji środków čne boli podporené dva chodníky s environmentálprzez beneficjentów pogranicza polsko-słowackiego nou problematikou v Dolnom Kubíne a Červenom w ramach Europejskiej Współpracy Transgranicznej Kláštore. Na informačných tabuliach môžu návštev2007-2013. Podczas konferencji swoje opinie na teníci získať aktuálne informácie o faune a flóre damat doświadczeń związanych z realizacją Programu ného územia. Uvedený projekt pokračoval vo veľINTERREG IIIA przedstawili eksperci z Ministerstwa mi úspešných aktivitách z predchádzajúcich období Rozwoju Regionalnego, Wspólnego Sekretariatu zameraných na prehĺbenie partnerských vzťahov Technicznego oraz Małopolskiego Urzędu Wojea spolupráce slovenskej a poľskej mládeže pri moniwódzkiego. Zaprezentowane zostały wybrane mitoringu čistoty riek Poprad a Dunajec, na pomoc sakroprojekty oraz ich wpływ na rozwój współpracy mosprávam pri zefektívňovaní separovaného zberu transgranicznej. Konferencję zakończyła prezentacja na území EUT a na prehlbovanie environmentálnej Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007výchovy na území EUT. 2013 jako kontynuacji Programu INTERREG IIIA. 17. októbra bola v Spoločnom technickom sekre17-18 czerwca w Ustroniu odbyło się XIII posiedzetariáte v Krakove predložená žiadosť o spolufinannie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. covanie projektu v rámci Prioritnej osi III. Podpora Współpracy Transgranicznej, w którym uczestniczył miestnych iniciatív (mikroprojekty) Programu cePrzewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” zhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 s názvom Wendelin Haber. Komisja zapoznała się m.in. ze staRealizácia mikroprojektov na poľsko-slovenskom nem prac związanych z uruchomieniem Programu pohraničí v rokoch 2007 2010. Projekt bol pripraWspółpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. vený euroregiónmi Beskydy, Karpatským a Tatry, ako aj VÚC Prešov a Žilina. Funkciu vedúceho partnera 11 lipca w Domu Spotkań Słowacko-Polskich v ňom plní Karpatský euroregión. Cieľom projektu w Kieżmarku Stowarzyszenie Region „Tatry” zorgaje prezentácia miestnych iniciatív a nadväzovanie nizowało konferencję podsumowującą mikroprojekt cezhraničných kontaktov prostredníctvom realizápt. Szlak wokół Tatr – studium kulturowo-historycznocie mikroprojektov opretých o činnosti „ľudia ľuturystyczne – Spisz, zrealizowany w ramach Prograďom“, posilnenie bezprostredných kontaktov medzi mu INTERREG IIIA Polska – Republika Słowacka poľskou a slovenskou spoločnosťou na pohraničí 2004-2006. a tvorba základne pre ďalšie cezhraničné projekty. Celková hodnota projektu činí: 17 438 831,21 EUR 25-27 lipca w Starej Wsi Spiskiej zorganizowaa spolufinancovanie zo štátneho rozpočtu (15 %) 169 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 no festyn Euroregion bez granic, podczas którego zaprezentowały się zespoły ludowe z pogranicza polsko-słowackiego. Odbyła się również degustacja tradycyjnych polskich i słowackich potraw regionalnych, zawody sportowe, wystawa pt. Schengen w pomieszczeniach ośrodka kultury oraz koncert galowy pt. Dziedzictwo kulturowe polskiej i słowackiej Euroregionu „Tatry”. 18 sierpnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu gościł Marszałek Województwa Małopolskiego Marek Nawara, któremu towarzyszył doradca ds. międzynarodowych Franciszek Adamczyk. Marszałek spotkał się z przedstawicielami Euroregionu „Tatry”. Podczas spotkania omówiono rolę i zadania Euroregionu „Tatry” w realizacji projektów strategicznych oraz we wdrażaniu mikroprojektów w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013. Dyskutowano również o perspektywach współpracy pomiędzy Radą Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” a Urzędem Marszałkowskim Województwa Małopolskiego oraz władzami samorządowymi Kraju Preszowskiego i Żylińskiego. 26-27 sierpnia w Krakowie odbyło się kolejne posiedzenie polsko-słowackiej Podgrupy Roboczej Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka w zakresie mikroprojektów, w którym uczestniczyli Dyrektor Biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak oraz Główna księgowa Dominika Różańska. Podgrupa zatwierdziła projekty najważniejszych dokumentów dla wnioskodawców mikroprojektów. Omówiono i uzgodniono zapisy wzoru Umowy o dofinansowanie mikroprojektów oraz Podręcznika wdrażania mikroprojektów. Ponadto przedstawiony został opracowywany przez Euroregiony: Beskidy, Karpacki i Tatry oraz VUC Preszów i Żylina projekt parasolowy pt. Realizacja mikroprojektów na pograniczu polsko-słowackim w latach 2007-2010. 18 września w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy malarstwa Emila Mlynarčika zatytułowanej Obrazki spod Tatr. Podczas wernisażu twórczość Emila Mlynárčika zaprezentowała Carmen Kováčová z „Galerii u anioła” w Kieżmarku, a zgromadzeni goście wysłuchali muzyki i śpiewu w wykonaniu zespołu ludowego z Vernaru, rodzinnej miejscowości artysty. 30 września w Nowym Targu odbyło się posiedzenie Rady Transgranicznego Związku Euroregion „Ta- 170 615 824,69 EUR. Združenie Euroregión „Tatry“ 2 spravuje mikroprojekty z čiastočne oprávneného územia zahrnujúceho NUTS III, tzv. okresy: nowotargský, nowosądecký, tatrzańský, limanowský, gorlický, myślenický a mesto s právami okresu Nowy Sącz. Žiadateľmi môžu byť jednotky miestnej samosprávy a ich organizačné jednotky a mimovládne organizácie z tohto územia. V prvom projekte na roky 2007 2010 Euroregión „Tatry“ bude disponovať kvótou spolufinancovania z Európskeho fondu regionálneho rozvoja vo výške 2 693 566,76 EUR. Druhý projekt bude zahŕňať roky 2011 2013 a funkciu vedúceho partnera bude v ňom plniť Vyšší územný celok Prešov. Euroregión „Tatry“ bude disponovať v tomto projekte kvótou 2 155 669,81 EUR. 22. októbra predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber počas medzinárodnej konferencie s názvom Cezhraničná ekologická turistika ako šanca rozvoja Sandecka zorganizovanej v Krynici Okresným starostovstvom v Nowom Sączi predniesol referát s názvom Euroregión „Tatry“ ako dôležitý subjekt poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce. 5. novembra sa v Czarnej uskutočnila konferencia zorganizovaná Inštitúciou implementujúcou európske programy, rekapitulujúca Program Interreg III A. Na konferencii sa zúčastnili predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber a riaditeľ kancelárie Antoni Nowak. KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 try”. Uczestnicy posiedzenia zapoznali się z informacjami na temat strategicznych projektów Euroregionu „Tatry” przygotowywanych do Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 tj: projekt parasolowy Realizacja mikroprojektów na pograniczu polsko-słowackim w latach 2007-2010, Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”, Historyczno-kulturowo-przyrodniczy Szlak dookoła Tatr oraz mikroprojekt pt. 15 lat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej Euroregionu „Tatry”. Po zakończeniu obrad Rady odbyła się miła uroczystość związana z 75. rocznicą urodzin Przewodniczącego Rady Wendelina Habera. Członkowie Rady, Przewodniczący Komisji problemowych oraz pracownicy biur Euroregionu „Tatry” w Nowym Targu i Kieżmarku złożyli Dostojnemu Jubilatowi najserdeczniejsze życzenia i wręczyli upominki m.in. portret Przewodniczącego Wendelina Habera namalowany przez nowotarskiego artystę Janusza Magierę oraz obraz olejny przedstawiający urokliwe uliczki Kieżmarku. Odczytano również okolicznościowy adres. 2 października Wspólny Sekretariat Techniczny zorganizował w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu kolejne z cyklu szkoleń dla wnioskodawców Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. 12. novembra sa vo Varšave stretol predseda rady Wendelin Haber a riaditeľ Antoni Nowak so štátnym podtajomníkom na Ministerstve regionálneho rozvoja Krzysztofom Hetmanom. Počas stretnutia bola predstavená ťažká finančná situácia Euroregiónu „Tatry“, spôsobená chýbajúcimi potrebnými prostriedkami na vykonávanie prác spätých s prípravou a implementáciou Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. Minister Krzysztof Hetman informoval, že Ministerstvo regionálneho rozvoja preskúma možnosti poukázania zálohy euroregiónom na vyššie uvedené výdavky a rozhodnutie v tejto veci zašle v čo najkratšom čase. 9-10 października Dyrektor Biura Stowarzyszenia Region „Tatry” Milan Nevlazla i menedżerka projektu Jana Garstková uczestniczyli w seminarium zorganizowanym przez Forum Euroregionów Słowacji, w którym wzięli również udział przedstawiciele euroregionów niemieckich i austriackich: Euregio Salzburg, Berchtesgadener Land i Weinviertel. Sekretarz Generalny Stowarzyszenia Europejskich Regionów Granicznych Martin Guillermo-Ramirez poinformował o pracy europejskich euroregionów. Pomimo, że granice przestały istnieć, euroregiony pozostają i są bardzo przydatne w realizacji projektów transgranicznych, takich jak budowa mostów, dróg, tras rowerowych oraz planowanie transportu i wielu innych interesujących przedsięwzięć na terenach przygranicznych. 13.-14. novembra sa v Bešeňovej uskutočnilo XIV. zasadnutie poľsko-slovenskej medzinárodnej komisie zaoberajúcej sa cezhraničnou spoluprácou, ktorého sa zúčastnili zo strany cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“: Wendelin Haber predseda rady, Ivan Budiak podpredseda rady a riaditelia kancelárií v Nowom Targu a Kežmarku Antoni Nowak a Milan Nevlazla. Komisia sa zoznámila s prezentáciami Strediska poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu a Domu slovensko-poľských stretnutí v Kežmarku 15-16 października w Słowackim Raju zorganizowano dwudniowe seminarium dla dzieci i młodzieży pt. Wykorzystanie wiedzy z monitoringu czystości wód do kształtowania stosunku młodzieży do ochrony przyrody i parków narodowych na obszarze Euroregionu „Tatry”. Seminarium odbyło się w ramach projektu Wychowanie i edukacja ekologiczna w Euroregionie „Tatry”. Uczestniczyło w nim 90 uczniów i pedagogów ze Słowacji i z Polski. Celem seminarium było wsparcie inicjatyw samorządów w zakresie segrega- a pozitívne zhodnotila ich činnosť. Vypočula si tiež informáciu na tému aktuálneho stavu prác na realizácii Historicko-kultúrno-prírodnej cesty okolo Tatier a so súhlasom prijala snahy Euroregiónu „Tatry“ týkajúce sa výstavby poľsko-slovenskej cyklistickej trasy, ktorá bude predstavovať prírodné, krajinárske, kultúrne a historické hodnoty Podhalia, Spiša, Oravy a Liptova. Komisia sa obrátila s prosbou na Žilinský samosprávny kraj a Malopoľské vojvodstvo o urýchlenie procesu potvrdzovania zmien územného plánu v prospech tohto projektu. 25. novembra sa pracovníci kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ zúčastnili na medzinárodnej konferencii, zorganizovanej Okresným starostovstvom v Nowom Sączi s názvom Kultúrne dedičstvo ako prameň európskej jednoty a turistický produkt troch regiónov, ktorá sa uskutočnila vo Vyšných Ružbachoch. Vo svojom referáte venovanom podpore národnostnej rôznorodosti na príklade projektov realizovaných Euroregiónom „Tatry“ boli prezentované najdôležitejšie podujatia a výsledky projektu s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“ spolufinancovaného z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 a z finančných prostriedkov ministra kultúry a národného dedičstva. 26. novembra rada cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ vytvorila poľsko-slovenskú pracovnú skupinu týkajúcu sa prípravy osláv 15. výročia medzinárodného Združenia Euroregión „Tatry“, ktorej predsedom sa stal Bogusław Waksmundzki a podpredsedom Peter Burian. Úlohou pracovnej skupiny bola príprava podrobného programu osláv 15. výročia Euroregiónu „Tatry“. Tento program bol pripravený a schválený XV. kongresom cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“. 27. 28. novembra sa v Spišskej Novej Vsi uskutočnilo VII. slovensko-poľské hospodárske fórum malých a stredných podnikateľov, zorganizované Združením Región „Tatry“. Patronát nad fórom prevzal veľvyslanec Poľskej republiky na Slovensku, Jeho E. Andrej Krawczyk. Okrem toho sa fóra zúčastnili: generálny konzul Slovenskej republiky v Poľsku Ivan Horský, obchodný radca Veľvyslanectva Poľskej republiky na Slovensku Monika Olech a obchodný radca Veľvyslanectva Slovenskej republiky v Poľsku Vladislav Chlipala. V programe fóra sa objavili, okrem iného: vystúpenie predstaviteľa Dexie banky na tému prijatia meny euro Slovenskom, informácia vedúceho oddelenia nemovitého majetku Slovenskej agentúry rozvoja investícií a obchodu Viktora Wiedermana 171 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 cji odpadów. Przygotowany film na ten temat, który stanowi pomoc naukową dla szkół podstawowych otrzymały wszystkie miasta i gminy członkowskie. Trzecim przedsięwzięciem w ramach projektu było zbudowanie szlaków edukacyjnych w atrakcyjnych krajobrazowo miejscach Euroregionu. Wsparcie finansowe uzyskały dwa szlaki o tematyce ekologicznej w Dolnym Kubinie i Czerwonym Klasztorze. Ustawione na ich trasach tablice informują o florze i faunie danego obszaru. Projekt był kontynuacją bardzo udanych wcześniejszych przedsięwzięć, mających na celu pogłębienie współpracy młodzieży polskiej i słowackiej w zakresie monitorowaniu czystości wód Popradu i Dunajca oraz pomoc samorządom w intensyfikacji segregacji odpadów na obszarze Euroregionu oraz edukacji ekologicznej. 17 października we Wspólnym Sekretariacie Technicznym w Krakowie złożony został wniosek o dofinansowanie w ramach Osi priorytetowej III. Wsparcie inicjatyw lokalnych (mikroprojekty) Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 projektu parasolowego pt. Realizacja mikroprojektów na pograniczu polsko-słowackim w latach 2007-2010. Projekt został przygotowany przez Euroregiony: Karpacki, Tatry i Beskidy oraz VUC Preszów i Żylina. Funkcję partnera wiodącego pełni w nim Euroregion Karpacki. Celem projektu jest promowanie inicjatyw lokalnych i nawiązywanie kontaktów transgranicznych poprzez realizację mikroprojektów opartych na działaniach „ludzie dla ludzi”, wzmocnienie bezpośrednich kontaktów pomiędzy polską i słowacką społecznością na terenach przygranicznych oraz tworzenie bazy dla kolejnych transgranicznych projektów. Całkowita wartość projektu wynosi: 17.438.831,21 EUR, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (85%) – 14.823.006,52 EUR i współfinansowanie krajowe z budżetu państwa (15%) – 2.615.824,69 EUR. Związek Euroregion „Tatry” zarządza mikroprojektami z części uprawnionego obszaru obejmującego NUTS III nowosądecki tzn. powiaty: nowotarski, nowosądecki, tatrzański, limanowski, gorlicki, myślenicki i miasto na prawach powiatu Nowy Sącz. Wnioskodawcami mogą być jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne oraz organizacje pozarządowe z tego obszaru. W pierwszym projekcie parasolowym na lata 2007-2010 Euroregion „Tatry” będzie dysponował kwotą dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wysokości 2.693,566,76 EUR. Drugi projekt parasolowy obejmować będzie lata 2011-2013, a funkcję partnera wiodącego pełnić w nim będzie Wyższa Jednostka Terytorialna Preszów. Euroregion „Tatry” dysponować będzie w tym projekcie kwotą 2.155.669,81 EUR. 172 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 na tému možnosti investovania na Slovensku, prezentácia činnosti Slovenskej priemyselno-obchodnej komory v Prešove, Poľsko-slovenskej priemyselnoobchodnej komory v Krakove a Nowosandeckej komory turistiky, ako aj informácia riaditeľa Antoniho Nowaka na tému realizácie spoločných poľsko-slovenských projektov v rámci Európskej územnej spolupráce v Euroregióne „Tatry“. Fórum sprevádzala prezentácia a predaj produktov firiem z oblasti potravinárstva a pracovné dielne turistických organizácií z Euroregiónu „Tatry“. 19. decembra sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnilo prvé zasadnutie komisie Euroregiónu „Tatry“ v záležitostiach týkajúcich sa Európskych zoskupení územnej spolupráce. Komisia v zložení: predseda rady Wendelin Haber, podpredseda Ivan Budiak (od 19. decembra Peter Burian), Oľga Marhulíková, Eugeniusz Zajączkowski, Antoni Nowak, Milan Nevlazla bola vytvorená radou cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ uznesením nr. 2/XIII/2007 zo dňa 9. 5. 2007. 2009 26. januára sa predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber, riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ Antoni Nowak, riaditeľ kancelárie Združenie Región „Tatry“ Milan Nevlazla zúčastnili na stretnutí spojenom s ukončením diplomatickej misie Dr. Bogdana Wrzochalského, ktoré sa uskutočnilo na Veľvyslanectve Poľskej republiky v Bratislave. 27. januára navštívili prezidenti Poľskej republiky a Slovenskej republiky Lech Kaczyński a Ivan Gašparovič poľsko-slovenské pohraničie a stretli sa na hraničnom priechode Chyżne Trstená. Následne sa odobrali do Námestova, kde Lech Kaczyński vyznamenal Ivana Gašparoviča najvyšším poľským vyznamenaním Rádom bieleho orla a sám prevzal najvyšší slovenský rád Dvojitý biely kríž. 29. januára sa v kancelárii Združenia Euroregión „Tatry“ uskutočnilo stretnutie poľských a slovenských partnerov projektu Realizácia mikroprojektov na poľsko-slovenskom pohraničí v rokoch 2007 2010 v rámci Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. Počas stretnutia partneri vypracovali spoločné stanovisko týkajúce sa úprav v aplikačných dokumentoch pre žiadateľov a v systéme hodnotenia mikroprojektov. 2. februára sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolu- 22 października Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber podczas międzynarodowej konferencji pt. Transgraniczna turystyka ekologiczna jako szansa rozwoju Sądecczyzny zorganizowanej w Krynicy przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu wygłosił referat pt. Euroregion „Tatry” jako ważny podmiot polsko-słowackiej współpracy transgranicznej. 31 października biuro Związku Euroregion „Tatry” złożyło we Wspólnym Sekretariacie Technicznym w Krakowie wniosek o dofinansowanie w ramach Osi priorytetowej II. Rozwój społeczno-gospodarczy Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 20072013 projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Partnerami w tym projekcie są: Združenie Region „Tatry”, Muzeum w Kieżmarku oraz Powiatowe Centrum Kultury w Nowym Targu. Związek Euroregion „Tatry” pełni rolę partnera wiodącego. Całkowite kwalifikowalne koszty projektu wynoszą 447.915,72 EUR, z czego koszty Związku Euroregion „Tatry” – 106.576,37 EUR. Wnioskowane dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego stanowi 85% ww. kwoty i wynosi 380.720,35 EUR, z czego dla Związku Euroregion „Tatry” 90.589,91 EUR. 5 listopada w Czarnej odbyła się zorganizowana przez Władzę Wdrażającą Programy Europejskie konferencja podsumowująca Program INTERREG IIIA. W konferencji uczestniczyli Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber i Dyrektor biura Antoni Nowak. 12 listopada w Warszawie Przewodniczący Rady Wendelin Haber oraz Dyrektor Antoni Nowak spotkali się z Podsekretarzem Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego Krzysztofem Hetmanem. Podczas spotkania przedstawiona została trudna sytuacja finansowa Euroregionu „Tatry” spowodowana brakiem odpowiednich środków na wykonywane prace związane z przygotowaniem i wdrażaniem Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 20072013. Minister Krzysztof Hetman poinformował, że Ministerstwo Rozwoju Regionalnego rozpatrzy możliwość przekazania euroregionom zaliczki na ww. wydatki, a decyzję w tej sprawie prześle w możliwie krótkim czasie. 13-14 listopada w Bešeňovej odbyło się XIV posiedzenie Polsko-Słowackiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Transgranicznej, w którym ze strony Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” uczestniczyli: Wendelin Haber – Przewodniczą- práce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy pod názvom Moje hory, prezentujúcej tvorbu maliara, alpinistu, horolezca Ryszarda Kowalewského. 11. februára kancelária Združenia Euroregión „Tatry“ usporiadala Inauguračné školenie v oblasti mikroprojektov spravovaných Euroregiónom „Tatry“ v rámci III. prioritnej osi programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. Cieľom školenia bolo zoznámenie predstaviteľov všetkých miestnych samospráv z oblasti podpory náležiacej do kompetencie Euroregiónu „Tatry“ so základnými informáciami, týkajúcimi sa udelenia finančnej podpory na realizáciu mikroprojektov. 16. februára sa v slovenskom parlamente v Bratislave uskutočnila prezentácia euroregiónov, ktorej sa zúčastnili predseda rady cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ Igor Šajtlava a podpredseda Wendelin Haber, ako aj riaditeľ kancelárie Združenia Región „Tatry“ Milan Nevlazla. 2. marca sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila konferencia s názvom Spoločná európska mena odporúčania pre Poľsko, zorganizovaná veľvyslanectvom Slovenskej republiky vo Varšave a predsedom Poľsko-slovenskej parlamentnej skupiny Andrzejom Guta-Mostowým. Skúsenosti Slovenska pri uvádzaní meny euro predstavili veľvyslanec Slovenskej republiky v Poľsku František Ružička a obchodný radca veľvyslanectva Slovenska Vladislav Chlipala. Na konferencii sa zúčastnili predstavitelia miestnych samospráv, mimovládnych organizácií, hospodárskych komôr a remeselných cechov, ako aj Podhalanskej štátnej odbornej vysokej školy. Konferenciu sprevádzala výstava s názvom Cesta Slovenska k euru, pripravená Slovenským inštitútom vo Varšave v spolupráci s mincovňou v Kremnici, Národnou bankou Slovenska a Ministerstvom financií republiky. 06. marca sa v Ružomberku konal XV. kongres Združenia Región „Tatry“. Prítomní boli informovaní o činnosti Rady Združenia Región „Tatry“ a kancelárie za obdobie od Kongresu Združenie Región „Tatry“ konaného dňa 29. februára 2008 v Poprade. Prebrali sa hlavné smery činnosti ZRT a návrhy projektov ZRT na roky 2009-2010. Riešila sa problematika Európskeho zoskupenia územnej spolupráce. Za nového člena Rady ZRT bol zvolený JUDr. Jozef Biroš (po odstúpení Ing. Petra Petka). Navrhli sa ocenenia k 15. výročiu osláv vzniku Euroregiónu „Tatry“. 12. marca sa v Jablonke uskutočnil XV. kongres 173 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 cy Rady, Ivan Budiak – Wiceprzewodniczący Rady oraz Dyrektorzy biur w Nowym Targu i Kieżmarku – Antoni Nowak i Milan Nevlazla. Komisja zapoznała się z prezentacjami Ośrodka Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu oraz Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku pozytywnie oceniając ich działalność. Wysłuchała również informacji na temat aktualnego stanu prac nad realizacją Historycznokulturowo-przyrodniczego Szlaku wokół Tatr i z aprobatą przyjęła dążenia Euroregionu „Tatry” dotyczące budowy polsko-słowackiej ścieżki rowerowej, która promować będzie walory przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe i historyczne Podhala, Spisza, Orawy i Liptowa. Komisja zwróciła się z prośbą do Żylińskiego Samorządowego Kraju i Województwa Małopolskiego o przyspieszenie procesu zatwierdzania zmian planów zagospodarowania przestrzennego na rzecz tego projektu. 25 listopada pracownicy biura Związku Euroregion „Tatry“ uczestniczyli w zorganizowanej przez Starostwo Powiatowe w Nowym Sączu międzynarodowej konferencji pt. Dziedzictwo kulturowe jako źródło europejskiej jedności i produkt turystyczny trzech regionów, która odbyła się w Wyżnych Rużbachach. W swoim referacie poświęconym wspieraniu różnorodności ponadnarodowej na przykładzie projektów realizowanych przez Euroregion „Tatry“ zaprezentowali najważniejsze wydarzenia oraz rezultaty projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Združenia Euroregión „Tatry“. Kongres mal charakter hodnotiaco-volebný. Delegáti zvolili nové vedenie Združenia Euroregión „Tatry“ na obdobie rokov 2009 2010. Medzi členov Združenia Euroregión „Tatry“ boli prijatí: mesto Mszana Dolna a gmina Spytkowice. Kongres prijal Deklaráciu pre utvorenie Európskeho zoskupenia územnej spolupráce Euroregión „Tatry“ a program osláv 15 rokov cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“. 19.-20. marca monitorujúci výbor na zasadnutí v Tatranskej Lomnici schválil na realizáciu v rámci I. a II. prioritnej osi Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013 20 projektov, v tom z Euroregiónu „Tatry“ 8. Spomedzi projektov, ktoré získali spolufinancovanie sa ocitol vysoko hodnotený vlastný projekt Euroregiónu „Tatry“ s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“. Výbor schválil taktiež aplikačný balík pre mikroprojekty a Príručku implementácie mikroprojektov. 30. marca Združenie Euroregión „Tatry“ vyhlásilo prvú výzvu na predkladanie žiadostí na spolufinancovanie mikroprojektov z prostriedkov Európskeho fondu regionálneho rozvoja v rámci Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. V ten deň kancelária Združenia Euroregión „Tatry“ začala taktiež cyklus školení v oblasti tvorby žiadostí o spolufinancovanie mikroprojektov v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. Na prvých školeniach sa zúčastnili žiadatelia z okresov limanowského a gorlického. Pre okresy nowotargský a tatrzańský boli usporiadané školenia dňa 1. apríla, pre okresy nowosądecký a myślenický dňa 6. apríla. 26 listopada Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” powołała polsko-słowacką grupę roboczą ds. przygotowania obchodów 15-lecia Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, której Przewodniczącym został Bogusław Waksmundzki a Wiceprzewodniczącym Peter Burian. Zadaniem grupy roboczej było przygotowanie szczegółowego programu obchodów 15-lecia Euroregionu „Tatry”. Program ten został przygotowany i zatwierdzony przez XV Kongres Transgranicznego ZwiązVIII Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze – przemawia Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji ku Euroregion „Tatry”. 17. apríla rokoval v Muszyne XV. kongres cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“, hodnotiaci dvojročné poľské predsedníctvo v cezhraničnom Združení Euroregión „Tatry“. Kongres zvolil členov rady a revíznej komisie cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ na roky Andrzej Krawczyk, 2009 2010. Okrem toho Spiska Nowa Wieś 27-28.11.2008 r., fot. arch. ZET 27-28 listopada w Spidelegáti prijali uznesenie skiej Nowej Wsi odbyło się VII Słowacko-Polskie Fov nasledujúcich záležitostiach: schválenie správ rady 174 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 rum Gospodarcze małych i średnich przedsiębiorstw, zorganizowane przez Stowarzyszenie Región „Tatry”. Patronat nad Forum objął Ambasador Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji Andrzej Krawczyk. Ponadto w Forum wzięli udział: Konsul Generalny Republiki Słowackiej w Polsce Ivan Horský, Radca Handlowy Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej na Słowacji Monika Olech oraz Radca Handlowy Ambasady Republiki Słowackiej w Polsce Vladislav Chlipala. W programie Forum znalazły się m.in.: wystąpienie przedstawiciela banku Dexia na temat przyjęcia przez Słowację waluty euro, informacja kierownika wydziału nieruchomości Słowackiej Agencji ds. Rozwoju Inwestycji i Handlu Viktora Wiedermana na temat możliwości inwestowania na Słowacji, prezentacja działalności Słowackiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Preszowie, Polsko-Słowackiej Izby Przemysłowo-Handlowej w Krakowie oraz Nowosądeckiej Izby Turystyki, a także informacja Dyrektora Antoniego Nowaka na temat realizacji wspólnych polsko-słowackich projektów w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej w Euroregionie „Tatry“. Forum towarzyszyła prezentacja i sprzedaż produktów firm z branży spożywczej oraz warsztaty organizacji turystycznych z Euroregionu „Tatry“. 19 grudnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbyło się pierwsze posiedzenie Komisji Euroregionu „Tatry” ds. Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej. Komisja w składzie: Przewodniczący Wendelin Haber, Wiceprzewodniczący Ivan Budiak (od 19 grudnia Peter Burian), Oľga Marhuliková, Eugeniusz Zajączkowski, Antoni Nowak, Milan Nevlazla została powołana przez Radę Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” uchwałą nr 2/XIII/2007 z dnia 09.05.2007 roku. 2009 26 stycznia Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak i Dyrektor Biura Stowarzyszenia Region „Tatry” Milan Nevlazla uczestniczyli w spotkaniu związanym z zakończeniem misji dyplomatycznej przez dr Bogdana Wrzochalskiego, które odbyło się w Ambasadzie Rzeczypospolitej Polskiej w Bratysławie. 27 stycznia prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Słowackiej: Lech Kaczyński oraz Ivan Gašparovič odwiedzili polsko-słowackie pogranicze i spotkali się na przejściu granicznym Chyżne-Trstena. Następnie udali się do Namestova, gdzie Lech a revíznej komisie cezhraničného Združenia Euroregión „Tatry“ a udelenie absolutória rade, deklarácia týkajúca sa vytvorenia Európskeho zoskupenia územnej spolupráce, jubileum 15 rokov Euroregiónu „Tatry“, projekt Historicko-kultúrno-prírodnej cesty okolo Tatier a realizácia poľsko-slovenských mikroprojektov v rámci Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. 13. mája boli v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce prítomní členovia Komisie územnej samosprávy a regionálnej politiky sejmu Poľskej republiky spoločne s predsedom Bronisławom Dutkom a delegáciou komisie verejnej správy a regionálneho rozvoja Národnej rady Slovenskej republiky, ktorej predsedal podpredseda parlamentu Tibor Cabaj. Na zasadnutí sa zúčastnili taktiež generálny konzul Slovenskej republiky Ivan Horský a honorárny konzul Wiesław Wojas. Poslanci sa stretli s radou Združenia Euroregión „Tatry“ a predstaviteľmi gmín, miest a okresov združených v Euroregióne „Tatry“. Cieľom návštevy poľských a slovenských parlamentárov bolo zoznámenie sa s výsledkami poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce, zvlášť v oblasti realizácie spoločných projektov spolufinancovaných z prostriedkov Európskej únie, a tiež príprava tematiky na stretnutie Vyšehradskej skupiny, ktoré sa uskutoční v roku 2009 v Poľsku. 28.-29. mája sa v Krakove uskutočnilo zasadnutie monitorujúceho výboru, ktorý pre realizáciu v rámci I. a II. prioritnej osi Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013 potvrdil 29 projektov, vrátane 7 z Euroregiónu „Tatry“. Na zasadnutí sa zúčastnil predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber a riaditeľ kancelárie Antoni Nowak. 29. mája bolo ukončené I. prijímanie žiadostí o spolufinancovanie mikroprojektov v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. Do kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ bolo doručených 99 žiadostí. 29.-31. mája sa v obci Nižná konalo kultúrno-spoločenské podujatie pod názvom Euroregión bez hraníc 2009. Podujatie bolo financované zo štátneho rozpočtu, prostredníctvom finančného príspevku z Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja. Na podujatí vystúpili slovenské a poľské umelecké súbory, skupiny, dychové hudby a účinkujúci rôzneho zamerania. Prezentovali región, z ktorého pochádzajú. Počas podujatia bol prezentovaný aj folklór, zvyky a ľudové tradície. Podarilo sa nám posilniť partnerstvá medzi kultúrnymi inštitúciami a samot- 175 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 Kaczyński odznaczył Ivana Gašparoviča najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego, a sam odebrał najwyższy order słowacki – Podwójny Biały Krzyż. 29 stycznia w Biurze Związku Euroregion „Tatry” odbyło się spotkanie polskich i słowackich partnerów projektu parasolowego Realizacja mikroprojektów na pograniczu polsko-słowackim w latach 2007-2010 w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. Podczas spotkania partnerzy wypracowali wspólne stanowisko dotyczące poprawek w dokumentach aplikacyjnych dla wnioskodawców oraz w systemie oceny mikroprojektów. 2 lutego w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy pt. Moje góry, prezentującej twórczość artysty malarza, alpinisty i taternika Ryszarda Kowalewskiego. nými účinkujúcimi. 4. júna v rámci osláv Rok 1989 20 rokov neskôr sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy vlasteneckých plagátov profesora Wiesława Grzegorczyka, jedného z najlepších poľských tvorcov plagátovej grafiky. Výstavu zorganizovalo Okresné starostovstvo v Nowom Targu. 12. júna sa v meste Ružomberok uskutočnilo podujatie v rámci projektu 15. výročie vzniku Euroregiónu „Tatry“. Na oslavách výročia vystúpili rôzne umelecké skupiny a remeselníci zo Slovenska a Poľska. 15.-17. júna sa predseda rady Združenia Euroregión „Tatry“ Wendelin Haber a riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ Antoni Nowak zúčastnili na XVIII. fóre poľských hraničných regiónov, ktorého organiWernisaż wystawy pt. „Droga Słowacji do euro”. Od lewej: 11 lutego Biuro Związku zátorom bol Euroregión Ambasador Republiki Słowackiej w Polsce František Ružička, Euroregion „Tatry” przePraded. Hosťom fóra Dyrektor Instytutu Słowackiego w Warszawie Helena Jacošová, prowadziło Szkolenie inbola o. i. pani Danuta Poseł na Sejm RP Andrzej Gut-Mostowy, auguracyjne w zakresie mi- Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber, Hübner, komisárka pre Ośrodek Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu, kroprojektów zarządzanych záležitosti regionálnej 02.03.2009 r., fot. arch. ZET przez Euroregion „Tatry” politiky, ktorá ubezpew ramach III Osi priorytetowej Programu Współpracy čila účastníkov o intenzívnom úsilí Generálneho Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słoriaditeľstva pre záležitosti regionálnej politiky vo wacka 2007-2013. Celem szkolenia było zapoznanie veci zvýšenia prostriedkov na územnú spoluprácu przedstawicieli wszystkich samorządów lokalnych v budúcom období podpory 2014 2020. Zaoberaz obszaru wsparcia należącego do kompetencji Eula sa taktiež obavami predstaviteľov euroregiónov roregionu „Tatry” z podstawowymi informacjami o budúcnosť euroregionálnych štruktúr vo vzťahu dotyczącymi udzielania wsparcia finansowego na k vzniku nového inštrumentu Európskych zoskuperealizację mikroprojektów. ní územnej spolupráce, podčiarkujúc mnohoročné výsledky práce euroregiónov v územnej spolupráci, 16 lutego obyła się prezentacja euroregionów a tiež potrebu pokračovania tejto formy spolupráce. w parlamencie słowackim w Bratysławie, w której uczestniczył Przewodniczący Rady Transgranicznego 17. júna sa v Krakove uskutočnila výročná konfeZwiązku Euroregion „Tatry” Igor Šajtlava oraz Wicerencia Programu cezhraničnej spolupráce Poľská przewodniczący Wendelin Haber a także Dyrektor republika Slovenská republika 2007 2013 zorgabiura Stowarzyszenia Region „Tatry” Milan Nevlazla. nizovaná Spoločným technickým sekretariátom. Konferencie sa zúčastnili predseda rady Wendelin 2 marca w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej Haber a Agnieszka Pyzowska, manažérka projektu w Nowym Targu odbyła się konferencja pt. Wspóls názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenna europejska waluta – rekomendacje dla Polski, zorského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po ganizowana przez Ambasadę Republiki Słowackiej Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, ktorá predstavila w Warszawie oraz Przewodniczącego Polsko-Słowaspomínaný projekt spolufinancovaný z prostriedckiej Grupy Parlamentarnej Andrzeja Guta-Mostokov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 176 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 wego. Doświadczenia Słowacji przy wprowadzaniu waluty euro przedstawili Ambasador Republiki Słowackiej w Polsce František Ružička oraz Radca Handlowy Ambasady Słowacji Vladislav Chlipala. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych, izb gospodarczych i cechów rzemieślniczych oraz Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej. Konferencji towarzyszyła wystawa pt. Droga Słowacji do euro, przygotowana przez Instytut Słowacki w Warszawie we współpracy z mennicą w Kremnicy, Narodowym Bankiem Słowacji i Ministerstwem Finansów Republiki Słowackiej. 6 marca w Rużomberku obradował XV Kongres Stowarzyszenia Region „Tatry”. Jego uczestnicy zostali poinformowani o działalności Stowarzyszenia i jego biura w okresie od ostatniego Kongresu, który odbył się 29 lutego 2008 r. w Popradzie. Przedyskutowano główne kierunki działalności Stowarzyszenia i propozycje projektów na lata 2009-2010. Rozmawiano również o Europejskim Ugrupowaniu Współpracy Terytorialnej. Na nowego członka Rady wybrano dr Józefa Biroša (po rezygnacji inż. Petera Petka). Podjęto uchwały w sprawie odznaczeń z okazji piętnastolecia powstania Euroregionu „Tatry”. 12 marca w Jabłonce odbył się XV Kongres Związku Euroregion „Tatry”. Kongres miał charakter sprawozdawczo-wyborczy. Delegaci wybrali nowe władze Związku Euroregion „Tatry” na kadencję 2009-2010. W poczet członków Związku Euroregion „Tatry” zostali przyjęci: miasto Mszana Dolna oraz gmina Spytkowice. Kongres przyjął Deklarację dotyczącą utworzenia Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej Euroregion „Tatry” oraz program obchodów 15-lecia Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”. 19-20 marca Komitet Monitorujący na posiedzeniu w Tatrzańskiej Łomnicy zatwierdził 20 projektów w tym z Euroregionu „Tatry” 8, do realizacji w ramach I i II osi priorytetowej Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013. Wśród projektów, które otrzymały dofinansowanie znalazł się wysoko oceniony projekt własny Euroregionu „Tatry” pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Komitet zatwierdził również pakiet aplikacyjny dla mikroprojektów i Podręcznik wdrażania mikroprojektów. 30 marca Związek Euroregion „Tatry” ogłosił Zaproszenie do składania wniosków na dofinansowanie mikroprojektów ze środków Europejskiego Fun- 013 a z finančných prostriedkov ministra kultúry 2 a národného dedičstva. 22. júna bola podpísaná dohoda medzi gminou a mestom Nowy Targ a Združením Euroregión „Tatry“ o zapožičaní dvoch miestností susediacich s kanceláriou Euroregiónu „Tatry“ a tvoriacich majetok mesta Nowy Targ. V týchto miestnostiach boli vytvorené pracoviská pre personál zaoberajúci sa realizáciou a zúčtovaním mikroprojektov v rámci Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. 7. júla bola uzatvorená dohoda medzi Ministerstvom regionálneho rozvoja a Združením Euroregión „Tatry“ o spolufinancovaní projektu Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, spolufinancovaného z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 a z finančných prostriedkov ministra kultúry a národného dedičstva. Partnermi v tomto projekte sú: Združenia Euroregión „Tatry“, Múzeum v Kežmarku a Okresné centrum kultúry v Nowom Targu. Združenie Euroregión „Tatry“ plní rolu vedúceho partnera. Celkové kvalifikované náklady projektu majú hodnotu 447 915,72 EUR, z čoho náklady Združenia Euroregión „Tatry“ 106 576,37 EUR. Žiadané spolufinancovanie z Európskeho fondu regionálneho rozvoja tvorí 85 % spomínanej hodnoty a činí 380 720,35 EUR, z čoho pre Združenie Euroregión „Tatry“ je to 90 589,91 EUR. 27. júla bola v Nowom Targu podpísaná Partnerská zmluva v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007-2013 na realizáciu projektu pod názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jana Kanty Pawluśkiewicza“. 5. augusta sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy pod názvom Najstaršie podoby Tatier na mapách, rytinách a litografiách zo zbierok Henryka Rączku, Jagelonskej knižnice, Múzea v Kežmarku, archívu v Poprade, Podtatranského múzea v Poprade. Výstava bola zrealizovaná v rámci projektu s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, spolufinancovaného z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 a z prostriedkov ministra kultúry a národného dedičstva. 6. augusta sa v Oravskej galérii v Dolnom Kubíne a 8. septembra v sídle Združenia Euroregión „Tat- 177 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 duszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. W tym dniu biuro Związku Euroregion „Tatry” rozpoczęło również cykl warsztatów szkoleniowych w zakresie wnioskowania o dofinansowanie mikroprojektów w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. W pierwszych warsztatach uczestniczyli wnioskodawcy z powiatów limanowskiego i gorlickiego. Dla powiatów nowotarskiego i tatrzańskiego przeprowadzono warsztaty w dniu 1 kwietnia natomiast dla powiatów nowosądeckiego i myślenickiego w dniu 6 kwietnia. 17 kwietnia w Muszynie obradował XV Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry”, podsumowujący dwuletnie polskie przewodnictwo w Transgranicznym Związku Euroregion „Tatry”. Kongres powołał członków Rady oraz Komisji rewizyjnej Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” na kadencję 2009-2010. Ponadto delegaci podjęli uchwały w następujących sprawach: zatwierdzenia Sprawozdań Rady i Komisji rewizyjnej Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” oraz udzielenia absolutorium Radzie, Deklaracji dotyczącej utworzenia Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej, jubileuszu 15-lecia Euroregionu „Tatry”, projektu Historyczno-kulturowo-przyrodniczego Szlaku wokół Tatr oraz realizacji polsko -słowackich mikroprojektów w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. ry“ uskutočnila vernisáž výstavy s názvom Maliarske príbehy Antoniho Krzystyniaka a Júliusa Považana, zorganizovaná Euroregiónom „Tatry“ v rámci projektu Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, spolufinancovaného z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 a z prostriedkov ministra kultúry a národného dedičstva. 4. septembra sa na pozvanie generálneho konzula Slovenskej republiky Ivana Horského riaditeľ kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ Antoni Nowak zúčastnil na slávnostiach pri príležitosti Dňa ústavy štátneho sviatku Slovenskej republiky, ktoré sa uskutočnili v Krakove. Počas tejto slávnosti bol riaditeľ Antoni Nowak vyznamenaný striebornou medailou Ministerstva zahraničných vecí Slovenskej republiky za činnosť a realizáciu mnohých projektov slúžiacich k prehlbovaniu poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce v rámci Euroregiónu „Tatry“. 16. septembra sa v sídle Okresného starostovstva v Nowom Targu uskutočnila oficiálna rozlúčka generálneho konzula Slovenska v Poľsku Ivana Horského s predstaviteľmi samosprávy Podhalia. Euroregión „Tatry“ reprezentovali: predseda rady Wendelin Haber a riaditeľ kancelárie Antoni Nowak, ktorí konzulovi vyjadrili poďakovanie za veľký pracovný vklad do formovania a rozvoja poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce a za prijatie čestného patronátu nad dôležitým zámerom 13 maja w Ośrodku Euroregiónu „Tatry“, Współpracy Polsko-Słoakým je projekt s názvom wackiej gościli członkoStretnutie siedmich kulXV Kongres Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” wie Komisji Samorządu túr poľsko-slovenského – Dyrektor Wspólnego Sekretariatu Technicznego Terytorialnego i Politypohraničia „Od Ladislava Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 w Krakowie Ewa Ślęzak, ki Regionalnej Sejmu Medňanského po Jána Muszyna 17.04.2009 r., fot. arch. ZET Rzeczypospolitej Polskiej Kantyho Pawluśkiewicwraz z Przewodniczącym Bronisławem Dutką oraz za“, spolufinancovaného z prostriedkov Programu delegacja Komisji Administracji Publicznej i Rozcezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 a z proswoju Regionalnego Rady Narodowej Republiki triedkov ministra kultúry a národného dedičstva. Słowackiej, której przewodniczył wicemarszałek parlamentu Słowacji Tibor Cabaj. W posiedze19. septembra zorganizovalo Združenie Región niu uczestniczyli również Konsul Generalny Re„Tatry” v rámci projektu Stretnutie siedmich kultúr publiki Słowackiej Ivan Horský oraz Konsul Hopoľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Mednorowy Wiesław Wojas. Posłowie spotkali się ňanského po Jana Kanty Pawluśkiewicza“ Festival z Radą Związku Euroregion „Tatry” oraz gospodarzarusínskej kultúry slovensko-poľského pohraničia mi gmin, miast i powiatów zrzeszonych w Eurorev Spišskej Starej Vsi za účasti 8 slovenských a 2 poľ- 178 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 gionie „Tatry”. Celem wizyty polskich i słowackich parlamentarzystów było zapoznanie się z rezultatami polsko-słowackiej współpracy transgranicznej, zwłaszcza w zakresie realizacji wspólnych projektów dofinansowanych ze środków Unii Europejskiej, a także przygotowanie tematyki na spotkanie Grupy Wyszehradzkiej, które jesienią 2009 odbędzie się w Polsce. 28-29 maja w Krakowie odbyło się posiedzenie Komitetu Monitorującego, który zatwierdził 29 projektów w tym 7 z Euroregionu „Tatry”, do realizacji w ramach I i II Osi priorytetowej Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013. W posiedzeniu uczestniczył Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Dyrektor biura Antoni Nowak. 29 maja zakończony został I nabór wniosków o dofinansowanie mikroprojektów w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007-2013. Do Biura Związku Euroregion „Tatry” wpłynęło 99 mikroprojektów. 29-31 maja w Niżnej zorganizowano imprezę kulturalno-społeczną pod hasłem Euroregion bez granic 2009, finansowaną ze środków Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. Wystąpiły polskie i słowackie zespoły oraz grupy artystyczne, orkiestry dęte oraz soliści. Zaprezentowano folklor i tradycje ludowe. Spotkanie sprzyjało umocnieniu partnerstwa instytucji kulturalnych i uczestniczących wykonawców. 4 czerwca w ramach obchodów uroczystości Rok 1989 – 20 lat później w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się zorganizowany przez Starostwo Powiatowe w Nowym Targu wernisaż wystawy plakatów patriotycznych profesora Wiesława Grzegorczyka, jednego z najlepszych polskich twórców grafiki plakatowej. 12 czerwca w Rużomberku zorganizowano imprezę w ramach projektu 15-lecie powstania Euroregionu „Tatry”. Uczestniczyły w niej słowackie i polskie grupy artystyczne oraz rzemieślnicy ludowi. 15-17 czerwca Przewodniczący Rady Związku Euroregion „Tatry” Wendelin Haber oraz Dyrektor biura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak uczestniczyli w XVIII Forum Polskich Regionów Granicznych, którego organizatorem był Euroregion Pradziad. Gościem Forum była m.in. Pani Danuta Hübner Komisarz ds. Polityki Regionalnej, która ských tanečných, speváckych a hudobných zložiek. Samotnú realizáciu podujatia predchádzalo niekoľko pracovných stretnutí, kontaktovanie súborov, skupín a účinkujúcich z Poľska a Slovenska, ktorí na podujatí predstavili tanec, spev, zvyky a tradície Rusínov žijúcich na slovensko-poľskom pohraničí, množstvo telefonických a mailových konzultácií s partnermi a spoluorganizátormi, ako aj zabezpečenie hľadiska a javiska, občerstvenia a slávnostného rautu. Samotný Festival slovensko-poľského pohraničia, ako aj Program cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007-2013 boli propagované prostredníctvom plagátov, internetu a tlače. 23.-24. septembra sa na základe aktivít naplánovaných v projekte Spoločne zveľaďujme krajinu EUT v Lesnici uskutočnilo spoločné dvojdňové stretnutie slovenskej a poľskej stredoškolskej mládeže (SOŠT Poprad, SOŠE Matejovce, SPŠ Poprad, Gymnázium Kukučínova Poprad, SZŠ Poprad, GPDT Poprad, SOŠ Svit, Gymnáziu P.O.H. Kežmarok, HAOB Kežmarok, ZSZ Stary Sacz) zaoberajúcej sa monitoringom čistoty vôd a ochranou a tvorbou životného prostredia. Mládež sa stretla na pozadí životného prostredia. Na stretnutí vystúpili s odbornými prednáškami a referátmi zástupcovia Správy PIENAP-u. Premietal sa film o PIENAP-e. Semináru sa zúčastnilo okolo 100 žiakov a odborníkov. Študenti sa venovali spoznávaniu krajiny a prírody Pieninského národného parku. Rozvinuli a podporili sa partnerské vzťahy a nadviazali sa hlbšie a aj nové kontakty medzi poľskou a slovenskou mládežou a medzi strednými školami zameranými na environmentálnu výchovu a zaoberajúcimi sa monitorovaním čistoty prihraničných vodných tokov, ako aj medzi odborníkmi z oblasti životného prostredia. Študenti získali nové informácie, vedomosti, vymenili si skúsenosti z vlastných projektov a aktivít súvisiacich s problematikou životného prostredia, vodných tokov riek Poprad a Dunajec, ochranou a tvorbou krajiny a lepšie spoznali spoločné územie Euroregiónu „Tatry“. Analyzovali súčasný stav a získali nové poznatky. Podujatie sa nieslo taktiež v znamení hier a kvízov. Jednotlivé družstvá boli zmiešané. Poľskí a slovenskí študenti sa takto lepšie spoznali. 24. septembra bola v Starom Saczi odhalená turistická upútavka a pamätná tabuľa označujúca sútok riek Poprad a Dunajec. Poprad je jediná rieka z územia Slovenskej republiky tečúca do Baltického mora. Táto aktivita sa realizovala v rámci projektu Euroregión „Tatry“ otvára dvere turistom v Liptove, Orave a na Spiši, ktorý bol zameraný na realizáciu euroregionálnych aktivít v roku 2009. Aktivity projektu boli financované z prostriedkov štátneho rozpočtu, pros- 179 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 zapewniła uczestników o intensywnych wysiłkach Dyrektoriatu Generalnego ds. Polityki Regionalnej na rzecz zwiększenia środków na współpracę terytorialną w przyszłym okresie wsparcia 2014-2020. Rozwiała również obawy przedstawicieli Euroregionów o przyszłość struktur euroregionalnych wobec pojawienia się nowego instrumentu Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej, podkreślając wieloletni dorobek euroregionów we współpracy terytorialnej, a także potrzebę kontynuacji tej formy współpracy. 17 czerwca w Krakowie odbyła się Konferencja Roczna Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 zorganizowana przez Wspólny Sekretariat Techniczny. W konferencji uczestniczyli Przewodniczący Rady Wendelin Haber oraz Agnieszka Pyzowska menedżer projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyanszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza, która zaprezentowała ww. projekt. 22 czerwca została podpisana pomiędzy Gminą Miastem Nowy Targ a Związkiem Euroregion „Tatry” umowa użyczenia dwóch pomieszczeń sąsiadujących z biurem Euroregionu „Tatry” i stanowiących własność Miasta Nowego Targu. W pomieszczeniach tych zorganizowane zostały stanowiska pracy dla personelu zajmującego się realizacją i rozliczaniem mikroprojektów w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013. 7 lipca została zawarta pomiędzy Ministerstwem Rozwoju Regionalnego a Związkiem Euroregion „Tatry” umowa o dofinansowanie projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” dofinansowanego ze środków Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007- 2013 oraz ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 11 lipca w Trstenie odbyła się impreza pod hasłem Euroregion bez granic 2009, z udziałem orkiestr dętych, zespołów artystycznych oraz rzemieślników ludowych ze Słowacji i z Polski. Prezentowano również tradycje i zwyczaje pogranicza. Impreza była okazją do spotkania mieszkańców i samorządów z obu stron granicy oraz nawiązania współpracy pomiędzy organizacjami i instytucjami kulturalnymi oraz miastami i gminami. Przedsięwzięcia projektu były finansowane ze środków Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. 27 lipca w Nowym Targu podpisano porozumienie 180 tredníctvom finančného príspevku Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja Slovenskej republiky. 24.-25. septembra sa v Świlczy pri Rzeszowe uskutočnilo prvé zasadnutie podvýboru monitorujúceho Program cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013, na ktorom sa zúčastnili podpredseda rady Bogusław Waksmundzki a riaditeľ kancelárie Antoni Nowak. Podvýbor schválil na spolufinancovanie 61 mikroprojektov z rankingového zoznamu Euroregiónu „Tatry“, z toho 15 podmienečne. Medzi projektami, ktoré získali spolufinancovanie, sa ocitol vlastný mikroprojekt Euroregiónu „Tatry“ s názvom 15 rokov poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry“. 25.-27. septembra sa v Starej Ľubovni konali oslavy vzniku Euroregiónu „Tatry“ za účasti slovenských a poľských účinkujúcich, skupín a súborov rôzneho zamerania. 14.-15. októbra zorganizovalo Združenie Región „Tatry“ v meste Liptovský Mikuláš I. medzinárodnú slovensko-poľskú konferenciu pod názvom Súčasný stav a trendy rozvoja cestovného ruchu v Euroregióne „Tatry“. Konferencia bola určená subjektom pôsobiacim v cestovnom ruchu, zástupcom orgánov štátnej správy a samosprávy a odbornej verejnosti. Konala sa za účelom výmeny skúseností z oblasti cestovného ruchu, prezentácie produktov cestovného ruchu, upevnenia spolupráce miest a obcí v pôsobnosti Euroregiónu „Tatry“, podpory a rozvoja nových partnerstiev medzi mestami a obcami. Slávnostne ju otvoril predseda Rady Euroregiónu „Tatry“ Ing. Igor Šajtlava. Pozvanie zároveň prijal primátor mesta Liptovský Mikuláš Ing. Ján Blcháč, PhD. a honorárny konzul Poľskej republiky na Slovensku Ing. Tadeusz Frackowiak. Konferencia bola rozdelená na štyri tematické okruhy: 1. Značka regiónu, 2. Vplyv hospodárskej krízy na zariadenia a strediská cestovného ruchu, možné trendy rozvoja, 3. Prínos cezhraničnej spolupráce pre obce Euroregiónu „Tatry“, 4. Využitie kultúrneho a prírodného dedičstva pre cestovný ruch. Združenie Región „Tatry“ zorganizovalo túto aktivitu v rámci projektu Euroregión „Tatry“ otvára dvere turistom v Liptove, Orave a na Spiši a bola financované z prostriedkov štátneho rozpočtu, prostredníctvom finančného príspevku Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja SR. 17. novembra sa v Stredisku poľsko-slovenskej spolupráce v Nowom Targu uskutočnila vernisáž výstavy s názvom Cestou nežnej revolúcie Slovensko po roku 1989. Organizátorom výstavy bol generálny konzul Slovenskej republiky v Krakove Ivan Horský KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 partnerskie w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Republika Słowacka 2007-2013 na realizację projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza słowacko-polskiego „Od Ladislava Mednyánskeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. 5 sierpnia w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy pt. Najstarsze wizerunki Tatr na mapach, rycinach i litografiach ze zbiorów Henryka Rączki, Biblioteki Jagiellońskiej, Muzeum w Kieżmarku, Archiwum w Popradzie, Podtatrzańskiego Muzeum w Popradzie. Wystawa została zrealizowana w ramach projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” dofinansowanego ze środków Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 oraz ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. a Združenie Euroregión „Tatry“. 19. novembra bola uzavretá dohoda medzi Spolkom Karpatský euroregión Poľsko a Združením Euroregión „Tatry“ o spolufinancovaní mikroprojektu s názvom 15 rokov poľsko-slovenskej cezhraničnej spolupráce Euroregiónu „Tatry“, realizovaného z prostriedkov Európskeho fondu regionálneho rozvoja v rámci PCS PL-SK 2007 2013. 19.-20. novembra sa v Spišskej Novej Vsi konalo VIII. slovensko-poľské hospodárske fórum. Fórum bolo určené subjektom a odborníkom pôsobiacim v oblasti dopravy, hospodárstva a cestovného ruchu, zástupcom orgánov štátnej správy a samosprávy a odbornej verejnosti. Cieľom konferencie bola analýza súčasného stavu a získavanie nových informácií v oblasti dopravnej infraštruktúry na území Euroregiónu „Tatry“, výmena ekonomických a hospodárskych skúseností v oblasti cestovného 6 sierpnia w Orawskiej ruchu slovensko-poľskéGalerii w Dolnym Kubinie ho pohraničia, podpora a 8 września w siedzirozvojových aktivít špeWernisaż wystawy pt. „Malarskie opowieści bie Związku Euroregion cifických pre náš región, Antoniego Krzystyniaka i Juliúsa Považana”, „Tatry” odbył się werniupevnenie spolupráce - Dyrektor Orawskiej Galerii w Dolnym Kubinie Eva Ľuptaková, saż wystawy pt. Malarobcí a miest v pôsobnosDolny Kubin 06.08.2009 r., fot. arch. ZET skie opowieści Antoniego ti Euroregiónu „Tatry“. Krzystyniaka i Juliúsa Považana, zorganizowana przez Euroregion „Tatry” w ramach projektu pt. Spotka26. novembra sa v sídle Združenia Euroregión „Tatnie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od ry“ v Nowom Targu uskutočnilo stretnutie inauguruLadislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśjúce realizáciu mikroprojektov v Euroregióne „Tatry“, kiewicza” dofinansowanego ze środków Prograpočas ktorého boli slávnostne podpísané prvé zmlumu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 vy o spolufinancovaní mikroprojektov z Európskeho oraz ze środków finansowych Ministra Kultury fondu regionálneho rozvoja a štátneho rozpočtu i Dziedzictwa Narodowego. v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. 4 września na zaproszenie Konsula Generalnego Republiki Słowackiej Ivana Horskiego Dyrektor 7. decembra v Kežmarku zasadla porota v zložebiura Związku Euroregion „Tatry” Antoni Nowak ní: Mgr Gabriela Kantorková, Eva Končeková, PhDr. uczestniczył w uroczystościach z okazji Dnia KonEleonóra Baráthová, Antoni Nowak a Tadeusz Wastytucji – Święta Państwowego Republiki Słowatycha. Členovia poroty rozhodli o najzaujímavejších ckiej, które odbyły się w Krakowie. Podczas tej výtvarno-literárnych prácach žiakov a študentov, uroczystości Dyrektor Antoni Nowak został odktorí sa zapojili do Slovensko- poľskej výtvarno-liznaczony srebrnym medalem Ministerstwa Spraw terárnej súťaže Po stopách Ladislava Medňanského, Zagranicznych Republiki Słowackiej za działalność ktorá bola vyhlásená v rámci projektu Stretnutie i realizację wielu projektów służących pogłębianiu siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od polsko-słowackiej współpracy transgranicznej w raLadislava Medňanského po Jana Kanty Pawluśkiemach Euroregionu „Tatry”. wicza“. Celkový počet prihlásených výtvarných prác bolo: 212 (z toho 111 bolo od žiakov zo slovenskej 181 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 16 września w siedzibie Starostwa Powiatowego w Nowym Targu nastąpiło oficjalne pożegnanie Konsula Generalnego Słowacji w Polsce Ivana Horskiego z samorządowcami Podhala. Euroregion „Tatry” reprezentowali: Przewodniczący Rady Wendelin Haber oraz Dyrektor Antoni Nowak, którzy wręczyli Konsulowi adres z podziękowaniem za wielki wkład pracy w kształtowanie i rozwój polsko-słowackiej współpracy transgranicznej oraz za objęcie patronatu honorowego nad ważnym przedsięwzięciem Euroregionu „Tatry” jakim jest projekt pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. časti Euroregiónu „Tatry“ a 101 z poľskej časti Euroregiónu „Tatry“). Kategória mládež do 26 rokov nebola zastúpená. Celkový počet autorov literárnych prác bolo: 24 (literárne práce zaslali žiaci a mládež len zo slovenskej časti Euroregiónu „Tatry“). 10. decembra v Szczyrzycu v gmine Jodłownik rokoval mimoriadny kongres Združenia Euroregión „Tatry“. V súvislosti s tragickým skonom (dňa 10. 7. 2009) primátora mesta a kúpeľnej gminy Muszyna Waldemara Serwińského, ktorý bol taktiež členom rady Združenia Euroregión „Tatry“, si účastníci uctili pamiatku zomrelého minútou ticha. Počas kongresu boli uskutočnené doplňovacie voľby do rady Zdru19 września Stowarzyszenie Region „Tatry” w raženia Euroregión „Tatry“. Za člena rady bol zvolený mach projektu Spotkanie pán Jan Golba. Okrem tosiedmiu kultur pogranicza ho delegáti jednohlasne słowacko-polskiego „Od prijali Malopoľské vojLadislava Mednyánskeho vodstvo ako podporujúdo Jana Kantego Pawluśceho člena a mesto i gmikiewicza” zorganizowało nu Stary Sącz a gminu Tow Starej Wsi Spiskiej karnia ako riadnych čleFestiwal Kultury Rusińnov. Okrem toho kongres skiej Pogranicza Słoprijatými uzneseniami wacko-Polskiego. Uczesschválil vyššie kvóty člentniczyło w nim 8 słowacských príspevkov a splkich i 2 polskie zespoły nomocnil poľsko-slovenwokalno-taneczne i muskú komisiu pre záležizyczne. Festiwal poprzetosť Európskych zoskudziło kilka spotkań robopení územnej spolupráce czych, spotkań zespołów, a kanceláriu Združenia Festiwal Kultury Rusińskiej Pogranicza Polsko-Słowackiego, Spiska Stara Wieś 19.09.2009 r. fot. arch. ZRT grup i solistów z PolEuroregión „Tatry“ (Nowy ski i Słowacji. W trakcie FeTarg) v zhode s kanceláristiwalu zaprezentowano tańce, pieśni, zwyczaje i traou Združenia Región „Tatry“ (Kežmarok) na prípravu dycje Rusinów żyjących na pograniczu słowackoa predloženie projektovej žiadosti v rámci druhej výpolskim. zvy Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013, II. prioritná os (spoločensko-ekonomický roz23-24 września zgodnie z planem przedsięwzięć voj), téma 3 (sieťové projekty) s názvom Od Europrojektu Wspólnie pielęgnujmy krajobraz Euroregioregiónu „Tatry“ do Európskeho zoskupenia územnej nu „Tatry” w Leśnicy zorganizowano wspólne dwuspolupráce. Účastníci kongresu sa zoznámili s infordniowe spotkanie młodzieży szkół średnich (SOŠT máciami na tému projektov realizovaných kanceláPoprad, SOŠE Matejovce, SPŠ Poprad, Gimnazjum riou Združenia Euroregión „Tatry“ v rámci Programu Kukučínova Poprad, SZŠ Poprad, GPDT Poprad, SOŠ cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013. Svit, Gimnazjum P.O.H. Keżmark, HAOB Keżmark, ZSZ Stary Sącz), zajmującej się monitorowaniem 15. decembra sa v Kežmarku uskutočnilo slávnostczystości wód oraz ochroną i kształtowaniem krané vyhlásenia výsledkov slovensko-poľskej výtvarnojobrazu. Wykłady i referaty przygotowali specjaliści literárnej súťaže Po stopách Ladislava Medňanského ze słowackiego Pienińskiego Parku Narodowego a ocenenie najzaujímavejších prác žiakov v Dome (PIENAP-u), którzy zaprezentowali również film slovensko-poľského stretávania Euroregiónu „Tatry“ o parku. W seminarium uczestniczyło około stu uczv Kežmarku. Súčasťou vyhodnotenia bola prehliadniów i specjalistów. Uczniowie, poznając przyrodę ka kaštieľa Strážky. Súťaž sa realizovala v rámci proPIENAP-u, nawiązali również nowe i pogłębili dojektu Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského tychczasowe kontakty, wymienili doświadczenia pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jana i uzyskali nową wiedzę. Kanty Pawluśkiewicza“. Projekt je spolufinancovaný Európskou úniou z Európskeho fondu regionálneho 182 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 24 września w Starym Sączu odsłonięto tablicę informującą o zbiegu rzek Poprad i Dunajec. Poprad jest jedyną słowacką rzeką, która płynie do Morza Bałtyckiego. To przedsięwzięcie realizowano w ramach projektu Euroregion „Tatry” otwiera drzwi przed turystami w Liptowie, Orawie i na Spiszu, który był finansowy ze środków Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. 24-25 września w Świlczy k. Rzeszowa odbyło się pierwsze Posiedzenie Podkomitetu Monitorującego Program Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska - Republika Słowacka 2007-2013, w którym uczestniczyli Wiceprzewodniczący Rady Bogusław Waksmundzki oraz Dyrektor Biura Antoni Nowak. Podkomitet zatwierdził do dofinansowania 61 mikroprojektów z listy rankingowej Euroregionu „Tatry”, w tym 15 warunkowo. Wśród projektów, które uzyskały dofinansowanie znalazł się mikroprojekt własny Euroregionu „Tatry” pt. 15 lat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej Euroregionu „Tatry”. 25-27 września w Starej Lubowli świętowano rocznicę powstania Euroregionu „Tatry”. Wystąpiły polskie i słowackie zespoły artystyczne oraz soliści. 14-15 października Stowarzyszenie Region „Tatry” zorganizowało w Liptowskim Mikulaszu I Międzynarodową Słowacko-Polską Konferencję pt. Stan aktualny i trendy rozwojowe ruchu turystycznego w Euroregionie „Tatry”. Zaproszono na nią podmioty działające w turystyce, przedstawicieli administracji państwowej i samorządowej oraz specjalistów. Zaproszenie przyjęli również Burmistrz Liptowskiego Mikulasza Jan Blcháč oraz Konsul Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Słowacji Tadeusz Frąckowiak. Celem konferencji była wymiana doświadczeń w dziedzinie turystyki, prezentacja produktów turystycznych, umocnienie współpracy miast i gmin z obszaru Euroregionu. Konferencję otworzył przewodniczący Rady Euroregionu Igor Šajtlava. Program konferencji podzielono na cztery panele tematyczne: 1. Marka regionu, 2. Wpływ kryzysu ekonomicznego na obiekty i ośrodki ruchu turystycznego, potencjalne trendy rozwojowe, 3. Korzyści współpracy dla gmin euroregionu, 4. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego i naturalnego w ruchu turystycznym. Konferencja została zorganizowana w ramach projektu Euroregion „Tatry” otwiera drzwi przed turystami w Liptowie, Orawie i na Spiszu, finansowanego ze środków Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. 17 listopada w Ośrodku Współpracy Polsko-Słowackiej w Nowym Targu odbył się wernisaż wystawy rozvoja v rámci Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007-2013”. 16. decembra prezentovalo Združenie Región „Tatry“ v Zakopanom významné medzníky 15-ročnej existencie Euroregiónu „Tatry“. Počas 15-ročnej existencie cezhraničného združenia sa konalo množstvo kultúrnych podujatí, aktivít v oblasti hospodárstva a životného prostredia v regiónoch Liptov, Orava a Spiš a aktivít v rámci zintenzívnenia cezhraničnej spolupráce a rozvoja partnerstiev medzi mestami a obcami, ako aj základnými a strednými školami sídliacimi na slovensko-poľskom pohraničí. Do Zakopaneho prišiel činnosť Euroregiónu „Tatry“ podporiť generálny konzul Slovenskej republiky v Krakove Marek Lisánsky. Vernisáže sa zúčastnili primátori, starostovia a zástupcovia členských miest a obcí Euroregiónu „Tatry“. Výstava sa konala v rámci projektu Euroregión „Tatry“ otvára dvere turistom v Liptove, Orave a na Spiši a bola financovaná z prostriedkov štátneho rozpočtu, prostredníctvom finančného príspevku Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja SR. 17. a 18. decembra pracovníci kancelárie Združenia Euroregión „Tatry“ uskutočnili školenie pre beneficientov mikroprojektov schválených na spolufinancovanie z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce Poľská republika Slovenská republika 2007 2013. 22. decembra prezentovalo Združenie Región „Tatry“ putovnú výstavu propagujúca 15-ročnú aktívnu činnosť Euroregiónu „Tatry“ pod názvom Významné medzníky 15-ročnej existencie Euroregiónu „Tatry“ v sídle Prešovského samosprávneho kraja. Výstava sa konala v rámci projektu Euroregión „Tatry“ otvára dvere turistom v Liptove, Orave a na Spiši a bola financovaná z prostriedkov štátneho rozpočtu, prostredníctvom finančného príspevku Ministerstva výstavby a regionálneho rozvoja SR. 28.-29. decembra sa v Nowom Targu uskutočnilo zasadnutie skupiny vonkajších nezávislých expertov, ktorí urobili meritórne ohodnotenie 15 poľsko-slovenských komplementárnych mikroprojektov z Euroregiónu „Tatry“, nachádzajúcich sa na zozname projektov schválených podmienečne na realizáciu monitorujúcim podvýborom. Združenie Euroregión „Tatry“ odporučilo na spolufinancovanie z Európskeho fondu regionálneho rozvoja Európskej únie 10 pozitívne ohodnotených mikroprojektov, ktoré získali viacej ako 64 bodov. 30. decembra Združenie Euroregión „Tatry“ ohlásilo Bienále naivného umenia a art brut poľsko-sloven- 183 KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 pt. Drogą Aksamitnej Rewolucji – Słowacja po 1989 roku. Organizatorem wystawy był Konsul Generalny Republiki Słowackiej w Krakowie Ivan Horský oraz Związek Euroregion „Tatry”. 19 listopada została zawarta pomiędzy Stowarzyszeniem Euroregion Karpacki Polska a Związkiem Euroregion „Tatry” umowa o dofinansowanie mikroprojektu pt. 15 lat polsko-słowackiej współpracy transgranicznej Euroregionu „Tatry” realizowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach PWT PL-SK 2007-2013. 19-20 listopada w Nowej Wsi Spiskiej obradowało VIII Słowacko-Polskie Forum Gospodarcze. Zaproszono na nie podmioty działające w dziedzinie transportu, gospodarki i turystyki, przedstawicieli administracji państwowej i samorządowej oraz specjalistów. Celem Forum była analiza aktualnego stanu oraz pozyskanie nowych informacji z zakresu infrastruktury transportu na obszarze Euroregionu „Tatry”, a także wymiana doświadczeń w dziedzinie turystyki, gospodarki, wsparcie przedsięwzięć rozwojowych, specyficznych dla naszego regionu, umocnienie współpracy miast i gmin z obszaru euroregionu. 26 listopada w siedzibie Związku Euroregion „Tatry” w Nowym Targu odbyło się spotkanie inaugurujące realizację mikroprojektów w Euroregionie „Tatry”, w trakcie którego uroczyście podpisano pierwsze umowy o dofinansowanie mikroprojektów z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu państwa w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013. 7 grudnia w Kieżmarku spotkało się jury w składzie: mgr Gabriela Kantorková, Eva Končeková, Eleonóra Baráthová, Antoni Nowak i Tadeusz Watycha, które oceniło prace literacko-plastyczne uczniów uczestniczących w Słowacko-Polskim Konkursie Plastyczno -Literackim pt. Śladami Ladislava Mednyánszkeho“, zorganizowanym w ramach projektu Spotkanie siedmiu kultur pogranicza słowacko-polskiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza”. Do konkursu zgłoszono ogółem 212 prac (z tego 111 uczniów ze słowackiej części euroregionu i 101 z części polskiej), w tym 24 prace literackie, które nadesłali tylko uczniowie słowaccy. 10 grudnia w Szczyrzycu w gminie nik obradował Nadzwyczajny Kongres Euroregion „Tatry”. W związku z tragiczną w dniu 10.07.2009 r. Burmistrza Miasta 184 JodłowZwiązku śmiercią i Gminy KALENDARIUM 1994-2009 • KALENDÁRIUM 1994-2009 ského pohraničia Edwarda Sutora v rámci projektu s názvom Stretnutie siedmich kultúr poľsko-slovenského pohraničia „Od Ladislava Medňanského po Jána Kantyho Pawluśkiewicza“, spolufinancovaného z prostriedkov Programu cezhraničnej spolupráce PL-SK 2007 2013 a z prostriedkov ministra kultúry a národného dedičstva. Preklad: Miroslav Števík Uzdrowiskowej Muszyna Waldemara Serwińskiego uczestnicy uczcili pamięć zmarłego minutą ciszy. Kongres przyjął województwo małopolskie jako członka wspierającego a miasto i gminę Stary Sącz oraz gminę Tokarnia jako członków zwyczajnych. Ponadto Kongres podjętymi uchwałami zatwierdził wyższe kwoty składek członkowskich oraz upoważnił polsko-słowacką Komisję ds. Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej oraz biuro Związku Euroregion „Tatry” w porozumieniu z biurem Združenia Region „Tatry” do przygotowania i złożenia w ramach drugiego naboru Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013, Oś priorytetowa II, Rozwój społeczno-ekonomiczny, Temat 3, Projekty sieciowe wniosku projektowego pt. Od Euroregionu „Tatry” do Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej. W związku z tragiczną śmiercią członka Rady Pana Waldemara Serwińskiego na Kongresie przeprowadzone zostały wybory uzupełniające do Rady Związku Euroregion „Tatry”. Członkiem Rady został wybrany Burmistrz Miasta i Gminy Uzdrowiskowej Muszyna Jan Golba. Uczestnicy Kongresu zapoznali się z informacjami na temat projektów realizowanych przez biuro Związku Euroregion „Tatry” w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL -SK 2007-2010. 15 grudnia w Domu Spotkań Słowacko-Polskich w Kieżmarku uroczyście ogłoszono wyniki SłowackoPolskiego Konkursu Plastyczno-Literackiego pt. „Śladami Ladislava Mednyánszkeho“, połączone ze zwiedzaniem kasztelu w Strażkach. Konkurs zorganizowany został w ramach projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza słowacko-polskiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Republika Słowacka 2007-2013. roregion „Tatry” przeprowadzili szkolenie dla beneficjentów mikroprojektów zatwierdzonych do dofinansowania ze środków Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013. 28-29 grudnia w Nowym Targu odbyło się posiedzenie zespołu niezależnych ekspertów zewnętrznych, którzy dokonali oceny merytorycznej 15 polsko-słowackich mikroprojektów komplementarnych z Euroregionu „Tatry”, znajdujących się na liście projektów warunkowo zatwierdzonych do realizacji przez Podkomitet Monitorujący. Związek Euroregion „Tatry” rekomendował do dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Unii Europejskiej 10 pozytywnie ocenionych mikroprojektów,, które uzyskały więcej niż 64 punkty. 30 grudnia Związek Euroregion „Tatry” ogłosił Biennale Sztuki Naiwnej i Art Brut Pogranicza PolskoSłowackiego im. Edwarda Sutora w ramach projektu pt. Spotkanie siedmiu kultur pogranicza polsko-słowackiego „Od Ladislava Mednyánszkeho do Jana Kantego Pawluśkiewicza” współfinansowanego przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 oraz ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Tłumaczenie: Ryszard Juchniewicz 16 grudnia w Zakopanem i 22 grudnia w siedzibie Samorządowegoo Kraju Preszowskiego Stowarzyszenie Region „Tatry” zorganizowało wystawę przedstawiającą najważniejsze wydarzenia w piętnastoletniej działalności Euroregionu „Tatry”. W otwarciu wystawy uczestniczył Konsul Generalny Republiki Słowackiej w Polsce Marek Lisanský oraz burmistrzowie, starostowie i przedstawiciele członkowskich miast i gmin Euroregionu. Wystawa była częścią projektu pt. Euroregion „Tatry” otwiera drzwi przed turystami w Liptowie, Orawie i na Spiszu, finansowanego ze środków Ministerstwa Budownictwa i Rozwoju Regionalnego Republiki Słowackiej. 17 i 18 grudnia pracownicy biura Związku Eu- 185 ANEKS • PRÍLOHA ANEKS • PRÍLOHA WŁADZE EUROREGIONU „TATRY” W LATACH 1994-2009 VRCHOLNÉ ORGÁNY EUROREGIÓNU „TATRY” V ROKOCH 1994-2009 KADENCJA 1994-1996 / FUNKČNÉ OBDOBIE 1994-1996 Rada Euroregionu „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Wendelin Haber Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jan Skupin Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Piotr Bąk Czesław Borowicz Jan Budz Józef Gacek (od 25.11.1995 Jan Hamerski) Julian Stopka strona słowacka / slovenská strana: Peter Burian Juraj Haščak (od 25.11.1995 Ján Hudáček) Ivan Krušinský Ivan Saško (od 25.11.1995 Karol Mitrík) Aleksander Šlafkovský (od 25.11.1995 Vladimír Stankovianský) Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Július Lojek Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Janusz Ossowski Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodniczący / Predseda: Emil Kowalczyk Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Eva Mušáková KADENCJA 1997-1998 / FUNKČNÉ OBDOBIE 1997-1998 Rada Euroregionu „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Peter Burian Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Wendelin Haber Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Piotr Bąk Jan Budz Julian Stopka Stanisław Ślimak (od 11.12.1997 Michał Kochan) Eugeniusz Zajączkowski strona słowacka / slovenská strana: Ivan Budiak Peter Burian Juraj Beňa Ivan Krušinský Vladimír Stankovianský Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Jan Smarduch Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Július Lojek Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodnicząca / Predseda: Eva Mušáková Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Emil Kowalczyk Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Franciszek Payerhin Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Marcel Kopkáš Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Ján Kuska Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Stanisław Budzyński Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Ľubomír Mosný Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jan Smarduch (od 18.04.1996 Adam Mazur) Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Jacek Fryźlewicz (od 11.03.1998 Andrzej Gut) Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Sedlačko Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Ladislav Harvan Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Stanisław Wojtaszek 186 Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Andrzej Szczocarz Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Ladislav Harvan KADENCJA 1999 / FUNKČNÉ OBDOBIE 1999 Rada Euroregionu „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Wendelin Haber Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Burian Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Jan Budz Piotr Bąk Michał Kochan Zbigniew Rusin Eugeniusz Zajączkowski strona słowacka / slovenská strana: Stefan Kristofčak Milan Nevlazla Milan Renta Jozef Repasky Karol Mitrik Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Július Lojek Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jan Smarduch Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodniczący / Predseda: Emil Kowalczyk Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Eva Mušáková Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Stanisław Budzyński Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Ján Kuska Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Peter Sedlačko Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Andrzej Gut Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Jan Skupin Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Edward Charczuk Komisja sportu i turystyki / Komisia športu a turistiky Przewodniczący / Predseda: Czesław Borowicz Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Ladislav Melikant KADENCJA 1999-2000 / FUNKČNÉ OBDOBIE 1999-2000 Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” / Rada Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Wendelin Haber Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Burian Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Piotr Bąk Jan Budz Zbigniew Rusin Michał Kochan Eugeniusz Zajączkowski strona słowacka / slovenská strana: Štefan Kristofčák Karol Mitrík Milan Nevlazla Jozef Repasky Milan Rentka Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Július Lojek Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jan Smarduch Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodniczący / Predseda: Emil Kowalczyk Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Eva Mušakova Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Stanisław Budzyński Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Ján Kuska Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Peter Sedlačko Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Andrzej Gut Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Jan Skupin Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Edward Charczuk Komisja sportu i turystyki / Komisia športu a turistiky Przewodniczący / Predseda: Czesław Borowicz Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Ladislav Melikant 187 ANEKS • PRÍLOHA KADENCJA 2001-2002 / FUNKČNÉ OBDOBIE 2001-2002 Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” / Rada Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Peter Burian Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Wendelin Haber Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Piotr Bąk Emil Kowalczyk Bogusław Waksmundzki Leszek Woźniak Eugeniusz Zajączkowski Andrzej Welc strona słowacka / slovenská strana: Lúbomír Bláha Štefan Kubík Karol Mitrík Milan Nevlazla Michal Pida Jozef Repaský Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Jan Smarduch Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Július Lojek Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodnicząca / Predseda: Gabriela Kantorková Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Stanisława Obrzut Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Bronisłav Kaššovic Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Stanisław Budzyński Komisja gospodarcza / Hospoadárska komisia Przewodniczący / Predseda: Krzysztof Król Łęgowski Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Sedlačko Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Edward Paszek Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Zuzana Záborská Komisja sportu i turystyki / Komisia športu a turistiky Przewodniczący / Predseda: Ladislav Melikant Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Czesław Borowicz 188 ANEKS • PRÍLOHA KADENCJA 2003-2004 / FUNKČNÉ OBDOBIE 2003-2004 Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” / Rada Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Wendelin Haber Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Burian Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Piotr Bąk Tadeusz Czepiel Stanisław Gawęda Emil Kowalczyk Edward Paszek Eugeniusz Zajączkowski strona słowacka / slovenská strana: Jaroslav Cehula Anna Fedorová Jozef Repaský Marián Jurina Gustáv Dobák Lúbomir Bláha Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Július Lojek Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Andrzej Skupień Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodnicząca / Predseda: Stanisława Obrzut Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Gabriela Kantorková Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Stanisław Budzyński Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Bronisław Kaššovic KADENCJA 2005-2006 / FUNKČNÉ OBDOBIE 2005-2006 Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” / Rada Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Josef Repasky Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Wendelin Haber Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Piotr Bąk Tadeusz Czepiel Jan Hamerski Stanisław Pachowicz Edward Paszek Eugeniusz Zajączkowski strona słowacka / slovenská strana: Peter Burian Anna Fedorová Eva Grossingerová Marián Jurina Lúbomir Bláha Ján Pavlík Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Edward Siarka Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Július Lojek Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodnicząca / Predseda: Gabriela Kantorková Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Maria Mateja-Torbiarz Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Bronislav Kaššovic Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Stanisław Budzyńki Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Peter Sedlačko Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jan Antoł Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Jan Antoł Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Sedlačko Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodnicząca / Predseda: Eva Kelbelová Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Waldemar Serwiński Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Waldemar Serwiński Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Eva Kelbelová Komisja sportu i turystyki / Komisia športu a turistiky Przewodniczący / Predseda: Czesław Borowicz Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jozef Pavlik Komisja sportu i turystyki / Komisia športu a turistiky Przewodniczący / Predseda: Ján Kuska Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Czesław Borowicz KADENCJA 2007-2008 / FUNKČNÉ OBDOBIE 2007-2008 Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” / Rada Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Wendelin Haber Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Ivan Budiak Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Bogusław Waksmundzki Tadeusz Czepiel Stanisław Apostoł Stanisław Pachowicz Waldemar Serwiński Andrzej Skupień strona słowacka / slovenská strana: Peter Burian Ján Pavlík Igor Šajtlava Gustáv Dobák Eugen Dedinský Peter Petko Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Július Lojek Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Edward Tybor Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodnicząca / Predseda: Zofia Giełczyńska Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Gabriela Kantorková Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Andrzej Kawecki Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Svrček Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Peter Sedlačko Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jan Antoł Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodnicząca / Predseda: Eva Kelbelová Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Edward Paszek Komisja turystyki / Komisia turistiky Przewodniczący / Predseda: Czesław Borowicz Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Lucia Cukerová Komisja sportu i młodzieży / Komisia športu a a mládeže Przewodniczący / Predseda: Jozef Pavlik Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Marcin Kolasa 189 ANEKS • PRÍLOHA ANEKS • PRÍLOHA KADENCJA 2009-2010 / FUNKČNÉ OBDOBIE 2009-2010 Rada Transgranicznego Związku Euroregion „Tatry” / Rada Cezhraničného Zväzku Euroregión „Tatry” Przewodniczący / Predseda: Igor Šajtlava Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Wendelin Haber Członkowie / členovia: strona polska / poľská strana: Bogusław Waksmundzki Antoni Karlak Paweł Dziuban Grzegorz Niezgoda Waldemar Serwiński (od 10.12.2009 Jan Golba) Andrzej Skupień strona słowacka / slovenská strana: Peter Burian Jozef Biroš Ivan Budiak Eugen Dedinský Gustáv Dobák Ján Pavlík Komisja rewizyjna / Revízna komisia Przewodniczący / Predseda: Edward Tybor Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Ľudmila Gnojčáková Komisje problemowe / Pracovné komisie Komisja kultury / Komisia kultúry Przewodnicząca / Predseda: Gabriela Kantorková Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Zofia Giełczyńska Komisja informacji / Komisia informačná Przewodniczący / Predseda: Peter Svrček Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Andrzej Kawecki Komisja gospodarcza / Hospodárska komisia Przewodniczący / Predseda: Jan Antoł Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Peter Sedlačko Komisja ochrony środowiska / Komisia životného prostredia Przewodniczący / Predseda: Marek Kroczek Wiceprzewodnicząca / Podpredseda: Eva Kelbelová Komisja turystyki / Komisia turistiky Przewodnicząca / Predseda: Marta Jančoková Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Czesław Borowicz 190 Komisja sportu i młodzieży / Komisia športu a a mládeže Przewodniczący / Predseda: Marcin Kolasa Wiceprzewodniczący / Podpredseda: Jozef Pavlik Członkowie Euroregionu „Tatry” w 2009 roku Členovia Euroregiónu „Tatry” v 2009 roku strona polska / poľská strana: Sekretarze Rady – Dyrektorzy biur w Nowym Targu i Kieżmarku / Tajomníci Rady – Riadiťelia kancelarií v Nowom Targu a Kežmarku Powiaty / Okresy (3): nowosądecki, nowotarski, tatrzański strona polska / poľská strana: Miasta / Mestá (4): Limanowa, Nowy Targ, Zakopane, Mszana Dolna Antoni Nowak – od 01.10.1994 r. do dnia dzisiejszego / až po súčasnosť strona słowacka / slovenská strana: Peter Kubov – od 26.08.1994 r. do 01.02.1995 r. Marcel Kopkaš – od 01.02.1995 r. do 15.01.1996 r. Viera Svanova – od 15.05.1997 r. do 14.05.1998 r. Martin Gallik – od 2003 r. do 03.2007 r. Milan Nevlazla – od 1998 r. do 2002 r. od 04.2007 r. do dnia dzisiejszego / až po súčasnosť Miasta i gminy / Mestá a gminy(4): Muszyna, Piwniczna-Zdrój, Stary Sącz, Szczawnica Gminy (20): Bukowina Tatrzańska, Czarny Dunajec, Czorsztyn, Jabłonka, Jodłownik, Kościelisko, Krościenko n. Dunajcem, Lipnica Wielka, Łapsze Niżne, Nowy Targ, Ochotnica Dolna, Poronin, Raba Wyżna, Raciechowice, Rytro, Spytkowice, Szaflary, Tokarnia, Tymbark, Uście Gorlickie Województwo małopolskie jest członkiem wspierającym. Podporujúcim členom je Malopoľské vojvodstvo. strona słowacka / slovenská strana: Miasta / Mestá (14): Dolný Kubín, Kežmarok, Liptovský Mikuláš, Levoča, Podolínec, Poprad, Ružomberok, Trstená, Spišská Belá, Spišská Nová Ves, Spišská Stará Ves, Stará Ľubovňa, Svit, Vysoké Tatry Wsie z okresów / obce z okresov (95): Dolný Kubín, Kežmarok, Liptovský Mikuláš, Levoča, Námestovo, Poprad, Sabinov, Spišská Nová Ves, Stará Ľubovňa, Ružomberok, Tvrdošín: Bajerovce, Batizovce, Beňadiková, Brezovica, Bušovce, Bziny, Brutovce, Červený Kláštor, Čirč, Chlebnice, Chmeľnica, Demänovská Dolina, Dlhá nad Oravou, Dravce, Ďurková, Forbasy, Gánovce, Gerlachov, Habovka, Hladovka, Hniezdne, Hozelec, Hranične, Hranovnica, Huncovce, Hybe, Istebné, Jalovec, Jarabina, Jezersko, Jakubovany, Jamník, Jasenová, Kamienka, Kraľovany, Kolačkov, Konská, Kvačany, Legnava, Lendak, Lesnica, Liesek, Liptovská Porúbka, Liptovské Matiašovce, Liptovské Revúce, Litmanová, Lučivná, Ľubica, Ľubotín, Majere, Malá Franková, Malý Lipník, Malý Slavkov, Malatiná, Matiašovce, Matysová, Medzibrodie nad Oravou, Mengusovce, Mníšek nad Popradom, Nižná, Nižná Boca, Nižné Ružbachy, Nová Ľubovňa, Oravská Poruba, Oravský Biely Potok, Orlov, Osturňa, Podhorany, Podtureň, Pribylina, Reľov, Sedliacka Dubová, Spišské Hanušovce, Stará Lesná, Suchá Hora, Sulín, Šarišské Jastrabie, Štefanov nad Oravou, Štrba, Šuňava, Údol, Veľká Franková, Veľká Lomnica, Vasiľov, Važec, Vitanová, Vlachy, Vojňany, Vyšná Boca, Vyšné Ružbachy, Závažná Poruba, Zuberec, Žakovce, Žaškov, Ždiar. 191 ANEKS • PRÍLOHA EUROREGION „TATRY” mapa adminstracyjna 192 EUROREGIÓN „TATRY” administratívna mapa
Podobne dokumenty
pogranicze polsko-słowackie 2010-2012
Realizácia mikroprojektov v Euroregióne „Tatry“ v rokoch 2010–2012
Jana Majorová Garstková / 143
Projekty ukierunkowane na realizację działań euroregionalnych wsparte przez Ministerstwo
Transportu,...
