Aktualna wiedza na temat

Transkrypt

magazyn o zdrowiu i medycynie
Możesz mieć
to w nosie
Co robić,
gdy wypadają
włosy?
Czucie opaczne
– PARESTEZJE
Pakiet
onkologiczny
05/2015
Aktualna wiedza na temat
alergii
TEMA T
r
e
k
l
a
m
a
r
e
k
l
a
m
a
r
e
k
l
a
m
a
{ Co w magazynie?}
maj
05/2015
/2015
od redakcji...................................................................................... 6
Len zwyczajny.............................................................................. 9
Możesz mieć to w nosie.............................................................. 13
Co robić, gdy wypadają włosy?............................................... 19
Pakiet onkologiczny trafił przed Trybunał Stanu........... 23
Czucie opaczne – PARESTEZJE..................................................... 29
Aktualna wiedza na temat alergii........................................ 34
Truskawkowo - waniliowy peeling do ust.......................... 42
Jak przygotować organizm do snu?...................................... 50
menu restauracji Zdrowie......................................................... 51
magaz y n
WYDAWCA WEGAFARM sp. z o.o.
REDAKCJA Wojska Polskiego 4, 72-315 Resko, tel +48 91 395 14 80, [email protected]
REKLAMA Marcin Sochan, [email protected], tel. +48 797 721 466,
BIURO OBSŁUGI KLIENTA tel. +48 91 395 14 80, [email protected],
KONSULTACJA MEDYCZNA lek. med. Beata Szczepankowska,
REDAKTOR NACZELNY Zbigniew Szczepankowski, [email protected],
REDAKCJA Barbaras, Rafał Wiśniewski, Marcin Sochan, Marek Nowak, Michał Nowak,.
OPRACOWANIE GRAFICZNE Wydawnictwo Leszczyńscy s.c., www.leszczynscy.pl,
PARTNERZY www.artelis.pl
Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku.
Wszystkie prawa zastrzeżone ©
zdrowiewprezencie.pl | MAJ 2015
5
Szanowni Państwo!
Hipokrates, ojciec współczesnej medycyny,
prowadząc swoją praktykę lekarską opierał ją
na solidnym wykształceniu, był przedstawicielem słynnej szkoły lekarskiej z wyspy Kos.
Zdobywał wiedzę zarówno w trakcie nauki, jak
i czerpał z tradycji rodzinnych, ponieważ pochodził z rodziny Asklepiadów, którzy z pokolenia na
pokolenie zajmowali się leczeniem. Dla Hipokratesa niezmiernie ważna była także współpraca
z innymi medykami, wiele podróżował, aby nauczyć się jak najwięcej na temat leczenia ludzi.
Swoje obserwacje i wnioski spisywał, jednak
nie dbał o los tych notatek. Prace Hipokratesa
opublikowano dopiero 100 lat po jego śmierci,
a jedną z ważniejszych pozycji w tych zasobach
była przysięga Hipokratesa, która do dziś stanowi kanon etyki lekarza, zaś kluczową zasadą,
jaką kierował się w swojej praktyce, było: „po
pierwsze nie szkodzić”.
Rola lekarza w dzisiejszych czasach niczym
nie różni się od tej przekazanej przez wielkiego
patrona. Poza gigantycznym rozwojem wiedzy
oraz techniki wykorzystywanej w medycynie pojawił się jednak ogromny problem, który często
okazuje się silniejszy od możliwości i zaangażowania w walkę o zdrowie, a często również życie
człowieka. Problemem tym są pieniądze oraz
System Opieki Zdrowotnej, który ma zapewnić
optymalne finansowanie leczenia obywateli.
Ciągle słyszymy, że pieniędzy jest zbyt mało,
że niezadowolenie pacjentów narasta, a kolejki
dostępności do procedur osiągają często absurdalne rozmiary. Osobiście byłem świadkiem
sytuacji, gdy tłum pacjentów w jednym z pomorskich szpitali spotykał się z informacją o braku
możliwości nawet zapisu do specjalistów, nie
wspominając o terminach wizyty. Wprowadzone w atmosferze protestu lekarskiego pakiety
onkologiczny i kolejkowy, w opinii środowiska
i pacjentów, nie rozwiązały problemów, lecz je
6
MAJ 2015 | zdrowiewprezencie.pl
wyostrzyły. W bieżącym miesięczniku „Zdrowie
w prezencie” prezentuję Państwu stanowisko
Naczelnej Rady Lekarskiej, a także komentarz
Ministerstwa Zdrowia (wysoce ubogi w treści),
a także moje własne przemyślenia dotyczące
kolejnej reformy systemu opieki zdrowotnej
w Polsce.
Maj jest miesiącem alergii, dlatego poświęciliśmy tej tematyce temat numeru: Aktualna
wiedza na temat alergii. Jest to choroba cywilizacyjna, według różnych danych w Polsce
choruje na tę chorobę od 10% do 30% populacji. Istota alergii polega na „dziwnym i nieracjonalnym” reagowaniu organizmu na czynnik,
który w najmniejszym stopniu mu nie zagraża.
Natomiast zagrożeniem staje się rozmiar reakcji
obronnej, która może nawet zabić. Niestety obserwując rzeczywistość dochodzę do wniosku,
że to ludzie sami narażają się na owe „dziwne
i nieracjonalne” reakcje organizmu, producenci
pralek czy zmywarek z dumą podkreślają, że ich
najnowsze modele wyposażone są w program
„antybakteria”, który zabija 99,99% bakterii,
tylko są to przyjazne nam organizmy, z którymi
powinniśmy mieć częsty i zdrowy kontakt, no
chyba, że ktoś w pralce pierze odzież medyczną
zanieczyszczoną groźnymi patogenami wywołującymi choroby w rodzaju posocznicy czy duru
brzusznego.
Życzę Państwu przyjemnej lektury!
Zbigniew Szczepankowski
REDAKTOR NACZELNY
r
e
k
l
a
m
a
Moilec
Meloxicamum 7,5 mg
Lek przeciwzapalny
i przeciwbólowy
SKŁAD: 7,5 mg meloksykamu oraz laktoza jednowodna 63 mg.
POSTAĆ FARMACEUTYCZNA: Tabletki.
WSKAZANIA TERAPEUTYCZNE DO STOSOWANIA:
Jako lek przeciwzapalny i przeciwbólowy stosowany
w bólach kostno-stawowych i mięśniowych w przebiegu chorób reumatoidalnych i zwyrodnieniowych stawów.
Stosowany w krótkotrwałym leczeniu zaostrzeń objawów chorób reumatoidalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie
stawów, młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów oraz zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa.
PRZECIWWSKAZANIA: Trzeci trymestr ciąży, dzieci i młodzież w wieku poniżej 15 lat, nadwrażliwość na meloksykam
lub na którąkolwiek substancję pomocniczą lub na substancje o podobnym działaniu, np. leki z grupy NLPZ, kwas
acetylosalicylowy.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu i zdrowiu.
PODMIOT ODPOWIEDZIALNY:
Gedeon Richter Polska Spółka z o.o. ul. ks. J. Poniatowskiego 5, 05-825 Grodzisk Mazowiecki.
Stres
Stres
r
e
k
l
a
m
a
– czynnik mobilizacyjny
czy schorzenie
cywilizacyjne
– czynnik
mobilizacyjny
czyBardzo
schorzenie
cywilizacyjne
często stres odbieramy
jako czynnik wyniszczający nasz organizm i przyczyniający się
TY
TY
je
Jest bezpieczny, nawet przy dłuższym stosowaniu, nie powoduje
Tabletki
uspokajające Labofarm
m
lekozależności.
E NT D I E
do składu i skuteczności działania preparatem. Suplement diety
jest środkiem spożywczym, który nie podlega tak rygorystycznym
kontrolom jak produkt leczniczy.
LEKIO
LEC Z Ą
M
Roślinne
leki ojak
działaniu
uspokajającym otrzymamy w aptece
kontrolom
produkt leczniczy.
bez recepty lekarskiej. Dlatego dokonując zakupu pytajmy farmaceutę, czy jest to rzeczywiście produkt leczniczy, a nie suplement diety. Różnica jest zasadnicza, mimo podobnego opakowa-
E NT D I E
do składu i skuteczności działania preparatem. Suplement diety
Tylko
leki leczą
jest środkiem spożywczym, który nie podlega tak rygorystycznym
M
w swoim składzie kompozycje roślin o działaniu uspokajającym.
Zastosowanie
surowców
roślinnych o podobnym działaniu, pozwaTylko leki
leczą
la na Roślinne
uzyskanie
silniejszego
przy zastosowaniu
mniejszych
leki
o działaniuefektu
uspokajającym
otrzymamy
w aptece
dawek
czynnych.Dlatego
Dodatkowo
surowce
te pytajmy
uzupełniają
bezsubstancji
recepty lekarskiej.
dokonując
zakupu
farto rzeczywiście
produkt
leczniczy,
a nie
suplemaceutę,
czy jest
leczenie,
działając
na pozostałe
narządy
i układy,
których
działanie
ment diety.zRóżnica
zasadnicza, mimo
podobnego
opakowajest zaburzone
powodujest
nadmiernego
napięcia
nerwowego.
Pierwszy w Polsce ziołowy lek o działaniu uspokajającym, w formie
ormie tabletki.
!
LEK A N
T YLK
SUPLE
Naturalnie zioła
EC Z Ą
IE
leżności, czyli nadmiernego przyzwyczajenia i uzależnienia od
tych leków. Wśród nich znajdują się korzeń kozłka, liść melisy,
szyszka chmielu, ziele męczennicy, ziele serdecznika, kwiat
lawendy.
Hamują
one nadpobudliwość
psychiczną,
jednocześnie
Surowce
roślinne
o działaniu
uspokajającym
mają tę
przewagę
roślinne
uspokajająułatwiając zasypianie.
nad syntetycznymi
lekamiSurowce
nasennymi,
że oniedziałaniu
powodują
lekozacym dostępne
są w różnychprzyzwyczajenia
produktach leczniczych.
W aptekach
leżności,
czyli nadmiernego
i uzależnienia
od
możemy znaleźć monopreparaty, czyli produkty zawierające wytych leków. Wśród nich znajdują się korzeń kozłka, liść melisy,
łącznie jeden składnik czynny, bądź produkty złożone zawierające
szyszka chmielu, ziele męczennicy, ziele serdecznika, kwiat
w swoim składzie kompozycje roślin o działaniu uspokajającym.
lawendy.
Hamują one nadpobudliwość psychiczną, jednocześnie
Zastosowanie surowców roślinnych o podobnym działaniu, pozwaSurowceefektu
roślinne
działaniu uspokajająułatwiając
zasypianie.
la na uzyskanie
silniejszego
przy o
zastosowaniu
mniejszych
cym dostępne
są w różnych
produktach
leczniczych.
aptekach
dawek substancji
czynnych.
Dodatkowo
surowce te W
uzupełniają
możemy
znaleźć
monopreparaty,
czyli produkty
wyleczenie,
działając
na pozostałe narządy
i układy, zawierające
których działanie
łącznie
składnik
czynny,
bądź produkty
złożone
zawierające
jestjeden
zaburzone
z powodu
nadmiernego
napięcia
nerwowego.
Tabletki
uspokajające Labofarm
m
Oryginalny lek obecny na rynku od ponad 20 lat
!
LE O
L KI
SUPLE
problemów z zasypianiem i bezsenności. Przewlekły stres może
Jednak
ciągły, długotrwały
stresdolegliwości
oraz nadmierne
pobudzeniezabunerprzyczyniać
się do rozwoju
spowodowanych
wowe,
zamiastczynnościowymi
nas mobilizować
przyczynia
się doczynności
rozdrażnienia,
rzeniami
m.in.
przyspieszonej
serca
rozkojarzenia,
nadmiernej
nadwrażliwości
bodźce
zewnętrzne,
na tle nerwowym,
bólów
oraz zawrotów na
głowy,
a także
zaburzeń
problemów
z zasypianiem
i bezsenności.objawiających
Przewlekły stres
może
funkcjonowania
układu pokarmowego
się skurczaprzyczyniać
siębrzucha,
do rozwoju
dolegliwości
spowodowanych zabumi, bólami
czy nawet
biegunkami.
Bardzo
częstym zaburzeniem
związanym ze stresem
jest trudrzeniami
czynnościowymi
m.in. przyspieszonej
czynności
serca
w zasypianiu,
nawet
bezsenność.
Wieczorne
na tleność
nerwowym,
bólówa oraz
zawrotów
głowy,
a także problemy
zaburzeń
z zaśnięciemukładu
mogą pokarmowego
wynikać ze zbytobjawiających
dużego napięcia
i stresu,
funkcjonowania
się skurczaz którymi
zmagamy
się w ciągu
dnia. W takich sytuacjach szczemi, bólami
brzucha,
czy nawet
biegunkami.
gólnie zalecane są surowce roślinne o działaniu uspokajającym
Bardzo częstym zaburzeniem związanym ze stresem jest trud(sedativa).
ność w zasypianiu, a nawet bezsenność. Wieczorne problemy
z zaśnięciem mogą wynikać ze zbyt dużego napięcia i stresu,
Naturalnie zioła
z którymi zmagamy się w ciągu dnia. W takich sytuacjach szczeSurowce roślinne o działaniu uspokajającym mają tę przewagę
gólnie
zalecane są surowce roślinne o działaniu uspokajającym
nad syntetycznymi lekami nasennymi, że nie powodują lekoza(sedativa).
Oryginalny lek obecny na rynku od ponad 20 lat
LEK A N
T YLK
IE
Bardzo
często stres
jako czynnik
wydo rozwoju
wielu odbieramy
chorób. Jednocześnie
musimy
pamiętaćnasz
o pozytywnych
stresu, któniszczający
organizmaspektach
i przyczyniający
się
re pozwalają
zmobilizować
organizm
i rado rozwoju
wielunam
chorób.
Jednocześnie
musimy
dzić sobie
z codziennymiaspektach
trudnościami.
pamiętać
o pozytywnych
stresu, które pozwalają
nam zmobilizować
organizm
raJednak ciągły, długotrwały
stres oraz nadmierne
pobudzeniei nerzamiast nas mobilizować przyczynia się do rozdrażnienia,
dzićwowe,
sobie
z
codziennymi
trudnościami.
rozkojarzenia, nadmiernej nadwrażliwości na bodźce zewnętrzne,
Pierwszy
w Polsce
ziołowy lek
o działaniu
uspokajającym,
formie
ormie tabletki.
e i nasenne w
produktu*.
oduktu*.
Badania
kliniczne
potwierdziły
działanie
uspokajające
je
Jest bezpieczny, nawet przy dłuższym stosowaniu, nie powoduje
lekozależności.
spokajającego działania preparatu zawierającego walerianę, chmiel, melisę i serdecznik. Herba Polonica, nr 2, tom XLIII, 1997.
Tabletki uspokajające
Badania
potwierdziły
e i nasenne produktu*.
oduktu*.
® działanie uspokajające
Labofarm
Labofa
f kliniczne
fa
rm powlekane
spokajającego działania preparatu zawierającego walerianę, chmiel, melisę i serdecznik. Herba Polonica, nr 2, tom XLIII, 1997.
Tabletki uspokajające
Labofarm
Labofa
f rm powlekane
fa
®
Produkt złożony. Tabletka powlekana.
Vaald
V
ldiix
liść melisy - 50 mg, ziele serdecznika - 50 mg
W
Wskazania: Tradycyjnie w przejściowych, łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz okresowych trudnościach w zasypianiu.
Przeciwwskazania: Nie należy stosować leku, w przypadku nadw
wrażliwości na którykolwiek ze składników.
®
Produkt złożony. Tabletka powlekana.
lek ułatwiający
zasypianie
Vaald
V
ldiix
Produkt złożony. Tabletka.
Skład: korzeń kozłka - 170 mg, szyszka chmielu
lu - 500 mg,
mg
g
liść melisy - 50 mg, ziele serdecznika - 50 mg
W
Wskazania: Tradycyjnie w przejściowych, łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz okresowych trudnościach w zasypianiu.
Produkt złożony. Tabletka.
Przeciwwskazania: Nie należy stosować leku, w przypadku nadSkład:
korzeń
kozłka
170
mg,
szyszka
chmielu
lu - 500 mg,
mg
g
w
wrażliwości na którykolwiek ze składników.
®
Lek tradycyjnie wskazany w łagodnych objawach
napięcia nerwowego i trudnościach w zasypianiu.
lek
ułatwiający
Nie uzależnia
Zawiera wyłącznie korzeń kozłka
zasypianie
– nie zawiera dodatków
Skład tabletki:
Korzeń kozłka ( Valerianae radix ) – 400 mg
Przeciwwskazania:
Nie należy stosować leku w przypadku nadwrażliwości na korzeń kozłka.
Laboratorium Farmaceutyczne
L abofarm Sp. z o.o. Sp. k.,
www.labofarm.pl
Lek tradycyjnie wskazany w łagodnych objawach
napięcia nerwowego i trudnościach w zasypianiu.
Nie uzależnia
Skład tabletki:
Przeciwwskazania:
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny
– nie zawiera dodatków
z określonymi wskazaniami wynikającymi
Korzeń kozłka ( Valerianae radix ) – 400 mg
Nie należy stosować leku w przypadku nadwrażliwości na korzeń kozłka.
wyłącznie z długotrwałego stosowania.
Zawiera wyłącznie korzeń kozłka
Laboratorium Farmaceutyczne
L abofarm Sp. z o.o. Sp. k.,
www.labofarm.pl
Tradycyjny produkt leczniczy roślinny
z określonymi wskazaniami wynikającymi
wyłącznie z długotrwałego stosowania.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane
dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania
produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek
niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane
dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania
produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek
niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Leki z natury skuteczne
Len
zwyczajny
Len pochodzi z Bliskiego Wschodu. O jego zaletach dla zdrowia
i urody decydują nasiona, czyli tzw. siemię lniane. Oprócz jednak
właściwości leczniczych, len od dawna był cenionym surowcem
przemysłu włókienniczego i mimo obecności na rynku setek rodzajów
materiałów, len nadal zajmuje wśród nich zaszczytne miejsce
9
L
en dojrzewa w lipcu i sierpniu, a zbiór
ma początek wtedy, gdy rośliny są
jeszcze zielonkawożółte. Wyrywa się je
wraz z korzeniami i zostawia do wyschnięcia
na polu. Nasiona lnu nabierają barwy brązowej i dojrzewają właśnie w porze suszenia.
Siemię lniane zawiera liczne związki chemiczne. Są to śluzy, kwasy tłuszczowe - linolowy
i linolenowy, kwasy Omega 3, glikozydy linamarynę, fitoestrogeny, witaminę E oraz
sole mineralne - głównie cynk, żelazo oraz
białko.
Olej wytłaczany z ziaren lnu jest jadalny.
Jako środek obniżający cholesterol warto
go zażywać pod postacią kapsułek. W mieszankach ziołowych występuje siemię lniane
oraz mączka. Dobrze jest zmielić ziarenka lnu
bezpośrednio przed spożyciem - zachowują
wtedy najwięcej właściwości. Preparaty lnu
re
10
k
lama
działają dobroczynnie na śluzówkę układu
pokarmowego. Osłaniają zwłaszcza żołądek, dlatego zalecane są głównie w chorobie wrzodowej. Śluz z lnu jest odporny na
czynniki hydrolizujące i długo nie zmienia
lepkości. W ten sposób dobrze przylega do
ścian błony śluzowej żołądka i ogranicza
dolegliwości - zgagę, pieczenie.
Jeśli połączymy ziarna lnu z melisą lub rumiankiem, będą posiadały również działanie
rozkurczowe i przeciwzapalne. Oprócz tego
nasionka absorbują płyny, zwiększając swoją
objętość, a co się z tym wiąże wyciągają toksyny z organizmu, formując galaretowatą
masę mającą działanie przeczyszczające.
Bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe
olej lniany doskonale nawilża skórę i utrzymuje to nawilżenie bardzo długo, dzięki specyficznemu oddziaływaniu na przestrzenie
międzykomórkowe. Wspomaga je także
witamina E, która uelastycznia naskórek
i przeciwdziała utracie wody.
Kosmetyki z udziałem oleju lnianego sprawdzają się także w pielęgnacji małych dzieci
oraz niemowląt. Normalizują wydzielanie
sebum, łagodzą też wszelkie podrażnienia
i suchość naskórka, tak często spotykaną
u maluchów. Włosy, w które wmasujemy
odrobinę oleju są miękkie, lśniące i sprężyste,
a także dodatkowo wzmocnione.
Zawarte w ziarenkach związki śluzowe pomagają w schorzeniach górnych dróg oddechowych. Napar z siemienia ma dobroczynne
działanie w przeziębieniu, zapaleniu oskrzeli
i chrypce. Łagodzi suchy kaszel, natomiast
w mokrym kaszlu ułatwia usuwanie wydzieliny. Olej lniany jest nieoceniony dla układu krążenia. Kwasy tłuszczowe pomagają
usuwać nadmiar złego cholesterolu LDL,
podnosząc równocześnie poziom tego dobrego HDL. Ponadto zwiększają siłę skurczu
mięśnia sercowego, rozszerzają naczynia
krwionośne, a co za tym idzie obniżają ryzyko
nadciśnienia i miażdżycy.
Lignany zawarte w oleju lnianym działają
bardzo podobnie do estrogenów, czyli żeńskich hormonów. Jak wiadomo mają one
znaczenie dla przemiany materii i gospodarki wodnej organizmu. Umieszczając olej
lniany w codziennej diecie, możemy liczyć
na szybsze i łatwiejsze pozbycie się kilogramów, gdyż spowoduje on szybką przemianę
materii oraz ułatwi przekształcenie pokarmu
w energię zamiast w tłuszcz. Pobudzi także
produkcję żółci, która rozkłada tłuszcze.
MS
olej lniany
Bogaty w nienasycone
kwasy tłuszczowe olej lniany
doskonale nawilża skórę
i utrzymuje to nawilżenie
bardzo długo, dzięki
specyficznemu oddziaływaniu
na przestrzenie
międzykomórkowe.
Wspomaga je także witamina
E, która uelastycznia
naskórek i przeciwdziała
utracie wody
11
r
e
k
l
a
m
a
Możesz mieć
to w nosie
Nos zbudowany jest
z jamy nosowej, którą
przegroda chrzęstno-kostna
dzieli na dwie części. Nos
stanowi początek drogi
oddechowej i jest ważną
barierą ochronną
W
dychane powietrze, zanim dotrze
do płuc, zostaje w nosie ogrzane,
oczyszczone i nawilżone. Nos wraz
z zatokami przynosowymi jest rezonatorem
głosu. Nos ponadto chroni organizm przed
wirusami, bakteriami i zanieczyszczeniami,
pozwala rozpoznawać zapachy, jest doskonałym filtrem i podgrzewaczem powietrza.
Prawidłowe oddychanie powinno odbywać się przez nos, a nie przez usta. Jeżeli przegroda nosowa jest skrzywiona, to
utrudnia oddychanie. Wnętrza jam nosowych
pokryte są błoną śluzową i rzęskami. Błona
śluzowa nosa posiada samooczyszczający
się mechanizm śluzowo-rzęskowy i wytwarza duże ilości śluzu, który nawilża nabłonek
i zbiera zanieczyszczenia.
Niedrożność nosa
Do najważniejszych chorób wspólnych dla
nosa oraz jamy nosowo-gardłowej należą
zaburzenia w oddychaniu, czyli tak zwana
niedrożność nosa. Może ona być częściowa
lub całkowita, dwustronna lub jednostronna.
Najczęstszą przyczyną
niedrożności nosa są różnego
rodzaju sprawy przerostowe,
guzy, polipy, ciała obce,
wreszcie gęsta wydzielina.
Niedrożność jam nosowych,
zwłaszcza długotrwała, może
mieć różne następstwa.
13
Objawy ostrego nieżytu nosa,
stosownie do jego natężenia, są
różne.
W większości przypadków
poprzedza go ogólny stan
niedomagania, dreszcze,
a w konsekwencji gorączka.
Wydzielina na początku ma
charakter wodnisty, który
powoduje zaczerwienienie nosa,
bolesność i częste kichanie. Po
paru dniach wydzielina przyjmuje
konsystencję bardziej gęstą.
Oczyszczenie nosa staje się
łatwiejsze, zatkanie ustępuje.
Ostry nieżyt nosa zazwyczaj trwa
od pięciu do ośmiu dni, jednak
przy powikłaniach ze strony
innych narządów może trwać
nawet do 6 tygodni.
Ostry nieżyt nosa ma skłonność
do przemieszczania się na dolny
odcinek dróg oddechowych jak
krtań i oskrzela, powodując
chrypkę i kaszel, a nawet
duszność.
Oprócz tych zaburzeń mogą
wystąpić również zaburzenia
węchowe. Nos oraz jama
nosowo-gardłowa mogą być
przyczyną szeregu nerwic
odruchowych jak astma czy
kaszel.
14
U dzieci i u dorosłych wywołuje niespokojny sen, chrapanie. Chorzy śpią wówczas
z otwartymi ustami, co powoduje nadmierną suchość w jamie ustnej. Całkowite lub
częściowe zatkanie jam nosowych może być
powodem różnych chorób, gdyż wdychane przez usta powietrze nie posiada odpowiedniej ciepłoty oraz wilgotności. W takich
przypadkach łatwiej do organizmu mogą
przenikać chorobotwórcze zarazki, gdyż powietrze wdychane przez usta pozbawione
jest filtru jakim jest nos.
Zatkanie nosa przez wyrośla adenoidalne (skupiska tkanki chłonnej znajdującej się
w nosowej części gardła) może powodować
u dzieci obstrukcję górnych dróg oddechowych, u dorosłych bezdech. Zatkany nos
może być powodem zaburzeń w mowie – jąkania. Jamy nosowe oraz nosowo-gardłowe
służą jako rezonatory przy tworzeniu się
głosu, jednak gdy są zatkane od przodu
mowa przyjmuje charakter nosowy, gdy od
tyłu, na przykład przez wyrośla adenoidalne,
mowa staje się bezdźwięczna.
Do ważnych objawów ogólnych, występujących przy chorobie nosa i jego zatok, należą
zmiany w wydzielinie nosa. Zmniejszona
wydzielina występuje na początku ostrego
nieżytu nosa oraz w tak zwanym zanikowym
nieżycie nosa. Najczęściej mamy do czynienia
ze zwiększoną wydzieliną nosa. Występuje
ona przy ostrym nieżycie, przerostowym
nieżycie i wreszcie przy obecności polipów.
Wydzielina nosowa może ulec zmianie ze
zwykłego charakteru śluzowego na ropny lub śluzo-ropny. Wydzielina taka bywa
bezwiednie połykana i może powodować
zaburzenia w trawieniu oraz dławienie.
Skrzywienie przegrody nosa zdarza się
bardzo często. Nie ma prawie nosa, który
by posiadał idealnie prostą przegrodę. Wydaje się, że asymetria nosa jest zjawiskiem
zupełnie normalnym. Obok skrzywień ist-
nieją ograniczone zgrubienia
przegrody nosa, zwykle
z jednej strony, czasami upośledzając węch
i prowadząc do stałych nieżytów jam
nosowych.
Skrzywienie przegrody
nosa zdarza się bardzo
często. Nie ma prawie
nosa, który by posiadał
idealnie prostą przegrodę.
Wydaje się, że asymetria
nosa jest zjawiskiem
zupełnie normalnym
Zapalenie błony
śluzowej nosa
Zapalenie błony śluzowej nosa występuje
w przebiegu ostrych,
wysypkowych chorób jak
odra, szkarlatyna, ospa. Ospie
zawsze towarzyszy katar, jednak
jest on umiarkowany i trwa krótko. Przy
szkarlatynie ropne bakterie atakują nie tylko
jamy nosowe, ale również gardło. W przypadku grypy oprócz zwykłych postaci nieżytów nosa często występuje ropne zapalenie
błon śluzowych jam nosowych.
Przewlekły nieżyt nosa może
powstać wskutek częstych, ostrych nieżytów,
nie ustępujących przez
dłuższy czas (tygodnie, miesiące).
Ozena
Ozena jest chorobą
nosa, w przebiegu
której zniszczeniu
ulegają błony śluzowe
nosa. Przyczyną ozeny
może być też uszkodzenie
nosa przez chemikalia, może
też być powikłaniem nadużywania
leków obkurczających błonę śluzową.
Uszkodzona błona pokrywa się wydzieliną ropną i powoduje nieprzyjemny zapach
z nosa. Ozena może być powodem zaniku
włókien węchowych.
Śluzowiak zatok przynosowych
Śluzowiak zatok przynosowych charakteryzuje się wieloletnim przebiegiem polegającym na gromadzeniu i zaleganiu śluzu w zatoce z niedrożnym ujściem, doprowadzając
Do ważnych objawów ogólnych,
występujących przy chorobie
nosa i jego zatok, należą
zmiany w wydzielinie nosa. [...]
Najczęściej mamy do czynienia
ze zwiększoną wydzieliną nosa.
Występuje ona przy ostrym
nieżycie, przerostowym nieżycie
i wreszcie przy obecności
polipów.
15
Niedrożność jam nosowych
u dzieci i u dorosłych
wywołuje niespokojny sen,
chrapanie. Chorzy śpią
wówczas z otwartymi ustami,
co powoduje nadmierną
suchość w jamie ustnej
do ucisku tkanek i destrukcji kostnej. Objawami śluzowiaka są bóle głowy, przewlekły
nieżyt nosa, zaburzenia widzenia, łzawienie,
wytrzeszcz oczu. Śluzowiak najczęściej występuje w rejonie czołowo-skroniowym.
kostniaki, chrzęstniaki, włókniaki, brodawczaki oraz sporadycznie guzy pochodzenia
nerwowego. Okres wzrostu guza jest długi
i w początkowej fazie przebiega bezobjawowo. Pierwsze objawy kliniczne są przeważnie
bagatelizowane i chorzy często zgłaszają
się do lekarza, gdy na skuteczne leczenie
jest już za późno. Podstawowym objawem
jest jednostronna niedrożność nosa, często
przebiegająca z wydzieliną, a nawet krwią.
Polipy nosa
Polipy nosa są łagodnymi naroślami na błonie śluzowej nosa. Polipy zazwyczaj mogą
utrudniać oddychanie, mogą być przyczyną
częstych zapaleń zatok, a u dzieci mogą być
przyczyną zapalenia ucha środkowego.
16
lama
k
Nowotwory łagodne i złośliwe nosa i zatok
Nowotwory łagodne i złośliwe nosa i zatok
występują bardzo rzadko. Najczęściej to
ZDROWE ZATOKI
PRZEZ CAŁY ROK
re
Czyraki przedsionka nosa
Czyraki przedsionka nosa to ostre zapalenie
mieszka włosowego. Stan zapalny wywołany jest gronkowcami, a zwłaszcza gronkowcem złocistym. W przedsionku może pojawić
się sinoczerwony, grudkowy naciek z krostą
przebitą włosem. Pojawia się również obrzęk
i zaczerwienienie wargi górnej, przedsionka
i skrzydełka nosa, który może przenosić się
na policzek i powieki. W żadnym wypadku
nie wolno samemu wyciskać czy nacinać
czyraka, gdyż może to doprowadzić do wielu
powikłań. Grozi to bowiem powstaniem zakrzepowego zapalenia żył twarzy i oczodołu
lub posocznicą.
re
k
lama
Drugim charakterystycznym objawem jest
przykre mrowienie i drętwienie po stronie
zmiany chorobowej oraz zaburzenie czucia.
Guzy nowotworowe nosa i zatok oraz obecność ciała obcego powodują stany zapalne,
co powoduje również nieprzyjemny zapach
z nosa, którego chora osoba zwykle nie czuje.
Gruźlica jamy nosa
Gruźlica jamy nosa może występować jako
pierwotna i wtórna. W gruźlicy nosa czynnikiem powodującym zakażenie są palce
chorego, które uszkadzają warstwę naskórka
przedsionka nosa lub błony śluzowe. Częste
drapanie paznokciem u chorych z suchym
nieżytem przedniej części nosa doprowadza do infekcji. Nacieki i guzy gruźlicze nie
sprawiają początkowo żadnych boleści przy
zajęciu chrząstki przegrody, dlatego chorzy
zbyt późno zgłaszają się do lekarza.
re
k
lama
17
r
e
k
l
a
m
a
Co robić,
gdy wypadają
włosy?
W
iele zaburzeń hormonalnych skutkuje wypadaniem włosów. Na
przykład u kobiety, która niedawno
urodziła dziecko, powodem przerzedzania
się fryzury bywa niedobór estrogenów. Zazwyczaj ich ilość wraca do normy po kilku
miesiącach, wówczas włosy odrastają i znów
stają się mocniejsze.
Tarczyca
Wypadanie włosów jest często związane
z chorobami tarczycy. Przy niedoczynności
Ostatnio gubisz
znacznie więcej włosów
niż zazwyczaj i to
zarówno przy myciu,
jak i czesaniu? Jaka
może być tego przyczyna
i co możesz zrobić, by to
zahamować?
są one cienkie, suche i mocno przerzedzone, natomiast przy nadczynności pojawia
się tzw. łysienie uogólnione i plackowate.
Jeżeli stwierdzisz, że to choroba tarczycy
jest przyczyną utraty włosów, udaj się do
19
lekarza. Wyleczenie schorzenia poprawi
kondycję włosów.
Dieta
Nieprawidłowa dieta może skutkować nadmierną utratą włosów. Aby temu zapobiec,
należy się zdrowo odżywiać i upewnić się, że
w diecie nie brakuje białka, żelaza i biotyny.
W przypadku łysienia największe znaczenie
ma niedobór żelaza, przy czym nie musi to
być bardzo duży deficyt powodujący anemię.
Bez żelaza krew może być niedotleniona, co
powoduje osłabienie i łamliwość włosów.
Aby tego uniknąć, nie stosuj bez konsultacji
re
k
lama
wzMacnia i poprawia
kondycję skóry,
włosów
i paznokci
z lekarzem diet odchudzających. W celu
zgubienia kilku kilogramów ogranicz ilość
spożywanych słodyczy, jedz dużo warzyw,
dostarczaj organizmowi co najmniej 2 litry
wody dziennie i staraj się więcej czasu spędzać na świeżym powietrzu, spacerując,
biegając, jeżdżąc na rowerze bądź uprawiając
inne sporty, które lubisz.
Stres
Powodem gubienia włosów może być także
przewlekły stres. Znane są przypadki, kiedy
osoba pod wpływem silnych przeżyć, np.
śmierci bliskiej osoby, całkowicie łysieje.
Jednak stres bardzo często związany jest
także z pracą. Wysiłek emocjonalny sprawia,
że zużywamy więcej witamin i mikroelementów niż zwykle i dlatego zaczyna nam ich
brakować. Warto wtedy pomyśleć o suplementacji. Żeby zachować zdrowe i piękne
włosy musisz nauczyć się niwelować stres.
Może to być długi spacer, relaks przy dobrej
książce lub filmie. Możesz zapisać się na
zajęcia odprężające, np. jogę. Jeśli codzienny
stres zaczyna cię przerastać, szukaj pomocy
u specjalistów. Wypróbuj dostępnych w aptece ziołowych preparatów uspokajających,
np. melisy czy rumianku.
Kosmetyki
Jeśli wypadaniu włosów nie jest winien niedobór jakichś składników w diecie ani brak
równowagi hormonalnej, jest bardzo prawdopodobne, że odpowiedzialność za ten stan
ponoszą kosmetyki stosowane do pielęgnacji
fryzury. Zbyt częste farbowanie włosów,
trwała ondulacja, a nawet nieodpowiednio
dobrany szampon powodują osłabienie
struktury włosów, które szybciej wypadają. W tym przypadku po zmianie preparatu
20
Nieprawidłowa dieta może skutkować
nadmierną utratą włosów. Aby temu
zapobiec, należy się zdrowo odżywiać
i upewnić się, że w diecie nie brakuje
białka, żelaza i biotyny.
kosmetycznego wypadanie powinno zostać
zahamowane. Nieprawidłowe uczesanie, czyli
fryzura typu koński ogon czy kok nadwyręża skórę głowy i przyczynia się do zaniku
mieszków włosowych. Przyczyny łysienia
kryją się w uszkodzeniu mechanicznym włosa (tapirowanie, używanie gumek, spinek).
Warto więc zaopatrzyć się w odżywki i maski
regenerujące włosy.
MS
© Copyright by UCB/VEDIM 2013. Wszystkie prawa zastrzeżone.
© Copyright by UCB/VEDIM 2013. Wszystkie prawa zastrzeżone.
© Copyright
by UCB/VEDIM
Wszystkie
zastrzeżone.
PL/LPSRC/ZYB/139/2013/11
© Copyright
by UCB/VEDIM
2013.2013.
Wszystkie
prawaprawa
zastrzeżone.
© Copyright
by UCB/VEDIM
2013.
Wszystkie
prawa
zastrzeżone.
PL/LPSRC/ZYB/139/2013/11 © Copyright
by UCB/VEDIM
2013.
Wszystkie
prawa
zastrzeżone.
Zyrtec
Zyrtec
UCB
UCB
(Cetirizini
(Cetirizini
dihydrochloridum).
dihydrochloridum).
Jedna
Jedna
tabletka
tabletka
powlekana
powlekana
zawiera
zawiera
10 10
mgmg
cetyryzyny
cetyryzyny
Zyrtec
UCB (Cetirizini dihydrochloridum). Jedna tabletka powlekana zawiera 10 mg cetyryzyny
dichlorowodorku.
dichlorowodorku.
Zyrtec
ZyrtecUCB
UCB(Cetirizini
(Cetirizinidihydrochloridum).
dihydrochloridum).Jedna
Jednatabletka
tabletkapowlekana
powlekanazawiera
zawiera10
10mg
mgcetyryzyny
cetyryzyny
dichlorowodorku.
Zyrtec UCB (Cetirizini dihydrochloridum). Jedna tabletka powlekana zawiera 10 mg cetyryzyny
dichlorowodorku.
dichlorowodorku.
Wskazania
Wskazania
dodo
stosowania:
stosowania:
U dorosłych
U dorosłych
i dzieci
i dzieci
w wieku
w wieku
6 lat
6 lat
i starszych:
i starszych:
łagodzenie
łagodzenie
objawów
objawów
dichlorowodorku.
Wskazania
donosa
stosowania:
U dorosłych
i dziecii przewlekłym
wi wieku
6 latalergicznym
i starszych:
łagodzenie
objawów
dotyczących
dotyczących
nosa
istosowania:
oczu,
i oczu,
związanych
związanych
z sezonowym
z sezonowym
przewlekłym
alergicznym
zapaleniem
zapaleniem
błony
błony
Wskazania
Wskazania
do
do
stosowania:
U
U
dorosłych
dorosłych
i
i
dzieci
dzieci
w
w
wieku
wieku
6
6
lat
lat
i
i
starszych:
starszych:
łagodzenie
łagodzenie
objawów
objawów
dotyczących
nosa
i oczu,objawów
związanych
z sezonowym
i przewlekłym
alergicznym zapaleniem
błony
śluzowej
śluzowej
nosa;
nosa;
łagodzenie
łagodzenie
objawów
przewlekłej
idiopatycznej
idiopatycznej
Wskazania
do
stosowania:
U dorosłych
i dzieci
wieku 6pokrzywki.
latpokrzywki.
ialergicznym
starszych: łagodzenie
dotyczących
dotyczących
nosa
nosa
i ioczu,
oczu,związanych
związanych
zprzewlekłej
zsezonowym
sezonowym
iw
przewlekłym
i przewlekłym
alergicznym
zapaleniem
zapaleniemobjawów
błony
błony
śluzowej
nosa; nosa
łagodzenie
przewlekłej
idiopatycznej
pokrzywki.
dotyczących
i oczu, objawów
związanych
z sezonowym
i przewlekłym
alergicznym zapaleniem błony
śluzowej
śluzowejnosa;
nosa;łagodzenie
łagodzenieobjawów
objawówprzewlekłej
przewlekłejidiopatycznej
idiopatycznejpokrzywki.
pokrzywki.
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
Nadwrażliwość
naprzewlekłej
na
substancję
substancję
czynną,
czynną,
którąkolwiek
którąkolwiek
substancję
pomocniczą,
pomocniczą,
śluzowej nosa; łagodzenie
objawów
idiopatycznej
pokrzywki. substancję
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
naciężkie
substancję
czynną, którąkolwiek
substancję
pomocniczą,
hydroksyzynę
hydroksyzynę
lublub
pochodne
pochodne
piperazyny;
piperazyny;
ciężkie
zaburzenia
zaburzenia
czynności
nerek
nerek
(klirens
(klirens
kreatyniny
kreatyniny
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
Nadwrażliwość
na
nasubstancję
substancję
czynną,
czynną,czynności
którąkolwiek
którąkolwiek
substancję
substancję
pomocniczą,
pomocniczą,
hydroksyzynę
lub
pochodne
piperazyny;
ciężkie
zaburzenia
czynności
nerek
(klirens
kreatyniny
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
na
substancję
czynną,
którąkolwiek
substancję
pomocniczą,
mniejszy
mniejszy
niżniż
10 10
ml/min).
ml/min).
Należy
Należy
zachować
zachować
ostrożność
ostrożność
podczas
podczas
przepisywania
przepisywania
cetyryzyny
cetyryzyny
kobietom
kobietom
hydroksyzynę
hydroksyzynę
lub
lub
pochodne
pochodne
piperazyny;
piperazyny;
ciężkie
ciężkie
zaburzenia
zaburzenia
czynności
czynności
nerek
nerek(klirens
(klirens
kreatyniny
kreatyniny
niż
Należy
zachować
ostrożność
podczas
przepisywania
cetyryzyny
kobietom
hydroksyzynę
lub
pochodne
piperazyny;
ciężkie
zaburzenia
czynności
nerek cetyryzyny
(klirens
kreatyniny
w mniejszy
ciąży
w
ciąży
oraz
oraz
karmiącym
karmiącym
piersią.
piersią.
mniejszy
mniejszy
niż
niż10
10
10ml/min).
ml/min).
ml/min).
Należy
Należy
zachować
zachowaćostrożność
ostrożność
podczas
podczas
przepisywania
przepisywania
cetyryzyny
kobietom
kobietom
www
ciąży
karmiącym
piersią.
mniejszy
niż
10 ml/min).
Należy zachować ostrożność podczas przepisywania cetyryzyny kobietom
ciąży
ciążyoraz
oraz
oraz
karmiącym
karmiącym
piersią.
piersią.
wpodmiotu
ciąży
oraz karmiącym
piersią.
Dane
Dane
podmiotu
odpowiedzialnego:
odpowiedzialnego:
VEDIM
VEDIM
Sp.Sp.
z o.o.,
z o.o.,
ul. ul.
Kruczkowskiego
Kruczkowskiego
8, 00-380
8, 00-380
Warszawa,
Warszawa,
tel.:tel.:
Dane
podmiotu
odpowiedzialnego:
VEDIM
Sp.z zo.o.,
zo.o.,
o.o.,
ul.
Kruczkowskiego
8,00-380
00-380
Dane
podmiotu
podmiotu
odpowiedzialnego:
odpowiedzialnego:
VEDIM
VEDIM
Sp.
Sp.
ul.
Kruczkowskiego
Kruczkowskiego
8,8,Pharma
00-380
Warszawa,
Warszawa,
tel.:
tel.:tel.:
+ 48
+Dane
48
22 22
696
696
99 99
20,20,
faks:
faks:
+48+48
22 22
745745
23 23
00.
00.
Informacji
Informacji
o ul.
leku
o
leku
udziela:
udziela:
UCB
UCB
Pharma
Sp.
Sp.
z Warszawa,
o.o./VEDIM
z o.o./VEDIM
Dane
podmiotu
odpowiedzialnego:
VEDIM
Sp.
z
o.o.,
ul.
Kruczkowskiego
8,
00-380
Warszawa,
tel.:
+
48
22
696
99
20,
faks:
+48
22
745
23
00.
Informacji
o
leku
udziela:
UCB
Pharma
Sp.
z
o.o./VEDIM
+z+48
48
22
696
696
99
9920,
20,faks:
faks:+48
+4822
745
745
23
2300.
00.Warszawa,
Informacji
Informacji
otel.:
oleku
leku
udziela:
udziela:
UCB
UCB
PharmaSp.
Sp.z zo.o./VEDIM
o.o./VEDIM
Sp.Sp.
o.o.,
z 22
o.o.,
ul.
ul.
Kruczkowskiego
Kruczkowskiego
8,2200-380
8,
00-380
Warszawa,
tel.:
+48
+48
22
22
696696
99
99
20.Pharma
20.
+z48
22 696
99
20, faks: +48 22
745
23 Warszawa,
00.
Informacji
o+48
leku
udziela:
UCB
Pharma Sp. z o.o./VEDIM
Sp.
ul.
00-380
Warszawa,
tel.:
+48
22
696
20.
Sp.
Sp.
zo.o.,
zo.o.,
o.o.,
ul.
ul.Kruczkowskiego
Kruczkowskiego
Kruczkowskiego
8,8,
8,00-380
00-380
Warszawa,
tel.:
tel.:
+48
22
22
696
696
99
9999
20.
20.
Sp. z o.o., ul. Kruczkowskiego 8, 00-380 Warszawa, tel.: +48 22 696 99 20.
Data
Data
opracowania:
opracowania:
2013-07.
2013-07.
Data
opracowania:
2013-07.
Data
Data
opracowania:
opracowania:2013-07.
2013-07.
Data opracowania: 2013-07.
Przed
Przed
użyciem
użyciem
zapoznaj
zapoznaj
się
się
ulotką,
która
która
zawiera
zawiera
wskazania,
wskazania,
przeciwprzeciwPrzed
Przed
użyciem
użyciem
zapoznaj
zapoznaj
się
się
zzzzulotką,
zulotką,
ulotką,
która
która
zawiera
zawiera
wskazania,
wskazania,
przeciwprzeciwPrzed
użyciem
zapoznaj
się
która
zawiera
przeciwPrzed
użyciem
zapoznaj
się
ulotką,
która
zawiera
wskazania,
przeciwwskazania,
wskazania,
dane
dane
dotyczące
dotyczące
działań
działań
niepożądanych
niepożądanych
iwskazania,
idawkowanie
dawkowanie
oraz
oraz
wskazania,
wskazania,
dane
dane
dotyczące
dotyczące
działań
działań
niepożądanych
niepożądanych
i
dawkowanie
i
dawkowanie
oraz
oraz
wskazania,
dane
dotyczące
działań
niepożądanych
i
dawkowanie
oraz
wskazania,
dane dotyczące
działań
niepożądanych
i dawkowanie
oraz
informacje
informacjedotyczące
dotyczące
stosowania
stosowania
produktu
produktu
leczniczego,
leczniczego,
bądź
bądźskonsultuj
skonsultuj
informacje
informacje
dotyczące
dotyczące
stosowania
stosowania
produktu
produktu
leczniczego,
leczniczego,
bądź
bądź
skonsultuj
skonsultuj
informacje
dotyczące
stosowania
produktu
leczniczego,
bądź
skonsultuj
informacje
dotyczące
stosowania
produktu
leczniczego,
bądź
skonsultuj
się
sięzzlekarzem
lekarzemlub
lubfarmaceutą,
farmaceutą,gdyż
gdyżkażdy
każdylek
lekniewłaściwie
niewłaściwiestosowany
stosowany
sięsię
się
z lekarzem
lekarzem
lub
lub
farmaceutą,
farmaceutą,
gdyż
gdyż
każdy
każdy
lek
lek
niewłaściwie
niewłaściwie
stosowany
stosowany
się
lekarzem
lub
farmaceutą,
gdyż
każdy
niewłaściwie
stosowany
zzzlekarzem
lub
farmaceutą,
gdyż
każdy
lek
niewłaściwie
stosowany
zagraża
zagraża
Twojemu
Twojemu
życiu
życiu
lub
lublek
zdrowiu.
zdrowiu.
zagraża
Twojemu
życiu
lub
zdrowiu.
zagraża
Twojemu
życiu
lub
zdrowiu.
zagraża
Twojemu
życiu
lub
zdrowiu.
zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
21
r
e
k
l
a
m
a
Pakiet onkologiczny trafił
przed Trybunał Stanu
Miały skrócić terminy świadczeń: pacjent będzie mógł
sprawdzić na stronie NFZ, gdzie przyjmie go specjalista.
B
ędzie też miał możliwość otrzymania
recepty bez obowiązkowego stania
w kolejce. Rozszerzyć się ma wachlarz
badań, które będzie mógł zlecić lekarz rodzinny, zaś nad pacjentem onkologicznym miał
być roztoczony specjalny ochronny parasol,
czyli: szpitale i przychodnie nie będą odsyłały
go z powodu przekroczenia limitu umowy
z NFZ. Chory z podejrzeniem nowotworu
otrzyma kartę pacjenta onkologicznego, tak
zwaną kartę Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO), która będzie uprawniała do
wizyt u specjalistów bez skierowania.
Od momentu, gdy pacjent zostanie wpisany na listę oczekujących na konsultacje
do postawienia diagnozy nie powinno minąć
więcej niż 9 tygodni w 2015 roku, 8 tygodni
w 2016 roku. To wszystko, a nawet dużo
więcej miały zagwarantować dwa pakiety:
kolejkowy i onkologiczny. Weszły w życie
1 stycznia 2015 roku. Efekt: awantura na
całego. Lekarze rodzinni domagają się od
ministra Bartosza Arłukowicza wyższego
wynagrodzenia. Bo tym, którzy podpisali
umowy z NFZ, przybyło obowiązków – medycznych i administracyjnych, np. mogą oni
wykonywać samodzielnie gastroskopię, lecz
w nowych przepisach brakuje szczegółowych informacji o tym, kto będzie interpretował wyniki badań i kto zapłaci za ich
opis. Dla wielu lekarzy oznacza to, że te
dodatkowe badania będą musieli zlecać na
zewnątrz, innym placówkom, co w przypadku niektórych badań może kosztować nawet
150 zł. Lekarze nie mają bowiem sprzętu,
na którym mogliby je wykonać.
Maciej Hamankiewicz, prezes Rady Lekarskiej uważa pakiet onkologiczny za destabilizujący system i tak już mocno zdestabilizowany.
„Zmuszanie lekarzy do dokonywania wyboru, kogo mają leczyć w pierwszej kolejności, może prowadzić do dramatycznych dla
pacjentów decyzji. Sposób diagnozowania
chorych - proponowany przez Ministerstwo
Zdrowia - przywołuje na myśl najgorsze
skojarzenia związane z historycznie napiętnowanym słowem: segregacja. Sugerowane
przez Ministerstwo Zdrowia „segregowanie
chorych” wg ważności choroby i kierowanie
ich lub nie do dalszej diagnostyki jest nie do
przyjęcia. Dramat ludzi chorych onkologicznie często jest równy dramatowi pacjentów
dotkniętych innymi chorobami. Lekarze, dla
których dobro pacjenta jest najważniejsze,
muszą przeciwko temu stanowczo zaprotestować, gdyż to uwłacza godności pacjenta
i narusza prawa chorych” - stwierdza pan
prezes.
23
r
e
k
l
r eececiieceie
n
nnrr
iii
w
w
w
rr
ś
n
n
a
aśś
n
nna
ie
cie
ieice
3 3
3
owych
n
nowych
a
1, 1,2 2
1, 1,22
1,
1, 2
2
3
3
m
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
NOWOŚ
NOWOŚĆ
NOWOŚĆ
NOWOŚ
NOWOŚĆ
astaeczka
zkązk
ec
e
stcz
ą
i
czst
c
ancz
a
aąec
naw
an
waaw
aed
a
ed
rz
rzrz
sped
jiesp
j sp
ie
ie
e
śc
śc
śc
i
zę
zę
zę
h
h
c
jc
jc
jc
yc
yc
a
a
a
w
w
wych
n
n
n
zk
w
w
o
o
o
ec
in
in
in
śkówś
ta
taąm
cząst
ishm
ism
hta
a
a
tyisty
nhn
zkąasteczka
anaty
a
n
n
ec
w
w
st
kó
a
cz
cz
le
le
lekó
zk
a
a
d
d
d
n
n
ec
ó
ó
ó
a
a
st
śr
śr
śr
w
w
ą
w
w
w
a
a
cz
h
a
ed
ed
yc
zk
rz
rz
j sp
j sp
n
stec
ieie
czoąw
ścśc
zę
zę
h
h
3
3
3
a
jc
n
najc
ow
inowyc
myc
tahmisinta
anty
ahnisty
ww
kókó
śróóddlele
w
wśr
Zwalcza
Zwalcza
Zwalcza
objawy
objawy
objawy
alergii
alergii
alerg
cza
objawy
alergii
Zwalcza
objawy
objawy
alergii
alerg
czaZwalcza
objawy
alergii
**
*
i
i
nie
nie
nie
usypia
usypia
usypia
*
*
*
usypia
*usypia
i nie
nieusypia
usypia
****
**
**
**
Na
Na
Na
Na
Na
godziny!
godziny!
godziny!
dziny!
godziny!
dziny! godziny!
**
**
**
1. 1.
IMS
IMS
1.DATA
IMS
DATADATA
VIEW
VIEW
VIEW
POLAND,
POLAND,
POLAND,
BAZA
BAZA
BAZA
OTFR,
OTFR,
OTFR,
16.12.2011.
16.12.2011.
16.12.2011.
2. 2.
Ministerstwo
Ministerstwo
2. Ministerstwo
Zdrowia,
Zdrowia,
Zdrowia,
Informator
Informator
Informator
o lekach,
oo
lekach,
lekach,
http://bil.aptek.pl/servlet/leki,
16.12.2011.
16.12.2011.16.12.2011.
3.
Według
Według
3.DATA
Według
danych
danych
danych
IMS
IMS
IMS
Global
Global
Global
MATBAZA
MAT
MAT
06.2011
06.2011
06.2011
najczęściej
najczęściej
najczęściej
sprzedawana
sprzedawana
sprzedawana
cząsteczka
cząsteczka
wśród
cząsteczka
wśród
leków
leków
antyhistaminowych.
wśród
antyhistaminowych.
leków antyhistaminowych.
1. 3.
1.
IMS
IMS
DATA
VIEW
VIEW
POLAND,
POLAND,
BAZA
OTFR,
OTFR,
16.12.2011.
16.12.2011.
pl/servlet/leki, 16.12.2011.
2. Allegra
2.
Ministerstwo
Ministerstwo
Zdrowia,
Zdrowia,
Informator
Informator
oKażda
lekach,
otabletka
lekach,
16.12.2011.
16.12.2011.
®®
®
Allegra
Allegra
,
,
120
120
,
mg,
mg,
120
tabletki
mg,
tabletki
tabletki
powlekane.
powlekane.
powlekane.
Każda
Każda
tabletka
tabletka
zawiera
zawiera
120
zawiera
mg
120
feksofenadyny
mg
120
feksofenadyny
mg
feksofenadyny
chlorowodorku,
chlorowodorku,
cochlorowodorku,
odpowiada
co odpowiada
112 mg
112
co
feksomg
odpowiada
fekso112 mg feksoawana cząsteczka3.wśród
leków
antyhistaminowych.
3.
Według
Według
danych
danych
IMS
IMS
Global
Global
MATLeczenie
MAT
06.2011
06.2011
najczęściej
najczęściej
sprzedawana
sprzedawana
cząsteczka
wśród
cząsteczka
leków
antyhistaminowych.
wśród
leków
antyhistaminowych.
fenadyny.
fenadyny.
fenadyny.
Wskazania
Wskazania
Wskazania
do
do
stosowania:
do
stosowania:
stosowania:
Leczenie
Leczenie
objawowe
objawowe
objawowe
sezonowego
sezonowego
sezonowego
alergicznego
alergicznego
zapalenia
alergicznego
zapalenia
błony
błony
śluzowej
zapalenia
śluzowej
nosa.
nosa.
błony
Dawkowanie
Dawkowanie
śluzowej
nosa. Dawkowanie
.pl/servlet/leki, 16.12.2011.
i sposób
i sposób
i sposób
podawania:
podawania:
podawania:
Dorośli
Dorośli
Dorośli
i dzieci
i idzieci
dzieci
w wieku
wwwieku
12
wieku
lat12
i starsze:
12
lat i lat
starsze:
Zalecana
i starsze:
Zalecana
dawka
Zalecana
dawka
feksofenadyny
feksofenadyny
dawkachlorowodorku
feksofenadyny
chlorowodorku
dla dorosłych
chlorowodorku
dla dorosłych
i dzieci
i dzieci
w dlawdorosłych i dzieci w
.pl/servlet/leki,
16.12.2011.
eksofenadyny
chlorowodorku,
co
odpowiada
112
mg
fekso® ® leków
awana cząsteczka
wśród
antyhistaminowych.
Allegra
Allegra
, ,120
120
mg,
mg,
tabletki
tabletki
powlekane.
powlekane.
Każda
Każda
tabletka
tabletka
zawiera
120
zawiera
mg feksofenadyny
120
mg feksofenadyny
chlorowodorku,
cochlorowodorku,
odpowiada
112
mgmetabolitem
co
feksoodpowiada
112
mg feksowieku
wieku
12
wieku
12
lat
lat
12
i
i
starszych
starszych
lat
i
starszych
wynosi
wynosi
wynosi
120
mg
120
120
raz
mg
mg
na
raz
raz
dobę
na
na
dobę
przed
dobę
przed
posiłkiem.
przed
posiłkiem.
Feksofenadyna
posiłkiem.
Feksofenadyna
Feksofenadyna
jest
farmakologicznie
jest
farmakologicznie
jest
czynnym
farmakologicznie
czynnym
metabolitem
czynnym
metabolitem
oawana
alergicznego
zapalenia
błony
śluzowej
nosa.
Dawkowanie
cząsteczka
wśród
leków
fenadyny.
fenadyny.
Wskazania
Wskazania
do
do
stosowania:
Leczenie
objawowe
objawowe
sezonowego
alergicznego
alergicznego
błonyfeksofenadyny
śluzowej
zapalenia
nosa.chlorowodorku
błony
Dawkowanie
śluzowej nosa.chlorowodorku
Dawkowanie
terfenadyny.
terfenadyny.
terfenadyny.
Dzieci
DzieciDzieci
wantyhistaminowych.
w
wieku
wieku
wstosowania:
wieku
poniżej
poniżej
poniżej
12Leczenie
lat:
12
12
Nie
lat:
lat:
badano
NieNie
badano
skuteczności
badano
skuteczności
skuteczności
isezonowego
bezpieczeństwa
i bezpieczeństwa
i zapalenia
bezpieczeństwa
stosowania
stosowania
feksofenadyny
stosowania
chlorowodorku
feksofenadyny
awka feksofenadyny
chlorowodorku
dla
dorosłych
i dzieci
w
eksofenadyny
chlorowodorku,
co120 mg
odpowiada
mg
feksoi sposób
i sposób
podawania:
podawania:
Dorośli
i dzieci
i112
dzieci
w wieku
w
wieku
latGrupy
ilat.
starsze:
12
latGrupy
Zalecana
i zwiększonego
starsze:
dawka
Zalecana
feksofenadyny
dawka
chlorowodorku
feksofenadyny
dlawdorosłych
chlorowodorku
i dzieciw
w grupach
dla dorosłych
i dzieci w
dawce
w
dawce
w dawce
120 mg
120 mg
uudzieci
dzieci
u Dorośli
dzieci
w wieku
w
wwieku
wieku
poniżej
poniżej
poniżej
1212
lat.
12
12
lat.
Grupy
zwiększonego
zwiększonego
ryzyka:
ryzyka:
Badania
Badania
ryzyka:
przeprowadzone
przeprowadzone
Badaniawprzeprowadzone
grupach
grupach
zwiększonego
zwiększonego
zwiększonego
Feksofenadyna
jest w
farmakologicznie
czynnym
metabolitem
o
alergicznego chlorowodorku,
zapalenia
błony
śluzowej
nosa.
Dawkowanie
eksofenadyny
co
odpowiada
112
mg
feksowieku
wieku
12
12
lat
lat(osoby
ii w
starszych
starszych
wynosi
wynosi
120
mg
120
raz
na
dobę
na
przed
dobę
posiłkiem.
przed
Feksofenadyna
posiłkiem.
Feksofenadyna
jest
farmakologicznie
jest
czynnym
farmakologicznie
metabolitem
czynnymdostosowanie
metabolitem
ryzyka
ryzyka
ryzyka
(osoby
(osoby
w
podeszłym
podeszłym
w podeszłym
wieku,
wieku,
wieku,
osoby
osoby
osoby
zmg
zaburzeniem
zraz
zaburzeniem
z zaburzeniem
czynności
czynności
nerek
czynności
nerek
lub wątroby)
lubnerek
wątroby)
wykazały,
lubwykazały,
wątroby)
że nieżejest
wykazały,
nie
konieczne
jest
konieczne
że
dostosowanie
nie
dostosowanie
jest konieczne
stosowania
feksofenadyny
chlorowodorku
awka
feksofenadyny
chlorowodorku
dla
dorosłych
i 12
dzieci
wtych
obezpieczeństwa
alergicznego
zapalenia
błony
śluzowej
nosa.
Dawkowanie
terfenadyny.
terfenadyny.
Dzieci
Dzieci
ww
wieku
wieku
poniżej
poniżej
12 lat:
Nie
lat:
badano
skuteczności
badano
skuteczności
i bezpieczeństwa
i bezpieczeństwa
stosowania
feksofenadyny
stosowania
feksofenadyny
chlorowodorku
dawkowania
dawkowania
dawkowania
feksofenadyny
feksofenadyny
feksofenadyny
chlorowodorku
chlorowodorku
chlorowodorku
w tych
w Nie
tych
grupach
w
grupach
pacjentów.
grupach
pacjentów.
pacjentów.
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
Nadwrażliwość
na substancję
Nadwrażliwość
nachlorowodorku
substancję
czynną
czynną
na substancję
czynną
ryzyka:
Badaniajest
przeprowadzone
w
grupach
zwiększonego
Feksofenadyna
farmakologicznie
czynnym
metabolitem
awka feksofenadyny
chlorowodorku
dla
dorosłych
i dzieci
w
w
dawce
wna
dawce
120 mg
120 mg
uusubstancję
dzieci
dzieci
w wieku
wpomocniczą.
wieku
poniżej
poniżej
12Specjalne
lat. Specjalne
Grupy
12
lat.
zwiększonego
Grupy
zwiększonego
ryzyka:
Badania
ryzyka:
przeprowadzone
Badania
wprzeprowadzone
grupach
zwiększonego
w
grupachTak
zwiększonego
lub
lub
na
lub
którąkolwiek
którąkolwiek
na
którąkolwiek
substancję
substancję
pomocniczą.
pomocniczą.
Specjalne
ostrzeżenia
ostrzeżenia
ostrzeżenia
i środki
i środki
ostrożności
ostrożności
i środki
dotyczące
ostrożności
dotyczące
stosowania:
stosowania:
dotyczące
Tak
jak
Takwstosowania:
jak
przyw przyjak w przyk
lub
wątroby)
wykazały,
że
nie
jest
konieczne
dostosowanie
bezpieczeństwajest
stosowania
feksofenadyny
chlorowodorku
Feksofenadyna
farmakologicznie
czynnym
metabolitem
ryzyka
ryzyka
(osoby
(osoby
w
w podeszłym
podeszłym
wieku,
wieku,
osoby
osoby
z zaburzeniem
z zaburzeniem
czynności
nerek
czynności
lubuw
wątroby)
nerek
wykazały,
lubwieku
wątroby)
żeoraz
nie jest
konieczne
dostosowanie
nie
jest
koniecznez dostosowanie
padku
padku
padku
większości
większości
większości
nowych
nowych
nowych
leków
leków
leków
dane
dane
dane
dotyczące
dotyczące
dotyczące
stosowania
stosowania
stosowania
u pacjentów
u pacjentów
pacjentów
podeszłym
w podeszłym
w
podeszłym
wieku
oraz
uwykazały,
pacjentów
u pacjentów
wieku
zże
zaburzeniami
oraz
z zaburzeniami
u pacjentów
zaburzeniami
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
na
substancję
czynną
ryzyka:
Badania przeprowadzone
w wątroby
grupach
zwiększonego
bezpieczeństwa
stosowania
feksofenadyny
chlorowodorku
dawkowania
dawkowania
feksofenadyny
feksofenadyny
chlorowodorku
w
tych
grupach
wtych
tych
pacjentów.
grupach
pacjentów.
Przeciwwskazania:
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
nastosować
substancję
Nadwrażliwość
nastosować
substancję
czynności
czynności
czynności
nerek
nerek
nerek
lub
lub
lub
wątroby
wątroby
są chlorowodorku
ograniczone.
są
są
ograniczone.
ograniczone.
W
tych
W
grupach
W
tych
grupach
pacjentów
grupach
pacjentów
feksofenadyny
pacjentów
feksofenadyny
feksofenadyny
chlorowodorek
chlorowodorek
należy
chlorowodorek
należy
stosować
ze czynną
szczeze
należy
szczeze czynną
szczerodki
ostrożności
dotyczące
stosowania:
Tak
jak
w
przykryzyka:
lub wątroby)
wykazały,
że
nie
jestw
konieczne
dostosowanie
Badania
przeprowadzone
grupach
zwiększonego
lubgólną
lub
nana
którąkolwiek
którąkolwiek
substancję
substancję
Specjalne
Specjalne
ostrzeżenia
ostrzeżenia
i środki
ostrożności
i lub
środki
dotyczące
ostrożności
stosowania:
dotyczące
Takstosowanie
jak wostrzec,
stosowania:
przy-leków
Tak jak wleków
przygólną
ostrożnością.
gólną
ostrożnością.
ostrożnością.
Pacjentów
Pacjentów
Pacjentów
zpomocniczą.
chorobą
zzaburzeniami
zpomocniczą.
chorobą
chorobą
układu
układu
układu
krążenia
krążenia
krążenia
występującą
występującą
występującą
obecnie
obecnie
lub w
obecnie
wywiadzie
w wywiadzie
lub
należy
w
należy
wywiadzie
ostrzec,
ostrzec,
że stosowanie
że
należy
leków
że stosowanie
podeszłym
wieku
oraz
pacjentów
zdane
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość
na
substancję
czynną
któw
lub w
wątroby)
wykazały,
że
nie u
jest
konieczne
dostosowanie
padku
padku
większości
większości
nowych
nowych
leków
leków
dotyczące
stosowania
stosowania
udziałań
pacjentów
udziałań
w
pacjentów
podeszłym
w
oraz ui pacjentów
wieku
z zaburzeniami
oraz
uiDziałania
pacjentów
z zaburzeniami
przeciwhistaminowych
może
może
może
wiązać
wiązać
wiązać
siędane
z się
wystąpieniem
się
zdotyczące
z
wystąpieniem
wystąpieniem
takich
takich
takich
działań
niepożądanych
niepożądanych
niepożądanych
jak wieku
tachykardia
jakpodeszłym
tachykardia
kołatanie
jaki kołatanie
tachykardia
serca.
serca.
Działania
kołatanie serca.
Działania
w
feksofenadyny
chlorowodorek
należy
ze
szczerodki
ostrożności
dotyczące
stosowania:
Tak
jak
w
przyPrzeciwwskazania:
Nadwrażliwość
nastosować
substancję
czynną
czynności
czynności
nerek
nerek
lub
wątroby
wątroby
są ograniczone.
są
ograniczone.
tych
grupach
W tych
grupach
feksofenadyny
pacjentów
feksofenadyny
chlorowodorek
chlorowodorek
stosować
ze
szczestosować
ze szczeniepożądane:
niepożądane:
niepożądane:
W
Wlub
badaniach
badaniach
W
badaniach
klinicznych
klinicznych
klinicznych
u dorosłych
uW
u
dorosłych
dorosłych
były
zgłaszane
były pacjentów
zgłaszane
były
następujące
zgłaszane
następujące
działania
następujące
działania
niepożądane
niepożądane
działania
znależy
częstością
zniepożądane
częstością
występowania
występowania
znależy
częstością
występowania
becnie
lub
w
wywiadzie
należy
ostrzec,
że
stosowanie
leków
ntów
w
podeszłym
wieku
oraz
u
pacjentów
z
zaburzeniami
rodki ostrożności dotyczące
stosowania:
Tak
jak
w przygólną
gólną
ostrożnością.
ostrożnością.
Pacjentów
Pacjentów
zwchorobą
z otrzymującej
chorobą
układu
układu
krążenia
krążenia
występującą
występującą
obecnie
lub
w obecnie
wywiadzie
lub
należy
wsenność,
wywiadzie
ostrzec,
że
stosowanie
należy
ostrzec,
leków
że stosowanie
leków
podobną
podobną
podobną
do
do obserwowanej
obserwowanej
do
obserwowanej
w grupie
w
grupie
grupie
otrzymującej
otrzymującej
placebo:
placebo:
placebo:
często
często
(≥1/100
często
(≥1/100
do <1/10):
(≥1/100
do <1/10):
bóle do
głowy,
bóle<1/10):
głowy,
senność,
bóle
zawroty
głowy,
zawroty
głowy,
senność,
głowy,
nudności;
nudności;
zawroty
głowy, nudności;
niepożądanych
jak
tachykardia
i
kołatanie
serca.
Działania
w
feksofenadyny
chlorowodorek
należy
stosować
ze
szczentów w podeszłym wieku
oraz
u(≥1/1000
pacjentów
związać
zaburzeniami
może
wiązać
się zzmęczenie.
wystąpieniem
się z
wystąpieniem
działań
takich
niepożądanych
działań
niepożądanych
jak
tachykardia
i kołatanie
jak
tachykardia
serca.
Działania
i kołatanie
serca.
Działania
niezbyt
niezbyt
niezbyt
często
często
często
(≥1/1000
(≥1/1000
domoże
do
<1/100):
do
<1/100):
<1/100):
zmęczenie.
zmęczenie.
U dorosłych
U dorosłych
Utakich
dorosłych
zgłaszane
zgłaszane
były
zgłaszane
następujące
były
następujące
były
działania
następujące
działania
niepożądane
niepożądane
działania
zebrane
zebrane
niepożądane
z obserwacji
z obserwacji
zebrane
z obserwacji
tępujące
działania
niepożądane
z
częstością
występowania
becnie
lub
w wywiadzie
należy
że
stosowanie
leków
w
feksofenadyny
chlorowodorek
należy
stosować
szczeniepożądane:
niepożądane:
W
W
badaniach
badaniach
klinicznych
klinicznych
uze
dorosłych
u obrotu.
dorosłych
były
zgłaszane
zgłaszane
następujące
niepożądane
działania
z częstością
niepożądane
występowania
z częstością
w
okresie
w
okresie
w okresie
po
poostrzec,
wprowadzeniu
wprowadzeniu
po
wprowadzeniu
produktu
produktu
produktu
donudności;
obrotu.
do
do
obrotu.
Częstość
Częstość
Częstość
ichbyły
występowania
ich następujące
występowania
ich występowania
jestdziałania
nieznana
jest nieznana
(nie
jest
może
(nie
nieznana
może
być
określona
być
(nie
określona
może
na podstawie
nabyć
podstawie
określonawystępowania
na podstawie
00
do <1/10):
głowy,
senność,
zawroty
głowy,
niepożądanych
jak
tachykardia
i kołatanie
serca.
Działania
becnie
lub w bóle
wywiadzie
należy
ostrzec,
że
podobną
podobną
do
dodanych):
obserwowanej
obserwowanej
wstosowanie
grupie
w grupie
otrzymującej
otrzymującej
placebo:
placebo:
często
(≥1/100
często
<1/10):
(≥1/100
bóle do
głowy,
<1/10):
senność,
bóle
zawroty
głowy,
głowy,
nudności;
zawroty
głowy,piersiowej,
nudności;
dostępnych
dostępnych
dostępnych
danych):
danych):
reakcje
reakcje
reakcje
nadwrażliwości
nadwrażliwości
nadwrażliwości
zleków
objawami
z objawami
z objawami
takimi,
takimi,
jak
obrzęk
takimi,
jak do
obrzęk
naczynioruchowy,
jak
naczynioruchowy,
obrzęk
naczynioruchowy,
uczucie
uczucie
ucisku
ucisku
w klatce
uczucie
wsenność,
klatce
piersiowej,
piersiowej,
ucisku
w klatce
yły
następujące
działania
niepożądane
zebrane
z obserwacji
tępujące
działania
zkołatanie
częstością
występowania
niepożądanych
jakniepożądane
tachykardia
i(≥1/1000
serca.
Działania
niezbyt
niezbyt
często
często
(≥1/1000
do
do
<1/100):
<1/100):
zmęczenie.
zmęczenie.
U dorosłych
U
dorosłych
zgłaszane
były
zgłaszane
następujące
były
działania
następujące
niepożądane
działania
niepożądane
zkoszmary
obserwacji
z obserwacji
duszność,
duszność,
duszność,
nagłe
nagłe
nagłe
zaczerwienienie
zaczerwienienie
zaczerwienienie
skóry
skóry
i podstawie
uogólnione
i uogólnione
i uogólnione
objawy
objawy
anafilaksji,
objawy
anafilaksji,
bezsenność,
anafilaksji,
bezsenność,
nerwowość,
bezsenność,
nerwowość,
zaburzenia
nerwowość,
zaburzenia
snuzebrane
lub
snukoszmary
lub
zaburzenia
senne/
senne/
snuzebrane
lub koszmary
senne/
wania
jest
nieznana
(nie
może
być
określona
naskóry
00
do <1/10):
bóle głowy,
senność,
zawroty
głowy,
nudności;
tępujące
działania
niepożądane
z
częstością
występowania
w
okresie
w
okresie
po
po
wprowadzeniu
wprowadzeniu
produktu
produktu
do
obrotu.
do
obrotu.
Częstość
Częstość
ich
występowania
ich
występowania
jest
nieznana
(nie
jest
może
nieznana
być
określona
(nie
może
na
podstawie
być
określona
na
podstawie
wyraziste
wyraziste
wyraziste
sny,
sny, tachykardia,
sny,
tachykardia,
tachykardia,
kołatanie
kołatanie
serca,
serca,
serca,
biegunka,
biegunka,
biegunka,
wysypka,
wysypka,
pokrzywka,
wysypka,
pokrzywka,
świąd.
pokrzywka,
świąd.
Wpływ
Wpływ
na
świąd.
zdolność
na zdolność
Wpływ
prowadzenia
prowadzenia
na zdolność
pojazdów
pojazdów
prowadzenia
i
i
pojazdów i
rzęk
naczynioruchowy,
uczucie
ucisku
wkołatanie
klatce
piersiowej,
były
następujące
działania
niepożądane
zebrane
z
obserwacji
00
do
<1/10): bóle
głowy,
senność,
zawroty
głowy,
nudności;
dostępnych
dostępnych
danych):
danych):
reakcje
reakcje
nadwrażliwości
nadwrażliwości
z objawami
z objawami
takimi, jak obrzęk
takimi,
naczynioruchowy,
jakdziałania
obrzęk
naczynioruchowy,
uczucie
ucisku
w mało
klatce
uczucie
piersiowej,
ucisku
w klatce
piersiowej,
obsługiwania
obsługiwania
obsługiwania
maszyn:
maszyn:
maszyn:
Biorąc
Biorąc
Biorąc
pod
pod
uwagę
podpodstawie
uwagę
uwagę
profil
profil
farmakodynamiczny
profil
farmakodynamiczny
farmakodynamiczny
i zgłaszane
i zgłaszane
i zgłaszane
działania
niepożądane,
niepożądane,
działania
jest mało
jest
niepożądane,
prawdopodobne,
prawdopodobne,
jest mało
prawdopodobne,
ezsenność,
zaburzenia
snu
lub
koszmary
senne/
owania
jest nerwowość,
nieznana
(nie
może
być
określona
na
były
następujące
działania
niepożądane
zebrane
zskóry
duszność,
duszność,
nagłe
nagłe
zaczerwienienie
zaczerwienienie
skóry
iobserwacji
uogólnione
i uogólnione
anafilaksji,
objawy
bezsenność,
anafilaksji,
bezsenność,
zaburzenia
snuobiektywnych
lub
koszmary
zaburzenia
senne/
snu
lub koszmarytestach
senne/
aby
aby
feksofenadyny
feksofenadyny
aby
feksofenadyny
chlorowodorek
chlorowodorek
chlorowodorek
wpływał
wpływał
wpływał
na
zdolność
naobjawy
na
zdolność
zdolność
prowadzenia
prowadzenia
prowadzenia
pojazdów
pojazdów
i nerwowość,
obsługiwania
pojazdów
i obsługiwania
maszyn.
i nerwowość,
obsługiwania
maszyn.
W
W obiektywnych
maszyn.
testach
testach
W
obiektywnych
wka,
Wpływ wyraziste
na
zdolność
prowadzenia
pojazdów
iwysypka,
rzęk świąd.
naczynioruchowy,
uczucie
ucisku
wkołatanie
klatce
piersiowej,
wyraziste
sny,
sny,
tachykardia,
tachykardia,
kołatanie
serca,
serca,
biegunka,
biegunka,
pokrzywka,
wysypka,
świąd.
pokrzywka,
Wpływ
na
świąd.
zdolność
Wpływ
prowadzenia
na
zdolność
pojazdów
prowadzenia
i
pojazdów
owania
jest nieznana
(nie
może
być
określona
na
podstawie
® ® ®
wykazano,
wykazano,
wykazano,
że
że Allegra
Allegra
że Allegra
nienie
wywiera
nie
wywiera
wywiera
znaczącego
znaczącego
znaczącego
wpływu
wpływu
na
wpływu
czynność
na czynność
naośrodkowego
czynność
ośrodkowego
ośrodkowego
układu
układu
nerwowego.
nerwowego.
układu
Oznacza
Oznacza
nerwowego.
to, żeto,
pacjenci
że pacjenci
Oznacza
mogąmogąto, że pacjenci mogąi
głaszane
działania
niepożądane,
jest
mało
prawdopodobne,
ezsenność,
nerwowość,
zaburzenia
snu
lub
koszmary
senne/
obsługiwania
obsługiwania
maszyn:
Biorąc
Biorąc
pod
pod
uwagę
uwagę
profil
farmakodynamiczny
profil
i zgłaszane
działania
i zgłaszane
niepożądane,
działania
jest
mało
niepożądane,
jest mało
rzęk naczynioruchowy,
uczucie maszyn:
ucisku
w
klatce
piersiowej,
prowadzić
prowadzić
prowadzić
pojazdy
pojazdy
pojazdy
mechaniczne
mechaniczne
mechaniczne
i wykonywać
ifarmakodynamiczny
wykonywać
i wykonywać
zadania
zadania
wymagające
zadania
wymagające
koncentracji.
wymagające
koncentracji.
Jednakże
Jednakże
koncentracji.
w prawdopodobne,
celu
w celu
identyfikacji
Jednakże
identyfikacji
w prawdopodobne,
celu identyfikacji
pojazdów
i nerwowość,
obsługiwania
maszyn.prowadzenia
W
obiektywnych
testach
wka, świąd.
Wpływ aby
naaby
zdolność
pojazdów
i zdolność
feksofenadyny
feksofenadyny
chlorowodorek
chlorowodorek
wpływał
wpływał
na
zdolność
na
prowadzenia
prowadzenia
pojazdów
i
obsługiwania
pojazdów
maszyn.
i
obsługiwania
W
obiektywnych
maszyn.
testach
W
obiektywnych
testach
ezsenność,
zaburzenia
snu
lub
koszmary
senne/
wrażliwych
wrażliwych
osób,
osób,
osób,
u których
uuktórych
których
występuje
występuje
występuje
nietypowa
nietypowa
nietypowa
reakcja
reakcja
na leki,
na
reakcja
zaleca
leki, zaleca
się
nasprawdzenie
leki,
się sprawdzenie
zaleca
indywidualnej
sięindywidualnej
sprawdzenie
reakcji
reakcji
naindywidualnej
na
reakcji na
® mało
®wrażliwych
dkowego
układu
nerwowego.
Oznacza
to,
że
pacjenci
mogą
głaszane
działania
niepożądane,
jest
prawdopodobne,
nie
nie
wywiera
wywiera
znaczącego
znaczącego
wpływuina
wpływu
czynność
naośrodkowego
ośrodkowego
układu nerwowego.
układu
Oznacza
nerwowego.
to, że pacjenci
Oznacza
mogą
że pacjenci mogą
wykazano,
że
że
Allegra
Allegra
wka,
świąd.
Wpływ
nawykazano,
zdolność
prowadzenia
pojazdów
produkt,
produkt,
produkt,
zanim
zanim
zanim
pacjent
pacjent
pacjent
będzie
będzie
będzie
prowadził
prowadził
prowadził
pojazd
pojazd
lubczynność
wykonywał
pojazd
lub wymagające
wykonywał
lub
skomplikowane
wykonywał
skomplikowane
zadania.
skomplikowane
zadania.
OTC
OTC
– produkt
– produkt
zadania.
leczniczy
leczniczy
OTCto,
– produkt
leczniczy
nia
wymagające
koncentracji.
Jednakże
w
celu
identyfikacji
pojazdów
i obsługiwania
maszyn.
W
obiektywnych
testach
prowadzić
prowadzić
pojazdy
pojazdy
mechaniczne
mechaniczne
i wykonywać
i wykonywać
zadania
zadania
koncentracji.
wymagające
Jednakże
koncentracji.
w
celu
identyfikacji
Jednakże
w
celu identyfikacji
głaszane
działania
niepożądane,
jest
mało
prawdopodobne,
wydawany
wydawany
wydawany
bez
bez
przepisu
bez
przepisu
przepisu
lekarza.
lekarza.
Przed
Przed
zastosowaniem
Przed
zastosowaniem
zastosowaniem
należy
należy
sięzaleca
zapoznać
się należy
zapoznać
z pełną
się
zzaleca
pełną
zapoznać
informacją
informacją
ozleku.
pełną
o reakcji
leku.
Podmiot
informacją
Podmiot
o leku.reakcji
Podmiot
kcja
na leki,
zaleca
się sprawdzenie
indywidualnej
reakcji
na
odkowego
układu
nerwowego.
Oznacza
to, że
pacjenci
mogą
wrażliwych
wrażliwych
osób,
osób,
u których
ulekarza.
których
występuje
występuje
nietypowa
nietypowa
reakcja
na leki,
reakcja
się
nasprawdzenie
leki,
indywidualnej
się sprawdzenie
naindywidualnej
na
pojazdów
i obsługiwania
maszyn.
W
obiektywnych
testach
odpowiedzialny:
odpowiedzialny:
odpowiedzialny:
Sanofi-Aventis
Sanofi-Aventis
Sanofi-Aventis
Deutschland
Deutschland
Deutschland
GmbH,
Brüningstrasse
GmbH,
Brüningstrasse
Brüningstrasse
50, D-65926
50, D-65926
Frankfurt
Frankfurt
50,
nad
D-65926
Menem,
nad zadania.
Menem,
Frankfurt
Niemcy.
Niemcy.
nad
Menem,leczniczy
Niemcy.
ykonywał
skomplikowane
zadania.
OTC
–
produkt
leczniczy
nia
wymagające
Jednakże
w
celu
identyfikacji
produkt,
produkt,
zanim
zanim
pacjent
pacjent
będzie
będzie
prowadził
prowadził
pojazd
lubGmbH,
wykonywał
pojazd
lub
skomplikowane
wykonywał
zadania.
skomplikowane
OTC
– produkt
leczniczy
OTC
– produkt
odkowego
układukoncentracji.
nerwowego.
Oznacza
to,
że
pacjenci
mogą
*
w
testach
*
w
testach
klinicznych
klinicznych
przeprowadzonych
*przeprowadzonych
w testach klinicznych
na osobach
na osobach
dorosłych
przeprowadzonych
dorosłych
wykazano
wykazano
senność
senność
na osobach
na poziomie
na poziomie
dorosłych
podobnym
podobnym
wykazano
jak wjak
grupie
w grupie
senność
placebo
placebo
na poziomie podobnym jak
Pozwolenie
Pozwolenie
Pozwolenie
na
na
naidentyfikacji
dopuszczenie
dopuszczenie
do lekarza.
obrotu
do obrotu
do
wydane
obrotu
wydane
przez
wydane
przez
Ministra
Ministra
przez
Zdrowia
Zdrowia
Ministra
nr:
4195.
nr:
Zdrowia
4195.
Informacji
Informacji
nr:
w Polsce
4195.
w
udziela:
Informacji
udziela:
Sa- Saw Polsce
udziela:
Saem
się
zapoznać
z pełną
informacją
o dopuszczenie
leku.
Podmiot
kcjanależy
na leki,
zaleca
się sprawdzenie
indywidualnej
reakcji
na
wydawany
wydawany
bez
przepisu
przepisu
lekarza.
Przed
zastosowaniem
Przed
zastosowaniem
należy
się zapoznać
należy
z pełną
się
zapoznać
informacją
ozPolsce
leku.
pełną
Podmiot
informacją
o leku.
Podmiot
nia
wymagające
koncentracji.
Jednakże
w bez
celu
®
®
®
**
ChPL
** ChPL
leku
leku
Allegra
Allegra
**
leku Allegra
120
120
mg,ChPL
mg,
zatwierdzona
zatwierdzona
26.08.2011
26.08.2011
120 mg, zatwierdzona 26.08.2011
nofi-Aventis
nofi-Aventis
nofi-Aventis
Sp. zSp.
Sp.
o.o.,
zzSanofi-Aventis
o.o.,
ul. Bonifraterska
o.o.,
ul. Bonifraterska
ul. Bonifraterska
17,
00-203
17,
00-203
17,
Warszawa,
00-203
Warszawa,
tel.Warszawa,
22 280
tel.
00 00.
00
tel.
00.22 280
00
PL.FLEX.12.01.10
00.
PL.FLEX.12.01.10
PL.FLEX.12.01.10
Brüningstrasse
50, D-65926
Frankfurt
nad
Menem,
Niemcy.
wykonywał
skomplikowane
zadania.
OTC
– produkt
leczniczy
odpowiedzialny:
odpowiedzialny:
Sanofi-Aventis
Deutschland
Deutschland
GmbH,
Brüningstrasse
GmbH,
Brüningstrasse
50,22 280
D-65926
Frankfurt
50, nad
D-65926
Menem,
Frankfurt
Niemcy. nad
Menem,
Niemcy.
kcja
na leki,
zaleca
się sprawdzenie
indywidualnej
reakcji
na
*
w
testach
klinicznych
przeprowadzonych
na
osobach
dorosłych
senność
na poziomie
podobnym
jak
w grupie
* w testach
klinicznych
przeprowadzonych
* w wykazano
testach klinicznych
na osobach
dorosłych
przeprowadzonych
wykazano senność
na osobach
na poziomie
dorosłych
podobnym
wykazano
jak wplacebo
grupie senność
placebo na poziomie podobnym jak
z
Ministra
nr: 4195.
Informacji
w Polsce
udziela:
Saem
należyZdrowia
się zapoznać
z pełną
informacją
odopuszczenie
leku.
Podmiot
Pozwolenie
Pozwolenie
na
na
dopuszczenie
do
obrotu
do
wydane
obrotu
przez
wydane
Ministraprzez
Zdrowia
Ministra
nr: 4195.Zdrowia
w Polsce
4195.udziela:
Informacji
Sa- w Polsce
udziela:
Sawykonywał
skomplikowane
zadania.
OTC
– produkt
leczniczy
®Informacjinr:
®
mg,
zatwierdzona
26.08.2011
** ChPL
leku
Allegra
arszawa,
00 00.
**
ChPL leku Allegra® 120 **
leku Allegra
mg,ChPL
zatwierdzona
26.08.2011
120 mg, zatwierdzona 26.08.2011
Brüningstrasse
50, D-65926
Frankfurt
nadPL.FLEX.12.01.10
Menem,
Niemcy.
nofi-Aventis
nofi-Aventis
Sp.
zSp.
o.o.,z ul. Bonifraterska
o.o.,
ul. Bonifraterska
17, 00-203
17,
Warszawa,
00-203
tel.Warszawa,
22 280
00 00.tel.120
22 280
00
PL.FLEX.12.01.10
00.
PL.FLEX.12.01.10
em
należytel.
się22 280
zapoznać
z pełną
informacją
o leku.
Podmiot
* w
testach
klinicznych
przeprowadzonych
na
osobach dorosłych
wykazano
senność
na poziomie podobnym jak w grupie placebo
zBrüningstrasse
Ministra Zdrowia
4195. Informacji
Polsce
udziela:
Sa50,nr:
D-65926
Frankfurt w
nad
Menem,
Niemcy.
* ChPL
w testach
przeprowadzonych
na26.08.2011
osobach dorosłych wykazano senność na poziomie podobnym jak w grupie placebo
**
lekuklinicznych
Allegra® 120
mg, zatwierdzona
Warszawa,
tel. 22 280
00. Informacji w Polsce
PL.FLEX.12.01.10
z Ministra Zdrowia
nr:00
4195.
udziela: Sa** ChPL leku Allegra® 120 mg, zatwierdzona 26.08.2011
Warszawa, tel. 22 280 00 00.
PL.FLEX.12.01.10
Przed
Przed
Przedużyciem
użyciem
użyciemzapoznaj
zapoznaj
zapoznaj
się
sięz zulotką,
się
ulotką,
z ulotką,
która
którazawiera
zawiera
którawskazania,
wskazania,
zawiera przeciwwskazania,
wskazania,
przeciwwskazania,
przeciww
oznaj się
z użyciem
ulotką,
która
zawiera
wskazania,
przeciwwskazania,
Przed
Przed
użyciem
zapoznaj
zapoznaj
się
z ulotką,
się
z ulotką,
która
zawiera
która
wskazania,
zawiera
przeciwwskazania,
wskazania,
przeciww
dane
dane
dane
dotyczące
dotyczące
dotyczące
działań
działań
działań
niepożądanych
niepożądanych
niepożądanych
i
dawkowanie
i
dawkowanie
i
dawkowanie
oraz
oraz
informacje
informacje
oraz
dotyczące
dotyczące
informacje
do
oznaj
z
ulotką,
która
zawiera
wskazania,
przeciwwskazania,
oznaj się
się
z dotyczące
ulotką,
która
zawiera
wskazania,
przeciwwskazania,
ziałań
niepożądanych
i dawkowanie
oraz iinformacje
dotyczące
dane
dane
dotyczące
działań
działań
niepożądanych
niepożądanych
i
dawkowanie
dawkowanie
oraz
informacje
oraz
dotyczące
informacje
do
stosowania
stosowania
stosowaniaproduktu
produktu
produktu
leczniczego,
leczniczego,
leczniczego,
bądź
bądźskonsultuj
skonsultuj
bądź
skonsultuj
się
sięz zlekarzem
lekarzem
sięlub
lub
z lekarzem
farmaceutą,
farmaceutą,
lub far
ziałań
niepożądanych
i
dawkowanie
oraz
informacje
dotyczące
ziałań
niepożądanych
i
dawkowanie
oraz
informacje
dotyczące
tu leczniczego,
bądź
skonsultuj
się
z lekarzem
lubsię
farmaceutą,
stosowania
stosowania
produktu
produktu
leczniczego,
leczniczego,
bądź
skonsultuj
bądź
skonsultuj
się
z lekarzem
lub
zlub
lekarzem
farmaceutą,
gdyż
gdyż
gdyżkażdy
każdy
każdy
lek
lek
lek
niewłaściwie
niewłaściwie
niewłaściwie
stosowany
stosowany
stosowany
zagraża
zagraża
Twojemu
Twojemu
zagraża
życiu
życiu
Twojemu
lub
zdrowiu.
zdrowiu.
życiu lub
lub far
zd
tu
bądź
skonsultuj
się
z
lekarzem
lub
farmaceutą,
tu leczniczego,
leczniczego,
bądź
skonsultuj
się
z
lekarzem
lub
farmaceutą,
niewłaściwie
stosowany
zagraża
Twojemu
życiu
lub
zdrowiu.
gdyż
gdyż każdy
każdy
leklek
niewłaściwie
niewłaściwie
stosowany
stosowany
zagraża
Twojemu
zagraża
życiu
Twojemu
lub zdrowiu.
życiu lub zd
niewłaściwie
niewłaściwie stosowany
stosowany zagraża
zagraża Twojemu
Twojemu życiu
życiu lub
lub zdrowiu.
zdrowiu.
z pakietem onkologicznym, bo dobro chorego, a nie zapisy pakietu, ma być dobrem
najwyższym”.
„Naszą decyzję w tej sprawie uzasadniają nie
tylko wątpliwości prawne, ale także pierwsze
doświadczenia wynikające z wprowadzania
pakietu w życie. Chaos, ograniczenia finansowe i naciski administracyjne wynikające
z wdrażania zapisów pakietu zagrażają wielu pacjentom. Szczególne trudności w leczeniu chorych dostrzegamy w przypadku
schorzeń nowotworowych, z których wiele
- jak się okazuje - z różnych powodów nie
kwalifikuje niektórych pacjentów do objęcia
ich szybką ścieżką diagnostyczną w ramach
pakietu. Narastają także problemy w leczeniu pacjentów nieonkologicznych. Leczenie
i opieka nad chorymi zostały w wielu aspektach utrudnione, a zamiast skrócenia kolejek w wielu placówkach kolejki wydłużyły
się. Życie i zdrowie pacjentów nie może być
przedmiotem eksperymentów politycznych,
a lekarze nie mogą tracić zaufania chorych
przez chaos spowodowany niedopracowaną
rewolucją systemową” - podkreśla zarzuty
wobec zmian w systemie ochrony zdrowia
prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej
Hamankiewicz.
W kwietniu Naczelna Rada Lekarska
przedstawiła raport prawników, z którego
wynika, że pakiety onkologiczny i kolejkowy
mogą być niezgodne z konstytucją.
Chodzi między innymi o zróżnicowanie
uprawnień lekarzy podstawowej opieki
zdrowotnej(POZ) i ambulatoryjnej opieki
specjalistycznej(AOS), choćby w zakresie
uprawnień do wystawiania karty szybkiej
diagnostyki i leczenia onkologicznego (DiLO).
Lekarz POZ może wystawić ją, gdy podejrzewa chorobę, lekarz specjalista - dopiero
gdy potwierdzi diagnozę, przez co zdarza
się, że pacjenci są odsyłani do lekarzy POZ
w celu wystawienia karty.
Jednocześnie Naczelna Rada Lekarska „stanowczo sprzeciwia się antagonizowaniu
przez Ministra Zdrowia Bartosza Arłukowicza lekarzy i chorych, którzy są w równym
stopniu ofiarami niekompetencji urzędników,
arogancji władzy w zakresie przedstawiania
niespójnych informacji na temat wdrożeń
oraz propagandy politycznej, która ma ukryć
niedoskonałości systemowe.
Wraz z wyraźnym oprotestowaniem
wprowadzonych rozwiązań, które według
lekarzy komplikują im pracę i narażają pacjentów na jeszcze większe trudności z dostępem do specjalistycznych, ale też podstawowych procedur medycznych, pada
wyraźny apel, wygłoszony przez prezesa
Hamankiewicza, a skierowany do lekarzy:
„My, lekarze, oczywiście doskonale wiemy,
że bez względu na ogromne trudności, jakie
powstały w leczeniu chorych w związku
z pakietem onkologicznym nigdy nie możemy pozostawić naszych pacjentów. Dlatego zaapelowaliśmy dziś do wszystkich
lekarzy, by wybierali diagnostykę i sposoby
leczenia chorych, nie zważając na trudności
25
Powołaniem lekarza jest dbanie o pacjenta, powołaniem samorządu lekarskiego jest
dbałość o warunki wykonywania zawodu
lekarza i o godne warunki leczenia chorych.
W chwili wprowadzania w życie pakietów,
przeciwko którym od miesięcy protestuje
całe środowisko lekarskie, także onkolodzy,
którzy brali udział w rozmowach z rządem,
możemy jedynie uczulić lekarzy i pacjentów
na pilne zgłaszanie wszelkich nieprawidłowości, które będą wynikać z chaosu spowodowanego nowymi przepisami.”
Natomiast Ministerstwo Zdrowia nie ma
sobie nic do zarzucenia.
Zarówno rzecznik ministerstwa jak i sam pan
Minister Bartosz Arłukowicz podkreślają, że
wprowadzone przepisy przygotowywane
były w oparciu o ekspertyzy prawników i nie
ma najmniejszej możliwości, aby były one
niezgodne w Ustawą Zasadniczą, a także
innymi artykułami prawnymi, regulującymi
wykonywanie zawodu lekarza w Polsce.
A więc nawet w tak kluczowej sferze dla
społeczeństwa jaką jest ochrona zdrowia
- dobra ponadmaterialnego i nieprzeliczal-
O tym, że polski system ochrony
zdrowia jest zdezorganizowany,
świadczy również sytuacja w polskich aptekach, w których wydłuża
się lista leków ratujących życie,
niedostępnych dla polskich pacjentów. W ostatnich dniach w polskim sejmie powstały regulacje
prawne mające na celu ukrócenie
hurtowniom masowej sprzedaży
leków wyłącznie dla chęci zysku,
bez skrupułów, a przede wszystkim z pogwałceniem podstawowego zadania, jakie wynika z roli
26
nego – realia wyglądają ponuro. Tworzy się
barykadę, a następnie obie strony obarczają
się wzajemnie odpowiedzialnością za brak
oczekiwanych efektów wprowadzanych kolejnych reform. A tymczasem gruntownej
reformy wymaga kluczowa sprawa.
Należy wyłączyć z bieżącej walki politycznej obszar ochrony zdrowia, jaki państwo
powinno zapewnić każdemu obywatelowi
tego kraju. Ktoś jeszcze raz powinien przyjrzeć się finansowaniu z budżetu, na który
składają się wszyscy obywatele, procedur
medycznych. Pacjent musi mieć do nich dostęp, a zarazem ufać osobom zawiadującym
publicznymi pieniędzmi przeznaczonymi na
leczenie każdego z nas. Dlaczego nie weźmiemy przykładu od naszego zachodniego
sąsiada, gdzie na koniec roku wielu obywateli
Niemiec otrzymuje zwrot niewykorzystanych na swoje leczenie środków? Nie chodzi
o to, że w Niemczech nakłady na leczenie
znacznie przewyższają te, które spływają do
polskiego NFZ, lecz o traktowanie obywatela
jako podmiotu w tym systemie. To pacjent
jest w rzeczywistości beneficjentem systemu ochrony zdrowia, a nie jego żywicielem.
farmaceuty, który powołany jest
do zapewnienia dostępności leków oraz zapewnienia pacjentom
bezpieczeństwa związanego z ich
stosowaniem. Hurtownie farmaceutyczne to wielkie podmioty gospodarcze, w których cele ekonomiczne znacznie przeważają nad
misją, która zgodnie z prawem na
nich spoczywa. Wiele razy próbowano w głównych mediach przedstawić w niekorzystnym świetle apteki i obarczyć je udziałem
w tym skandalicznym procederze,
jednak obecne rozwiązania prawne
zdecydowanie upatrują po stronie
hurtowni głównego winnego tego
stanu rzeczy i nakazują występowanie każdorazowo o zgodę na
eksport leków ratujących życie
do Głównego Inspektora Farmaceutycznego.
Czy okaże się to skuteczne? Czy
powróci normalność do polskiego
systemu opieki zdrowotnej? Czas
pokaże.
r
e
k
l
a
m
a
LORATAN
PRO
Skład: Jedna kapsułka zawiera 10 mg
loratadyny (Loratadinum).
Opakowanie: 10 kapsułek miękkich.
Wskazania: Objawowe leczenie alergicznego
zapalenia błony śluzowej nosa i przewlekłej
pokrzywki idiopatycznej.
Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na
substancję czynną (loratadynę) lub na
którąkolwiek substancję pomocniczą.
Nie stosować produktu Loratan Pro
w okresie ciąży.
Podmiot odpowiedzialny: PPF Hasco-Lek S.A.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub
farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Posterisan
Czopki
Maść
NIE WST
YDŹ SIĘ
LECZYĆ
HEMORO
IDÓW!
Skład: maść - 166,7 mg standaryzowanej zawiesiny
kultury bakteryjnej Escherichia coli; czopki - 387,1 mg
standaryzowanej zawiesiny kultury bakteryjnej
Escherichia coli.
Wskazania do stosowania: Świąd, sączenie i pieczenie okolicy odbytu spowodowane guzkami krwawniczymi
(czopki i maść), szczelinami i rozpadlinami (ragadami)
odbytu oraz wypryskiem (maść).
Przeciwwskazania: nadwrażliwość na substancję
czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą.
Podmiot odpowiedzialny:
Dr. Kade Pharmazeutische
Fabrik GmbH
Przedstawiciel podmiotu
odpowiedzialnego:
Kadefarm Sp. z o.o.
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub
farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
r
e
k
l
a
m
a
Czucie opaczne –
PARESTEZJE
Parestezje to mrowienie lub drętwienie, a czasami nawet
czucie wibracji czy pieczenie. Parestezja może mieć
również postać czucia podobnego do przebiegnięcia prądu.
Zawsze oznaczają zaburzenia czucia
M
ogą pojawiać się nieoczekiwanie
na całym ciele bez żadnego powodu bądź pod wpływem delikatnego dotyku. Najczęściej odczuwamy je jako
mrowienie w palcach, na powierzchni rąk,
w nogach, w ramionach, na twarzy i tułowiu. Przeważnie szybko zanikają. Nie zapamiętujemy tego mrowienia jako ból, ale
jako nieprzyjemne odczucie. Zazwyczaj nie
przywiązujemy do nich szczególnej uwagi.
Mrowienie kończyn zdarza się każdemu kiedy
zasiedzi się w jednej pozycji i nagle ją zmieni.
Wówczas odczuwamy mrówki w palcach
dłoni czy nóg. Próba poruszania powoduje
ból, gdyż zastało chwilowo osłabione krążenie. Objawów tych nie można lekceważyć,
jeżeli drętwienie czy mrowienie pojawia się
często, bez wyraźnego powodu. Może to
świadczyć o poważnej chorobie. Parestezje mogą być przemijające lub przewlekłe.
W przypadku, gdy doszło do uszkodzenia
obwodowych włókien nerwowych (polineuropatia), np. w przebiegu neuropatii autonomicznej w cukrzycy czy chorobie wień-
29
>>
Należy udać się do lekarza,
jeżeli wraz z zaburzeniami
czucia pojawią się:
•
•
•
•
osłabienie lub paraliż
utrata przytomności
doszło do urazu głowy czy szyi
pojawiło się jąkanie lub
niewyraźna mowa, zaburzenie
widzenia
• nastąpiła niezborność ruchów
kończyn dolnych lub górnych
• trudności w poruszaniu się.
>>
Czucie opaczne mogą
powodować różne choroby.
Do nich należą:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
cukrzyca
wylew
migrena
niedoczynność tarczycy
zespół cieśni nadgarstka
półpasiec
stwardnienie rozsiane
niedotlenienie mózgu
miażdżyca tętnic
tężec i wścieklizna
(drętwienia mogą
wystąpić tylko wokół miejsca
wtargnięcia chorobotwórczych
drobnoustrojów)
• kamica
• choroba Parkinsona
30
Uczucie drętwienia
w ręce tuż po
przebudzeniu może
być objawem zmian
zwyrodnieniowych
w odcinku szyjnym
kręgosłupa
cowej, gdy wszystkie doznania powodują
ból czy parzenie wywołane przez bodźce,
które u zdrowych ludzi nie wywołują bólu,
wówczas mamy do czynienia z allodynią,
natomiast kiedy każdy bodziec jest silny,
a nawet wyostrzony, mówimy o przeczulicy.
Przyczyn parestezji jest wiele. Na przykład miażdżyca powoduje ograniczenie lub
całkowite odcięcie dopływu krwi, co skutkuje
mrowieniem i bólem w nogach (przepływ
krwi w zwężonych naczyniach krwionośnych
nie dostarcza do nerwów substancji odżywczych). Zaburzenie czucia może być też efektem odmrożenia, który również ogranicza
dopływ krwi. Parestezje to najczęściej skutek
ucisku lub uszkodzenia nerwów obwodowych albo centralnego układu nerwowego.
Mogą one być też objawem hipokalcemii
(zaniżenie stężenia wapnia w surowicy krwi
poniżej 2,25 m mol/l) lub hiperkalemii (zawyżenie stężenia potasu w surowicy krwi
powyżej 5,5 m mol/l). Do najczęstszych
zaburzeń gospodarką potasową dochodzi
w wyniku przewlekłej choroby nerek. Wśród
przyczyn wystąpienia parestezji możemy
zauważyć zaburzenia psychiczne. Najczęściej
są one związane z wegetatywnymi i lękowymi nerwicami.
Parestezje mogą być wywołane
uszkodzeniem układu nerwowego
przez różne substancje toksyczne
jak alkohol, narkotyki, ołów, tlenek
węgla. Nieprawidłowa gospodarka
mineralna oraz niedobór witamin,
głównie witaminy B12 oraz
minerałów jak wapnia, magnezu,
sodu również skutkuje objawami
czuciowymi.
Zwyrodnienie kręgosłupa oraz ucisk na
kręgi i krążki powoduje uczucie drętwienia
niektórych części ciała. Uczucie drętwienia
w ręce tuż po przebudzeniu może być objawem zmian zwyrodnieniowych w odcinku
szyjnym kręgosłupa, gdy natomiast cierpną
nogi to sygnał ze strony odcinka lędźwiowego. Jeśli jednak drętwieje ręka i noga po
jednej stronie ciała, może to być zwiastun
udaru mózgu, zwłaszcza gdy tym objawom
towarzyszą kłopoty z mową i widzeniem.
Najczęstszym schorzeniem, które przyczynia się do pojawiania drętwienia czy mrowienia palców jest neuropatia obwodowa
(zaburzenie spowodowane uciskiem, nie-
re
k
lama
Insulan jest preparatem przeznaczonym dla osób pragnących
utrzymać prawidłową gospodarkę węglowodanową
i metabolizm.
Zawarte w preparacie substancje czynne w sposób wielokierunkowy
wspomagają prawidłowe funkcjonowanie organizmu w zakresie
utrzymania prawidłowego poziomu glukozy.
Ekstrakt z liści gurmaru wspomaga uzyskanie prawidłowego
poziomu cukru we krwi. Ponadto powoduje zmniejszenie ochoty
na słodycze. Ekstrakt z liści morwy białej wpływa na prawidłowy
metabolizm węglowodanów w tym glukozy.
Chrom wspomaga metabolizm węglowodanów oraz utrzymanie
odpowiedniego poziomu glukozy we krwi. Witaminy z grupy B - B6,
B12 i folian, wspomagają metabolizm. Witamina E przyczynia się
do ochrony składników komórki przed stresem oksydacyjnym
31
dokrwieniem, uszkodzeniem lub zapaleniem
nerwu). Neuropatia z ucisku wywołująca drętwienie palców to zespół cieśni nadgarstka.
Zespół cieśni nadgarstka objawia się zaburzeniami czucia pod postacią mrowienia i drętwienia na obszarze dłoniowej powierzchni
kciuka, palca wskazującego i środkowego
oraz bocznej powierzchni palca serdecznego.
Zaburzenia czucia nasilają się w nocy. Wzmożone objawy parestezji zauważyć można
podczas swobodnego zgięcia nadgarstka.
Objawami zespołu kanału nadgarstka
nerwu łokciowego są: zaburzenia czucia, bolesność i parestezje. Ze względu na czuciowe
unerwienie przez nerw powierzchni palca
małego i częściowo serdecznego, parestezje
występują właśnie na ich obszarze. Chory nie
jest w stanie dotknąć kciukiem do opuszki
palca małego.
re
k
Do uszkodzenia nerwu może
dojść na skutek złamania kości,
głębokiego przecięcia tkanek lub
stłuczenia. Drętwienie palców może
być objawem wielu poważnych
chorób: cukrzycy, choroby
alkoholowej, zmian zwyrodnienia
kręgosłupa, choroby naczyń
krwionośnych (miażdżycy, żylaków),
reumatoidalnego zapalenia stawów.
Mrowienie może też pojawić się w jamie
ustnej. Parestezje i zaburzenia czucia w okolicach dziąseł i języka mogą wystąpić po
ekstrakcji lub wstawieniu implantów. Zazwyczaj ustępują samoistnie, jednak w rzadkich
przypadkach uszkodzenie nerwu przez stosowany do znieczulenia lek lub uszkodzenie
mechaniczne może być nieodwracalne.
lama
Doppelherz Vital Tonik (Suplement diety)
Wzmacnia serce i układ nerwowy • zwiększa siły witalne.
Najsilniejsza dawka wyciągu z czerwonych winogron,
standaryzowanego na zawartość resweratrolu i polifenoli,
wyciągi z głogu i melisy, żelazo (10 mg) i najwyższe dawki
7 witamin z grupy B i C.
NIE ZAWIERA ALKOHOLU ANI CUKRU.
Zestaw „Idealny prezent”:
750 ml z 2 luksusowymi kieliszkami: eleganckie opakowanie
na prezent w białym kartoniku
Wytwórca: Queisser Pharma GmbH Co&KG.
W PREZENCIE 2 luksusowe kieliszki Doppelherz
32
Parestezje i zaburzenia czucia
w okolicach dziąseł i języka
mogą wystąpić po ekstrakcji
lub wstawieniu implantów.
Zazwyczaj ustępują samoistnie,
jednak w rzadkich przypadkach
uszkodzenie nerwu przez
stosowany do znieczulenia lek lub
uszkodzenie mechaniczne może być
nieodwracalne.
Drętwienie języka może świadczyć też
o niskim poziomie wapnia, magnezu lub
witaminy B12. Parestezje w obrębie jamy
ustnej mogą też być sygnałem poważnego schorzenia neurologicznego jakim jest
stwardnienie rozsiane.
Drętwienie, mrowienie, pulsowanie czy
przechodzenie prądu na twarzy lub na jej
części może oznaczać neuralgię nerwu trójdzielnego, migrenę, zaburzenia elektrolitowe.
Przyczyną parestezji mogą być także choroby nowotworowe. Objawy o charakterze
pieczenia, kłucia, mrowienia czy palenia
skóry w przebiegu choroby nowotworowej
nazywamy zespołem paranowotworowym.
Zespół piekących stóp, zwany parestezją
„kauzalgia syndrom” wynika z niedoboru
witamin z grupy B oraz białek. Objawy zaczynają się od łagodnych parestezji, głównie
stóp, potem przechodzą w bolesne pieczenie
lub uczucie marznięcia, które występują
głównie w nocy. Temu schorzeniu towarzyszy zaburzenie czucia powierzchniowego,
zwłaszcza w części podeszwowej stóp.
Aby unikać nieprzyjemnych
objawów mrowienia
i drętwienia należy
pamiętać o:
• częstej zmianie pozycji
w czasie siedzenia czy
stania
• unikaniu zakładania
nogi na nogę
• stosowaniu
odpowiedniej diety
• dostarczaniu do organizmu
niezbędnych witamin
i minerałów
• prawidłowym leczeniu
i kontrolowaniu
podstawowej choroby
• stosowaniu profilaktyki
nadciśnienia tętniczego
• unikaniu urazów w obrębie
kręgosłupa piersiowego,
lędźwiowego bądź szyjnego
33
Aktualna wiedza
na temat alergii
W dniach 13-19 kwietnia po raz piąty odbył się Światowy
Tydzień Alergii. Jest to cykliczna inicjatywa prozdrowotna,
mająca na celu podniesienie świadomości społecznej na temat
chorób alergicznych, będących prawdziwą plagą współczesnej
cywilizacji. Na całym świecie notuje się niespotykany
wcześniej wzrost zapadalności na choroby alergiczne
P
rzykładowo w Europie w ciągu ostatnich 10 lat zapadalność na alergie pokarmowe zwiększyła się dwukrotnie.
W Polsce na astmę, której przyczyną może
być nieleczona alergia, choruje ponad 4 mln
osób, co stanowi ponad 10% populacji, natomiast co 5 dziecko zmaga się z atopowym
zapaleniem skóry, mającym również podłoże
alergiczne. W tym roku podczas licznych wy-
34
kładów i seminariów członkowie Polskiego
Towarzystwa Alergologicznego szczególnie
zwrócili uwagę na problemy związane z astmą, alergicznym nieżytem nosa oraz anafilaksją. Zaproszeni specjaliści w dziedzinie
alergologii podkreślali oprócz oczywistych
powikłań zdrowotnych także ekonomiczne
i finansowe konsekwencje lekceważenia oraz
późnej diagnostyki tych chorób.
Temat numeru
Termin alergia, po raz
pierwszy użyty na początku
ubiegłego stulecia, będący zrostem dwóch greckich słów allos inny i ergos - reakcja, kryje w sobie
mechanizm chorób alergicznych.
wyzwala reakcję alergiczną, mniej
lub bardziej gwałtowną, lecz dla
pacjenta zawsze uciążliwą. U osób
obciążonych alergią wadliwie funkcjonujący układ odpornościowy
„myli” niewinne pyłki kwiatowe czy
cząstki pokarmu z groźnymi dla
W wielkim uproszczeniu bowiem zdrowia agresorami.
można powiedzieć, że alergia jest
inną, niespodziewaną, nieprawidło- Mobilizuje w ten sposób do walwą reakcją organizmu na czynnik, ki nie tylko jak najwięcej komórek
który normalnie nie jest szkodliwy. odpornościowych, ale również
wytwarza specjalne przeciwciała.
Czynnik ten zwany alergenem Dzięki temu kolejny kontakt z alerpo kontakcie z komórkami układu genem - pyłkiem, odchodami rozodpornościowego osoby chorej toczy, sierścią zwierząt itp. jest
Dlatego, biorąc pod uwagę miejsce i sposób działania alergenu, a także jego rodzaj,
można zastosować podział na:
1. Alergie wziewne
Ten rodzaj alergii wywołuje głównie reakcje
ze strony układu oddechowego - kichanie,
katar, kaszel, obrzęk śluzówek górnych
dróg oddechowych, którym często towarzyszą zapalenie spojówek oraz łzawienie
oczu. Objawy alergii w tym przypadku mogą
pojawiać się sezonowo lub niezależnie od
pory roku. W Polsce najczęściej uczulają
pyłki drzew (np. brzoza, leszczyna, jesion,
wierzba, dąb), pyłki traw (np. wierzchlina
łąkowa, kupkówka pospolita, kostrzewa
łąkowa, tymotka łąkowa i żyto), pyłki chwastów (np. bylica pospolita, babka lancetowata). Uczulają zazwyczaj rośliny niepozorne,
pozbawione kolorowych kwiatów, których
pyłek przenoszony jest przez wiatr. Rośliny
o pięknych kwiatach, zapylanych przez owady, np róże czy hortensje, rzadko uczulają.
Alergia na pyłki jest bardziej dokuczliwa
natychmiast rozpoznawany i wywołuje lawinową reakcję w organizmie, której towarzyszy uwalnianie
dużych ilości histaminy. To właśnie
histamina odpowiedzialna jest za
bolesne obrzmienia, zaczerwienienia, świąd, skurcz mięśni gładkich,
co prowadzi do trudności z oddychaniem, bólów brzucha, biegunki.
Niestety człowiek nieustannie narażony jest na kontakt z licznymi
alergenami.
Mogą one dostać się do organizmu
z pokarmem, powietrzem czy też
wywołać reakcję alergiczną poprzez kontakt ze skórą.
w wietrzne, słoneczne dni, natomiast maleje w dni pochmurne i deszczowe. Osoby
uczulone na pyłki latem czują się lepiej nad
morzem, gdzie pylenie wymienionych roślin
jest względnie niskie.
Do alergenów wziewnych zaliczamy także
pleśnie, które powszechnie występują w gnijących roślinach, spróchniałych drzewach,
butwiejących liściach i glebie. W mieszkaniach powstawaniu pleśni sprzyja zła wentylacja, suszenie prania w pomieszczeniach,
hodowla roślin doniczkowych.
Pleśnie i zarodniki grzybów są wyjątkowo
dokuczliwe jesienią. Również zima nie daje
wytchnienia alergikom, ponieważ zamknięte
okna i włączone kaloryfery uaktywniają z kolei roztocza kurzu domowego. Czynnikiem
alergizującym w tym przypadku są wydzieliny roztoczy, które gromadzą się w pościeli,
dywanach, na pluszowych zabawkach. Osozdrowiewprezencie.pl | MAJ 2015
35
by uczulone na ten alergen najlepiej czują się
w górach, w miejscach o niskiej wilgotności.
Kolejnym często występującym alergenem
jest sierść zwierząt futerkowych, zwłaszcza
kotów oraz mocz gryzoni (myszy, chomików,
świnek morskich, szczurów). Alergie wziewne mogą wywoływać tzw. alergie krzyżowe,
tzn. osoba uczulona na pyłki brzozy może
mieć również alergię pokarmową np. na
jabłka.
Alergia wziewna wymaga leczenia. Terapia odczulająca, czyli immunoterapia, dobierana jest indywidualnie po przeprowadzeniu
testów alergicznych u pacjentów w wieku
5-45 lat. Rozpoczyna się ją przed okresem
pylenia w przypadku pyłków lub niezależnie
od pory roku dla alergenów całorocznych
(roztoczy kurzu domowego, sierści zwierząt). Odczulanie polega na dostarczeniu
organizmowi odpowiednich dawek uczulającego alergenu, po to, by ten mógł go
zaakceptować i by przestał go zwalczać.
Lekarz podaje alergeny w formie szczepionki
przez 2-3 miesiące co 7-14 dni. Następnie
w czasie leczenia podtrzymującego pacjent
otrzymuje dawkę co 4-6 tygodni. Immunoterapia zwykle trwa 3-5 lat. Istnieją również
leki w postaci kropli lub tabletek podjęzykowych.
2. Alergie pokarmowe
Praktycznie każdy pokarm może powodować reakcje alergiczne. Objawy alergii
pokarmowej są bardzo różnorodne i mogą
dotykać skóry (wysypka, świąd, pokrzywka),
układu pokarmowego (nudności, wymioty,
biegunka) czy układu oddechowego (duszności, obrzęk krtani, kaszel). Najbardziej
skrajną odpowiedzią organizmu na alergen
jest wstrząs anafilaktyczny. Anafilaksja jest
nagłą, szybko rozwijającą się i zagrażającą
życiu reakcją organizmu na czynnik uczulający. Jej objawami są: nagły spadek ciśnienia
krwi (choć nie zawsze), bladość i wilgotność
36
Alergie
wziewne
Ten rodzaj alergii wywołuje głównie
reakcje ze strony układu oddechowego
- kichanie, katar, kaszel, obrzęk
śluzówek górnych dróg oddechowych,
którym często towarzyszą zapalenie
spojówek oraz łzawienie oczu.
skóry, opuchnięcie krtani, trudności ze złapaniem oddechu, wymioty. Udokumentowano wiele przypadków zgonów na skutek
wstrząsu po zjedzeniu orzeszków ziemnych,
skorupiaków czy jajka kurzego. Pokarmy,
które najczęściej wywołują niewłaściwą reakcję organizmu, decyzją Unii Europejskiej
muszą być wymieniane na opakowaniach
produktów, jeśli są ich składnikami. Dieta
Temat numeru
eliminacyjna jest bowiem głównym narzędziem walki z alergiami pokarmowymi.
Alergię pokarmową należy odróżnić od nietolerancji pokarmowej, która nie jest wynikiem niewłaściwego funkcjonowania układu
odpornościowego (jak w przypadku alergii),
a jej objawy nie występują natychmiast, lecz
zazwyczaj kilka godzin po spożyciu nietolerowanego produktu. Ponadto objawy nietolerancji pokarmowej są bardziej dyskretne
- wzdęcia, bóle brzucha, biegunka, migrena,
wysypka. Niestety te dwa schorzenia są
często ze sobą mylone, dlatego najpewniejszym sposobem, na podstawie którego
można postawić prawidłową diagnozę, są
testy z krwi lub testy skórne.
3. Alergie kontaktowe
Najczęściej objawiają się w postaci kontaktowego zapalenia skóry, zwanego wypryskiem
kontaktowym. Na skórze, pod wpływem
bezpośredniego kontaktu z alergenem, pojawiają się zmiany w postaci bąbli, pęcherzyków lub pokrzywki, którym towarzyszy
często dokuczliwy świąd, wysięk lub łuszczenie naskórka. Okolice ciała, w których
najczęściej pojawia się wyprysk kontaktowy
to narządy płciowe i skóra wokół oczodołów.
W tych miejscach kontaktowe zapalenie
skóry może również objawiać się poprzez
obrzęk. Przewlekłe kontaktowe zapalenie
skóry może prowadzić do lichenizacji, czyli
stanu, w którym skóra w miejscu zmian staje
się sucha, szorstka i pogrubiona - przypomina skórę słonia.
Do najczęstszych alergenów kontaktowych w Polsce należą nikiel i chrom. Nikiel
jest powszechnie używaną domieszką biżuterii, monet, wykończeń odzieży (zamków,
guzików, haftek) czy niektórych pokarmów,
zwłaszcza puszkowanych, a także margaryny. Uczulenie na nikiel dużo częściej dotyczy kobiet niż mężczyzn. Z kolei mężczyźni
znacznie częściej cierpią z powodu alergii na
chrom, będący składnikiem farb, barwników, cementu czy zapałek. Inne alergeny
kontaktowe to lateks, składniki perfum, kosmetyków, detergenty, niektóre antybiotyki,
np. neomycyna czy lanolina dodawana do
maści. Najważniejszym badaniem w roz-
Niekiedy na opakowaniach
produktów spożywczych widnieje
napis „może zawierać śladowe
ilości…”, co oznacza, że dany
produkt choć w składzie nie ma
czynnika uczulającego, to jednak
na linii produkcyjnej mógł zostać
„zanieczyszczony” alergenami,
np. orzechami laskowymi
i producent ma obowiązek o tym
poinformować.
37
poznaniu wyprysku kontaktowego są tzw.
testy płatkowe. Polegają one na nałożeniu na
skórę pleców małych krążków bibułowych
nasączonych różnymi, znanymi substancjami
powodującymi wyprysk. Pojawienie się pod
ich wpływem zaczerwienienia, grudek czy
pęcherzyków może zidentyfikować źródło
uczulenia. Okazuje się, że pomimo unikania
substancji wywołujących wyprysk kontaktowy, zmiany skórne ustępują tylko u 3050% osób. Szczególnie źle leczą się zmiany
skórne na rękach.
4. Alergie polekowe
Ryzyko wystąpienia alergii na leki jest wysokie u osób, które jednocześnie stosują kilka
leków, a także u tych, które długo lub często
stosują dany lek. Istnieje także pewna grupa
ciężkich chorób przewlekłych, które zwięk-
38
szają ryzyko wystąpienia alergii polekowej,
np. AIDS i mukowiscydoza. Warto wiedzieć,
że alergia na leki może być uwarunkowana
genetycznie. Najczęściej uczulającymi lekami
są antybiotyki, głównie penicylina. Ponadto
na liście często uczulających leków są: kwas
acetylosalicylowy (popularna aspiryna), niesteroidowe leki przeciwzapalne (dostępne
powszechnie, m.in. na stacjach benzynowych leki przeciwbólowe), leki stosowane
do badań kontrastowych, sulfonamidy, leki
do znieczulenia ogólnego i miejscowego.
Po pojawieniu się alergii na leki należy jak
najszybciej sprawdzić u alergologa, który
dokładnie środek uczula. W przeciwnym
razie kolejne zażycie leku może spowodować
silniejsze objawy, a nawet doprowadzić do
tzw. zespołu toksycznej nekrolizy naskórka.
Jest to rzadka, ale bardzo niebezpieczna re-
Temat numeru
akcja polekowa, która może doprowadzić do
śmierci. W jej przebiegu naskórek złuszcza
się na znacznej powierzchni ciała, a chory
wygląda jakby miał poparzoną skórę.
5. Alergie na jad owadów
U większości osób najczęściej spotykaną
reakcją na użądlenie jest miejscowy i ograniczony obrzęk w miejscu ukąszenia. U osób
z alergią może pojawić się rozległy obrzęk,
występujący w trybie nagłym. Sytuacja taka
może być wyjątkowo groźna jeśli lokalizacja użądlenia znajduje się w bezpośredniej
bliskości dróg oddechowych.
Niewielki procent populacji
po ukąszeniu wykazuje rozwój
odczynów uogólnionych ogólnoustrojowych, takich jak
reakcje skórne, oddechowe,
sercowo-naczyniowe,
ze strony przewodu
pokarmowego, neurologiczne
czy szok anafilaktyczny.
Stuprocentowe uniknięcie użądlenia
jest prawie niemożliwe, ale stosując kilka prostych wskazówek można ograniczyć ryzyko użądlenia do
minimum:
• W okresie wiosenno-letnim nie spożywać
słodkich napojów i potraw na świeżym
powietrzu
• Nie pić z puszek i otwartych butelek, gdyż
osy i pszczoły chętnie się w nich chowają
• Nie biegać po trawie boso
• W obecności owada zachować spokój,
gwałtowne ruchy i panika sprawiają, że
owad staje się agresywny
• Pojemniki na śmieci i spady owocowe
przywabiają owady, należy więc ich unikać
• Unikać należy także słodkich perfum,
które zwabiają insekty
• Siatki w oknach skutecznie zabezpieczają pomieszczenia przed dostaniem się
owadów do środka
Jeśli mimo wszystko dojdzie
do użądlenia, należy:
1) w przypadku reakcji miejscowej:
• wyjąć żądło, uważając, by nie wcisnąć
zawartości woreczka z jadem do środka,
tzn. używając pęsety lub zeskrobując
żądło paznokciem
• obrzęk obłożyć lodem
• aby załagodzić reakcję można zastosować maść z hydrokortyzonem
• dodatkową ulgę mogą przynieść tabletki
przeciwalergiczne (dostępne w aptekach
bez recepty)
2) w przypadku uogólnionych objawów lub
silnego obrzęku w okolicach dróg oddechowych, należy:
• niezwłocznie zadzwonić po karetkę
• podać domięśniowo zastrzyk z adrenaliną, jeśli użądlony ma ją przy sobie.
39
Dalsze leczenie podejmuje lekarz pogotowia.
Pacjent przewieziony do szpitala musi pozostać pod obserwacją jeszcze kilka godzin
po ustąpieniu objawów. Lekarz wypisuje receptę na zestaw pierwszej pomocy, w razie
wystąpienia podobnej sytuacji w przyszłości.
W skład zestawu mogą wchodzić: adrenalina
w strzykawce do samodzielnego podania,
syrop z kortyzonem, leki przeciwhistaminowe, a dla astmatyków dodatkowo inhalator
z lekiem rozszerzającym oskrzela.
Najskuteczniejszą metodą walki
z alergią jest unikanie alergenu
powodującego reakcje alergiczne.
Niestety całkowite wyeliminowanie alergenów jest praktycznie niemożliwe, dlatego
naukowcy i lekarze alergolodzy wciąż poszukują nowych kierunków zapobiegania,
wczesnego wykrywania i leczenia alergii. re
40
k
lama
Jak do tej pory najlepszym narzędziem
walki z alergiami okazała się immunoterapia.
Odczulanie to jedyny przyczynowy sposób
leczenia chorób alergicznych, zmniejszający
lub całkowicie likwidujący objawy choroby.
Dzięki immunoterapii możliwe jest ograniczenie ilości stosowanych leków przeciwalergicznych (kropli do nosa, kropli do oczu,
leków przeciwhistaminowych), a nawet całkowite ich odstawienie. Co więcej, immunoterapia zapobiega wystąpieniu nowych uczuleń
u osoby odczulanej, a także hamuje przejście
łagodniejszych postaci chorób alergicznych
w cięższe.
Ponadto w leczeniu źle kontrolowanej astmy oskrzelowej od ponad 10 lat z powodzeniem stosuje się rekombinowane przeciwciała monoklonalne (omalizumab). Omalizumab
działa niezależnie od tego, czy pacjent jest
uczulony na pyłki traw, sierść zwierząt, czy
Temat numeru
Odczulanie to jedyny przyczynowy sposób leczenia chorób
alergicznych, zmniejszający lub całkowicie likwidujący
objawy choroby. Dzięki immunoterapii możliwe jest
ograniczenie ilości stosowanych leków przeciwalergicznych
(...), a nawet całkowite ich odstawienie
roztocza kurzu domowego. Niestety koszt
terapii przeciwciałami monoklonalnymi jest
bardzo wysoki, ponieważ lek ten nie jest
refundowany w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Niektóre doniesienia wskazują też, że w leczeniu atopowego zapalenia
skóry (AZS) mogą być pomocne szczepy
niektórych bakterii probiotycznych, głównie Lactobacillus rhamnozus i Bifidobacter
lactis. Badania przeprowadzone w Finlandii
pod kierunkiem prof. Eriki Isolaurii wykazały,
że podawanie ww. bakterii probiotycznych
kobietom w ciąży, które miały alergie, a następnie noworodkom, zmniejszyło ryzyko
wystąpienia AZS u dzieci aż o połowę. Niestety kolejne badania pokazały, że wrażliwość
na probiotyki może być różna w poszczególnych populacjach z powodu odmiennego
podłoża genetycznego oraz odmiennej flory
bakteryjnej. Zatem konieczne jest poszukiwanie nowych szczepów probiotycznych,
specyficznych dla kraju, w którym będą
one stosowane.
ZAPARCIA
TO JUŻ
NIE PROBLEM
Laxium
41
Loratadinum + Pseudoephedrini sulfas
Jedna tabletka o przedłużonym uwalnianiu zawiera: 5 mg loratadyny i 120 mg pseudoefedryny siarczanu
w objawowym leczeniu okresowego,
alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa,
związanego z przekrwieniem błony śluzowej nosa
PRZECIWALERGICZNY
UDROŻNIAJĄCY NOS
42
Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań
niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się
z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu.
Truskawkowo
- waniliowy
peeling do ust
mgr farm. Joanna Czerniel,
www.herbariacosmtics.pl
Ten przepis powstał z myślą o każdej kobiecie, która jest wielką
fanką wszelkiego rodzaju pomadek, szminek i błyszczyków
N
iestety, barwniki zawarte z tego typu
kosmetykach powodują przesuszenie
warg, a w zależności od jakości kosmetyku, jedne wysuszają silniej, inne słabiej.
Kolorowe usta będą wyglądały pięknie na
każdej z Nas, jeśli spełnimy jeden podstawowy warunek: wargi muszą być gładkie
i odpowiednio nawilżone. W przeciwnym razie nadmiar barwników będzie się odkładał
w „suchych szczelinach” i przez to uwydatniał
spierzchniętą oraz przesuszoną skórę warg.
Na szczęście istnieje sposób na to, żeby
usta wyglądamy smakowicie i dopełniały codzienny makijaż. Jest to odżywczo-regenerujący peeling do ust. Czynnikiem
złuszczającym jest tutaj cukier brązowy, ale
jeśli unikasz cukru, z powodzeniem możesz
użyć ksylitolu. Odpowiednie nawilżenie i natłuszczenie warg zapewniają masło Shea,
masło waniliowe i olej z nasion truskawek.
Te dwa ostatnie nie tylko słyną ze swoich
regenerujących właściwości, ale również
43
nadają piękny zapach, dzięki czemu nie ma
potrzeby wprowadzania olejków eterycznych. Olej z nasion truskawek dodatkowo,
co nie jest oczywiste, nadaje zielonkawą
barwę mazidła. Całość dopełniona jest kozim mlekiem w proszku, które intensywnie
odżywia delikatną skórę warg.
Kluczem do sukcesu jest przede wszystkim regularność w pielęgnacji warg (z resztą,
tak jak w przypadku każdej części ciała).
Nie możemy się spodziewa, że peeling wykonany raz na miesiąc czy dwa spowoduje,
że usta będą wyglądały zawsze i wszędzie
pięknie. Dlatego najlepiej stosuj go raz lub
dwa razy na tydzień, a dodatkowo po każdym
złuszczaniu i na co dzień używaj balsamu
regenerującego do ust.
Przepis
Ilość: 20 ml (24 g)
Czas przygotowania: 5 min.
Trudność: Łatwe
Przygotuj: Wagę z dokładnością
do 0,1 g, małą miseczkę metalową/
plastikową/szklaną, łyżeczkę, garnek z wodą
(łaźnie wodną), pojemniczek na 20 ml
(np. po błyszczyku do ust)
• Olej z pestek truskawek 5,0 g
• Masło waniliowe 3,0 g
• Masło Shea 2,0 g
• Mleko kozie w proszku 4,0 g
• Cukier brązowy / ksylitol 10,0 g
44
Do miseczki odważ masło waniliowe oraz
Shea, włóż do ciepłej łaźni wodnej i poczekaj,
aż tłuszcze się rozpuszczą. Musisz pamięta,
żeby nie przegrzewa maseł i jak tylko się
rozpuszczą, od razu wyciągnij je z łaźni. Do
stopionych tłuszczy odważ olej z nasion truskawek, mleko kozie w proszku i dokładnie
wymieszaj, tak żeby nie było żadnych grudek mleka. Na koniec dodaj cukier brązowy
albo ksylitol (w zależności od tego, co wybierzesz), wymieszaj i przełóż do słoiczka.
Peelingu do ust możesz używać od razu po
przyrządzeniu, ale nabierze on ostatecznej
konsystencji po 3-4 godzinach (trochę zgęstnieje). Peeling nie jest stały, nazwałabym
go raczej półpłynnym, ale jest to celowe,
ponieważ wydaje mi się, że w takiej formie
łatwiej się go stosuje.
Peeling do ust nałóż na wargi i delikatnie masuj całą powierzchnię przez około 5
minut, następnie zmyj pod bieżącą wodą.
Najlepiej stosować peeling od 1 od 2 razy tygodniowo, a po użyciu i na co dzień polecam
stosować regeneracyjny balsam do ust. Po
takim zabiegu Twoje usta będą miały głęboki, naturalny kolor oraz gładką i jedwabistą
powierzchnię.
k
Jeśli chcesz dowiedzieć się czegoś więcej
o mnie albo o naturalnej oraz bezpiecznej
pielęgnacji ciała i szukasz gotowych przepisów na ekologiczne kosmetyki, zapraszam
na stronę www.herbariacosmetics.pl albo
poszukaj mnie na facebook’u pod ta samą
nazwą Herbaria Cosmetics.
re
W skład wchodzą same naturalne
składniki, które, jeżeli dostaną się do ust,
bez problemu możesz połknąć. Smak jest
mleczno-słodki, a soczysty truskawkowo-waniliowy zapach aż zachęca do zjedzenia
nieprzypadkowej ilości.
lama
Idealny zestaw
dla Twoich nóg
45
r
e
k
l
a
m
a
r
e
k
l
a
m
a
r
e
k
l
a
m
a
ROZWIĄZANIE
IMIĘ ....................................................
NAZWISKO ........................................
ADRES ...............................................
TELEFON ...........................................
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb
niezbędnych w celu rozstrzygnięcia konkursu (ustawa z dnia 29.08.97 r. o
ochronie danych osobowych, Dz. U. nr 133, poz. 883)
P O
D
P
kwiecień
Wypełnij, wytnij, przyklej na pocztówkę i wyślij na adres redakcji
KUPON KONKURSOWY
I S
Lista nagrodzonych
za prawidłowo rozwiązane hasło
z krzyżówki z numeru marcowego:
1. Plecak
Grażyna Kępka, 26-600 Radom
2. Plecak
Halina Banach, 62-200 Gniezno
3. Plecak
Rozwiązanie prosimy wpisać w kuponie na dole strony i wysłać na adres redakcji
Anna Hubner, 77-330 Czarne
w terminie do 10.06.2015 r. Lista nagrodzonych umieszczona zostanie
w wydaniu lipcowym. Do wygrania 3 plecaki.
49
re
k
lama
r
re
e
k
l
a
m
k
lama
a
Jak przygotować organizm do snu?
Istnieje kilka żelaznych zasad, które pomogą Ci lepiej przygotować się do snu.
Zastosowanie się do nich powinno zwiększyć Twoje szanse na zdrowy i spokojny sen.
1. Kładź się do łóżka tylko wtedy, gdy czujesz
się śpiąca.
2. Używaj łóżka tylko do spania, nie jedz, nie
oglądaj TV, nie czytaj.
3. Jeśli nie możesz zasnąć, wstań i przejdź do
innego pokoju. (nie leż w łóżku dłużej niż 1015 minut). Pozostań tam tak długo, dokąd
nie zechcesz położyć się spać.
4. Jeśli nadal nie możesz zasnąć powtórz to
co w punkcie 3. Powtarzaj to tak często jak
trzeba przez całą noc.
5. Wstawaj rano o stałej porze, niezależnie
od tego ile godzin przespałeś w nocy. To
pomoże uzyskać Ci stały rytm snu.
6. Nie śpij w ciągu dnia.
Stosowanie powyższych zasad ułatwi Ci
stworzenie własnych rytuałów i pomoże
w przygotowaniu się do spokojnego snu.
Jakość snu i zasypiania
Śpiąc wypoczywamy i jednocześnie pozwalamy
organizmowi na regenerację. Sen jest wręcz
niezbędny do właściwego wypoczynku. Średnio
śpimy 6-8 godzin, chociaż długość snu odpowiada
indywidualnym potrzebom i jest związana
z wiekiem człowieka.
Ilość i jakość wypoczynku nocnego ma
nierozerwalny związek z naszym nastrojem
następnego dnia. Poranek po nieefektywnym
śnie zwykle łączony jest z gorszym humorem, a co
za tym idzie obniżoną formą. W wielu badaniach
potwierdzono, że sen zbyt krótki, zbyt długi
i nieefektywny czy niezgodny z okołodobowym
zegarem biologicznym człowieka, jest powiązany
z obniżonym samopoczuciem kolejnego
dnia. Podobnie chodzenie spać późno po
północy, które jest niezgodne z naturalnym
rytmem melatoniny przynosi analogiczny
efekt. Melatonina jest hormonem naturalnie
występującym w organizmie człowieka, którego
fundamentalnym regulatorem jest cykl światłociemność. Można powiedzieć, że światło jest
inhibitorem syntezy melatoniny, a ciemność
stymuluje jej wydzielanie.
Uregulowanie snu zgodnie z zegarem
biologicznym jest jednym z najważniejszych
czynników warunkujących prawidłowy
wypoczynek. Podczas snu nasz organizm
odpoczywa, a zarazem uruchamia procesy
fizjologiczne aktywne podczas snu
i przygotowuje do fazy czuwania. Dobowego
cyklu wyznaczonego przez dzień i noc nie można
zastąpić odpoczynkiem w czasie dnia.
W przypadku trudności związanych
z zaburzeniami rytmów dobowych, których
przykładem może być zmiana strefy czasowej
czy wykonywanie pracy w nocy może zachodzić
potrzeba suplementacji.
Melatonina połączona z kompozycją ekstraktów
roślinnych takich jak ashwagandhy, melisy czy
szyszek chmielu jest dostępna w suplementach
diety w aptece.
Zadbaj o regularność snu!
Sałatka z
gri
kurczakie llowanym
m
by 500 g
filet z białej ry
ona 1 szt.
papryka czerw
t.
bakłażan 1 sz
cukinia 1 szt.
Marynata:
łyżeczka soli
iałego pieprzu
pół łyżeczki b
biru
pół łyżeczki im
y
5 łyżeczek oliw
y
sok z 1 cytryn
dać miód
łyżka miodu
yprawami, do
rz
p
z ć
a
sz
ie
wa
Oliwę wym
tryny. Warzy
cy
z k
so
c
ją
a
ą
w
ieszać z połow
i mieszać, dole
m
y
w
i i
łk
a
w
ksze ka
kroić
pokroić w wię
dzie. Rybę po
ło
h
c
w
ić
w
a
zost
ąć folią
marynaty, po
rynatą, zawin
a
m
ć
ze
tr
a
n
dzin.
ki na kilka go
w dużą kostkę,
w
ó
d
lo
o
d
ić
w
wsta
ać jak sałatkę.
sz
ie
m
aluminiową i y
w
ę
b
ry
arzywa i Zgrillowane w
Zdrowie
wątroby
re
g
wątróbka 500
g
pieczarki 300
cebula 200 g
Marynata:
łyżeczka soli
przu
pół łyżeczki pie
j
rdy francuskie
ta
sz
u
m
a
k
cz
łyże
5 łyżek oliwy
przyz musztardą i
ć
a
sz
ie
m
y
w
ę
Oliw
pokroić w
tróbkę umyć i
ą
W
i.
m
a
w
żnie
ra
p
pieczarki zale
e
on
cz
sz
zy
oc
kostkę,
ałki
odzielić na kaw
p
ci
oś
lk
ie
w
od
ą cetróbki. Obran
zbliżone do wą
ić
tery i rozdrobn
cz
a
n
ić
ro
ok
p
bulę
czki,
abijać na paty
N
.
ze
js
ie
n
m
,
a
n
cząc wątróbką
oń
k
i
c
ją
a
n
zy
rozpoc
jąc marynatą.
ru
a
sm
ć,
a
ow
ll
gri
z grilla
lama
róbki
ąt
Szaszłyki z w
ą
Sałatka z ryb
k
pierś kurc
zak
5 plastrów a 2 szt.
an
1 paczka m anasa z puszki
ix sałat
mały słoic
zek
Marynata ciemnych oliwek
:
łyżeczka s
oli
łyżeczka p
ap
2 łyżki ke ryki słodkiej
tchupu
łyżka octu
winnego
5 łyżek oli
wy
1 łyżeczka
ziół prowa
n
Oliwę wy
mieszać z salskich
suchymi
dodać ket
składnika
chup i wy
mi maryn
m
ieszać na
i plastry a
aty,
jednolita
nanasa n
masę. Pie
atrzeć 5 ły
wić na no
rś
żkami ma
c do lodów
rynaty i w
ki. Mięso
grillować
stai plastry a
na ruszcie
nanasów
. Oliwki p
do sałaty
okroić w p
i wymiesz
lastry, do
ać.
Kurczaka
dać
i ananasa
pokroić w
z sałatą, d
kostkę i w
odając po
ymieszać
zostałą m
arynatę.
Polecam
- Rafał Wiśniewski
51
Poszukaj Twojej dobrej apteki
Barlinek: ul. Niepodległości 12, Białogard: Plac Wolności 10A, Biały Bór: ul. Norwida 5, Bielawa:
ul. Berlinga 68, Bytów: ul. Ks. dr. B. Sychty 3, Chojnice: ul. Drzymały 33, Choszczno: Boh. Warszawy 26, Czaplinek: ul. Zbożowa 3, Czarna Dąbrówka: ul. Lęborska 9, Czarne: Plac Wolności 10, Człuchów: ul. Szczecińska 13, Debrzno, ul. Strzelecka 2, Drawsko Pomorskie: ul. Obrońców Westerplatte 7, Drezdenko: ul. Piłsudskiego 56, Głogów: Aleja Wolności 34, Głogówek:
ul. Piotra Skargi 15A, Gniewkowo: ul. Rynek 3/4 (W GALERII GNIEWKOWO), Gniezno: Os. Jagiellońskie 44,
Gorzów Wielkopolski: ul. Gen. Sikorskiego 115, Grudziądz: ul. Gen. Józefa Kustronia 20, Gryfice:
ul. Niepodległości 65,Kamienna Góra: ul. Jana Pawła II 8, Kołobrzeg: ul. Narutowicza 13, ul. Waryńskiego
2, Koszalin: ul. Krzyżanowskiego 26, Kruszwica: ul. Rybacka 11, Leszno: ul. Racławicka 1, Lubin: M.C.
Skłodowskiej 12, Łobez: Niepodległości 14, Myślibórz: ul. M. Buczka 14 (NA RYNKU), Nowa Ruda: ul. Wojska Polskiego 2, Nowogard: ul. 700-lecia 21, Pełczyce: ul. Rynek Bursztynowy 7, Pieszyce: ul. Ogrodowa
20, Piła: Al. Piastów 16b, Police: ul. Bankowa 5, ul. Wróblewskiego 1 (PRZY HOTELU DOBOSZ), RADOM:
ul. Lekarska 2a , Radowo Małe: Radowo Małe 92, Resko: ul. Rynek 14A, Słubice: Plac Przyjaźni 28,
Słupsk: ul. Piłsudskiego 2, Strzelce Krajeńskie: ul. Bolesława Chrobrego 7a, Strzelno: ul. Powstania
Wlkp. 1A, Szczecin: ul. P. Wielkopolskich 66/68 (W PRZYCHODNI), ul. Z. Nałkowskiej 8, ul. Wojska polskiego 63, ul. Ku Słońcu 24, ul. E. Gierczak 32A, Szczecinek: ul. Bohaterów Warszawy 6 (W GALERII HOSSO),
ul. 28 Lutego 3, Śmigiel: Pl. Rozstrzelanych 18, Świdnica: ul. Żeromskiego 11, Świdwin: ul. Kościuszki
23A, Świecie: ul. Wojska Polskiego 80, Świnoujście: ul. Fińska 4, ul Grunwaldzka 21, Wałcz: ul. Wojska
Polskiego 13/25, Wągrowiec: ul. Mikołaja Reja 59, Węgorzyno: ul. Grunwaldzka 4, Więcbork, ul. A. Mickiewicza 24, Złocieniec: ul. Połczyńska 10, Wolsztyn: ul. Strzelecka 7, Wołów: ul. Ludowa 3, Złotów:
ul. Nieznanego Żołnierza 39, Żagań: Pl. Słowiański 14, Żary: ul. Podchorążych 41, Żnin: Kościuszki 11

Aktualna wiedza na temat

Transkrypt

Podobne dokumenty

kichaj na alergię! - e

MIŁOŚĆ seria reakcji chemicznych