1. Wprowadzenie Ustawy Edukacyjne

1. Wprowadzenie
Promowanie równouprawnienia zyskało w ostatnich latach na znaczeniu stając się ważną
częścią polityki społecznej w Irlandii. Zostało to formalnie potwierdzone przyjęciem szeregu
ustaw – Ustawy o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy z roku 1998 oraz 2004 i Ustawy o
1
Równym Statusie z roku 2004 . Akty te zabraniają dyskryminacji w miejscu pracy, również w
przypadku zatrudniania nauczycieli, oraz w sektorze towarów i usług, mieszkalnictwa oraz
dostępie do edukacji.
Broszura ta stanowi zarys głównych wątków Ustaw o Równym Statusie, i w jaki sposób
dotyczą one edukacji na szczeblu podstawowym oraz drugiego szczebla. Broszura ta
pokazuje także sposób, w jaki prawa i obowiązki nadane mocą tych ustaw, wraz z innymi
aktami prawnymi dotyczącymi edukacji, mogą zostać użyte jako kamienie węgielne pod
budowę szkoły integrującej.
Szkoła integrująca zapobiega dyskryminacji i ją zwalcza. Szanuje, ceni oraz ułatwia
różnorodność we wszystkich dziewięciu kategoriach legislacji równouprawnieniowej – płci,
statusu matrymonialnego, rodzinnego, orientacji seksualnej, religii, wieku, inwalidztwa, rasy
czy przynależności do wspólnoty koczowniczej. Stara się ona o pozytywne doświadczenia,
poczucie przynależności oraz rezultatów dla wszystkich uczniów, niezależnie od grupy, jaką
reprezentują. Rezultaty rozumie się dostęp do edukacji, udział w niej, rozwój osobisty, oraz
osiągnięcie wykształcenia.
Ustawy Edukacyjne
Głównymi aktami prawnymi regulującymi działalność szkół są:
•
•
Ustawa o Szkolnictwie z roku 1998 oraz
Ustawa o (Stanie) Edukacji z roku 2000
Ponadto, w roku 2004 uchwalono także Ustawę o Edukacji Osób ze Specjalnymi Potrzebami;
jednak w momencie publikowania tej broszury nie była ona jeszcze obowiązującym aktem
prawnym.
Promowanie równouprawnienia jest głęboko zakorzenione w Ustawie o Edukacji. Szkoły
muszą używać dostępnych środków dla rozpoznania oraz spełnienia potrzeb edukacyjnych
wszystkich uczniów, w tym osób niepełnosprawnych lub ze specjalnymi potrzebami. Szkoły
muszą promować równość szans dla swoich uczniów i uczennic. Muszą opracować oraz
stosować politykę rekrutacji do szkoły, która zapewnia maksymalną dostępność do niej, i
która zapewnia szanowanie zasady równości. Szkoła musi mieć plan, który musi zawierać
cele szkoły, w dziedzinie równości, dostępu do niej i uczestnictwa, oraz musi zawierać
informacje na temat środków, jakimi szkoła chce te cele osiągnąć.
Ustawa o (Stanie) Edukacji kładzie na szkołach obowiązek przygotowania kodeksu
zachowania ucznia, który wytycza standardy zachowania, którym uczniowie musza się
podporządkować.
1
Ustawy o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy weszły w życie w październiku 1999 roku. Ustawy o Równym
Statusie z roku 2000 weszły w życie w październiku 2000 roku. Do obu tych Ustaw wprowadzono poprawki Ustawą
o Równouprawnieniu z roku 2004. Ustawa o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy z roku 1998 oraz poprawka do tej
ustawy są traktowane w tym tekście jako jedno, pod nazwą Ustawy o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy z roku
1998 oraz 2004. Ustawa o Równym Statusie z roku 2000 i Ustawa o Równouprawnieniu z roku 2004 są traktowane
jako jedno, i występują tutaj pod wspólną nazwą Ustaw o Równym Statusie z roku 2000 i 2004.
Ustawa o Edukacji Osób ze Specjalnymi Potrzebami z roku 2004 w momencie publikowania
tej broszury nie weszła jeszcze w życie. Ustawa ta dąży do ustanowienia zasady edukacji
tolerancyjnej dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi jako wymogu prawnego.
Wyznacza ona procedury przeprowadzania oceny uczniów ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi oraz przygotowania planu nauki dla nich. Pozwala także na wyznaczenie
szkoły, w której dziecko ze specjalnymi potrzebami może się uczyć.
Ustawa ta uznaje autonomię każdej szkoły, i wyznacza główne obowiązki i prawa dyrektora
szkoły oraz władz szkoły, które mogą być przedmiotem uregulowań ze strony Ministra.
Ustawy o Równouprawnieniu
Ustawy o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy oraz Ustawy o Równym Statusie odnoszą się
do wielu sytuacji, które mają miejsce w środowisku szkolnym.
Ustawy o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy zabraniają dyskryminacji w miejscu pracy oraz
w przypadku samo-zatrudnienia. Ta ochrona rozciąga się na nauczycieli i innych
pracowników zatrudnionych przez szkołę, oraz niezależnych kontrahentów. Ustawy te
zabraniają molestowania, molestowania seksualnego pracowników przez pracodawców,
przez nauczycieli lub innych pracowników lub przez uczniów. Wymagają stosownych ułatwień
dla pracowników niepełnosprawnych, zarówno nauczycieli, jak i kadry pomocniczej.
Pozwalają także na akcję afirmacyjną. Wszystkie postanowienia tej ustawy mogą być
przedmiotem klauzuli wyłączającej.
Broszura ta koncentruje się na Ustawie o Równym Statusie i jej określonych postanowieniach
dotyczących placówek pedagogicznych. Placówki pedagogiczne definiuje się jako wszystkie
prywatne oraz państwowe szkoły podstawowe i ponadpodstawowe. Zadaniem tej broszury
jest pomóc szkołom podjąć odpowiednie kroki by spełnić wymagania nałożone Ustawami o
Równym Statusie.
2. Ustawy o Równym Statusie
Cel
Ustawy o Równym Statusie
•
•
•
•
•
Promują równość szans,
Zabraniają dyskryminacji ze szczegółowo określonych dziewięciu powodów,
Zabraniają molestowania o podłożu dyskryminacyjnym i molestowania seksualnego,
Wymagają ułatwień dla ludzi niepełnosprawnych oraz
Pozwalają na akcję afirmacyjną
Powody dyskryminacji
Dziewięć kategorii, na podstawie których dyskryminacja jest zabroniona to:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
płeć,
status matrymonialny,
status rodzinny,
orientacja seksualna,
religia,
wiek,
inwalidztwo,
rasa
przynależność do wspólnoty koczowniczej
Definicja dziewięciu kategorii
Płeć – bycie mężczyzną lub kobietą. (Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał decyzję, że
dyskryminacja przeciwko osobie transseksualnej stanowi dyskryminację na tle płci.)
Status matrymonialny – bycie kawalerem, panną, rozwiedzionym/rozwódką lub
wdową/wdowcem.
Status rodzinny – zajście w ciążę lub bycie rodzicem, kiedy ma się mniej niż 18 lat, lub bycie
rodzicem czy opiekunem, kiedy potrzebuje się stałej lub częstej opieki lub pomocy.
Orientacja seksualna – bycie heteroseksualistą, homoseksualistą lub biseksualistą.
Religia – posiadanie wierzeń religijnych lub ich brak, termin „wierzenia religijne” zawiera
także pochodzenie religijne lub poglądy.
Wiek – odnosi się do wszystkich, którzy ukończyli 18 rok życia (poza sprawą ubezpieczenia
drogowego dla osób, które nie ukończyły jeszcze 18 roku życia).
Niepełnosprawność – definicja terminu „niepełnosprawność” jest bardzo szeroka. Obejmuje
on szerokie spektrum chorób i inwalidztwa. Wszystkie niepełnosprawności fizyczne,
intelektualne lub sensoryczne są objęte ty m terminem.
Rasa – obejmuje rasę, kolor skóry, narodowość lub pochodzenie narodowe lub etniczne.
Przynależność do wspólnoty koczowniczej – ludzie, których nazywa się powszechnie
‘podróżnikami”, czyli podróżnicy i inni ludzie, jako grupa ze wspólną historią, kulturą,
tradycjami, która historycznie była znana ze swojego koczowniczego trybu życia na wyspie.
Tematyka
Ustawy o Równym Statusie obejmują:
•
•
•
kupno, sprzedaż, wynajem różnych dóbr,
szeroki wachlarz usług obejmujący usługi publiczne takie jak pomoc społeczna, ochrona
zdrowia, edukacja i usługi świadczone przez Ministerstwo Edukacji i Nauki (które mogą
być przedmiotem pewnych wyjątków) i
kupno, sprzedaż oraz wynajem domów, mieszkań itd.
Ustawy o Równym Statusie odnoszą się też do placówek pedagogicznych, zarówno szkół
podstawowych jak i ponadpodstawowych.
Dyskryminacja
Dyskryminacja ma nadane określone znacznie w Ustawach. Mówią one o kilku różnych
typach dyskryminacji, o pośredniej dyskryminacji, dyskryminacji domyślnej i dyskryminacji
przez skojarzenie.
Definicje dyskryminacji
Definicja dyskryminacji składa się z kilku elementów. Do dyskryminacji dochodzi wtedy, kiedy
jakaś osoba jest traktowana gorzej niż inna osoba, w porównywalnej sytuacji, z racji
przynależności do którejś z dziewięciu kategorii.
Obejmuje przypadki, w których przynależność do którejś kategorii dyskryminacji:
•
•
•
•
istnieje obecnie
istniała ale teraz już nie
może zaistnieć w przyszłości
zakłada się, że zainteresowana osoba przynależy do grupy
Pośrednia dyskryminacja zdarza się wówczas, kiedy jest się traktowanym gorzej w wyniku
czegoś lub jako efekt czegoś.
Dochodzi do niej wtedy, gdy, na przykład, uczniowi odmawia się przyjęcia do szkoły nie na
podstawie jakiegoś konkretnego powodu, ale z powodu przepisu, praktyki, czy wymogu,
których on nie jest w stanie spełnić. Jeśli ten przepis, praktyka czy wymóg sprawiają, że
osoby, które należą do jednej z dziewięciu wymienionych w ustawach grup są w niekorzystnej
sytuacji, wtedy to taka szkoła dopuści się pośredniej dyskryminacji, o ile przepisu, na który się
powołuje nie da się obiektywnie wytłumaczyć jakimś dobrym celem, a środki dotarcia do tego
celu są odpowiednie i konieczne.
Do dyskryminacja poprzez skojarzenie dochodzi wówczas, kiedy osoba kojarzona z inną
osobą (należącą do jednej z kategorii dyskryminacji) jest traktowana gorzej z powodu tego
skojarzenia.
3. Molestowanie i molestowanie na tle seksualnym
Molestowanie na tle dyskryminacyjnym i molestowanie na tle seksualnym są zabronione.
Dyrektorom szkół, nauczycielom oraz innym, którzy są na odpowiedzialnych stanowiskach w
szkole, nie wolno molestować lub molestować seksualnie uczniów, lub kogokolwiek, kto
ubiega się o przyjęcie do szkoły. Nie wolno im też dopuścić do tego, by uczniowie lub
ktokolwiek inny, kto ma prawo przebywać na terenie szkoły, jak na przykład rodzice,
molestował lub seksualnie molestował innych uczniów. Ta ochrona dotyczy także uczniów
odwiedzających.
Problemy, które miały miejsce w przeszłości obejmują cały szereg wypadków molestowania
na terenie szkoły z powodu orientacji seksualnej, rasy, przynależności do społeczności
koczowniczej, niepełnosprawności oraz płci.
Definicja molestowania i molestowania na tle seksualnym
Molestowanie jest jakąkolwiek formą niepożądanego zachowania, związane z którąś z
kategorii dyskryminacji. Molestowanie seksualne jest jakąkolwiek formą niepożądanego
zachowania, werbalnego, niewerbalnego lub fizycznego, o charakterze seksualnym.
W obu przypadkach jest to zachowanie, które ma na celu, lub którego intencją jest,
naruszenie godności drugiej osoby i stworzenie atmosfery zastraszenia, wrogości, poniżenia.
W obu przypadkach niepożądane zachowanie może wyrażać się w czynach, prośbach,
słowach, gestach, lub tworzeniu, publicznym pokazywaniu, dystrybucji słowa pisanego,
obrazków lub innych materiałów.
Odrzucenie przez osobę jakiejkolwiek formy molestowania, w tym seksualnego, lub poddanie
się jej, nie może zostać użyte przeciwko tej osobie jako podstawa decyzji, mająca wpływ na
jej sytuację.
4. Represje
Ustawy o Równym Statusie zabraniają represji. Do represji dochodzi wówczas, kiedy osoba
jest traktowana gorzej niż inna ponieważ:
•
•
•
Składa skargę z powodu dyskryminacji do Trybunału Równości
jest świadkiem w czynnościach dochodzeniowych, prowadzonych w sprawie łamania
Ustaw o Równym Statusie lub
w sposób prawnie dopuszczalny przeciwstawiała się aktowi, który według Ustaw o
Równym Statusie jest bezprawny.
Represje mają miejsce też wtedy, gdy osoba jest traktowana gorzej dlatego, że powiadomiła,
iż zamierza zrobić jedną z rzeczy wymienionych powyżej.
5. Ułatwienia dla niepełnosprawnych
Ułatwienia dla niepełnosprawnych można zdefiniować jako specjalne traktowanie lub
zapewnienie urządzeń lub dokonanie modyfikacji, które umożliwią takiej osobie dostęp do
danej usługi.
Szkoła musi zapewnić ułatwienia by zadowolić potrzeby osoby niepełnosprawnej, gdyby
uczestnictwo w zajęciach okazało się niemożliwe lub niezmiernie trudne bez specjalnego
traktowania, specjalnych urządzeń lub modyfikacji.
Jednak nie ma obowiązku specjalnego traktowania lub zapewnienia urządzeń lub dokonania
modyfikacji, jeśli koszty tego okażą się większe niż „nominalne”. Znaczenie terminu „koszty
nominalne” będzie zależeć od okoliczności, takich jak wielkość zasobów danej placówki.
Duża i dobrze wyposażona placówka będzie miała większe możliwości w dokonaniu ułatwień
dla niepełnosprawnych niż mniejsza. Ponieważ większość szkół jest finansowana przez
państwo, "koszt nominalny" może nie mieć większego znaczenia w praktyce. Jeśli państwo
zapewnia granty lub inną pomoc finansową by wspomóc w zapewnieniu specjalnych
udogodnień lub urządzeń, ciężar zdobycia ich będzie spoczywał na szkole.
Zapewnienie udogodnień dla niepełnosprawnych często okazuje się zadaniem niezbyt
kosztownym. Polega ono na usunięciu szeregu barier - fizycznych, komunikacyjnych i bariery,
które stanowią podejście wielu osób. Dobrym początkiem procesu wprowadzania udogodnień
jest prawidłowa i stosowna ocena sytuacji i potrzeb uczniów niepełnosprawnych zanim
podejmie się decyzje, które będą ich dotyczyć. Bez przeprowadzenia takiej oceny szkoła nie
będzie w stanie stwierdzić, jakie udogodnienia mogą być rozsądne, możliwe czy skuteczne.
Częścią oceny będzie omówienie sprawy z uczniem, rodzicami i, jeśli to możliwe, doradcami
medycznymi. Na szkole też spoczywa ciężar oceny propozycji przedstawionej przez ucznia
niepełnosprawnego lub w jego imieniu.
Szkoły mogą oczywiście podejmować kroki dla zapewnienia bezpieczeństwa wszystkich
uczniów. Inne traktowanie osoby niepełnosprawnej, jeśli jest to konieczne dlatego, by nie
zrobiła ona krzywdy sobie lub innej osobie, nie uważa się za dyskryminację.
Zapisy Ustaw o Równym Statusie odnoszące się do udogodnień dla osób niepełnosprawnych
nie wpływają na obowiązki względem uczniów niepełnosprawnych nałożonych na szkołę
przez zapisy Ustawy o Szkolnictwie.
6. Odpowiedzialność
W świetle Ustaw o Równym Statusie, szkoły ponoszą odpowiedzialność prawną za
dyskryminację lub molestowanie popełnione przez swoich pracowników w trakcie pracy, bez
znaczenia czy doszło do nich za ich wiedzą i aprobatą, czy nie.
Szkoły są także odpowiedzialne za dyskryminacje lub molestowanie popełnione przez osoby
działające w ich imieniu, które nie są ich pracownikami.
Szkoła może się bronić przed odpowiedzialnością za działania dyskryminacyjne lub
molestowanie przez swojego pracownika, jeśli potrafi udowodnić, że podjęła kroki w miarę
swoich możliwości, by powstrzymać swojego pracownika od popełnienia tych czynów. Te
kroki to na przykład polityka szkoły względem molestowania i molestowania seksualnego oraz
wprowadzenie procedur postępowania w razie takich przypadków zapewniających, że się one
nie powtórzą.
7. Akcja afirmacyjna
Placówkom takim jak szkoły wolno stosować traktowanie preferencyjne lub stosować akcję
afirmacyjną, które będą miały za cel promowanie równości szans dla gorzej sytuowanych.
Mogą one także zapewnić traktowanie preferencyjne lub zastosować akcję afirmacyjną na
specjalne potrzeby tych, którzy wymagają udogodnień, usług lub pomocy, których nie
potrzebują inni uczniowie. (W przeciwieństwie do znaczenia „specjalne potrzeby” w ustawach
o szkolnictwie, definicja tego terminu w tym kontekście nie jest ograniczona do uczniów
niepełnosprawnych lub tych, którzy są specjalnie uzdolnieni.
8. Reklama
Szkole nie wolno publikować, pokazywać (lub spowodować publikację lub pokazanie)
reklamy, która wskazuje na zamiar dyskryminowania, molestowania lub molestowania
seksualnego, lub która mogłaby być tak zrozumiana.
9. Inne akty prawne oraz nakazy sądowe
W Ustawach o Równym Statusie istnieje jeden generalny wyjątek, który dotyczy wszystkich
aspektów stosowania ich zapisów, również szkolnictwa.
Jeśli inny akt prawny lub nakaz sądowy wprowadza pewien wymóg, zapisami Ustaw o
Równym Statusie nie można się posłużyć, żeby tego zabronić. Jeśli jednak placówka (taka
jak szkoła) może decydować o tym, jak ten wymóg spełnić, sposób w jaki go spełni, nie może
naruszać Ustaw o Równym Statusie. Przykładami wyłączeń objętych tym zapisem są
wszelkie obowiązki nałożone na szkoły zrobienia czegoś w świetle zapisów legislacji o
szkolnictwie.
10. Ustawy o Równym Statusie
Ustawy o Równym Statusie wymagają by szkoły nie dyskryminowały na podstawie dziewięciu
powodów. Szkoły muszą przyjmować niepełnosprawnych i zapewnić im różne udogodnienia.
Molestowanie i molestowanie na tle seksualnym są zabronione w szkołach. Te zapisy
podlegają wyjątkom. Dozwolona jest akcja afirmatywna.
Ustawy o Równym Statusie określają cztery obszary, w których szkołom nie wolno
dyskryminować:
•
•
•
•
Przyjęcie do szkoły ucznia, także warunki przyjęcia do szkoły ucznia
Dostęp ucznia do kursu, funkcji lub korzyści oferowanych przez szkołę
Wszelkie inne warunki lub obostrzenia uczestnictwa w szkole
Wyrzucenie ucznia ze szkoły oraz/lub jakakolwiek inna forma sankcji
W niektórych przypadkach dopuszcza się wyjątki a te najbardziej znaczące są opisane
poniżej.
Przyjęcie ucznia do szkoły
Szkole nie wolno dyskryminować w stosunku do ucznia przyjmowanego do szkoły, co jednak
może być przedmiotem wyjątków opisanych poniżej.
Wyjątek odnosi się do płci. Dopuszcza się istnienie szkół tylko dla dziewcząt lub chłopców.
Drugi wyjątek odnosi się do szkół, których celem jest zapewnienie edukacji w środowisku,
które promuje pewne wartości religijne. Szkoła, która ma taki cel może przyjąć ucznia
wyznającego określoną wiarę, który będzie miał pierwszeństwo przed innym uczniem. Szkoła
może także odmówić przyjęcia ucznia, który nie wyznaje danej religii, pod warunkiem, że
będzie potrafiła udowodnić, że odmowa przyjęcia takiego ucznia jest niezbędna dla
utrzymania etosu szkoły.
Problemy, które miały miejsce w przeszłości to na przykład odmowa przyjęcia do szkoły
dzieci ze społeczności koczowniczej, odmowa przyjęcia ucznia niepełnosprawnego do szkoły
ponadpodstawowej i ograniczenie dostępu do szkoły kilku dzieciom jednego wyznania w
bardzo dużej szkole prowadzonej przez inne wyznanie.
Dostęp ucznia do kursu, funkcji lub korzyści
Po przyjęciu ucznia do szkoły, placówka taka nie może dyskryminować w stosunku do
dostępu takiego ucznia do jakiegokolwiek kursu, funkcji czy korzyści, które oferuje szkoła.
Ograniczenie dostępu ucznia do przedmiotów na podstawie jednego lub więcej z dziewięciu
kategorii byłoby dyskryminacją. Innymi przykładami gdzie mogłoby dojść do dyskryminacji to
dostęp do biblioteki, uczestnictwo w wycieczkach szkolnych lub zajęciach pozalekcyjnych, lub
członkostwo w klubach i stowarzyszeniach.
Problemy, które miały miejsce w przeszłości to na przykład wycofanie ucznia pochodzącego
ze społeczności koczowniczej z przedmiotów podstawowych oraz dostęp do określonych
przedmiotów dla uczniów niepełnosprawnych.
Warunki i obostrzenia
Szkołom nie wolno wprowadzać żadnych innych warunków uczestnictwa w życiu szkoły, które
dyskryminują na tle dziewięciu kategorii.
Jednym przykładem tego, co jest objęte tą kategorią, byłyby przepisy, które ograniczają
uczniom podchodzić do egzaminu lub pozwalałyby uczniom podchodzenie do egzaminu.
Gdyby sposób, w jaki te zasady działają, prowadziły do dyskryminacji na tle jednej z
dziewięciu kategorii byłoby to działaniem nielegalnym.
Problem, jaki miał miejsce w przeszłości to wymóg obecności rodziców ucznia
niepełnosprawnego na zajęciach pływania, kiedy to ich obecność nie była konieczna i kiedy
nie wymagano tego od innych rodziców.
Ogólnie mówiąc, nie pozwala się na różnice w traktowaniu na podstawie dziewięciu kategorii
w stosunku do użytkowania wyposażenia sportowego lub uczestnictwa w zawodach. Jeśli
jednak te różnice w traktowaniu uważa się za konieczne, biorąc pod uwagę naturę tegoż
wyposażenia sportowego lub zawodów, można dopuścić do różnic w traktowaniu uczniów w
zależności od płci, sprawności czy wieku.
Problem, jaki zaistniał w przeszłości to różnice w zapewnieniu programu sportowego dla
chłopców i dziewcząt w szkole koedukacyjnej.
Wyrzucenie ze szkoły i inne sankcje
Ustawy o Równym Statusie nie powstrzymują szkół od wprowadzania sankcji, ale mają
zapewnić, że są one wprowadzane w sposób, który nie prowadzi do dyskryminacji na tle
dziewięciu kategorii.
Na przykład, zawieszenie ucznia za określone zachowanie byłoby dyskryminacją, gdyby inny
uczeń, nie należący do jednej z dziewięciu kategorii dyskryminacyjnych, nie zostałby
zawieszony za podobne zachowanie.
11. Integracja uczniów niepełnosprawnych
Zapisy Ustaw o Równym Statusie polegają na założeniu integracji uczniów
niepełnosprawnych. Szkoła jest zwolniona z wymogu świadczenia usług uczniowi
niepełnosprawnemu w takim zakresie, w jakim miałoby to poważnie szkodliwy efekt ( z
powodu niepełnosprawności tego ucznia) w zakresie świadczenia usług dla innych uczniów,
lub uniemożliwiłoby to świadczenie usług innym.
12. Egzekwowanie prawa
Osoba, która wierzy, że ją dyskryminowano, molestowano, molestowano na tle seksualnym
lub represjonowano według rozumienia Ustaw o Równym Statusie, może wnieść sprawę
przed Trybunał Równości. Jest to instytucja quasi-sądownicza, powołana do życia, by
wyjaśniać, rozpatrywać oraz wydawać decyzje w takich sprawach. Jeśli Trybunał uzna, że
daną osobę dyskryminowano (lub molestowano, molestowano na tle seksualnym lub
represjonowano) może nakazać osobie, która jest za to odpowiedzialna, wypłatę
zadośćuczynienia do wysokości €6,350. Trybunał może nakazać także podjęcie określonych
działań. Były przypadki, kiedy Trybunał nakazał przeszkolenie kadry i wprowadzenie w życie
procedur, które uniemożliwiłyby ponowne przypadki dyskryminacji.
Procedura wnoszenia skarg do Trybunału jest opisana w broszurze informacyjnej Urzędu ds.
Równości "Ustawy o Równym Statusie 2000 do 2004".
13. Wyzwania na drodze do szkoły integracyjnej
Wciąż istnieje wiele wyzwań na drodze do osiągnięcia szkoły integracyjnej. Można wyróżnić
trzy podstawowe wyzwania.
Jednym z wyzwań jest integracja wszystkich wspomnianych wcześniej dziewięciu kategorii w
szkolnictwie ogólnodostępnym. Integracja w szkolnictwie ogólnodostępnym nie obejmuje
jedynie kwestii dostępu do niej i uczestnictwa, ale uzyskania rezultatów w postaci kwalifikacji
oraz rozwoju personalnego. Segregacja względem płci, religii, niepełnosprawności oraz
pochodzenia etnicznego pozostaje faktem. Kwestie, jakie to rodzi to dostęp do szkół, wybór
przedmiotów, przerywanie edukacji oraz sposoby na praktyczną pomoc dla integracji.
Sprzyjanie różnorodności to drugie wyzwanie. Różnice należy uznać i docenić. Aby to się
stało faktem, należy je zrozumieć. Szkoła integrująca weźmie pod uwagę określone potrzeby
wszystkich, oceni, jaki wpływ na wszystkich będą miały podejmowane decyzje, i stworzy
pozytywną atmosferę dla wszystkich, ze wszystkich dziewięciu kategorii wspomnianych
wcześniej.
Trzecie wyzwanie polega na roli, jaką szkoła ogrywa w pomaganiu uczniom realizowania
swoich pomysłów i wartości. Dzieje się to bezpośrednio poprzez to, czego szkoła uczy i
pośrednio poprzez etos i kulturę szkoły.
Informacje, jakie są przekazywane uczniom o różnych grupach w społeczeństwie, które
doświadczają niesprawiedliwości i dyskryminacji, są bardzo ważne w tym względzie. Szkoły
mają pomagać uczniom, także tym z mniejszości oraz grup, które mają gorszy start, by uczyły
się na swój temat i swoich różnic od innych w sposób pozytywny i potwierdzający ich
odmienną tożsamość. Szkoły mogą też odegrać ważną rolę poprzez pomoc uczniom w
zrozumieniu powodów istnienia nierówności społecznych i uprawnienia ich do
przeciwstawiania się tych nierównościom.
Etos szkoły może być wkładem w system wartości uczniów poprzez wypracowane
oczekiwania i standardy zachowania uczniów oraz poprzez praktyki i procedury we
wszystkich dziedzinach działalności szkoły. Na przykład wybór przedmiotów oraz zakres
oferowanych zajęć pozalekcyjnych są informacją jak bardzo ceni się określone grupy
uczniów, co może być tak silnym przekazem jak zapisy kodeksu zachowania i dyscypliny i
jego wprowadzenie w życie.
14. Idąc w kierunku szkoły integracyjnej
Istnieje kilka obszarów działania
•
•
•
Plan rozwoju szkoły – plan rozwoju szkoły jest odpowiednim dokumentem, w którym
można wyrazić pragnienie osiągnięcia równości. Musi on zawierać cele na drodze do
równości oraz sposoby jej osiągnięcia. Plan powinien opierać się na rozpoznaniu potrzeb
edukacyjnych uczniów z dziewięciu wspomnianych wyżej kategorii. Konsultowanie się z
grupami, które doświadczają nierówności, podczas tworzenia i monitorowania planu
może wzmocnić zaangażowanie szkoły w zwalczanie nierówności.
Polityka rekrutacji – polityka rekrutacyjna ma zapewnić, że żadnemu uczniowi nie
odmawia się miejsce w szkole z powodu przynależności do jednej z dziewięciu
wspomnianych wcześniej kategorii. Jednak dopuszcza się wyjątek, jeśli udowodni się, że
odmowa przyjęcia jest konieczna dla utrzymania religijnego etosu szkoły. Polityka ta ma
zapewnić dostępność odpowiednich środków oraz wsparcia, by rekrutacja bez
dyskryminacji stała się faktem. Ma ona obejmować zaangażowanie szkoły w zapewnienie
udogodnień dla uczniów niepełnosprawnych, które umożliwią im zapisanie się do szkoły i
uczestnictwo w zajęciach. Polityka ta ma określić środki, których szkołą użyje dla
osiągnięcia maksymalnej dostępności i przestrzegania zasad równości. Mogłaby ona
także zawierać akcję afirmacyjną, opracowaną dla promowania równości dla tych, którzy
mieli gorszy start lub mających specjalne potrzeby, o których mowa w Ustawach o
Równym Statusie.
Kodeks zachowania ucznia – kodeks zachowania ucznia powinien jasno określić
dziewięć kategorii, o których wcześniej wspomniano i wymagać od uczniów zachowania,
które będzie szanować różnorodność. Kodeks powinien zabraniać molestowania oraz
molestowania na tle seksualnym. Powinien wytyczać politykę oraz procedury
postępowania w przypadkach molestowania i molestowania na tle seksualnym oraz
powinien określać czynności, jakie trzeba podjąć, by do podobnych przypadków nie
dochodziło, i jakie kroki zostaną podjęte, jeśli dojdzie do nich ponownie. Czynności dla
zapobieżenia przypadkom molestowania to edukacja wszystkich członków społeczności
szkolnej - rodziców i kadry nauczycielskiej by byli świadomi istnienia kodeksu zachowania
oraz by zdawali sobie sprawę, że molestowanie i molestowanie na tle seksualnym są
zabronione. Do działań prewencyjnych należą też wszelkie próby budowania kultury
•
•
szkoły wolnej od molestowania, poprzez szkolenia, zarówno dla kadry, jak i uczniów.
Odpowiednie stosowanie procedur, kiedy zdarzają się takie incydenty jest bardzo ważne
dla zapobieżenia takim przypadkom w przyszłości. Prace nad kodeksem powinny być
prowadzone w konsultacji z rodzicami, nauczycielami, dyrektorami i uczniami.
Budowanie świadomości oraz zrozumienia – uczniowie w szkołach integrujących będą
mieli okazję rozwijać swoją wiedzę na temat nierówności i ich zrozumienia, i będą się
mogli dowiedzieć jak się im przeciwstawić.
Szkolenie – nauczyciele będą potrzebować umiejętności by zapewnić, że wszyscy
uczniowie będą osiagać pozytywne rezultaty, by zapobiegać przypadkom molestowania i
molestowania na tle seksualnym, i by umieć postępować w takich przypadkach, oraz by
zrozumieć sytuację tych, którzy doświadczają nierówności.
15. Informacje dodatkowe
Równość oraz edukacja
Zapisy spotkań Równości i Edukacji (Equality and Education), wspólnego gremia Urzędu ds.
Równości (Equality Authority) oraz ASTI Conference dla nauczycieli w szkołach drugiego
szczebla są dostępne w Urzędzie ds. Równości. Można je także ściągnąć z witryny
internetowej Urzędu pod adresem http://www.equality.ie.
Szkoła integracyjna
Zapisy spotkań Szkoły Integracyjnej, wspólnego gremia Urzędu ds. Równości (Equality
Authority) oraz INTO Conference są dostępne w Urzędzie ds. Równości. Można je także
ściągnąć z witryny internetowej Urzędu pod adresem http://www.equality.ie lub ze strony
INTO po adresem http://www.into.ie.
Podzieliłeś się swoimi przeżyciami? Teraz podziel się przyszłością
Broszurę tę, opublikowaną wspólnie przez Narodowy Urząd ds. Niepełnosprawnych, Urząd
ds. Równości oraz Ministerstwo Edukacji i Nauki dla szkół jako część Europejskiego Roku
Ludzi Niepełnosprawnych 2003 można ściągnąć z witryny internetowej Urzędu pod adresem
http://www.equality.ie lub
Broszury informacyjne dotyczące prawodawstwa na temat równości
Urząd ds. Równości wydał dwa przewodniki po legislacji na temat równouprawnienia Ustawy o Równym Statusie 2000 do 2004 oraz Ustawy o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy
1998 do 2004. Przewodniki te zawierają informacje na tematy nieporuszone w tej broszurze,
z procedurą egzekucyjną włącznie. Egzemplarze są dostępne w Urzędzie ds. Równości.
Można je także ściągnąć z witryny internetowej Urzędu pod adresem http://www.equality.ie
Molestowanie
Kodeks postępowania w przypadkach molestowania oraz molestowania na tle seksualnym
tłumaczy, co oznacza być molestowanym na tle seksualnym lub molestowanym w miejscu
pracy, i jakie kroki podjąć, jeśli do niego dojdzie. Nadano mu moc prawną i może on zostać
użyty jako dowód i wzięty pod uwagę w postępowaniu przygotowawczym przed sądem i w
postępowaniu przed Sądem Pracy, Komisją Stosunków Pracowniczych, Trybunałem ds.
Równouprawnienia oraz Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
Pierwszą edycję Kodeksu postępowania w przypadkach molestowania oraz molestowania na
tle seksualnym można uzyskać w Urzędzie ds. Równości lub można je także ściągnąć z
witryny internetowej Urzędu pod adresem http://www.equality.ie .
(Druga edycja, mająca ująć poprawki wprowadzone do Ustaw o Równouprawnieniu w
Miejscu Pracy od momentu wydania pierwszej edycji, ma być przygotowana w roku 2005.)
Ustawodawstwo
Pełen tekst ustaw, o których mowa w tej broszurze można znaleźć pod następującymi
adresami internetowymi:
Ustawa o Szkolnictwie z 1998 roku – An tAcht Oideachais 1998
http://www.gov.ie/bills28/acts/1998/a5198.pdf (po angielsku)
http://www.gov.ie/bills28/acts/1998/a5198i.pdf (po irlandzku)
Ustawa o (Stanie) Szkolnictwa z roku 2000 - An tAcht Oideachais (Leas) 2000
http://www.oireachtas.ie/documents/bills28/acts/2000/a2200 (po angielsku)
http://www.oireachtas.ie/documents/bills28/acts/2000/a2200i (po irlandzku)
Ustawa o Edukacji dla Osób o Specjalnych Potrzebach z roku 2004 – An tAcht um
Oideachais do Dhaoine a bhfuil Riachtanais Speisialta Oideachais 2004
http://www.oireachtas.ie/documents/bills28/acts/2004/A3004 (po angielsku)
(Oficjalne tłumaczenie na irlandzki tej ustawy nie było dostępne w chwili oddawania tej
broszury do druku.)
Ustawa o Równouprawnieniu w Miejscu Pracy z roku 1998 (uwaga: ustawa w swym
oryginalnym brzemieniu) – An tAcht um Chomhionannas Fostaiochta, 1998 (uwaga: jest to
oficjalne tłumaczenie na irlandzki ustawy w jej oryginalnym brzmieniu)
http://www.gov.ie/bills28/acts/1998/a2198.pdf (po angielsku)
http://www.gov.ie/bills28/acts/1998/a2198i.pdf (po irlandzku)
2
Ustawa o Równym Statusie z roku 2000 (uwaga: ustawa w swym oryginalnym brzemieniu) –
An tAcht um Stada Cmhionann 2000 (uwaga: jest to oficjalne tłumaczenie na irlandzki ustawy
w jej oryginalnym brzmieniu)
http://www.oireachtas.ie/documents/bills28/acts/2000/a800 ( po angielsku)
http://www.oireachtas.ie/documents/bills28/acts/2000/a800i (po irlandzku)
Ustawa o Równouprawnieniu z roku 2004 – An tAcht um Chomhionannas 2004
http://www.oireachtas.ie/documents/bills28/acts/2004/A2404 ( po angielsku)
(Oficjalne tłumaczenie na irlandzki tej ustawy nie było dostępne w chwili oddawania tej
broszury do druku.)
Styczeń 2005
2
Do Ustawy o Równym Statusie wprowadzono także poprawkę w postaci Ustawa o Napojach Alkoholowych.
Jednakże ponieważ zmiany, które wprowadziłą nie są istotne dla tej broszury, nie podano adresu internetowego, pod
którym można ją znaleźć.