Pobierz PDF - Fundacja Nowe Media

Transkrypt

NA START!
Szanowni Państwo - pedagodzy!
Zapewne się zgodzicie, że Wasi uczniowie na pytanie o media odpowiedzą bez
wahania, że na tym się znają wprost doskonale. Faktem jest, że młodzi ludzie
odznaczają się niezwykłą sprawnością w używaniu możliwości technicznych
i programistycznych, jakie dają nowe media. Jednak ich poziom rozumienia mediów, umiejętność krytycznego odbioru, twórczego i etycznego współtworzenia, pozostawia wiele do życzenia.
Olimpiada Medialna pomoże im poruszać się w dżungli informacji. Ponieważ
jest jednak zupełną nowością, pragniemy przed rozpoczęciem pierwszej edycji
przedstawić Państwu zestaw scenariuszy zajęć, które pomogą przygotować Państwa uczniów do wzięcia udziału w Olimpiadzie Medialnej. Prezentujemy również kilka testów w formie, z jaką uczniowie będą mogli się spotkać podczas
pierwszego i drugiego etapu Olimpiady, co niewątpliwie pomoże im lepiej się
przygotować.
Nie sposób przedstawić Państwu w tej formie wszystkie dostępne materiały
i propozycje zajęć, stąd wybraliśmy naszym zdaniem najciekawsze. Zachęcamy
do zaglądania na stronę www.olimpiada-medialna.edu.pl do tzw. boxu edukac y j n e go , gd z i e z n a j d ą Pa ń s t wo d u żo w i ę ce j m a t e r i a ł ów i i n fo r m a c j i ,
a w przeznaczonym specjalnie dla Państwa Pokoju nauczycielskim jeszcze więcej inspiracji dydaktycznych i scenariuszy zajęć.
Zespół Fundacji Nowe Media
Słowo od autora
Oto kilka inspiracji dydaktycznych na wspólne zajęcia lekcyjne wraz z propozycjami
zadań do realizacji w grupie, lektur i tematów do osobistych poszukiwań. Dobrze, jeśli
przygotowania do Olimpiady Medialnej będą miały charakter pasji i fascynacji, a nie
bezmyślnego przyswajania wiedzy czy kopiowania i wklejania gotowych myśli, przez
kogoś już wyrażonych. Na końcu każdej części umieściliśmy quizy edukacyjno-medialne,
który ma nie tylko sprawdzić naszą wiedzę, ale – mam nadzieję – pogłębić
zainteresowanie tematem.
Dr Piotr Drzewiecki
2
www.olimpiada-medialna.edu.pl
3
Test I:
1. a. prawda b. prawda c. fałsz – był to Martin
Coopeer. 2. 1898 – to nie pomyłka! 3. Każdy
z nich wniósł uznawany wkład, choć za pioniera
uznano Johna Logie Bairda. 4. Lumier. 5. Heinrich Herzt, Nikola Tesla, Thomas Alva Edison
i Michael Faraday. 6. 1 a, 2c, 3b.
Test II:
1. c. 2. Wortale to: Dance.pl, PHX.pl, Histmag.org,
FTB.pl, Asimo.pl, Granice.pl. 3. Mark Zuckerberg.
4. 140. 5. a. 6. 1g, 2d, 3f, 4h, 5b, 6i, 7c, 8j, 9e, 10a.
7. Onet.pl – to jedyny portal wśród wymienionych.
Test III:
1. b. 2. C, V, file as. 3. 1994. 4. c. 5. Creative Commons. 6. a: 1,2,8,9,10; b: 3,5; c: 6,7,4.
Test IV:
1. b. 2. Sitcom: Miodowe lata, Niania, Świat według
Kiepskich; Docusoap: Szpital Dzieciątka Jezus, Kawaleria powietrzna, Zielona karta; Soap opera: Plebania, Samo Życie, Na dobre i na złe. 3. a, b, g, f, e, d,
h, i, c, j. 4. 1i, 2c, 3 h, 4a, 5j, 6d, 7e, 8b, 9f, 10g.
5. Wszystkie są prawdziwe. 6. a.
Test V:
1. Metabolizm, amfora. 2. a. 3. a. 4. h, j. 5. A: Plus
minus, Sprawa dla reportera, Magazyn Ekspresu reporterów, Warto rozmawiać; b: Młodzież kontra…,
Minęła dwudziesta, Wierzę, wątpię, szukam; c: Kawa
na ławę, Szkło kontaktowe, Teraz my. 6. 1f, 2g, 3a, 4d,
5c, 6b, 7e. 7. Kisielewski Stefan.
Test VI:
1. b,a,c,e,d. 2. lipiec 2013. 3. 1g, 2e, 3f, 4i, 5h, 6c, 7j,
8b, 9d, 10a. 4. 1i, 2j, 3h, 4f, 5b, 6a, 7c, 8e, 9d, 10g.
Test VII:
1. 1. h. 2. a. 3. b. 4. d. 5. f. 6. j. 7. g. 8. i.;9. c. 10. d.
2. Poćwicz szukanie informacji :)
Odpowiedzi do testów
Patroni:
Partnerzy strategiczni:
Partnerzy:
Patron naukowy:
Główny współorganizator:
PARTNERZY
TRANSFORMACJA MEDIÓW
Jak zmieniają się media, jak zmieniliśmy się my?
Ostatnie 100 lat w historii mediów to
ogromny skok technologiczny i kulturowy. Jeszcze nigdy nie mieliśmy do
czynienia z tak gwałtowną zmianą.
Kino i radio to odkrycia raptem końca
XIX wieku. Telewizja upowszechniła się
w drugiej połowie ubiegłego stulecia.
Komputer osobisty ma nieco ponad 30
lat. Internet i telefonia komórkowa to
dopiero nastoletni towarzysze naszej
codzienności. Ledwo masowe media
audiowizualne odnalazły swoje stałe
miejsce w naszej kulturze, a już mamy
do czynienia z kolejną rewolucją –
nowymi mediami.
4
Tak szybkie i ogromne przemiany, przeobrażenia i przekształcenia (łac. transformatio) naszej dotychczasowej
kultury to dla nas wyzwanie. Jak sobie
z poradzić z tą zmianą? Jak twórczo ją
wykorzystać w naszym osobistym
życiu? Dopiero zaczynamy przygodę
z nowymi mediami. Będziemy zastanawiać się nad tym w pierwszym etapie
naszych przygotowań do Olimpiady
Medialnej, w module Transformacja
medialna. W tej części wiele odniesień
do technologicznej historii minionego
stulecia i ostatniej dekady.
SCENARIUSZ LEKCJI 1
Stare/nowe media.
Czego uczy nas historia środków społecznego przekazu?
Cele i metody lekcji:
Świadomość historycznych i technologicznych przemian środków społecznego przekazu w minionym stuleciu.
Podstawowa wiedza o historii techniki
medialnej. Umiejętność analizy porównawczej. Esej dydaktyczny, praca domowa (do 1200 znaków) – umiejętność
pisania do określonej liczby znaków.
W ramach zajęć uzupełniających wizyta
np. w Muzeum Techniki w Warszawie,
Muzeum Poczty i Telekomunikacji we
Wrocławiu.
Pojęcia i główne treści:
Nowe media – określenie elektronicznych i cyfrowych środków komunikacji
masowej, które powstały pod koniec II
poł. XX w., wśród których możemy wymienić: CD-ROM-y, DVD, gry komputerowe, komputery multimedialne,
Internet. Opierają się na cyfrowej technice zapisu, dającą możliwość ingerenc j i i m o d y f i kow a n i a p r ze k a zów.
Dotychczasowe środki masowego przekazu są określane jako media tradycyjne lub też stare media: prasa oraz
media elektroniczne oparte na technice analogowego zapisu (radio, telewizja, magnetofon). Nowe media
c h a ra k t e r y z u j e m i n i a t u r y z a c j a
urządzeń, łatwiejszy interfejs użytkownika, integracja różnych mediów w jednym urządzeniu – multimedialność.
Umożliwiają większą interakcję użytkowników i wspólne tworzenie przekazów w sieci.
Pomoce do zajęć:
Przygotowanie prezentacji ilustrującej
korzystanie z mediów w minionym stuleciu. Wzór pod adresem http://presscafe.eu/?p=2171 Egzemplarze starych
czasopism i gazet codziennych, stare
telefony komórkowe, zabytkowe odbiorniki radiowe, magnetofony szpulowe i kasetowe, walkmany, telefony
z tarczą i inne.
Praca w grupach:
Klasę dzielimy na dwie grupy. Zadaniem pierwszej będzie analiza przyniesionych egzemplarzy dawnej prasy,
drugiej – urządzeń i nośników technologicznych, które nie są już powszechnie używane. Prosimy grupy o ich
charakterystykę. Dlaczego w prasie
dawniej dominował tekst, a współcześnie zdjęcia? W jaki sposób zmieniły się
odtwarzacze muzyki i telefony? Jakie
cechy możemy uznać za wspólne?
Efekt ich pracy podsumowujemy na
tablicy tworząc listę kategorii tj. miniaturyzacja, ikonizacja mediów.
Temat eseju: Telewizja, radio, prasa
współcześnie i 50 lat temu
Lektura uzupełniająca:
Z. Bajka, Historia mediów, Kraków
2008.
Więcej na temat powstawania poszczególnych mediów w dziale „czy wiesz, że”
na stronie: olimpiada-medialna.edu.pl
5
TEST I:
Stare/nowe media. Czego uczy nas historia środków społecznego przekazu?
1. Odpowiedz, czy poniższe twierdzenia są prawdziwe czy fałszywe:
a. Twórcą fonografu (poprzednika gramofonu, w Polsce często mówimy adaptera) był Thomas Alva Edison.
PRAWDA CZY FAŁSZ?
b. Wynalazek prasy drukowanej przypisujemy Johannesowi (Janowi) Gutenbergowi (1399 -1468), niemieckiemu
złotnikowi.
PRAWDA CZY FAŁSZ?
4. Kogo historia uznaje za pionierów
kinematografii? Wpisz nazwiska :
……………………………....................................
5. Za wynalazcę radia uznajemy Guglielmo Marconiego (1874-1937) –
włoskiego fizyka i konstruktora, laureata Nagrody Nobla w 1909 roku,
którą otrzymał za swoje dokonania.
Którzy z poniższych pracowali również
nad tym wynalazkiem?
o Heinrich Herzt
o Jorje Osram
c. Olaf Nokia (1928 – ) był dyrektorem o Nikola Tesla
Motoroli odpowiedzialnym za badania o Thomas Alva Edison
i rozwój. To jemu przypisuje się wpro- o Alois Mc Megabit
wadzenie na rynek pierwszych prze- o Michael Faraday
nośnych telefonów w połowie XX w.
PRAWDA CZY FAŁSZ?
6. Komu to zawdzięczamy, z jaką
osobą to wiążemy? Połącz cyfry z od2. Uzupełnij rok:
powiadającymi im literami.
Pierwszy prototyp magnetofonu powstał w ……. roku, skonstruowany przez 1. Internet
Valdemara Poulsena (1869-1942), duń- 2. Telefon
skiego technika.
3. Komputer osobisty
3. Która z poniższych osób nie
przysłużyła się powstaniu telewizji?
o Paul Nipkow – niemiecki inżynier
o Vladimir Zworykin – amerykański
elektronik rosyjskiego pochodzenia
o John Logie Baird
o Jan Szczepanik - zwany polskim
Edisonem
o Każdy z nich wniósł uznawany wkład
6
a. Tim Berners-Lee.
b. Jacek Karpiński, Steve Jobs,
Bill Gates
c. Alexander Graham Bell.
1. ... 2. ... 3. ...
Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz na początku tej książki oraz na
stronie: olimpiada-medialna.edu.pl
SCENARIUSZ LEKCJI 2
Znajomość gatunków dziennikarskich
i umiejętność ich rozpoznawania w mediach. Rozróżnianie informacji od komentarza. Umiejętność pracy zespołowej w grupach, pisanie eseju
Podstawowy podział na dziennikarskie
teksty informacyjne (opisujące fakty,
w sposób możliwie obiektywny) i publicystyczne (wyjaśniające i ułatwiające
zrozumienie faktów, subiektywne opinie, komentarze). Definicje gatunków
dziennikarskich tj. informacja (news)
dziennikarski, artykuł publicystyczny,
reportaż, felieton, wywiad dziennikarski. Specyfika i podobieństwo do gatunków telewizyjnych i radiowych.
Fenomen reportażu i wywiadu jako gatunków z pogranicza informacji i publicystyki. Etyczna zasada oddzielania
informacji od komentarza. Odbiorca
w roli dziennikarza. Dziennikarstwo
obywatelskie.
Pomoce do zajęć:
Egzemplarze polskich tygodników opiniotwórczych np. Polityki, UważamRze,
Newsweeka, Wprost. Przygotowujemy
prezentację z definicjami gatunków
dziennikarskich. Wzór takiej prezentacji można znaleźć na stronie Otwartej
Akademia Umiejętności, w dziale czytelnia: akademiaumiejetnosci.com (Korzystanie z materiałów jest dozwolone
pod warunkiem podania źródła i autora
materiału.)
Praca w grupach: Dzielimy uczniów na
grupy i rozdajemy egzemplarze tygodników. Prosimy uczniów, aby wyszukali
poszczególne gatunki dziennikarskie
w czasopiśmie. Jedna grupa poszukuje
Informacja czy publicystyka?
O gatunkach dziennikarskich
i ich rozróżnianiu.
tekstów informacyjnych, druga publicystycznych np. felietonów, trzecia –
reportaży i wywiadów. Jak je rozpoznać? Czym się charakteryzują? Gdzie
zwyczajowo znajdują się w danym czasopiśmie? W podsumowaniu zauważamy podobieństwa do elektronicznych gatunków dziennikarskich,
także tych internetowych. W jakim
stopniu wpis na forum czy na mikrologu może być formą dziennikarską.
Czy my możemy również stawać się
dziennikarzami? Zastanawiamy się jak
zmienia się forma gatunkowa środków
przekazu i dlaczego powinniśmy utrzymać ten podstawowy podział na informację i publicystykę.
Temat eseju:
Ja, dziennikarz obywatelski. O czym
chciałbym napisać artykuł?
Lektury uzupełniające:
Z. Bauer, E. Chudziński, Dziennikarstwo
i świat mediów, Kraków 2008.
L. Olszański, Dziennikarstwo internetowe, Warszawa 2006.
D. Gillmor, My, media, http://media.wikidot.com/
7
Od dot.com do Web 2.0.
Jak społeczność tworzy nowe media?
Rozumienie specyfiki mediów społecznościowych. Kształcenie postawy aktywnego uczestnictwa w sieci i zasad
etykiety internetowej. Umiejętność
pracy zespołowej, wspólne redagowanie dokumentu
lektywna inteligencja – sieciowe tworzenie zasobów. Filozofia i technologia
web 2.0 przyczyniła się do upowszechnienia serwisów społecznościowych
i narodzin społeczeństwa sieci (określenie Manuela Castellsa). Netykieta –
od ang. sieć i fr. etiquette, zbiór zasad
przyzwoitego zachowania w Internecie.
Ma na celu przeciwdziałanie nieetyczEpoka dot.com – od popularnych nym formom komunikacji sieciowej tj.
domen komercyjnych .com, (pierwsza trolling - obrażanie i ośmieszanie użytw 1985 r., obecnie ok. 80 mln zareje- kowników np. forum, czy też flame
strowanych domen). Określenie wczes- wars - sieciowych „wojen na obelgi”.
n e go o k re s u roz wo j u i n t e r n e t u , Pomoce do zajęć: Kartki papieru, długotworzenia witryn firmowych i repre- pisy, flamastry. Materiały dostępne na
zentacji elektronicznych prasowych stronie akcji społecznej Internet bez
wydań czasopism i dzienników. Pod ko- chamstwa, http://internetbezchamniec XX w. powstał efekt tzw. bańki in- stwa.pl/
t e r n e t owe j . W iele firm tworzyło
i chciało czerpać korzyści z internetu, Praca w grupach:
ale ten zapożyczony z mediów trady- Zadaniem uczniów (praca w grupach)
cyjnych model (utrzymanie redakcji będzie opracowanie współczesnego
portalu) dla wielu okazał się zbyt kosz- kodeksu internauty. Jedna grupa pisze
towny. Web 2.0 – określenie (Tima kodeks dla forum internetowego, druga
O'Reilly) serwisów internetowych, po- np. dla czatu internetowego, trzecia –
wstałych w XXI w., w których działaniu dla portalu społecznościowego np. Fapodstawową rolę odgrywa treść gene- cebooka. Dlaczego taki kodeks jest
rowana przez użytkowników danego nam potrzebny? Co jest głównym grzeserwisu. Witryny web 2.0 charaktery- chem współczesnej komunikacji interzuje m.in. wykorzystanie mechaniz- netowej? Wspólnie wypisujemy na
mów wiki, blogów, RSS, generowanie tablicy i omawiamy wybrane kategorie:
treści przez użytkowników (user-gene- wulgarność, pisanie dużymi literami
rated content), tworzenie się wokół (tzw. krzyczenie) itp. Analiza kodeksu
serwisów rozbudowanych społecz- internauty opracowanego w ramach
ności, rozwój otwartych licencji jak akcji Internet bez chamstwa.
Creative Commons czy GNU GFDL, ko-
8
SCENARIUSZ LEKCJI 3
Praca domowa:
Wspólne redagowanie kodeksów internauty wypracowanych w grupie – praca
on line lub „w realu”.
Powyżej screeny serwisów społecznościowych Facebook i Google+. Oba doskonale prezentują zasadę działania
WEB 2.0
Więcej informacji na:
M. Castells, Społeczeństwo sieci, przeł. www.olimpiada-medialna.edu.pl
M. Marody, Warszawa: PWN 2007.
Zapraszamy!
9
TEST II:
Transformacja mediów
1. W którym roku powstał pierwszy
polski portal internetowy Wirtualna
Polska?
a. 1991
b. 1993
c. 1995
d. 1997
ków na całym świecie. W 2010 r. powstał film o twórcy Facebooka The Social Network w reżyserii Davida
Finchera.
4. Twett to krótka, nieprzekraczająca
…….. znaków wiadomość tekstowa
wyświetlana na stronie użytkownika
serwisu mikroblogowego oraz dostar2. Pogrupuj poniższe elementy na czana pozostałym użytkownikom.
portale i wortale:
5. Vlog to rodzaj bloga internetowego,
1. Dance.pl,
którego zasadniczą treść stanowią
2. PHX.pl,
pliki:
3. Wp.pl,
4. Histmag.org,
a. Filmowe
5. Onet.pl,
b. Linki do blogu autora
6. Interia.pl,
c. Na określony temat, publikowane
7. FTB.pl,
przez autora w kolejności chronolo8. Asimo.pl,
gicznej
9. Granice.pl
6. Po prawej stronie znajduje się lista
Portale:
kilku popularnych polskich i zagra...........................................................
nicznych mediów społecznościoWortale:
w y c h . Przyporządkuj osoby ich
............................................................
twórców oraz daty powstania z prawej
kolumny. Z początkami wielu z nich
3. Człowiek roku 2010 według „Time”, wiążą się już anegdoty. Najciekawsze
to …………………………. najmłodszy mi- znajdziesz na stronie:
liarder na świecie (ur. 1984 r.), którego www.olimpiada-medialna.edu.pl
serwis ma ponad 0,5 mld użytkowni-
10
TEST II
1. Facebook
2. Wikipedia
3. Blip
4. MySpace
5. You Tube
6. Nk.pl (Nasza klasa)
7. Grono.net
8. Fotka.pl
9. Salon24
10. Radio Wnet
a. Krzysztof Skowroński, Grzegorz Wa
sowski i inni – 2009 r.
b. Chad Hurley, Steve Chen, Jawed
Karim – 2005 r.
c. Piotr Bronowicz, Tomasz Lis, Wojciech Sobczuk – 2004 r.
d. Jimmy Wales – 2001 r.
e. Bogna i Igor Janke – 2006 r.
f. Marcin Jagodziński, Zbigniew
Sobiecki – 2009 r.
g. Mark Zuckerberg – 2004 r.
h. Tom Andersen, Chris DeWolfe –
2003 r.
i. Maciej Popowicz i in.– 2006 r.
j. Rafał Agnieszczak, Andrzej Ciesielski
– 2001 r.
1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... 6. ... 7. ...
7. Który z poniższych elementów nie
pasuje do pozostałych?
1. Dance.pl
2. PHX.pl
3. VmC.org.pl
4. Mediarun.pl
5. Maritime.com.pl,
6. IPIS.pl,
7. Onet.pl,
8. Histmag.org,
9. FTB.pl,
10. Asimo.pl,
11. Granice.pl
Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz na początku tej książki oraz na
stronie: olimpiada-medialna.edu.pl
11
SZTUKA INFORMACJI
fot. CrazySphinx (CC BY-SA 2.0)
Jak być krytycznym odbiorcą mediów?
12
Nadmiar informacji i przekazów medialnych. Nadmiar atrakcyjnej oferty
filmów, programów telewizyjnych,
stron internetowych. Jak to wszystko
przejrzeć i przeczytać? Jak nie utonąć
w tym „oceanie informacji”? To jeden z
głównych problemów współczesnej
kultury medialnej i społeczeństwa informacyjnego, efekt postępowi technologii środków przekazu.
formacji. Powinniśmy uczyć się jak
z nich korzystać w sposób świadomy
(poznawać technologię i gatunki medialne, źródła informacji, krytyczny)
umieć ocenić, co jest dla nas wartościowe, a co nie i selektywny – dokonyw a ć w y b o rów. To u m i e j ę t n o ś c i
praktyczne, których kształtowaniem
powinna zajmować się szkolna edukacja medialna.
Żeby sobie poradzić potrzebujemy
kształcenia szczególnego rodzaju kompetencji, które możemy określić jako
kompetencje informacyjne i medialne.
W jezyku angielskim używa się terminu
information literacy i media literacy.
Termin literacy oznacza umiejętność
pisania i czytania (piśmienność),
w szerszym z n a c ze n i u k u l t u ra l n ą
e r u d yc j ę . Współcześnie ten termin
nabrał nowego znaczenia. Poszerzają
się rodzaje mediów i zakres źródeł in-
W tej części przygotowań do Olimpiady
medialnej uczniowie poznają kilka
pojęć ze świata reklamy, analizy źródeł
informacji i krytycznego odbioru mediów. Poznają również zagadnienia
związane z prawem autorskim i problemami manipulacji w mediach. Zamiast
esejów i lektur (oprócz niezbędnych
odsyłaczy i propozycji książek do własnego studium), więcej tematów do
osobistego p rzemyślenia i pracy
w grupach.
SCENARIUSZ LEKCJI 4
Analiza przekazu
Umiejętność porównywania różnych
sposób prezentowania faktów przez
określone media, rozpoznawanie linii
programowej pisma, stacji telewizyjnej, umiejętność odróżniania faktów od
komentarzy, praktyka przeglądu prasy.
Przegląd prasy – praktyka dziennnikarska porównywania zawartości
różnych dzienników i czasopism. Analiza (łac. analysis, rozdzielić) – podstawowa metoda badania naukowego, tu
w odniesieniu do przekazów medialnych: przyswajania informacji medialnych, polegająca na rozbiorze danego
zagadnienia na mniejsze składniki,
w celu ich rozpoznania, zbadania i późniejszej synt ezy – zrozumienia ,
u ł oże n i a w c a ł o ś ć . I d e o l o g i a –
uporządkowany zbiór poglądów religijnych, politycznych itp. służący ludziom
o tożsamych poglądach do objaśniania
otaczającego ich świata, wyraz poszukiwania prawdy o świecie i pragnienie jego zrozumienia. Światopogląd –
względnie stały zespół sądów (często
wartościujących), przekonań i opinii na
temat otaczającego świata czerpanych
z rozmaitych dziedzin kultury, głównie
z nauki, sztuki, religii i mediów.
Pomoce do zajęć:
Prosimy uczniów o kupno różnych
dzienników, danego dnia, w którym ma
odbyć się lekcja: „Gazety Wyborczej”,
„Rzeczpospolitej”, „Super Expressu”,
„Naszego Dziennika”, „Gazety Prawnej”.
Praca w grupach:
Porównywanie różnych tytułów prasowych uczy otwartości na odmienne poglądy i punkty widzenia. Z prasy
wybieramy najbardziej interesujący
uczniów temat, dostosowany do możliwości intelektualnych klasy. Najlepiej,
jeśli jest to temat kontrowersyjny.
W jaki sposób dana sprawa jest opisana
w różnych dziennikach? Jak przekazywane są informacje, jakie komentarze
redakcyjne im towarzyszą? Możemy na
tablicy przygotować trzy kolumny
z nagłówkami: opinie negatywne, neutralne i pozytywne. Następnie w każdej
kolumnie zaznaczyć jak dane wydarzenie komentują autorzy piszący w poszc ze gó l n yc h d z i e n n i k a c h . Ta k a
praktyka sprzyja również kształtowaniu
własnej wizji świata.
Pomyśl w wolnym czasie:
Jak byś podzielił ideologicznie różne
tytuły prasowe, stacje telewizyjne?
Czym różnią się ich przekazy w przedstawianiu wydarzeń? Postaraj się opracować listę najważniejszych poglądów
i idei, które reprezentują określone
media (prawicowe, lewicowe, liberalne,
katolickie).
13
SZTUKA INFORMACJI
Prawda i obiektywizm w mediach
Kształtowanie umiejętności dziennikarskich – wyszukiwania i weryfikacji
informacji na dany temat, świadomość
znaczenia wartości prawdy w przekazach medialnych, zadanie domowe i inscenizacja dydaktyczna.
Prawda – tu w odniesieniu do mediów:
zgodność opisu faktów z ich stanem
rzeczywistym, podstawowa wartość
w przekazach medialnych. Weryfikacja
informacji – praktyka sprawdzania informacji w przynajmniej dwu niezależnych źródłach, jedna z podstawowych zasad pracy dziennikarza i zalecana praktyka odbiorcza. Rzetelność
dziennikarska – wymóg starannego
gromadzenia i sprawdzania informacji
przed ich podaniem do wiadomości
publicznej przez dziennikarzy. Obiektywizm medialny – dążenie do podania
jak najpełniejszego przekazu faktów
zgodnych z rzeczywistością, przy unikaniu odautorskiego komentarza tych
wydarzeń, zasada i graniczny cel dążeń
twórców przekazów informacyjnych.
Każdy uczeń dostaje jedną kategorię,
w której ma przedstawić najważniejsze
wydarzenia np. informacje z kraju, ze
świata, wydarzenia kulturalne, sportowe. Można przygotować kamerę
wideo do rejestracji wystąpień i odpowiednie tło (np. z rzutnika). W klasie
ustawiamy krzesła dla naszych panelistów.
Inscenizacja dydaktyczna:
Na lekcji będziemy prezentować
zebrane wydarzenia w formie naszego
własnego dziennika telewizyjnego.
Uczniowie mogą również wzbogacić je
swoim autorskim komentarzem, ale po
zakończeniu części informacyjnej,
w której przedstawiają najważniejsze
wydarzenia mijającego tygodnia. Nauczyciel pełni rolę gospodarza programu. Całość warto zarejestrować
kamerą wideo, a salę lekcyjną odpowiednio przygotować, tak jakbyśmy
byli w studio telewizyjnym lub na
ważnej konferencji.
Czy obiektywizm mediów jest do końca
możliwy? Dlaczego tak bardzo różnimy
się w opisywaniu danej rzeczywistości
Przygotowanie zajęć:
Uczniowie mają za zadanie uważnie (politycznej, społecznej, religijnej)? Co
obserwować wydarzenia danego tygo- nas jednak łączy? Co możemy zrobić,
dnia pomiędzy kolejnymi zajęciami. żeby łączyło nas jeszcze więcej?
14
SCENARIUSZ LEKCJI 6
Krytyczny odbiór mediów
Kształtowanie świadomej, krytycznej
i selektywnej postawy wobec środków
społecznego przekazu, budowanie
własnego systemu wartości w odniesieniu do przekazów medialnych, dyskusja w grupach.
Krytyczny odbiór mediów – umiejętność dokonywania ocen przekazów
medialnych i informacyjnych względem przyjętego systemu wartości.
Wartości to powszechnie pożądane
w społeczeństwie przedmioty lub idee,
którym przypisujemy ważną rolę
w życiu. System wartości to zespół wartości uporządkowany według stopnia
ważności. Antywartości – przeciwieństwo wartości, zwykle o charakterze zagrożeniowym.
Pomoce do zajęć:
Nauczyciel przygotowuje karteczki
z wypisanymi na nich wartościami
ważnymi w życiu człowieka (miłość,
pokój, zdrowie, bogactwo, autorytet,
wolność, przyjemność, ochrona środowiska).
z przekazami medialnymi, filmami, programami telewizyjnymi, piosenkami.
Zastanawiają się również nad tym,
w jaki sposób dane wartości są dzisiaj
prezentowane w mediach. A co jest ich
zagrożeniem, antywartością, i jak są
one obecne w przekazach? Wspólnie
można też podyskutować o hierarchii
wartości we współczesnych mediach.
W wolnej chwili usiądź z notesem. Zapisz 5 swoich ulubionych filmów, zespołów muzycznych, książek, programów telewizyjnych.
To Twój osobisty ranking, lista przebojów. Dlaczego podobają Ci się te, a nie
Praca w grupach:
inne? Dlaczego ten film, książkę, muUczniowie podzieleni na grupy otrzy- zykę uważasz za ważną w swoim życiu?
mują wylosowaną kartkę z hasłem. Jak Co Cię w niej pociąga? Jakie wartości
odnoszą się do danej wartości? Ich za- artystyczne i inne ze sobą niesie? Spródaniem jest wypisanie skojarzeń buj się nad tym zastanowić i to opisać.
15
SZTUKA INFORMACJI
Pokolenie „Ctrl C – Ctrl V”
kształtowanie twórczej postawy wobec
mediów, rozumienie znaczenia praw
autorskich, świadomość problemu plagiatu jako kradzieży dóbr niematerialnych, umiejętność analizy tekstu.
Twórczość – Postawa odtwórcza –
Własność intelektualna – zbiorcze
określenie chronionych prawem dóbr
niematerialnych tj. prawa autorskie,
patenty i znaki towarowe. Prawa autorskie – pojęcie prawnicze oznaczające
ogół praw przysługujących autorowi
utworu albo przepisy upoważniające
autora do decydowania o użytkowaniu
dzieła i czerpaniu z niego korzyści.
Utwór – każdy przejaw działalności
twórczej o indywidualnym charakterze,
ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia
i sposobu wyrażenia. Autor – posiadający niezbywalne prawa osobiste (w
odróżnieniu od majątkowych, które
można przekazać) twórca danego
utworu. Plagiat – kopiowanie cudzej
pracy lub pomysłu i przedstawienie
pod własnym nazwiskiem.
Pomoce do zajęć:
tekst Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r.
o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz. U. 2006.90.631 z późn. zm.,
najlepiej z komentarzem prawniczym.
Ilustracja ze znakiem praw autorskich
tzw. Copyright to © i znak Creative
Commons.
16
Praca w grupach:
sąd na prawami autorskimi. Połowa
klasy będzie adwokatem praw autorskich w klasycznym rozumieniu, druga
połowa praw Creative Commons, liberalizujących korzystanie z zasobów.
Pracując w grupach zastanówcie się,
jakie racje stoją za każdym z tych rozwiązań. Jak znaleźć konieczny kompromis pomiędzy prawami i dobrem
majątkowym autorów, a odbiorcami
i użytkownikami, którzy chcą mieć
łatwiejszy dostęp do ich twórczości.
Jak często ściągasz muzykę, kopiujesz
materiały do nauki z serwisów typu
sciaga.pl, chomikuj.pl, wymieniasz pliki
za pomocą programów p2p. Czy zawsze to co robisz jest zgodne z prawem? Ale przecież potrzebujesz,
chcesz tych materiałów? Jak rozwiązać
ten problem? Jak unikać łamania prawa
i mieć spokojne sumienie?
Jak często zdarza Ci się kopiować bezmyślnie treści dostępne w Internecie?
W jaki sposób metodę kopiuj – wklej,
„Crtl C – Crtl V” chciałbyś zastąpić metodą „New file – Save as”? Stać się bardziej twórcą zasobów Internetu niż ich
kopistą?
SCENARIUSZ LEKCJI 8
Cele i metody lekcji
świadomość zjawiska manipulacji
w przekazach medialnych, znajomość
niektórych technik manipulacyjnych,
rozróżnianie pomiędzy informacją, komentarzem, perswazją a manipulacją,
praca w grupach
Informacja – w miarę obiektywny przekaz wiadomości o danym fakcie, zjawisku, problemie, przedmiocie czy
osobie. Komentarz do informacji – subiektywna opinia o danym fakcie itd.
Komunikat perswazyjny – informacja,
której celem jest nakłanianie kogoś do
swoich racji. Manipulacja informacyjna
– komunikat perswazyjny, którego nie
jest świadomy odbiorca aktu komunikacji, ukryty, podświadomy, odwracający uwagę od istotnych elementów
przekazu, podstępny.
Pomoce do zajęć:
przeczytaj uważnie fragment książki
Jarosława Rudniańskiego, Homo cogitans, Warszawa: Wiedza Powszechna
1981, s. 122-136, dostępny też na stronieinternetowej, www.kns.gower.pl/
filozofia/metody.htm Autor opisuje
w nim 13 metod ograniczania swobodnego myślenia stosowanych w środkach masowego przekazu. Po dokładnej
analizie przygotuj 13 fiszek (lub mniej
zależnie od liczebności klasu) opisujących daną metodę np. Metoda zdania większości – propagowanie poglądu, że
wszyscy tak myślą. Metoda autorytatywnego świadectwa – operowanie
twierdzeniami osób, które w danym
środowisku uważane są za autorytet.
Metoda pozornego wyboru – przedstawia się kilka różnych punktów widzenia
Manipulacja
w przekazach medialnych
danego problemu, lecz w taki sposób,
iż nieco bardziej pozytywnie przedstawia się ten punkt widzenia, o jaki chodzi oddziałującemu. Metoda stereotypów – operowanie określonym schematem, obrazem danej osoby lub
grupy osób czy też idei w stosunku do
których pragnie się wzbudzić i utrwalić
postawę negatywną lub pozytywną.
Metoda powtarzania sloganów – powtarzanie krótkich haseł, które mają
oddziaływać na odbiorcę, budzić określone uczucia i prowadzić do pożądanych zachowań.Itd.
Praca w grupach:
zadaniem uczniów (grupy 2-3 osobowe) jest dopasowanie odpowiednich
przykładów do podanych metod manipulacji medialnej, z życia codziennego,
zakupów sklepowych, reklamy, przekazów medialnych, debaty polityków.
Wspólnie postarajcie się podyskutować na temat problemu manipulacji
jako przekroczenia zasad etycznych
i skutecznych metod obrony przed stosowaniem tych technik.
jak bronić się przed technikami manipulacji np. kiedy spotykamy sprzedawcę w sklepie, który promuje dany
towar albo kiedy otrzymaliśmy kolejną
„bardzo atrakcyjną” ofertę? Jakie informacje są przed nami ukrywane? W jaki
sposób możemy rozwijać krytyczne
myślenie w tym zakresie, żeby ustrzec
się przed technikami manipulacji? Czy
do końca możemy jest to jednak
możliwe?
17
SZTUKA INFORMACJI
TEST III:
Sztuka informacji
1. Co to jest „dom mediowy?”
a. Firma działająca w sektorze mediów
wydająca różne tytuły prasowe, prowadząca różne portale lub produkująca
różne audycje
b. firma marketingowa, która zajmuje
się planowaniem i zakupami czasu antenowego na kampanię reklamowe
w mass mediach
c. Siedziba KRRiT
2. Uzupełnij:
Ctrl …. i Ctrl ….
……… - Save …..
5. Co oznacza skrót „cc” ?
……………………………………………………………
6. Niektórych produktów i usług nie
wolno reklamować w mediach. Inne
obowiązują pewne ograniczenia. Postaraj się je pogrupować zgodnie
z kategoriami.
a. Bez ograniczeń
b. Dozwolone pod pewnymi zastrzeżeniami
nie równa się New c. Zupełnie zakazane
1. Napoje energetyczne
3. W którym roku powstała obecnie 2. Fastfood
obowiązująca w Polsce Ustawa o pra3. Piwo
wie autorskim i prawach pokrewnych?
4. Papierosy
…………………………………………………..
5. Lekarstwa
6. Wódka
4. Które elementy nie stanowią me7. Hazard
tody manipulacji odbiorcami me8. Prezerwatywy
diów:
9. Gry komputerowe
a) Metoda zdania większości
10. Zabawki dla dzieci
b) Metoda plagiatu
c) Metoda cenzury
a. ............ b. ............ c. ............
d) Metoda autorytatywnego
świadectwa
e) Metoda pozornego wyboru
Scenariusze zajęć i materiały nt. ref) Metoda stereotypów
klamy na olimpiada-medialna.edu.pl
g) Metoda powtarzania sloganów
18
ODBIÓR I TWORZENIE PRZEKAZÓW MEDIALNYCH
Profilowanie mediów i odbiorców
samoświadomość własnych potrzeb
medialnych, budzenie aktywnej postawy wobec mediów, rozumienie zjawiska formatowania, profilowania
mediów, świadomość potrzeby ochrony własnego profilu w serwisach
społecznościowych.
Profil medialny – w tradycyjnym znaczeniu profil to wizerunek twarzy widzianej z boku; w serwisach społecznościowych opis informacji o użytkowniku; w odniesieniu do mediów w ogólności: kierowanie przekazu do określonej grupy odbiorców, synonim formatowania. Format radiowy, telewizyjny – rodzaj programu nadawanego
w danej stacji radiowej/telewizyjnej,
skierowany do określonej grupy docelowej odbiorców. Grupa docelowa – audytorium definiowane m.in. poprzez
wiek, płeć, miejsce zamieszkania, do
którego kierowany jest komunikat medialny.
Pomoce do zajęć:
wydrukowane loga stacji radiowych tj.
Radio Zet, RMF FM, Eska, Tok FM. Zapoznanie się z podziałem formatów medialnych tj. AC, CHR, Oldies, radia typu
talk. Możesz posłużyć się prezentacją
ze strony Państwowej Wyższej Szkoły
20
Zawodowej w Krośnie:
www.pwsz.krosno.pl/download/gfx/pw
szkrosno/pl/defaultaktualnosci/133/9
/1/radiowe_formaty.pdf
Praca w grupach:
na tablicy tworzymy mapę formatów
radiowych. Dzielimy je na formaty muzyczne i formaty słowne (typu talk).
Omawiamy specyfikę gatunkową AC
i CHR. Wspólnie staramy się przyporządkować właściwe stacje do formatów. Ilustracje dokumentujące jedną
z takich lekcji.
jak stacje telewizyjne i radiowe definiują mnie jako widza, słuchacza? Na co
zwracają uwagę? Do czego chcą mnie
przekonać w reklamie? Dlaczego formaty CHR są tak popularne? Jaki jest
mój gust muzyczny, czego poszukuję?
SCENARIUSZ LEKCJI 10
kształtowanie aktywnej (twórczej)
p o s t aw y o d bi orcze j, rozumienie
współczesnych przemian integrujących
odbiór i tworzenie mediów, praca
w grupach.
Odbiorca mediów – w klasycznym rozumieniu aktu komunikacji osoba,
która przyjmuje lub może odrzucić komunikat medialny. Użytkownik mediów
– (ang. user) osoba, która używa mediów. Pojęcie w odniesieniu do nowych
mediów poszerzające zakres korzystania z komunikatu odbiorczego w stronę
zachowań interaktywnych. Interaktywność medialna – (łac. interactus – czyn
wzajemny) zdolność do wzajemnego
oddziaływania na siebie w katach komunikacji, jednoczesne odbieranie informacji i możliwość reakcji na przekaz.
Feedback – ang. sprzężenie zwrotne,
pojęcie z teorii informacji i komunikacji. W odniesieniu do mediów reakcja
odbiorcy na dany komunikat formułowana poprzez komunikat zwrotny
np. potwierdzający rozumienie danego
przekazu. Content – ang. treść danego
przekazu w akcie komunikacji głównie
medialnej.
Twórca/odbiorca
przekazów medialnych
Pomoce do zajęć:
kartki A4, długopisy, flamastry.
mediów, wzmacnia poczucie świadomości swoich potrzeb medialnych i zamieniać się z biernego odbiorcy
mediów w aktywnego ich uczestnika.
Ilustracja – przykład programy stacji
stworzonej przez gimnazjalistów na
warsztatach z edukacji medialnej.
Praca w grupach:
zadaniem uczniów będzie wymyślenie
własnej stacji telewizyjnej. Mają nie
tylko stworzyć program, który będzie
odpowiadał na ich potrzeby odbiorcze,
zawierał programy, które ich interesują,
miał atrakcyjna formę. Ćwiczenie pomaga stać się aktywnymi odbiorcami
jestem odbiorcą czy twórcą mediów?
Co mogę zrobić, żeby stać się bardziej
aktywnym? Czego lubię słuchać? Jakich stacji TV oglądać? Jakie strony
www czytać? A może nie odnajduję w
nich siebie? Może czas stworzyć coś
własnego?
21
Codzienne wiadomości
– podręcznik historii najnowszej
Rozumienie informacyjnych przekazów
telewizyjnych. Umiejętność uważnego
oglądania wiadomości i selekcji najważniejszych, opowiadania przekazów,
rozumienie potrzeby prezentacji najbardziej aktualnych, dramatycznych
i ważnych dla naszego społeczeństwa
wydarzeń. Krytyczna ocena zjawiska infotainment.
rozrywkowej formie, głównie mający
na celu zwiększenie popularności danego programu.
Pomoce do zajęć:
nagrania wideo wiadomości telewizyjnych z dnia poprzedniego.
Praca w grupach:
na poprzednich zajęciach dzielimy
uczniów na grupy. W dniu poprzedzającym lekcję ich zadaniem będzie
Program informacyjny – gatunek pro- uważne oglądanie wiadomości telewigramu telewizyjnego, w głównym wy- zyjnych np. w TVP, Polsat i TVN. Prosimy
daniu emitowany zazwyczaj wieczo- ich o zanotowanie kolejności prezentorem, przedstawiający bieżące wydarze- wanych wydarzeń, a na lekcji prosimy
nia polityczne, społeczne, kulturalne o przedstawienie i krótkie opowiedzei sportowe, zarówno fakty jak i komen- nie wyemitowanych newsów. Czym
tarze ilustrowane materiałem audiowi- różnią się te przekazy i kolejność ich
zualnym. Obok programów telewi- emisji? Jakie oryginalne wiadomości
zyjnych mamy również działające zaprezentowała każda stacja? Dlaczego
całodobowo informacyjne stacje tele- wszystkie wybrały te, a nie inne? Z jawizyjne. Agenda setting – jedna z teorii kich powodów? W jaki sposób zostały
komunikowania masowego, według zaprezentowane?
której media ustalają porządek zagadnień, którymi zajmuje się w określo- Temat eseju:
nym czasie dane społeczeństwo Sensacja czy informacja? Twoja ocena
(najważniejsze wydarzenia, problemy zjawiska infotainment w sposobie prespołeczne). Media bias – (ang. stronni- zentowania wiadomości telewizyjnych.
czość mediów) prezentowanie i omaw i a n i e w yd a r ze ń z o k re ś l o n yc h Lektura uzupełniająca:
ideologicznie punktów widzenia m.in. N. Postman, Zabawić się na śmierć.
przez programy informacyjne. Infotain- Dyskurs publiczny w epoce show-busiment – ang. information i entertain- nessu, przeł. L. Niedzielski, Warszawa
ment (rozrywka) – sposób prezento- 2002.
wania informacji w przystępnej często
22
Specyfika gatunków
medialnych
znajomość gatunków filmowych i telewizyjnych, umiejętność ich rozpoznawania i klasyfikacji, odczytywania
konwencji przyjętych w danym przekazie medialnym, ćwiczenie kreatywności, praca w grupach.
Gatunek medialny – filmowy, telewizyjny i in. specyficzny sposób tworzenia przekazu medialnego, charakterystyczny pod względem treści i formy,
dający się sklasyfikować w określony
sposób. Audiowizualność – cecha
współczesnej kultury medialnej, w której dominującą rolę odgrywają przekazy wizualne i dźwiękowe. Konwencja
medialna – łac. convenire zgadzać się,
pojęcie z języka literatury, oznaczające
przyjęty zespół norm, zwyczajów i sposobów formatowania przekazu zgodnie
z zamierzonym pomysłem artystycznym, tutaj w odniesieniu do mediów.
Miks mediów – ang. mieszanka, mieszanie, połączenie w jeden dwóch lub
kilku gatunków medialnych, zwykle filmowych.
Pomoce do zajęć:
kartki A4, długopisy flamastry.
Praca w grupach:
potrafimy wymienić popularne gatunki
filmowe: dokument, horror, western,
thriller, melodramat, dramat, komedia,
komedia romantyczna, film sensacyjny,
film kostiumowy, film animowany, film
science fiction. Możemy poprosić
uczniów o wspólną charakterystykę
tych gatunków. Możemy też pójść
o krok dalej, proponując zabawę w miksowanie filmów i wymyślanie nowych
podgatunków tak, jak ma to miejsce we
współczesnej muzyce. Co powstanie,
kiedy połączymy horror i komedię romantyczną albo dokument i film animowany? Jakie pomysły na dzieła
filmowe przychodzą nam do głowy?
Czy są reżyserzy, którzy w ten właśnie
sposób proponują nowe zjawiska filmowe?
co najbardziej lubisz oglądać w kinie,
telewizji? W jakich gatunkach gustujesz? Czego w nich poszukujesz?
A może chciałbyś takiego połączenia
gatunkowego, którego nikt jeszcze nie
wymyślił? Spróbuj takie połączenie zaproponować.
23
Test IV:
Odbiór i tworzenie przekazów medialnych
1. Co oznacza pojęcie „media bias’?
3. Oto kilka wybranych wydarzeń
w najnowszej historii Polski i świata.
Uszereguje je chronologicznie, rozpoczynając od najstarszych. Dopisz daty,
jak najdokładniej potrafisz. Na stronie
w dziale „Czy wiesz,że” dowiesz się,
jaką rolę odegrały mass media i nowe
media w ich relacjonowaniu i dokumentowaniu.
a. prezentowanie i omawianie wydarzeń z różnych ideologicznie punktów
widzenia m.in. przez programy informacyjne
b. prezentowanie i omawianie wydarzeń z określonych ideologicznie punktów widzenia m.in. przez programy
informacyjne
c. prezentowanie i omawianie wydarzeń z obojętnych ideologicznie punk- a. Zamach na World Trade Center
tów widzenia m.in. przez programy b. Afera Rywina
informacyjne
c. Katastrofa samolotu prezydenckiego
pod Smoleńskiem
2. Pogrupuj poniższe na 3 kategorie: d. Śmierć i pogrzeb Jana Pawła II
e. Atak terrorystyczny na szkołę
Niania, Na dobre i na złe, Szpital Dzie- w Biesłanie
ciątka Jezus, Miodowe lata, Samo Życie, f. Polska członkiem Unii Europejskiej
Kawaleria powietrzna, Zielona karta, g. II wojna w Zatoce Perskiej i stabilizaPlebania, Świat według Kiepskich
cja Iraku
h. Zaprzysiężenie Baracka Obamy
Soap opera:................................................. na Prezydenta USA
Docusoap.................................................... i. Śmierć Michaela Jacksona
Sitcom.......................................................... j. Afera podsłuchowa
24
TEST IV
4. W czym specjalizują się te kanały? Oto lista kilku popularnych stacji telewizyjnych, dostępnych m.in. w telewizjach kablowych i na platformach cyfrowych. Przyporządkuj właściwe opisy nazwom z lewej kolumny.
1. TVP Historia
2. MTV
3. National Geographic
4. Mango 24
5. HBO
6. Discovery
7. Planete
8. Cartoon Network
9. BBC Knowledge
10. TVN Style
1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ...
6. ... 7. ... 8. ... 9. ... 10. ...
5. Oznacz prawdziwe definicje. Profil
to:
a. w tradycyjnym znaczeniu profil to
wizerunek twarzy widzianej z boku;
PRAWDA / FAŁSZ
b. w serwisach społecznościowych
opis informacji o użytkowniku;
PRAWDA / FAŁSZ
c. w odniesieniu do mediów w ogólności: kierowanie przekazu do określonej grupy odbiorców, synonim
formatowania
PRAWDA / FAŁSZ
a. całodobowa telezakupowa stacja telewizyjna, powstała w 2002 roku.
b. stacja telewizyjna dla dzieci, jej polska wersja rozpoczęła działalność
w 1998 r.
c . m u z yc z n a s t a c j a t e l ew i z y j n a ,
w wersji polskojęzycznej działająca od
2000 r.
d. popularny edukacyjny kanał telewizyjny, założony w 1985 r. przez J. S.
Henricksa w Stanach Zjednoczonych.
e. powstały we Francji, w 1996 r. kanał
tematyczny, nadający głównie filmy
dokumentalne i reportaże.
f. brytyjski kanał naukowy, powstały
w 2007 r.
g. kanał telewizyjny przeznaczony
głównie dla kobiet.
h. edukacyjny kanał telewizyjny
założony w l. 90. przez towarzystwo
geograficzne powstałe w 1888 r. w Stanach Zjednoczonych, obecnie grupa kanałów tematycznych.
i. polski kanał o tematyce historycznej,
nadający program od 2007 r.
j. komercyjna, płatna, amerykańska stacja telewizyjna nadająca głównie filmy
największych wytwórni filmowych
z Hollywood oraz produkująca własne
seriale telewizyjne
6. infotainment to połączenie:
a. informacji i rozrywki
b. informacji i opinii
c. informacji z różnych źródeł
25
fot. Aloizio Mercadante (CC BY-SA 2.0)
SZTUKA PREZENTACJI I DEBATY
W Polsce często narzekamy na niską jakość debaty publicznej. Ale co to oznacza, dlaczego tak się dzieje i najważniejsze: jak to zmienić? Temu będą
służyły m.in. praktyczne zadania i wiedza zdobyta w tym module przygotowań do Olimpiady medialnej.
tacji. Będą również odwołania do historii, przykłady ważnych przemówień
w dziejach świata.
W dalszej części więcej na temat polskiej publicystyki, zwłaszcza felietonistów, telewizyjnych programów publicystycznych. Warto czytać polskich
Uczniowie poznają w nim znaczenie mistrzów kultury słowa zanim zacznie
tzw. mowy ciała – podstawy języka ko- się prowadzić własnego bloga, wypomunikacji niewerbalnej, pojęcia zwią- wiadać swoje myśli na forum internezane z retoryką – sztuką wystąpień towym czy też prowadzić spory na
publicznych, zasady prowadzenia czacie.
debat publicznych, zasady autoprezen-
26
Konferencja prasowa
świadomość potrzeby dbania o politykę informacyjną, rozumienie pracy
rzecznika prasowego, celu organizacji
konferencji prasowych polityków
z dziennikarzami, umiejętność stawiania dociekliwych pytań, umiejętność
dyplomatycznych odpowiedzi, inscenizacja dydaktyczna.
Materiał:
z ważnymi informacjami na ten temat,
znajduje się na wortalu założonym
przez Instytut Monitorowania Mediów
np.:
http://www.proto.pl/PR/Pdf/jak_zorganizowac_konferencje_prasowa.pdf
Pomoce do zajęć:
przygotowanie stołu konferencyjnego,
na poprzedniej lekcji wybór tematu
i podział uczniów na role: dziennikarze,
politycy.
Praca w grupach:
inscenizacja dydaktyczna, w której
część uczniów jest poproszona o odegranie roli będących u władzy polityków, druga – dociekliwych dziennikarzy. Możemy wybrać jakiś kontrowersyjny dla uczniów temat. Może być
związany z naszą szkoły np. problem
czystości w toaletach. Zadaniem polityków będzie przekonywanie, że
wszystko „idzie w dobrym kierunku”,
że „podejm owane są d ziałania”,
składanie obietnic i przedstawianie
strategii na przyszłość. Zadaniem
dziennikarzy jest dociekliwe wypytywanie o szczegóły, terminy, podawanie
negatywnych stron problemu. Politycy
uspokajają, odpowiadają wymijająco.
Dziennikarze nie dają za wygraną. Inscenizacja inspirowana codzienną rzeczywistością medialną.
Konferencja prasowa – wydarzenie medialne, w którym osoby chcące przekazać mediom pewne informacje zapraszają dziennikarzy do ich wysłuchania
z możliwością zadawania pytań. Rzecznik prasowy – osoba odpowiedzialna za
kontakty z mediami w danej instytucji
lub organizacji. Polityka informacyjna
– przyjęta strategia komunikowania się
danej instytucji z mediami, szerzej: opi- Więcej na:
nią publiczną.
27
fot. Valerie Everett (CC BY-SA 2.0)
Fot. Nagłówek francuskiego dziennnika „Journal des Débats”, który ukazywał się
w latach 1789 – 1944. To w nim publikowano pierwsze felietony.
Zostań felietonistą
Cele i metody lekcji
zasady tworzenia tekstów publicystycznych, umiejętność pisania felietonów, praca w grupach.
powtórzenie wiadomości z modułu 1.
na temat gatunków dziennikarskich.
Felieton – fr. feuilleton, zeszycik, odcinek powieści, krótki utwór dziennikarski w osobistym tonie, lekki w formie,
wyrażający – często skrajnie złośliwie –
osobisty punkt widzenia autora. Pierwsze felietony drukowano w XIX w. na
łamach francuskiego „Journal des Débats”. Felieton jest zwykle umieszczany na stałej kolumnie (tzn. stronie
gazety lub czasopisma – po ang. stały
felietonista to columnist), zwanej kolumną felietonową. Do felietonów zaliczane są również rysunki satyryczne,
tzw. felietony rysunkowe. Cechy felietonu: wyolbrzymienie danego zjawiska,
przewrotny sposób jego opisu, złośliwość, humor.
Pomoce do zajęć:
kartki papieru, flamastry, długopisy.
Praca w grupach:
zadaniem uczniów będzie przygotowanie specyficznego – bo pisanego
wspólnie – felietonu na tematy
szkolne. Tematem jest to, czego najbardziej nie lubią w szkole (w zachowaniu
uczniów, w niedogodnościach lokalowych, w sprawdzianach szkolnych itp.),
następnie próbują w przewrotny i pomysłowy sposób wskazać na pozytywne strony tego stanu rzeczy.
Wspólnie redagują w zespołach mowy
felietonowe, które wygłasza wybrana
osoba. Całość można zilustrować satyryczna grafiką, o ile w zespole mamy
osobę o takim talencie.
29
SZTUKA PREZENTACJI I DEBATY
Test V
Sztuka prezentacji i debaty
1. Który z poniżej wymienionych elementów nie stanowi figury retorycznej?
a. Ironia
b. Eufemizm
c. Metabolizm
d. Aluzja
e. Aporia
f. Anafora
g. Metafora
h. Amfora
i. Emfaza
j. Peryfraza
k. Hiperbola
l. Personifikacja
2. Co to jest aporia?
a. powątpiewanie, w formie pytania
(retorycznego) wyraża wahania, wątpliwości, niedowierzanie, sprzeczne uczucia. Ma przykuć uwagę słuchacza.
b. przenośnia, łączy ze sobą wyrazy
znaczeniowo od siebie odległe, podkreśla niedosłowny sens wyrazów,
umożliwia przedstawianie nowych
punktów widzenia, dokonywanie oryginalnych porównań
c. zestawianie przeciwieństw w wypo-
30
wiedzi, dosłownych i ukrytych znaczeń
słowa, służy rozbawieniu słuchacza, ma
budować dystans do przedmiotu, charakterystyczna też dla wypowiedzi
złośliwych i kpiących.
3. Którego roku pojawił się na antenie
program „Szkło kontaktowe?”
a. 2005
b. 2000
c. 1999
d. 2003
4. Które z poniższych programów
publistycznych nie są obecnie emitowane?
a. Młodzież kontra... czyli pod
ostrzałem
b. Plus minus
c. Sprawa dla reportera
d. Magazyn Ekspresu Reporterów
e. Minęła dwudziesta
f. Wierzę, wątpię, szukam
g. Kawa na ławę
h. Warto rozmawiać
i. Szkło kontaktowe
j. Teraz my!
TEST V
5. Podziel programy wymienione w
pkt. wg. stacji w której były lub/i są
nadawane:
a. TVP1,2, TVP
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
b. TVP INFO
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
c. TVN, TVN24
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
6. Połącz programy publicystyczne z
ich gospodarzami.
1. Plus minus
2. Sprawa dla reportera
3. Magazyn Ekspresu Reporterów
4. Wierzę, wątpię, szukam
5. Kawa na ławę
6. Warto rozmawiać
7. Teraz my!
a. Michał Olszański
b. Jan Pospieszalski
c. Bogdana Rymanowskiego
d. Wiesław Niewęgłowski
e. Tomasz Sekielski
i Andrzej Morozowski
f. Tadeusz Mosz
g. Elżbieta Jaworowicz.
7. O którego z polskich publicystów
chodzi?
Felietonista i prozaik, żył w l. 1911 –
1991, publikował m.in. w „Tygodniku
Powszechnym”, tworzył w okresie PRL
krytycznie wypowiadając się o systemie, ale w żartobliwy sposób. Tygodnik „Wprost” przyznaje nagrodę
dziennikarską jego imienia.
……………………………………
31
CYFRYZACJA
Cyfryzacja naziemnej telewizji w Polsce to najważniejsza zmiana, jaka dokonuje się we współczesnej historii
mediów w naszym kraju. To także
główne temat, tegorocznej, pierwszej
edycji Olimpiady medialnej. Dlatego
ważne, żeby poświęcić mu dostatecznie dużo czasu.
32
Uczniów czeka wiele pracy, ale warto
zostać ekspertem w tej dziedzinie.
Będą moglo również dzielić się swoją
wiedzą z członkami rodziny i wyjaśniać
wątpliwości wszystkim, którzy będą
mieli problem z technicznymi aspektami cyfryzacji.
Cyfryzacja, czyli jak zmieni się nasze
korzystanie z telewizji?
Swiadomość technologicznych i kulturowych przemian związanych z cyfryzacją telewizji w Polsce, umiejętność
krytycznej oceny tych przemian i dostrzegania korzyści dla użytkowników,
kształtowanie postawy krytycznej i selektywnej w wyborze programów.
Telewizja naziemna – telewizja wykorzystująca do emisji nadajniki na powierzchni Ziemi, umieszczone najczęściej na wzniesieniach lub wysokich
budynkach dla zapewnienia pokrycia
sygnałem możliwie dużego obszaru.
Telewizja satelitarna – telewizja wykorzystująca nadajniki (tzw. transpondery) umieszczone na sztucznych
satelitach Ziemi. PAL – standard nadawania koloru w sygnale telewizyjnym,
używany w telewizji kolorowej, ang.
Phase Alternating Line. Naziemna telewizja cyfrowa w Polsce – system nadaw a n i a c y f rowe go s y g n a ł u t e l e wizyjnego na terenie Polski, zgodnego
z międzynarodowym standardem DVBT. DVB-T – ang. Digital Video Broadcasting Terrestrial, standard telewizji
cyfrowej nadawanej naziemnie. HDTV
– ang. High Definition Television, telewizja wysokiej rozdzielczości, ogólne
określenie sygnału telewizyjnego
o rozdzielczości większej niż standardowa PAL lub NTSC. VoD – wideo na
żądanie, życzenie, ang. Video on Demand, usługa pozwalająca użytkownikowi na oglądanie filmów i programów
telewizyjnych w czasie innym niż zaplanowano ich emisję.
Pomoce do zajęć:
Kartki A4, flamastry, długopisy.
Praca w grupach:
Telewizja HDTV a tradycyjna telewizja
kolorowa PAL. Jak zmieni się nasze korzystanie z tego medium? Jaki podstawowe różnice możesz wskazać
(większa liczba programów, lepsza jakość obrazu i dźwięku)? Jakie korzyści
przynosi technologia VoD? W jaki sposób ułatwi to planowanie i wybór programów telewizyjnych dla odbiorcy?
Pracę w grupach podsumowujemy
wspólnie, na tablicy, dokonując analizy
porównawczej „starej” i nowe telewizji.
33
Dekoder STB firmy Nokia fot. Väsk (CC BY-SA 3.0)
Cyfryzacja telewizji.
Wymagania techniczne
Zapoznanie się z technicznymi specyfikacjami odbioru telewizji cyfrowej,
technologiczna edukacja medialna,
umiejętność wyszukiwania informacji
na dany temat w internecie.
Techniczne pojęcia z zakresu cyfryzacji
np. STB – ang. set-top box, rodzaj dekodera podłączanego do telewizora.
Umożliwia odtwarzanie video, dźwięku, przeglądanie stron internetowych, granie w gry komputerowe itp.
MPEG-4 – standard kodowania audio
i wideo przyjęty m.in. w naziemnej telewizji cyfrowej w Polsce. Zob. Test IV:
Cyfryzacja.
Pomoce do zajęć:
Zajęcia w pracowni komputerowej lub
z użyciem rzutnika multimedialnego,
laptopa z dostępem do internetu.
Wyjątkowo może to być zadanie domowe do indywidualnej realizacji.
Wyszukaj w internecie/praca w grupach:
Przygotuj pytania poszukiwawcze dla
młodzieży dotyczące technicznych
specyfikacji korzystania z telewizji cyfrowej: co to jest set-top-box, DVB-T,
mpeg4. Ich zadaniem będzie dowiedzenie się jak najwięcej na temat danego urządzenia i przedstawienie
swoich wyników poszukiwań w klasie.
Wspólnie opracujcie możliwe porady
dot. cyfryzacji. Jakie sprzęt należy
kupić, ile on kosztuje, gdzie szukać
pomocy, jak będzie można odbierać
telewizję cyfrową?
35
CYFRYZACJA
Test VI
Cyfryzacja
1. Kontrola rodzicielska
2. Telewizja mobilna
3. DVL
a. Uruchomienie pierwszych nadajni- 4. PVR
5. VoD
ków naziemnej telewizji cyfrowej
b. Opublikowanie harmonogramu cyf- 6. Teleedukacja
7. Pay-per-view
ryzacji Polski
c. Ogłoszenie ustawy o wdrożeniu na- 8. Telebanking
9. Vodcasting
ziemnej telewizji cyfrowej
d. Wyłączenie analogowej transmisji 10. EPG
telewizyjnej w całej Polsce
e. Planowane zaprzestanie emisji tele- a. przewodnik telewizyjny nadawany
w formie tekstu, dostępny dla odbiorwizji w całej Europie
ców sygnału telewizji cyfrowej, ang.
Electronic Program Guide.
1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ...
b. forma usługi oferowanej przez banki,
umożliwiająca
dostęp do rachunku za
2. Kiedy nastąpi wyłączenie analogowej transmisji telewizyjnej w Polsce? pomocą telewizji cyfrowej.
c. proces nauczania na odległość
– a więc w warunkach, gdy nauczyciel
Miesiąc …… rok …… .
i uczniowie oddaleni są od siebie
w
przestrzeni – realizowany z zastoso3. Telewizja, którą do tej pory znaliśmy przechodzi do historii. To wciąż waniem telewizji. Zyskuje nowe znanajbardziej popularne z mediów au- czenie dzięki rozwojowi telewizji
diowizualnych, coraz częściej zinte- cyfrowej.
growane z komunikacją internetową. d. technologia transmisji nagrań wideo
Nowa telewizja oferuje wiele niezna- w postaci plików dostępnych w Internych dotąd możliwości i usług. Oto necie i katalogowanych w technologii
lista kilku z nich. Przyporządkuj im RSS. Forma telewizji internetowej, analogiczna do podcastów będących rowłaściwe opisy.
dzajem transmisji audycji radiowych.
1. Ułóż wg. kolejności od najstarszej
następujące wydarzenia:
36
TEST VI
e. usługa operatorów telefonii komórkowej umożliwiająca oglądanie telewizji cyfrowej za pomocą telefonu
komórkowego trzeciej generacji z funkcją UMTS lub palmtopu za pomocą systemu DVB-H.
f. cyfrowa biblioteka wideo, ang. Digital Video Library, multimedialna baza
danych umożliwiających wybór filmu.
Może z niej korzystać wielu klientów
jednocześnie.
g. usługa telewizji cyfrowej, dzięki którym można wyłączać dostęp do niektórych treści i kanałów. Pomocna np.
rodzicom w wychowaniu do mediów.
h. wideo na żądanie, życzenie, ang.
Video on Demand, usługa pozwalająca
użytkownikowi na oglądanie filmów
i programów telewizyjnych w czasie
innym niż zaplanowano ich emisję.
i. urządzenie służące do nagrywania
programów telewizyjnych na dysk
twardy w formacie cyfrowym, ang. Personal Video Recorder. Współcześnie zastąpił powszechne jeszcze kilka lat
temu stosowanie magnetowidów.
j. płatna usługa oglądania treści multimedialnych dostarczanych najczęściej
za pośrednictwem cyfrowej telewizji,
ang. płać by oglądać.
5. Dolby Digital – ...
6. DVB-T – ...
7. TV SAT – ...
8. MPEG-4 – ...
9. CATV – ...
10. IPTV – ...
a. standard telewizji cyfrowej nadawanej naziemnie, ang. Digital Video Broadcasting – Terrestrial.
b. inna nazwa to A/52, standard kodowania dźwięku używany m.in. przy nagrywaniu płyt DVD i w telewizji
cyfrowej.
c. akronim używany zamiast określenia
telewizja satelitarna, wykorzystująca
nadajniki umieszczone na sztucznych
satelitach Ziemi.
d. akronim używany zamiast określenia
telewizja kablowa.
e. standard kodowania audio i wideo
przyjęty m.in. w naziemnej telewizji
cyfrowej w Polsce.
f. telewizja wysokiej rozdzielczości,
ogólne określenie sygnału telewizyjnego o rozdzielczości większej niż
standardowa PAL lub NTSC.
g. technologia umożliwiająca przesyłanie sygnału telewizyjnego w internetowych sieciach szerokopasmowych,
ang. Internet Protocol Television.
4. Oto kilka najważniejszych pojęć h. standard nadawania koloru w sygzwiązanych z technologią telewizji nale telewizyjnym, używany w telecyfrowej. Niektóre z nich poznałeś na wizji kolorowej, ang. Phase Alternating
lekcji edukacji medialnej. Sprawdź Line.
swoją wiedzę. Przyporządkuj właś- i. termin informatyczny, opisuje zmianę
ciwe opisy akronimom (skrótom nazw sposobu zapisu informacji umożliwiająca zmniejszenie objętości np.
– przyp. aut.).
pliku.
j. ang. set-top box, rodzaj dekodera
1. Kompresja – ...
podłączanego do telewizora. Umożli2. STB – ...
wia odtwarzanie video, dźwięku, prze3. PAL – ...
glądanie stron internetowych, granie
4. HDTV – ...
w gry komputerowe itp.
37
FILM
Języki mediów
Świadomość językowej struktury przekazów medialnych, wzorowanej na
przekazach słownych, znajomość pojęcia kadrowania w języku filmu, praca
w grupach.
Język mediów – sposób przekazywania
informacji w mediach, budowania narracji słownej i towarzyszącym temu obrazom. Gramatyka (język) filmu –
pojęcie zapożyczone z literatury na
określenie technik montażu, tworzenia
kadrów i ujęć filmowych, jak również
budowania narracji audiowizualnej.
Język nowych mediów – zaproponowane przez Lva Manovicha określenie
opisujące specyfikę tworzenia mediów
cyfrowych, zbudowanych wokół pojęc i a b a z y d a n yc h i u ż y t kow n i k a
mającego do niej dostęp w sposób nielinearny, specyficzny sposób konstruowania przekazów, w której dużą rolę
odgrywa użytkownik – współtwórca komunikatu cyfrowego. Nowe media cechuje zdolność do swobodnego kopiowania i modyfikacji przekazów. Kadr –
najmniejsza jednostka przekazu filmowego, sposób przedstawienia danej
sceny, obrazu za pomocą odpowiedniego ustawienia kamery filmowej. Adaptacja – artystyczne i kreatywne
dostosowanie narracji literackiej do
potrzeb przekazu filmowego. Ekranizacja – w miarę wierne przedstawienie
narracji literackiej w filmie.
Pomoce do zajęć:
38
Kartki A4, długopisy, flamastry.
Praca w grupach:
Fabułę dobrej powieści można streścić
w kilku zdaniach mówiących o pytaniu
fabularnym i udzielonej odpowiedzi.
W niemal każdej powieści występuje
konflikt protagonisty i antagonisty, bohatera pozytywnego i jego przeciwnika
lub przeciwieństw losu. Autor składa
na początku „obietnicę”, zachęca do
czytania całości, a potem wiedzie czytelnika przez całość aż do kulminacji.
Pisanie krótkich streszczeń powieści to
częsta praktyka stosowana przy składaniu propozycji adaptacji i ekranizacji
książek. Uczniowie mają za zadanie
streścić swoją ulubioną lekturę. Zastanawiają się jak brzmi główne pytanie
postawione w powieści? Kto jest protagonistą, a kto jego przeciwnikiem?
Jak ułożony jest przyczynowo-skutkowy plan wydarzeń? Redagują list do
producenta filmowego, w którym proponują mu ekranizację książki, przekonują, zachęcają, wyjaśniają, do kogo
może być skierowana polecana produkcja.
Postaraj się streścić w kilku zdaniach
Twoje ulubione filmy. Dokonać analizy,
kto w nich jest postacią negatywną,
a kto pozytywną, na czym zasadza się
dramat, jaka jest kulminacja perypetii
bohaterów.
Język w mediach masowych, J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Warszawa 2000.
L. Manovich, Język nowych mediów,
przeł. P. Cypryański, Warszawa 2006.
TEST VII
Test VII
Film
1. Miks gatunków filmowych. Oto kilka
gatunków filmowych (także telewizyjnych i literackich). Zobacz jak wiele
z nich powstało przez kreatywne
połączenie dotychczas znanych form
twórczości filmowej i literackiej. Przyporządkuj właściwe opisy z prawej kolumny definicjom z lewej strony. Jakie
filmy, pasujące do poszczególnych gatunków możesz wymienić?
1. Czarna komedia
2. Melodramat
3. Film science fiction
4. Thriller
5. Gore
6. Horror
7. Komedia kryminalna
8. Film drogi
9. Film płaszcza i szpady
10. Film muzyczny
a. gatunek o sensacyjnej i zwykle
miłosnej fabule.
b. gatunek, którego fabuła koncentruje
się wokół hipotetycznych osiągnięć
nauki i techniki.
c. określenie gatunku filmowego, którego akcja toczy się w czasach historycznych.
d. filmowa odmiana musicalu, gatunek
rozpowszechniony w kinie amerykańskim.
e. dreszczowiec, rodzaj utworu sensacyjnego, powieści, filmu lub serialu telewizyjnego,
mającego
wywołać
u czytelnika bądź widza silne emocje.
f. rodzaj dreszczowca lub horroru filmowego, charakteryzujący się dużą
ilością brutalności, w tym scen z krwią
i eksponowania wnętrzności.
g. gatunek łączący fabułę dotyczącą
zbrodni z elementami komizmu.
h. odmiana komedii, w której przedmiotem żartu są sprawy zwykle traktowane poważnie, np. śmierć lub
choroba.
i. rodzaj filmu, w którym akcja toczy się
na drodze podczas podróży, ucieczki
lub wyścigu bohaterów.
j. odmiana fantastyki, rodzaj twórczości
literackiej i filmowej mającej wprowadzić odbiorcę w uczucie strachu, przerażenia, niepokoju. Często eksponuje
zjawiska trudne do wyjaśnienia w racjonalnych kategoriach.
1. ... 2. ... 3. ... 4. ... 5. ... 6. ... 7. ... 8. ...
9. ... 10. ...
2. Wyjaśnij pojęcia:
1. Adaptacja
2. Kadr
3. Ekranizacja
4. Ujęcie
5. Ścieżka dźwiękowa, ang. soundtrack
6. Akcja
7. Plan pełny
8. Detal
9. Statysta
10. Plan amerykański.
39

Pobierz PDF - Fundacja Nowe Media

Transkrypt

Podobne dokumenty

informator: LICEUM PROFILOWANE ZARZĄDZANIE INFORMACJĄ