ANALIZA PORÓWNAWCZA KRAJOWYCH GEOPORTALI W

Transkrypt

ANALIZA PORÓWNAWCZA
KRAJOWYCH
GEOPORTALIPRZESTRZENNEJ
W EUROPIE
POLSKIE
TOWARZYSTWO
INFORMACJI
35
ROCZNIKI GEOMATYKI 2009 m TOM VII m ZESZYT 6(36)
ANALIZA PORÓWNAWCZA
KRAJOWYCH GEOPORTALI W EUROPIE
COMPARATIVE ANALYSIS
OF NATIONAL GEOPORTALS IN EUROPE
Dariusz Dukaczewski, El¿bieta Bielecka
Instytut Geodezji i Kartografii
S³owa kluczowe: INSPIRE, geoportal, us³ugi, SDI, metadane
Key words: INSPIRE, geoportal, services, SDI, Metadata
Wprowadzenie
Na przestrzeni ostatnich 9 lat w Europie obserwowana jest bardzo du¿a dynamika rozwoju geoportali narodowych. Ich liczba pomiêdzy styczniem 2000 r. a majem 2009 r. wzros³a z
1 do 29. Mia³a miejsce znaczna rozbudowa zakresu tematycznego udostêpnianych danych i
metadanych, czemu towarzyszy³ wzrost liczby funkcji i us³ug. Przyjêcie w marcu 2007 roku
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiaj¹cej infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) wp³ynê³o na intensyfikacjê budowy krajowych infrastruktur informacji przestrzennej (Rannstig, 2009; Rodriguez i in., 2009). Poniewa¿, jak do tej pory, poza dyrektyw¹ brak jest dodatkowych regulacji dotycz¹cych budowy
geoportali (Aman, Petek, 2009), powstaj¹ce rozwi¹zania ró¿ni¹ siê znacz¹co zarówno pod
wzglêdem stosowanych technologii, jak równie¿ funkcjonalnoci oraz zakresu udostêpnianych danych. W rozumieniu dyrektywy geoportal oznacza witrynê internetow¹ lub jej
odpowiednik, zapewniaj¹c¹ dostêp do nastêpuj¹cych us³ug (art. 11 ust. 1):
m wyszukiwania zbiorów i us³ug danych przestrzennych,
m przegl¹dania danych (wywietlanie, nawigowanie, powiêkszanie i pomniejszanie, przesuwanie lub nak³adanie na siebie zbiorów danych przestrzennych oraz wywietlanie
informacji z legendy i wszelkiej istotnej zawartoci metadanych),
m pobierania kopii ca³ych zbiorów danych przestrzennych lub czêci takich zbiorów
oraz, gdy jest to wykonalne, bezporedniego dostêpu,
m przekszta³cania, umo¿liwiaj¹cego przekszta³cenie zbiorów danych przestrzennych w
celu osi¹gniêcia interoperacyjnoci,
m uruchamiania us³ug danych przestrzennych.
36
DARIUSZ DUKACZEWSKI, EL¯BIETA BIELECKA
Us³ugi powinny byæ proste w u¿yciu, publicznie dostêpne za porednictwem Internetu
lub innego odpowiedniego rodka telekomunikacji.
Jak wynika z badañ J. Adamczyk (2004, 2007) zakres potrzeb spo³eczeñstwa zwi¹zanych z udostêpnianiem informacji przestrzennej jest bardzo szeroki i trudny do cis³ego sklasyfikowania ze wzglêdu na rozpiêtoæ celów i zainteresowañ. Co prawda dyrektywa INSPIRE
wyranie okrela, ¿e najwa¿niejszym u¿ytkownikiem infrastruktury informacji przestrzennej
w Europie s¹ organy publiczne ró¿nego szczebla (art. 17 ust. 4.), tym niemniej jednak przegl¹danie i wyszukiwanie danych jest nieodp³atnie udostêpniane wszystkim u¿ytkownikom
infrastruktury. Dlatego te¿ wydaje siê, ¿e monitorowanie odbioru spo³ecznego INSPIRE za
porednictwem geoportali umo¿liwi uzyskanie dodatkowych informacji wp³ywaj¹cych na
kierunki jej rozwoju.
Adamczyk (2008) stwierdza, ¿e w przeciwieñstwie do USA, w Europie prowadzi siê
niewiele badañ monitoruj¹cych i analizuj¹cych odbiór spo³eczny us³ug oferowanych w ramach geoportali, w zwi¹zku z czym trudno okreliæ, czy spe³niaj¹ one oczekiwania u¿ytkowników. Z przeprowadzonej przez ni¹ ankiety wynika, ¿e najlepiej ocenianym na prze³omie lat 20062007 by³ portal hiszpañski, najgorzej za szwedzki. Geoportal.gov.pl lokowa³
siê w kategorii portali rednich. Od oceny tej up³ynê³o ponad 2 lata, w trakcie których
geoportale wielu krajów (w tym Polski) zosta³y zmodernizowane, a ich funkcjonalnoæ,
udostêpniane dane oraz estetyka znacznie siê poprawi³y.
Niniejszy artyku³ przedstawia analizê porównawcz¹ narodowych geoportali w krajach
Europy przeprowadzon¹ na pocz¹tku 2009 r. pod k¹tem rozwi¹zañ organizacyjnych i technicznych, zakresu tematycznego udostêpnianych danych przestrzennych, funkcjonalnoci,
dostêpnoci metadanych oraz zgodnoci z zaleceniami dyrektywy INSPIRE.
Metodyka
Celem badania by³o okrelenie stopnia zaawansowania prac nad geoportalami narodowymi. Jego zakres obj¹³ przegl¹d rozwi¹zañ organizacyjnych i technicznych, analizê zakresu
tematycznego udostêpnianych danych (ze szczególnym uwzglêdnieniem zakresu wzmiankowanego w za³¹cznikach do dyrektywy INSPIRE) i metadanych, analizê dostêpnych funkcji,
ograniczeñ dostêpu do informacji, identyfikacjê punktów wra¿liwych geoportali i zawartych na nich b³êdów, co pozwoli³o na zaproponowanie typologii geoportali narodowych oraz
identyfikacjê czynników wp³ywaj¹cych na kierunki, mo¿liwoci i ograniczenia ich rozwoju.
Badanie zosta³o przeprowadzone na podstawie dwukrotnego testowania portali w lutym i
na pocz¹tku maja 2009 r. Przeanalizowano 29 portali 28 pañstw Wspólnoty Europejskiej i
OECD (tab. 4, str 47);
1. iDe Andorra Infraestructura de dades espacials dAndorra (GovernAndorra, Andorra);
2. Austrianmap online (BEV Bundesamt für Eich- und Vermessungswesen, Austria);
3. GéoPortail.be / Portaal.be (EDL, Belgia);
4. Geoportal.èúzk (Èeský úøad zemémìøický a katastrálni, Republika Czeska);
5. Kortforsyningen Statens Infrastrukturvirksomhed foor Kort og Geodata (Kort &
Matrikelstyrelsen, Dania);
6. Maa-ameti Geoportaal (Maa-amet, Estonia);
7. Paikkatietolainaamo (Maantieteen laitos, Turun yliopisto, Finlandia);
ANALIZA PORÓWNAWCZA KRAJOWYCH GEOPORTALI W EUROPIE
37
8. Karttapaikka (Maanmittauslaitos, Finlandia);
9. Géoportail.fr (IGN; BRGM; Ministère du Budget; Ministère de lIntérieur, de lOutremer et des Collectivités territoriales, Francja) ;
10.Gys.gr (ÃåùãñáöéêÞ Õðçñåóßá Óôñáôïý, Grecja);
11. IDEE Infraestructura de Datos Espaciales de España (Consejo Superior Geografico, Hiszpania);
12.Ims.OSIEmaps (Suirbhéireacht Ordnáis Éireann / Ordnance Survey of Ireland, Irlandia);
13.Gagnavefsjá (Landmælingar Íslands, Orkustofnun, ÍSOR, Islandia);
14.Geodatenportal.li (Landesverwaltung Fürstentum Liechtenstein, Liechtenstein);
15.Verslogis Kartografijos fondø þemëlapiai (Nacionalinë þemës tarnyba prie Þemës
ükio ministerijos, Litwa);
16.VZD datu publicçðanas portâls (Valsts Zemes Dienests, £otwa);
17.geoNorge nasjonal geografisk portal (Norway Digital, Norwegia);
18.Geoportal.gov.pl (GUGiK, Polska);
19.Snig Sistema Nacional de Informação Geográfica (O Instituto Geográfico Português, Portugalia);
20.GeoPortal.Bund (BKG Bundesamt für Kartographie und Geodäsie, RFN);
21.ANCPI (Agenþia Naþionalã de Cadastru ºi Publicitate Imobiliarã, Rumunia);
22.Geoportál.sk (Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej Republiky, S³owacja);
23.Katastrálny portál.sk (Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej Republiky,
S³owacja);
24.PROSTOR Prostorski Portal (Geodetska Uprava Republike Slovenije, S³owenia);
25.Geoportal.ch (Szwajcaria);
26.GeoLex (Lantmäteriet, Szwecja);
27.Go-Geo! (EDINA, University of Edinburgh, Wielka Brytania);
28.Portale Cartografico Nazionale (Ministero dellAmbiente e della Tutela el Territorio e
del Mare, W³ochy);
29.Kagi.fo (Føroya Dátu Savn, Wyspy Owcze).
Wyniki analizy
Rozwi¹zania organizacyjne i techniczne
W grupie badanych geoportali wyró¿niono 10 typów rozwi¹zañ organizacyjnych:
1. Geoportale stanowi¹ce rozbudowane portale agencji kartowania narodowego o przewadze us³ug zwi¹zanych z wizualizacj¹:
m map topograficznych (Austrianmap online);
m map topograficznych i katastralnych (Verslogis, VZD datu publicçðanas portâls);
m map katastralnych (Katastrálny portál.sk);
m map topograficznych i tematycznych (Ims.OSIEmaps);
m map topograficznych i ortofotomap (PROSTOR);
m skorowidzów i metadanych (Gys.gr, ANCPI);
2. Geoportale stanowi¹ce rozbudowane portale metadanych agencji kartowania narodowego (GeoLex);
38
3. Geoportale stanowi¹ce rozbudowane portale metadanych i wyszukiwania informacji przestrzennej uczelni wy¿szych (Go-Geo!);
4. Geoportale stanowi¹ce rozbudowane platformy wymiany i analizy danych przestrzennych uczelni wy¿szych (Paikkatietolainaamo);
5. Geoportale infrastruktury przestrzennej koordynowane przez agencje kartowania narodowego (Geoportal.èúzk, Kortforsyningen, Maa-ameti Geoportaal, Karttapaikka,
Geodatenportal.li, Geoportal.gov.pl, GeoPortal.Bund, Geoportál.sk, Kagi.fo);
6. Geoportale infrastruktury przestrzennej koordynowane przez wytwórców danych przestrzennych i ministerstwa (Géoportail.fr, Gagnavefsjá, Portale Cartografico Nazionale);
7. Geoportale infrastruktury przestrzennej koordynowane przez rz¹d (iDe Andorra);
8. Geoportale infrastruktury przestrzennej koordynowane przez s³u¿by zarz¹dzania kryzysowego (GéoPortail.be / Portaal.be);
9. Geoportale infrastruktury przestrzennej koordynowane przez rady infrastruktur (IDEE,
geoNorge, Snig);
10. Projekt pilotuj¹cy geoportalu narodowego (Geoportal.ch).
Zwraca uwagê znaczna liczba geoportali prowadzonych lub koordynowanych przez
narodowe agencje kartowania. Równoczenie jednak najbardziej rozbudowane geoportale (hiszpanski IDEE, norweski geoNorge) s¹ nadzorowane przez rady infrastruktur. Na
terenie S³owacji funkcjonuj¹ 2 komplementarne geoportale kartograficzny i katastralny, co jest uzasadnione kwestiami regulacji dostêpu do danych. Sporód dwóch geoportali fiñskich pierwszy Karttapaikka (prowadzony przez narodow¹ agencjê kartowania)
s³u¿y jako narodowe repozytorium danych przestrzennych, podczas gdy drugi Paikkatietolainaamo (zarz¹dzany przez Wydzia³ Geografii Uniwersytetu w Turku) zapewnia
dostêp do zaawansowanych analiz przestrzennych. Na terenie Islandii, poza najbardziej
zaawansowanym geoportalem Gagnavefsjá, funkcjonuje szereg portali tematycznych
(m.in. Fasteignamat ríkisihs, Nátúrufræðistofni Íslands, Náttúruvefsjá, Shipulagssjá)
utrzymywanych przez ministerstwa i agendy rz¹dowe.
Zdecydowana wiêkszoæ geoportali (21) wykorzystuje rozwi¹zania typu WMS. Rozwi¹zania typu WebGIS by³y stosowane w maju 2009 r. jedynie w przypadku nastêpuj¹cych
geoportali: Austrianmap online (Austria), Gys.gr (Grecja), Ims.OSIEmaps (Irlandia), Verslogis (Litwa), VZD datu publicçðanas portâls (£otwa). Portal ANCPI (Rumunia) wykorzystywa³ rozwi¹zanie typu WebMap, za brytyjskie Go-Geo! stanowi³o de facto rozbudowan¹
wyszukiwarkê.
Zakres tematyczny danych i metadane
Zakres tematyczny danych udostêpnianych za porednictwem badanych geoportali (za³. 1,
str. 50) wykazywa³ znaczn¹ dyspersjê. Wyró¿niono 105 grup tematycznych, w tym 34 o
zakresie pokrywaj¹cym siê czêciowo z grupami tematycznymi z za³¹czników IIII do dyrektywy INSPIRE. Liczba grup tematycznych portali waha³a siê od 2 (ANCPI) do 55 (Paikkatietolainaamo) (tab. 1). Geoportal polski nale¿a³ do grupy portali o redniej liczbie grup
tematycznych.
Niemal wszystkie geoportale (28) dostarcza³y informacji o nazwach geograficznych.
Najczêciej udostêpniane by³y mapy topograficzne (25 geoportali), ponadto informacje o
uk³adach wspó³rzêdnych i jednostkach administracyjnych (24), dzia³kach katastralnych oraz
ortofotomapy (21). Czêsto by³y dostêpne mapy tematyczne, warstwy sieci transportowych
39
Tabela 1. Liczba grup tematycznych oraz klas tematycznych INSPIRE badanych geoportali
(opracowanie w³asne)
Geoportal
K raj
Liczba grup
tematycznych
Liczba grup
tematycznych
IN SPIRE
Paikkatietolainaamo
Finlandia
55
25
K arttapaikka
Finlandia
54
25
Geoportal.ch
Szwajcaria
51
20
geoN orge
N orwegia
47
20
IDEE
Hiszpania
44
26
GeoPortal.Bund
RFN
43
20
Maa- ameti Geoportaal
Estonia
36
18
Gagnavefsjá
Islandia
34
17
Portale Cartografico N azionale
W³ochy
28
16
Géoportail.fr
Francja
24
14
Geoportál.sk
S³owacja
24
13
iD'e Andorra
Andorra
23
17
Geodatenportal.li
Liechtenstein
22
14
K ortforsyningen
Dania
17
7
GéoPortail.be
Belgia
16
8
Geoportal.gov.pl
Polska
15
8
K atastrálny portál.sk
S³owacja
14
10
Snig
Portugalia
13
7
Geoportal.èúzk
Republika Czeska
12
7
Irlandia
11
8
Austrianmap online
Austria
10
8
VZD datu publicesanas portals
£otwa
10
7
K agi.fo
Gys.gr
Wyspy O wcze
Grecja
10
6
GeoLex
Szwecja
9
5
PRO STO R
S³owenia
7
5
>
Ims.O SIEmaps
Verslogis
Litwa
5
4
Go- Geo!
Wielka Brytania
2
1
AN CPI
Rumunia
2
0
(19), skorowidze map topograficznych i tematycznych (17), informacje o osnowie geodezyjnej, budynkach (16), NMT (15). Rzadziej by³y udostêpniane warstwy hydrografii, obszarów chronionych, planowania przestrzennego (14), adresów (13), u¿ytkowania ziemi, geologii (12), dawnych map topograficznych (11), map katastralnych (10). Rzadko dostêpne
by³y warstwy: linii energetycznych (9), dzia³ów wodnych, map morskich, gospodarki wod-
40
nociekowej, gleb, instalacji do monitorowania rodowiska, stref zagro¿eñ naturalnych (8),
us³ug u¿ytecznoci publicznej i s³u¿b pañstwowych, siedlisk i obszarów jednorodnych przyrodniczo (7), gazoci¹gów i ruroci¹gów, wód gruntowych, map strefy brzegowej, jednostek
statystycznych, planowania kryzysowego, erozji, regionów biogeograficznych, rozmieszczenia gatunków, zasobów mineralnych (6), projektowanych sieci transportowych, sieci
³¹cznoci, energetyki, skorowidzów ortofotomap, edukacji, zabytków, zasobów energetycznych (5). Bardzo rzadko udostêpniano informacje przestrzenne dotycz¹ce stref o du¿ej podatnoci na koncentracjê nitratów, stanu zdrowia i bezpieczeñstwa ludzi, muzeów, archeologii, placówek kulturalnych, szlaków turystycznych i rowerowych, terenów narciarskich,
rozmieszczenia ludnoci, warunków atmosferycznych (4), utrudnienieñ w ruchu, infrastruktury wodnej, dziedzictwa kulturowego, turystycznej bazy noclegowej, stref ograniczonego
dostêpu, zagro¿eñ po¿arowych, ha³asu (3). Natomiast wrêcz incydentalnie by³y dostêpne
warstwy: granic wód terytorialnych, granic morskich stref ekonomicznych, wód termalnych, owietlenia szlaków morskich, spadków, jednostek fizycznogeograficznych, stref
konfliktów przestrzennych, stref wra¿liwych miast, obiektów sportowych, obiektów produkcyjnych i przemys³owych, obiektów rolniczych oraz akwakultury, regionalizacji rolniczej, upraw trwa³ych, inwestycji, rynku pracy, prognoz pogody, stacji meteorologicznych
(2) oraz typów miast, powiatów, gmin, kodów pocztowych, telefonów kierunkowych, rynku nieruchomoci, natê¿enia ruchu, morskich farm eolicznych, sieci wiat³owodów, stanów
wód, ³owisk, map lenych, planów gospodarki odpadami, typów osadnictwa, stowarzyszeñ
kulturalnych, izb rolniczych, weterynaryjnych, nawodnieñ, ³owiectwa, wyników wyborów,
l¹dowej i morskiej regionalizacji meteorologicznej, korytarzy migracji zwierz¹t, organizacji
imprez zbiorowych oraz cmentarzy (1).
Wród szczególnie interesuj¹cych rozwi¹zañ nale¿y wymieniæ m.in. warstwy ha³asu drogowego geoportalu Andorry, warstwy organizacji imprez zbiorowych (uwzglêdniaj¹ce lokalizacjê stanowisk, informacje o typie dzia³alnoci oraz o osobach odpowiedzialnych) i warstwy cmentarzy (z wyszukiwark¹ grobów)1 geoportalu belgijskiego, rozbudowane informacje o sieciach podziemnych geoportalu estoñskiego, czêsto aktualizowane warstwy prêdkoci wiatru geoportalu irlandzkiego, warstwy zagro¿enia po¿arowego geoportalu portugalskiego, warstwy: morskich farm eolicznych, podwodnych ruroci¹gów i gazoci¹gów, stanów wód rzek geoportalu niemieckiego, szczegó³owe plany zagospodarowania przestrzennego geoportalu szwajcarskiego.
Jedynie 19 sporód badanych geoportali narodowych by³o wyposa¿onych w przegl¹darki metadanych (iDe Andorra, Geoportal.èúzk, Kortforsyningen, Paikkatietolainaamo, Karttapaikka, Géoportail.fr, Gys.gr, IDEE, geoNorge, Snig, GeoPortal.Bund, ANCPI, Geoportál.sk,
Geoportal.ch, GeoLex, Go-Geo!, Portale Cartografico Nazionale, Kagi.fo). W dwóch przypadkach (iDe Andorra, Kortforsyningen) dostêpne by³y równie¿ metadane w uk³adzie czasowym. W maju 2009 r. wprowadzanie metadanych on-line by³o mo¿liwe w geoportalach:
Géoportail.fr, geoNorge, Geoportal.ch oraz off-line w geoportalu Snig. W ¿adnym z geoportali zakres dostêpnych metadanych nie odpowiada³ jeszcze w pe³ni zaleceniom dyrektywy
INSPIRE.
1 W Belgii 90 lat po pochówku konieczne jest dope³nienie przez rodzinê formalnoci zwi¹zanych z
przed³u¿eniem istnienia grobu. Ich niedope³nienie grozi jego likwidacj¹ i usuniêciem szcz¹tków do ossarium.
41
Funkcjonalnoæ
Interfejs u¿ytkownika badanych geoportali by³ dostêpny w 25 jêzykach (tab. 2).
19 sporód geoportali posiada³o tylko jedn¹ wersjê jêzykow¹. W przypadku geoportalu
szwajcarskiego by³a to sytuacja przejciowa zwi¹zana z pilota¿ow¹ wersj¹ projektu. W ostatnim okresie zauwa¿alna jest tendencja do opracowywania jedynie jednej (ojczystej) wersji
jêzykowej. 10 geoportali posiada³o wielojêzyczne wersje interfejsu, przy czym ich liczba by³a
najwiêksza w przypadku portalu Hiszpanii (7). Geoportale Francji i Andorry posiada³y 4
wersje, Finlandii i Wysp Owczych 3, za pozosta³e (w tym Polski) po dwie.
Cztery sporód badanych geoportali posiada³y ró¿ne wersje funkcjonalne. W przypadku
portalu Karttapaikka, geoNorge i Portale Cartografico Nazionale istnia³y ogólnodostêpne wersje
obywatelskie oraz wersje specjalistyczne chronione has³em. Specjalistyczne wersje geoportali Finlandii i Norwegii umo¿liwia³y dostêp do baz danych topograficznych (odpowiednio
Maastotietokanta i FKB- Felles KartdataBase), za portal w³oski do modu³u 3D. W przypadku geoportalu francuskiego mo¿liwy by³ wolny dostêp do 3 wersji Découverte, Exploitation, Expert o ró¿nym stopniu zaawansowania (i zró¿nicowanym czasie odpowiedzi).
W 11 sporód geoportali dzia³a³y modu³y us³ugowe. Najwiêksz¹ ich liczbê (14) posiada³
portal estoñski, 10 modu³ów posiada³ portal belgijski, 7 hiszpañski (w tym m.in. modu³y
transformacji wspó³rzêdnych, analiz przestrzennych, edycji znaków) i czeski (m.in. dostêp
do bazy ZABAGED), 6 duñski (w tym historyk katastralny; Kronborg, Mazzoli, 2009), 5
andoriañski, 3 polski i s³owacki, 2 francuski, w³oski i niemiecki. W Géoportail.fr i
Portale Cartografico Nazionale by³y to wersje 2D i 3D.
Ogó³em zidentyfikowano 122 funkcje (za³. 2, str. 55), za ich liczba waha³a siê od 2
(ANCPI) do 55 (Portale Cartografico Nazionale) (tab. 3). Geoportal polski nale¿a³ do rozwi¹zañ o redniej liczbie funkcji.
Najczêciej dostêpne by³y funkcje nawigacyjne: zmniejszenie (28), wybór warstwy (27),
wywietlenie wspó³rzêdnych kursora (26), panel warstw, przesuwanie mapy kursorem (25),
legenda (24), help (23), miniatura/podgl¹d (22), powiêkszenie do wybranej strefy, pomiar
odleg³oci (21), powiêkszenie, odwie¿anie (20). Stosunkowo czêsto dostêpne by³y funkcje:
przegl¹darki metadanych, cofnania (19), przesuwania mapy (klikniêciem na ramce) (18),
widoku ogólnego, wyboru skali, wydruku (17), pomiaru wspó³rzêdnych (16), informacji o
wyselekcjonowanym obiekcie (14), pomiaru powierzchni (12), centrowania, wyszukiwania
wed³ug nazwy (11), wyszukiwania wed³ug: numeru dzia³ki, adresu, jednostki administracyjnej (10). Rzadziej udostêpniane by³y natomiast funkcje: ponów, selekcja punktem, usuniêcie
selekcji, dodaj serwer (8), wybór uk³adu wspó³rzêdnych, importuj warstwê, wyszukiwanie
wg wspó³rzêdnych (7), transformacja wspó³rzêdnych, wywietlenie podzia³u sekcyjnego,
zg³aszanie b³êdów (6), informacja o wyselekcjonowanej warstwie, okno selekcji logicznej
zrestartuj aplikacjê (5). Bardzo rzadko mo¿liwe by³o wykonanie nastêpuj¹cych funkcji: konfiguracja, dopasowanie mapy do wybranego obszaru, dopasowanie mapy do ustawionej
selekcji, selekcja wielobokiem, przesuniêcie mapy do zadanych wspó³rzêdnych, usuniêcie
wybranej warstwy, zapytanie na podstawie warstwy i atrybutu, wyszukiwanie wed³ug arkusza mapy, przezroczystoæ, blokada automatycznego odwie¿ania, zapis obrazu, ustawienie
wydruku, nachylenie (4), 2D / 3D, selekcja prostok¹tem, dodanie wybranej warstwy, wprowadzenie/usuniêcie znaku, wprowadzanie metadanych, wysy³anie, dodawanie do swoich
miejsc, obrót (3). Incydentalnie natomiast by³y dostêpne funkcje: generowania animacji,
cofania do strony pocz¹tkowej, powiêkszenia do wybranego obiektu, wy³¹czenia powiêk-
42
Tabela 2. Wersje jêzykowe interfejsu u¿ytkownika (opracowanie w³asne)
43
Tabela 3. Liczba funkcji badanych portali (opracowanie w³asne)
szenia do wybranego obiektu, nowego okna, przejcia
Geoportal
K raj
Liczba funkcji
do poprzedniego okna, wywietlenia wspó³rzêdnych
Portale Cartografico N azionale
W³ochy
55
zasiêgu mapy, dopasowania
geoN orge
N orwegia
47
mapy do widocznych warstw,
Géoportail.fr
Francja
41
dopasowania mapy do wyiD'e Andorra
Andorra
37
selekcjonowanych warstw,
powiêkszenia/zmniejszenia
IDEE
Hiszpania
36
okna, usuniêcia wszystkich GeoPortal.Bund
RFN
34
warstw, przesuniêcia warstw
Finlandia
33
w górê/w dó³, wyszukiwa- SKnaigrttapaikka
Portugalia
nia wed³ug czasu, s³ów kluS³owacja
29
czowych, szukania drogi, Geoportál.sk
Republika Czeska
27
ustawieñ wizualizacji, wy- Geoportal.èúzk
wietlenia obecnej i dawnej Geoportal.ch
Szwajcaria
26
PRO STO R
S³owenia
informacji o dzia³ce, kopioMaa- ameti Geoportaal
Estonia
wania do schowka, eksporPolska
towania danych, regulacji Geoportal.gov.pl
24
S³owacja
przewy¿szenia, wywietlenia GKyasta.gsrtrálny portál.sk
Grecja
animacji, pauzy, stop, zakuK ortforsyningen
Dania
22
pu mapy (2) oraz: ustawiePaikkatietolainaamo
Finlandia
21
nia przedzia³ów klasowych,
wyboru jednostek, pomiaru Geodatenportal.li
Liechtenstein
20
K agi.fo
Wyspy O wcze
azymutu, zerowania pomiarów, selekcji okrêgiem, selek- GeoLex
Szwecja
19
Belgia
cji obiektu w wieloboku, GéoPortail.be
ustawienia precyzji selekcji,
Verslogis
Litwa
17
wywietlania klasy i zapytaIms.O SIEmaps
Irlandia
16
nia, buforu, zmiany ustawieñ
Gagnavefsjá
Islandia
15
wywietlania wspó³rzêdVZD datu publiceanas portals
£otwa
14
nych, wyboru formatu daAustrianmap online
Austria
nych, wywietlenia zdefinioWlk. Brytania
9
wanych róde³ danych, wy- Go- Geo!
wietlenia czasu odpowiedzi
AN CPI
Rumunia
2
serwera, przenoszenia serwera do góry / do do³u, wyszukiwania wg: nazwiska w³aciciela, nazwiska, daty urodzenia, daty mierci, numeru nieruchomoci, typu obiektu, parafii, komisariatu; wyszukiwania najbli¿szego adresu, ³adowania
XML, dodawania us³ugi, wywietlania/ukrywania mapy podk³adowej, porównania map, edycji
metadanych, tworzenia linków, orientowania na pó³noc, wprowadzania zamglenia, regulacji
luminancji, rejestracji filmu, wyboru znaków, edycji: punktów, ³uków, wieloboków (1). W
kontekcie zaleceñ Dyrektywy INSPIRE szczególnie dziwi bardzo rzadkie uwzglêdnianie
funkcji wyszukiwania wg s³ów kluczowych. Zwraca równie¿ uwagê znaczna przewaga
dostêpnoci funkcji nawigacyjnych nad analitycznymi.
44
Stopieñ interaktywnoci dostêpnych funkcji jest bardzo zró¿nicowany. Wykorzystuj¹c
kryteria wzrostu stopnia z³o¿onoci zadañ interaktywnych Cramptona (2002) (rys. 1) do
pierwszej (najmniej zaawansowanej) grupy mo¿na zaliczyæ 29 geoportali, do drugiej 25
geoportali, trzeciej i czwartej 3 geoportale, za pi¹tej tylko dwa geoportale.
Natomiast wykorzystuj¹c kryteria wzrostu stopnia z³o¿onoci zadañ interaktywnych Dukaczewskiego (2007) (rys. 2) do pierwszej (najmniej zaawansowanej) grupy mo¿na zaliczyæ
29 geoportali, do drugiej 28 geoportali, do trzeciej 25 geoportali, czwartej 12 geoportali,
natomiast do pi¹tej, szóstej i siódmej po 2 geoportale.
Wykrywanie przyczyn lub skutków
Wspomaganie analizy procesów czasowo- przestrzennych
Ekstrahowanie/£¹czenie/Usuwanie
K szta³towanie formy wizualizacji
Modyfikowanie
K szta³towanie metody przetwarzania danych
Porównywanie
K szta³towanie zakresu wizualizacji drog¹:
wyboru informacji tematycznej
wyszukiwania informacji tematycznej
doboru zakresu treci
wyboru ujêcia informacji tematycznej
wyboru okresu
wyboru lokalizacji
wyboru zasiêgu
Przegl¹danie
Rys. 1. Ocena wzrostu stopnia
z³o¿onoci zadañ interaktywnych
(Crampton, 2002)
Programowanie wizualizacji
Rys. 2. Ocena wzrostu stopnia z³o¿onoci zadañ
interaktywnych (Dukaczewski, 2007)
Zasilanie wizualizacji
Interfejs nawigacyjny
Ograniczenia dostêpu
Dostêp do czêci funkcji oraz us³ug by³ chroniony has³em. Sytuacja taka mia³a miejsce w
wersji specjalistycznych geoportali Karttapaikka, geoNorge i Portale Cartografico Nazionale,
lecz równie¿ znacznej czêci funkcji VZD datu publicçðanas portâls i Katastrálny portál.sk.
Istnia³y równie¿ ograniczenia w zakresie korzystania z czêci danych. W geoportalu Verslogis dotyczy³y one zdjêæ lotniczych i bazy danych KDB10LT 10 LT (Mini, Midi level), w
Gys.gr zdjêæ lotniczych i map topograficznych. W czêci geoportali (m. in. Géoportail.fr)
ograniczano dostêp do zdjêæ lotniczych stref wra¿liwych. Równoczenie jednak obraz
sytuacji w tych strefach by³ dostêpny na innych portalach (m.in. GoogleEarth). Maskowanie
zdjêæ, wbrew zwi¹zanym z nim intencjom umo¿liwia szybkie lokalizowanie obszarów o
szczególnym znaczeniu dla bezpieczeñstwa pañstwa. Internauci francuscy stworzyli listê
stref wra¿liwych Francji, na której znalaz³o siê 27 obiektów: Centrum przechwytywania
DGSE w Domme i w Mutzig, Centrum Systemów Informacji i Dowodzenia Marynarki
Narodowej w Houilles, Dowództwo strategicznych si³ lotniczych w Taverny, Centrum prób
lotniczych w Brétigny-sur-Orge, zak³ady techniczne i aeronautyczne w Rickenbach, bazy
lotnicze Creil, Évreux-Fauville, nr 103 w Cambrai-Épinoy, nr 128 Metz-Frescaty, nr 901 w
Drachenbronn, lotnisko Reims-Champagne, baza w Perthes, arsena³ w Tulonie i Cherbourgu, port w Brecie, Centrum Dyrekcji Zastosowañ Wojskowych Komisariatu Energii Atomowej (CEA) w Ollainville, centrum badawcze CEA w Cadarache, Barp i w PontfavergerMoronvilliers, dawne instalacje CEA w Bouchet, baseny atomowych ³odzi podwodnych w
porcie Cherbourg Octeville i lÎle Longue, zak³ad przetwarzania paliwa w La Hague, stacja
45
nadawcza Hauts-Vents, radiolatarnia lotnicza w s¹siedztwie cmentarza w Barcy, zamek Bity
w Sarran (w³asnoæ Pañstwa Chirac). Obecnie w niektórych krajach odchodzi siê od nak³adania pe³nych masek na rzecz inkrustrowania fragmentów o mniejszej rozdzielczoci przestrzennej. Nadal jest to jednak rozwi¹zanie mniej skuteczne od podawania pe³nego pokrycia
(lecz bez sprzêtu wojskowego usuwanego na czas realizacji nalotu fotogrametrycznego
vide ortofotomapy udostêpniane na portalu czeskim).
B³êdy geoportali narodowych
Generalnie poziom kartograficzny geoportali narodowych jest dosyæ dobry. Jak jednak
wynika z przeprowadzonego badania, nie s¹ one wolne od b³êdów. Bardzo czêsto b³êdy
wynikaj¹ z niedoskona³oci merytorycznych ród³owych baz danych (np. brak granicy szelfu pomiêdzy Polsk¹ a Dani¹ w geoportalu niemieckim, brak zbiorników wodnych w warstwach hydrologii udostêpnianych przez geoportal s³owacki), braku harmonizacji danych
(m. in. portale niemiecki, w³oski, norweski i s³owacki), braku ci¹g³oci danych w przypadku
krajów o strukturze federalnej (geoportal szwajcarski). Zdarzaj¹ siê równie¿ b³êdy generalizacji (geoportale irlandzki i norweski), zastosowañ metod prezentacji kartograficznej i sposobu opisu legendy (geoportal niemiecki), znaków (geoportale belgijski i norweski). Niekiedy
lekturê utrudniaj¹ zbyt masywne znaki wodne (geoportal fiñski). Problem b³êdów geoportali narodowych znacznie wykracza poza zakres niniejszego artyku³u. Autorzy podjêli próbê
analizy b³êdów geoportali w odrêbnym artykule (Bielecka, Dukaczewski, 2009).
Typologia geoportali narodowych
Kieruj¹c siê kryterium zakresu danych przestrzennych wizualizowanych w postaci kartograficznej (tab. 1) wyró¿niono 5 typów geoportali narodowych:
1) o bardzo du¿ej liczbie grup tematycznych (Finlandii, Szwajcarii, Norwegii, Hiszpanii,
RFN);
2) o du¿ej liczbie grup tematycznych (Estonii, Islandii, W³och, Francji, S³owacji, Andorry, Liechtensteinu);
3) o redniej liczbie grup tematycznych (Danii, Belgii, Polski, Portugalii, Republiki Czeskiej, Irlandii, Austrii, £otwy, Wysp Owczych, Grecji);
4) o ma³ej liczbie grup tematycznych (Szwecji, Litwy);
5) o bardzo ma³ej liczbie grup tematycznych (Wielkiej Brytanii, Rumunii).
Natomiast wykorzystuj¹c jako kryterium liczbê funkcji (tab. 2) wyró¿niono 5 typów
geoportali narodowych:
1) o bardzo du¿ej liczbie funkcji (W³och, Norwegii, Francji);
2) o du¿ej liczbie funkcji (Andorry, Hiszpanii, RFN, Finlandii, Portugalii);
3) o redniej liczbie funkcji (S³owacji, Republiki Czeskiej, Szwajcarii, S³owenii, Estonii,
Polski, Grecji, Danii, Liechtensteinu, Wysp Owczych);
4) o ma³ej liczbie funkcji (Szwecji, Belgii, Litwy, Irlandii, Islandii, £otwy, Austrii);
5) o bardzo ma³ej liczbie funkcji (Wielkiej Brytanii, Rumunii).
Kieruj¹c siê kryterium przewa¿aj¹cego przeznaczenia funkcji wyró¿niono 14 typów geoportali o przewadze funkcji wyszukiwania i wizualizacji:
1) metadanych i skorowidzów map / warstw (Rumunia,Grecja);
2) metadanych, map topograficznych (Szwecja);
3) obiektów na GoogleMap, linków do map tematycznych (Wielka Brytania);
46
4) map topograficznych (Austria);
5) map topograficznych, ortofotomap (S³owenia);
6) map topograficznych, katastralnych (Litwa, £otwa);
7) map topograficznych, katastralnych, nawigacyjnych (Dania);
8) map topograficznych, tematycznych (Irlandia);
9) map topograficznych, tematycznych, ortofotomap (Islandia, Portugalia);
10) map topograficznych, tematycznych, ortofotomap, katastralnych, DTM (Liechtenstein);
11) map topograficznych, tematycznych, ortofotomap, katastralnych (S³owacja);
12) map topograficznych, tematycznych, ortofotomap, katastralnych, baz danych, skorowidzów (Belgia, Republika Czeska, Estonia, Finlandia, Polska, Norwegia);
13) map topograficznych, tematycznych, ortofotomap, katastralnych, baz danych, skorowidzów, wizualizacji i animacji 3D (Francja);
14) map topograficznych, tematycznych, ortofotomap, wizualizacji 3D (RFN, W³ochy).
G³ówne typy czynników wp³ywaj¹cych na kierunki
rozwoju geoportali narodowych
Przeprowadzone badanie oraz wyniki wczeniejszych prac dotycz¹cych narodowych
infrastruktur informacji przestrzennej (Dukaczewski, 2008) pozwoli³y stwierdziæ, i¿ jednym
z g³ównych czynników wp³ywaj¹cym dosyæ silnie na kierunki rozwoju geoportali narodowych jest przyjêty model organizacyjny i funkcjonalny NSDI. Znaczny wp³yw wywieraj¹
równie¿ podstawy prawne udostêpniania danych przestrzennych, zawarte w prawie narodowym, dyrektywach i rozporz¹dzeniach UE (m.in.: 2003/4/WE w sprawie publicznego dostêpu do informacji dotycz¹cych rodowiska, 2003/98/WE w sprawie ponownego wykorzystywania informacji sektora publicznego, 2007/2/WE INSPIRE, 92/43 EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, 2007/60/WE w sprawie oceny ryzyka
powodziowego i zarz¹dzania nim, 2000/60/WE ustanawiaj¹cej ramy wspólnotowego dzia³ania w dziedzinie polityki wodnej, 91/67/EWG dotycz¹cej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, 2152/2003 Forest Focus) oraz
prawie miêdzynarodowym (szczególnie w zakresie wykorzystania danych teledetekcyjnych).
Rozwój geoportali narodowych jest zdecydowanie szybszy w krajach, w których istniej¹
regulacje dotycz¹ce wymiany danych (m.in. w Finlandii i Francji). Bardzo istotne znaczenie
dla harmonizacji danych przestrzennych maj¹ natomiast regulacje prawne dotycz¹ce statusu
urzêdowych kartograficznych danych podstawowych i tematycznych (np. Hiszpania). Nie
bez znaczenia jest równie¿ kwestia nak³adów finansowych, przeznaczanych na budowê i
rozwój geoportali narodowych (m.in. Finlandia).
47
Tabela 4. Adresy badanych portali
K raj
Portal
Adres
Andorra
iD'e Andorra
http://www.ideandorra.ad/geoportal/
Austria
Austrianmap online
http://www.austrianmap.at/amap/index.php?SK N =1&XPX=637&YPX
=4 9 2
Belgia
GéoPortail.be
http://www.geoportail.be/
Republika
Czeska
Geoportal.èúzk
http://geoportal.cuzk.cz/wmsportal/
Dania
K ortforsyningen
http://www.kms.dk/Sepaakort/
Estonia
Maa- ameti Geoportaal
http://xgis.maaamet.ee/
Finlandia
Paikkatietolainaamo
http://www.paikkatietolainaamo.fi/
K arttapaikka
http://kansalaisen.karttapaikka.fi/kartanhaku/osoitehaku.html?cx=
3454345&cy=7216161&scale=8000000&tool=siirra&lang=FI
Francja
Géoportail.fr
http://www.geoportail.fr/
Grecja
Gys.gr
http://web.gys.gr/portal/page?_pageid=33,36421&_dad=portal&_
schema=PO RTAL
Hiszpania
IDEE
http://www.idee.es/show.do?to=pideep_pidee.ES
Irlandia
Ims.O SIEmaps
http://ims0.osiemaps.ie/website/publicviewer/main.aspx?id=&utype=
&ecom=S1&user
Islandia
Gagnavefsjá
http://www.gagnavefsja.is/
Liechtenstein
Geodatenportal.li
http://www.llv.li/amtsstellen/llv- tba- geodateninfrastruktur/llv- tbageodateninfrastruktur- geodatenportal.htm
Litwa
Verslogis
http://www.verslogis.lt/nzt/
£otwa
VZD datu publiceanas portals https://kadastrs.lv/#
N orwegia
geoN orge
http://www.geonorge.no/Portal/ptk
Polska
Geoportal.gov.pl
http://www.geoportal.gov.pl/
Portugalia
Snig
http://snig.igeo.pt/Portal/
RFN
GeoPortal.Bund
http://geoportal.bkg.bund.de/DE/Home/homepage__node.html
Rumunia
AN CPI
http://www.ancpi.ro/pages/wiki.php?action=show&lang=ro&pnu=
hartiSiPlanuri
S³owacja
Geoportál.sk
http://www.geoportal.sk/gp/
K atastrálny portál.sk
https://www.katasterportal.sk/kapor/
S³owenia
PRO STO R
http://prostor.gov.si/vstop/
Szwajcaria
Geoportal.ch
http://www.geoportal.ch/
Szwecja
GeoLex
http://www.geolex.lm.se/
Wlk. Brytania
Go- Geo!
http://www.gogeo.ac.uk/cgi- bin/index.cgi
W³ochy
Portale Cartografico N azionale http://www.pcn.minambiente.it/PCN /
Wyspy O wcze
K agi.fo
Stan na 20.05.2009 r.
http://www.kagi.fo/html/viewer.asp?Lang=FO
48
Podsumowanie i wnioski
Znacz¹cy postêp w zakresie rozwoju geoportali narodowych w okresie 20002009 przyczyni³ siê do du¿ej poprawy dostêpu do informacji przestrzennej. W okresie tym nast¹pi³a
znaczna rozbudowa dostêpnej informacji, zw³aszcza o charakterze topograficznym. Na przestrzeni ostatnich lat obserwowana jest stopniowa rozbudowa dostêpnej informacji o charakterze tematycznym. Nadal jednak w wielu krajach istniej¹ znaczne ograniczenia dostêpu do
czêci danych, wynikaj¹ce b¹d z przepisów o tajemnicy pañstwowej (Grecja, Rumunia,
Litwa, £otwa, Francja, Polska), udostêpnianiu danych, b¹d te¿ z regulacji dotycz¹cych
praw autorskich, ochrony danych osobowych (Finlandia, Norwegia, £otwa, S³owacja). Bardzo
rzadko udostêpniane s¹ wra¿liwe dane dotycz¹ce spraw spo³ecznych, zdrowia, bezpieczeñstwa, a zatem tematów bezporednio zwi¹zanych z zaspokajaniem podstawowych potrzeb ludzkich. Zakres metadanych udostêpnianych za porednictwem geoportali posiada
wiele elementów wspólnych z zaleceniami dotycz¹cymi zakresu metadanych grup tematycznych INSPIRE. Nale¿y jednak podkreliæ, i¿ w przypadku ¿adnego z badanych geoportali nie
jest z nimi w pe³ni zgodny.
Poziom merytoryczny informacji dostêpnych za porednictwem geoportali narodowych
jest w wiêkszoci przypadków wysoki, a ich wizualizacja jest (na ogó³) poprawna metodycznie. Obserwowany ostatnio wzrost liczby udostêpnianych danych tematycznych wymusza potrzebê zwrócenia szczególnej uwagi na poprawne wykorzystanie metod prezentacji
kartograficznej. Zauwa¿alna jest równie¿ potrzeba harmonizacji danych pochodz¹cych z
ró¿nych róde³.
Na przestrzeni ostatnich kilku lat mia³ miejsce znacz¹cy postêp w zakresie rozwoju funkcjonalnoci geoportali. Stopieñ rozwoju us³ug wyszukiwania i przegl¹dania danych jest satysfakcjonuj¹cy. Nale¿y jednak podkreliæ, i¿ nie wszêdzie us³ugi te w pe³ni odpowiadaj¹
wymogom zawartym w dyrektywie INSPIRE. Celowa wydaje siê intensyfikacja prac nad
rozbudow¹ us³ug edycyjnych i analitycznych.
Literatura
Adamczyk, J., 2004: Systemy Informacji Przestrzennej o Rezerwatach Biosfery, Rozprawa doktorska,
Katedra Urz¹dzania Lasu, Geomatyki i Ekonomiki Lenictwa, Wydzia³ Leny, SGGW.
Adamczyk, J., 2007: Geoportale infrastruktur danych przestrzennych w opiniach u¿ytkowników, Roczniki
Geomatyki, t. V, z. 5, PTIP, Warszawa, 7-18.
Adamczyk, J., 2008: Dzi i jutro Internetu jako ród³a informacji przestrzennej, Roczniki Geomatyki, t. VI, z.
8, PTIP, Warszawa, 17-28.
Aman, I., Petek, T., 2009: Spatial Data Infrastructure at the Surveying and Mapping. Proceedings of GSDI
11 Word Conference Spatial Data Infrastructure Convergence: Building SDI Bridges to address Global
Changes, Rotterdam, 15-19 June 2009.
Bielecka, E., Dukaczewski, D., 2009: Web Mapping Errors and their Typology (w druku).
Crampton, J. W., 2002: Interactivity Types in Cartographic Visualisation, Cartography and Geographic
Information Science, vol. 29, No. 2, 85-98.
Dukaczewski, D., 2007: Method of Choice of Variables and Cartographic Presentation Methods for Complex
Cartographic Animations, Proceedings of the XXIII rd ACI/ICA International Cartographic Conference
2005, Moscow, 2-10 August 2007, 10 p.
Dukaczewski, D., 2008: Rozwi¹zania prawne i organizacyjne narodowych infrastruktur informacji przestrzennej w krajach Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Roczniki Geomatyki, t.
VI, z. 6, PTIP, Warszawa, 47-66.
49
Dyrektywa 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiaj¹ca infrastrukturê informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE), L108/1.
Kronborg Mazzoli U., 2009: Creating Synergy Between INSPIRE and E-Government in Denmark, Proceedings of GSDI 11 Word Conference Spatial Data Infrastructure Convergence: Builing SDI Bridges to
address Global Changes, Rotterdam, 15-19 June 2009.
Rannestig E., 2009: The Swedish National Geodata Strategy and the Geodata Project, Proceedings of GSDI 11
Word Conference Spatial Data Infrastructure Convergence: Builing SDI Bridges to address Global Changes, Rotterdam, 15-19 June 2009.
Rodriguez A., Abad P., Alonso J.A., Sanchez A., Gonzalez C., Mas S., Diez E., Soteres C., Potti H., 2009:
Data and Services Availability in Spanish NSDI, GSDI 11 Word Conference Spatial Data Infrastructure
Convergence: Building SDI Bridges to address Global Changes, Rotterdam, 15-19 June 2009.
Abstract
Growing demand for spatial information, the popularization of the opinions on the necessity of general
access to it and development of technology have contributed over the past 5 years to building of
national geoportals. As it is apparent from the research, the number of national geoportals in the
European Union and European Economic Area countries increased in the years 20042009 from 2 to
28. An impulse for theirs development was provided by legal regulations contained in sections 14, 15
of the preamble and in the article 18 of the Directive 2007/2/EC (INSPIRE). This development implies
the need for analysis of the work progress on national geoportals as well as identification of opportunities, limitations and conditions of their further development.
The scope of the research covered the analysis of organizational and technical contents, available data
and metadata (including restrictions in general access to data), functions as well as services offered by
geoportals of the European Union and European Economic Area countries. All analysed geoportals
were classified according to some criteria, and major factors affecting opportunities and constraints
to their development were identified.
dr Dariusz Dukaczewski
[email protected]
dr hab. El¿bieta Bielecka
[email protected]
tel. +48 22 32 91 900
50
Za³¹cznik 1. Zakres tematyczny danych przestrzennych udostepnianych
za porednictwem geoportali narodowych. Stan na maj 2009 r.
1 Andorra (iDe Andorra), 2 Austria (Amap online), 3 Belgia (GéoPortail.be EDL), 4 Czechy (Geoportal.èuzk), 5 Dania (Kortforsyningen), 6 Estonia
(Maa-ameti Geoportaal), 7 Finlandia (Paikkatietolainaamo), 8 Finlandia (Karttapaikka), 9 Francja (Géoportail.fr), 10 Grecja (Gys.gr), 11 Hiszpania
(IDEE), 12 Irlandia (Ims.OSIEmaps), 13 Islandia (Gagnavefsjá), 14 Liechtenstein (Geodatenportal.li), 15 Litwa (Verslogis), 16 £otwa VZD datu
publicçðanas portâls), 17 Norwegia (geoNorge), 18 Polska (Geoportal.gov.pl), 19 Portugalia (Snig), 20 RFN (GeoPortal.Bund), 21 Rumunia (ANCPI),
22 S³owacja (Geoportál.sk), 23 S³owacja (Katastrálny portál.sk), 24 S³owenia (PROSTOR), 25 Szwajcaria (Geoportal.ch), 26 Szwecja (GeoLex
Lantmäteriet), 27 Wlk. Brytania (Go-Geo!), 28 W³ochy (Portale Certografico Nazionale), 29 Wyspy Owcze (Kagi.fo)
W pierwszej rubryce Grupy tematyczne wyt³uszczone zosta³y grupy tematyczne INSPIRE
1
2
X
X
N azwy ge ograficzne
X
X
Je dnos tki adminis tracyjne
X
X
Uk³ady ws pó³rzê dnych
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
14
15
16 17
18
19 20
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
21
22
23
24
25
26 27
28
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
29
Sys te my pól znaczonych
X
X
Granice strefy ekonomicznej
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Rynek nieruchomoci
X
X
Projektowane sieci transportowe
Utrudnienia w ruchu
X
X
Telefony kierunkowe
Sie ci trans portowe (komple ks owo)
X
X
K ody pocztowe
D zia³ki katas tralne
X
X
Typy miast, powiatów, gmin
Granice wód terytorialnych
Adre s y
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
N atê¿enie ruchu
Sieci ³¹cznoci
X
X
X
Energetyka (kompleksowo)
X
X
X
X
X
X
X
X
Grupy tematyczne
X
X
12
X
X
X
X
13
X
X
X
Mapy topograficzne dawne
X
X
X
X
Mapy topograficzne
X
X
X
Skorowidze map topograficznych
i tematycznych
X
X
U¿ytkowanie zie mi
X
X
X
Spadki
N MT
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Obs zary chronione (komple ks owo)
X
Uks zta³towanie te re nu
X
X
X
X
Strefy o du¿ej podatnoci na koncentracjê
nitratów
Gospodarka wodno- ciekowa
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Mapy ³owisk
X
X
X
X
X
X
11
X
X
X
X
9 10
Mapy strefy brzegowej
X
X
X
X
X
X
8
X
X
X
X
X
X
X
7
X
X
X
X
X
6
O wietlenie szlaków morskich
5
X
X
4
X
X
3
X
X
2
Mapy morskie
X
X
1
Wody termalne
Wody gruntowe
Infrastruktura wodna
Stany wód
Dzia³y wodne
Hydrografia (komple ks owo)
Sieci wiat³owodów
Gazoci¹gi, ruroci¹gi
Linie energetyczne
Morskie farmy eoliczne
Grupy tematyczne
X
X
X
X
14
X
15
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
16 17
X
X
X
18
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
19 20
X
21
X
X
X
X
X
22
X
X
X
X
23
X
X
24
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
25
X
X
26 27
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
28
X
X
29
51
X
X
X
9
X
X
10
X
X
X
11
X
12
X
X
13
X
X
X
14
15
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Typy osadnictwa
Dziedzictwo kulturowe
Edukacja
Us ³ugi u¿yte czno ci publiczne j
i s ³u¿by pañs twowe
Zdrowie i be zpie cze ñs two ludzi
Plan gospodarki odpadami
Strefy wra¿liwe miast
Strefy konfliktów przestrzennych
X
X
X
X
Planowanie prze s trze nne (komple ks owo)
X
X
X
X
X
X
X
Gle by
X
X
X
Budynki
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Je dnos tki s tatys tyczne
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Ge ologia
X
X
X
19 20
X
X
X
X
18
Jednostki fizyczno- geograficzne
X
X
X
16 17
X
X
X
X
8
X
X
X
X
7
Ortofotomapy
X
X
X
6
Skorowidze ortofotomap
X
X
5
O snowa geodezyjna
X
X
X
X
4
3
X
2
Mapy katastralne
Mapy lene
Mapy tematyczne
1
X
21
X
X
X
X
X
X
X
X
22
X
X
X
23
X
24
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
25
X
X
26 27
X
X
X
X
X
X
X
28
X
X
29
52
Obie kty rolnicze oraz akwakultury
X
X
15
X
X
X
X
X
X
X
16 17
18
X
X
X
19 20
X
X
X
X
14
X
X
13
Wyniki wyborów
12
Stre fy ograniczone go dos tê pu pod s ta³¹
kontrol¹
Rynek pracy
R ozmie s zcze nie ludno ci
dane de mograficzne
Inwestycje
X
X
N awodnienia
X
X
Izby weterynaryjne
£owiectwo
X
Izby rolnicze
11
X
9 10
Uprawy trwa³e
Regionalizacja rolnicza
X
X
Obie kty produkcyjne i prze mys ³owe
X
Ins talacje do monitorowania rodowis ka
X
X
X
X
X
X
X
8
O biekty sportowe
X
X
Tereny narciarskie
X
X
X
X
X
7
Szlaki turystyczne
X
X
X
6
Szlaki rowerowe
5
X
X
4
Turystyczna baza noclegowa
Stowarzyszenia kulturalne
Placówki kulturalne
Archeologia
X
3
X
2
Muzea
1
Zabytki
Grupy tematyczne
21
X
X
X
X
X
22
23
24
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
25
26 27
X
28
29
53
5
X
6
X
X
7
X
X
X
X
X
11
X
12
X
X
X
X
13
X
14
15
X
X
X
X
X
X
X
16 17
X
X
X
X
X
X
Zas oby mine ralne
X
X
Zas oby e ne rge tyczne
K orytarze migracji zwierz¹t
R ozmie s zcze nie gatunków
Sie dlis ka i obs zary je dnorodne przyrodniczo
R e giony bioge ograficzne
R e gionalizacja oce anograficzna
X
X
X
X
X
X
X
X
23
24
25
X
X
X
X
X
X
X
X
22
X
21
X
20
X
18 19
X
X
9 10
M ors ka re gionalizacja me te orologiczna
X
X
8
X
X
X
X
4
X
3
X
2
X
X
1
L¹dowe re gionalizacja me te orologiczna
Stacje meteorologiczne
Prognozy pogody
Raporty o sile wiatru
D ane o warunkach atmos fe rycznych
(komple ks owo)
Erozja
Ha³as
Planowanie kryzysowe
Zagro¿enie po¿arowe
Stre fy zagro¿e ñ naturalnych
Grupy tematyczne
X
X
X
X
26 27 28
X
X
X
29
54
Za³¹cznik 2. Funkcje dostêpne w geoportalach narodowych. Stan na maj 2009 r.
Funkcje
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2D / 3D
X
Genrowanie animacji
X
Miniatura / Podgl¹d
Panel warstw
X
Legenda
X
X
X
X
X
10
11
12
13
14
15
16 17
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Powiêkszenie
X
Powiêkszenie do wybranej strefy
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
24
25
26 27
28
29
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Powiêkszenie do wybranego obiektu
Wy³¹cz powiêkszenie do wybranego obiektu
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Ustawienia przedzia³ów klasowych
Zmniejszenie
X
X
X
X
Przesuwanie mapy (kursorem)
X
X
X
X
X
X
X
Przesuwanie mapy (klikniêciem na ramce)
Centrowanie
X
Widok ogólny
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
55
N owe okno
23
X
X
Cofnij do strony pocz¹tkowej
Ponów
22
X
X
X
21
X
X
Cofnij
19 20
X
X
K onfiguracja
18
X
Wywietl poprzednie okno
X
X
Pomiar powierzchni
Wybór uk³adu wspó³rzêdnych
X
Selekcja wielobokiem
Selekcja obiektu w wieloboku
X
Selekcja okrêgiem
Selekcja prostok¹tem
Selekcja punktem
Powiêksz / zmniejsz okno
X
X
Dopasowanie mapy do wybranego obszaru
Dopasowanie mapy do ustawionej selekcji
X
Dopasowanie mapy do wyselekcjonowanych
warstw
Dopasowanie mapy do widocznych warstw
Wyczyæ pomiary
Pomiar azymutu
X
X
X
X
X
Wywietlenie wspó³rzêdnych zasiêgu mapy
X
X
X
X
3
Pomiar wspó³rzêdnych
X
X
2
Wywietlenie wspó³rzêdnych kursora
Transformacja wspó³rzêdnych
X
Linijka - pomiar odleg³oci
Wybór jednostek
1
Funkcje
X
X
X
X
X
X
4
X
X
5
X
X
X
X
6
X
X
X
7
X
X
X
X
X
X
8
X
X
X
X
X
X
X
9
X
X
X
X
X
X
X
10
X
X
X
X
X
11
X
12
X
X
X
13
X
X
X
X
14
X
X
X
X
15
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
16 17
X
X
X
X
X
18
X
X
X
X
X
X
X
X
X
19 20
21
X
X
X
X
X
X
22
X
X
X
23
X
X
X
24
X
X
X
25
X
X
26 27
X
X
X
X
X
X
X
28
X
X
29
56
Funkcje
1
X
X
4
5
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
10
X
X
X
X
11
Wyszukiwanie wg czasu
X
X
X
X
X
X
Zapytanie na podstawie warstwy i atrybutu
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
19 20
X
X
X
X
X
X
X
18
Przesuniêcie wybranej warstwy w górê /
w dó³
X
X
X
X
16 17
X
X
X
X
X
X
15
X
X
X
X
X
X
X
14
X
X
X
X
X
X
X
13
X
X
X
X
12
Usuniêcie wszystkich warstw
Usuniêcie wybranej warstwy
Dodanie wybranej warstwy
Importuj warstwê
Przenie serwer do góry / do do³u
Dodaj serwer
X
X
X
X
X
9
X
X
X
X
X
X
X
8
Podaj czas odpowiedzi serwera
X
X
X
X
7
Poka¿ w³aciwoci serwera
Poka¿ zdefiniowane ród³a danych
Wybór formatu danych
X
X
Wybór warstwy
Wybór skali
X
Przesuniêcie mapy do zadanych
wspó³rzêdnych
X
X
Zmiana ustawieñ u¿ytych do wywietlania
wspó³rzêdnych
X
Wywietlenie podzia³u sekcyjnego
X
X
6
Bufor
Wywietl klasy i zapytania
Wywietlenie okna selekcji logicznej
Usuniêcie selekcji
X
X
3
Informacja o wyselekcjonowanej warstwie
X
2
X
X
Informacja o wyselekcjonowanym obiekcie
Ustawienie opcji precyzji selekcji
X
X
21
X
X
X
X
X
X
22
X
X
23
X
X
X
24
X
X
X
25
X
X
X
26 27
X
X
X
X
X
X
X
X
28
X
X
29
57
Porównaj mapy
Wywietl / ukryj mapê podk³adow¹
Przezroczystoæ
Ustawienia wizualizacji
Dodaj us³ugi
Za³aduj XML
Znajd najbli¿szy adres
Szukanie drogi
Wyszukiwanie wg komisariatu
Wyszukiwanie wg parafii
Wyszukiwanie wg jednostki administracyjnej
Wyszukiwanie wg typu obiektu
Wyszukiwanie wg wspó³rzêdnych
Wyszukiwanie wg adresu
Wyszukiwanie wg numeru nieruchomoci
Wyszukiwanie wg nazwiska, daty urodzenia,
daty mierci
Wyszukiwanie wg nazwiska w³aciciela
Wyszukiwanie wg numeru dzia³ki
Wyszukiwanie wg s³ów kluczowych
Wyszukiwanie wg arkusza mapy
Wyszukiwanie wg nazwy
Funkcje
X
X
X
1
X
2
X
X
X
3
4
X
X
X
X
X
5
X
X
X
6
7
X
X
X
X
X
8
X
X
X
9
X
X
X
10
X
X
X
11
X
X
X
X
12
X
13
14
15
X
X
X
X
X
16 17
X
18
X
X
X
X
X
X
X
X
19 20
21
X
X
X
22
X
X
X
X
X
23
X
X
24
X
X
X
X
X
25
X
X
26 27
X
X
X
X
28
X
X
X
X
29
58
X
X
X
X
14
15
X
X
X
X
X
X
X
X
16 17
X
18
X
X
X
X
X
X
X
X
X
19 20
X
21
X
X
X
22
X
X
23
X
X
X
24
X
X
X
X
X
X
25
X
X
X
X
X
26 27
X
X
X
X
X
X
28
X
X
X
X
X
Zamglenie
Luminancja
Rejestracja filmu w czasie przelotu
Wybór znaków
Edycja punktów
Przewy¿szenie
X
X
13
X
X
12
X
X
X
X
X
X
X
11
X
X
10
X
X
X
X
X
X
9
N achyl
X
X
X
X
X
X
8
X
X
X
7
X
X
X
X
6
X
X
X
X
X
5
Zorientuj na pólnoc
X
X
X
4
O bróæ
X
3
X
X
X
X
2
Wysokoæ
X
Wylij
Dodaj do swoich miejsc
Utwórz link
X
Drukuj
X
X
1
Eksportuj dane
Ustawienie wydruku
Zapisz obraz
K opiuj do schowka
Edytuj metadane
Wprowad metadane
Przegl¹darka metadanych
Zablokuj automatyczne odwie¿anie
O dwie¿
Wprowad / usuñ znak
Wywietl obecn¹ i dawn¹ informacjê
o dzia³ce
Funkcje
X
X
X
29
59
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16 17
18
19 20
21
22
23
24
25
26 27
28
K up mapê
Zg³aszanie b³êdów
X
Help
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Stop
X
X
Pauza
Zrestartuj aplikacjê
X
Wywietl animacjê
X
X
X
X
X
Educja wieloboków
X
X
1
Edycja ³uków
Funkcje
X
29
60

ANALIZA PORÓWNAWCZA KRAJOWYCH GEOPORTALI W

Transkrypt

Podobne dokumenty

Przegląd Geoportali

Mapy On-line - Poznaj Wałbrzych

geoportale regionalne wybranych krajów europy – studium