Obraz kobiety w sztuce na przestrzeni wieków

Obraz kobiety w sztuce na przestrzeni wieków

Obraz kobiety w sztuce na przestrzeni wieków
Kobieta jest jednym z popularniejszych motywów w sztuce.
W malarstwie odnajdujemy liczne przykłady ukazania ideału kobiety.
Ideał kobiet z czasów renesansu to "Mona Liza"- Leonarda da Vinci (1452- 1519).
Leonardo da Vinci
stworzył
najpopularniejszy
portret kobiecy
wszech czasów.
Jest to jeden
z najsłynniejszych
i najbardziej cenionych
obrazów z czasów
renesansu.
Innym obrazem Leonarda da Vinci jest "Dama z gronostajem".
Przedstawia Cecylię Gallerani, damę dworu i kochankę mediolańskiego
księcia Ludovico Sforzy.
"Dama z gronostajem"
Portretem Cecylii Gallerani zachwycali się już współcześni Leonardowi
poeci, jeden z nich , Bernardo Bellincioni, pisał:
„Czemuż się gniewasz, komuż Naturo zazdrościsz?
Vinciemu, który odmalował jedną z twoich gwiazd!
Cecylia jest dziś tą najpiękniejszą,
Przy której pięknych oczach słońce cieniem czarnym się zdaje.
[...]”
(tłum. Maria Rzepińska)
Kobiety tego okresu to panie o zaokrąglonych kształtach, o dużych
oczach, niewielkich ustach. Taki typ kobiety inspirował wielu
artystów renesansu.
W tym okresie wzorzec kobiecej urody stworzył Sandro Botticielli
(1445-1510) – twórca przepięknych, delikatnych Madonn. „Narodziny
Wenus” to dzieło ucieleśniające estetyczne idee kultury renesansu.
Artysta stworzył niezwykle poetycki portret kobiety, o wizerunku
mitycznej bogini, na podobieństwo anioła. „Wenus”, mimo swej
nagości wygląda niewinnie. Jest symbolem miłości duchowej,
piękna i cnoty.
Sandro Botticielli (1445-1510) – „Narodziny Wenus”
W sztuce hiszpańskiej XVII wieku raczej unikano aktów. Dominowały w niej
tematy religijne. Frywolne obrazy mogły nawet narazić twórców na
prześladowania wszechwładnej Inkwizycji. Dzieło Velazqueza, jednego z
największych artystów tej epoki, dowodzi jednak, że i w dziedzinie aktu
Hiszpanie mieli osiągnięcia wybitne.
Diego Velazquez (1599-1660), „Wenus z lustrem”.
Peter Paul Rubens (1577- 1640) – malarz flamandzki, jeden z
najwybitniejszych artystów epoki baroku. W swoim obrazie „Trzy gracje”,
prezentuje ówczesny ideał kobiecej urody.
Trzy gracje (1638)
Dzieło to podkreśla piękno kobiecego
ciała.
Artysta przedstawia kobiety swego
życia pod postaciami rzymskich
boginek.
Podkreśla, urodę oraz piękno kobiet,
które dla artysty były najważniejsze
i darzyły go uczuciem miłości.
„Kobieta z wagą”
Olej na płótnie, 42,5 cm × 35 cm,
National Gallery of Art
„Dziewczyna czytająca list”
Olej na płótnie, 83 cm x 64,5 cm, Galeria
Drezdeńska
Jan Vermeer van Delft (1632-1675) - „Kobieta z wagą” i „Dziewczyna
czytająca list”. Charakterystyczne są tematyka i styl jego malarstwa: zamożne
wnętrze mieszczańskiego domu, a w nim najczęściej dziewczyna, czasem parę
osób, dokładnie i perfekcyjnie przedstawione motywy dekoracyjne, a całość
spowita spokojnym światłem, rozjaśniającym mrok pokoju. Vermeer, jak wielu
twórców baroku, miał obsesję ruchu. Nieustanne przemiany świata musiały go
przerażać. Dlatego sztuka Vermeera to uporczywe poszukiwanie trwania.
Jak zatriumfować nad czasem, jak zarejestrować chwilę absolutną, która nigdy
nie minie?.
Rokoko to sztuka na wskroś erotyczna, ale ten erotyzm jest subtelny
i wysmakowany. Artyści tworzący w tym stylu unikają pułapek wulgarności.
Głoszą piękno życia, urodę ludzkiego ciała, rozkosze miłości, ale ich sztuce obca
jest prostacka dosłowność. Francuski malarz Francois Boucher to artysta
frywolny.
Francois Boucher (1703-1770) - „Leżąca dziewczyna” (1752, olej na płótnie,
59,1 na 73 cm, Alte Pinakothek w Monachium )
Edouard Manet (1832 -1883) „Nana”
Manetowska Nana, podobnie jak inne malowane przez niego kobiety, ukazana
jest z właściwym naturalistom beznamiętnym obiektywizmem, bez
moralizatorstwa czy sentymentalizmu uszlachetniającego popularny wówczas
w sztuce wizerunek „kobiety upadłej”.
„Nana”
Obraz olejny francuskiego malarza Édouarda Maneta
z 1877 roku, obecnie w zbiorach Kunsthalle w
Hamburgu.
Pablo Picasso (1881 -1973) „Panny z Awinionu"
Malowidło to przedstawia pięć
prostytutek z ulicy d’Avinyo w
Barcelonie, gdzie niegdyś
mieszkał artysta. Picasso
stworzył je w 1907 r. na
płótnie o wymiarach 243,9 ×
233,7 cm. Zastosował technikę
olejną.
Dziś dzieło to można
podziwiać w Muzeum Sztuki
Nowoczesnej, mieszczącym
się na Manhattanie w Nowym
Jorku.
Sztuka portretu, od czasów renesansu stanowiła jeden z działów malarstwa
najważniejszych i najbardziej dochodowych dla artystów. Podlegała w każdej epoce
rygorystycznym kodyfikacjom. Wiadomo było, jaki strój, jakie upozowanie, jaką urodę
i jaką mimikę osoby portretowanej należało uwiecznić, a jakiej się wystrzegać. O
podobieństwo do prawdy dbano na odległym miejscu.
Do prawdziwych mistrzów realistycznego portretu XIX-wiecznego należał Henryk
Rodakowski (1823-1894). A oto jego praca „Portret matki artysty” namalowany w
1853r.
W polskiej sztuce portretowej w drugiej połowie XIX wieku miejsce poczesne zajmuje
Tadeusz Ajdukiewicz (1852-1916). „Portret Heleny Modrzejewskiej” (z 1880r.) - to
portret najsławniejszej ówczesnej aktorki polskiej. Jest to po mistrzowsku
wykończony wizerunek całej postaci w kostiumie z przedstawienia Marii Stuart. W
roli Marii Stuart Modrzejewska odnosiła sukcesy sceniczne w kraju w sztukach
Friedricha Schillera i Juliusza Słowackiego.
Tadeusz Ajdukiewicz (1852-1916) - „Portret Heleny Modrzejewskiej”
Bibliografia:
–
Kowalczykowa A.: Arcydzieła malarstwa. Obraz a literatura oczami polonisty [teka]. Warszawa:
Wydaw. Piotra Marciszuka STENTOR, 1999.
–
Kowalczykowa A., Bachórz J.: Wiek XIX romantyzm - realizm: materiały z dziejów sztuki – dla
licealistów [teka]. Warszawa: Wydaw. Piotra Marciszuka STENTOR, 2001.
–
Mrowcewicz K.: Kultura baroku i klasycyzmu: materiały z dziejów sztuki – dla licealistów [teka].
Warszawa: Wydaw. Piotra Marciszuka STENTOR, 2000.
–
Poprzęcka M.: Galeria, sztuka patrzenia. Warszawa: Wydaw. Piotra Marciszuka STENTOR, 2003.
–
http://www.tessart.pl/smf/index.php?topic=2472.0