spis treści

Transkrypt

spis treści

ODDZIAŁ FIZJOTERAPII
II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
DLA STUDENTÓW FIZJOTERAPII
III ROK studiów pierwszego stopnia
r. ak. 2009/2010
PRZEDMIOTY
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE ................................................................................................ 6
1.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU W NEUROCHIRURGII ............. 6
2.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W KARDIOLOGII ........ 7
3.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU W NEUROLOGII ....................... 9
4.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU W ORTOPEDII I
TRAUMATOLOGII ................................................................................................................................ 10
5.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W DYSFUNKCJACH NARZĄDU RUCHU W REUMATOLOGII ............... 11
6.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W ORTOPEDII DZIECI ....................................................................... 12
7.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W PEDIATRII ............. 13
8.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W ONKOLOGII
DZIECIĘCEJ ............................................................................................................................................ 15
9.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W PSYCHIATRII........ 15
10.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W PSYCHIATRII
DZIECIĘCEJ ............................................................................................................................................ 17
11.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W GINEKOLOGII I
POŁOŻNICTWIE .................................................................................................................................... 19
12.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W CHIRURGII ............ 23
WYKŁADY ................................................................................................................................................ 23
13.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W PNEUMUNOLOGII
24
14.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W LARYNGOLOGII .. 25
15.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W ONKOLOGII .......... 27
16.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W DERMAOLOGII .... 28
17.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W CHIRURGII DZIECI
29
18.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W GERIATRII ............ 30
19.
FIZJOTERAPIA KLINICZNA W CHOROBACH NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH W MEDYCYNIE
PALIATYWNEJ ...................................................................................................................................... 31
20.
PSYCHIATRIA INTERDYSCYPLINARNA ............................................................................... 31
21.
TERAPIA MANUALNA ............................................................................................................... 34
OBOWIĄZUJE ZALICZENIE WSZYSTKICH ZAJĘĆ. ....................................................................................... 36
22.
ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE .......................................................................................... 37
23.
PATOLOGIA OGÓLNA ................................................................................................................ 37
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE ............................................................................................. 38
24.
DEMOGRAFIA I EPIDEMIOLOGIA ........................................................................................... 38
25.
ERGONOMIA ................................................................................................................................ 40
26.
FILOZOFIA Z ELEMENTAMI FILOZOFII MEDYCYNY ......................................................... 41
27.
MEDYCYNA KATASTROF I ZAGROŻEŃ CYWILIZACYJNYCH ......................................... 42
28.
TRENING INTERPERSONALNY DLA POTRZEB FIZJOTERAPII ................................................... 43
29.
METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH ................................................................................ 46
PRAKTYKI................................................................................................................................ 48
30.
PRAKTYKA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W ORTOPEDII .................................................. 48
31.
PRAKTYKA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W KARDIOLOGII .............................................. 48
32.
PRAKTYKA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W CHOROBACH WEWNĘTRZNYCH I GERIATRII49
33.
PRAKTYKA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W PEDIATRII ................................................... 50
34.
PRAKTYKA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W NEUROLOGII ............................................... 50
35.
PRAKTYKA W ZAKRESIE FIZJOTERAPII KLINICZNEJ W PSYCHIATRII ............................................... 51
WŁADZE WARSZAWSKIEGO UNIWERSYTETU MEDYCZNEGO
Rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Prof. dr hab. n. med. MAREK KRAWCZYK
Sekretariat Rektora: tel. 5720-101, 5720-151
Prorektor ds. Dydaktyczno-Wychowawczych
Prof. ndzw. dr hab. n. med. MAREK KULUS
Prorektor ds. Kadr
Prof. ndzw. dr hab. n. med. ANNA KAMIŃSKA
Sekretariat Prorektorów: tel. 5720-109
Prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą
Prof. dr hab. n. med. SŁAWOMIR MAJEWSKI
Prorektor ds. Klinicznych, Inwestycji i Współpracy z Regionem
dr hab. n. med. SŁAWOMIR NAZAREWSKI
Sekretariat Prorektorów: tel. 5720-106
WŁADZE II WYDZIAŁU LEKARSKIEGO
DZIEKAN
Prof. dr hab. n. med. JERZY A. POLAŃSKI
Prodziekan ds. I-III r. – prof. ndzw. dr hab. n. med. JAN KOCHANOWSKI
Prodziekan ds. IV-VI r. – prof. dr hab. n. med. WŁODZIMIERZ SAWICKI
Sekretariat Dziekanatu: tel. 5720-214, fax 5720-228
Prodziekan ds. Oddziału Nauczania w Języku Angielskim
dr hab. n. med. KAZIMIERZ SZOPIŃSKI
Sekretariat Dziekanatu: tel. 5720-502
Prodziekan ds. Oddziału Fizjoterapii
dr hab. n. med. DARIUSZ SZUKIEWICZ
Pełnomocnik Rektora ds. Studiów Zaocznych w Oddziału Fizjoterapii II WL
Prof. ndzw. dr. hab. JERZY JURKIEWICZ
Dziekanat Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego
Sekretariat
pokój 604
tel.: (0-22) 57 20 604; faks: (0-22) 57 20 555
Kierownik Dziekanatu
mgr Monika Leszczyńska
[email protected]
[email protected]
Tok studiów
pokój 613
tel.: (0-22) 57 20 512; 57-20-514
faks: (0-22) 57 20 555
Studia pierwszego stopnia , lata I – III
mgr Monika Jezierska [email protected]
Studia drugiego stopnia , lata I – II
mgr Ewa Janiak
[email protected]
Przewodnicząca Rady Pedagogicznej III roku - opiekun roku
Dr n med. Maciej Janiszewski – tel.326-58-24
DZIAŁ SPRAW BYTOWYCH STUDENTÓW
Centrum Dydaktyczne WUM
Osoba zajmująca się sprawami socjalnymi studentów Oddziału Fizjoterapii
Pani mgr Elżbieta Kostecka tel. 5720-818, pok. 243
SAMORZĄD STUDENCKI
Dom Medyków
ul. Oczki 5 pok. 307, 02-007 Warszawa
tel./fax. 628-83-06
PRZEDMIOTY KIERUNKOWE
1. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w
NEUROCHIRURGII
Klinika Neurochirurgii
ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa, tel. 835-00-05, tel./fax. 56 90 490
Kierownik: prof. ndzw. dr hab. Jerzy Jurkiewicz
Program zajęć jest realizowany w formie
-
wykładów ( 15 godzin )
-
ćwiczeń (30 godz.)
W rozkładzie ćwiczeń przewiduje się zapoznanie studentów z etiologią, mechanizmami
patofizjologicznymi, sposobami leczenia zachowawczego i operacyjnego u chorych
neurochirurgicznych. Ponieważ Klinika Neurochirurgii II Wydziału Lekarskiego obejmuje
swoim działaniem pełny zakres świadczeń neurochirurgicznych, przewidziano przedstawienie
studentom III roku studiów pierwszego stopnia na kierunku Fizjoterapii procesu
terapeutycznego następujących rodzajów schorzeń:
1. choroby naczyniowy mózgu
2. choroby nowotworowe układu nerwowego
3. urazy ośrodkowego układu nerwowego
4. zaburzenia przepływu płynu mózgowo-redzeniowego
5. uporczywe zespoły bólowe
Tematyka wykładów
1. Choroby naczyniowe mózgu
2. Choroby nowotworowe układu nerwowego
3. Urazy ośrodkowego układu nerwowego
4. Urazy nerwów obwodowych
5. Choroby, w tym urazy, przebiegające z uszkodzeniem nerwów czaszkowych
6. Zespoły zwyrodnieniowe kręgosłupa lędźwiowego
7. Zespoły zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i piersiowego
8. Choroby przebiegające z uszkodzeniem rdzenia kręgowego piersiowego i lędźwiowego
(paraplegie)
9. Choroby przebiegające z uszkodzeniem rdzenia szyjnego (tetraplegie)
10. Rola fizjoterapii w postępowaniu z chorym nieprzytomnym
Piśmiennictwo obowiązkowe:
1. „Chirurgia szczękowo-twarzowa” pod red. L. Krysta, PZWL, 1999
2. „Zarys neurochirurgii” pod red. M. Ząbka, PZWL, 1999
3. „Urazy czaszkowo-mózgowe” pod red. M. Ząbka, PZWL, 1994
Ostateczna ocena wyników nauczania: EGZAMIN
2. Fizjoterapia kliniczna w chorobach narządów wewnętrznych w
KARDIOLOGII
Katedra i Klinika Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych
ul. Kondratowicza 8, 03-242 Warszawa ,tel. 326-58-54
Kierownik: prof. dr hab. Mirosław Dłużniewski
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Maciej Janiszewski
Zajęcia z kardiologii dla studentów studiów licencjackich wydziału Fizjoterapii w
semestrach V i VI obejmują:

cykl wykładów( 12 godzin )

ćwiczenia (30 godz.)

przygotowanie
pracy
licencjackiej
w
semestrze
VI
(dla
studentów
zainteresowanych rehabilitacją kardiologiczną).
Wykłady rozpoczynają się w semestrze IV drugiego roku studiów pierwszego stopnia i
są kontynuowane w semestrze V trzeciego roku studiów. Tematyka wykładów obejmuje
szeroki
zakres
zagadnień
dotyczących
chorób
układu
krążenia,
ze
szczególnym
uwzględnieniem problematyki rehabilitacji.
Zajęcia praktyczne odbywające się w Katedrze i Klinice Kardiologii II Wydziału
Lekarskiego Akademii Medycznej mają za zadanie przybliżyć studentom specyfikę pracy w
oddziale kardiologicznym i przedstawić rolę rehabilitanta - fizjoterapeuty w procesie leczenia
pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego.
W semestrze IV zajęcia odbywają się głównie pod opieką lekarzy, w semestrach V i VI
większość zajęć prowadzą specjaliści fizjoterapii. Ćwiczenia obejmują zajęcia „przy łóżku
chorego”, w tym na Oddziale Intensywnej Opieki Kardiologicznej, podstawy reanimacji,
praktyczną prezentację współczesnych metod diagnostycznych oraz rehabilitację pacjentów z
chorobami układu krążenia. Szczególny nacisk położony jest na rehabilitację pacjentów z
chorobą niedokrwienną serca, niewydolnością serca oraz po operacjach kardiochirurgicznych.
Zaliczenie ćwiczeń odbywa się na podstawie obecności, potwierdzonych podpisem
asystentów na indywidualnej karcie zaliczeń, którą studenci otrzymują w pierwszym dniu
zajęć.
Cykl zajęć z kardiologii kończy się egzaminem, który jest przeprowadzany po VI semestrze
studiów.
Zalecane materiały dydaktyczne:

Kompleksowa Rehabilitacja Kardiologiczna – Folia Cardiologica, 2004, tom 11;
suplement A (dostępna nieodpłatnie na stronie: www.fc.viamedica.pl

J. Bromboszcz, P. Dylewicz - Rehabilitacja kardiologiczna - stosowanie ćwiczeń
fizycznych, Elipsa-Jaim, Kraków 2005, wyd. 1

informacje z wykładów
Tematyka wykładów:
1. Niewydolność serca – patogeneza, diagnostyka i leczenie
2. Aktywność ruchowa u pacjentów w różnych stadiach niewydolności serca
3. Leki kardiologiczne – co powinien wiedzieć fizjoterapeuta ?
4. Problemy psychologiczne u chorych z chorobami układu krążenia poddawanych
rehabilitacji
5. Czy ruch jest bezpieczny u chorych z zaburzeniami rytmu serca ?
6. Wybrane problemy kardiologii sportowej
7. Podstawowe zasady prewencji w chorobach układu krążenia
Tematyka ćwiczeń
1. Pacjent z ostrym zawałem serca – rehabilitacja w warunkach intensywnej terapii
kardiologicznej i w okresie przedwypisowym
2. Późne fazy rehabilitacji chorego po zawale serca – zajęcia w Poradni Kardiologicznej,
na basenie rehabilitacyjnym, na sali gimnastycznej
3. Test wysiłkowy w rehabilitacji kardiologicznej – zajęcia w Pracowni Testów
Wysiłkowych
4. Metody oceny wydolności układu krążenia – test 6-minutowy, badanie
spiroergometryczne – zajęcia w Pracowni Testów Wysiłkowych
5. Rehabilitacja pacjentów po operacjach kardiochirurgicznych
6. Rehabilitacja chorych z niewydolnością serca – zajęcia w Oddziale Kardiologii i
Zakładzie Rehabilitacji
Ćwiczenia

Podstawy reanimacji – zajęcia w Oddziale Intensywnej Opieki Kardiologicznej

Rehabilitacja chorych z niewydolnością serca – zajęcia w Oddziale Kardiologii i
Zakładzie Rehabilitacji

Późne fazy rehabilitacji chorego po zawale serca – zajęcia w Poradni Kardiologicznej,
na basenie rehabilitacyjnym, na sali gimnastycznej

Problemy prewencji pierwotnej i wtórnej chorób układu krążenia – „dieta
kardiologiczna”, nikotynizm, rola farmakoterapii

Metody oceny wydolności układu krążenia – test 6-minutowy, badanie
spiroergometryczne – zajęcia w Pracowni Testów Wysiłkowych

Możliwości dalszego samokształcenia – przegląd piśmiennictwa dotyczącego
rehabilitacji kardiologicznej, bazy danych oraz informacje w sieci Internet – zajęcia w
Pracowni Komputerowej
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po zakończeniu bloku ćwiczeń
Ostateczna ocena wyników nauczania: EGZAMIN po VI semestrze
3. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w NEUROLOGII
Klinika Neurologii
ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa, tel.
Kierownik: prof. ndzw. dr hab. Jan Kochanowski
-
seminariów ( 5 godzin )
-
Na zajęciach z zakresu neurologii, studentów obowiązuje zaliczenie kolokwium początkowego
(tzw. wejściówki) dopuszczającego do odbycia zajęć. Materiał obowiązujący studentów to
zakres wiedzy podany na poprzednich latach studiów-. Nie zaliczenie w/w kolokwium nie
dopuszcza studenta do uczestnictwa w zajęciach. Odrabianie zajęć w terminach uzgodnionych
z prowadzącymi.
Ostateczna ocena wyników nauczania: EGZAMIN
4. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w ORTOPEDII I
TRAUMATOLOGII
Klinika Ortopedii i Rehabilitacji
ul. Kondratowicza 8, 03-242 Warszawa ,tel. 326-58-54, 3236-59-16
Kierownik: prof. dr hab. Jarosław Deszczyński
-
wykładów (12 godz.)
-
Program nauczania:
1. badanie ortopedyczne:
a. wywiad z pacjentem
b. badanie zakresu ruch w stawach kończyn dolnych, górnych oraz kręgosłupa
c. pomiar długości kończyn: bezwzględnej i względnej
d. pomiar obwodów kończyn
e. test mięśniowy (Lovetta)
2. zespoły przeciążeniowe stawu kolanowego
3. chondromalacja stawu kolanowego
4. uszkodzenia więzadeł i łąkotek stawu kolanowego
5. zespół bolesnego barku
6. uszkodzenia stożka rotatorów
7. bark zamrożony
8. zespoły przeciążeniowe stawu łokciowego:
a. łokieć tenisisty
b. łokieć golfisty
9. neuropatie nerwu:
a. promieniowego
b. łokciowego
c. pośrodkowego
10. zespoły bólowe w obrębie nadgarstka i ręki:
a. zespół kanału nadgarstka i kanału Guyona
b. choroba Dupuytrena
c. choroba de Quervaina
d. palec trzaskający
11. zespoły przeciążeniowe kręgosłupa
12. zespoły bólowe w obrębie stawu skokowego i stopy:
a. zespół kanału stępu
b. zmiany zwyrodnieniowe stawów stopy
c. płaskostopie podłużne, poprzeczne
d. paluch koślawy
e. palce młotkowate
Ostateczna ocena wyników nauczania: EGZAMIN po VI semestrze
5. Fizjoterapia kliniczna w dysfunkcjach narządu ruchu w
REUMATOLOGII
Zakład Rehabilitacji Reumatologicznej Instytutu Reumatologicznego
ul. Spartańska 1, 02-673 Warszawa tel./fax . 844-95-22
Kierownik Zakładu: dr hab. n med. Krystyna Księżopolska – Orłowska tel. 844-42-41 w 376
-
-
Tematyka wykładów
1. Zasady rehabilitacji w chorobach reumatycznych.
2. Dysfunkcje stawów w przebiegu chorób reumatycznych, mechanika i patomechanika
stawów, patomechanizm powstania deformacji, zasady rehabilitacji stawów: biodrowych,
kolanowych, skokowych, stóp, barku, łokcia, nadgarstka, ręki, kręgosłupa (odcinek szyjny,
piersiowy i lędźwiowy), stawów krzyżowo – biodrowych.
3. Zasady fizjoterapii po endoplastykach bioder i kolan.
Tematyka ćwiczeń

Reumoortopedia Specyfika fizjoterapii w chorobach reumatycznych po zabiegach
ortopedycznych.
Indywidualna praca z chorym.

Zaopatrzenie ortopedyczne w chorobach reumatycznych (kompensacja czynności i
mięśni). Zajęcia z kompensacji utrudnionych funkcji narządu ruchu – nauka czynności
dnia codziennego.

Fizjoterapia – dzieci Indywidualna praca - (wywiad, ocena kinezjologiczna i
funkcjonalna, planowanie rehabilitacji, techniki usprawniania).

Fizjoterapia – dorośli Indywidualna praca - (wywiad, ocena kinezjologiczna i
funkcjonalna, planowanie rehabilitacji, techniki usprawniania).

Ręka reumatoidalna
- ocena kinezjologiczna i funkcjonalna, planowanie
rehabilitacji, techniki usprawniania, zaopatrzenie ortopedyczne.

Kierunki usprawniania w układowych chorobach tkanki łącznej, które nie
wywołują zasadniczych zmian w narządzie ruchu – indywidualna praca z pacjentem

Indywidualna ocena chorego z chorobami reumatycznymi
wywiad, badanie kinezjologiczne, planowanie rehabilitacji, usprawnianie.
Ostateczna ocena wyników nauczania: EGZAMIN po V semestrze
6. Fizjoterapia kliniczna w ORTOPEDII DZIECI
Katedra i Klinika Ortopedii i Traumatologii Narządu Ruchu
ul. Lindleya 4, 02-005 Warszawa ,tel. 502-15-13, fax. 502-21-00
Kierownik: prof. dr hab. Andrzej Górecki
-
-
Program nauczania obejmuje:

Charakterystyka narządu ruchu u dzieci

Wrodzone i rozwojowe wady kończyn i ich obręczy

Deformacje kręgosłupa i klatki piersiowej

Uszkodzenia narządu ruchu u dzieci
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po zakończeniu bloku ćwiczeń (V sem.)
PEDIATRII
Klinika Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej
ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa, tel./ fax 629-83-17
Kierownik Kliniki: prof. nadzw. dr hab. Bożena Werner
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Małgorzata Gołąbek
Tel. 5227321, [email protected]
Ilość godzin zajęć (semestr zimowy i letni):
Pediatria- ćwiczenia - 30 godz.
wykłady- 12 godz.
Cel nauczania:
Doskonalenie umiejętności z zakresu pediatrii oraz praktycznej rehabilitacji dzieci.
Program nauczania:
Tematy wykładów:
1. Najczęstsze nieprawidłowości w rozwoju ruchowym dzieci do 3 roku życia. Metody
kinezyterapii w rehabilitacji ruchowej u dzieci
2. Diagnostyka i leczenie metodą Vojty, NDT Bobath
3. Usprawnianie w chorobach układu oddechowego.
4. Pozycje drenażowe w fizjoterapii układu oddechowego. Akceleracja przepływu przez
drzewo oskrzelowe.
5. Zastosowanie biostymulacji laserowej w schorzeniach narządu ruchu i w oparzeniach u
dzieci.
6. Fizjoterapia dziecka z wrodzoną Łamliwością kości. Metody specjalne w skoliozach.
Tematy ćwiczeń
1. Rehabilitacja dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym
2. Rehabilitacja neurologiczna w ogniskowych uszkodzeniach OUN
3. Rehabilitacja dzieci po urazach rdzenia kręgowego.
4. Fizjoterapia w obwodowych uszkodzeniach układu nerwowego.
5. Upośledzenie umysłowe i najczęstsze zaburzenia zachowania u dzieci.
6. Fizjoterapia w wadach postawy u dzieci
7. Fizjoterapia po urazach narządu ruchu
8. Wybrane choroby reumatyczne- rola fizjoterapii w leczeniu
9. Fizjoterapia dziecka z cukrzycą
10. Omdlenia, bóle w klatce piersiowej, nadciśnienie tętnicze- etiologia i wpływ na
fizjoterapię
Warunki zaliczenia przedmiotu:
Obecność na wszystkich zajęciach. Opuszczone zajęcia muszą być odrobione z kolejną
grupa studencką, jedynie w indywidualnych, usprawiedliwionych przypadkach możliwe jest
ich ustne lub pisemne (w formie konspektu z tematu zajęć) zaliczenie. Aktywność na zajęciach
i wykazanie się wymaganą w programie wiedzą.
Praktyczne zaliczenie umiejętności z zakresu rehabilitacji dzieci- na ocenę.
Zaliczenie egzaminu testowego po zakończeniu zajęć w semestrze letnim.
Piśmiennictwo:
1. Pediatria pod red. K. Kubickiej i W. Kawalec, PZWL, 1999
2. Pediatria pod red. B. Górnickiego, PZWL, 1995
3. Propedeutyka pediatrii. S. Nowak. PZWL, 2003
4. Wybrane rozdziały ze skryptów z pediatrii Warszawskiej A.M. pod
red. T. Zalewskiego.
5. Diagnostyka różnicowa najczęstszych objawów w pediatrii pod
red. W. Kawalec i A. Milanowskiego, PZWL 2003
6. Ortopedia i rehabilitacja pod red. W. Dega, PZWL, 2002
7. Rozwój niemowlęcia i jego zaburzenia. Rehabilitacja metodą Vojty.
Banaszek G. Medica- Press, 2002
8. Mózgowe porażenie dziecięce. Michałowicz R., PZWL, 2001
9. Podstawy neurorozwojowego usprawniania wg Bobath. Śląska AM,
Katowice 1998.
Ocena wyników nauczania: EGZAMIN po VI semestrze
ONKOLOGII DZIECIĘCEJ
Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii
ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa ,tel. 522-74-37
Kierownik: prof. dr hab. n. med. Michał Matysiak
-
-
Wykłady:
1. Leczenie wspomagające w chorobach nowych
2. Leczenie przeciwbólowe
3. Wczesne objawy chorób nowych u dzieci
Ćwiczenia: odbywają się przy łóżku chorego
cena wyników nauczania: ZALICZENIE po zakończeniu bloku ćwiczeń (VI sem.)
PSYCHIATRII
Nazwa jednostki
Klinika Psychiatrii Oddziału Fizjoterapii WUM
prowadzącej zajęcia
Osoba odpowiedzialna
Dr hab. n.med. Bartosz
Łoza, Kierownik Kliniki,
[email protected]
Osoba prowadząca
Dr n.med. Iwona
Mazurek, Adiunkt Kliniki,
[email protected]
Kontakt telefoniczny
(+48) 22-758-60-05
Kontakt e-mailowy
[email protected]; [email protected];
[email protected]
Kontakt WWW
www.tworki.eu
Dojazd-mapka
www.tworki.eu
Dojazd-czas
22 minuty kolejką WKD z Dworca Centralnego
Miejsce zajęć
Klinika Psychiatrii, 05-802, Tworki-Pruszków,
ul.Partyzantów 2/4
-
-
Przedmiot ma służyć ukształtowaniu wiedzy i
Podstawy przedmiotu
umiejętności w zakresie fizjoterapii pacjentów, u
których występują zaburzenia neuropsychiczne.
Uzyskanie kompetencji integrującej fizjoterapię z
Cele nauczania
technikami leczenia psychiatrii, psychologii
klinicznej i psychoterapii. Licencjat powinien
samodzielnie identyfikować potrzeby rehabilitacji u
różnych grup pacjentów neuropsychiatrycznych.
Celem zajęć jest przekonanie, że fizjoterapia
pacjentów neuropsychiatrycznych jest konieczna w
szerokim zakresie zaburzeń i przypadków, a także że
w określonych wskazaniach stanowi często
podstawową, niezbędną metodę leczenia.
Tematyka szczegółowa
Wykłady
1-2 Kategorie zaburzeń psychicznych. Klasyfikacja
międzynarodowa. Diagnoza wieloosiowa.
3-4 Zaburzenia psychosomatyczne
5-6 Zasady leczenia zaburzeń psychicznych
Ćwiczenia
1-3 Fizjoterapia zaburzeń psychoorganicznych (otępienia,
upośledzenia, powikłania okołoporodowe, zmiany
pourazowe, zespoły genetyczne, autyzm
wczesnodziecięcy).
4-6 Fizjoterapia w chorobach psychicznych: w
przewlekłych stanach psychotycznych (schizofrenia,
zaburzenia urojeniowe) i w nawrotowych
zaburzeniach afektywnych.
7-9 Fizjoterapia w zakłóceniach psychicznych
(postresowych, lękowych, behawioralnych
zaburzeniach czynności fizjologicznych).
10-11 Fizjoterapia w stanach psychosomatycznych.
12-13 Fizjoterapia u pacjentów długotrwale
hospitalizowanych (rezydentów, pensjonariuszy
zakładów opiekuńczo-leczniczych, domów pomocy
społecznej, osób z głębokimi stopniami
niepełnosprawności) .
14-15 Integracja metod terapii. Rola fizjoterapia w usuwaniu
niekorzystnych skutków części metod leczenia
psychiatrycznego.
Literatura zalecana
1 Bilikiewicz A, Pużyński S, Rybakowski J, Wciórka J (red.).
Psychiatria. Urban i Partner, Wrocław, tomy I-III, 2002-2004.
2 Grzesiuk L. Psychoterapia. PWN, Warszawa, 1994.
3 Klimkowski M, Herzyk A. Neuropsychologia. UMCS,
Lublin, 1994.
4 Kratochvil S. Podstawy psychoterapii. Zysk i S-ka, Poznań,
2002.
5 Pużyński S (red.). Leksykon psychiatrii. PZWL, Warszawa,
1993.
6 Rosenhan DL, Seligmann MEP. Psychopatologia. Polskie
Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa, tomy I-II, 1994.
7 Taylor D, Paton C, Kerwin R. Przewodnik
psychofarmakoterapii. Łoza B (red. polska). Via Medica,
Gdańsk, 2005.
PSYCHIATRII DZIECIĘCEJ
Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego
ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa, tel. 621-16-45, 522-74-80
Kierownik: prof. ndzw. dr hab. Tomasz Wolańczyk
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr med. Anita Bryńska
-
-
Tematy wykładów:
1. Rozwój psychiczny (poznawczy, emocjonalny) i społeczny dziecka. Rodzina jako system,
fazy rozwoju rodziny, adaptacja rodziny do choroby przewlekłej. Wpływ choroby
przewlekłej na rozwój dziecka, jego rodziców i rodzeństwa. Kryzys diagnozy.
2. Zaburzenia psychiczne i problemy psychospołeczne dzieci z uszkodzeniem OUN:
mózgowe porażenie dziecięce, przepuklina rdzeniowa, następstwa urazy głowy. Zaburzenia
psychiczne i problemy psychospołeczne dzieci z chorobami układu oddechowego: astma
oskrzelowa, mukowiscydoza.
3. Hospitalizacja - wczesne i odległe następstwa hospitalizacji, zapobieganie niekorzystnym
następstwom leczenia szpitalnego. Dziecko chore terminalnie i umierające – pomoc
dziecku i rodzice. Fazy procesu żałoby.
Tematy ćwiczeń:
I tydzień:
1. Upośledzenie umysłowe: przyczyny, objawy, specyfika pracy z dzieckiem upośledzonym
umysłowo
2. Całościowe zaburzenia rozwoju (spektrum zaburzeń autystycznych)
3. Zaburzenia neurorozwojowe (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi,
specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych, zespół niezgrabności ruchowej)
4. Zaburzenia somatyzacyjne i przebiegające pod postacią somatyczną (zespoły histeryczne,
konwersyjne)
5. Zaburzenia odżywiania: anoreksja, bulimia, otyłość psychogenna
II tydzień:
1. Zaburzenia kontroli nad zwieraczami: moczenie i zanieczyszczanie, Metody treningu
behawioralnego
2. Metody komunikowania informacji o chorobie przewlekłej, poradnictwo, zachęcanie do
współpracy, przezwyciężanie oporu i zespołu wypalania u dziecka i jego rodziny
3. Proces niesienia pomocy. Strategie rozwiązywania problemów: ustanawianie celów,
planowanie działań, realizacja planów, ocena skuteczności wprowadzania zmian
4. Zaburzenia depresyjne i próby samobójcze u dzieci i młodzieży
5. Schizofrenia wczesnodziecięca i wieku dojrzewania
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Ćwiczenia odbywają się w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego A.M. w Warszawie, ul.
Marszałkowska 24, klatka „B”, VI piętro, zgodnie z planem podanym przez Dziekanat dla
poszczególnych grup studenckich.
Obowiązuje biały fartuch i obuwie na zmianę!
FORMA ZAKOŃCZENIA PRZEDMIOTU:
Zajęcia zalicza się na podstawie obecności na ćwiczeniach, które są obowiązkowe.
Student zobowiązany jest przygotować się do każdego zajęcia na podstawie podanej
literatury.
Piśmiennictwo obowiązkowe:
1. Komender J.: Wybrane zagadnienia z psychiatrii (skrypt) A.M., Warszawa, 1998
2. Goldman R., Scott S. (red. Rabe-Jabłońska J.): Psychiatria dzieci i młodzieży.
Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław, 2000
3. Namysłowska I. (red.): Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa, 2004
4. Wolańczyk T., Komender J.: Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci.
Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2005
GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE
Katedra i Klinika Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej
Kierownik: Prof. dr hab. Jerzy Stelmachów
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr hab. n med. Krzysztof Cendrowski
-
-
CEL NAUCZANIA I ZAKRES PRZEDMIOTU:
1. Opanowanie przez studentów podstawowych wiadomości z zakresu położnictwa i
ginekologii
2. Zapoznanie studentów z możliwościami zastosowania fizjoterapii w praktyce
położniczej i ginekologicznej
3. Praktyczne wdrażanie i prowadzenie zajęć fizjoterapeutycznych w położnictwie i
ginekologii
TEMATYKA WYKŁADÓW:
I. POŁOŻNICTWO
1. Anatomia narządów płciowych. Miednica kobieca (budowa, wymiary, typy, mięśnie kanału
rodnego, dno miednicy, wymiary)
2. Ciąża
-
diagnostyka
-
fizjologia ciąży ( metody monitorowania płodu)
3. Patologia ciąży (poronienia, poród przedwczesny, cukrzyca, gestoza, cholestaza, konflikt
serologiczny, niedokrwistość, ciąża przenoszona)
4. Ciąża mnoga. Krwawienia w ciąży- przedwczesne odklejenie łożyska, łożysko przodujące
5. Poród fizjologiczny (rozpoznanie porodu, okresy porodu)
6. Poród nieprawidłowy (położenie miednicowe, ułożenia odgięciowe, asynklityzm, wysokie
proste i niskie poprzeczne stanie główki).
Operacje położnicze (nacięcie krocza, kleszcze
położnicze, próżniociąg, cięcie cesarskie)
7.
Połóg
-
fizjologia (gojenie ran, zwijanie macicy, laktacja)
-
patologia połogu (zap.sutka, zm.zakrzepowe)
II. GINEKOLOGIA
1. Fizjologia cyklu płciowego. Zaburzenia miesiączkowania.
2. Antykoncepcja. Niepłodność.
3. Zapalenia narządu płciowego
4. Wady narządu płciowego. Zaburzenia statyki narządu płciowego i nietrzymanie moczu
5. Menopauza (osteoporoza). Hormonalna terapia zastępcza.
6. Nowotwory narządu płciowego.
7. Techniki operacyjne w ginekologii.
8. Problematyka kobiet niepełnosprawnych w położnictwie i ginekologii
-
Antykoncepcja
-
Zachodzenie w ciążę
-
Poród
Hormonalna terapia zastępcza
-
TEMATYKA ĆWICZEŃ:
ZASTOSOWANIE FIZJOTERAPII (FT) w POŁOŻNICTWIE
I.
1. FT. przedporodowa (Szkoła Rodzenia, profilaktyka bólów dolnego kręgosłupa)
2. FT. poporodowa (profilaktyka nietrzymania moczu i stolca, leczenie bdk)
3. FT. w powikłaniach po c.cesarskim i nacięciu krocza
4. FT. w zaburzeniach laktacji ( stany zapalne, trudności w odpływaniu pokarmu)
II. ZASTOSOWANIE FIZJOTERAPII w GINEKOLOGII
1. FT. pooperacyjna (uruchamianie pacjentek, ćwiczenia oddechowe, oklepywanie,
masaże, profilaktyka zakrzepicy)
2. FT. w powikłaniach pooperacyjnych (nacieki zapalne, trudno gojące się rany,
zakrzepica, odleżyny, po operacjach onkologicznych (obrzęki limfatyczne - r.sromu,
r.szyjki macicy, r.sutka)
3. FT. w nietrzymaniu moczu (nietrzymaniu stolca)
- przedoperacyjna
- pooperacyjna
- leczenie zachowawcze
4. FT. w zaburzeniach statyki narządu płciowego
5. FT. w zaburzeniach okresu przekwitania
6. FT. w profilaktyce i leczeniu osteoporozy
7. FT. w niepłodności
8. FT. w zapaleniach narządu płciowego
III. ZAPOZNANIE SIĘ Z RÓŻNYMI TECHNIKAMI FIZJOTERAPII
STOSOWANYMI W PRAKTYCE POŁOŻNICZEJ I GINEKOLOGICZNEJ
1. ćwiczenia( suche, wodne)
2. stymulacja (elektrostymulacja)
3. stożki dopochwowe
4. biofeedback
5. inne metody fizykoterapii
-
laseroterapia
-
prądy diodynamiczne
-
prądy interferencyjne
-
jonoforezy
-
ultradźwięki
-
magnetoterapia
-
hydroterapia (masaż podwodny)
6. masaż
-
klasyczny
IV. ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z ROLĄ REHABILITACJI PSYCHOLOGICZNEJ
(PSYCHOTERAPII) W POŁOŻNICTWIE I GINEKOLOGII
1.
Psychozy poporodowe
2.
Depresje w okresie pomenopauzalnym
3.
Depresje na innym tle (m.in.nietrzymanie moczu)
METODYKA I ORGANIZACJA ZAJĘĆ ROK III (V semestr)
Wykłady z zakresu Położnictwa i Ginekologii w ramach TEORII FIZJOTERAPII
KLINICZNEJ: łącznie 8 godzin wykładowych
Ćwiczenia w ramach FIZJOTERAPII W PRAKTYCE KLINICZNEJ z zastosowania
fizjoterapii w praktyce położniczej i ginekologicznej oraz ćwiczenia w ramach PRAKTYKI
KLINICZNEJ -praktyczne zajęcia fizjoterapeutyczne z pacjentkami- indywidualne i grupowe
- łącznie 30 godzin ćwiczeń Katedra i Klinika Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii
Onkologicznej ul.Kondratowicza 8, pawilon E)
ZALICZENIE
Warunkiem zaliczenia III-go roku (semestr V) jest:
-
obecność na wykładach i ćwiczeniach
-
aktywne uczestniczenie w zajęciach fizjoterapii
-
zaliczenie po zakończeniu cyklu wykładów
PIŚMIENNICTWO OBOWIĄZUJĄCE
*POŁOŻNICTWO I GINEKOLOGIA podręcznik dla studentów pod redakcją Tadeusza
Pisarskiego
*GINEKOLOGIA podręcznik dla położnych, pielęgniarek i fizjoterapeutów pod
redakcją Tomasza Opali
CHIRURGII
II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej
ul. Stępińska 18, 00-739 Warszawa, tel. 841-15-92
Kierownik: prof. dr hab. n med. Jerzy Polański
-
-
Cel nauczania: W czasie zajęć z chirurgii studenci mają możliwość zapoznania się z
podstawowymi chorobami leczonymi chirurgicznie. Poznają ogólne wskazania i
przeciwwskazania do poszczególnych operacji, możliwe powikłania i rolę fizykoterapii w
procesie leczenia chorego w okresie przed i pooperacyjnym.
Zajęcia odbywają się przy łóżku chorego, co daje możliwość praktycznej nauki zasad
fizykoterapii chorych po różnych rodzajach operacji.
Studenci mają również możliwość zajmowania się chorymi w Zakładzie Rehabilitacji Szpitala
Czerniakowskiego, gdzie są prowadzone zabiegi usprawniania chorych po amputacjach, z
trudno gojącymi się ranami, obrzękiem chłonnym.
Wykłady
1. Rola fizjoterapii w zapobieganiu powikłaniom pooperacyjnym.
2. Rehabilitacja chorych po amputacjach kończyn w wyniku niedokrwienia. Metody
protezowania.
3. Rola fizjoterapeuty w klinice chirurgicznej.
4. Rola zabiegów fizykoterapeutycznych w leczeniu chorób chirurgicznych.
Ćwiczenia:
Rehabilitacja chorych w oddziale intensywnej opieki pooperacyjnej
Rola fizjoterapeuty w przygotowaniu chorego do rozległych operacji w obrębie jamy brzusznej
( resekcja wątroby, trzustki, jelita grubego)
Rehabilitacja chorych po operacjach tetnic szyjnych
Rehabilitacja chorych po operacjach tętniaka aorty brzusznej
Rehabilitacja chorych po operacjach aorty i tętnic biodrowych
Rehabilitacja chorych po operacjach obwodowego niedokrwienia kończyn dolnych
Rehabilitacja chorych ze stomią
Rehabilitacja chorych po amputacjach kończyn
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE
13.Fizjoterapia kliniczna w chorobach narządów wewnętrznych w
PNEUMUNOLOGII
Samodzielna Pracownia Rehabilitacji Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc
ul. Płocka 26, 01- 138 Warszawa, tel. 43-12-316
Kierownik: mgr Marek Kram
-
-
Tematy zajęć:
I.
Anatomia i fizjologia układu oddechowego.
II.
Wskazania do rehabilitacji pneumonologicznej /wg ERS i ATS/
1. Choroby obturacyjne
2. Choroby restrykcyjne
3. Inne
III.
Przeciwwskazania do rehabilitacji pneumonologicznej/wg ERS i ATS/
Szczegółowa analiza przeciwwskazań
IV.
Kwalifikacja chorych do fizjoterapii pneumonologicznej
1. Badanie podmiotowe /wywiad/
2. Badanie przedmiotowe /fizykalne/
3. Ocena objawów choroby /skale duszności: Borga, MRC, ATS, VAS/
4. Ocena wydolności fizycznej / 6’MWT, spirometria, gazometria/
5. Badanie siły mięśniowej przy użyciu aparatu MICROFET II
V.
Elementy fizjoterapii pneumonologicznej
1.Toaleta drzewa oskrzelowego/ drenaż oskrzeli, oklepywanie, masaż wibracyjny
klatki piersiowej/
2. Aparaty do drenażu drzewa oskrzelowego
3.Ćwiczenia oddechowe
4.Trening mięśni oddechowych /przyrządy do treningu mięśni oddechowych/
5.Trening fizyczny
Rehabilitacja w wybranych chorobach układu oddechowego
VI.
1.Przewlekła obturacyjna choroba płuc /POCHP/
2.Rozstrzenie oskrzeli
3.Astma oskrzelowa
4.Mukowiscydoza u dorosłych
5.Wysiękowe zapalenie opłucnej
6.Odma opłucnowa samoistna i pourazowa
7.Fizjoterapia w chirurgii klatki piersiowej
8. Prezentacja radiologiczna /RTG, HRCT/
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po zakończeniu bloku ćwiczeń (VI sem.)
LARYNGOLOGII
Klinika Otolaryngologii i Rehabilitacji Oddziału Fizjoterapii II WL
Kajetany, ul. Mokra 17, 05-830 Nadarzyn
Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu
01-943 Warszawa, ul. Pstrowskiego 1, tel./fax 22-8355214
Kierownik Kliniki: dr hab. n med. Jarosław Wysocki
Cel przedmiotu: przegląd podstawowych schorzeń z uwzględnieniem patomechanizmu,
najważniejszej symptomatologii, leczenia i powikłań. Zarysowanie roli fizjoterapeuty w
leczeniu i wspomaganiu leczenia. Po zakończeniu podstawowego kursu student powinien: znać
i rozumieć fizjologiczne procesy zachodzące w ontogenezie, wpływające na zdolności
komunikacyjne człowieka; znać i rozumieć etiopatogenezę, symptomatologię i zasady leczenia
wybranych schorzeń z zakresu otorynolaryngologii; znać rolę fizjoterapeuty w procesie
leczniczym tych schorzeń, a w zakresie szczegółowym umieć skierować do odpowiedniego
specjalisty.
Wymiar godzin: 28 (8 w + 20 ćw.)
Termin realizacji: studia licencjackie, III rok, semestr letni
Forma realizacji: wykłady, ćwiczenia
Czas realizacji ćwiczeń: 830-1330
Miejsce realizacji ćwiczeń:
1. Poniedziałki, wtorki, czwartki, piątki Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu
01-943 Warszawa, ul. Zgr. AK „Kampinos” 1
2. środy: Klinika Otorynolaryngologii i Rehabilitacji II Wydziału Lekarskiego AM w
Warszawie, Kajetany, 05-830 Nadarzyn, ul. Mokra 17. Bezpłatny transport studentów
zapewnia Klinika z terenu Instytutu (ul. Zgr. AK „Kampinos” 1) o godz. 7,30.
Zasady zaliczania: zaliczenie na podstawie obecności i aktywności
Wykłady
Celem wykładów jest stworzenie podbudowy teoretycznej dla metod diagnostycznych i
leczniczych w otorynolaryngologii. Na wykładach zostaną omówione najważniejsze schorzenia
narządu słuchu i równowagi, narządu mowy, nosa i zatok przynosowych, prowadzące do
konkretnych zaburzeń.
Tematyka wykładów
1. Otorynolaryngologia
jako
specjalność
lekarska.
Cele
i
zadania.
Badanie
otorynolaryngologiczne. Nowoczesne metody diagnostyczne w otorynolaryngologii.
2. Choroby narządu słuchu.
3. Choroby narządu równowagi.
4. Choroby nosa i zatok przynosowych.
5. Choroby gardła i krtani
6. Powikłania w otorynolaryngologii
7. Urazy w otorynolaryngologii. Przypadki nagłe.
8. Podstawy rehabilitacji zaburzeń słuchu, mowy i równowagi.
Ćwiczenia
Celem ćwiczeń jest prezentacja możliwości diagnostycznych i terapeutycznych
w otorynolaryngologii, ze szczególnym uwzględnieniem zasad prowadzenia rehabilitacji.
Zasadą jest niepowtarzanie, o ile to możliwe, treści wykładowych.
Tematyka ćwiczeń
1. Niedosłuch i głuchota. Badanie audiologiczne. Protezowanie chorego z niedosłuchem.
Leczenie operacyjne i zachowawcze. Rehabilitacja chorego z niedosłuchem.
Prezentacja badania laryngologicznego. Choroby nerwu twarzowego. Fizjoterapia w
obwodowym porażeniu nerwu twarzowego.
2. Szumy uszne i nadwrażliwość na dźwięki. Wywiad i badanie chorego z szumem
usznym i nadwrażliwością na dźwięki. Metody rehabilitacji stosowane w tych
przypadkach. Zaburzenia głosu i mowy. Wywiad i badanie chorego z zaburzeniami
głosu i mowy. Rehabilitacja w zaburzeniach głosu i mowy.
3. Możliwości współczesnego leczenia chirurgicznego w otorynolaryngologii. Prezentacja
operacji na żywo (transmisja z Bloku Operacyjnego).
4. Onkologia laryngologiczna. Rehabilitacja pacjenta po operacji laryngektomii, operacji
usunięcia układu chłonnego szyi i po operacji usunięcia ślinianek.
5. Zaburzenia równowagi i zawroty głowy. Wywiad i badanie chorego z zaburzeniami
równowagi i zawrotami głowy. Rehabilitacja w zaburzeniach równowagi i zawrotach
głowy.
ONKOLOGII
Zakład Rehabilitacji Centrum Onkologii
ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa tel. 546-25-86, fax 643-91-85
Kierownik: dr Hanna Tchórzewska specjalista II st. rehabilitacji ruchowej
-
-
Cel: zapoznanie studentów ze
specyfiką pracy z pacjentami onkologicznymi. Specyfika
ta dotyczy przede wszystkim stanu emocjonalnego pacjentów jak i osób zapoznających się
z chorobami nowotworowymi. Dlatego też duży nacisk kładzie się na zachowanie się
studentów, ich empatię i zaangażowanie w pracę z chorymi na nowotwory.
Studenci uczestniczą w zajęciach w roli obserwatorów, po omówieniu ćwiczeń zespołowych
przez magistra prowadzą je, zgodnie z przygotowanymi konspektami.
Indywidualna praca studenta z wybranymi przez rehabilitanta pacjentami
Program nauczania:
-
Onkologia w pigułce
-
Rehabilitacja w onkologii
-
zapoznanie studentów z organizacją pracy w Zakładzie Rehabilitacji
-
ćwiczenia w odciążeniu w typowych pozycjach z indywidualnymi modyfikacjami
-
nauka automasażu połączona z zaleceniami dotyczącymi dbałości i kończyny strony
operowanej, protezy, stanika itd.
-
ćwiczenia zespołowe w grupie instruktażowej
-
ćwiczenia zespołowe dla pacjentów z obrzękiem limfatycznym
-
zabiegi indywidualne z pacjentem:
o ćwiczenia czynno-bierne
o ćwiczenia czynne połączone z niewielką redresją (mastektomia i operacje
oszczędzające)
o po operacji Crile’a
o zmiany nowotworowe o różnym umiejscowieniu (np. guzy mózgu)
-
ćwiczenia indywidualne i zespołowe pacjentów z obrzękami kończyn dolnych
-
zapoznanie się z systematyką i metodyką prowadzenia drenażu limfatycznego
-
hydroterapia stosowana u pacjentów onkologicznych
-
fizykoterapia stosowana u pacjentów onkologicznych
DERMAOLOGII
Klinika Dermatologii i Wenerologii
Centrum Diagnostyki Leczenia Chorób Przenoszonych Drogą Płciową
ul. Koszykowa 82a, 02-008 Warszawa, tel. 502-13-13
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. Sławomir Majewski
Sprawy studenckie: dr n med. Iwona Rudnicka tel. 502-11-61
-
-
Zajęcia odbywają się w Klinice Dermatologii i Wenerologii Centrum Diagnostyki i Leczenia
Chorób Przenoszonych Drogą Płciową WUM.
W czasie 8 godzin wykładów i 20 godzin ćwiczeń studenci poznają najczęstsze schorzenia
dermatologiczne,
możliwości
zastosowania
fizjoterapii
w
chorobach
skóry
oraz
dermatologiczne przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.
W toku zajęć realizowane są tematy:
-
Budowa, funkcje skóry, symptomatologia chorób skóry (semiotyka).
-
Alergia skórna. Zasady pielęgnacji skóry. Skóra problemowa.
-
Choroby wirusowe i bakteryjne skóry.
-
Grzybice skóry i błon śluzowych.
-
Choroby pasożytnicze skóry.
-
Choroby związane z czynnikami środowiskowymi (UV, czynniki fizykalne, alergeny).
-
Łuszczyca.
-
Nowotwory skóry.
-
Choroby przenoszone drogą płciową.
-
Choroby skóry przebiegające z zajęciem narządu ruchu.
-
Choroby skóry przebiegające z zajęciem narządów wewnętrznych.
-
Choroby skóry przebiegające z zajęciem naczyń krwionośnych.
-
Światłolecznictwo – wskazania i przeciwwskazania.
-
Dermatologiczne wskazania i przeciwwskazania do zabiegów fizjoterapeutycznych.
testowe odbywa się po zakończeniu zajęć przez wszystkie grupy
CHIRURGII DZIECI
II Katedra i Klinika Kardiochirurgii i Chirurgii Ogólnej Dzieci
ul. Działdowska 1, 01-184 Warszawa
Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. Maciej Karolczak
Sprawy studenckie: dr n med. Barbara Motylewicz
-
seminarium (10 godz.)
-
Tematyka zajęć:
1. Fizjoterapia w chirurgii dziecięcej
2. Najczęstsze uszkodzenia układu kostno-stawowego u dzieci
3. Oparzenia wieku dziecięcego.
4. Zaburzenia stabilizacji kostno-mięśniowej po operacjach na klatce piersiowej
5. Gojenie się ran i terapia blizn
6. Dostępy brzuszne w typowych schorzeniach wieku dziecięcego
7. Dziecko z wada wrodzoną serca – prowadzenie przed i po operacji
GERIATRII
III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii
ul. Solec 93, 00 - 382 Warszawa, tel. /fax. (0-22) 625 – 46 - 43
Kierownik: prof. ndzw. dr hab. med. Artur Mamcarz
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: prof. ndzw. dr hab. med. Artur Mamcarz
Zajęcia z geriatrii dla studentów III roku studiów licencjackich odbywają się w semestrze
letnim i obejmują:
 Cykl wykładów (6 godziny) Ćwiczenia (30 godzin)
Tematyka wykładów i ćwiczeń obejmuje zagadnienia związane z procesem starzenia się
organizmu. W czasie cyklu zajęć omówione zostaną najczęstsze choroby „trzeciego wieku”
oraz specyfika fizjoterapii z pacjentami geriatrycznymi obciążonymi tymi chorobami.
Ćwiczenia prowadzone są przez specjalistów fizjoterapii i obejmują zajęcia praktyczne z
pacjentami. W ich trakcie studenci zostają przydzieleni do zespołów terapeutycznych
(lekarz, fizjoterapeuta i pielęgniarka). W ramach poszczególnych zespołów omówione zostają
poszczególne przypadki kliniczne z uwzględnieniem wywiadu, badania przedmiotowego i
wyników badań dodatkowych. Na podstawie zebranych informacji studenci planują i po
zatwierdzeniu przez opiekuna realizują indywidualnie ustalone programy rehabilitacji.
Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie obecności. Opuszczone zajęcia muszą być
odrobione z kolejną grupa studencką, jedynie w indywidualnych, usprawiedliwionych
przypadkach możliwe jest ich ustne lub pisemne (w formie konspektu z tematu zajęć)
zaliczenie.
MEDYCYNIE PALIATYWNEJ
Centrum Charytatywne Res Sacra Miser Zespół Niepublicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej
Caritas A.W.. ul. Krakowskie Przedmieście 62, 00-322 Warszawa
tel./fax (22) 826-56-04, tel. (22) 826-02-29
e-mail: [email protected]
Kierownik medyczny Zakładu: dr n. med. Barbara Kołakowska
Zajęcia odbywają się w semestrze zimowym i obejmują:
 Cykl wykładów (8 godzin) Ćwiczenia (20 godzin)
20.PSYCHIATRIA INTERDYSCYPLINARNA
Nazwa jednostki
prowadzącej zajęcia
Osoba odpowiedzialna
Łoza, Kierownik Kliniki,
[email protected]
Osoba prowadząca
Dr n.med. Iwona
Kontakt telefoniczny
(+48) 22-758-60-05
Kontakt e-mailowy
[email protected]; [email protected];
Mazurek, Adiunkt Kliniki, [email protected]
[email protected]
Kontakt WWW
www.tworki.eu
Dojazd-mapka
www.tworki.eu
Dojazd-czas
Miejsce zajęć
Klinika Psychiatrii, 05-802, Tworki-Pruszków,
ul.Partyzantów 2/4
Program zajęć jest realizowany w formie : 20 godz. ćwiczeń
Podstawy
Przedmiot ma służyć kształtowaniu zintegrowanego podejścia
przedmiotu
terapeutycznego u pacjentów z szerokiego spektrum zaburzeń
psychosomatycznych, u których współistnienie zaburzeń psychicznych i
chorób somatycznych determinuje konieczność wdrożenia takiego
złożonego modelu leczenia.
Cele
Doskonalone będą umiejętności fizjoterapii w przypadkach chorób
nauczania
somatycznych współwystępujących z zaburzeniami psychicznymi.
Celem jest trening umiejętności fizjoterapeutycznych u pacjentów ze
złożonym, mieszanym obrazem klinicznym. Rehabilitacja tej grupy
pacjentów jest konieczna w szerokim zakresie zaburzeń i przypadków i
stanowi często podstawową metodę leczenia w ogóle. Ten dział
fizjoterapii ma szczególne, odrębne właściwości, a praktyczne
umiejętności tu nabyte mogą okazać się przydatne w obszarze całej
medycyny, poza klasycznie rozumianą psychiatrią.
Tematyka
szczegółowa
1 Depresje występują z reguły (2/3 przypadków) we współistnieniu z
pierwszoplanowymi objawami somatycznymi. Zależności te mogą mieć
charakter różnorodny, od pierwotnego charakteru choroby somatycznej,
jak w przypadku cukrzycy, poprzez nasilenie ciężkości współistniejących
objawów somatycznych (zwykle ich ilościowego „podwojenia”), jak w
bólach głowy, zespole niespokojnych nóg lub fibromialgii, aż do
występowania depresji „ukrytych” pod maską somatyczną. W każdym
przypadku dochodzi redukcji aktywności ruchowej, co wymaga
odpowiedniego programu fizjoterapii. Niezależnie od przyczyny, u
pacjentów z przewlekłą depresją dochodzi do narastającej, głębokiej,
wtórnej inwalidyzacji ruchowej, z poważnym ryzykiem powikłań
krążeniowych i metabolicznych. Jedynie systematyczne usprawnianie
może przerwać i odwrócić te procesy.
2 Praktycznie nieuniknione jest współistnienie zaburzeń emocji z ostrymi i
podostrymi zaburzeniami krążeniowymi, jak zawał serca czy udar
OUN. Zaburzenia lękowe i depresje w tych stanach mogą osiągać każde,
w tym i najgłębsze nasilenie, co sprawia, że pacjenci ci są nierzadko
hospitalizowani w oddziałach psychiatrycznych lub psychosomatycznych.
Obecność depresji istotnie hamuje zdolność do fizjoterapii. Zawał czy
udar są to ekstremalne stany, w których pierwotna niesprawność fizyczna
jest szybko pogłębiana przez sprzężone z nimi zwrotnie zaburzenia
psychiczne. O przeżyciu może decydować nastrój i napęd pacjentów, chęć
zgłoszenia na kolejną wizytę, chęć przyjmowania leków, itp.. Skuteczność
fizjoterapii w tych stanach jest nie mniejsza niż psychoterapii (badanie
ENRICHD).
3 Zaburzenia behawioralne związane z czynnościami fizjologicznymi.
Zaburzenia jedzenia, jak anoreksja i bulimia, mogą prowadzić do
głębokich przeobrażeń obrazu ciała tak, że konieczna się staje fachowa
rehabilitacja. Bardzo często pacjentki podejmują intensywne,
wyniszczające treningi w celu redukcji masy ciała. Racjonalizacja tych
działań, edukacja i kształtowanie właściwych wzorców ćwiczeń
fizycznych, sprzyja sukcesowi podstawowej terapii. Podobnie
nadużywanie substancji, kolidujące z podstawowym leczeniem, może
wymagać psychosomatycznego leczenia.
Konieczność zintegrowanych działań pojawia się ponadto w części
przypadków poporodowych, konsultacyjnych i w zaburzeniach snu (np.
bezdechu nocnym).
4 Pacjent umierający. Rehabilitacja w grupie pacjentów terminalnych (np.
onkologicznych, poudarowych, pozawałowych) przyjmuje szczególne
formy i jest konieczna. Na jej zakres oraz skuteczność wpływa
podstawowy stan emocjonalny. Uczestnictwo w ćwiczeniach jest zwykle
jedyną formą behawioralnej aktywności umierających pacjentów.
Literatura zalecana
1 Bilikiewicz A, Pużyński S, Rybakowski J, Wciórka J (red.). Psychiatria. Urban i
Partner, Wrocław, tomy I-III, 2002-2004.
2 Grzesiuk L. Psychoterapia. PWN, Warszawa, 1994.
3 Klimkowski M, Herzyk A. Neuropsychologia. UMCS, Lublin, 1994.
4 Kratochvil S. Podstawy psychoterapii. Zysk i S-ka, Poznań, 2002.
5 Pużyński S (red.). Leksykon psychiatrii. PZWL, Warszawa, 1993.
6 Rosenhan DL, Seligmann MEP. Psychopatologia. Polskie Towarzystwo
Psychologiczne, Warszawa, tomy I-II, 1994.
7 Taylor D, Paton C, Kerwin R. Przewodnik psychofarmakoterapii. Łoza B (red.
polska). Via Medica, Gdańsk, 2005.
21.TERAPIA MANUALNA
ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM
Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05
www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji
p.o. Kierownika Zakładu : dr n med. Dariusz Białoszewski
Kierownik zespołu nauczającego : dr n. med. Izabela Korabiewska
WYMIAR GODZIN PRZEDMIOTU:
III rok studiów pierwszego stopnia
Wykłady
- 6 godz.
Ćwiczenia - 40 godz.
CELE NAUCZANIA
Celem zajęć z terapii manualnej jest zapoznanie studentów z podstawami medycyny
manualnej oraz jej miejscem w procesie fizjoterapii. Studenci podczas ćwiczeń poznają metody
badania
manualnego,
techniki
zabiegowe
(z
uwzględnieniem
wskazań
i przeciwwskazań do ich stosowania) oraz zagrożenia, jakie niesie ze sobą ten rodzaj terapii.
Muszą wykazać się znajomością stosowania podstawowych zabiegów terapii manualnej oraz
włączeniem ich w proces rehabilitacji chorego.
RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW

Podstawy medycyny manualnej i jej miejsce w procesie fizjoterapii.
Rys historyczny. Przykłady różnych systemów i szkół terapii manualnej (Maigne,
Cyriax, Kaltenborn, Lewit, Dvorak, Hartman, Maitland). Wyjaśnienie pojęcia terapii
manualnej, chiropraktyki i technik osteopatycznych. Miejsce terapii manualnej
w ogólnym postępowaniu fizjoterapeutycznym. Rola i cele terapii manualnej
w diagnostyce i leczeniu. Związki terapii manualnej z innymi dyscyplinami naukowymi
– psychoterapią, psychologią.

Terapia manualna w modelu holistycznym w Polsce i na świecie.

Podstawowe metody terapii manualnej – zbieżności i różnice.
Rodzaje technik manualnych, ich charakterystyka, oddziaływanie na poszczególne
tkanki i układy. Podział na techniki stawowe, miękko tkankowe. Wyjaśnienie procesu
leczniczego w terapii manualnej. Ogólne zasady obowiązujące przy wykonywaniu
technik manualnych. Zasada bezbolesności i ruchu przeciwnego wg Maigne’a.

Zagrożenia terapii manualnej. Wskazania i przeciwwskazania do terapii manualnej.
Reakcje zabiegowe i pozabiegowe poszczególnych technik manualnych na aparat
ruchu i różne systemy regulacji czynności układów i tkanek ustroju. Pojęcie testu
kontrolnego w odniesieniu do bólu. Wprowadzenie do anatomii palpacyjnej.

Autoterapia i psychoedukacja (techniki wykorzystywane w terapii manualnej).
RAMOWA TEMATYKA ĆWICZEŃ

Techniki manualne tkanek miękkich

Podstawowe zasady technik manualnych i mobilizacje stawów kończyn.

Mobilizacje uciskowe punktów spustowych. Techniki odruchowego oddziaływania
w dysfunkcjach narządu ruchu.

Neuromechanika i neuromobilizacje w fizjoterapii.

Techniki stosowane w terapii manualnej w wybranych jednostkach chorobowych
(zespoły bólowe stawów hypomobilnych i hipermobilnych, zespoły bólowe tkanek
miękkich – nierównowaga statyczna i dynamiczna, zespół łuku atlasu, zespoły C6, C7,
C8, zespól bolesnego barku, zespól łokcia tenisisty, zespól łokcia golfisty, zespól
kanału nadgarstka, dorsalgia, zespoły bólowe części L/S kręgosłupa , zespoły
korzeniowe rzeczywiste i psudokorzeniowe, coxalgia, zespoły migrenowo –
wegetatywne).

Diagnozowanie i leczenie zespołów bólowych kręgosłupa i kończyn oparte
o znajomość wzorców bólowych i o analizę zachowania się bólu zarówno
w wywiadzie jak i w badaniu przedmiotowym ( metodą McKenziego).

Poizometryczna relaksacja mięśni (PIR).

Autoterapia i relaks.
OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA
Monitorowanie wyników nauczania odbywa się w kilku obszarach.
1. Ocena aktywności studentów podczas ćwiczeń.
2. Ocena umiejętności praktycznych studentów w zakresie czynności technicznych
i higienicznych związanych z terapią manualną dokonywana na każdych ćwiczeniach.
3. Zaliczenia praktyczne z ćwiczeń po każdym semestrze.
4. Zaliczenie końcowe z całości materiału na koniec VI semestru składające się z części
pisemnej lub ustnej oraz części praktycznej Zaliczenie odbywa się na jednym
z ostatnich zajęć.
Obowiązuje zaliczenie wszystkich zajęć.
Do każdego zaliczenia obowiązuje znajomość wiadomości przekazanych podczas
wykładów.
ZALECANE PODRĘCZNIKI
Podstawowe
1. Kaltenborn F. M.: Manualne mobilizacje stawów kończyn. Wydawnictwo Rolewski
1999.
2. Lewit K.: Leczenie manualne za burzeń czynności narządu ruchu. PZWL Warszawa
1984
3. Buckum K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawów i mięśni PZWL Warszawa 1998r.
Uzupełniające
1. Arkuszewski Z.: Podręcznik medycyny manualnej. Wydawnictwo Elipsa – Jaim 2001
2. Barker M. „Techniki manipulacyjne kręgosłupa. Studium z zakresu medycyny
ogólnej"; Springer – Verlag, 1995.
3. Butler D „Mobilisation of the nervous system” Churchill Livingstone, 1991.
4. Deyo R. A.: Bóle krzyża. Świat Nauki. Październik 1998 r.
5. Frisch H, Roex J.: Terapia manualna. PZWL Warszawa 2001.
6. Jorritsma W.: Anatomia na żywym człowieku. Wstęp do terapii manualnej.
Wydawnictwo medyczne Urban & Partner Wrocław 2004.
7. Słobodzian J., Rakowski A.: Terapia manualna w zespołach bólowych kręgosłupa
lędźwiowo - krzyżowego. Wyd. CTM Poznań 2001.
Zalecane czasopisma naukowe
1. Kwartalnik „Medycyna Manualna”
2. „ Fizjoterapia Polska”
3. „Postępy Rehabilitacji”
4. „ Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja”
5. „Medycyna Sportowa”
22.ZAOPATRZENIE ORTOPEDYCZNE
Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii
Wojewódzki Szpital Bródnowski SP ZOZ
p.o. Kierownika: dr n. med. Artur Stolarczyk
Program zajęć jest realizowany w formie - 15 godz. seminariów
23. PATOLOGIA OGÓLNA
Katedra i Zakład Patologii Ogólnej i Doświadczalnej
ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa ,
Kierownik: prof. dr hab. Sławomir Maśliński
Program zajęć jest realizowany w formie - 15 godz. seminariów
PRZEDMIOTY PODSTAWOWE
24. DEMOGRAFIA I EPIDEMIOLOGIA
ZAKŁAD EPIDEMIOLOGII INSTYTUTU MEDYCYNY SPOŁECZNEJ
02-007 Warszawa ul. Oczki 3, tel. 621 52 56, 629 02 43
p.o. Kierownik: dr n. med. Maria Mularczyk-Bal
Przyjęcia studentów: poniedziałek-piątek 10.00 – 12.00
Nauczanie przedmiotu obejmuje 30 godzin: (10 godzin wykładów i 20 godzin seminariów).
Zajęcia są zblokowane i trwają dwa tygodnie.
Program zajęć
Celem nauczania jest przekazanie słuchaczom informacji o aktualnej sytuacji demograficznej
społeczeństwa polskiego oraz jej wpływu na stan zdrowia. Istotnym wątkiem jest wyjaśnienie
pojęcia zdrowia zbiorowego, jego zasadniczych przejawów oraz sposobów poznawania przyczyn
chorób oraz ich zmian w czasie.
Tematy wykładów
1.
Sytuacja demograficzna Polski: ludność Polski, rozwój demograficzny (przyrost naturalny,
starzenie się populacji), prognozy demograficzne.
2.
Zdrowie – uwarunkowanie stanu zdrowia – styl życia, czynniki środowiskowe – ich
wpływ na zdrowie człowieka.
3.
Zagrożenia zdrowotne w XXI wieku wynikające ze starzenia się populacji.
4.
Definicja i rola epidemiologii w zdrowiu publicznym.
5.
Stan zdrowia społeczeństwa polskiego w porównaniu do stanu zdrowia społeczeństw
krajów Unii Europejskiej.
Tematy seminariów
1.
Wprowadzenie do epidemiologii. Podstawowe pojęcia i definicje. Pojęcie zdrowia i choroby.
2.
Diagnostyka zdrowia zbiorowego na podstawie danych o zachorowaniach, zgonach. Źródła
danych o stanie zdrowia ludności.
3.
Wybrane aspekty sytuacji demograficznej w Polsce. Prognozy demograficzne dla Polski.
4.
Rozwój demograficzny - przyrost naturalny, starzenie się populacji.
5.
Ocena stanu zdrowia ludności: mierniki pozytywne, negatywne: umieralność ogólna,
umieralność niemowląt, przyczyny zgonów.
6.
Rejestracja zgonów i ich przyczyny. Zasady orzecznictwa o przyczynach zgonów zgodnie z
zasadami
Międzynarodowej
Klasyfikacji
Chorób
i
Problemów
Zdrowotnych (ICD-10).
7.
Rodzaje badań epidemiologicznych. Badania opisowe. Badania przesiewowe i warunki ich
stosowania.
8.
Badania epidemiologiczne analityczne: retrospektywne, prospektywne, ryzyko względne,
ryzyko przypisane.
9.
Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych: rozpowszechnienie, wyniki zwalczania.
10. Rozpowszechnienie
chorób
przewlekłych:
sytuacja
epidemiologiczna
nowotworów,
czynniki ryzyka.
11. Rozpowszechnienie chorób przewlekłych: sytuacja epidemiologiczna chorób układu
krążenia, czynniki ryzyka.
Organizacja zajęć
Seminaria wymagają czynnego udziału studentów polegającego na dyskusji lub rozwiązywaniu
zadań zawartych w programie ćwiczeń. Obowiązuje obecność na wszystkich zajęciach. Zajęcia
kończą się kolokwium testowym, którego wyniki stanowią podstawę zaliczenia przedmiotu.
Zalecana literatura
1.
W. Jędrychowski: Epidemiologia, wprowadzenie i metody. PZWL. Warszawa 1999
2.
W. Jędrychowski: Podstawy epidemiologii: Metody badań oraz materiały ćwiczeniowe.
Wydaw. Uniw. Jagiellońskiego. Kraków, 2002.
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE w formie testu
25.ERGONOMIA
Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny Instytutu Medycyny Społecznej WUM
02-007 Warszawa, ul. Oczki 3
Sekretariat tel. 022 6215197
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. Longina Kłosiewicz-Latoszek
Odpowiedzialna za organizację procesu dydaktycznego: dr n. med. D. Szostak-Węgierek
CEL I PROGRAM NAUCZANIA
Zapoznanie studentów z czynnikami determinującymi obciążenie organizmu człowieka
pracą zawodową oraz ergonomicznym kształtowaniem stanowiska pracy.
TEMATY WYKŁADÓW
1. Zagrożenia zdrowotne na współczesnym stanowisku pracy.
2. Ergonomia jako nauka interdyscyplinarna. Działy ergonomii: koncepcyjna, korekcyjna,
ergonomia systemów. Ergonomia pracy, mieszkania, wyrobów.
3. Pojęcie ryzyka zawodowego i metody oceny. Ergonomia wybranych stanowisk pracy.
4. Ocena obciążenia człowieka pracą zawodową:
a/ obciążenie wysiłkiem fizycznym-metody oceny oraz sposoby zapobiegania, pozycja przy
pracy i jej wpływ na dysfunkcje, urazy i wypadki.
b/ obciążenia neuropsychiczne
c/ czynniki materialne środowiska pracy – szkodliwości fizyczne i chemiczne
d/ wpływ oświetlenia na warunki pracy
e/ czynniki związane z organizacją pracy – praca zmianowa
5. Ergonomia pracy fizjoterapeuty
6. System ochrony zdrowia osób pracujących. Profilaktyka.
7. Choroby zawodowe i parazawodowe.
8. Rola ergonomii w konstrukcji przestrzennej stanowiska pracy, w tym organizowanie
stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych.
Zaliczenie przedmiotu na podstawie obecności na wykładach.
PIŚMIENNICTWO
1. Augustyńska D., Pośniak M.: Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wydawnictwa
CIOP, Warszawa 2007
2. Jankowska A., Pośniak M.: Zespół chorego budynku. Ocena parametrów środowiska
pracy. Wydawnictwa CIOP. Warszawa 2007
3. Zawieska M.: Ryzyko zawodowe. Metodyczne podstawy oceny. Wydawnictwa CIOP.
Wydawnictwa CIOP, Warszawa 2007
4. Bilski B.: Higiena pracy dla fizjoterapeutów. Wybrane zagadnienia. Wydawnictwo
Naukowe AM im. K. Marcinkowskiego, Poznań 2005.
26.FILOZOFIA Z ELEMENTAMI FILOZOFII MEDYCYNY
Zakład Historii Medycyny i Filozofii
ul. Złota 7, 00-120 Warszawa, tel./ fax 827– 03– 07
Kierownik: prof. nadzw. dr hab. Marek Wichrowski
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr n med. Maria J. Turos
Program zajęć jest realizowany w formie:
-
Wykłady

Charakterystyka i obszary działalności filozoficznej

Słowo o historii filozofii

Filozoficzna koncepcja wiedzy naukowej

Człowiek w naukach filozoficznych

Pojęcie zdrowia i choroby w filozofii

Ciało versus umysł

Wolność i odpowiedzialność

Filozofia działania - terapii
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po V semestrze
Zalecana literatura
1. Kępiński – Poznanie chorego – różne wydania
2. Kępiński – Rytm życia – różne wydania
3. P. McInerney – Wstęp do filozofii „Zysk i Ska” [1998]
4. J. Tatoń – Filozofia w medycynie PZWL Warszawa [2003]
5. H. R. Wullf, S. A. Pedersen, R. Rosenberg – Filozofia medycyny PWN Warszawa [1993]
6. P. Zaborowski – Filozofia postępowania lekarskiego PZWL Warszawa [1990]
27.MEDYCYNA KATASTROF I ZAGROŻEŃ CYWILIZACYJNYCH
STUDIUM
MEDYCYNY KATASTROF
02-109 Warszawa
ul. Księcia Trojdena 2
tel. 572-05-36, 572-05-45 ; fax : 572-05-43
e-mail: [email protected]
Kierownik Zakładu: Ppłk lek. med. Witold Pawłowski
Wymiar wykładów i ćwiczeń:
14 godz. (wykłady – 6, seminaria – 8 )
Godziny przyjęć w sprawach studenckich:
wtorek i czwartek 12.00 – 14.00.
Miejsce odbywania zajęć:
Studium Medycyny Katastrof
02-109 Warszawa
ul. Księcia Trojdena 2
Cel nauczania i zakres przedmiotu:
Celem nauczania jest :
1.wprowadzenie studentów w zagadnienia podstawowych wyróżników medycyny katastrof i
zagrożeń cywilizacyjnych
2. zapoznanie studentów z:
- organizacja zabezpieczenia medycznego w katastrofach i zagrożeniach masowych;
- postępowaniem w stanach nagłego zagrożenia życia podczas katastrof oraz zdarzeń
masowych z uwzględnieniem segregacji poszkodowanych
3.przedstawienie zasad planowania i organizacji akcji ratunkowej na przykładzie wybranej
katastrofy ;
Tematy wykładów:

Medycyna Katastrof jako nauka. Podstawowe wyróżniki medycyny katastrof. Katalog
katastrof wg WHO. Katastrofy cywilizacyjne.

Bioterroryzm jako szczególny rodzaj katastrofy.

Wybrane
zagadnienia
międzynarodowego
prawa
humanitarnego.
Konwencje
Genewskie
Tematy ćwiczeń:

Podstawowe
aspekty
psychologii
katastrof.
Zasady
komunikowania
się
z
poszkodowanym w sytuacjach ekstremalnych np.: katastrof

Charakterystyka zagrożeń cywilizacyjnych.

Zasady segregacji medycznej. Triage.

Organizacja, kierowanie i prowadzenie akcji ratunkowej podczas wypadków masowych
i katastrof. Podejmowanie decyzji w sytuacji katastrofy-gra decyzyjna.
Zasady i metody oceny wyników:
-
Lista obecności sprawdzana jest codziennie na początku i na końcu zajęć.
-
Zaliczenie: kolokwium z oceną, odbywa się w ostatnim dniu zajęć
Literatura obowiązkowa:
1. Klukowski K.: „Medycyna wypadków w transporcie” PZWL Warszawa 2005
2. Kowalczyk M., Rump S., Kołaciński Z.: „Medycyna katastrof chemicznych” PZWL
Warszawa 2004
3. Latalski M., Majewski G.: „Medycyna Katastrof”, Lublin 2000
4. Zawadzki Andrzej: „Medycyna ratunkowa i katastrof”, PZWL Warszawa 2006
28.TRENING INTERPERSONALNY dla potrzeb fizjoterapii
ZAKŁAD REHABILITACJI Oddziału Fizjoterapii II Wydziału Lekarskiego WUM
Warszawa, ul Solec 57, 00-424 Warszawa, tel. 629 46 65, 822 80 05
www.wum.edu.pl/zakladrehabilitacji
p.o. Kierownika Zakładu : dr n med. Dariusz Białoszewski
Kierownik zespołu nauczającego : dr n. med. Monika Lewandowska
Wymiar godzin przedmiotu:
Wykłady – 10 godzin
Seminarium – 30 godzin
CELE NAUCZANIA
Celem nauczania jest teoretyczne zapoznanie studentów z podstawowymi teoriami
komunikacji interpersonalnej. Zdobycie przydatnych podczas dalszych studiów i w przyszłej
pracy praktycznych i podstawowych umiejętności dotyczących takich zagadnień jak:
nawiązywanie dobrego kontaktu i skuteczne porozumiewanie się; asertywne komunikowanie
się, udzielanie informacji zwrotnej, zadawanie pytań, umiejętności radzenia sobie
z sytuacjami trudnym.
RAMOWA TEMATYKA WYKŁADÓW

Wprowadzenie do podstawowych zagadnień komunikacji interpersonalnej

Komunikacja werbalna

Komunikacja niewerbalna

Bariery w komunikacji interpersonalnej

Tworzenie optymalnych warunków współpracy

Radzenie sobie w sytuacjach konfliktowych

Negocjacje

Wizerunek fizjoterapeuty.
RAMOWA TEMATYKA SEMINARIÓW

Kim jestem? - mocne i słabe strony – (rozpoznawanie i wyrażanie)

Otwarte wyrażanie uczuć - pozytywnych i negatywnych

Trening przyjmowania ocen od innych ludzi

Trening skutecznej komunikacji poprzez słowa - (komunikacja werbalna)

Trening skutecznej komunikacji poprzez język ciała - (komunikacja niewerbalna)

Wartości osobiste człowieka

Sposoby eliminowania zakłóceń w komunikacji

Sposoby zwiększania efektywności komunikacji interpersonalnej

Wypracowanie swojego indywidualnego sposobu autoprezentacji - (ekspresja głosu
i ciała).

Ocena własnych kompetencji interpersonalnych w zakresie asertywności
ORGANIZACJA ZAJĘĆ
Seminaria prowadzone są metodami aktywnymi w grupach 4-5 osobowych.
W części wstępnej zajęć studenci wprowadzani są w teoretyczne i praktyczne zagadnienia
dotyczące określonego seminarium przez nauczyciela prowadzącego zajęcia. W trakcie zajęć
seminaryjnych studenci doskonalą umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej
oraz
wypracowują
własny
indywidualny
sposób
prezentacji
i
autoprezentacji.
Zajęcia seminaryjne kończą się dyskusją moderowaną przez nauczyciela oraz wspólnym
wyciągnięciem wniosków końcowych.
OCENA WYNIKÓW NAUCZANIA
Monitorowanie wyników nauczania odbywa się na podstawie:
1. Oceny aktywności studentów podczas seminariów.
2. Kolokwium semestralnego (ustnego lub pisemnego) z tematyki poruszanej
na seminariach.
3. Przygotowaniu i realizacji prezentacji i wystąpienia publicznego.
Zaliczenie końcowe odbywa się na jednym z ostatnich zajęć seminaryjnych.
Obowiązuje znajomość wiadomości przekazanych podczas wykładów!
ZALECANE PODRĘCZNIKI
Podstawowe

Castanyer O. Jak docenić samego siebie. Asertywność jako wyraz zdrowej samooceny.
Kraków 2002

Filipiak M. Homo Communicans. Wprowadzenie do teorii masowego komunikowania.
Lublin 2004

Kępiński A. Poznanie chorego. Kraków 2002

Myerscough P. Ford M. Jak rozmawiać z pacjentem. Gdańsk 2002

Nęcki Z. Komunikacja niewerbalna. Kraków 2005

Thompson P. Sposoby komunikacji interpersonalnej. Poznań 1998
Uzupełniające

Aronson E., Człowiek istota społeczna. Warszawa 2001

Eicher J., Sztuka komunikowania się. Łódź 1995

Nęcki Z. Komunikacja międzyludzka. Kraków, 2006

Schulz F. von Thun. Sztuka rozmawiania 1. Analiza zaburzeń. Kraków 2007

Sikorski W. Gesty zamiast słów. Psychologia i trening komunikacji niewerbalnej.
Kraków 2007
Zalecane czasopisma naukowe
„Charaktery”,
„Edukacja i Dialog”,
„Edukacja Ustawiczna Dorosłych”,
„Studia Psychologiczne”, „Personel”.
29.METODOLOGIA BADAŃ NAUKOWYCH
Zakład Dydaktyki i Efektów Kształcenia
ul. Żwirki i Wigury 81, 02-091 Warszawa
p.o. Kierownika Pracowni: dr Henryk Rebandel
LICZBA GODZIN ZAJĘĆ
wykłady -
6 godz.
seminaria -
10 godz
TERMIN I FORMA ZALICZENIA ZAJĘĆ
na ostatnim zajęciu (seminarium), na podstawie wykonanych zadań oraz obecności
CEL NAUCZANIA :
Zapoznanie studentów z zasadami projektowania i prowadzenia prac badawczych o różnym
charakterze formalnym, ogólnymi zasadami opracowania wyników badań, zasadami pisania
publikacji naukowych oraz przygotowania prezentacji naukowych, zasadami korzystania z
literatury naukowej oraz innych źródeł informacji.
REGULAMIN ZAJĘĆ:
Studenci zobowiązani są do uczestniczenia w zajęciach zgodnie z podanym terminarzem i na
zasadach określonych w Regulaminie Studiów
TEMATYKA ZAJĘĆ
Przepisy i ogólne zasady funkcjonowania uczelni akademickiej, ustawa Prawo o szkolnictwie
wyższym, Statut uczelni, przepisy, terminarz i zasady postępowania podczas kończenia
studiów licencjackich,
Badania na człowieku - eksperyment kliniczny, przesiewowe badania ludzi, problemy
deontologiczne w odniesieniu do badań na materiale ludzkim, rola Komisji Bioetycznych;
Prezentacja ustna i plakat naukowy - rodzaje prezentacji, zasady ich przygotowania oraz
wygłaszania, zasady przygotowania materiałów ilustracyjnych, forma i ogólne zasady
projektowania plakatu naukowego, najczęściej popełniane błędy.
Badanie zjawisk przyrodniczych - cel poznania, , obserwacja i eksperyment, ogólne zasady
dokonywania pomiarów, powtarzalność i odtwarzalność wyników badań, przygotowanie
planu i protokołu eksperymentu, ogólne zasady zbierania danych;
Typy danych i metody ich pozyskiwania, układ zbieranego materiału, podstawy statystycznej
analizy danych;
Badania populacyjne i badania ankietowe - ogólne zasady konstrukcji kwestionariusza, zasady
zbierania danych, ograniczenia interpretacji wyników, popełniane błędy;
Praca licencjacka - układ i konstrukcja pracy licencjackiej, zasady techniczne pisania pracy;
Publikowanie - cel, miejsce i forma publikacji, układ i zasady konstrukcji pracy, zasady
opracowania dokumentacji wyników do zamieszczenia w publikacji, zasady cytowania prac
innych ludzi, prawa autorskie, problem i definicja plagiatu, błędy popełniane podczas pisania
prac;
LITERATURA ZALECANA:
Dusza J., Gortat G., Leśniewski A.;1998; Podstawy miernictwa ; Oficyna PW; (rozdz. 3 i 4).
Gondko R., Zgirski A., Adamska M.; 2001; Biostatystyka w zadaniach; Wydawnictwo
Uniwersytetu Łódzkiego; wydanie II.
Łomnicki A.; 2002; Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników; PWN; wydanie II.
Szewczyk K.; 1994; Etyka i deontologia lekarska; Kraków.
Ocena wyników nauczania: ZALICZENIE po V semestrze
PRAKTYKI
30.Praktyka w zakresie fizjoterapii klinicznej w ortopedii
Zakład Rehabilitacji Klinicznej Oddziału Fizjoterapii
Wojewódzki Szpital Bródnowski SP ZOZ
p.o. Kierownika: dr n. med. Artur Stolarczyk
Program zajęć jest realizowany w formie - 60godz. ćwiczeń (praktyki)
1. Praktyczne zastosowanie wiadomości nabytych podczas ćwiczeń
2. Omawianie zastosowanego leczenia i rehabilitacji wybranych przypadków klinicznych
z uwzględnieniem wywiadu, badania przedmiotowego, wyników badań dodatkowych
ze szczególnym uwzględnieniem badan obrazowych
3. Uczestniczenie i pomoc w prowadzeniu rehabilitacji u pacjentów znajdujących się w
Klinice
31.Praktyka w zakresie fizjoterapii klinicznej w kardiologii
Katedra i Klinika Kardiologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych
Kierownik: prof. dr hab. Mirosław Dłużniewski
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: dr Maciej Janiszewski
-
praktyki zawodowej (60 godz.)
Wiedzę zdobytą podczas wykładów i ćwiczeń studenci mogą wykorzystać podczas Praktyk
Zawodowych. W trakcie tych zajęć studenci zostają przydzieleni do zespołów klinicznych i
wraz z lekarzami i pielęgniarkami odpowiadają za prowadzenie chorych, planując i po
zatwierdzeniu przez opiekuna przeprowadzając zajęcia rehabilitacyjne.
Zaliczenie praktyk zawodowych odbywa się na podstawie obecności, potwierdzonych
podpisem asystentów na indywidualnej karcie zaliczeń, którą studenci otrzymują w pierwszym
dniu zajęć.
Zalecane materiały dydaktyczne:

Kompleksowa Rehabilitacja Kardiologiczna – Folia Cardiologica, 2004, tom 11;
suplement A (dostępna nieodpłatnie na stronie: www.fc.viamedica.pl

J. Bromboszcz, P. Dylewicz - Rehabilitacja kardiologiczna - stosowanie ćwiczeń
fizycznych, Elipsa-Jaim, Kraków 2005, wyd. 1

informacje z wykładów
32.Praktyka w zakresie fizjoterapii klinicznej w chorobach wewnętrznych
i geriatrii
III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii
ul. Solec 93, 00 - 382 Warszawa, tel. /fax. (0-22) 625 – 46 - 43
Kierownik: prof. ndzw. dr hab. med. Artur Mamcarz
Osoba odpowiedzialna za dydaktykę: prof. ndzw. dr hab. med. Artur Mamcarz
Zajęcia z przedmiotu dla studentów III roku studiów licencjackich odbywają się w semestrze
letnim i obejmują:
 Ćwiczenia (60 godzin)
Podczas zajęć studenci dowiedzą się jak wygląda specyfika fizjoterapii prowadzonej z
osobami w wieku starczym oraz pacjentami obciążonymi chorobami wewnętrznymi. W czasie
ćwiczeń przedstawiony będzie program kompleksowej rehabilitacji w poszczególnych
jednostkach chorobowych. Omówione zostaną przeciwwskazania do stosowania zabiegów
fizjoterapeutycznych u osób w wieku podeszłym.
Ćwiczenia prowadzone są przez specjalistów fizjoterapii i obejmują zajęcia praktyczne z
pacjentami. W ich trakcie studenci zostają przydzieleni do zespołów terapeutycznych
(lekarz, fizjoterapeuta i pielęgniarka). W ramach poszczególnych zespołów omówione zostają
poszczególne przypadki kliniczne z uwzględnieniem wywiadu, badania przedmiotowego i
wyników badań dodatkowych. Na podstawie zebranych informacji studenci planują i po
zatwierdzeniu przez opiekuna realizują indywidualnie ustalone programy rehabilitacji.
Zaliczenie zajęć odbywa się na podstawie obecności. Opuszczone zajęcia muszą być
odrobione z kolejną grupa studencką, jedynie w indywidualnych, usprawiedliwionych
przypadkach możliwe jest ich ustne lub pisemne (w formie konspektu z tematu zajęć)
zaliczenie.
33.Praktyka w zakresie fizjoterapii klinicznej w pediatrii
Klinice Kardiologii Wieku Dziecięcego i Pediatrii Ogólnej AM
Ul. Marszałkowska 24, 00-576 Warszawa
Tel. 629 83 17
Kierownik Kliniki: prof.nadzw. dr hab. Bożena Werner
Odpowiedzialna za dydaktykę: dr n. med. Małgorzata Gołąbek
Tel. 5227321, [email protected]
Liczba godzin zajęć
Praktyka zawodowa –60 godz.
Cel nauczania:
Doskonalenie umiejętności z zakresu pediatrii oraz praktycznej rehabilitacji dzieci.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
Obecność na wszystkich zajęciach. Opuszczone zajęcia muszą być odrobione z kolejną
grupa studencką, jedynie w indywidualnych, usprawiedliwionych przypadkach możliwe jest
ich ustne lub pisemne (w formie konspektu z tematu zajęć) zaliczenie. Aktywność na zajęciach
i wykazanie się wymaganą w programie wiedzą.
Praktyczne zaliczenie umiejętności z zakresu rehabilitacji dzieci- na ocenę.
34.Praktyka w zakresie fizjoterapii klinicznej w neurologii
Klinika Neurologii
ul. Cegłowska 80, 01-809 Warszawa, tel.
Kierownik: prof. ndzw. dr hab. Jan Kochanowski
Praktyka zawodowa –30 godz.
35.Praktyka w zakresie fizjoterapii klinicznej w psychiatrii
Nazwa jednostki
prowadzącej
zajęcia
Osoba
Łoza, Kierownik Kliniki, [email protected]
odpowiedzialna
Osoba
Dr n.med. Iwona
Mazurek, Adiunkt Kliniki, [email protected]
prowadząca
Kontakt
(+48) 22-758-60-05
telefoniczny
Kontakt e-
[email protected]; [email protected]; [email protected]
mailowy
Kontakt WWW
www.tworki.eu
Dojazd-mapka
www.tworki.eu
Dojazd-czas
Miejsce zajęć
Klinika Psychiatrii, 05-802, Tworki-Pruszków, ul.Partyzantów 2/4
Liczba godzin zajęć
Praktyka zawodowa – 50 godz. ćwiczeń
Podstawa
Przedmiot ma służyć rozwinięciu i doskonaleniu praktycznych
przedmiotu
umiejętności w ramach samodzielnie wykonywanej rehabilitacji
pacjentów psychiatrycznych.
Cele nauczania
Licencjat powinien osiągnąć przygotowanie do samodzielnej pracy z
osobami chorymi i niepełnosprawnymi, zarówno w przypadkach z
dominującym udziałem zaburzeń neuropsychicznych, jak i
zaburzeniami psychicznymi i/lub problemami psychologicznymi
towarzyszącymi innym stanom chorobowym. Student powinien
uzyskać zdolność do planowania, dostosowania się i kontrolowania
elementów terapii zaburzeń psychicznych w zakresie niezbędnym
do prowadzenia efektywnej fizjoterapii osób chorych lub
niepełnosprawnych.
Tematyka
szczegółowa
1
Opieka nad pacjentami z zaburzeniami psychoorganicznymi. U
osób tych podstawowe jednostki chorobowe zalicza się wprawdzie
do zaburzeń psychicznych (do Rozdziału F0 według klasyfikacji
ICD-10), ale równocześnie mają one charakter postępujących
chorób neurologicznych. W rezultacie tych stanów rozwija się
najczęściej nieodwracalna, głęboko inwalidyzująca niesprawność
psychofizyczna. Schorzenia te obejmują m.in. otępienia typu
alzheimerowskiego i naczyniowego, inne stany neurodegeneracyjne
czy zespoły amnestyczne.
2
Pacjentów, u których zaburzenia ujawniły się w wieku
rozwojowym (choroby genetyczne, powikłania ciąży i porodu,
upośledzenia umysłowe, stany autystyczne, inne). Dynamika
podstawowych procesów patologicznych jest z reguły tak duża, a
pułap indywidualnych możliwości rozwojowych ograniczony, że u
osób jeszcze względnie młodych rehabilitacja staje się często
niezbędna. Działania fizjoterapeutyczne komplikowane są przez
mnogość wad i chorób jakie z reguły towarzyszą zasadniczej
chorobie OUN.
3
W obrazie postępującej schizofrenii i psychoz zbliżonych
odnajdujemy cechy procesów neurorozwojowych i
neurodegeneracyjnych. M.in. w ich wyniku przewidywana długość
życia jest skrócona o 10-20 lat, a osoby w średnim wieku mogą
imitować obrazem klasycznych pacjentów otępiałych. Często
wymagają intensywnych działań rehabilitacyjnych.
Czynnikami pogarszającymi rokowanie i skłaniającymi do
nasilenia ćwiczeń rehabilitacyjnych jest przewlekłe stosowanie
starych postaci neuroleptyków, indukujących praktycznie u 100%
pacjentów jatrogenne zespoły parkinsonoidalne, nadmierną sedację
czy ortostatyczne spadki ciśnienia.
Kolejnym źródłem niesprawności psychofizycznej chorych
na schizofrenię jest sam model instytucjonalnej opieki, z
ekstensywnymi, wielomiesięcznymi lub nawet wieloletnimi
hospitalizacjami („instytucjonalizacja”, „hospitalizm”).
Przebywający w bezruchu pacjenci stają się wtórnie niesprawni i w
końcu niezdolni wręcz do fizycznego opuszczenia macierzystej
instytucji. Takie błędne koło dotyczy w szczególności zakładów
opiekuńczo-leczniczych, w których standardowa hospitalizacja
trwa 2 lata.
Kolejnym źródłem niesprawności chorych na schizofrenię
jest ich otyłość. Pacjent przewlekle hospitalizowany spożywa
przeciętnie podwojoną wartość kaloryczną, jaka byłaby dla niego
wskazana. Sprzyja temu również anaboliczny efekt niemal
wszystkich leków antypsychotycznych. Kwalifikowana fizjoterapia
mogłaby złagodzić te niekorzystne zjawiska.
4
Depresje mogą angażować pracę fizjoterapeutów z różnych
powodów. Część z depresji przebiega z głęboką redukcją
aktywności ruchowej, czy wręcz z katatonicznym bezruchem. W
stanach tych spotykane są nawet przypadki odleżyn. Wydaje się
jednak, że najgorsze fizjoterapeutycznie dla pacjentów są
przewlekłe, niemal subkliniczne postacie depresji. W ich przebiegu
chorzy całymi miesiącami funkcjonują w sytuacji zredukowanych
zasobów energii życiowej, niewielkiej motywacja do działań,
ograniczeń witalności, zaniku aktywności psychofizycznej. W
sytuacji błędnego koła tych mechanizmów, w końcu narasta ryzyko
powikłań krążeniowych i metabolicznych. Jedynie systematyczne
usprawnianie może przerwać i odwrócić te procesy.
Literatura
zalecana
1
Bilikiewicz A, Pużyński S, Rybakowski J, Wciórka J (red.). Psychiatria.
Urban i Partner, Wrocław, tomy I-III, 2002-2004.
2
Grzesiuk L. Psychoterapia. PWN, Warszawa, 1994.
3
Klimkowski M, Herzyk A. Neuropsychologia. UMCS, Lublin, 1994.
4
Kratochvil S. Podstawy psychoterapii. Zysk i S-ka, Poznań, 2002.
5
Pużyński S (red.). Leksykon psychiatrii. PZWL, Warszawa, 1993.
6
Rosenhan DL, Seligmann MEP. Psychopatologia. Polskie Towarzystwo
Psychologiczne, Warszawa, tomy I-II, 1994.
7
Taylor D, Paton C, Kerwin R. Przewodnik psychofarmakoterapii. Łoza
B (red. polska). Via Medica, Gdańsk, 2005.

spis treści

Transkrypt

Podobne dokumenty

zobacz