Wypadek komunikacyjny
Transkrypt
Wypadek komunikacyjny
PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA W WYPADKU KOMUNIKACYJNYM Ocena stanu poszkodowanych Umiejętność ratowania życia może przydać się każdemu z nas, jest również obowiązkiem z prawnego punktu widzenia. Po dotarciu do poszkodowanego należy ocenić jego stan: • czy jest przytomny: czy reaguje na głos, czy reaguje na dotyk, czy reaguje na ból • czy oddycha: czy klatka piersiowa rytmicznie się unosi, czy za pomocą przyłożenia ucha do jamy ustnej i nosa daje się wyczuć strumień wydychanego powietrza • czy ma zachowane tętno: kontroli dokonujemy na tętnicach szyjnych znajdujących się po obu stronach, powyżej krtani, w zagłębieniu pomiędzy krtanią a mięśniami szyi, używając drugiego, trzeciego i czwartego palca. Nie wolno badać tętna jednocześnie na obydwu tętnicach szyjnych. Pierwsza pomoc przedlekarska w wypadku komunikacyjnym polega na wykonaniu podstawowych czynności mających na celu ratowanie życia lub zdrowia osób poszkodowanych, przed przybyciem pogotowia ratunkowego i innych wyspecjalizowanych służb ratowniczych. Udzielając pierwszej pomocy pamiętaj o tym, aby postępować zgodnie z zasadą „po pierwsze nie szkodzić” , a także o swoim bezpieczeństwie. W trakcie pomocy zawsze istnieje ryzyko bezpośredniego kontaktu z płynami ustrojowymi, wydzielinami i wydalinami poszkodowanego, które mogą być źródłem zakażenia. Do niebezpiecznych chorób przenoszonych za ich pośrednictwem należą między innymi HIV i wirusowe zapalenie wątroby. Dlatego też podczas udzielania pierwszej pomocy ratownik powinien korzystać z lateksowych lub foliowych rękawiczek. Kontrola oddechu i tętna powinna trwać przynajmniej 5-10 sekund. W przypadku braku wyczuwalnego tętna i oddechu należy przystąpić do pełnej akcji reanimacyjnej. Poszkodowanemu z wyczuwalnym tętnem ale bez oddechu należy udrożnić drogi oddechowe i wykonać sztuczne oddychanie. Osobę nieprzytomną z zachowanym krążeniem i oddychaniem należy ułożyć w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej). Wypadek komunikacyjny Po zauważeniu wypadku drogowego, przed przybyciem profesjonalnych służb ratowniczych, zatrzymaj swój pojazd tak, aby nie powodował zagrożenia dla innych uczestników ruchu. Nie zapomnij o zabezpieczeniu go przed kradzieżą, włącz światła pozycyjne, a jeżeli potrzeba oświetl nim miejsce wypadku. Następnie należy dokonać bardziej szczegółowej oceny stanu poszkodowanego ze szczególnym uwzględnieniem takich zagadnień jak krwawienie, złamania, uraz kręgosłupa, oparzenia, wstrząs. Następnie powinieneś zasygnalizować innym uczestnikom ruchu drogowego fakt wypadku poprzez ustawienie trójkątów ostrzegawczych po obu stronach miejsca zdarzenia. Odległość umieszczenia znaków ostrzegawczych zależy od wielu czynników jak przebieg drogi, ukształtowanie terenu, pogoda i widoczność, a także rodzaju drogi, od 30-50 m poza terenem zabudowanym do 100 m na autostradzie lub na drodze szybkiego ruchu. Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu to nie ruszaj poszkodowanego! Jeśli to konieczne zabezpiecz pojazd przez przewróceniem się. Pamiętaj, że uszkodzony pojazd grozi zapaleniem bądź wybuchem, stąd obowiązuje absolutny zakaz palenia w jego pobliżu. Nie ściągaj klem z zacisków akumulatora gdyż powstała iskra może spowodować zapalenie i wybuch pojazdu. Samochody które się palą, w większości przypadków nie wybuchają tylko intensywnie się palą przez krótki czas. Aby zgasić płomienie pod maską samochodu uchyl (nie otwieraj) klapę, a następnie wprowadź całą zawartość gaśnicy. rys: ocena stanu poszkodowanego Wezwanie pomocy W każdym wypadku komunikacyjnym należy jak najszybciej wezwać Pogotowie Ratunkowe oraz ekipę ratowniczą, która wyposażona w odpowiednie przyrządy umożliwi dostęp do poszkodowanych we wraku samochodu. Po dostaniu się do wnętrza samochodu wyłącz zapłon i zabierz kluczyki, zaciągnij hamulec ręczny na biegu, włącz światła awaryjne. Teraz można przystąpić do udzielenia pomocy poszkodowanym. Telefony alarmowe: • 112 z telefonu komórkowego • 999 pogotowie ratunkowe • 997 policja • 998 straż pożarna Jeżeli sytuacja nie zagraża życiu (brak tętna, oddechu, pożar samochodu) to nie ruszaj poszkodowanego. Dyspozytorowi należy przekazać następujące informacje: Transportem poszkodowanych w wypadku i pomocą medyczną zajmie się wykwalifikowany personel medyczny. • dokładne miejsce wypadku • co się wydarzyło • kiedy doszło do wypadku • jaki jest stan poszkodowanych • jaki rodzaj pomocy został udzielony Jeżeli istnieje na przykład groźba wybuchu samochodu należy przetransportować poszkodowanych w bezpieczne miejsce. W pierwszej kolejności należy ewakuować osoby w ciężkim stanie. W celu dostania się do rannych może zaistnieć potrzeba wyłamania przedniego fotela i przecięcia pasów bezpieczeństwa. Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki! Poczekaj na ewentualne pytania dyspozytora. 1 Resuscytacja otwarte usta do rozchylonych ust ratowanego i robi wydech usta-nos: jedna ręka przytrzymuje żuchwę zamykając szczelnie usta ratowanego, ratujący szeroko otwartymi ustami obejmuje szczelnie nos ratowanego i wydycha powietrze z płuc. Dzięki akcji resuscytacyjnej zwiększamy szansę przeżycia poszkodowanego do czasu przybycia wyspecjalizowanego personelu medycznego. Częstość oddychania powinna wynosić około 10-12 wydechów na minutę. Powietrze należy wydychać spokojnie, następnie wycofać swoją głowę od ratowanego obserwując ruchy klatki piersiowej. W przypadku zatrzymania oddychania i krążenia bardzo liczy się czas i natychmiastowe rozpoczęcie odpowiednich czynności. Do resuscytacji należą: udrożnienie dróg oddechowych, sztuczne oddychanie oraz zewnętrzny masaż serca. Zewnętrzny masaż serca Najpierw trzeba ułożyć poszkodowanego na płaskim, twardym podłożu. Następnie ułożyć jeden nadgarstek na jednej trzeciej dolnej mostka. Drugi nadgarstek układamy na pierwszym splatając bądź unosząc palce obu rąk, aby nie spowodować dodatkowych obrażeń żeber. Wykonujemy ucisk na głębokość 3-5 cm, używając ciężaru swojego tułowia wyprostowanymi ramionami z barkami pionowo nad mostkiem. Następna faza rozluźnienia polega na zdjęciu ciężaru z mostka bez odrywania nadgarstka z miejsca ucisku, dzięki czemu klatka piersiowa wraca do pozycji wyjściowej. Częstość uciskania mostka powinna wynosić w miarę możliwości 80-100 uciśnięć na minutę. W trakcie pełnej akcji reanimacyjnej na każde dwa wdechy powinno przypadać 30 uciśnięć mostka. Oddech i tętno powinno się kontrolować po każdych 4 cyklach. Objawami wskazującymi na skuteczność resuscytacji są: • zaróżowienie się skóry • powrót akcji serca • zwężenie uprzednio rozszerzonych źrenic • powrót spontanicznego oddechu Akcję resuscytacyjną należy kontynuować do czasu przybycia personelu ratowniczego lub do momentu odzyskania przez ratowanego czynności życiowych. W trakcie prowadzenia zewnętrznego masażu serca może dojść do złamań żeber i mostka, co nie jest powodem do przerwania resuscytacji resuscytacji. Opisany schemat resuscytacji dotyczy osób dorosłych. Rys: Resuscytacja Sztuczne oddychanie Najpierw należy udrożnić drogi oddechowe poprzez usunięcie ewentualnych ciał obcych, protez zębowych, wymiocin lub pokarmu z jamy ustnej. Następnie należy wykonać odchylenie do tyłu głowy poszkodowanego. Jedną rękę układamy na czole i ostrożnie odchylamy głowę do tyłu jednocześnie pociągając drugą ręką podbródek ku górze. Aby zachować tę pozycję należy podłożyć poduszkę lub zwinięty koc pod barki. Rys: Zewnętrzny masaż serca Krwotoki Do krwotoku dochodzi na skutek przerwania ściany naczynia. Utrata krwi powyżej 1,5 litra stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Krwotoki dzielimy na: • wewnętrzne gdy utrata krwi następuje do tkanek i jam ciała • zewnętrzne gdy krew wydostaje się na zewnątrz Objawami krwotoku są: • osłabienie • bladość skóry • przyspieszenie tętna • spadek ciśnienia tętniczego krwi Rys: Sztuczne oddychanie Przy podejrzeniu uszkodzenia kręgosłupa szyjnego w wypadku komunikacyjnym należy zrezygnować z odchylenia głowy! Pierwsza pomoc przy krwotoku zewnętrznym polega na ułożeniu poszkodowanego w pozycji przeciwwstrząsowej, a jeśli krwawienie pochodzi z kończyny uniesieniu jej powyżej poziomu serca, a następnie zastosowaniu opatrunku uciskowego na miejsce krwawienia. Istnieją dwie metody sztucznego oddychania: usta-usta: jedna ręka oparta o czoło za pomocą kciuka o palca wskazującego szczelnie zaciska nos, ratujący przyciska swe szeroko 2 Wstrząs Złamania Złamania polegają na przerwaniu ciągłości tkanki kostnej. Wstrząs jest stanem, w którym dochodzi do wielonarządowych zmian powstałych na skutek przedłużającego się upośledzenia przepływu, czyli perfuzji krwi w łożysku naczyń włosowatych i niedotlenienia tkanek. Złamania dzielimy na: • zamknięte gdy skóra wokół złamanej kości jest nienaruszona • otwarte gdy dochodzi do rozerwania skóry a kość może zostać narażona na zanieczyszczenia z zewnątrz Objawami wstrząsu są: • silne uczucie osłabienia • niepokój • bladość skóry • zimne poty • przyspieszony i płytki oddech • przyspieszone, słabo wyczuwalne tętno • utrata przytomności Objawami złamania mogą być: • ból, obrzęk i zasinienie nasilające się przy uciśnięciu lub próbie poruszenia kończyną • trudności w poruszaniu uszkodzoną kończyną • deformacja kształtu kończyny W przypadku złamań otwartych widoczne odłamy kostne Poszkodowanego należy ułożyć w pozycji antywstrząsowej. Polega ona na ułożeniu poszkodowanego na wznak i uniesieniu nóg nad poziom głowy na wysokość około 30-40 cm. Gdy poszkodowany jest nieprzytomny należy go ułożyć w pozycji bezpiecznej. Pierwsza pomoc w przypadku złamań polega na: • unieruchomieniu miejsca złamania wraz z przynajmniej dwoma sąsiednimi stawami (poniżej i powyżej miejsca złamania) • zatamowaniu krwawienia w przypadku złamań otwartych Uwaga, pozycji antywstrząsowej nie wolno stosować przy podejrzeniu urazu kręgosłupa! Uraz kręgosłupa Pozycja bezpieczna Uraz kręgosłupa należy do najbardziej niebezpiecznych obrażeń, w wyniku którego może dojść do uszkodzenia rdzenia kręgowego a w jego następstwie do porażenia kończyn a nawet śmierci. Pozycja bezpieczna czyli boczna ustalona jest stosowana w celu zabezpieczenia nieprzytomnego poszkodowanego z zachowanymi czynnościami życiowymi (oddychania i krążenie) do czasu przybycia lekarza. Uraz kręgosłupa należy podejrzewać gdy występuje: • brak lub osłabienie czucia dotyku • porażenie lub niedowład kończyn • promieniujący ból od kręgosłupa Aby ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej: • zegnij bliższą nogę w stawie kolanowym, wsuwając jej stopę pod kolano drugiej nogi • bliższą rękę ułóż wzdłuż ciała poszkodowanego wsuwając dłoń pod pośladek, częścią grzbietową ku górze • drugą rękę zegnij w stawie łokciowym i połóż na piersi poszkodowanego, tak aby dłoń spoczywała pomiędzy szyją a barkiem strony przeciwnej • przewróć poszkodowanego na swoją stronę jedną ręką ciągnąc za biodro, a drugą asekurując za głowę • kończynę górną, którą uprzednio włożyłeś pod pośladek wyciągnij za ramię do tyłu • odchyl głowę poszkodowanego do tyłu i zabezpiecz ją drugą ręką • nie zapomnij o konieczności kontrolowania czynności życiowych poszkodowanego Pamiętaj aby nie przemieszczać poszkodowanego z samochodu, chyba że istnieje bezpośrednie zagrożenie życia. Należy wówczas ułożyć chorego na siebie z zastosowaniem wyciągu na szyję trzymając za brodę, co powinno zabezpieczyć kręgosłup szyjny. Pozostawiając poszkodowanego w samochodzie należy pamiętać o udrożnieniu dróg oddechowych, jednak bez odginania głowy do tyłu, ze względu na możliwość uszkodzenia rdzenia kręgowego. Oparzenia Oparzenie polega na uszkodzeniu skóry i tkanek pod nią leżących na skutek działania wysokiej temperatury, substancji chemicznych, a także prądu elektrycznego i promieniowania jonizującego. Wyróżniamy trzy stopnie oparzeń: • stopień I zaczerwienienie skóry, obrzęk i uczucie pieczenia • stopień II na zaczerwienionej i obrzękniętej skórze pojawiają się pęcherze wypełnione płynem surowiczym, towarzyszy ostry ból • stopień III dochodzi do martwicy skóry na całej jej grubości, z towarzyszącym uszkodzeniem głębiej położonych tkanek jak tkanka podskórna, mięśnie i ścięgna. Krańcową formą oparzenia III stopnia jest zwęglenie tkanek. Pierwsza pomoc w oparzeniach polega na schładzaniu czystą, zimną wodą miejsca oparzenia przez okres 15-20 minut. Jeżeli odzież przylgnęła do ciała nie wolno jej odrywać. Następnie ranę osłania się jałowym opatrunkiem, nie może on jednak wywierać ucisku na miejsce oparzenia. Rys: Pozycja bezpieczna 3 Zanim zaczniesz ratować problemach zdrowotnych - alergiach lub chorobach wymagających specjalnego postępowania - ewentualnie bransoletki lub wisiorka, które by o tym informowały. • Najpierw ostrożnie zbadaj ofiarę. Należy ocenić jego miejsce pod kątem bezpieczeństwa dla siebie i chorego. Również ze względu bezpieczeństwa do leżącej ofiary podchodź od strony głowy. • Nie zabieraj ze sobą dokumentów poszkodowanego. Przekaż je lub lepiej wskaż gdzie leżą osobie upoważnionej (rodzina, policja). • Sprawdź jego reakcję. Spytaj się „Co się stało?”, jeśli nie odpowie - uszczypnij go pod nosem. Meldunek o wypadku powinien zawierać następujące dane (dotyczy wszystkich numerów ratunkowych): • Sprawdź czy język, wydzieliny lub jakieś obce ciało nie blokuje dróg oddechowych ofiary? Jeśli drogi oddechowe nie są drożne, oczyść je. Delikatnie odchyl jego głowę do tyłu często ten ruch przywraca normalny oddech. • CO? - rodzaj wypadku (np. zderzenie się samochodów), • GDZIE? - miejsce wypadku, • ILE? - liczba poszkodowanych, • JAK? - stan poszkodowanych, • CO ROBISZ? - informacja o udzielonej dotychczasowo pomocy, • KIM JESTEŚ? - dane personalne osoby wzywającej pomoc • Czy ranny oddycha? Jeśli nie, zastosuj sztuczne oddychanie. • Czy ma tętno? Jeśli nie ma, serce nie pracuje. Zastosuj reanimację. • Czy ma krwotok? Jeśli jest, staraj się go zatamować. Pamiętaj!!! Nigdy nie odkładaj pierwszy słuchawki !!! Jeżeli jest co najmniej dwóch ratujących, jeden z nich udaje się po pomoc, zaraz po stwierdzeniu, że poszkodowany nie oddycha. Gdy na miejscu wypadku jest jeden ratujący, a poszkodowany jest osobą dorosłą, która nie oddycha, należy natychmiast wezwać pomoc (najpierw wzywasz pomoc, a następnie reanimujesz, gdyż masaż serca może przedłużyć się do kilkudziesięciu minut), ostateczna decyzja zależy od dostępu środków łączności ze służbami ratowniczymi. • Pamiętaj o zapewnieniu sobie bezpieczeństwa, sam nie możesz stwarzać sobie stanu zagrożenia W przypadku prawdopodobieństwa utraty przytomności w wyniku braku oddechu, oraz gdy poszkodowanym jest niemowlę lub dziecko ratujący powinien przez około 1 minutę wykonywać zabiegi przywracające podstawowe czynności życiowe (oddech, praca serca). Jeśli jesteś sam, chwilę czasu na wezwanie pogotowia będziesz miał po wykonaniu pierwszych 4 serii reanimacji. • Ustaw trójkąty ostrzegawcze lub światła w odpowiedniej odległości (wg kodeksu ruchu drogowego) od miejsca wypadku z obu stron. W niektórych przypadkach można bezpiecznie zmieniać położenie ciała rannego. Gdy jednak ofiara ma poważne obrażenia szyi lub pleców, nie wolno jej ruszać - chyba że ratujemy ją przed pożarem, wybuchem itp. • Bezzwłocznie, jeśli jest potrzeba, przystąp do reanimacji i opatrz obrażenia zagrażające życiu lub wyglądające niebezpiecznie. Jeśli to możliwe, zajmij się poszkodowanymi nie zmieniając ich pozycji (wyjątek - reanimacja). • Sprawdź, czy ofiara nie ma uszkodzonego kręgosłupa. U ofiar wypadków samochodowych zawsze musisz podejrzewać uszkodzenie kręgosłupa. • Wstępnie zawsze zakładaj, że nastąpiło uszkodzenie kręgów szyjnych. Podtrzymuj rękami głowę i szyję ofiary, tak aby mogła ona swobodnie oddychać. • Jeśli wymiotował - a masz pewność, że nie uszkodził kręgosłupa - ułóż go na boku w pozycji bocznej ustalonej, by się nie udusił. W celu wyjęcia poszkodowanego z pojazdu należy: • Zaparkuj przed miejscem zdarzenia celem zabezpieczenia miejsca i kierując koła w stronę pobocza, włącz światła awaryjne. • Wyłącz zapłon we wszystkich uszkodzonych pojazdach. • stanąć z tyłu poszkodowanego, • włożyć ręcę pod jego pachy, • jedną ręką przytrzymać brodę poszkodowanego, • lekko naciągnąć wzdłuż osi ciała (nie na boki), • położyć jego głowę między swoim barkiem a głową, przez cały czas utrzymując ją w tej ustabilizowanej pozycji, • drugą ręką chwycić za przedramię, • Okryj go kocami lub płaszczami, by nie tracił ciepła. • Jeśli to konieczne, rozetnij ubranie. Nie zdzieraj ubrania z poparzonych miejsc, chyba że wciąż się tli. • Uspokój ofiarę i sam zachowaj spokój. To pozwoli rannemu opanować strach, dzięki czemu nie wpadnie w panikę. • Nie podawaj płynów osobie nieprzytomnej lub półprzytomnej, jak też osobie skarżącej się na ból brzucha ( obrażenia narządów wewnętrznych ). w takiej pozycji wyciągamy z samochodu. Uwaga! Stopy, szczególnie u kierowcy, mogą być zaklinowane przez pedały hamulca i sprzęgła. W takim przypadku w pierwszej kolejności delikatnie odblokowujemy nogi lekko zginając je w kolanach. • Nie próbuj jej cucić, poklepując bądź potrząsając nią, ponieważ osoba taka po dojściu do siebie w pierwszym odruchu może spróbować ci oddać. Po wydobyciu z pojazdu należy kontynuować stabilizację głowy i szyi równocześnie udrożniając drogi oddechowe. • Wśród rzeczy ofiary poszukaj informacji o szczególnych jej 4 Wykorzystano materiały: www.ratownictwo.win.pl, www.autocentrum.pl • Zajmij się w pierwszej kolejności tymi, których życie jest zagrożone.