KARTA KURSU

KARTA KURSU
Nazwa
Restytucja zagrożonych gatunków zwierząt i roślin
Nazwa w j. ang.
Reinforcement of endangered species of animals and plants
Kod
Punktacja ECTS*
3
Zespół dydaktyczny
Koordynator
dr hab. Beata Barabasz-Krasny (część
botaniczna)
dr hab. Beata Barabasz-Krasny
dr Dorota Merta (część zoologiczna)
dr Dorota Merta
dr Lidia Orłowska
Opis kursu (cele kształcenia)
Poznanie głównych kategorii zagrożenia gatunków oraz kryteriów kwalifikujących. Ochrona ex situ, rola
ogrodów botanicznych i zoologicznych w ochronie gatunkowej. Cele, zasady oraz metody prowadzenia
programów restytucji w kontekście utraty różnorodności gatunkowej: etapy procedury ochronnej dla
istniejących jeszcze populacji zagrożonych roślin i zwierząt oraz warunki dopuszczania gatunków do
restytucji w parkach narodowych i rezerwatach przyrody; rola monitoringu.
Warunki wstępne
Wiedza
Umiejętności
Kursy
Wiedza podstawowa z systematyki zwierząt i roślin: cechy diagnostyczne dla rodzin,
ważniejsi przedstawiciele oraz ich występowanie; podstawowe pojęcia z zakresu
ekologii i ochrony przyrody.
Umiejętność rozpoznawania krajowych gatunków zwierząt i roślin, zwłaszcza
objętych ochroną prawną. Posługiwanie się literaturą przedmiotu.
Zoologia, Botanika, Ochrona przyrody, Ekologia
Efekty kształcenia
Efekt kształcenia dla kursu
Wiedza
Odniesienie do efektów
kierunkowych
W01 - Ma świadomość znaczenia zagrożeń globalnej
różnorodności gatunkowej
K_W10, K_W13,
K_W17, K_W19
W02 - Zna kategorie zagrożenia gatunków oraz kryteria
kwalifikacji gatunków do głównych kategorii
K_W02,
W03 - Zna różnicę pomiędzy pojęciem rzadkości i
zagrożenia w ochronie gatunków
K_W19
W04 - Definiuje, na czym polega ochrona ex situ roślin i
zwierząt, wie kiedy jest konieczna
K_W10, K_W17
W05 - Zna zasady i etapy prowadzenia programów
reintrodukcji oraz ich główne bariery
K_W02, K_W10,
K_W17, K_W19, K_W20
1
Odniesienie do efektów
kierunkowych
Efekt kształcenia dla kursu
Umiejętności
U01 - Umiejętnie korzysta z dostępnych źródeł informacji
w celu opracowania danego zagadnienia
K_U10, K_U19, K_U20,
K_U25
U02 - Planuje badania terenowe, dotyczące
monitorowania gatunków zagrożonych
K_U05, K_U12, K_U18,
K_U24
U03 - Posługuje się specjalistyczną terminologią
K_U11, K_U19
Odniesienie do efektów
kierunkowych
Efekt kształcenia dla kursu
Kompetencje
społeczne
K01 - Świadomie stosuje zasady bioetyki, wykazuje
wrażliwość na potrzeby zwierząt
K_K01, K_K14
K02 - Dostrzega, na czym polega rzetelność w
prowadzeniu programów badawczo-wdrożeniowych
K_K01, K_K05, K_K13
K03 - Posługuje się argumentami na rzecz
zrównoważonej gospodarki zasobami przyrodniczymi
K_K03, K_K09, K_K13
K04 - Pracuje w grupie i sprawnie organizuje pracę w
określonym zakresie, nawiązuje poprawne relacje z
członkami grupy
K_K08, K_K10
Organizacja
Forma zajęć
Ćwiczenia w grupach
Wykład
(W)
A
Liczba godzin
10
K
15
L
S
P
E
10
Opis metod prowadzenia zajęć
Wykłady - obejmują zagadnienia z zakresu głównych kategorii zagrożenia gatunków oraz kryteriów
kwalifikujących; ochrony ex situ, roli ogrodów botanicznych i zoologicznych w ochronie gatunkowej; celów,
zasad oraz metod prowadzenia programów restytucji: etapów procedury ochronnej dla istniejących jeszcze
populacji zagrożonych zwierząt i roślin oraz warunków dopuszczania gatunków do restytucji w parkach
narodowych i rezerwatach przyrody; roli monitoringu
Ćwiczenia laboratoryjne i zajęcia terenowe - są rozwinięciem i ilustracją do zagadnień omawianych na
wykładach. Studenci mają okazję zapoznać się z przykładami udanych i nieudanych programów
reintrodukcji roślin i zwierząt; problematyką reintrodukcji gatunków zagrożonych w parkach narodowych na
przykładzie Ojcowskiego Parku Narodowego a także Ośrodka hodowli i restytucji populacji głuszca Lasów
Państwowych w Nadleśnictwie Wisła
2
Egzamin
pisemny
Kolokwium
zaliczeniowe
Egzamin ustny
Praca pisemna
(esej)
Referat
Udział w
dyskusji
Projekt
grupowy
Projekt
indywidualny
Praca
laboratoryjna
Zajęcia
terenowe
Ćwiczenia w
szkole
Gry
dydaktyczne
E – learning
Formy sprawdzania efektów kształcenia
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
W01
W02
W03
W04
W05
U01
U02
U03
K01
K02
K03
K04
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
Kryteria oceny
Wykłady i ćwiczenia – zaliczenie w formie testu - 60% poprawnych
odpowiedzi - ocena pozytywna
Uwagi
Treści merytoryczne (wykaz tematów)
1. Zmiany liczby gatunków w historii biosfery; znaczenie globalnej różnorodności gatunkowej oraz jej
zagrożenia.
2. Gatunki pospolite i gatunki rzadkie; szacowanie i kategoryzacja zagrożenia gatunków.
3. Kryteria wyboru procedur i technik ochrony gatunków rzadkich.
4. Czynna ochrona małych populacji - najmniejsza populacja żywotna (MVP). Efekt założyciela.
5. Ochrona ex situ roślin i zwierząt, rola ogrodów zoologicznych i botanicznych w ochronie gatunków
zagrożonych.
6. Reintrodukcja gatunków – definicje, cele, zasady oraz główne bariery. Translokacja i zasilanie
populacji. Zalety i wady prowadzenia zamkniętych hodowli zwierząt pod kątem reintrodukcji.
7. Warunki dopuszczania gatunków do restytucji w parkach narodowych i rezerwatach przyrody.
8. Rola monitoringu reintrodukowanych gatunków.
9. Wybrane przykłady udanych i nieudanych programów reintrodukcji roślin i zwierząt.
Wykaz literatury podstawowej

Andrzejewski, R., Weigle, A. (red.) 2003. Różnorodność biologiczna Polski. Narodowa Fundacja
Ochrony Środowiska. Warszawa.

Biderman A.W., Wiśniowski B. (red.) 1993. Utrzymanie i restytucja ginących gatunków roślin i
zwierząt w Parkach Narodowych i Rezerwatach Przyrody. Prądnik, Prace i Mat. Muz. im. W.
3
Szafera. Ojcowski Park Narodowy. Ojców.

Klasa, A. 1991. Gatunki introdukowane do Ojcowskiego Parku Narodowego w ostatnim XX-leciu.
Chrońmy Przyr. Ojcz. 47,1/2:19-27.

Pawlaczyk, P., Jermaczek, A. 2008. Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Wyd. IV. Wydawnictwo
Klubu Przyrodników. Świebodzin.
[http://www.zerios.uw.edu.pl/info/kicop/poradnik_lokalnej_ochrony_przyrody.pdf]

Pullin, A.S. 2007. Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa.

Weiner, J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.
Wykaz literatury uzupełniającej

Ewen, J.G., P. Armstrong, K.A. Parker and P.J. Seddon. 2012. Reintroduction biology – integrating
science and management. Wiley-Blackwell. Blackwell Publishing Ltd.

IUCN. 1998. Guidelines for Re-introductions. Prepared by the SSC Re-introduction Specialist
Group. Approved by the 41st Meeting of the IUCN Council, Gland Switzerland, May 1995. IUCN,
Gland, Switzerland and Cambridge, UK.

Medwecka-Kornaś, A. 1994. Ochrona flory i roślinności na obszarach leśnych: stan i zadania.
Ochr. Przyr. 51:3-21.

Perzanowski, K. 1992. Zadania i metody czynnej ochrony zwierząt. In: Olaczek R., Tomiałojć L.
(red.) Czynna ochrona zwierząt. KOP PAN i PWN, Warszawa.

Tomiałojć, L. 1992. Obawy związane z rozmnażaniem dzikich zwierząt w niewoli jako metodą
ochrony gatunków. In: Olaczek R., Tomiałojć L. (red.). Czynna ochrona zwierząt. KOP PAN i PWN,
Warszawa: 43-65.

Zarzycki, K., Wojewoda, W., Heinrich, Z. (red.) 1992. Lista roślin zagrożonych w Polsce. Inst.
Botaniki im W. Szafera, Kraków
Bilans godzinowy zgodny z CNPS (Całkowity Nakład Pracy Studenta)
Ilość godzin w kontakcie z
prowadzącymi
Ilość godzin pracy studenta
bez kontaktu z
prowadzącymi
Wykład
10
Konwersatorium (ćwiczenia, laboratorium itd.)
10
Pozostałe godziny kontaktu studenta z prowadzącym
15
Lektura w ramach przygotowania do zajęć
10
Przygotowanie krótkiej pracy pisemnej lub referatu po
zapoznaniu się z niezbędną literaturą przedmiotu
10
Przygotowanie projektu lub prezentacji na podany temat
(praca w grupie)
5
Przygotowanie do zaliczenia
15
Ogółem bilans czasu pracy
75
Ilość punktów ECTS w zależności od przyjętego przelicznika
3
4