26-28

INFORMATOR
26
PÓ KA Z DVD
Koala über alles
Za moich studenckich czasów mia em koleg!, który stawia wszystkim za wzór
filozofi! "ycia misia koala. Ów czo owy przedstawiciel ziemskiej fauny spija sok
eukaliptusa, po czym spada na ziemi! i le"y, póki nie wytrze#wieje. Wtedy wspina si!
na kolejne drzewo, i tak dalej. Jak si! okaza o ostatnio – s$ te" inni ludzie, którym
koala potrafi zaimponowa%.
Przejd#my jednak najpierw do filmu Dziewi tki (The Nines) Johna Augusta,
scenarzysty zwi$zanego najbardziej z Timem Burtonem (Du!a ryba, Gnij ca panna
m"oda, Charlie i fabryka czekolady). Jego debiut re"yserski w d ugim metra"u
przypomina jednak raczej Lyncha ni" Burtona. Fabu a jest mocno tajemnicza
i porz$dnie zagmatwana, cho% (w przeciwie&stwie do dzie Lyncha) w trakcie rozwoju
akcji dowiadujemy si! coraz wi!cej. Nie oznacza to jednak, "e wszystko staje si! jasne
– otoczka tajemniczo'ci ma si! równie dobrze na pocz$tku, jak i na ko&cu filmu,
dostarczaj$c widzowi ca y czas sporo frajdy.
Ca o'% z o"ona jest z trzech historii dziej$cych si! w trzech zaz!biaj$cych si!
– a wi!c nie do ko&ca równoleg ych – rzeczywisto'ciach, z trójk$ g ównych postaci
obsadzonych w trzech ró"nych rolach ka"da. Symbolizuje to pocz$tek filmu, w którym
g ówny bohater splata sznureczek z kilku zielonych nitek, aby obwi$za% go sobie wokó
przegubu (patrz plakat poni"ej). W jednej z ostatnich scen zdejmuje go, lecz co si!
wtedy dzieje – nie zdradz!. Co interesuj$ce: nitek tych jest sze'%, a nie dziewi!%, wi!c
jedna potrójna posta% wkr!ci a si! na gap!.
W pierwszej historii Gary, popularny aktor telewizyjny, zostaje umieszczony
w areszcie domowym po tym, jak spala niechc$cy w asny dom. Jego obecne miejsce
odosobnienia nale"y do Gavina, scenarzysty telewizyjnego z drugiej historii, kr!c$cego
pilota serialu Knowing w Toronto. (wiat serialu to trzecia historia, a jego bohater,
Gabriel, jest znanym twórc$ gier sieciowych. Te postaci to w a'nie wspomniane wy"ej
trzy ró"ne wcielenia g ównego bohatera, grane przez jednego aktora, Ryana
Reynoldsa. W ka"dym z nich towarzysz$ mu dwie kobiety: klawisz / aktorka / "ona
(Melissa McCarthy) oraz s$siadka / producent / nieznajoma (Hope Davis), b!d$ca
wspomnianym powy"ej gapowiczem.
Oprócz oczywistych powi$za& te historie splataj$ si! jeszcze w inny sposób. Otó"
po powrocie Gavina z Toronto obaj z Garym zajmuj$ ten sam dom, nie widz$c si!
wzajemnie (z jednym wyj$tkiem), za to niekiedy s ysz$c, obaj wi!c uznaj$, "e dom
jest nawiedzony. Ten jeden raz, kiedy na siebie wpadaj$, aby zaraz znów znikn$%
w swoich rzeczywisto'ciach, tylko wzmaga to wra"enie. Jeszcze dziwniejszy jest
moment, gdy bohaterki serialu Knowing ("ona i córka Gabriela) ogl$daj$ na swojej
kamerze fragment pierwszej historii, a mianowicie rozmow! Gary’ego ze swoim
klawiszem Margaret, pierwszym wcieleniem "ony Gabriela, Mary. Z kolei jego córka,
Noelle, ukazuje si! Gary’emu w pierwszej cz!'ci filmu – i oczywiste jest, "e ona go
zna, a on j$ widzi po raz pierwszy. Ca y czas zreszt$ zauwa"amy, "e wiele postaci
filmu jest du"o lepiej zorientowanych w tym, co si! dzieje, ni" jego g ówny, potrójny
bohater.
Przejd#my teraz do tytu owych dziewi$tek. Siedz$cy w areszcie domowym Gary
wci$" natyka si! na t! liczb! – w og oszeniach prasowych, rzutach ko'%mi, s ownych
komunikatach. Ma tak"e w mieszkaniu czerwon$ karteczk! z napisem Look for the
NINES. Margaret twierdzi, "e to pod'wiadomo'% przypomina mu, kim naprawd! jest
GKF # 264
27
– a mianowicie Dziewi$tk$. Dziewi$tk$ z amnezj$, podobnie jak jego pozosta e dwie
mutacje. Dalej rozmówczyni wyjawia mu, co nast!puje:
Jeste# wielowymiarowym bytem o niemal niesko$czonej mocy. Cia"o, w którym
przebywasz, to jedno z twoich wciele$. Twój awatar. (…) Z ciekawo#ci zst pi"e# na
#wiat, który stworzy"e#. Jedn my#l mo!esz go zniszczy%. Uwa!aj, nie my#l o tym.
Masz w r&ku wszystkie atuty. Ludzie modl si& do ciebie, !eby# o nich nie zapomnia".
I dalej: Wszyscy jeste#my tam, gdzie powinni#my by%. Poza tob .
Czy wi!c nasz bohater jest Bogiem? Niezupe nie, bo Bóg jest Dziesi$tk$, za' Gary
/ Gavin / Gabriel jest bogiem przez ma e b, czy te" mo"e prawie bogiem. Recenzent
FilmWeb odebra to jako przeno'ni!: aktor stwarza jedn$ posta%, scenarzysta wiele,
a twórca gry sieciowej ca y wirtualny 'wiat, w którym jest bogiem, bo zna wszystkie
kody. Oczywi'cie, z pewno'ci$ tak jest. Patrz$c jednak z pozycji sf – mo"na bez trudu
potraktowa% te historie dos ownie. Co wi!cej: nie jest to przecie" nowy pomys .
Czyta em swego czasu opowiadanie, w którym Bóg (Dziesi$tka) wcieli si! w cz owieka
i zapomnia , kim jest, ku zgryzocie niebian. Wszyscy pami!tamy te" faceta w bia ym
garniturze z trylogii Matrix. W tej wi!c (najprostszej) interpretacji bohater filmu
Dziewi tki by by graczem z wy!szego poziomu (co te" ju" by o wielokrotnie
wa kowane, np. w filmie Trzynaste pi&tro, 1999). Graczem, którego przyjaciele (te"
Dziewi$tki) chcieliby zabra% ze sob$ do domu. W trzeciej cz!'ci Sierra mówi do niego:
Jeste# uzale!niony od tej planety i jej mieszka$ców. Bez trudu stworzy"e#
wszech#wiat. Najpierw nie zagl da"e# tu cz&sto. Zerkn "e# na neandertalczyków,
poprzesuwa"e# kontynenty. Potem si& wci gn "e#. Zacz "e# tworzy% bohaterów.
Niewolników, królów, mesjaszów. Gra"e# bez przerwy. (…) Zapomnia"e#, kim jeste#.
Nic tu nie jest prawdziwe. Nie mogli#my wyrwa% ci& si" . To twój wszech#wiat i twoje
zasady. Dlatego pokazali#my ci, jak z"y jest ten projekt.
Wró%my jeszcze na zako&czenie do Margaret i jej opisu rzeczywisto'ci. Zdradza
ona naszemu bohaterowi, "e ludzie to Siódemki, a ma py s$ Szóstkami. Kim zatem s$
Ósemki? Otó" okazuje si!, "e s$ nimi misie koala, bo maj$ zdolno'ci telepatyczne
i kontroluj$ pogod!.
Jak prze kn$% tak$ informacj!? Albo re"yser, tak jak mój kolega ze studiów, uleg
fascynacji tym niefrasobliwym gatunkiem, albo ca y film jest totaln$ zgryw$, co by oby
kolejn$, trzeci$ ju", interpretacj$ Dziewi tek. Dylemat w sam raz na pierwszego
kwietnia. A mo"e oznacza on po prostu, "e jestem troch! uprzedzony do misiów koala?
Andrzej Prószy$ski
P. S. W a'ciwym debiutem re"yserskim Johna Augusta by krótkometra"owy film
God (1998), oceniony na FilmWeb jednog o'nie (tzn. g osem jednej osoby) jako
bardzo dobry (8,0). Bohaterka filmu rozmawia codziennie z Bogiem, i to ca kiem
dos ownie, przez telefon. Interesuj$ca ci$g o'% problematyki, czy" nie? W dodatku t!
posta%, imieniem Margaret, gra Melissa McCarthy, zupe nie tak samo jak w pierwszej
cz!'ci Dziewi tek. Wiadomo, "e rol! Margaret/Melissy/Mary re"yser napisa specjalnie
dla niej i "e s$ rówie'nikami (ur. w
sierpniu 1970, oboje na zdj!ciu). W
drugiej cz!'ci filmu Melissa gra sam$
siebie, a scenarzysta Gavin to alter
ego Augusta (por. zdj!cie i 'rodkow$
cz!'% plakatu poni"ej). Jak czwarta
historia, prawda?
28
INFORMATOR
Dziewi tki (The Nines), 2007
ocena FilmWeb: 6,3/10, IMDb: 6,6/10
scenariusz i re"yseria: John August
muzyka: Alex Wurman
zdj!cia: Nancy Schreiber
gatunek: dramat, thriller, sf
czas trwania: 95 minut
dystrybucja DVD: ITI Home Video
nominacja do Saturna (2008) –
– najlepsze wydanie DVD
w polskiej edycji: tylko zwiastun!
Obsada:
Ryan Reynolds (Gary/Gavin/Gabriel – na plakacie od lewej do prawej)
Melissa McCarthy (Margaret/Melissa/Mary)
Hope Davis (Sarah/Susan/Sierra)
Elle Fanning (Noelle, córka Gabriela)
Cytat: Brak mi p!pka …Kto go nie ma, jest nienarodzony… Zastanawiam si!, czy
"yj!… A je'li jestem Bogiem?
Najkrótsza recenzja: Produkt lynchopodobny z wk adk$ metafizyczn$.