Słownik terminologii fachowej wykorzystywanej w

Słownik terminologii fachowej wykorzystywanej w

SŁOWNIK TERMINOLOGII FACHOWEJ WYKORZYSTYWANEJ
W RAPORTACH KREDYTOWYCH ORAZ W RAPORTACH
Z MONITORINGU EMITENTÓW OBLIGACJI
Obligacja jako instrument finansowy
Cena czysta/brudna
cena obligacji, która nie zawiera narosłych w danym okresie odsetek. Na rynku wtórnym
poprzez cenę czystą wyraża się kurs giełdowy. Cena czysta powiększona o narosłe w
danym okresie odsetki nazywana jest ceną brudną. Inwestor nabywający obligacje na
rynku wtórnym w okresie pomiędzy dniami płatności odsetek, musi drugiej stronie oprócz
ceny czystej wyrażonej przez cenę transakcyjną zapłacić odsetki narosłe do dnia
przeniesienia praw własności z tytułu nabycia obligacji (dzień transakcji + 2 dni robocze).
Częstotliwość wypłaty
kuponu
odstępy czasu, w jakich emitent wypłacana odsetki obligatariuszom – najczęściej
stosowane są odstępy kwartalne, półroczne lub roczne.
Dzień ustalenia
uprawnionych do
odsetek
dzień, w którym nabywający obligacje otrzymują prawa do najbliższej płatności
odsetkowej. Dzień ten w przypadku obligacji rozliczanych przez KDPW wypada co najmniej
5 dni roboczych przez dniem płatności odsetek ustalonym w warunkach emisji.
Emitent obligacji
podmiot, który na podstawie Ustawy z 15 stycznia 2015 o Obligacjach ( Dz.U. 2015 r. poz.
238) dokonuje emisji obligacji
Kowenanty
dodatkowe zobowiązania nakładane na emitenta obligacji przewidziane w warunkach
emisji danej serii obligacji
rodzaj kowenantu, którego nałożenie na emitenta skutkuje powiązaniem wymagalności
Kowenanty typu crossdanych obligacji z przedterminową zapadalnością innych zobowiązań odsetkowych
default
w określonej w warunkach emisji wartości.
Kupon
wypłacane przez emitenta obligacji odsetki od obligacji
Marża kredytowa
pojęcie stosowane przy obligacjach o zmiennym oprocentowaniu zdefiniowane, jako stała
różnica między oprocentowaniem obligacji, a stosowaną zmienną stopą referencyjną
Oprocentowanie
wyrażona w procentach wartość wypłacanych przez emitenta odsetek
Przedterminowy
wykup obligacji
wykup obligacji dokonywany przez emitenta przed pierwotną datą zapadalności obligacji.
Przesłanki dotyczące możliwości zrealizowania przedterminowego wykupu zdefiniowane
są w warunkach danej emisji oraz Ustawie z dnia 15 stycznie 2015 o obligacjach
(Dz.U. 2015 r. poz. 238).
Rolowanie
częściowy lub całkowity wykup aktualnie wyemitowanych przez przedsiębiorstwo serii
obligacji poprzez emisję nowego zadłużenia odsetkowego służącego do jej spłaty.
Rynkowa
premia/dyskonto
różnica między wyrażoną w procentach wartością nominalną wyemitowanych obligacji
(100%), a wyrażoną w procentach rynkową wartością notowanych obligacji emitenta.
Dodatnia/ujemna różnica stanowi rynkowe dyskonto/premię.
Stopa referencyjna
rynkowa stopa procentowa stosowana przy ustalaniu odsetek od obligacji o zmiennym
oprocentowaniu (np. WIBOR 3M)
Stopa zwrotu w
okresie do wykupu
(YTM)
łączna stopa zwrotu z obligacji wyrażona w stosunku rocznym, jaką można uzyskać
dokonując zakupu obligacji po danej cenie pod warunkiem trzymania ich do wykupu
i reinwestowania otrzymywanych odsetek po tej samej stopie zwrotu
Tenor obligacji
okres czasu liczony od dnia pozyskania przez emitenta środków z tytułu emisji obligacji
do dnia, w którym emitent zobowiązany jest terminowo wykupić te obligacje.
Warunki emisji
Zapadalność obligacji
dokument określający warunki, na których emitowane są dane obligacje. Szczegółowe
wymogi stosowane przy sporządzaniu warunków emisji określa Ustawa z dnia 15 stycznia
2015 r. o obligacjach ( Dz.U. 2015 r. poz. 238).
data, w której emitent obligacji zobowiązany jest wykupić wyemitowane obligacje.
Zabezpieczenie
Administrator
hipoteki
zgodnie z ustawą o księgach wieczystych i hipotece w sytuacji, gdy jedna hipoteka zostaje
ustanowiona na zabezpieczenie kilku wierzytelności przysługujących kilku różnym
podmiotom, a służącym sfinansowaniu tego samego przedsięwzięcia, wierzyciele powołują
administratora hipoteki, którym może być jeden z wierzycieli lub osoba trzecia
(np. kancelaria prawna). W przypadku obligacji zabezpieczonych hipotecznie, umowę
mającą formę pisemną z administratorem hipoteki zawierającą zakres jego obowiązków
i odpowiedzialność, zawiera emitent obligacji. Do podstawowych obowiązków
administratora hipoteki należy okresowe sprawdzanie aktualnego stanu księgi wieczystej
prowadzonej dla przedmiotowej nieruchomości oraz informowanie emitenta oraz
obligatariuszy o zaistniałych zmianach w jej treści. Dodatkowo administrator może
podejmować inne czynności na rzecz obligatariuszy związane z hipoteką, które zostały
uregulowane w umowie.
zgodnie z art. 4 ust. 1 i ust. 3 ustawy o zastawie rejestrowym, administratorem zastawu
może być jeden z wierzycieli lub też podmiot trzeci, niebędący wierzycielem. Podstawę dla
działania administratora zastawu stanowi umowa zawarta między nim a ustanawiającym
zastaw, która określa zasady wykonywania tej funkcji. Administrator zastawu wypełnia
Administrator zastawu wszystkie czynności faktyczne i prawne związane z monitorowaniem stanu zabezpieczenia
w całym okresie funkcjonowania obligacji. Podmiot ten upoważniony jest do działania w
imieniu własnym, lecz na rzecz wierzycieli (np. obligatariuszy). Obowiązki
i odpowiedzialność administratora zastawu, w przypadku emisji obligacji, określa emitent
obligacji.
Cesja praw
to przeniesienie praw do wierzytelności z majątku pierwotnego wierzyciela (zbywającego)
do majątku osoby trzeciej (nabywcy) na podstawie umowy zawartej między tymi osobami.
Przelew wierzytelności w prawie polskim regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964
r. kodeks cywilny.
Hipoteka
to ograniczone prawo rzeczowe uregulowane w ustawie z dnia 6 lipca 1982 o księgach
wieczystych i hipotece, polegające na obciążeniu nieruchomości w celu zabezpieczenia
określonej wierzytelności (np. wynikającej z umowy pożyczki lub nabytych obligacji).
Wierzyciel (np. obligatariusz) może dochodzić zaspokojenia z obciążonej nieruchomości bez
względu na to czyją jest ona własnością, z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi
jej właściciela. Hipoteka może służyć do obciążenia zarówno nieruchomość jak i ułamkowa
część nieruchomości (gdy stanowi udział współwłaściciela), użytkowanie wieczyste,
własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu
użytkowego i prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.
Poręczenie
umowa cywilnoprawna przez którą jedna strona (poręczyciel) zobowiązuje się wobec
wierzyciela (np. obligatariusza), że wykona zobowiązanie dłużnika, gdyby ten ostatni sam
go nie wykonał. Poręczyciel odpowiada wobec wierzyciela jak współdłużnik solidarny
dłużnika głównego, chyba że w umowie poręczenia inaczej zastrzeżono.
inaczej rachunek typu escrow, przeznaczony jest do przeprowadzania rozliczeń pieniężnych
wynikających z zawartych lub planowanych transakcji realizowanych w obrocie
gospodarczym. Rachunek otwierany jest w sytuacji, gdy partnerzy transakcji decydują się na
finansowe rozliczenie z udziałem strony trzeciej, którą jest bank. Bank dokonuje rozliczeń
Rachunek powierniczy zgodnie z warunkami zapisanymi w zawartej umowie rachunku. Prowadzony jest on na
podstawie art. 59 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Środki zgromadzone
na rachunku powierniczym są wolne od zajęć realizowanych w ramach postępowań
egzekucyjnych oraz podlegają wyłączeniu z masy upadłościowej w przypadku ogłoszenia
upadłości przez posiadacza takiego rachunku.
Weksel
Zastaw rejestrowy
Zastaw zwykły
papier wartościowy o określonej przez prawo wekslowe formie, charakteryzujący się tym,
że złożenie na nim podpisu stanowi podstawę i przyczynę zobowiązania wekslowego
podpisującego (dłużnika wekslowego).
ograniczone prawo rzeczowe, ustanawiane na rzeczach ruchomych lub na niektórych
prawach zbywalnych, np. akcjach, obligacjach czy wierzytelnościach. Zastaw rejestrowy
został uregulowany w ustawie z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze
zastawów. W odróżnieniu od zastawu zwykłego uregulowanego w kodeksie cywilnym,
rzeczy ruchome jak i papiery wartościowe czy dokumenty, z których wynikają prawa, mogą
być pozostawione w posiadaniu dłużnika. Do ustanowienia zastawu rejestrowego jest
wymagane zawarcie umowy o ustanowienie zastawu (tzw. Umowa zastawnicza) w formie
pisemnej pod rygorem nieważności oraz wpis do rejestru zastawów. Stronami umowy
zastawniczej są osoba uprawniona do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawca)
oraz wierzyciel.
ograniczone prawo rzeczowe uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks
cywilny, ustanawiane na rzeczach ruchomych lub na niektórych prawach zbywalnych, np.
akcjach, obligacjach. Powstaje na podstawie umowy między właścicielem rzeczy
a wierzycielem. Sama umowa nie wystarcza do powstania zastawu. Zastaw jest czynnością
realną w związku z tym konieczne jest wydanie rzeczy wierzycielowi, bądź osobie trzeciej,
na którą strony się zgodziły celem ustanowienia zabezpieczenia.
Sprawozdanie finansowe – wybrane pojęcia
Aktywa netto
aktywa pomniejszone o zobowiązania, wartościowo odpowiadają kapitałowi własnemu.
Dług netto
zadłużenie odsetkowe pomniejszone o środki pieniężne i inne aktywa pieniężne.
EBIT
(ang. earnings before interest and tax) - wynik z działalności operacyjnej, czyli zysk/strata ze
sprzedaży powiększony o pozostałe przychody i koszty operacyjne bez uwzględniania
kosztów finansowych (netto) oraz kosztów podatkowych. Liczony również jako zysk (strata)
netto plus koszty finansowe (netto) plus koszty podatkowe.
EBITDA
(ang. earnings before interest, tax, depreciation and amortization) - EBIT (wynik
z działalności operacyjnej) przed potrąceniem kosztów amortyzacji. EBITDA stosuje się do
analizy podstawowej działalności spółki w bieżącym okresie. Koszt amortyzacji jest efektem
inwestycji poczynionych w przeszłości, dlatego korekta o amortyzację może lepiej
odzwierciedlać bieżącą działalność operacyjną spółki.
Grupa kapitałowa
jednostka dominująca wraz ze wszystkimi kontrolowanymi przez nią jednostkami
zależnymi.
Kapitalizowanie
kosztów odsetkowych
ujmowanie kosztów finansowych, w tym odsetek od kredytów, w aktywach bilansu
np. koszty finansowania dostosowywanego składnika aktywów, czyli takiego, który wymaga
znacznego czasu, aby przygotować go do użytkowania lub sprzedaży powiększają jego
wartość bilansową. Takie koszty finansowania zewnętrznego nie zostały ujęte w rachunku
zysków i strat jako koszty okresu, w którym zostały poniesione.
Kapitał własny
stanowi równowartość aktywów (środków gospodarczych) wniesionych do jednostki przez
właścicieli oraz wypracowanych przez jednostkę w toku działalności gospodarczej. Kapitał
własny stanowi różnicę pomiędzy wartością aktywów jednostki a wartością zobowiązań.
Konsolidacja metodą
pełną
polega na sumowaniu jednakowych co do rodzaju pozycji sprawozdań finansowych
jednostki dominującej i poszczególnych jednostek zależnych oraz na dokonaniu
odpowiednich korekt i wyłączeń konsolidacyjnych w zakresie wzajemnych powiązań
kapitałowych, wzajemnych rozrachunków oraz przychodów i kosztów wynikających
z transakcji dokonywanych między jednostkami grupy kapitałowej.
Metoda praw
własności
metoda wyceny udziałów w aktywach netto jednostki podporządkowanej, uwzględniająca
wartość firmy lub ujemną wartość firmy, która została ustalona na dzień nabycia udziałów.
Takie udziały prezentuje się w skonsolidowanym bilansie w pozycji aktywa trwałe „udziały
w jednostkach podporządkowanych wyceniane metodą praw własności”. Udziały
początkowo ujmuje się w cenach ich nabycia i koryguje o różnicę między ceną nabycia
udziałów a wartością udziału w kapitale własnym jednostki. Na dzień bilansowy, na który
sporządza się sprawozdanie finansowe, wartość początkową udziału aktualizuje się o zmiany
wartości aktywów netto jednostki podporządkowanej, jakie nastąpiły w okresie
sprawozdawczym, wynikające zarówno z osiągniętego wyniku finansowego, skorygowanego
o odpis raty wartości firmy lub ujemnej wartości firmy, jak i o wszelkie inne zmiany, w tym
wynikające z rozliczeń z właścicielami.
Nakłady inwestycyjne
(CAPEX)
(and. Capital Expenditures, CAPEX) nakłady finansowe lub rzeczowe na nabycie lub
stworzenie nowych elementów majątku trwałego lub jego modernizację, które w przyszłości
przyniosą spółce korzyści ekonomiczne.
Przepływy z
działalności
operacyjnej (CFO)
(ang. Cash Flow from Operations, CFO) środki pieniężne generowane w toku podstawowej
działalności spółki (działalności operacyjnej), w tym w szczególności wpływy ze sprzedaży,
wydatki na zakup materiałów użytych do produkcji, wynagrodzenia i inne.
Wartość firmy
różnica między ceną nabycia określonej jednostki lub zorganizowanej jej części a niższą od
niej wartością godziwą przejętych aktywów netto. Jeżeli cena nabycia jednostki lub
zorganizowanej jej części jest niższa od wartości godziwej przejętych aktywów netto, to
różnica stanowi ujemną wartość firmy.
Wolne przepływy
pieniężne (FCF)
(ang. Free Cash Flow, FCF) środki pieniężne generowane przez spółkę w toku działalności
operacyjnej po uwzględnieniu wydatków na utrzymanie i rozbudowę majątku trwałego. FCF
liczony jest jako przepływy z działalności operacyjnej pomniejszone o nakłady inwestycyjne
(CAPEX).
Zadłużenie odsetkowe
oprocentowane zobowiązania długo i krótkoterminowe, takie jak kredyty i pożyczki,
zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych, inne zobowiązania
finansowe.
Zobowiązania
długoterminowe
zobowiązania, które stają się wymagalne powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Zobowiązania
krótkoterminowe
ogół zobowiązań z tytułu dostaw i usług, a także całość lub ta część pozostałych zobowiązań,
które stają się wymagalne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego.
Ryzyka związane z inwestowaniem w obligacje
Ryzyko ceny
ryzyko zmienności tj. spadku/wzrostu kursu (ceny czystej) obligacji na skutek
wzrostu/spadku stopy procentowej, zmiany relacji podaży i popytu lub działania innych
czynników rynkowych.
Ryzyko kredytowe
ryzyko braku terminowego regulowania zobowiązań w tytułu wyemitowanych obligacji
(wypłaty kuponu w dniu płatności odsetek lub spłaty nominału w dniu wykupu obligacji).
Ryzyko płynności
ryzyko braku popytu na obligacje na rynku wtórnym, które może skutkować brakiem
możliwości sprzedaży obligacji lub sprzedażą obligacji z wyższym niż zakładany dyskontem
lub niższą premią. Ryzyko płynności jest szczególnie istotne dla obligacji, które nie są
notowane na Catalyst, gdyż możliwość handlu tymi obligacjami na rynku wtórnym jest
mocno ograniczona.
Ryzyko stopy
procentowej
ryzyko stopy procentowej dotyczy obligacji o zmiennym oprocentowaniu. Spadek stopy
bazowej, na której oparte jest oprocentowanie obligacji, negatywnie oddziałuje na
wysokość kuponu, co w konsekwencji obniża stopę zwrotu z inwestycji w obligacje.
Ryzyko reinwestycji
ryzyko spadku stopy procentowej, które wpłynie na wysokość oprocentowania
reinwestowanych środków z kuponu i w konsekwencji obniży stopę zwrotu z inwestycji
w obligacje.
Wskaźniki finansowe
Wskaźnik płynności
Wskaźnik płynności
bieżącej
jeden ze wskaźników płynności finansowej spółki liczony jako iloraz aktywów obrotowych
i zobowiązań krótkoterminowych.
Wskaźnik płynności
natychmiastowej
jeden ze wskaźników płynności finansowej spółki liczony jako iloraz środków pieniężnych
i ich ekwiwalentów oraz zobowiązań krótkoterminowych.
Wskaźnik płynności
przyśpieszonej
jeden ze wskaźników płynności finansowej spółki liczony jako iloraz aktywów obrotowych
pomniejszonych o zapasy oraz krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe i zobowiązań
krótkoterminowych.
Wskaźniki rentowności
Rentowność aktywów
(ROA – Return on
Assets)
wskaźnik informujący o efektywności w generowaniu zysku netto przez wszystkie aktywa
wykorzystywane w jednostce. Wskaźnik liczony jest jako stosunek zysku netto do średnich
aktywów jednostki ogółem w okresie w jakim wygenerowany został zysk netto.
Rentowność brutto
wskaźnik informuje o rentowności wszystkich segmentów działalności spółki tj. segmencie
operacyjnym, segmencie pozostałym, segmencie finansowym oraz segmencie związanym ze
zdarzeniami nadzwyczajnymi bez uwzględniania podatku dochodowego jakiemu jednostka
podlega. Wskaźnik liczony jest jako stosunek zysku brutto do przychodów ze sprzedaży
ogółem.
Rentowność EBITDA
wskaźnik informujący o rentowności działalności operacyjnej prowadzonej przez spółkę,
z uwzględnieniem pozostałej działalności operacyjnej. Wskaźnik liczony jest jako stosunek
zysku z działalności operacyjnej (EBIT) powiększonego o amortyzację (D&A) do
przychodów ze sprzedaży ogółem.
Rentowność netto
wskaźnik informuje o rentowności wszystkich segmentów działalności spółki tj. segmencie
operacyjnym, segmencie pozostałym, segmencie finansowym oraz segmencie związanym ze
zdarzeniami nadzwyczajnymi po uwzględnieniu podatku dochodowego jakiemu jednostka
podlega. Wskaźnik liczony jest jako stosunek zysku netto do przychodów ze sprzedaży
ogółem.
Rentowność kapitału
własnego
(ROE – Return on
Equity)
wskaźnik informujący o efektywności w generowaniu zysku netto przez kapitał własny
zaangażowany w jednostce. Wskaźnik liczony jest jako stosunek zysku netto do średniego
kapitału własnego w okresie w jakim wygenerowany został zysk netto.
Wskaźniki rotacji
Cykl konwersji
gotówki w dniach
okres od momentu zakupu czynnika produkcji do momentu spływu należności za sprzedane
dobro lub usługę. Im cykl konwersji gotówki w dniach jest dłuższym, tym większe jest
zapotrzebowanie spółki na kapitał. Cykl konwersji gotówki w dniach to różnica pomiędzy
cyklem operacyjnym w dniach a wskaźnikiem rotacji zobowiązań handlowych w dniach.
Cykl operacyjny
w dniach
wyrażony w dniach średni okres przez jaki spółka utrzymuje zapasy oraz przez jaki
spływają jej należności. Cykl operacyjny w dniach informuje o długości okresu przez jaki
spółka finansuje swoją działalność. Im cykl operacyjny w dniach jest dłuższy, tym większe
jest zapotrzebowanie spółki na kapitał. Cykl operacyjny w dniach to suma wskaźnika rotacji
zapasów w dniach i wskaźnika rotacji należności dniach.
Wskaźnik rotacji
należności
handlowych
w dniach
wskaźnik informuje o okresie w jakim następuje uregulowanie należności handlowych. Jego
wartość określa stopień w jakim jednostka finansuje swoich odbiorców oraz o długości
zamrożenia kapitału w należnościach. Im niższa wartość wskaźnika, tym lepiej. Długi okres
regulowania należności wskazuje, iż spółka może mieć problem z ich ściąganiem.
W najgorszym wypadku część z nich może zostać spisana. Wskaźnik liczony jako średni
poziom należności handlowych w okresie do przychodów ze sprzedaży ogółem mnożony
przez liczbę dni badanego okresu.
Wskaźnik rotacji
zapasów
w dniach
wskaźnik informuje o tym, co ile dni spółka musi odnawiać posiadane zapasy dla
osiągnięcia sprzedaży na określonym poziomie. Wysoka wartość wskaźnika rotacji zapasów
w dniach świadczy o dużej wartości kapitału zamrożonego w zapasach. Może również
rodzić wątpliwości co do stanu posiadanych zapasów oraz ich realnej wartości. Im niższa
wartość wskaźnika, tym lepiej. Musi on być jednak dostosowany do specyfiki działalności w
danej branży. Wskaźnik liczony jako średni poziom zapasów w okresie do kosztu własnego
sprzedaży lub kosztów działalności operacyjnej mnożony przez liczbę dni badanego okresu.
Wskaźnik rotacji
zobowiązań
handlowych
w dniach
wskaźnik informuje o okresie przez jaki spółka jest finansowana przez swoich dostawców.
Im wskaźnik rotacji zobowiązań jest dłuższy, tym mniejsze jest zapotrzebowanie jednostki
na kapitał obrotowy. Wysoka wartość wskaźnika może jednak oznaczać kłopoty
z terminowym regulowaniem swoich zobowiązań handlowych. Wskaźnik liczony jako
średni poziom zobowiązań handlowych w okresie do kosztu własnego sprzedaży lub
kosztów działalności operacyjnej mnożony przez liczbę dni badanego okresu.
Wskaźniki zadłużenia
TTM (Trailing Twelve
Months)
wskaźnik wyliczony dla danych z rachunku zysków i strat lub rachunku przepływów
pieniężnych dla ostatnich 12 miesięcy.
Wskaźnik dług
netto/EBITDA
wskaźnik informuje o stosunku zobowiązań odsetkowych (kredyty, pożyczki, leasingi,
obligacje itp.) pomniejszonych o gotówkę i jej ekwiwalenty (dług netto) do zysku
operacyjnego powiększonego o amortyzację (EBITDA). Wskaźnik informuje o tym ile razy
zobowiązania odsetkowe netto przewyższają roczny zysk EBITDA, a więc w przybliżeniu ile
lat powinna zająć całkowita spłata tych zobowiązań zakładając utrzymanie zysku EBITDA
na niezmienionym poziomie.
Wskaźnik
EBITDA/odsetki
wskaźnik informujący o pokryciu odsetek zyskiem wypracowanym na poziomie
operacyjnym powiększonym o amortyzację (EBITDA). Im wyższa wartość wskaźnika, tym
lepiej. Wskaźnik o wartości poniżej jedności może zasugerować problemy jednostki
z regulowaniem odsetek od posiadanych zobowiązań finansowych.
Wskaźniki zadłużenia
kapitałów własnych
wskaźniki informujące o tym, jaki jest stosunek finansowania kapitałem obcym w stosunku
do kapitału własnego. Wskaźnik może być liczony jako stosunek zobowiązań ogółem lub
zobowiązań finansowych lub zobowiązań finansowych netto w stosunku do kapitału
własnego.