6. Koncesjonowanie działalności gospodarczej
Transkrypt
6. Koncesjonowanie działalności gospodarczej
Fragment książki „Elementy Prawa Gospodarczego” – Ewa Nowacka 6. Koncesjonowanie działalności gospodarczej 6.1.Istota koncesji i rodzaje działalności koncesjonowanej Problem koncesjonowania działalności gospodarczej ma podstawowe znaczenie dla swobody jej wykonywania. Każda koncesja stanowi uciążliwy element systemu gospodarczego, ograniczający konkurencję w objętych nią sektorach, co prowadzi do podniesienia cen oraz może przyczynić się do obniżenia jakości produktu lub usługi. Proces koncesjonowania niesie za sobą również niebezpieczeństwo pozostawienia w rękach administracji zbyt wielkiej sfery uznaniowości, wypaczającej reguły uczciwej konkurencji. Istotą koncesji jest wyrażenie zgody na podjęcie działalności gospodarczej w sferze objętej wyłącznością lub własnością państwa. Monopol państwowy w czystej postaci praktycznie już dzisiaj nigdzie nie występuje, aczkolwiek utrzymywanie istnienia w pewnym zakresie sfery objętej koncesjonowaniem uzasadnione jest potrzebą zapewnienia bezpieczeństwa lub obronności kraju oraz innym ważnym interesem publicznym. Zdaniem uczestników życia gospodarczego w polskim systemie gospodarczym funkcjonowało zbyt wiele koncesji i zezwoleń, powodujących reglamentację działalności gospodarczej, co uniemożliwiało jej dynamiczny rozwój. Według danych z lipca 1997 r., obowiązywało uzyskiwanie zezwoleń na działalność gospodarczą w 33 obszarach, a uzyskanie koncesji w co najmniej 30 obszarach działalności gospodarczej. Ustawa o działalności gospodarczej w art. 11 ust. l wymieniała 27 dziedzin, w których podjęcie działalności gospodarczej wymagało koncesji. Reglamentacją objętych było wiele dziedzin, które wydają się całkowicie przypadkowe lub zbędne. Jako przykład podać można objęcie przez państwo swoim monopolem, a zatem i koncesją, przetwórstwa i obrotu kamieniami szlachetnymi. W trakcie prac nad ustawą (Prawo działalności gospodarczej) zweryfikowano ilość dziedzin wymagających uzyskania koncesji. Rządowy projekt ustawy przesłany do Sejmu przewidywał jedynie sześć obszarów wymagających koncesji. Wynikiem prac w komisjach sejmowych było powiększenie tej listy do siedmiu dziedzin. Ostatecznie wprowadzono osiem obszarów wymagających koncesji (uwzględniono jedną z propozycji Senatu). Lista dziedzin, w których wykonywanie działalności wymaga koncesji przedstawia się następująco: • poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, wydobywanie kopalin ze złóż, bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych, • wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, • wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, przesyłanie, dystrybucja oraz obrót paliwami i energią, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie www.wszib.edu.pl Fragment książki „Elementy Prawa Gospodarczego” – Ewa Nowacka • ochrona osób i mienia, • transport lotniczy oraz wykonywanie usług lotniczych, • budowa i eksploatacja autostrad płatnych, • zarządzanie liniami kolejowymi oraz wykonywanie przewozów kolejowych, • rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych. Z dniem wejścia ustawy w życie, a więc z dniem l stycznia 2001 r., wymóg uzyskania koncesji na niektóre rodzaje działalności gospodarczej został zastąpiony koniecznością uzyskania zezwolenia. Dotyczy to działalności gospodarczej objętej koncesjonowaniem na podstawie: • ustawy z dnia 22 kwietnia 1959 r. o zwalczaniu niedozwolonego wyrobu spirytusu (Dz. U. Nr 27, póz. 169 ze zm.), • ustawy z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 41, póz. 324 ze zm.) w zakresie: - wytwarzania wyrobów tytoniowych, - usług detektywistycznych, - produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych pojazdów, - zarządzania lotniskami, • ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności (Dz. U. z 1995 r. Nr 117, póz. 564 ze zm.) w zakresie: - usług kurierskich, a także pocztowych usług o charakterze powszechnym, polegających na przewozie i doręczaniu w obrocie krajowym i zagranicznym przesyłek listowych i listów wartościowych o masie powyżej 2000 g, oraz - usług telekomunikacyjnych, • ustawy z dnia 10 października 1991 r. o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i Inspekcji Farmaceutycznej (Dz. U. Nr 105, póz. 452 ze zm.) w zakresie: - wytwarzania środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, - prowadzenia aptek ogólnodostępnych, hurtowni farmaceutycznych i materiałów medycznych stosowanych wyłącznie u zwierząt, składów celnych i konsygnacyjnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych, • ustawy z dnia 12 lipca 1995 r. o ochronie roślin uprawnych (Dz. U. z 1999 r. Nr 66, póz. 751 ze zm.) w zakresie konfekcjonowania i obrotu środkami ochrony roślin, • ustawy z dnia 13 października 1995 r. - Prawo łowieckie (Dz. U. Nr 147, póz. 713 ze zm.) w zakresie: - obrotu w kraju i z zagranicą zwierzyną żywą, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju, - obrotu w kraju i z zagranicą tuszami zwierzyny i ich częściami, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie www.wszib.edu.pl Fragment książki „Elementy Prawa Gospodarczego” – Ewa Nowacka - sprzedaży usług turystycznych obejmujących polowania w kraju dla cudzoziemców i polowania za granicą, • ustawy z dnia 9 stycznia 2997 r. - Kodeks celny (Dz. U. Nr 23, póz. 117 ze zm.) w zakresie prowadzenia agencji celnej, • ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami (Dz. U. Nr 124, póz. 783 ze zm.) w zakresie wyrobu i rozlewu wina, • ustawy z dnia 11 grudnia 1997 r. o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami oraz o obrocie specjalnym (Dz. U. Nr 157, póz. 1026 ze zm.) w zakresie obrotu z zagrań i ca to warami i usługami określonymi na podstawie odrębnych przepisów. Należy zaznaczyć, że koncesje wydane przed dniem l stycznia 2001 r. w dziedzinach - które po wejściu w życie ustawy wymagać będą jedynie zezwolenia zachowuj ą ważność lub stają się zezwoleniami, w rozumieniu Prawa działalności gospodarczej, na czas, na który zostały wydane. Obok ośmiu rodzajów działalności objętej koncesjonowaniem i dziewięciu rodzajów działalności objętej dotychczas koncesjonowaniem, a od dnia l stycznia 2001 r. tylko wymogiem uzyskania zezwolenia, w art. 96 w ust. l wymieniono dwanaście zakresów wykonywania działalności gospodarczej, które z dniem wejścia w życie ustawy Prawo działalności gospodarczej będą wolne od wymogów uzyskania koncesji czy też zezwolenia. Jest to działalność gospodarcza wykonywana w zakresie: • przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi, • przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi, • obrotu dobrami kultury powstałymi przed dniem 9 maja 1945 r., • usług paszportowych, • dokonywania przenoszenia zapisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśmy, płyty, kasety, wideokasety i wideopłyty, • produkcji, opracowywania, dystrybucji i rozpowszechniania filmów, • chowu, hodowli i połowu ryb w wodach śródlądowych, • prowadzenia targowisk, • transportu morskiego oraz zarządzania portami morskimi innymi niż porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej, • usług turystycznych, z wyjątkiem organizowania imprez turystycznych i pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, • sportu profesjonalnego, • poszukiwania i wydobywania surowców mineralnych znajdujących się w odpadach powstałych po robotach górniczych oraz po procesach wzbogacania kopalin. Przyjęto generalną zasadę, że wprowadzenie innych koncesji w dziedzinach działalności gospodarczej mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny jest dopusz- Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie www.wszib.edu.pl Fragment książki „Elementy Prawa Gospodarczego” – Ewa Nowacka czalne tylko w przypadku, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu zezwolenia. Na podkreślenie zasługuje fakt, że wprowadzenie nowej koncesji może odbyć się wyłącznie w drodze ustawy, a nie na podstawie decyzji organu administracji (art. 14 ust. 2). 6.2. Postępowanie koncesyjne Koncesji udziela się na czas określony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat. Organem właściwym do udzielenia, odmowy udzielenia, zmiany lub cofnięcia koncesj i jest minister właściwy ze względu na przedmiot działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu, o ile przepisy odrębnych ustaw nie stanowią inaczej. Decyzję w sprawie wydania koncesji pozostawiono swobodnej ocenie organu udzielającego koncesji, jednakże powinno nastąpić to zgodnie z przepisami i w sposób umotywowany w uzasadnieniach decyzji podejmowanych przez organ koncesyjny. W koncesji organ koncesyjny może określić szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej objętej daną koncesją. Jeżeli takie szczególne warunki zostały określone, organ koncesyjny jest obowiązany przekazać szczegółową informację o nich każdemu zainteresowanemu przedsiębiorcy, niezwłocznie po wszczęciu postępowania w sprawie udzielenia koncesji (art. 16 ust. 2). Przewidując możliwość udzielenia ograniczonej liczby koncesji organ koncesyjny obowiązany jest powiadomić o możliwości jej uzyskania poprzez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym. Podanie tego faktu do publicznej wiadomości jest przejawem realizacji zasad równości praw przedsiębiorców i uczciwej konkurencji. Ogłoszenie takie powinno zawierać: • określenie przedmiotu i zakresu działalności gospodarczej, na którą ma być wydana koncesja, • szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być wydana koncesja, o ile organ koncesyjny przewiduje ich określenie, • termin składania wniosków o udzielenie koncesji, • wymagane dokumenty i informacje dodatkowe. Przedsiębiorca ubiegający się o udzielenie koncesji musi złożyć wniosek, w którym powinien podać: • swoje oznaczenie, siedzibę i adres, • numer w rejestrze przedsiębiorców, • określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja, • informacje określone w przepisach odrębnych ustaw. Organ koncesyjny może uznać dane zawarte we wniosku za niewystarczające i wezwać wnioskodawcę przed podjęciem decyzji do uzupełnienia, w wy- Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w Krakowie www.wszib.edu.pl