Niaśviżskija zbory Radziviłau

Transkrypt

ððððððððððððððððððððððððððððð
Íàäåæäà Âûñîöêàÿ
ÈÍÂÅÍÒÀÐÜ XVII â. ÊÎËËÅÊÖÈÈ
ÐÀÄÇÈÂÈËËÎÂÑÊÈÕ ÏÎÐÒÐÅÒÎÂ,
ÎÏÓÁËÈÊÎÂÀÍÍÛÉ Ò. ÑÓËÅÆÈÖÊÎÉ Â 1962 ã.
Ïóáëèêàöèÿ èíâåíòàðÿ êîëëåêöèè ðàäçèâèëëîâñêèõ ïîðòðåòîâ èìååò îãðîìíîå çíà÷åíèå. Íåðåäêî òîëüêî ñîåäèíåíèå íîìåðîâ èíâåíòàðåé ñ íîìåðàìè
íà ñàìèõ ïðîèçâåäåíèÿõ ïîçâîëÿåò óñòàíîâèòü ëè÷íîñòü ïîðòðåòèðóåìûõ.
Çíàÿ, ÷òî Ðàäçèâèëëû, îäíîâðåìåííî ñ êîíöåíòðàöèåé àðõèâíûõ äîêóìåíòîâ, ñîáèðàëè ñâîè ðîäîâûå öåííîñòè, â òîì ÷èñëå è ïîðòðåòû, ïðåäñòàâëÿåòñÿ íåîáõîäèìûì èçó÷åíèå è ïóáëèêàöèÿ èíâåíòàðåé ïðèíàäëåæàâøèõ Ðàäçèâèëëàì äâîðöîâ. Âñå âåòâè Ðàäçèâèëëîâ: ãîíåíäçêî-ìåäåëüñêàÿ
(ïðîñóùåñòâîâàëà äî ñåðåäèíû XIV â.), áèðæñêî-äóáèíñêàÿ (áûëà äî âòîðîé ïîëîâèíû XVII â.) è íåñâèæñêî-îëûêñêàÿ èìåëè êîëëåêöèè. Äëÿ ìíîãî÷èñëåííûõ äâîðöîâ Ðàäçèâèëëû çàêàçûâàëè èçîáðàæåíèÿ ñâîèõ ïðåäêîâ.
Ïîðòðåòû èõ ìîæíî áûëî âèäåòü â Íåáîðîâå, Âàðøàâå, Âèëüíî, Íåñâèæå
è äðóãèõ ðåçèäåíöèÿõ.
Â ñàìîì æå Íåñâèæå ðàáîòàëî íåìàëî õóäîæíèêîâ â XVIXVIII ââ.:
Äûøêåâè÷, Çàøêîâåíü Àíäðåé, Ìèêîëàåâñêèé Ñòàíèñëàâ, Ëþòíèöêèé Êàçèìåæ, Ïåòðàêîâè÷ Êîíñòàíòèí ñ òðåìÿ «õëîïöàìè», Öèîëè Äîìèíèê, Ôèëõè äå ßí, Ìàðöèí, Òûö, Ìàëàõîâñêèé Ýñòêî, Íîâèöêèé Àëåêñàíäð, ßñèíüñêèé Ñàìóýëü, Ìîðòåëüìàí Àëüáåðò è ìí. äð. 1 .
Íåîáõîäèìîñòü ïîïóëÿðèçàöèè ïîðòðåòîâ ðîäà Ðàäçèâèëëîâ ïðèâåëà ê
ñîçäàíèþ ñïåöèàëüíîãî àëüáîìà â Íåñâèæå â 1758 ã. Ðåòóøüþ ýòèõ ãðàâèðîâàííûõ èçîáðàæåíèé ïåðñîí çàíèìàëñÿ â 1747 ã. Êñàâåðèé Äîìèíèê Ãåñêè
(óìåð â 1764 ã.). Âåñüìà èíòåðåñíûì ÿâëÿåòñÿ òî, ÷òî ýòè ãðàâþðû (åùå äàæå
íåèçäàííûå) áûëè âîñòðåáîâàíû õóäîæíèêîì Êàçèìèðîì Ëþòíèöêèì, êîòîðûé èñïîëüçîâàë èõ äëÿ íàïèñàíèÿ 166 ïîðòðåòîâ äëÿ Ìèðñêîãî çàìêà 2 .
Ýòîò ôàêò ïðèìå÷àòåëåí è åùå ðàç ïîêàçàë, êàê íåîáõîäèìî öåëüíî èçó÷àòü
âñå ïîðòðåòíîå íàñëåäèå Ðàäçèâèëëîâ. Âàæíóþ ðîëü â ýòîì ïðîöåññå èìåþò ïîäëèííûå èíâåíòàðè îïðåäåëåííûõ êîëëåêöèé.
1
2
Âûñîöêàÿ Í.Ô. Òåìïîðíàÿ æèâîïèñü Áåëîðóññèè êàíóíà XVXVIII ââ. Ìèíñê, 1986. Ñ. 28.
S³ownik artystów polskich i obcych w Polsce dzia³aj¹cych. Warszawa, 1993. T. V. S. 153.
101
Teresa Sulerzyska
Inwentarz Galerii Obrazów Radziwi³³ów z XVII w. *
Poni¿szy spis obrazów stanowi fragment jednego z XVII-wiecznych inwentarzy,
omówionych w poprzednim numerze «Biuletynu» 3 , gdzie scharakteryzowano
dzia³alnoæ kolekcjonersk¹ Radziwi³³ów bir¿añskich. Spis obejmuje dziedzictwo Ludwiki
Karoliny Radziwi³³ówny (16671695), córki zmar³ego w 1669 r. Bogus³awa Radziwi³³a,
¿ony margrabiego Ludwika, syna elektora brandenburskiego, a od 1688 Karola Filipa
ks. neuburskiego, palatyna reñskiego.
Poza tym g³ównym wykazem jeszcze trochê ró¿nego rodzaju obrazków znajdujemy
na s. 5. 84, 86 i 87 s¹ to g³ównie portreciki rodziny ks. Bogus³awa, króla francuskiego Henryka IV i jego ¿ony, nieznanego kawalera i damy, obraz na kamieniu Zaniêcie
w. Potra itp. Uzupe³nienia opisów zawarte w nawiasach kwadratowych zosta³y dodane
wg póniejszych kopii tego «regestru», tj. inwentarzy nr 101 i 106 z r. 1680 i 1683. Dla
u³atwienia korzystania ze spisu dodano numeracjê ci¹g³¹ obrazów.
AGAD w Warszawie, Archiwum Radziwi³³ów, Dzia³ XXVI, teka III nr 97. REGESTR
rzeczy, które s¹ w skarbnicy Janie Owieconej Ksiê¿ny Jejmoci Panny Ludowiki Karoliny Radziwi³ówny Koniuszanki W. Ksiêstwa Lit. Anno 1671 d. 9 Decembris w Królewcu,
s. 124 i nast. **
REGESTR OBRAZÓW
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
Wa³ek N 1
N 1. Nicolaus Radziwi³ Cognomento. 2dus Dux in Gonidz Palatinus
Vilne[n]sis Cancelarius M.D.L.
N 2. Radziwi³ pier[w]szy chrzecianin, bez napisu.
3.
Albertus Radziwi³ Episcopus Vilnens.
4.
Nicolaus Radziwi³ Episcopus Samogitiae.
5.
Kardyna³ Radziwi³.
6.
Nicolaus Radziwi³ Palat. Vilne[n]sis. Sirotka.
7.
Obraz tego¿ ksiêcia drugi.
8.
Radziwi³ stary marsza³ek i hetman W. Ks. L.
9.
Georius Radziwi³ Castelanus Vilnens. Gnalis dux Exercitum M. D. L.
10. Nicolaus Radziwi³ Dux in O³yka et Nieswie¿ Palatinus Vilnen.
Wa³ek N 2
1.
Obraz bez napisu, stary jaki po czesku, broda, sz³yk wielki, ferezja
aksamitu ceglastego rysiami podszyta, w bachmagach ¿ó³tych.
2.
Nicolaus Radziwi³ Cognomento m[agnus] Palatinus Vilnens.
3.
Joanes Albertus Radziwi³ Dux in O³ika et Nieswie¿ Comes in
Szyd³owiec et Mir.
Biul. Hist. sztuki. 1961. Nr 3. S. 267284.
Pisowniê starano siê zmodernizowaæ. W niektórych tekstach ³acinskich, które mog³y byæ
odpisane z obrazów, pozostawiono pisowniê orygina³u. Nazwisko Radziwi³³ów podano wed³ug
pisowni rêkopisu.
3
Sulerzyska T. Galerie obrazów i gabinety sztuki Radziwi³³ów w XVll w., Biul. Hist. Sztuki
XXIII, 1961, nr 2.
*
**
102
[14]
4.
[15]
[16]
[17]
[18]
[19]
[20]
5.
6.
7.
8.
9.
10.
[21]
1.
[22]
[23]
[24]
[25]
[26]
2.
3.
4.
5.
6.
[27]
[28]
[29]
[30]
7.
8.
9.
10.
[31]
[32]
1.
2.
[33]
[34]
[35]
[36]
[37]
[38]
[39]
[40]
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
[41]
[42]
[43]
[4445]
[46]
[47]
[48]
[49]
[50]
1.
2.
3.
4.
6.
7.
8.
9.
10.
Bez napisu osoba piêkna z buzdyganem, podobno ksi¹¿ê klecki i
wy¿e³ przy nim tarantowaty.
Joanes Radziwi³ Dux in Muszniki Archicamer. M.D.L.
Micha³ Karol Radziwi³ krajczy W. Ks. L.
Joanes Radziwi³ Dux in Olika et Nieswie¿ Etatis Sue 35.
Alexander Ludovicus Radziwi³ Marszalcus M.D.L.
Albertus Stanaslaus Radziwi³ in Olika et Nieswi[e]¿, bez napisu.
Joanes Georius Radziwi³ Castelanus Trocensis.
Wa³ek N 3
Nicolaus Radziwi³ Dux Birzarum et Dubincorum, Palatinus Vilnen.
Gnalis Dux Exercitum M.D.L.
Sigi[s]mundus Carolus Radziwi³ Eques Ordinis S. de Malta.
Albertus Stanislaus Radziwi³ M.D.L. Cancelarius.
Ksi¹¿ê Dominik, na Zas³awiu i Ostrogu w m³odym wieku.
Osoba m³oda czerniawa, zegarek przy nim na stole, herb Podkowa.
Janusius Radziwi³³ Dux Bir[zarum], Dubin[corum], S³uck et Kopyl,
Pocilator M.D.L.
Janusius Radziwi³ Dux Bir[zarum] et Dub[incorum] Palatinus Viln.
Krzysztof Radziwi³ stary, ociec Krzysztofów.
Krzysztof Radziwi³ m³ody, syn tego.
Król francuski teraniejszy m³ody bêd¹c 4 .
Wa³ek N 4
Janusz Radziwi³ ksi¹¿ê na Bir[¿ach] i Dub[inkach], wda wileñ.
Bogus³aw Radziwi³ ksi¹¿ê na B[ir¿ach] i D[ubinkach], S[³ucku] i
K[opylu], koniuszy W. Ks. L.
Janusz Radziwi³ podczaszy W. Ks. L.
Obraz drugi taki¿ tego¿ ksiêcia.
Krzysztof Radziwi³ wda wileñ., het. w. W. Ks. L.
Janusz Radziwi³ ksi¹¿ê wda wileñ., het. w. W. Ks. L.
Drugi taki¿.
Krzysztof Radziwi³ wda w., h. w. W. Ks. L.
Krzysztof Radziwi³ stary, ociec tego.
Janusz Radziwi³ wda wil. m³ody.
Wa³ek N 5
Janusz wda wileñski: ze dwiema ¿onami 5 .
Bogus³aw Radziwi³ z ksiê¿n¹ Ann¹ Maryj¹.
Janusz podczaszy W. Ks. L. jak w trunie le¿a³.
Stanislaus Potocki wda krakowski het. koronny. Item ten zo[b].
Salvator Mundi, obraz liczny ca³kowity.
Piotr Mohi³a metropolita kijowski.
Epitafium Zygmunta Ci¿ewskiego.
Obraz ksiêdza jakiego w rysiach.
Metropolity jakiego.
Ludwik XIV (16381715).
Tj. z Katarzyn¹ Potock¹ zalubion¹ w 1638 r. (zm. 1642) i z Mari¹ Mohilank¹, córk¹ hospodara
wo³oskiego Bazylego Lupuli, polubion¹ w 1645 r. (zm. 1661).
4
5
103
[51]
[52]
[53]
[54]
[55]
[56]
[57]
[58]
[59]
[60]
[61]
[62]
[63]
[64]
[65]
[66]
[67]
[68]
[6970]
[71]
[72]
[73]
[74]
[75]
[76]
[77]
[78]
[79]
[80]
[81]
[82]
[83]
[84]
[85]
[86]
Wa³ek N 6
Obraz bez napisu, osoba m³oda czarniawa z buzdyganem.
Sigismundus Casimirus Vladislavi Regis Filius.
Alexander Princeps Poloniae.
Stanislaus Kiszka Capitaneus Samogitiae.
Drugi obraz tego¿.
Jerzy Karol Hlebowicz Etatis suae 15.
Nicolaus Hlebowicz Castelanus Vilnensis.
Joanes Samuel Hlebowicz Etatis suae 20.
Vladislaus IV Rex Poloniae.
Aleksander ksi¹¿ê Proñskie.
Wa³ek N 7
1.
Cecylia Renata królowa polska, tej nogi odgni³y.
2.
Elizabet ksiê¿na brandenburska 6 .
3.
Item drugi taki.
4.
Ksiê¿na kanclerzyna Lubomirska.
5.
Katarzyna Potocka ksiêcia Janusza ¿ona.
6.
Anna Maryja hospodarówna wo³oska druga ¿ona tego¿.
7.
Katarzyna Potocka i Anna Maryja obie ¿enie ksiêcia Janusza.
8.
Ksiê¿na Ostrowska w starowieckim stroju.
9, 10 Dwa obrazy El¿biety Szyd³owieckiej ksiê¿ny, ksiêcia Miko³aja ¿ony.
Wa³ek N 8
1.
Dama w szacie bia³ej, w klejnociech, korona na g³owie.
2.
Dama w rysim p³aszczyku w czerni, piesek przy niej.
3.
Dama w czamarze, korona dyjamentowa na g³owie z per³ami, rêkawiczki trzyma.
4.
Mniszka Radziwi³ówna ksiê¿na niewieska.
5.
Ksiê¿na kanclerzyna.
6.
Damy dwie ¿ony pana Leszczyñskiego podkanclerzego koron.
7.
Dama w czerni w sz³yku, p³aszczyk rysi.
8.
Anna Kiszczanka ksiê¿na Krzysztofowa.
9.
Barbara Radziwi³ówna królowa polska.
10. Dama piêkna w per³owym stroju i szata per³ami sadzona.
11. Elizabet ksiê¿na brandenburska jako do szlubu.
Wa³ek N 9
1.
Janusz Radziwi³ kasztelan wileñski 7 .
2.
Janusz Radziwi³ wda wileñski.
3.
4.
Krzysztof Radziwi³ wda wileñski.
5.
Krzysztof Radziwi³ ten¿e w m³odszym wieku.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Matka Bogus³awa Radziwi³³a, córka elektora Jana Jerzego i El¿biety ks. Anhalt, 15891629.
W zaginionym inwentarzu z r. 1670, zob. Su1erzyska jw., przyp. 10, obrazy w wa³ku 9 by³y
opisane nieco szerzej, jak np. 4 portrety Janusza Radziwi³³a (nie podano którego) «po
niemiecku», «po polsku», «w obcych krajach» oraz «Janusz Radziwi³ ze mierci¹ tañcuje».
Zapewne ten ostatni zosta³ zapisany w inw. nr 84 z 1657 r. jako «Janusz Radziwi³ podczaszy z
mierci¹».
6
7
104
[87]
6.
[88]
[89]
[90]
[91]
7.
8.
9.
10.
[92]
[93]
[94]
[95]
[96]
[97]
[97a]
[98]
[99]
[100]
[101]
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
[102]
[103]
[104]
[105]
[106]
[107]
[108]
[109]
[110]
[111]
[112]
[113]
[114]
[115]
[116]
[117]
[118]
[119]
[120]
[121]
[122]
[123]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
Albertus Radziwi³ Dux in O³yka et Niewie¿ Mar. Marszalcus M.D.L.,
Capitaneus Counensis.
Janusz Radziwi³ podkomorzy W. Ks. L.
Caroli V Imperatoris Romano translatio Principatus de Metele et
Goniodz in Olikam et Nieswiez Nicolao Radziwi³ Palatino Vilnensis 8 .
Fama Illustrissimae Domus Radzivilianae.
Janusz Radziwi³ podkomorzy W. Ks. L.
Obraz umar³ego z domu ksi¹¿¹t Ichmociów.
Stanislaus Radziwi³ Vixit hebdomadas 12.
Janusz Radziwil ¿y³ niedziel 17.
Krzysztof Radziwi³ ¿y³ niedziel 17]
Miko³aj Radziwi³ ¿y³ niedziel 5.
Miko³aj Radziwi³ umar³y ma³y.
Umar³e ma³e dzieciê z domu ksi¹¿¹t Ichmociów.
Umar³e tak¿e ma³e dzieciê.
Wa³ek N 10
Halszka Sapie¿anka Kiszczyna kasztelanowa kijowska.
Dama w czerni, strój dawny, pieska g³aszcze.
Dama jaka, herb orze³ czarny w koronie.
Hel¿bieta Radziwi³ówna ksiêcia Krzysztofa córka etatis suae 3.
Anna Kiszczanka ksiê¿na Radziwi³owa.
Dama po francusku z wachlarzykiem.
Konstancyja królowa polska.
Bia³og³owa stateczna, herb dwie szable i bawola g³owa.
Królowa polska Cecylia Renata.
Katarzyna Têczyñska ¿ona ksiêcia Krzysztofa.
Umar³e dzieciê z kwiatkiem.
Dama jaka nie domalowana.
Mniszka Radziwi³ówna.
Barbara Radziwi³ówna królowa polska.
Umar³ej Pacówny podskarbianki W. Ks. L.
Ducissa Prussiae Georij Vilhelmi Coniu[n]x 9 .
Dama w czerni barzo stateczna.
Anna Marija Regina Poloniae.
Eleonora Imperatrix Romanorum.
Umar³ej damy, kwiatek zielony w rêku.
Gedrudys [Gertrudis] Imperatrix Romae.
Katarzyna Radziwi³ówna ¿y³a niedziel 36.
8
Miko³aj Czarny Radziwi³³, woj. wil., otrzyma³ od ces. Karola V w 1547 r. tytu³ ksi¹¿¹t w.
pañstwa rzymskiego, na Niewie¿u i O³yce. Tytu³ ksiêcia na Goni¹dzu i Medelach otrzyma³
Miko³aj III Radziwi³³ od ces. Maksymiliana w 1518 r.; linia ta wygas³a w 1546 r. i tytu³ przeszed³
na liniê niewiezk¹.
9
¯ona Jerzego Wilhelma, elektora brandenburskiego zm. 1640.
105
[124]
23.
[125]
[126]
[127]
[128]
[129]
[130]
[131]
[132]
[133]
[134]
[135]
[136]
[137]
[138]
[139]
[140]
[141]
[142]
[143]
[144]
[145]
[146]
[147]
[148]
[149]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
[150]
[151]
[152]
[153]
[154]
[155]
[156]
[157]
[158]
[159]
[160]
[161]
[162]
[163]
[164]
[165]
[166]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
10
Bia³og³owa w czerwieni z pa[c]iorkami koralowemi.
Wa³ek N 11
Stanis³aw Kiszka biskup ¿mudzki.
Król angielski.
Ostaphius Wo³³owicz Episcopus Samo[gitiae].
Sig[is]mundus III Rex Poloniae.
Koniecpolski hetman koronny.
Eustaphius Wo³³owicz Episcopus Episcopus Samo[gitiae].
Witold ksi¹¿ê litewskie.
Ksi¹¿ê Konstanty Ostrowski wda trocki, h. W. Ks. L.
Miko³aj Kiszka podskarbi W. Ks. L.
Jarosz Wo³³owicz starosta ¿mudzki.
Aleksander Gosiewski wda smoleñski.
Jan Rakowski wda brzeski.
Potocki wda brac³awski.
Tyszkiewicz wda kijowski.
Janasz Zamoyski Cancelarius et Gnalis R. P.
Miko³aj Stogniew starosta chmielnicki.
Abramowicz wda mcis³awski.
Bernardinus Pretwic Terror Tartarorum 10 .
Sapieha hetman W. Ks. L.
Osoba m³oda w sobolej fer[e]zji, z buzdyganem.
Osoba po niemiecku, ³añcuch z³oty przezeñ.
Hrechory Mirski stra¿nik W. Ks. L. do S³ucka odes³any.
Kardyna³ jaki w czerwieni, ksiêgê bia³¹ trzyma.
Miko³aj Kiszka podskarbi W. Ks. L.
Osoba siwa w mitrze, ksi¹¿ê Ostrowskie.
Wa³ek N 12
Stefanus D.G.R.P.
Joanes Albertus Radziwi³ in O³yka et Niewie¿.
Oborski kopi¹ przebity.
Joanes Chodkiewicz Castelanus Vilnensis.
Biskup jaki.
Biskup jaki w krzele siedzi.
Król W³adys³aw po polsku jeszcze m³ody.
Skirgierdus D. L.
Ferdinandus D. G. Imperator Rom.
Jerzy Karol Hlebowicz starosta ¿mudzki.
Korf wda wendeñski.
Osoba czarna w sz³yku z buzdyganem w czerwieni.
Osoba m³oda w czerwinej ferezji.
Florianus Zebrzydowski Palatinus Lublinien.
Osoba Rusa po niemiecku, z buzdyganem.
Stanis³aw Kiszka wdzic witebski g³uchy.
Bernard Pretwic[z], starosta barski i trêbowelski, zm. 1561, wielokrotny pogromca Tatarów.
106
[167]
[168]
[169]
[170]
[171]
[172]
[173]
[174]
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
[175]
[176]
[177]
[178]
[179]
[180]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
[181]
[182]
[183]
[184]
[185]
[186]
[187]
[188]
[189]
[190]
[191]
[192]
[193]
[194]
[195]
[196]
[197]
[198]
[199]
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
[200]
[201]
[202]
[203]
[204]
[205]
[206]
[207]
[208]
[209]
[210]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Marcin Kazanowski wda po³ocki h. w. koronny.
Osoba po niemiecku z regimentem, w³osy czarne.
Buczacki wda ruski h. w. korornny.
Janusz Kiszka wda po³ocki h. W. Ks. L.
Konstanty ksi¹¿ê Ostrowskie.
Osoba czarna potrosze siwa w sobolach.
Osoba z okr¹g³¹ brod¹, ¿upan w karpiow¹ ³uskê.
Weso³owski marsza³ek w. koronny.
Wa³ek N 13
Benedictus Woyna Episcopus Vilnen.
Osoba jaka po niemiecku z regimentem.
Sig[is]mundus III R. P.
Stanis³aw Koniecpolski kasztelan krakowski.
Janusz Kiszka het. W. Ks. L.
Osoba m³oda w czerni w kapeluszu, wieniec bia³y na g³owie i ³añcuch
z³oty na szyi.
Zadzik biskup krakowski.
Gustavus król szwedzki.
Antoni Tyszkiewicz.
Kalinowski hetman koronny.
Sig[is]mundus III R. P.
Melhior Giedroyc kasztelan mcis³awski.
Chodkiewicz h. w. k. i W. Ks. L.
Kardyna³ Karol Boromeus.
Kiszka g³uchy.
Osoba okr¹g³a, po niemiecku, w ³osiej skórze.
W³adys³aw królewicz po polsku z buzdyganem.
Hieronimus Chrysostomus Chodkiewicz etatis suae 15.
Osoba siwa hetman i marsza³ek.
Obraz stary króla jakiego.
Obraz stary króla jakiego z or³em.
Biskup ¿mudzki Giedroyæ.
Hetman jaki ³ysy w czerwieni.
Osoba okr¹g³a w czerwieni, ¿upan w kostkê.
Chodkiewicz hetman W. Ks. L.
Wa³ek N 14
Mikolaj Si[e]niawski wda ruski h. w. k.
Koniecpolski hetman k.
Jones a Tarnów.
Jan Karol Chodkiewicz.
Stanis³aw ¯ó³kiewski kanclerz w. k.
Miko³aj Potocki kasztelan krakowski h. w. k.
Sig[is]mundus Augustus Rex P.
Sig[is]mundus Vladislaus Princep[s] Pet S.
Vladislaus III R. P.
Biskup jaki.
Sig[is]mundus R. P.
107
[211]
[212]
[213]
[214]
[215]
[216]
[217]
[218]
[219]
[220]
[2212]
[223]
[224]
[225]
[226]
[227]
[228]
[229]
[230]
[231]
[232]
[233]
[234]
[235]
[236]
[237]
[238]
[239]
12. Leo Sapieha Cancelarius M. D. L.
13. Joanes Albertus Princeps P. Episcopus Varmien.
14. Krzysztof Sapieha wda wileñski.
15. Melchior Giedroyæ kasztelan mcis³awski.
16. Lasz[cz] stra¿nik koronny.
17. Sigismundus III Rex P.
18. Osoba siwa okr¹g³a w kirysie, szarf¹ siê opasa³.
19. Ossoliñski kanclerz koronny.
20. Osoba siwa w rysiach z laseczk¹.
21. Osoba z brod¹ wielk¹, Dwornik bir¿añski.
22, 23Dwa obrazy tego¿.
24. Knia Kurpski.
25. Starosta ejszyski.
Wa³ek N 15
1.
Jacobus Dux Curlandiae 11 .
2.
Julius Henricus H[erzog] 2-us S[axoniae] 12 .
3.
Georius Vilhelmus E[lector] Bran[denburgiae] 13 .
4.
Genera³ Banier 14 .
5.
Prince de la France 15 .
6.
Prince de Condé 16 .
7.
Le Dophnin 17 .
8.
Princ[e] de Orangie 18 .
9.
Duc de Saxe.
10. Mons. Basopiere 19 .
11. Comte de Soidons 20 .
12. Marszal de la Force 21 .
13. Duc de Rohan.
14. Le Roy dAngleterre.
15. Mons. Hastylion 22 .
Jakub ks. Kurlantdzki, zm. 1682.
Juliusz Henryk ks. Saxen-Lauenburg. od 1628 r. ojczym Bogus³awa Radziwi³³a.
13
Jerzy Wilhelm, elektor brandenburski (16191640).
14
Jan Baner [Banier] genera³ szwedzki.
15
Tj. brat króla francuskiego.
16
Ks. de Conde mo¿e wielki Kondeusz (16211686), za którym ks. Bogus³aw przyjecha³ do
Rocroi w 1643 r., zob. ¯ywot ksiêcia Bogus³awa Radziwi³³a / Wyd. E. Raczyñski, Poznañ, 1841.
S. 11.
17
Przekrêcone Le Dauphin, delfin.
18
Ksi¹¿êta Orañscy, dynastia panuj¹ca w Holandii od 1573 r.
19
François Bassompierre, 15791643, od 1622 r. marsza³ek Francji.
20
Mo¿e Soissons, hrabiowska rodzina francuska.
21
Jacques Nompar de Caumont duc de la Force, 15581632, od 1622 r. marsza³ek Francji. Jak
wyznaje w swych pamiêtnikach Bogus³aw Radziwi³³, w 1643 r. we Francji «u wszystkich panów
wielkich by³em w estymie, którzy z Francji puciæ mnie nie chcieli, raj¹c mi dwie dziedziczki:
ksiê¿niczkê jedn¹ de Roan, a drug¹ de la Forse». Zob. ¯ywot ksiêcia Bogus³awa, jw. S. 11.
22
Duc de Chatillon, którego wspomina Bogus³aw jako sekundata w niedosz³ym pojedynku z ks.
de Rieux w 1645 r.
11
12
108
[240]
[241]
[242]
[243]
[244]
[245]
[246]
[247]
[248]
[249]
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Le Roy de La France.
Mons. Dangosanie [Dangaulanie].
Duc de Vermay [Veimar, Weymar].
Genera³ Picolmi 23 .
Cardinal Mazaryni 24 .
Stary jaki bez napisu.
Belegarde 25 .
[Duc] dAngen 26 .
Le Roy de Suede.
Princ[e] Talamont 27 .
Wa³ek N 16
[250]
1.
Osoba jaka czarna z buzdyganem.
[251]
2.
Z gêb¹ wyciêt¹ w czerwieni.
[252]
3.
Osoba m³oda po niemiecku w ³osiej skórze.
[253]
4.
Jan Kiszka starosta ¿mudzki.
[254]
5.
Stanis³aw Kiszka g³uchy.
[255]
6.
Jan[u]sz Kiszka wda p³ocki het. W. Ks. L.
[256]
7.
[257]
8.
Christophorus Eques Christi dni Sepulchro.
[258]
9.
Osoba czarna.
[259]
10. Hetman kozacki jaki.
[260]
11. Kardyna³ jaki.
[261]
12. Hospodar wo³oski.
[262]
13. Osoba w sobolej ferezji z guzami dyjamentowemi.
[263]
14. Osoba czarna pod kit¹.
[264]
15. Kisiel wda kijowski.
[265]
16. Ch³opczyk jaki z papug¹.
[266]
17. Osoba jaka m³oda pod piórami, z pieskiem.
[267]
18. Osoba jaka m³oda pod piórami w mitrze czarnej.
[268]
19. Abrahamus Trzeciak.
[269]
20. Hospodar wo³oski.
Wa³ek N 17
[270]
1.
Osoba po niemiecku w czerni, w³osy czarne.
[271]
2.
Osoba po niemiecku w czerni, w³osy ¿ó³te.
[272]
3.
Obraz niedogotowany ksiêdza Rejnolda 28 .
[273274] 45. Dwa obrazy ksiê¿y jakichsi.
Octavio Piccolomini, 1596-1656, genera³ w s³u¿bie cesarskiej.
Jules Mazarin. 16021661.
Bellegarde, rodzina flamandzka osiad³a we Francji i Sabaudii, mo¿e Roger B., wielki koniuszy,
zm. 1646.
26
DEnghien, tytu³ ksi¹¿êcy, nosili go ks. Condé.
27
Ksi¹¿ê Talamont, syn ks. La Tremoille i siostrzeniec ks. Orañskiego; Bogus³aw pojedynkowa³
siê z nim w 1642 r. w Holandii «za ³ask¹ bo¿¹ szczêliwie», jak to sam zapisa³ (¯ywot, Jw.
S. 10).
28
Reinhold Adami, rektor szkó³ s³uckich, towarzyszy³ ks. Januszowi w podró¿y zagranic¹ w
1628 r.
23
24
25
109
[275]
[276]
[277]
[278]
[279]
[280]
[281]
[282]
[283]
[284]
[285]
[286]
[287]
[288]
[289]
[290]
[291]
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
[292]
[293]
[294]
[295]
[296]
[297]
[298]
[299]
[300]
[301]
[302]
[303]
[304]
[305]
[306]
[307]
[308]
[309]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Tak¿e ksiêdza jakiego.
Mons[i]eur Chanceliar.
Prince Palatyne.
Kawaler g³adki w czerni.
Mons. Guebriant 29 .
Cardinal Rycheli 30 .
Duc dOra[n]gie.
Mons. Gastion 31 .
Mar[e]chal Mirelay 32 .
Admira³ Dump [Trump].
Cardinal Infant 33 .
Le Roy dEspagnie.
General Torstenson 34 .
LEmpereur.
Mons[i]eur.
Comte Charcut.
Duc dEspernan 35 .
Wa³ek N 18
Bia³og³owa która siê widelcami przebi³a.
Bia³og³owa jaka, obraz z wierzchu okr¹g³y.
Mê¿czyzna na ten¿e kszta³t, snad m¹¿ tej.
Turkini w zawoju na wioli gra.
Aleksandra hospodarówna wo³oska.
Dama wpó³ naga w sobolach.
Dama jaka po[d] piórem strusim, obraz stary.
Dama jaka po starowiecku. Obraz stary.
Ksiê¿na kurlanska.
Dama jaka po francusku w per³owym stroju.
Dama po francusku w per³owym stroju.
Dama w czerni, jedwabnica na g³owie i na szyi.
Kurfirsztowa brandenburska.
Aleksandra hospodarówna wo³oska.
Dama w czerni z jedwabnic¹ na g³owie i na szyi.
Maryja Ludowika Gonzaga królowa polska.
Madame de Rohan.
Duchesse de Loranie.
29
Jean-Baptiste Budes comte de Gruebriant, 16021643, marsza³ek Francji, dowodzi³ wojskami
sprzymierzonymi z holenderskimi w 1642 r.
30
Armand-Jean du Plessis de Richelieu, 15851642.
31
Gaston dOrleans, brat Ludwika XIII, 16081660, godzi³ on ks. Bogus³awa w sporze z ks. de
Rieux w 1645 r.
32
Charles de la Porte duc de la Meilleraye, 16021664, od 1639 r. marsza³ek Francji.
33
Don Fernando, brat Filipa IV; ks. Bogus³aw bra³ udzia³ w powitaniu kardyna³a w 1640 r. w
Brukseli.
34
Lennart Torstenson hr. Ortala, 16031651, gen. szwedzki.
35
Zapewne Jean Louis de Nogaret de Lavalete, ksi¹¿ê Epernon, 15441643, admira³ Francji,
gubernator.
110
[310]
[311]
[312]
[313]
[314]
[315]
[316]
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Reine dEspagnie.
Reine de France.
LEmperatrice.
Stara jaka na ksiêdze czyta.
M³oda jaka Olenderka.
M³oda jaka pod piórem i turecka.
M³oda jaka z turska.
Wa³ek N 19
[317323] 17. Obrazów siedm tryju[m]falnych wielkich króla W³adys³awa pod
Smoleñskiem szczêliwej Victoryi 36 .
[324]
8.
Obra[z] Fama Volutatis Regni Poloniae.
Wa³ek N 20
[325]
1.
Opisanie ziemie wêgierskiêj. Obraz szpetny.
[326]
2.
Cesarzów dwóch Julius l-mus, Julius 2-dus, jedna sztuka 37 .
[327]
3.
Tyberius 3-tius, Caligula 4-tus, jedna sztuka.
[328]
4.
Claudius 5-tus, Nero 6-tus.
[329]
5.
Galba 7-mus, Octo 8-avus.
[330]
6.
Vitelinus 9-nus, Vespasianus 10-mus.
[331]
7.
Titus 11-mus, Domicianus 12-mus.
[332335] 811. Cztery czêci wiata.
[336]
12. Cesarz turecki z cesarzem chr[z]eciañskim o królestwo wêgierskie
wojuje.
[337]
13. Olender z szklenic¹ i z pipk¹.
[338]
14. Niemczyk z kotem morskim.
[339342] 1518. Cztery czasy.
[343]
19. Olender gra na instrumencie i mieje siê.
[344]
20. Stary jaki z okularami na ksiêdze czyta.
[345]
21. Olender na wioli gra i piewa.
[346]
22. Olender na fujarze gra.
[347]
23. Kantor z partesów spiewa przez okulary.
Wa³ek N 21
[348]
1.
Król Dawid Uriaszow¹ ¿onê obaczy³ z pa³acu.
[349]
2.
Spectaculum jakie: Kupidynowie z Wener¹, s³oñ i lampart.
[350]
3.
Nimfy pomorzone w ³owiech.
[351]
4.
Bia³ag³owa naga pi a dwaj siê przypatruj¹.
Wa³ek N 22
[352]
1.
Obraz Trzech Królów.
[353]
2.
Narodzenie Chrystusa Pana.
[354]
3.
Uniesienie do Egiptu Pana Jezusa.
[355]
4.
Droga Tobiaszowa.
[356]
5.
Chrystus Pan Lazarza wskrzesza.
[357]
6.
Maryi Magdaleny pokutuj¹cej.
36
W³adys³aw IV dotar³ pod Smoleñsk 2.IX.1633 r., umowa o poddanie miasta zosta³a podpisana
18.II.1634 r. Zob. Sulerzycka. Jw. S. 91.
37
Wizerunki Juliusza Cezara i 11 cesarzy rzymskich panuj¹cych od 31 r. p.n.e. do 96 r. n.e. Zob.
Sulerzyska, jw. s. 90.
111
[358]
[359]
[360]
[361]
[362]
[363]
[364]
[365]
[366]
[367]
[368]
[369]
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
[370]
1.
[371]
[372]
[373]
[374]
[375]
[376]
[377]
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
[378]
[379]
[380]
[381]
[382]
[383]
[384]
[385]
[386]
[387]
[388]
[389]
[390]
[391]
[392]
[393]
[394]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
[395]
[396]
[397]
[398]
1.
2.
3.
4.
Iudicium Christi Dn[i], obraz ruski.
Theatrum Passionis Christi.
Zuzanny S. s¹d przez Daniela S.
£ódkê Chrystusow¹ usi³uj¹ zatopiæ.
Iudicium Extremum [obraz bardzo piêkny].
Anio³owie koronuj¹ . jakiego.
Syna zgubionego.
Transfiguratio Chri[sti] Dni in monte Sion. Obraz ruski.
Hieronim . na[d] trupi¹ g³ow¹.
Tak¿e pustelnik jaki.
Samuela proroka.
. M. Magdaleny.
Wa³ek N 23
Bia³ag³owa naga pi a lutnia przy niej i flasza z napojem a mê¿czyzna
siê przypatruje.
Obraz plugawy, Kupidynowie i nagich si³a.
Bachanalia.
Czas Kupidynowi skrzyd³a strzyga.
Adonis Wenerê mocuje.
Dama w kwiatach.
Faeton na wozie ognistym.
Mercurius Argusa cina.
Wa³ek N 24
Satyr Dyjanê goni.
Pejza¿e góry.
Pejza¿e. Zamek, drzewa, ludzie do przewozu id¹.
Jelenia szczuj¹.
Okrêty na morzu.
Lantszaft: gospodarstwo.
Ryby ³owi¹.
Z okrêtu wynosz¹ rzeczy.
Drzewa ró¿ne.
Gospodarstwo.
Okrêty wojenne.
Infanteria na morzu.
Wojna na morzu.
Pa³ac w perspektywie.
Lantszaft.
Miasto jakie, robota prosta.
Zamek jaki, robota prosta.
Wa³ek N 25
Sztuka wielka jako król W³adys³aw Smoleñsk odbiera.
Po³o¿enie obozu pod Smoleñskiem.
Moskwa ustêpuje Smoleñska, król na koniu tarantowatym.
Wj[a]zd ksiêcia Janusza do Wêgier 38 .
38
Zapewne chodzi tu o ojca Bogus³awa Janusza podczaszego W. Ks. Lit., który przy boku
arcyksiêcia Macieja bra³ udzia³ w wyprawie wêgierskiej przeciw Turkom.
112
[399]
[400]
5.
6.
Wjazd pana Hlebowicza na województwo smoleñskie 39 .
Batawia Flandryi.
Wa³ek N 26
[401412]
Dwanacie sztuk [pa³aców] z ogrodami podobnych sobie.
Wa³ek N 27
[413]
1.
Ptasz¹t dwoje bia³ych.
[414]
2.
Jastrz¹b bia³y.
[415416] 3, 4. Pies jaki na kszta³t niedwiedzia, sztuk dwie.
[417]
5.
Dydo co siê widelcami przebi³a.
[418]
6.
Turkini w zawoju w sobolach, baba przy niej.
[419]
7.
Dama jaka z kwiatkami.
[420]
8.
Nagich dwie, jedna siê grzebieniem czesze.
[421]
9.
Mê¿czyzna jaki ch³opca ob³api³, ³añcuch przezeñ.
[422]
10. Dwie damy, trzeci mê¿czyzna.
[423]
11. Dwoje piesków ma³ych i dwoje ptasz¹t bia³ych.
[424]
12. Dwie g³owie, które mieræ reprezentuj¹.
[425]
13. Charytas.
[426]
14. Jastrz¹b bia³y.
[427]
15. Piesek bia³y uszy czarne.
[428]
16. Zaj¹ce trzy o trzech uszach.
[429]
17. Olenderska sztuka, ch³opi pij¹.
[430]
18. Bia³ag³owa le¿¹ca kieliszek trzyma, przed ni¹ mê¿czyzna a na szyi
Kupido.
[431]
19. Trzy nimfy i Kupido.
[432]
20. Pendent, szpada i ostrogi.
[433]
21. Piesek czarny z kotem morskim.
[434]
22. G³owa umar³ego.
[435]
23. G³owa umar³ego pana Wieliczka.
[436]
24. Lantszaft: pastoralia.
[437]
25. Lantszaft.
[438]
26. Sodoma i Gomora.
[439]
27. Piesek ma³y bia³y.
[440]
28. Dzia³o Lew quondam.
Wa³ek N 28
[441]
1.
Koñ siwy Mory konis od hospodara wo³oskie[go].
[442]
2.
£owy niedwiedz[i]e.
[443]
3.
Wieprz dziki. Machina wielka.
[444]
4.
£owy jelenie.
[445]
5.
Troja gorej¹ca, tego niemasz.
[446]
6.
Obraz jaki olenderski.
Wa³ek N 29
[447452]
Szeæ sztuk, na których frukty i ró¿ne ptastwo, zwierzyna i ogrodne
rzeczy alias victualia.
[453]
7.
Ptak morski.
39
Zapewne Jerzego Karola Hlebowicza, szwagra ks. Janusza, wojewody smoleñskiego od 1642
r. lub Miko³aja Hlebowicza, zm. 1632, który województwo otrzyma³ w 1610 r.
113
[454459]
[460]
14.
[461]
1.
[462]
[463]
[464]
[465]
[466]
[467]
[468]
[469]
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
[470]
[471]
[472]
[473]
[474478]
[479]
[480]
6.
7.
Szeæ sztuk tak jako i pierwiej victualia.
Szczuka g³owna, u której obr¹c na szyi z³ota.
Wa³ek N 30
Nova totius orbis terrarum tabula. Magna orbis terrarum nova Universalis et accurata tabula Geograph[ica] et
Hydrogr[aphica]
Tabula novissima eaxandrissima totius orbis terrarum.
Nova et accurata totius Germaniae tabula.
Antiquae Romae imago.
Obsidio munimentalis Schenken haus.
Iconica Representatio Obsidionis Smolensie
Charta geographia Germanicae Amore et Pacis.
Delineatio specialis Ucrainae in toto.
Wa³ek N 31
Obraz: Królowi W³adys³awowi Moskwa Smolensk ustêpuj¹. Triumf.
Wa³ek N 32
Obraz wielki: relacyja wojny kozackiej ksiêcia Janusza przed królem
Janem Kazimierzem 40 .
Wa³ek N 33
Obraz wielki Wenecyja.
Wa³ek N 34
Sztuka jedna: odebranie Smoleñska przez króla Jegomoci
W³adys³awa.
Wa³ek N 35
Piêæ sztuk do pokoju w zgórê Victoryi ró¿nych za hetmañstwa ksi¹¿¹t
Ichmociów 41 .
Sztuka potrzeba jaka.
Kawaler jaki na koniu bierze od damy roztruchan.
OBRAZY W SZUFLADACH
[481485]
[486]
[487]
[488]
[489]
6.
7.
8.
9.
Szuflada N 1
Piêæ sztuk jednakich. Piêæ zmys³ów damy reprezentuj¹, robota specjalna na deskach
Joanes kurfirsz[t] saski, na desce ma³ej 42 .
Fridericus kurfirszt saski, na desce ma³ej 43 .
Place duole 44 , pod szk³em moskiewskim.
£ukasza . na desce ma³y.
40
W jednym z inwentarzy dodane w izbie senatorskiej. Relacja ta mia³a miejsce na sejmie
26.I.1652 r.
41
Obrazy te dotyczy³y wojny kozackiej za czasów ks. Janusza. Zob. Su1erzyska. Jw. S. 91.
Przyp. 50.
42
Jan Jerzy I, elektor saski, 16111656.
43
By³o trzech elektorów i ksi¹¿¹t saskich tego imienia w XIV-XVI w.
44
W inw. nr 84 (szuflada 71) zapisany jako Place Iorale tj. Place Royale w Pary¿u, gdzie mia³
siê odbyæ pojedynek ks. Bogus³awa z ks. de Rieux w 1647 r. W inw. nr 101 i 106: Place duello,
miniatur¹ robiony.
114
[490]
[491]
10.
11.
Circumcisio Christi Dni, na blasze obraz spory.
Osoba stoj¹ca z lask¹, anio³owie wo³y pêdz¹, N. Panna z Panem Jezusem w ob³okach, na blasze.
[492]
12. Olender zaleca siê damie a ona mu z kalety wybiera.
[493]
13. Adam z Ew¹ z jednej strony a £ukasz Cranaha malarz z drugiej strony 45 .
[494]
14. S[c]iêcie . Jana [na] desce.
[495498] 1518. Cztery obrazki: ma³e zaloty.
[499523] 1943. Dwadziecia piêæ obrazków na p³ótnie ksi¹¿¹t Ichmociów
Radzivi³³ów.
[524526] 4446. Bachanalia trzy, obrazki jednakie na desce.
[527]
47. Obraz wielki na desce. G³owa . Jana na misie.
[528]
48. Osoba po niemiecku bez napisu, na desce.
[529]
49. Gustawa Adolfa 46 konterfekt rysowany.
[530]
50. Eurasmus Rotherdamus na desce.
[531]
51. M. Magdaleny na desce wpó³ spadany.
[532]
52. Neptunus Dyjanê unosi, na desce.
[533]
53. Pa³ac jaki w ramach piêknych.
[534]
54. Malarza abo doktora jakiego na desce.
[535]
55. . Franciszka, na blasie srebrnej wybijany. w ramach.
[536]
56. N. Panny tak¿e na blasie srebrnej podobny temu.
45
W inwentarzu nr 79 z 1657 r. figuruj¹ 24 obrazy Lucasa Cranacha (st. 14721553 i m³. 1515
1586): Obrazy w szufladach. [] 42 w Niey obraz Luxkranacha w Dêbowych Ramach [] 73
Szuflada w niey obraz ieden Luxkranacha, bia³oglowa i insze dwa. [] 28 Szuflada w niey []
ma³ych w Ramach trzy Luxkranacha. [] 30 Szuflada w niey obrazy dwa Kastorowe, trzeci w
Ramach z³ocisty Luxkranacha Cupido Venus i Pallas. 31 Szuflada w niey obrazow Luxkranacha
cztery. 74 Szuflada w niey obrazow dwa Luxkranacha ieden Mêki Panskiey drugi Mariey
Magdaleny, [] Szuflada w niey obrazow dwa Luxkranacha, [] 48 Szuflada w niey obrazow
dwa Luxkranacha. [] 75 Szuflada w niey obrazow Cztery Luxkranacha. [] 29 Szuflada w
niey obrazow dwa wielkich Luxkranacha, [] 27 Szuflada w niey dwie sztuki Malowane
Luxkranacha []. W inwentarzu nr 84 nazwisko artysty wystêpuje ju¿ rzadziej ale niektóre
obrazy mo¿na zidentyfikowaæ porównuj¹c zawartoæ szuflad z poprzednim spisem: Stara sztuka
Lukas kranowa i Centaurus sztuka taka¿ (w szufladzie nr 19). Pi³at na Chrystusa Pana i
Ewangelia pucie ma³ych do Mnie (w szufladzie nr 27), z szuflady nr 28 Venus z Arkulesem
Lukas kranowey rêki, a mo¿e tak¿e Kunsztowny obraz na desce dzieciêcia czytaj¹cego,
z szuflady 29 Adam na desce i Ewa na desce; z szuflady nr 44 Obraz na desce bia³ey g³owy
ktora siê zabija i Obraz na desce bia³ey g³owy ktora siê zabi³a (zapewne Lukrecja), w szufladzie
nr 48 Venus naga i dwoch Kupidynków przy niey. Ramy koci¹ sadzone. Obraz bia³ey g³owy
wpo³ nagiey w ramach z³ocisty (Lukrecja?), w szufladzie nr 73 Obraz w z³ocistych ramach damy
jedney; wreszcie wród obrazów spakowanych w pakietach Sztuka Lukaskranowa Venus i
Kupido i Obraz Lukaskranowy starca jednego. Jedyny obraz, przy którym figuruje nazwisko
w inw. nr 97 zosta³ w inw. nr 84 (szuflada nr 42) zapisany jako Obraz, z iedney strony Twarz
Cesarza iednego a z drugiey Adam z Ew¹ £ukas kranowey rêki. Z wymienionych tu obrazów
Ukrzy¿owanie, czy inne sceny Pasji, Maria Magdalena, Chrystus b³ogostawi¹cy dzieci, Adam i
Ewa, Lukrecja oraz Venus i Amor nale¿¹ do najczêstszych tematów dzie³ Cranacha i jego
warsztatu, spotykanych nieraz w kilkudziesiêciu wersjach; pozosta³e trudniej zidentyfikowaæ,
zapewne i wskutek niezbyt precyzyjnego opisu. Zob. M. Friedlander u. J. Rosenberg, Die Gemalde
von Lucas Cranach. Berlin, 1932.
46
Król szwedzki, 15941632, panowa³ od 1611.
115
[537]
[538]
[539540]
[541]
[542]
[543554]
[555]
[556]
[557]
[558559]
[560561]
[562]
[563]
[564]
[565]
[566]
[567]
57. . Stanis³awa Kostki Soci Jezu, na blasie.
58. Beatryx mêcze[n]niczka, na blasie.
59, 60. Dwie damy jakie, obrazki ma³e na deskach.
61. Ch³opi pij¹, obraz na desce nadpadany.
62. ciêcie Jana . na papierze.
64. Dwunastu anio³ów, sztuk 12 na deskach, obrazki ma³e.
65. Królowa Saba królowi Salamonowi podarki oddaje.
66. Sztuka klejona z nasion, kwiatki ró¿ne w ramach oprawnych.
67. Batawia, rysowana sztuka.
78, 79. Lantszaftów dwa na deskach.
80, 81. Bachanal[i]a, obrazów dwa na deskach robot¹ ¿ó³t¹.
82. Doktór za aptek¹ ca³¹ na desce ciêty le¿y.
83. Chrystus Pan dziatki przyjmuje.
84. Chrystus Pan z krzy¿a zdjêty.
85. Baba szuka w g³owie niemca.
86. Ecce Homo na desce sporej.
87. Kleopatra konaj¹ca.
Szuflada N 2
[568]
1.
Chrystus Pan Lazarza wskrzesza, obraz deren[i]owy 47 .
[569]
2.
Chrystusa Salvator mundi, tak¿e dereniowy.
[570]
3.
Zwiastowanie N. Panny, tak¿e dereniowy.
[571]
4.
Arka Noego na desce.
[572]
5.
Zamek w lantszafcie.
[573]
6.
Dama jaka w p³aszczyku szkar³atnym, ramy z³ociste.
[574]
7.
Obrazik fa³dowany papierowy, trzy rzeczy ukazuje.
[575578] 811. Cztery sztuki maszkarady ch³opskiej, na deskach.
[579]
12. Lucyfer z diab³ami, obraz na blasze.
[580]
13. Victualia na desce.
[581]
14. . Hieronima na desce w ramach piêknych.
[582583] 1516. Ch³opi pij¹, dwie sztuki na deskach.
[584]
17. Diabli [w ró¿nych] posturach na desce.
[585]
18. Drzewko w landszafcie.
[586]
19. Sabina wójta wileñskiego kupersztych na miedzi.
[587588] 2021. Ch³opi pij¹, tañcuj¹, na deskach dwa obrazy jednakie.
[589]
22. Ch³opi pij¹, znowu obraz na desce.
[590]
23. Obrazik fa³dowany papierowy [dwie rzeczy ukazuje].
[591]
24. Przewozy jakie.
[592]
25. Struktury jakie, lantszaft.
[593]
26. Król W³adys³aw na skórze.
[594]
27. Miasto goraj¹ce w ramach piêknych Troja.
Szuflada N 3
[595]
1.
Zygmunt August król polski, na desce
[596]
2.
Dwóch starców na desce w ramach czarnych.
[597]
3.
Na atlasie bia³ym drzewo szyte, obrazik ma³y.
47
Obrazy dereniowe, w inwentarzu nr 84 zapisane jako derelowe, a w inw. nr 79 jako obrazy
papierowe (szuflada nr 72).
116
[598]
[599]
[600]
[601]
[602]
[603]
[604]
[605]
[606]
[607]
[608619]
[620]
[621]
[622]
[623625]
[626]
[627]
[628629]
[630633]
[634]
[635]
[636642]
[643648]
[649]
[650]
[651652]
[653655]
[656657]
[658659]
[660]
[661]
[662663]
[664]
[665]
[666]
48
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Transitus per Mare Rubrum. Exody na szkle.
Nativitas Christi Dni. Ramy hebanowe.
Scaevola Romanus. Obrazik papierowy.
Drzewo rajskie na at³asie srebrem i z³otem szyte.
Hieronima . obrazik z piór robiony.
Najwiêtsza Panna do Egiptu uchodzi.
Kopersztych dwóch starców na papierze.
Osoba miej¹ca siê, na papierze rysowany.
Ortus e[t] Occasus. Solis in gradu 53.
G³owa jelenia z cudownemi rogami.
Szuflada N 4
Dwanacie obrazków blaszanych w ramach czarnych, ró¿ne rzeczy na
nich.
13. Gustawa Adolfa króla szwedzkiego na desce z³ocisty.
14. Dama francuska Comtesse de Garfort 48 .
15. Chrystusa Pana obrazik liczni.
1618. Obrazków trzy jednakich pod szk³em moskiewskim.
19. Tak¿e pod szk³em.
20. Piesek jeden dominusek ksiê¿ni Kiszczanki.
Obrazków dwa z blachy srebrnej, jeden Kupidyna z Wener¹, a drugie
Iustitia.
Szuflada N 5
Obrazów blaszanych okr¹g³ych Iulius Cesarz, Carolus Magnus, la
Comtesse Luna, Octo Imperator.
5.
Obrazik trochê wiêkszy, tak¿e blaszany.
6.
Ch³op, co nó¿ po³kn¹³ w Prusiech.
Obrazków siedm jednakich: Damy jakie, snad brand[enburskie].
Obrazków szeæ jednakich na pargaminie ptastwo indy[j]skie.
20. Obraz okr¹g³y na blasze szmelcu bia³ego Andrianus.
21. Sztuka, która ma reprezentowaæ króla francuskie[go], okr¹g³a, ¿e le¿y
jak wa³ek.
22, 23. Chrystusa Pana i N. Panny, dwa obrazki ruskie przyozdobione blach¹
z³ocist¹ na deskach.
2426. Obrazków trzy ruskich tym podobnych.
27, 28. Obrazków dwa sporych na blasze ze szmelcem, w ramach piêknych
o Eneaszu trojañskim.
29, 30. Obrazków dwa blaszanych . Stanis³awa i . Wojciecha.
31. Obraz ruski z kamieniami wielkimi N. Panny z Panem Jezusem, pod
szk³em moskiewskim w szufladzie blaszanej.
32. Obraz ruski . Piotra kamieniami oprawny.
33, 34. Obrazów dwa okr¹g³ych na deskach, osoby cesarskie.
35. Obrazik na alabastrze jako królewna Faraonka Moj¿esza obaczy³a na
wodzie.
36. Chrystusa Pana na blasze Via veritas et vita.
37. Olendrowie tabakê pij¹, obrazik ma³y pod szk³em.
W inw. nr 84 zapisana jako Contesse Dedarfort, w pó¿n. Harfort.
117
[667]
38.
[668672]
[673678]
[679681]
[682]
[683]
[684]
[685]
[686]
[687689]
[690]
[691]
[692]
[693]
[694]
[695]
[696]
[697]
[698]
[699]
[700]
[701]
[702]
[703]
[704]
[705]
[706]
[707]
[708]
[709]
[710]
[711]
[712]
[713]
[714715]
[716]
[717]
[718]
[719]
49
Miasto Luxemburg tak¿e pod szk³em.
Obrazków piêæ woskowych w szufladkach drewnianych: ksiêcia Janusza, Koniec polskie[go], Krystyny [Szwedzkiej], Polaka jakiego i
Chmielnickiego.
Obrazków tak¿e woskowych tak¿e w szufladkach ró¿nych osób, niektóre siê popsowa³y.
Trzy sztuki na deskach w miesi¹c malowane jakby wnêtrznoci jakie
[1. Ecce Homo 2. Króla francuskiego na koniu wronym].
53. Charaktery ró¿ne do pisania na desce nog¹ pisane.
54. Modus imipressionis librorum.
55. Pa³ac w perspektywie, osób dwie w zawojach widaæ a trzeci¹
bia³¹g³owê.
56. Obraz plugawy zamykany.
57. Obraz . Heleny na desce.
Szuflada N 6
1, 2. Obrazów dwa kawalera i damy z ³ukami i strza³ami.
3.
Lukrecyja która siê przebi³a, ramy z³ociste.
4.
Damy, która siê przebi³a, nagiej, ramy z³ociste.
5.
Damy strojnej z dzieciê[cie]m, na desce spadanej.
6.
Dama w szacie czerwonej, która siê przebi³a.
7.
Victualia ogrodne na desce.
8.
Komora Apelesowa 49 .
9.
Dama olenderska z koneweczk¹.
10. Osoba m³oda z tr¹bk¹, w laurowym wieñcu.
11. Extremum Iudicium na desce, ramy piêkne.
12. Krzysztof Stern na desce. Ramy czerwone.
13. Kotów morskich, które siê strzyg¹ i gol¹.
14. Koci morscy tabakê pij¹.
15. Kotów morskich kuchnia.
16. G³owy cinaj¹ i do kosza k³ad¹ a na to miejsce kapusta.
17. Lantszaft na desce. Bachanalia.
18. Ch³opi siê popili.
19. Maszkarada ch³opska.
20. Biesiada ch³opska.
21. Ch³opi siê bankietuj¹.
22. Ch³opi tabakê pij¹ i piwo.
23. Taniec kar³ów.
24. Hiszpan barana strzy¿e.
25. Lantszaft. Pastoralia.
26. Lantszaft. Pa³ac nad wod¹.
27, 28. Obrazów dwa jednakich lantszaftów.
29. Pa³ac jaki [ze] ska³y wykowany.
30. Dyjanna k¹pi¹ca siê i Akteon z rogami.
31. Saule, Saule, curme persequeris.
32. Obraz damy bez oczu.
Mo¿e pracownia Apellesa, takie obrazy malowa³ np. Willem II van Haecht, 15931637.
118
[720721]
[722]
[723]
[724]
[725]
[726]
[727]
[728729]
[730]
[731]
[732]
[733]
[734]
[735736]
[737]
[738]
[739]
[740741]
[742]
[743]
[744]
[745746]
[747]
[748]
[749]
[750]
[751752]
[753]
[754]
[755]
[756]
[757758]
[759760]
[761]
[762]
50
33, 34. Pan Dêbowski i ksi¹dz Minwid.
35. Stary jaki z ki[e]liszkiem rysowanym.
36. Obraz specjalny. Czworo dzieci.
37. Szturm na morzu.
38. N. Panny z Panem Jezusem i Janem .
39. Chrystusa Pana, na desce, spadany.
40. Obrzezanie Chrystusa Pana z jednej strony, a z drugiej krew sw¹
wiêt¹ Chrystus Pan z boka leje.
41, 42. Pa³ac w perspektywie.
43. Dama olenderska na ksi¹¿ce czyta a koneweczka przy niej.
44. Pojedynek dwóch kawalerów, obrazik ma³y.
45. Conversio M. Mag[d]alenae, na blasie.
46. Biesiada ch³opska. Dudka gra.
47. Obraz indyski sk³adany.
48, 49. Obrazów dwa jednakich, na jednym dwóch albo trzech pijanic, a na
drugim baba ze dwiema dziadami.
50. Obrazik: niemiec z bia³og³ow¹ nag¹ [ob³apiwszy siê, ch³opiêta nadzy
pos³uguj¹].
51. Miasto Kronigier na wa³kach na kszta³t mapy.
52. Mapa Pruska na wa³kach.
Szuflada N 7
1, 2. Obrazów dwa wielkich jednakich na blasze w ramach czarnych, na
jednym Pallas, a na drugim bitwa jaka.
3.
S. Katarzyny i . Cecyliej na jednej sztuce.
4.
Pa³ac w perspektywie na desce sporej, widaæ, ¿e siê bankietuj¹.
5.
Narodzenie Chrystusa Pana na desce sporej.
6, 7. Obrazów dwa jednakich w hebanowych ramach at³asem ró¿nym klejonych.
8.
Obraz na desce w ramach czarnych, malowanie subtelne jazdy i
pieszych, Chrystus Pan na górê Kalwaryi.
9.
Doktór jaki i dzieciê przy nim, nad trupi¹ g³ow¹.
10. Bachus na desce spadanej.
11. Obraz stary, osoba jaka.
12. 13. Obrazów dwa jednakich w ramach czerwonych, na jednym cztery
osoby ch³opskie, jednemu nogê opatruj¹, a na drugim baba z
ch³opem.
14. Osoba z brod¹ d³ug¹, w czerni, napis Ano 1553 etatis 47.
15. Adam i Ewa na desce ma³ej.
16. Chrystus Pan dziatki przyjmuje.
17. Dyjanna przykowana do ska³y, na pargaminie.
18, 19. Dwa obrazki na blasie, Satyr z Dyjan¹ i Neptunus Dyjanê unosi.
20, 21. Dwa obrazki jednakie. Ch³opi siê bij¹ i pij¹.
22. [brak].
23. Obraz spory na desce w ramach czarnych. Ch³opi biesiaduj¹, jeden
na skrzypce gra.
24. Wenus miêdzy dwiema Kupidynami. Obraz specjalny 50 .
Obraz L. Cranacha.
119
[763]
[764]
[765]
[766]
[767]
[768]
[769]
[770]
[771]
[772]
[773]
[774]
[775]
[776]
[777]
[778]
[779]
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Wenus z Kupidynem, którego pszczo³y pok¹sa³y.
Most w Pary¿u, obrazik ma³y 51 .
Pa³ac an Laie 52 .
Kurfirsta jakiego.
Taki¿ drugi kurfirsztowej.
Chrystus Pan z krzy¿em.
Trzy nimfy i stary z ³opat¹, na blasze.
Bankiet króla indy[j]skiego, na at³asie bia³ym.
Osoba . jakiego na blasie.
Narodzenie Chrystusa Pana, obrazik niewielki.
N. Panna z Jezusem Panem, anio³owie us³uguj¹.
Narodzenie Chrystusa Pana, na alabastrze.
Fontane balene 53 , pod szk³em, maleñki.
Pa³ac w Pary¿u La Bastilie 54 pod szk³em.
Pa³ac a pod nim przeja¿d¿ka sanna.
Obrazik maleñki triumfalny.
O³tarzyk sk³adany specjalnie malowany, Nativitas Christi Dni, Trium
Regum, Passio Christi Dni, Resurrectio et Iudicium extremum.
Szuflada N 8
[780]
1.
Extremum Iudicium Chri[sti] Dni, na desce spadanej.
[781]
2.
Pa³ac w lantszafcie, przy tym kuchnia wêgierska.
[782]
3.
Taki¿ drugi, Wêgrów widaæ i konie.
[783]
4.
Obraz ruski wielki, na desce spadanej.
[784]
5.
Victualia ró¿ne do kuchni nale¿¹ce.
Szuflada N 9
[785]
1.
Obraz kamienny, popadany w ramach hebanowych, rudera.
[786]
2.
Obraz kamienny tak¿e popadany.
[787789] 35. Obrazów trzy na blasie ze szmelcem bia³ym i b³êkitnym.
[790]
6.
Obraz kamienny, miasto jakie.
[791]
7.
Passia Chrystusa Pana, na desce obraz wielki.
[792]
8.
Maryi Magdaleny w ramach z³ocistych obraz wielki.
[793]
9.
Obraz na desce z obu stron malowany Wniebowziêcia N. Panny, i
dwóch . jakichsi.
[794]
10. Bia³ag³owa naga bawe³nic¹ siê nakry³a, na desce sporej.
[795]
11. Victualia ogrodne, frukty i ptastwo.
[796]
12. N. Panny, Pana Jezusa i . Jana. Obraz niewielki na desce od Pana
Antonie[go] Tyszkiewicza.
[797]
13. Kunszt malarza [jednego]: Olender na desce wymalowany a na
p³ótnie.
[798]
14. Obraz damy niewielkiej w ramach z³ocistych.
W inwentarzu nr 84 zapisany jako Nowy Most w Pary¿u.
Chodzi o zamek w Saint-Germain-en-Laye, zapisany w inw. nr 84 jako Synzormeñski Pa³ac
(szuflada nr 75). By³ tam m. i. w 1639 r. Bogus³aw Radziwi³³ w czasie pobytu pary królewskiej.
53
W inwentarzu nr 84 zapisany jako Fontalne Bollea (szuflada nr 56), zapewne przekrêcone
Fontalne baleine.
54
W inw. nr 84 oprócz Bastylii zapisano obraz Zamek Paryski, zapewne widok Tuillerles lub
Luwru.
51
52
120
[799800]
[801]
[802]
[803]
[804]
[805]
[806]
[807]
[808]
1, 2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
[809]
1.
[810]
2.
[811]
3.
[812]
1.
[813]
[814]
1.
2.
[815]
[816]
[817]
1.
2.
3.
[818]
[819]
1.
2.
[820]
1.
[821]
[822]
[823]
[824]
[825]
[826]
[827]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Szuflada N 10
Adama i Ewy na osobliwych deskach.
Obraz ruski Pana Jezusa.
Bitwa jaka, obrazik w ramach.
Sztuka morska na blasie w ramach czarnych piêknych.
Obraz N. Panny i pastoralia, na blasie z obu stron.
Victualia, pasztet, spory na desce obraz.
Kazanie . Jana na puszczy.
N. Panny z Panem Jezusem i Janem . na kamieniu.
Tulipany, ró¿e, ptastwo, motyle etc., na bia³ym at³asie.
Szuflada N 11
Chrystus Pan z krzy¿em stoj¹cy, a z boku krew . na ogieñ p³ynie, ramy
blêkitne miejscami z³ociste.
Osoba doktorowska w czapce wielkiej, wstêga na szyi a w rêku
dzieciê.
Król Dawid z Uriaszow¹, ramy z³ociste.
Szuflada N 12
Obraz specjalny [z]drzewa ró¿nych kolorów naturalnych jako królowa
Saba Salomonowi podarki oddawa³a, w porzodku zegarek, ramy
czarne piêkne z sztukami srebrnemi Sapientia Salomoni.
Szuflada N 13
Obraz specjalny mozajk¹ sadzony o £azarzu.
Obraz na desce, ch³opi biesiaduj¹.
Szuflada N 14
Zuzan[n]y . i dwóch starców, obraz wielki na p³ótnie.
Obraz tak¿e wielki podobny temu¿.
Obraz: historia z Wirgiliusza kawaler nad konaj¹c¹, któr¹ zabi³ w
potrzebie.
Szuflada N 15
Obraz ptastwa indyskiego ró¿nego, na wa³ku.
Tabula totius Germani[a]e accuratissimae facta Amsterdami.
Szuflada N 16
Obraz: dama naga pi a satyr przy niej, ten obraz od króla Jana Kazimierza.
Szuflada N 17
Obraz wp. Dobrodzieja nasze[go] w pó³kirysie ksiêcia Jegomoci.
Obraz ksiê¿ny Jejmoci Anny Maryjej.
Obraz ksiêcia Janusza wdy wileñskie[go].
Obraz ksiê¿ny Uriañskiej 55 Eleonory Szarloty.
Damy jakiejs, podobno grafowej Waldekowej 56 .
Trzy nimfy i Kupido przy nich.
Fridericus Vilhelmus Elector Brandenbur 57 .
Tj. ksiê¿ny Orañskiej.
Zapewne ¿ona Georga F. Waldecka (16201692), dowódcy wojsk w s³u¿bie brandenburskiej,
szwedzkiej, cesarskiej i in.
57
Fryderyk Wilhelm, elektor brandenburski zw. Wielkim Kurfirstem, 16201688.
55
56
121
[828829] 8, 9.
[830]
10.
[831]
11.
[832]
12.
[833]
[834]
[835]
[836]
[837]
[838]
[839]
[840]
[841]
[842]
[843]
[844]
[845]
[846]
[847]
[848]
[849]
[850]
[851]
[852]
[853]
[854]
[855]
[856]
[857]
[858]
[859]
[860]
[861]
[862]
[863]
[864]
[865]
[866]
[867]
[868]
[869]
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
Dux Curlandiae Jacobus. Dwa obrazy 58 .
Obraz samej ksiê¿ny kurlanskiej.
Królowa francuska, córka króla hiszpañskie[go] 59 .
Ksiê¿ny S. P. Anny Maryjej z strza³ami i z ³ukiem, te¿ potym oddany
panu Olszewskiemu to by³ jego.
Ksiê¿ny Jejmoci w szacie ¿ó³tej.
Ksiêcia Jegomoci Dobrodzieja nasze[go] znowu jeden.
Ksiê¿ny Jejmoci znowu jeden.
Dama jaka w bia³ej szacie, z pieskiem.
Osoba jaka m³oda z chartem tarantowatym, po francusku.
Osoba m³oda z pieskiem.
Dama z koszykiem jab³ek.
Dama pod namiotem pier ukaza³a.
Dama na arfie gra.
Dama z Satyrem, plugawy.
Dama le¿¹ca. Obraz niewielki, ramy z³ociste.
Dama naga z ³abêdziem, obraz kamienny.
Ksiê¿ny Jejmoci pani wdzinej wileñskiej Hlebowiczowej.
Jejmoci paniej Ogiñskiej córki jej.
Obraz niewielki damy jakiej, w szufladzie blaszanej.
Dama pokutuj¹ca na trupiej g³owie, Contritio Cordis.
Spadek na ledzie bia³og³owy, na blasie obrazik ma³y.
Obraz ksiêcia Janusza na wa³kach.
Obraz ¿ony ksiêcia Janusza Potockiej.
Korona, któr¹ niesiono na pogrzebie ksiê¿ny Jejmoci Anny Maryjej.
Obraz p³ócienny . Kazimierza.
Obrazik na p³ótnie . Sebastiana.
Obraz kastorowy 60 . M. Magdaleny.
Obraz kastorowy, ciêcie . Jana.
Obraz kastorowy, kwiaty w koszyku.
Obraz kastorowy, Kupidynów trzech i osoba z lask¹.
Obraz kastorowy, z g³ow¹ ciêt¹ król Dawid.
Obraz kastorowy, osoba mêska w laurowym wieñcu.
Obraz kastorowy bia³og³owy pod kit¹.
Obraz kastorowy, owoce w koszyku.
Osoba jaka naga pod p³aszczykiem czerwonym.
Lantszaft. Obrazik ma³y w ramach z³ocistych.
Kurprinc Jegomoæ.
Ksi¹¿ê Jegomoæ klecki Stanis³aw.
Maryi Magdaleny na[d] trupi¹ g³ow¹ myl¹cej.
Obrazik moskiewski na kszta³t o³tarzyka sk³adany.
Taki¿ w³anie drugi o³tarzyk.
Jakub ks. Kurlandzki zm. 1682.
Maria Teresa, córka Filipa IV, ¿ona Ludwika XIV.
60
Tj. haftowany.
58
59
122
[870]
[871]
[872]
[873]
[874]
[875]
[876]
[877]
[878880]
[881]
[882]
[883]
[884]
[885]
[886887]
[888889]
[890892]
[893912]
[913914]
[915]
[916]
[917918]
[919]
[920]
[921]
[922]
[923]
[924]
[925964]
[965]
Szuflada N 18
W której obraz . Krzysztofa robot¹ specjaln¹ na at³asie haftowany.
Ramy snycerskiej roboty.
Szuf1ada N 19
Na papierze rysowane
1.
Miasto Frankfort.
2.
Smoleñsk.
3.
Frizburg.
4.
Rzym.
5.
Abrysy i gruntrysy ró¿ne.
6.
Pogrzeb ksiêcia Krzysztofa.
7.
Ogrody ksiêcia Saskiego 61 .
8.
Sztuk trzy nieznajomych miast.
9.
Obóz pod Bandimirow¹ muz¹ 62 .
10. Ukraina wielkiej formie.
11. Brasilia na nowym wiecie.
12. Genealogia domu austriackie[go].
13. Miasto Kazimierz.
14. Obrazów dwa indyskich.
15. Znowu dwa obrazy indyskie.
16. Znowu obrazów trzy indyskich.
17. Wa³ek ró¿nych miast, których sztuk dwadziecia.
18. Obrazów znowu dwa indyskich.
19. Obraz wielki indyski.
20. Obraz indyski.
22, 23. Obrazów dwa indyskich.
24. Dzia³o Smok.
25. Forma dzia³a wielkie[go].
26. Szczuka.
27. Miscelania.
28. Dwie sztuki z kory do pisania.
Szuflada N 20
W której obraz barzo wielki, na drzewie robot¹ subteln¹. Potrzeba z
Moskw¹ nad Susz¹ [So¿¹?] 63 .
Szuflada N 21
W której obrazków ma³ych na alabastrze malowanych ró¿nych dam
36, a cztery takich¿e kwiatków malowanych w ramach czarnych.
Szuflada N 22
O³tarzyk abo Epitafium z marmuru ró¿nego we rzodku niemasz nic
tylko spatium. Na szufladzie malowane herby króla polskiego.
W inw. nr 84 (szuflada 56) figuruje jeszcze obraz Dresda Palac.
W swym pamiêtniku wspomina ks. Bogus³aw w r 1635: Tego¿ roku wzi¹³ mnie nieboszczyk
stryj mój do obozu do Inflant, który sta³ nad Dzwin¹ pod Bandymirow¹ naw¹. Zob.: ¯ywot ksiêcia
Bogus³awa. Jw. S. 45.
63
Zob. Sulerzyska. Jw. Przypis 45.
61
62
123
[966]
[967]
[968]
Szuflada N 23
O³tarzyk ruski. Obrazki ró¿ne ró¿nemi kamieniami sadzone pod
szk³em moskiewskim.
Szuflada N 24
O³tarzyk trzeci. Passia Chrystusa Pana z koci s³oniowej. S³upki hebanowe czarne.
Szuflada N 25
Obraz sk³adany na kszta³t o³tarza. Historia o Jopie wiêtym.
Wed³ug tego Regiestru (odebra³em rzeczy ca³ej) skarbnice wcale od J. M. Pana (Aleksandra Sobolewskiego) i ten Regiestr rêk¹ moj¹ pisany dajê Samuel Dakowski Datt w
Królewcu d. 12 Januari Anni 1672.
Îò ðåäêîëëåãèè.
Îïóáëèêîâàííûé â BHS â 1954 ã. Ò. Ñóëåðæèñêîé «Èíâåíòàðü Ðàäçèâèëëîâñêîé êîëëåêöèè ÕVII â.» äàâíî óæå ñòàë «íàñòîëüíîé êíèãîé» äëÿ
ìíîãèõ àðõèâàðèóñîâ, èñòîðèêîâ, èñêóññòâîâåäîâ. Áîëåå òîãî, íè îäèí èç
íèõ íå ìîæåò áåç íåãî îáîéòèñü. Â òî æå âðåìÿ îí ìàëîäîñòóïåí, è ïîýòîìó ñî âñåé îñòðîòîé íàçðåëà íåîáõîäèìîñòü åãî ïåðåèçäàíèÿ.
Î øèðîêîì èñïîëüçîâàíèè «èíâåíòàðÿ» ñâèäåòåëüñòâóþò ìíîãîêðàòíûå
ññûëêè íà íåãî â ïóáëèêàöèÿõ ìíîãèõ èññëåäîâàòåëåé. Íàïðèìåð, Å. Ïåòðóñ (J. T. Petrus, T. A. Karpowicz. Portrety osobistoci dawnej Rzeczypospolitej
w zbiorach miñskich. Kraków, 1991) àêòèâíî åãî èñïîëüçóåò â Êàòàëîãå âûñòàâêè ïîðòðåòîâ XVIXVIII ââ. èç êîëëåêöèè Íàöèîíàëüíîãî õóäîæåñòâåííîãî ìóçåÿ ÐÁ, ýêñïîíèðîâàííîé íà Âàâåëå â Êðàêîâå â 1990 ã., Ïðè÷èíû
ýòîãî ÿâëåíèÿ êîðåíÿòñÿ â òîì, ÷òî òîëüêî ïðè âñåîõâàòûâàþùåì ïîäõîäå
ê èçó÷åíèþ èçâåñòíûõ èíâåíòàðåé, ïðè ñâåäåíèè âîåäèíî èìåþùèõñÿ â íèõ
îïèñàíèé ïîä îïðåäåëåííûìè íîìåðàìè è íîìåðîâ íà ñàìèõ ðàñêðûòûõ
ðåñòàâðàòîðàìè ïðîèçâåäåíèÿõ, ìîæíî áóäåò äåëàòü îïðåäåëåííûå âûâîäû,
âåäóùèå ê àòðèáóöèè ïîðòðåòîâ.
Íåîáõîäèìî ïîìíèòü, ÷òî Ðàäçèâèëëû ïåðåâîçèëè ïîðòðåòû ñâîèõ ïðåäêîâ èëè èõ ìíîãî÷èñëåííûå êîïèè èç îäíîãî çàìêà â äðóãîé (â Áåëàðóñè,
Ëèòâå, Óêðàèíå, Ïîëüøå, Èòàëèè, Ãåðìàíèè è ò. ä.). Â êàæäîì çàìêå ïðèñâàèâàëèñü èì ñâîè èíâåíòàðíûå íîìåðà (è â äîêóìåíòàõ, è íà ïðîèçâåäåíèÿõ). Ïîýòîìó âî âñåõ ìíîãî÷èñëåííûõ íîìåðàõ íà ñàìèõ ïðîèçâåäåíèÿõ
ìîæíî ðàçîáðàòüñÿ òîëüêî ïðè òùàòåëüíîì èçó÷åíèè ðàçíîâðåìåííûõ èíâåíòàðåé îäíîé êîëëåêöèè è âñåõ èçâåñòíûõ èíâåíòàðåé çàìêîâ.
Ïóáëèêàöèÿ èíâåíòàðåé âàæíà òàêæå äëÿ óñòàíîâëåíèÿ ìàñøòàáà è õàðàêòåðà õóäîæåñòâåííûõ ñîáðàíèé Ðàäçèâèëëîâ êàê â Áåëàðóñè, òàê è çà åå
ïðåäåëàìè.
124

Niaśviżskija zbory Radziviłau

Transkrypt

Podobne dokumenty