Caraco i spódnica, 1770–80 - Muzeum Pałacu Króla Jana III w

Caraco i spódnica, 1770–80 - Muzeum Pałacu Króla Jana III w

Caraco i spódnica, 1770–80
Według rysunku Daniela Chodowieckiego Odwiedziny
u Panien Rosenberg (rys. 75 w katalogu wystawy
z 2002 Daniela Chodowieckiego podróż Berlina
do Gdańska w 1773 roku). Rekonstrukcję wykonała
i opisała Aleksandra Kajdańska.
ETAP 1.
Pierwszym krokiem jest podjęcie pracy badawczej nad obiektem, który będziemy rekonstruować.
Zbieramy bibliografię, ikonografię i wszystko to, co jest interesujące dla danego ubioru (obiektu).
Rekonstrukcji nie da się przeprowadzić bez tych wstępnych badań. Dopiero, gdy będziemy pewni
tego, że wiemy już wystarczająco na temat danego ubioru, przygotowujemy się do wyboru
materiału, nici oraz opracowań dotyczących szycia w danym okresie. Jeśli zakładamy, że nasz strój
będzie szyty ręcznie, musimy wiedzieć o tym, jakie techniki szycia istniały w danym czasie. Jeśli
szyjemy maszynowo, to najważniejszy jest odpowiedni dobór materiału.
Materiały:
• bawełna z jedwabną nicią (zachowane caraco z Victoria & Albert Museum jest uszyte z
bawełny)
• bawełna na podszewkę
• nici bawełniane (firma Gutermann)
• nici jedwabne (firma Gutermann)
• bawełniana tasiemka do sznurowania
W XVIII wieku wykorzystywano na ubrania tkaniny lekkie, jak tafty, bawełny, muśliny, bawełny
drukowane, malowane, satynę (zwłaszcza na spódnice), aksamity jedwabne stosowano tylko do
męskich ubiorów. Na podszewkę używane było przede wszystkim bawełniane oraz lniane płótno.
Użyte ściegi:
Ścieg za igłą
(źródło https://www.austintatiousofferings.com/pages.php?pID=5&CDpath=1).
Fastryga (źródło http://www.embroiderersguild.com/stitch/stitches/running.html).
ETAP 2. Caraco
Wykonujemy wykrój. Trzeba pamiętać, że wykrój musi być większy niż nasze wymiary, bo pod
spodem znajdzie się bielizna, taka jak gorset, spódnica spodnia i rogówka lub wypchany wałek z
waty na biodra. Czyli strój szyjemy wtedy, gdy mamy już gotową bieliznę.
Wykrój: Janet Arnold, Pattern of Fashion 1 (Jacket C 1720 – 1740, Snowshill Manor) str. 26–27
Mój wykrój został dostosowany do
fasonu caraco z tej strony. Zmiany
dotyczą przede wszystkim rękawów.
Rękaw zamiast angażantów ma
mankiet. Wybrałam ten styl,
ponieważ chciałam odtworzyć
sposób, w jaki wszywano w rękaw
taki mankiet. Drugi powód to fakt, że
szyłam strój mieszczanki gdańskiej,
który służył raczej jako wygodny
ubiór domowy.
ETAP 3.
Zszywamy tył caraco, zarówno z
materiału, jak i z podszewki, następnie
części boczne i przednie. Zszywamy
ramiona, które należy wyrównać do
własnych rozmiarów. Wszystkie
przymiarki wykonujemy na gorset i
resztę bielizny.
Tylne szwy szyjemy małym ściegiem
za igłą. Dotyczy to również szycia
podszewki. Brzegi materiału zawijamy
do siebie i razem zszywamy fastrygą.
Ścieg za igłą.
Odcinamy brzegi
i formujemy je do środka.
Brzegi zagięte do środka szwu.
Wykończenie fastrygą.
Do bocznych szwów używamy ściegu za igłą i fastrygi.
Wykończone boczne szwy.
Wszystkie pozostałe brzegi zszywamy ze sobą ściegiem przed igłą. Na części zachowanych
ubiorów często występuje dodatkowy wzmacniający ścieg (ścieg za igłą), który pełni także rolę
dekoracyjną.
Na koniec wykonujemy stebnówkę (w odstępie ok. 1–1,5 cm), która będzie wzmacniać szew i
tworzyć ścieg dekoracyjny. Nici do tego ściegu należy dobrać bardzo dokładnie pod kolor
materiału.
Szwy na ramionach szyjemy również ściegiem za igłą.
ETAP 4.
Po zszyciu wszystkich części góry łącznie z podszewką, całość zszywamy razem ze sobą (górę z
podszewką). Używamy ściegu krytego.
Ilustracja z książki Patchworkowe torebki Ellen Kharade.
Staramy się tak ułożyć podszewkę, aby nie stykała się z brzegiem materiału (odległość ok. 0,5 cm).
Następnie wykonujemy fastrygę dla wzmocnienia szwu i dla dekoracji.
Widoczna fastryga po lewej stronie caraco.
Fastryga na prawej stronie caraco, nici dobrane pod kolor materiału.
Baskina
Przykładamy podszewkę do materiału wierzchniego i modelujemy plisy. Według wykroju robimy
plisy na baskinie. Górę baskiny należy dopasować do talii. Podwijamy brzegi baskiny i zszywamy
razem, pozostawiając trochę luźnego miejsca na brzegu tuż przy krawędzi talii baskiny, gdyż
właśnie w tym miejscu będziemy później przyszywać ją do caraco. Obszycie kończymy ozdobną
fastrygą. Przyszywamy gotową baskinę do caraco ściegiem za igłą i później fastrygą (tylko materiał
wierzchni).
Podszewkę zawijamy do środka i przyszywamy do podszewki caraco ściegiem krytym.
Zapięcie z przodu caraco
Wykonujemy dwa panele z bawełny, z której szyliśmy podszewkę. Panele trzeba dopasowywać,
gdy już całe caraco będzie gotowe. Należy ustalić szerokość i długość paneli. Moje wymiary paneli
to: szerokość 4,5 cm, długość 30 cm. Panele szyjemy tak, jak zwykły pasek materiału. Wykrawamy
pas materiału takiej długości, by po złożeniu go na pół miał oczekiwaną przez nas długość i
zszywamy ściegiem krytym wszystkie brzegi. Prasujemy. Następnie wykonujemy dziurki.
Odległości dziurek ustalamy sami w zależności od długości naszych paneli. Nacinamy dziurki
małymi nożyczkami i obszywamy je ściegiem na okrętkę, najlepiej kordonkiem w kolorze tkaniny.
Następnie wszywamy panele po wewnętrznej stronie caraco do podszewki i przetykamy przez nią
tasiemkę, która będzie trzymać całe caraco i bawet.
Wszyty panel z dziurkami do sznurowania.
Sznurowanie caraco
Z resztek materiału wykrawamy paski w zależności od tego, jaką chcemy mieć szerokość. Najlepiej
sprawdzają się jak najdłuższe pasy materiału, nie trzeba się będzie martwić, że go zabraknie. Taśmy
ozdobne w XVIII wieku były wycinane w zygzaki (wystarczy użyć odpowiednich nożyc z
ząbkowanym ostrzem).
Taśma w zygzaki.
Sposób ułożenia plisek w taśmie. Zszywamy je ściegiem za igłą.
ETAP 5.
Wszywanie rękawów. Zszywamy rękawy osobno z podszewki i osobno z materiału właściwego.
Ścieg stębnówkowy plus ścieg za igłą. Oddzielnie szyjemy paski mankietu z podszewki i z
materiału wierzchniego, później przykładamy do siebie właściwymi stronami i zszywamy razem
ściegiem za igłą, a później ozdobną fastrygą w kolorze materiału właściwego.
Szwy mankietu.
Mankiet wykończony fastrygą i przyszyty do rękawa (strona lewa).
Rękaw z mankietem (strona prawa).
Mankiet
Podszewkę składamy na pół i zszywamy brzegi razem ściegiem za igłą. To samo robimy z
materiałem właściwym. Potem łączymy podszewkę z materiałem. Zszywamy brzegi podszewki i
materiału ze sobą (tak samo jak brzegi caraco) i wykonujemy fastrygę – otrzymujemy dekoracyjny
ścieg wzmacniający.
Rękawy
Po dopasowaniu zszywamy brzegi tak w podszewce, jak i w materiale. Brzegi zaginamy,
wzmacniamy fastrygą i w podszewce, i w materiale. Dopasowujemy materiał i podszewkę razem,
formujemy rękaw. Dolne brzegi rękawa – podszewki i materiału (tam, gdzie później będzie
przyszyty mankiet) zawijamy do środka i zszywamy ściegiem krytym. Przyprasowujemy, aby
dokładnie widzieć linie formy brzegu rękawa. Przykładamy do mankietu. Górne brzegi mankietu,
które będziemy przyszywać, są na wierzchu rękawa, tak więc będą widoczne i tworzą całą linię
stylistyczną mankietu.
Mocowanie rękawa ściegiem krytym (lewa strona).
Mocowanie mankietu ściegiem krytym (prawa strona).
Miejsce styku brzegów mankietu przy brzegu rękawa jest przyłapane ściegiem na okrętkę.
Formowanie trzech plis na mankiecie. Najlepiej jest je uformować na manekinie, dostosowując
długość mankietu do swoich potrzeb. Plisa środkowa jest dłuższa niż pozostałe dwie, które są
względem siebie równe.
Mankiet z plisami (lewa strona). Plisy wykonane fastrygą.
Prawa strona wykończonego mankietu.
ETAP 6. Spódnica
Szycie spódnicy. Wymierzyć obwód spódnicy (powinien być mierzony na złożoną halkę z wałkiem
i gorsetem); wymierzyć długość spódnicy. Przód zazwyczaj był krótszy, a tył dłuższy. Warto
spódnicę mierzyć w odpowiednim obuwiu. Obuwie barokowe zawsze posiadało obcas, a to
wydłuża długość spódnicy. Szycie spódnicy jest bardzo proste. Kawałek tkaniny, który został
przeznaczony na spódnicę, składamy na pół i rozcinamy. Mamy dwa kawałki materiału które
zszywamy ze sobą, ale nie do końca, gdyż zostawiamy luźny (ok. 30 cm), nie zszyty brzeg z obu
stron po bokach tam, gdzie później będzie talia i sznureczki. Spódnicy nie podszywamy.
Góra spódnicy z otworami na kieszenie. Brzegi spódnicy zszywamy ściegiem za igłą, zaginamy je i
fastrygujemy. Punkt przejścia między rozcięciem a szwem jest zakończony ściegiem
wzmacniającym na okrętkę. Rozcięcie jest obszyte tylko fastrygą.
Zakończenie rozcięcia jest wzmocnione ściegiem na okrętkę.
Rozcięcie jest wykonane tylko fastrygą.
Następnie wykonujemy zakładki w talii spódnicy, dopasowując ją do pożądanych wymiarów.
Najlepiej wyliczyć, ile zakładek ma być z przodu i z tylu. Od brzegów rozcięcia pozostawiamy ok.
13 cm bez zaszewek – boki mają być gładkie.
Od brzegów rozcięcia pozostawiam ok. 13 cm bez zaszewek –
boki maja być gładkie. Zaszewki powinny być regularne,
najlepiej jest je modelować na bieliźnie na manekinie.
Potem przyszywamy troczki. Moje troczki są z taśmy
bawełnianej dobranej kolorystycznie do materiału.
Prawidłowe mocowanie spódnicy. Otwory po bokach umożliwiały
korzystanie z kieszeni, które ubierało się na halkę, tuż pod wierzchnią
spódnicą.
ETAP 7. Bawet
Szycie bawetu. Bawet szyjemy
z podszewki i materiału.
Zszywamy razem przód i tył
caraco, dodatkowo fastrygujemy
brzegi dla wzmocnienia szwów i
dla dekoracji. Bawet przypinamy
szpilkami do gorsetu. Na gorset
nakładamy caraco i wiążemy.
Caraco i spódnica.
BIBLIOGRAFIA:
1. Janet Arnold, Patterns of Fashion 1 (Cut and construction of women’s clothing, 1660–1860)
2. Susan North & Avril Hart, Historical Fashion in Detail. The 17th And 18th Centuries
3. Johannes Pietsh, Die Kostümsammlung Hüpsch im Hessischen Landesmuseum Darmstadt,
2008 (Dissertation); http://mediatum2.ub.tum.de/node?id=619442
4. Anna Drążkowska, Odzież grobowa w Rzeczypospolitej w XVII i XVIII wieku, Toruń 2008
5. M. de Garsault, L’art de Lingere, 1769 (ściegi);
http://www.marquise.de/en/1700/howto/naehstiche.shtml
6. M. de Garsault, L’art du Tailleur, 1769 (ściegi);
http://www.marquise.de/en/1700/howto/naehstiche.shtml
IKONOGRAFIA:
1. Daniela Chodowieckiego dziennik z podróży do Gdańska z 1773 roku, oprac. Małgorzata
Paszylka, Gdańsk 2002
2. Daniela Chodowieckiego podróż z Berlina do Gdańska, katalog wystawy, Dom Uphagena,
Gdańsk, red. H. Gutsche, M. Danielewicz, Berlin 2001
3. Caraco i petticoat 1780–90, Victoria & Albert Museum
Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie
ul. S.K. Potockiego 10/16
02-958 Warszawa