NAFTA I GAZ: Rynek gazu ziemnego

Nafta
i gaz
raport
Rynek gazu ziemnego w Polsce i na świecie
Według agencji Fitch Gazprom może stracić udziały na rynku europejskim ze względu na konkurencję rynkową, nadpodaż
i stagnację wzrostu zapotrzebowania. Agencja stawia LNG jako potencjalną konkurencję dla dostaw gazociągowych z Rosji.
F
itch ocenia, że Gazprom może stracić część udziałów i zysków w Europie w średnim terminie, ale
dotkliwość strat będzie zależała od tego w jaki
sposób odpowie na oczekiwania klientów europejskich.
Niskie koszty wydobycia i transportu szacowane przez
Fitch na 3 dolary za mmBtu oraz duże wolne moce wydobywcze pomogą Rosjanom przezwyciężyć problemy.
Fitch podkreśla, że przez utrzymującą się nadpodaż
na rynku LNG oraz małą atrakcyjność rynku w Azji, gaz
skroplony będzie konkurencyjny w stosunku do surowca
rosyjskiego słanego gazociągami. To druga instytucja, po
Międzynarodowej Agencji Energii, która stawia taką tezę.
Jest ona korzystna z punktu widzenia rozwoju gazoportu w polskim Świnoujściu, z którego usług zamierza
korzystać PGNiG i inni odbiorcy gazu w Polsce.
Międzynarodowa Agencja Energii (MAE) przedstawiła raport, z którego wynika, że na rynku gazu na
świecie będzie w przyszłości panować nadpodaż. Zmusi
to dostawców gazociągowych jak Gazprom do zmiany
modelu cenowego. Ze względu na rozwój rynku LNG
i konkurencję ze strony taniego węgla wzrost zapotrzebowania na gaz, który w ostatnich latach wynosił średnio 2,5 procent, ma spaść do 1,5 procent do 2021 roku.
– Rozwój sytuacji wskazuje na okres nadpodaży. W ciągu pięciu lat będziemy świadkami przekształcenia się
modelu handlu gazem – ocenia Fatih Birol, prezes MAE.
Podaż LNG ma wzrosnąć o 45 procent do 2021 roku,
wywierając presję na starych dostawców jak Rosja i Katar. Tymczasem wzrost zapotrzebowania na gaz w Chinach
w 2015 roku spadł do 4 procent, choć według MAE ma odbić się do 9 procent do 2021 roku ze względu na zastąpienie elektrowni węglowych gazowymi. Dużymi importerami
surowca mają być także Indie i kraje Bliskiego Wschodu.
Wzrost wydobycia gazu łupkowego w USA ma zapewni jedną trzecią podaży w 2021 roku. Wydobycie
w Europie ma spadać. W przekonaniu MAE koszt eksportu LNG z USA do Europy spadnie poniżej cen ofe-
2
rowanych przez Rosję w kontraktach uzależnionych od
indeksu ceny ropy naftowej oraz ofert w europejskich
hubach gazowych, tworząc „przykrą zmianę w otoczeniu, w którym operuje Gazprom”.
Chociaż większość kontraktów Gazpromu zawiera klauzulę take or pay, według Agencji firma będzie
musiała zdobyć dodatkowe kontrakty na 15-20 mld m 3
rocznie, aby utrzymać udział rynkowy w Europie. MAE
przewiduje wzrost importu gazu do Europy o 40 mld m 3
rocznie do 2021 roku.
Odpowiedź Gazpromu już jest zauważalna. W części
kontraktów odchodzi on od indeksu ceny ropy naftowej
i usuwa kontrowersyjne klauzule take or pay. Część
gazu sprzedaje także na giełdzie i w drodze aukcji dla
określonych punktów wejścia do europejskiego systemu
gazowego.
– Realizacja strategicznych interesów naszego kraju
w sektorze energetycznym wymaga porozumienia ponad
podziałami politycznymi – mówił Janusz Kowalski, wiceprezes PGNiG, podczas konferencji Nafta-Gaz-Chemia 2016. Jego
zdaniem podstawowym
celem w tym zakresie
jest
przemodelowanie
systemu dostaw gazu do
Polski, tak by sprowadzić
dużo tańszy surowiec niż
ma to miejsce w tej chwili. – Dzisiaj czekamy na
informację, czy gazoport
będzie rozbudowany. To
ważna informacja dla
Janusz Kowalski
PGNiG, ponieważ podWiceprezes PGNiG
jęlismy decyzję o otwarciu biura tradingowego
w Londynie – mówił Janusz Kowalski. Dodał, że spółka
chce rozwijać swoje kompetencje związane z uczestnictwem w globalnym rynku LNG.
Wiceprezes PGNiG zauważył, że tzw. Brama Północna (zwana również Korytarzem Północnym) to nie tylko LNG, ale również budowa Korytarza Norweskiego
(w skład którego wejdzie gazociąg Baltic Pipe i duński
oraz norweski system przesyłowy).
– Czekamy do końca roku na uzgodnienia z operatorami
(…) jesteśmy zainteresowani, aby sprowadzać do Polski
dużo tańszy gaz, niż w tej chwili. Chcemy złamać tę kilkudziesięcioletnią geografię dostaw surowców do Polski
– deklarował Janusz Kowalski. Dodał, że model wschód-zachód powinien zostać przynajmniej w pewnym stopniu
zastąpiony modelem północ–południe.
5/2016
i gaz
raport
Współpraca Lotosu i PGNiG
w ramach dostaw LNG
Spółki LOTOS i PGNiG dostarczyły 120 m 3 (120 tys.
litrów) skroplonego gazu LNG jako paliwa żeglugowego do zbiorników nowoczesnego, budowanego w Stoczni Remontowa Shipbuilding statku typu PSV (Platform
Supply Vessel) SIEM HARMONY. Pozwoli to na przeprowadzenie prób morskich jednostki, przed oddaniem
jej do użytku. Cysterny odebrały gaz z Terminalu LNG
i przetransportowały do stoczni w Gdańsku. To pierwsze
tego typu przedsięwzięcie logistyczne w Polsce i jednocześnie efekt współpracy LOTOSU i spółki PGNiG.
– Dzięki terminalowi w Świnoujściu mamy możliwość
sprawnego rozdysponowania LNG w całym kraju. Powstaje także coraz więcej jednostek morskich wykorzystujących LNG jako paliwo, które spełnia wszelkie
obostrzenia dotyczące emisji siarki i substancji szkodliwych. Dlatego bunkrowanie statków jest usługą, która chcemy w najbliższym czasie rozwijać – powiedział
Henryk Mucha, prezes PGNiG Obrót Detaliczny.
Statki typu tzw. dual fuel, uważane za bardzo pionierskie technologicznie, zasilane są zarówno konwencjonalnym paliwem żeglugowym, jak i znacznie czystszym
gazowym. Dzięki temu są o wiele bardziej przyjazne
środowisku niż te z tradycyjnym napędem. Armatorzy,
chcąc spełnić unijne wymogi środowiskowe w stosunku
do paliw zawierających do 0,10 proc. siarki, wprowadzają do swojej floty mniej emisyjne statki napędzane
paliwem LNG. Zaostrzone rygory emisyjności, zawarte
w unijnej dyrektywie siarkowej, nakazują dziesięciokrotne zmniejszenie emisji siarki od 2015 roku.
Ceny LNG z Norwegii niższe
o 40%
Litewskie Ministerstwo Energetyki poinformowało,
że w pierwszej połowie 2016 r. ceny LNG sprowadzanego przez terminal w Kłajpedzie były o 40% niższe
w stosunku r/r. Spadek ceny był spowodowany dwoma czynnikami – pierwszy, o charakterze lokalnym, to
zmiana warunków umowy między spółką Litgas oraz
norweskim Statoilem, który dostarcza Litwinom surowiec. Drugi, pośrednio związany z wcześniejszym, jest
związany z sytuacją na światowych rynkach, gdzie od
pewnego czasu obserwujemy stabilizację cen kopalin energetycznych na stosunkowo niskim poziomie.
W znacznym stopniu przyczyniło się to do zwiększenia
przepływu gazu przez terminal w Kłajpedzie.
W pierwszej połowie 2016 roku aż 73% całkowitego
zaopatrzenia Litwy w gaz ziemny stanowił skroplony
gaz ziemny (LNG). Pozostałą część rynku zajęła rosyjska spółka Gazprom, która jeszcze nie dawno dominowała na lokalnym rynku gazu.
Do końca roku decyzja
o rozbudowie gazopor tu
– Jeszcze w tym roku zapadnie decyzja dotycząca powiększenia mocy regazyfikacyjnej terminala LNG w Świnoujściu – powiedział prezes Gaz Systemu Tomasz Stępień. Być może będzie to powiększenie nawet do 10 mld
m sześć gazu rocznie. Jak dodał Stępień spółka prowadzi
obecnie wielowariantowe analizy. – Trwają analizy. Kwestią jest w jakim czasie, jakimi nakładami i kiedy. Możliwa
jest rozbudowa do ponad 7,5 mld m. sześc. – powiedział
Fot. PGNiG
Nafta
Stępień. Jak dodał, rozbudowa do 7 mld m sześc może się
odbyć nawet „stosunkowo niewielkim nakładami”.
Na razie moc regazyfikacyjna terminala wynosi 5 mld
m sześc. rocznie, czyli tyle, ile wynosi jedna trzecia polskiego zapotrzebowania. Gazoport jest zbudowany w taki
sposób, że w razie potrzeby można będzie powiększyć
jego moc regazyfikacyjną do 10 mld m sześc. rocznie.
Szacowany wolumen sprzedaży gazu ziemnego przez grupę
PGNiG w III kwartale 2016 r. wyniósł 4,27 mld m sześc. wobec
3,94 mld m sześc. w analogicznym okresie poprzedniego roku
– podała spółka w komunikacie. Wydobycie gazu w trzecim
kwartale wyniosło 1,04 mld m sześc. wobec 1,14 mld m sześc.
przed rokiem. Import gazu ziemnego w III kw. wyniósł 3,02 mld
m sześc. wobec 2,40 mld m sześc. rok wcześniej, w tym import
„z kierunku wschodniego” wyniósł 2,43 mld m sześc. wobec
2,33 mld m sześc. w III kwartale 2015 roku.
Marcin Żupnik
Źródło: BiznesAlert, CIRE, PAP
Mecenas raportu „Energia z żółtej rury”
5/2016
3