Pijawski - Flakt Bovent.indd
Transkrypt
Pijawski - Flakt Bovent.indd
POWIETRZE A R T Y K U Ł S P O N S O R O W A N Y Bartosz Pijawski SMOKE MASTER Fläkt Bovent Sp. z o.o. – aktywna ochrona przed zadymieniem Systemy różnicowania ciśnień jako jeden z elementów ochrony pożarowej pojawiły się stosunkowo niedawno. Obszerna norma PN-EN 12101-6 szczegółowo opisuje poszczególne rodzaje dróg ewakuacyjnych i podaje zasady obliczeń dla systemu. Niekiedy jednak nawet najbardziej dokładne obliczenia nie wystarczą – wtedy liczy się doświadczenie i rozwiązania wykraczające poza przyjęte schematy. W takich aplikacjach specjalizuje się grupa Fläkt Woods. S ystemy różnicowania ciśnień mają w skrócie jedno zadanie – poprzez wytworzenie nadciśnienia na drodze ewakuacyjnej, czyli klatce schodowej (a także w przylegających przedsionkach i korytarzach), mają nie dopuścić do pojawienia się dymu w ilości mogącej zakłócić sprawną ewakuację (przez spadek widoczności lub pojawienie się toksycznych gazów). Jednocześnie nadciśnienie to nie może utrudniać otwarcia drzwi prowadzących do drogi ewakuacyjnej, a przypadku otwartych drzwi system musi w nich zapewnić stały przepływ powietrza gwarantujący, że nie dojdzie do wypływu dymu z pomieszczeń na kondygnacji objętej pożarem. Praktyka pokazuje jednak, że właściwe parametry mogą być bardzo trudne do osiągnięcia bez sięgnięcia po rozwiązania niewskazane jednoznacznie w normie. Bazując na doświadczeniach w krajach skandynawskich, koncern Fläkt Woods jako pierwszy zaproponował system SMOKE MASTER, w którym wentylatory napowietrzające sterowane są przetwornicami częstotliwości. Rozwiązanie takie zapewnia osiągnięcie wymaganych parametrów w ciągu 3 s, a jednocześnie pozwala na kalibrację systemu na potrzeby różnych scenariuszy ewakuacji, Jednostka SMOKE MASTER SMPA co w przypadku stosowanych wcześniej powszechnie klap upustowych było zadaniem bardzo skomplikowanym. Wbrew pozorom istnieje całkiem duża liczba obiektów, w których drogi ewakuacyjne wymagają indywidualnego podejścia projektanta. Jedną z takich grup są centra handlowe. Galerie handlowe mają układ wyjść ewakuacyjnych, drzwi i korytarzy o zróżnicowanej wielkości i kształtach. Powoduje to często konieczność sprawdzenia w praktyce każdego możliwego scenariusza. Podczas takich testów w jednej z galerii okazało się, że pomimo przeprowadzenia poprawnych obliczeń istnieje korytarz, dla którego zakwestionowano parametry przepływu, chociaż kryterium prędkości powietrza przy drzwiach otwartych zostało spełnione zgodnie z wymaganiami normy. Opisana poniżej klatka schodowa pięciokondygnacyjnego budynku galerii została zaklasyfikowana do klasy C systemów kontroli rozprzestrzeniania się dymu i ciepła dla budynków. Oznacza to, że po aktywacji alarmu pożarowego przeprowadzona zostanie jednocześnie ewakuacja użytkowników budynku. W tym celu zastosowano dwuskrzydłowe drzwi wyposażone w okucia przeciwpaniczne prowadzące na zewnątrz budynku oraz na kolejne piętra z klatek schodowych. Na klatki schodowe poza drzwiami głównymi wychodziły jednak także drzwi z korytarza technicznego znajdującego się w galerii kina. Korytarz ten był drogą ewakuacyjną dla pracowników kina, a także potencjalnie dla jego klientów. Od klatki schodowej oddzielały go drzwi przeciwpożarowe o szerokości 120 cm i wysokości 220 cm. Opis techniczny wg projektu Rys. 1. Warunki projektowe dla klasy C: 1 – otwarte drzwi, 2 – zamknięte drzwi, 3 – wywietrzniki 60 styczeń/luty 2014 Zaprojektowano wentylację pożarową wg PN-EN 12101-6 w klasie systemu C. Opis pracy systemu: n Do każdej klatki schodowej powietrze jest dostarczane przez wentylatory napowietrza- rynekinstalacyjny.pl POWIETRZE A R T Y K U Ł Rys. 2. Klatka schodowa. Drzwi na poziomie 0 Rys. 3. Klatka schodowa. Drzwi na poziomie +2 jące zlokalizowane na dachu. Napływ powietrza realizowany jest jednopunktowo lub dwupunktowo poprzez kraty nawiewne. n Regulacja nadciśnienia odbywa się poprzez certyfikowany system automatyki pozwalający na dynamiczne sterowanie prędkością obrotową wentylatora. n Aby możliwe było spełnienie kryterium przepływu zapewniające odpowiednią prędkość w otworze drzwiowym, należy zapewnić upust powietrza, który będzie realizowany przez systemy oddymiania galerii lub garażu w zależności od kondygnacji. Obliczenia ilości powietrza wentylacyjnego: n Kryterium różnicy ciśnień: 50 Pa. Suma wszystkich ubytków powietrza: 6500 m³/h. n Kryterium różnicy ciśnień: 10 Pa. Ilość powietrza dla otwartych drzwi ewakuacyjnych na zewnątrz budynku (na klatce schodowej musimy utrzymać nadciśnienie min. 10 Pa – wyjście przez hall, zatem na drzwiach spadek ciśnienia min. 10 Pa): 10,12 m2×2,6 m/s×3600 = 94 750 m³/h. Przecieki przy nadciśnieniu 10 Pa: 2000 m3/h. Suma wszystkich ubytków powietrza przy nadciśnieniu 10 Pa: 96 750 m3/h. n Kryterium przepływu powietrza: 0,75 m/s. Ilość powietrza dla otwartych drzwi klatki schodowej na kondygnacji objętej pożarem: 10,16 m2×0,75 m/s×3600 = 27 500 m³/h. rynekinstalacyjny.pl S P O N S O R O W A N Y Moduł monitorujący Wynika z tego, że na kondygnacji objętej pożarem, gdzie mierzona jest prędkość powietrza, należy usuwać 27 500 m³/h. Ponieważ w tej klasie systemu otwarte są drzwi na zewnątrz budynku lub drzwi na kondygnacji objętej pożarem, do obliczenia ilości powietrza dla wentylatora napowietrzającego przyjęto ilość powietrza, która jest większa – w tym przypadku 96 750 m3/h. Dobrano dwa wentylatory na łączną wydajność 98 000 m³/h. W przypadku kondygnacji z omawianymi drzwiami oznacza to, że po ich otwarciu system odejdzie od trybu utrzymywania różnicy ciśnień 50 Pa i rozpocznie nawiew z wydajnością 98 000 m³/h. Taka ilość powietrza będzie wpadać w otwór o powierzchni 2,64 m². Prędkość przepływu powietrza w świetle drzwi będzie przekraczała 10 m/s, co może znacznie spowolnić ewakuację osób starszych lub rannych, a nawet wywołać efekt psychologiczny niedostępności wyjścia. Podczas testów wykonanych przez poproszoną o rozwiązanie problemu firmę Fläkt Bovent stwierdzono również, że badane drzwi po otwarciu pod wpływem dużej ilości powietrza zamykają się z siłą mogącą spowodować obrażenia u osoby, która pojawiłaby się w ich świetle w czasie zamykania. Problem udało się rozwiązać przez zastosowanie kontaktronów na drzwiach oraz zaprogramowanie odpowiedniego scenariusza ewakuacji w automatyce systemu SMOKE MASTER. Kontaktrony podają sygnał do rozdzielnicy, która ogranicza wydajność wentylatora, co przekłada się na obniżenie prędkości przepływu powietrza w otworze drzwiowym poniżej 2 m/s. Przytoczony powyżej przykład pokazuje niedoskonałości normy, która podaje jedynie wartość minimalną przepływu przez drzwi, zaniedbując jej górną granicę. Świadczy również o przewadze aktywnych systemów ochrony przed zadymieniem nad biernymi. Fläkt Bovent Sp. z o.o. 05-850 Ożarów Mazowiecki Ołtarzew, ul. Południowa 2 www.flaktwoods.pl styczeń/luty 2014 61