1. Wizy 

1. Wizy






WIZA ADMINISTRACYJA wniosek o opuszczenie kraju (nakaz), dokument wystawiany przez
policję lub inny organ państwa w przypadku naruszenia przez turystę prawa, jest to nakaz
opuszczenia terytorium państwa
WIZA TRANZYTOWA - uprawnia do przejazdu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i
może być wydana cudzoziemcowi, który posiada prawo wjazdu do państwa docelowego lub
państwa graniczącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wizę wydaje się na okres pobytu
nie dłuższy niż 5 dni, licząc od dnia każdego wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
WIZA ZBIOROWA – formatu A4, zawiera dane podróżnych, paszporty, opłaty
WIZA DYPLOMATYCZNA wydawana jest szefowi i członkowi personelu misji
dyplomatycznej, kierownikowi urzędu konsularnego i członkowi personelu konsularnego państwa
obcego oraz innej osobie zrównanej z nimi na podstawie ustaw, umów lub powszechnie
ustalonych zwyczajów międzynarodowych, a także członkom ich rodzin. Wymagana jest nota
dyplomatyczna.
WIZA SŁUŻBOWA wydawana jest członkowi personelu administracyjnego i technicznego,
członkowi personelu służby misji dyplomatycznej, pracownikowi konsularnemu, członkowi
personelu służby urzędu konsularnego, innej osobie skierowanej do pracy w Rzeczypospolitej
Polskiej oraz przyjeżdżającej służbowo zrównanej z nimi na podstawie ustaw, umów lub
powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych, a także członkom ich rodzin. Wymagana
jest nota dyplomatyczna.
Wizę dyplomatyczną i służbową wydaje się na okres pobytu do 3 miesięcy, chyba, że umowa lub
powszechnie ustalony zwyczaj międzynarodowy stanowią inaczej.
TRYB SKŁADANIA DOKUMENTÓW NIEZBĘDNYCH DO OTRZYMANIA WIZ
1. Wypełnioną ankietę wizową (na każdą osobę, łącznie z dziećmi, które posiadają swój paszport).
2. Paszport ważny min. 6 miesięcy od daty zakończenia ważności wizy. W paszporcie powinny być co
najmniej 2 czyste strony
3. Jedną aktualną fotografię o wymiarach 3x4 cm. Fotografie mogą być zarówno kolorowe jak i czarnobiałe, raczej na matowym papierze.
4. Oryginał zaproszenia na wjazd do danego państwa
5. Umowę dotycząca świadczenia usług turystycznych (voucher turystyczny) i potwierdzenie obsługi
turysty zagranicznego przez organizację prowadzącą działalność turystyczną - do otrzymania wizy
turystycznej.
6. Paszport z ważną wizą na wjazd do kraju graniczącego z daneym państwem, bilety na środek transportu
z potwierdzoną datą wyjazdu do państwa - do otrzymania wizy tranzytowej.
7. Polisa ubezpieczenia medycznego
8. Badania (jeśli są konieczne)
2. Romanizm – scharakteryzuj i podaj przykłady
Ramy czasowe: 966-1250, inaczej romański styl, styl szuki europejskiej XI i XII w., charakteryzujący się w
architekturze masywnością, prostotą i surowością ścian. Podstawowym typem budowli była bazylika na
planie krzyża łacińskiego. Miała ona rozbudowaną partię wschodnią. Bardzo często budowano obejścia z
wieńcem kaplic lub same absydy. Na fasadzie zachodniej umieszczano jeden portal lub trzy portale. Po
bokach zaś umieszczano wieże. We wnętrzu sklepienia kolebkowe lub sklepienia krzyżowe zaczęto
powszechnie stosować od XI wieku. Typowymi elementami ściany były lizeny, fryzy arkadowe, biforia,
triforia. W budowlach stosowano małe okna, gdyż ciężar sklepienia spoczywał na grubym murze.
Plan kościoła romańskiego
Przykłady:
-Strzelno(Kujawy)
-Inowłódz (k. Spały)
- Tum (pod Łęczycą)
- Czerwińsk (n Wisłą)
- Kościoły cystersów:
Wąchock
Jędrzejów
Kruszwica
kultury dojrzałego średniowiecza (XIINajistotniejszym
elementem
w
gotyckiej jest system szkieletowy:
krzyżowo-żebrowe, przypory i łuki
System ten pozwolił na wznoszenie
wysokich i strzelistych budowli, gdzie
ograniczony do minimum. Resztę
niezwykle barwne witraże.Dominuje łuk
w konstrukcji, jak i dekoracji. Na
razu rzuca się w oczy system przypór.
wzbogacone
są
wimpergami,
pinaklami.
3.Gotyk – scharakteryzuj, podaj przykłady
Ramy czasowe: 1250 1500, styl będący szczytowym
osiągniećiem
XVI
w.).
architekturze
sklepienia
przyporowe.
bardzo
mur
był
wypełniały
ostry – zarówno
zewnątrz
od
Ściany
maswerkami,
Plan gotyckiej katedry w Amiens
Przykłady:
- Kościoły:
Mariacki w Krakowie
Katedra w Poznaniu
Katedra Gniezno
Katedra św. Jana Warszawa
- zamki:
Malbork
Lidzbark Warmiński
Nidzica
Niedzica
Ciechanów
Szlak Orlich gniazd
- mury obronne miast
Paczków
Mury floriańskie Kraków
4.Barok – scharakteryzuj, podaj przykłady.
styl w sztuce, architekturze i literaturze; wyrósł na podłożu renesansu i panował w wiekach od XVI do
XVIII wiek (od około 1580 do około 1730 roku). Barok odznacza się ekspresyjnością, bogactwem formy i
zdobnictwa, silnymi kontrastami, monumentalnością; linia prosta w sztuce i architekturze jest prawie
nieobecna, jej miejsce zajmują linie faliste, załamania, występy, zaokrąglenia. Dzieła architektoniczne tego
okresu bywają przeładowane dekoracją figuralną i ornamentyką. Nazywano go kiedyś "zwyrodniałą formą
renesansu" (Jacob Burckhardt), a nazwę wziął od portugalskiego słowa barocco – nieregularna perła.
Polscy reformatorzy oświeceniowi widzieli w baroku symbol upadku umysłowego, zacofania i
panoszącego się sarmatyzmu. W okresie baroku stworzono wiele dzieł, które weszły do kanonu sztuki i
stanowią punkt odniesienia także w naszej epoce (np. dramaty Szekspira wciąż na nowo odczytywane).
Przykłady:
- Nieśwież
- Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie
- Pałace:
Wersal
Schonbrunn
Krasińskich w Warszawie
Wilanów
Kalwaria Zebrzydowska
Nieborów
5.Renesans – scharakteryzuj, podaj przykłady.
z fr. renaissance - okres w historii sztuki i kultury europejskiej rozciągający się od XIV wieku do XVI
wieku. Odrodzenie miało swój początek we Włoszech. Wszystko zaczęło się od konkursu na najlepszy
projekt ozdobienia brązowych drzwi baptysterium we Florencji. Konkurs wygrał Lorenzo Ghiberti, który
swoim nietypowym projektem wzbudził zachwyt (Renesans w rzeźbie). Później Filippo Brunelleschi
zaprojektował kopułę florenckiej katedry, co zapoczątkowało Renesans w architekturze, dlatego też często
historycy
za
kolebkę
odrodzenia
uznają
Florencję.
Wpływy odrodzenia rozszerzały się na inne kraje europejskie, szczególnie Niderlandy i Niemcy, jednak
swoje apogeum osiągnęło we Włoszech.
Przykłady:
- Baranów Sandomierski (Mały Wawel)
- Brzeg (Śląski Wawel)
- Ratusz gł. Miasta, Starego Miasta (Gdańsk)
- Kazimierz Dolny
- Zamość (tj. Padwa)
- Bolimów k. Nieborowa
6. Wulkany
W Europie jest kilka działających wulkanów, głównie we Włoszech i na Islandii:





Etna (Włochy) – 3323 m n.p.m.
Beerenberg (Jan Mayen) – 2277 m n.p.m.
Grimsvötn (Islandia) – 1719 m n.p.m.
Hekla (Islandia) – 1491 m n.p.m.
Katla (Islandia) – 1363 m n.p.m.




Wezuwiusz "Vesùvio" (Włochy) – 1277 m n.p.m.
Stromboli (Włochy) – 926 m n.p.m.
Vulcano (Włochy) – 500 m n.p.m.
Santoryn (Grecja) – 131 m n.p.m.
W Polsce odnaleźć można ślady dawnego wulkanizmu w Pieninach (Wdżar) oraz w Sudetach.
Afryka Kilimandżaro (Tanzania) - 5895 m n.p.m
Ameryka Północna Colima (Meksyk) – 4265 m n.p.m.
Ameryka Południowa Antafalla (Argentyna) – 6450 m n.p.m..
Antarktyda Erebus (Wyspa Rossa) – 3794 m n.p.m.
Australia i Oceania Mauna Kea (Hawaje) – 4205 m n.p.m.
Azja Krakatau (Indonezja) – 813 m n.p.m.
Wielkie erupcje wulkaniczne







Toba - 73.000 ± 4.000 lat temu
Santorini (Thira) – ok. 1450 r. p.n.e.
Wezuwiusz – 24 sierpnia 79 r.
Huaynaputina (Peru) - 19 lutego 1600 r.
Krakatau – 27 sierpnia 1883 r.
Mount St. Helens – 18 maja 1980 r.
Pinatubo - czerwiec 1991 r.
7. Trzy rodzaje odpowiedzialności prawnej pilota
a) CYWILNA- odpowiedzialność majątkowa, polegająca na obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej
zaniechaniem lub swoim działaniem. Dzieli się na:
- DELIKTOWĄ- wiąże się z wyrządzeniem szkody czynem niedozwolonym innej osobie z winy
własnej (umyślnej lub nieumyślnej) występuje raczej rzadko
- KONRAKTOWĄ – występuje w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania
zobowiązań umownych. Jeśli pilot nie dopilnuje dobrego wykonania wszystkich pkt. umowy.
b) KARNA – gdy pilot swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa lub wykroczenia. Do
przestępstw regulacje znajdują się w Kodeksie Karnym a wykroczenia-Kodeksie Wykroczeń. Istotą
odpowiedzialności karnej jest surowa represja (ograniczenie wolności, kara grzywny). Oprócz tego ustawa
przewiduje dodatkowe środki karne np. zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania
określonego zawodu itp.
c) SŁUŻBOWA – występuje w ramach stosunku pracy w macierzystym biurze podróży w przypadku
zatrudnienia pilota w oparciu o umowę o pracę lub też nadzoru państwowego nad wykonywaniem funkcji
pilota (pilot może być kontrolowany – niedopełnienie obowiązków można zawiesić obowiązki na 12
miesięcy).
8.Formy zatrudnienia pilota przez biuro podróży
3
formy
zatrudnienia
pilotów
:
- ETAT- UMOWA O PRACĘ - to jeden ze sposobów nawiązywania stosunku pracy.Jest to czynność
prawna polegająca na złożeniu zgodnych oświadczeń woli przez pracownika i pracodawcę, w których
pracownik zobowiązuje się do osobistego świadczenia pracy na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem
oraz w miejscu i czasie przez niego określonym, a pracodawca do zapłaty umówionego wynagrodzenia.
Rodzaje umów o pracę: na czas nieokreślony, na czas określony, na okres próbny, na czas wykonania
określonej pracy, na zastępstwo.
- OSOBA FIZYCZNA- UMOWA ZLECENIE Przedmiotem umowy zlecenia jest zobowiązanie do
dokonania jedynie określonej czynności prawnej, nie zaś każdej czynności. Przyjmujący zlecenie
zobowiązuje się do zachowania należytej staranności w przedmiocie samego zlecenia. Zatem staranność
wykonanej usługi nie ogranicza się w tym przypadku do jej samego wykonania , lecz również do
wykonania go w sposób nie budzący zastrzeżeń. Poza tym zleceniobiorca powinien wykonać powierzone
mu zobowiązanie osobiście. Tym samym umowa zlecenie ma nieco szerzej nakreślone kompetencje niż to
ma miejsce w umowie o dzieło. Natomiast w stosunku do umowy o pracę, umowa zlecenie jest zawężona o
zakres ubezpieczeń społecznych, których swym zasięgiem nie obejmuje, jak również stosunek zależności
pomiędzy
pracownikiem
a
pracodawcą.
- NIEZALEŻNY PODMIOT GOSPODARCZY - prowadzenie działalności gospodarczej.Prawo polskie za
podmioty gospodarcze uważa osoby fizyczne lub osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą, np.
wytwórczą (w tym rolniczą), handlową lub usługową. Podmiotami gospodarczymi mogą być firmy
jednoosobowe, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, różnego rodzaju spółki, dzielące się ogólnie na
osobowe i kapitałowe.
9.Góry w Unii Europejskiej
1. AUSTRIA Alpy, Karpaty
2. BELGIA Ardeny (belgia wysoka), masyw Hautes Fagnes z najwyższym szczytem kraju: botrange 694 m
n.p.m.
3. DANIA
4. FINLANDIA – Góry Skandynawskie
5. FRANCJA Pireneje, Masyw Centralny, Masyw Armorykański, Alpy
6. GRECJA Olimp (na północy), Pindos (na zachodzie), Othris (na południu), Osa i Pelion (na wschodzie)
7. HISZPANIA Meseta Iberyjska, Góry Kantabryjskie, Góry Iberyjskie, Kordyliery Centralna, Meseta
Południowa, Sierra Morena, Góry Betyckie, Pireneje
8. HOLANDIA
9. IRLANDIA pasmo Wicklow Mointains, góry Tourne, góry Antrim
10. LUKSEMBURG
11. NIEMCY Alpy, Masyw Czeski, Sudety
12. PORTUGALIA Meseta Iberyjska
13. SZWECJA – Góry Skandynawskie
14. WIELKA BRYTANIA - Góry Kambryjskie, Góry Kaledońskie, Grampian, Góry Pennińskie
15. WŁOCHY Alpy, Apeniny
16. CYPR
17. CZECHY Masyw Czeski, Sudety, Karpaty
18. ESTONIA
19. LITWA
20. ŁOTWA
21. MALTA
22. POLSKA Sudety, Karpaty
23. SŁOWACJA Karpaty
24. SŁOWENIA Alpy, Góry Dynarskie
25. WĘGRY Karpaty
10.Fazy kontroli celnej
Jest
5
etapów
odprawy
celnej:
1) TZW. ZGŁOSZENIE USTNE: pod różny zgłasza czy ma coś do oclenia.
2) PRZESZUKANIE BAGAŻU – jeśli podróżny nie ma nic do oclenia koń czy się odprawa; jeśli celnik
znajdzie towary, które nie zostały zgłoszone do oclenia może zostać wszczęte postępowanie karne
3) PRZESZUKAN IE OSOBISTE – jest zarządzane przez celnika; przeszukania dokonuje osoba tej samej
płci co przeszukiwany; na przeszukanie osoby musi być zgoda kierownika zmiany; przeszukanie musi być
wpisane do rejestru przeszukań: data, imię i nazwisko celnika, który przeszukiwał, wynik przeszukania;
jeśli jest podejrzenie, że osoba przemyca coś w organizmie wzywana jest ekipa medyczna, która dokonuje
przeszukania metodą kontaktową, celnik przeszukuje bezkontaktowo.
4) PRZESZUKANIE ŚROD KÓW TRANSP.– odbywa się metodą nie niszczącą, ale jeśli celnik coś
znajdzie pojazd jest konfiskowany i przeszukanie odbywa się metodą niszczącą, oznacza to, że pojazd
może być rozebrany na części pierwsze.
5) PONOWNA KONTROLA CELNA – gdy coś podejrzewają
DODATKOWO - CZASOWA K ONTROLA CELNA – odprawa warunkowa; jest wtedy gdy towary są
czasowo dopuszczone do obrotu, pod warunkiem, że wywieziemy towar z kraju w określonym czasie;
należy mieć zezwolenie; na granicy wystawiany jest dowód odprawy celnej na dokumencie jest rejestr
rzeczy i należności celnych
11. Prawo Dewizowe
Prawo Dewizowe obejmuje ogół przepisów prawnych które określają zasady obrotu dewizami w danym
kraju. Dewizami określa się zagraniczne środki płatnicze (waluty obce), zagraniczne papiery wartościowe
(czeki , weksle akredytywy, akcje, obligacje, książeczki oszczędnościowe) ale również opiewającą na
walutę obcą złoto dewizowe czy platynę dewizową. Prawem dewizowym objęte są również środki
płatnicze i papiery wartościowe podlegające wywozowi lub przywozowi z kraju bądz do kraju.
Według Prawa Dewizowego za rezydentów uważane są:
a) osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania w kraju oraz osoby prawne mające siedzibę w kraju, a
także inne podmioty mające siedzibę w kraju, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania
praw we własnym imieniu; rezydentami są również znajdujące się w kraju oddziały, przedstawicielstwa i
przedsiębiorstwa utworzone przez nierezydentów,
b) polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne polskie przedstawicielstwa oraz
misje specjalne, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych.
Nierezydentami są:
a) osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą oraz osoby prawne mające siedzibę za granicą, a
także inne podmioty mające siedzibę za granicą, posiadające zdolność zaciągania zobowiązań i nabywania
praw we własnym imieniu; nierezydentami są również znajdujšce się za granicą oddziały,
przedstawicielstwa i przedsiębiorstwa utworzone przez rezydentów,
b) obce przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne obce przedstawicielstwa oraz misje
specjalne i organizacje międzynarodowe, korzystające z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub
konsularnych,
Wysyłanie za granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych może odbywać się
wyłącznie za pośrednictwem państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska" lub
podmiotów uprawnionych do wykonywania w obrocie z zagranicą działalności gospodarczej w dziedzinie
poczty, w listach wartościowych, paczkach pocztowych z podaną wartością lub listach poleconych
przedstawianych do nadania w stanie otwartym.
Walutą polską - są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące w kraju prawnym środkiem płatniczym, a
także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie.
Walutą obcą - są znaki pieniężne (banknoty i monety) będące poza krajem prawnym środkiem płatniczym,
a także wycofane z obiegu, lecz podlegające wymianie; na równi z walutami obcymi traktuje się
wymienialne rozrachunkowe jednostki pieniężne stosowane w rozliczeniach międzynarodowych, w
szczególności jednostkę rozrachunkową Międzynarodowego Funduszu Walutowego (SDR).
Transfer - rozumiany jest jako wywóz, przywóz, wysyłanie, przysyłanie, sprowadzanie, dokonywanie
międzynarodowych przekazów oraz wszelkie inne sposoby przemieszczania wartości dewizowych lub
krajowych środków płatniczych przez granicę Rzeczypospolitej Polskiej.
Rezydenci i nierezydenci wysyłający za granicę złoto dewizowe lub platynę dewizową, a także krajowe lub
zagraniczne środki płatnicze, których wartość przekracza łącznie równowartość 10.000 euro, są obowiązani
okazywać organom celnym, bez ich wezwania, dokumenty potwierdzające uprawnienie do wysłania lub
zezwolenie dewizowe uprawniające do wysłania. Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego z zagranicą są
obowiązani przekazywać Narodowemu Bankowi Polskiemu dane w zakresie niezbędnym do sporządzania
bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa.
11.Rodzaje ubezpieczeń w turystyce Pyt.dodatkowe).
Ustawa o usługach turystycznych z 97 nakłada obowiązek posiadania przez organizatora
turystyki,pośrednika tusrytycznego jednego z zabezpieczeń:
-polisy ubepzieczenia OC na rzecz klientów
-gwarancji ubezpieczeniowych
-gwarancji bankowej.
Umożliwia to wypłatę odszkodowania zwłaszzca w sytuacji gdy wyjazd zostanie odwołany, nie został
zagwarantowany powrót dokraju, zostały wyrządzone szkody na skutek niewywiązania się z zawartych
umów.
Ubezpieczenia proponują wiele opcji ochrony, zwykle grupowane są w pakiety różniące się między sobą
ilością rodzajów ryzyka obejmowanych polisą i zakresem usług oferowanych w opcji assistance. Pakiety
wyżej opłacane mogą obejmować np. sporty ekstremalne czy następstwa chorób tropikalnych.
Ubezpieczenia obligatoryjne:
KL- koszty leczenia. Przedmiotem są niezbędne z medycznego punktu widzenia i udokumentowane koszty
leczenia powstałe w związku z nagłym zachorowaniem lub nieszczęśliwym wypadkiem zaistniałym w
czasie pobytu za granicą w okresie ważności ubezpieczenia.( od następnego dnia po podpisaniu do terminu
wskazanego w umowie).
NNW-następstwa nieszczęśliwych wypadków. przedmiotem są następstwa wypadku powstałego po
przekroczeniu granicy RP i w okresie ubezpieczenia. Musi to być zdarzenie nagłe,wywołane siłą
zewnętrzną prowadzące do trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci. Dotyczy sytuacji do
powrocie do kraju. wniosek składamy do towarzystwa ubezpieczeniowego, ono kieruje do ośrodka
zdrowia. tam się orzeka o stopniu utraty zdrowia. na tej podstawie ustalana jest wysokość świadczenia.
Ograniczenie odpowiedzialności w przypadku- wpływu alkoholu, narkotyków itp, samobójstwa, udziału w
bójkach, schorzeń natury psychicznej, chorób chronicznych np astma, porodu między 7-9 miesiącem.
Ubezpieczenia fakultatywne:
Ubezpieczenie bagażu podróznego: w senise przedmioty użytku osobistego zwyczajowo zabierane w
podróż i pojedyncze przedmioty przewozone jako upominek. Bagaż jest objety ubezpieczeniem jesli jest
odpowiednio chroniony tzn. zamykany w pomieszczeniach, schowkach, przewożony za pokwitowaniem
nadania itp.
Przy turystyce aktywnej: ubezpieczenie kosztów ratownictwa( koszty poniesione od momentu znalezienia
do przewiezienia do najbliższej placówki medycznej) i akcji poszukiwawczej ( do momentu znalezienia).
Ubezpieczenia odwołania/przerwania uczestnictwa w imprezie turystycznej. przedmiotem są koszty
poniesione z planowanym wyjazdem i pobytem za granicą w ramach imprezy. Wypłacane przy zaistnieniu
zdarzeńlosowych, śmierci itp.
Mozliwe są tez ubezpieczenia zastępstwa pilota danej imprezy a także ubezpieczenia dobrowolne samego
pilota,przewodnika od OC, kontraktowe, deliktowe lub łączne.
12. Wizerunek i tożsamość
Tożsamość oznacza sposób w jaki przedsiębiorstwo chce być identyfikowane przez odbiorców, image (
wizerunek) natomiast w jaki sposób jest rzeczywiście postrzegane. Często tożsamość przedsiębiorstwa
mylona jest z jego wizerunkiem. Nie są to jednak pojęcia tożsame 1. Wizerunek przedsiębiorstwa (ang.
image) to obraz, który w rzeczywistości spostrzegają klienci i osoby mające styczność z firmą. Jest więc
tym, co ludzie myślą o firmie a także jakie mają względem niej oczekiwania. Wizerunek może być mocny,
obojętny lub słaby. Tożsamość jest natomiast tym, jak firma chciałaby być postrzegana. Tożsamość może
być wyrazista, nijaka lub wadliwa.
14. Jakość w turystyce, czym się ją mierzy?
Jakość nie tylko jako materialny standard, sposób obsługi, ale również wymagania klienta niekiedy trudne
do pomiaru odczucia i zachowania.
Określenie jakości w turystyce wymaga poddania analizie szerokiego zakresu współzależnych elementów.
Stopień odczuwanej satysfakcji uzależniony jest z jednej strony od właściwości, cech nabywanego
produktu, z drugiej od oczekiwań turystów.
Należy dążyć do tego, by różnica między usługą oczekiwaną przez turystę
a otrzymaną, była jak najmniejsza
Proces badania jakości musi uwzględniać poznanie potrzeb i wymagań oraz postaw i opinii turystów
W odniesieniu do produktów turystycznych, usługodawcy powinni stosować się do takich cech
jakości, które turysta może rozpoznać i ocenić, a przynajmniej:
·
spolegliwości, rozumianej jako realizacji takiej usługi jaką oferowano turyście (zgodnie z
harmonogramem i terminem), a wszelkie odchylenia od ustaleń wymagają akceptacji turysty,
·
profesjonalizmu, którego wyrazem jest uprzejmość, wiarygodność, komunikatywność, umiejętności
i doświadczenie usługodawców,
1
W. Budzyński, Public Relations. Zarządzanie reputacją firmy, POLTEX, Warszawa 1999, s.73
·
wrażeń i odczuć, związanych ze standardem wyposażenia i urządzeń, estetyką miejsca (w tym także
okolicy) i ubioru,
·
odpowiedzialności, szybkie reagowanie na uchybienia i błędy, kompleksowa obsługa od
zarejestrowania zlecenia poprzez kontrolę jego realizacji do ewentualnej reklamacji,
·
orientacji na klienta, indywidualne podejście do turysty i jego potrzeb, chęć niesienia pomocy.
Jakość usługi turystycznej wymaga słuchania klienta i trzeba ją mierzyć porównując rzeczywisty
stan zaspokojenia potrzeb klienta, ze stanem przez niego oczekiwanym.
W przypadku usług turystycznych,
poniższymi charakterystykami:
przy ocenie ich jakości można kierować się na przykład

·
Niezawodność usługi - dobrze wykonana usługa za pierwszym razem. Dobrze wykonana
usługa to przede wszystkim usługa spełniająca wszystkie uzgodnione z klientem i zawarte w umowie
parametry i cechy usługi, dotyczące np. transportu, zakwaterowania, wyżywienia, dodatkowych atrakcji itp.
Dotychczasowa praktyka wykazuje, że niestety wiele organizacji świadczących usługi turystyczne nie
wywiązuje się z uzgodnień zawartych z klientem.

·
Gotowość świadczenia usługi – czas oczekiwania na usługę i wachlarz proponowanych
usług. Jest to jeden z podstawowych warunków konkurencyjności danej organizacji na rynku. Klient
powinien mieć przedstawioną dostatecznie pojemną i zróżnicowaną ofertę, w tym również i pod względem
finansowym, dającą mu możliwość wyboru.

·
Komunikatywność – zarówno sama oferta jak i wszelkie związane z nią informacje
powinny być przekazane klientowi w formie czytelnej i zrozumiałej dla niego. Jest to sprawa tym
istotniejsza, że istnieją bardzo zróżnicowane grupy klientów, których usatysfakcjonowanie wymaga bardzo
indywidualnego podejścia. Praktyka wykazuje, że szczególnie umowy zawierane z klientem są pisane
bardzo dla niego niezrozumiałym językiem, co później owocuje nieporozumieniami, często powodującymi
ujemne skutki finansowe dla klienta.

·
Bezpieczeństwo – fizyczne i dyskrecja, szczególnie istotne w usługach finansowych np.
bankowych. Ale i w usługach turystycznych można zaobserwować naruszanie tej zasady. Odnotowano np.
przypadki tworzenia przez niektóre towarzystwa turystyczne tzw. „czarnych list‖, na których znajdowały
się nazwiska turystów sprawiających organizatorom wycieczek kłopoty. Najczęściej zresztą były to osoby,
które zbyt natarczywie dochodziły swoich praw, zagwarantowanych zawartą umową. Listy takie były
wymieniane pomiędzy różnymi towarzystwami turystycznymi.

·
Osobowość usługodawcy – szacunek i przyjazne nastawienie do klienta, znajomość
procedur postępowania (profesjonalizm) i zrozumienie klienta, dostępność (łatwość kontaktów). Należy w
tym miejscu podkreślić, że wdrożenie systemu zarządzania jakością na bazie normy ISO 9001:2000
wprowadza bardzo czytelne i jednoznaczne procedury postępowania z wyraźnym określeniem zakresu
odpowiedzialności osób świadczących daną usługę.

·
oczekiwań
Uczciwe traktowanie klienta – np. zadośćuczynienie w razie niespełnienia jego wymagań i

·
Wygoda i estetyka otoczenia – są to elementy, na które klient zwraca coraz większą uwagę.
One decydują o pierwszym wrażeniu i stopniu zaufania klienta do usługodawcy.
Przy określaniu standardu usługi turystycznej istotnego znaczenia nabiera konieczność wyraźnego
sprecyzowania odpowiedzialności prawnej i materialnej za szkody spowodowane źle wykonaną usługą.
Warto przypomnieć, że Dyrektywa Unii Europejskiej z 1985 r o odpowiedzialności producenta
(usługodawcy) za szkody spowodowane złą jakością produktu (usługi), którą Polska wprowadza do
swojego ustawodawstwa, nakłada na winnego obowiązek pokrycia nie tylko strat materialnych powstałych
z tytułu złej jakości produktu lecz również strat moralnych. O ile te pierwsze mogą mieć skończony
wymiar, o tyle straty moralne są bardzo trudne do oszacowania i mogą być tak wysoko oszacowane (dobry
prawnik to potrafi), że mogą doprowadzić do upadłości firmy.
15. Cechy psychodemograficzne grupy turystycznej.
-Mała- najczęściej 30-50 osób, zachodzi zjawisko bezpośrednich kontaktów.
-Społecznie ograniczona-ograniczona środkiem transportu, ilością miejsc, specyficznym miejscem
zakwaterowania- eliminuje kontakt ze społecznością zamieszkującą dany teren, izolacja spowodowana
innym językiem, zwyczajami i normami społecznymi. Częste przemieszczanie się nie sprzyja zawieraniu
znajomości z przedstawicielami odwiedzanej społeczności. Koncentracja zainteresowań i interakcji w
grupie turystycznej.
-Anonimowa-na ogół łączy ich tylko uczestnictwo w tej samej imprezie, nic o sobie nie wiedzą, o swoim
wykształceniu, stanie cywilnym itd. Miejsca są najczęściej jednak sprzedawana dwójkowo lub trójkowo, są
więc w grupie osoby, które nas znają i przemiana anonimowości w znającą się grupę pozostaje kwestią
czasu.
-Krótkotrwała- powstaje na czas trwania imprezy i przestaje istnieć po jej zakończeniu
-Niepowtarzalna-zasada dobrowolności uczestnictwa, własnego czasu wolnego, za własne pieniądze i dla
własnej przyjemności czyni grupę niepowtarzalną.
18. Zalety i wady transportu samolotowego i autokarowego
Środek
Zalety
Wady
transportu
Autokar
→ najtańszy ze wszystkich środków
→ wydłużenie czasu imprezy
transportu w przeliczeniu na jednego
→ ograniczania w wielkości
uczestnika
przewożonego bagażu
→ możliwość dowolnego kształtowania
→ konieczność przekraczania wielu
imprezy w czasie
przejść granicznych w turystyce
→ możliwość dojazdu do atrakcji
zagranicznej
turystycznych i hoteli
→ możliwość wystąpienia
→ możliwość korygowania w trakcie
nieprzewidzianych awarii
imprezy założonego programu
→ ograniczenia wynikające z godzin pracy
→ możliwość poznania mijanego
kierowcy
krajobrazu
→ niedogodności wynikające z długości
→ dogodne warunki do integracji
podróży
uczestników imprezy
→ stosunkowo mała wrażliwość
większości ludzi na choroby związane z
transportem
→ bagaż, załadowany w miejscu
wyjazdu, przewożony jest do hotelu lub
do miejsca kończącego imprezę
Samolot
→ szybkość podróży
→ wysoka cena przelotu
→ wygoda podróżowania
→ ograniczenia w programowaniu
→ duże bezpieczeństwo podróżowania,
wynikające z rozkładu lotów
mimo powszechnego odczucia, że linie
→ uciążliwa konieczność dojechania do
lotnicze są niebezpieczne
lotniska, nie zawsze będącego w miejscu
→ gwarantowane wyżywienie w czasie
zamieszkania klienta
podróży
→ zmiana terminów w trakcie imprezy
powoduje dodatkowe koszty i uzależniona
jest od możliwość zmiany rezerwacji
→ konieczność korzystania z dodatkowego
transportu na transfery oraz realizację
programu
→ konieczność przenoszenia bagażu przy
transferach
→ lęk niektórych klientów przed
podróżowaniem samolotem
Generalnie porównując transport autokarowy oraz lotniczy widzimy, różnorodne „za” i „przeciw”
wymienione powyżej, wymienie najistotniejsze z nich, które głównie decydują o wyborze danego
transportu:
-Cena, to chyba sprawa, która jest niesamowicie istotna przy wyborze środka transportu, a w tym
przypadku autokar jest jednak najtańszy w przeliczeniu na osobę, choć ostatnio na rynku pojawiły się tzw.
„tanie linie lotnicze‖ które oferują swoje bilety naprawdę po promocyjnych cenach jeżeli np. rezerwacji
dokona się dużo wcześniej, choć mimo wszystko w przypadku ceny nawet to nie jest w stanie zagrozić
autokarom.
-Kolejnym czynnikiem wpływającym na wybór, naszego sposobu podróżowania jest dopasowanie go do
pozostałych standardów danego wyjazdu. Mianowicie chodzi mi tutaj o to, że człowiek wybierający się do
5 gwiazdkowego hotelu oddalonego o 2000km nie będzie, męczył się dwóch dni w autokarze, tylko
wybierze się na miejsce wypoczynku samolotem gdzie czas podróży skróci się do paru godzin.
-Bardzo istotna jest również elastyczność środku transportu, w przypadku wycieczki objazdowej nie
wybierzemy samolotu gdyż ten transport uniemożliwia zobaczenia całego otoczenia oraz zatrzymanie się w
poszczególnych punktach, które zamierzamy zwiedzać. Jedynie w przypadku wycieczkach objazdowych
typu „stolice europy‖ samolot miał by racje bytu, lecz jednak nawet wtedy transport musiał by być
rozszerzony o kolejny środek transportu umożliwiający poruszanie się po mieście.
-Ostatnim czynnikiem, jest bezpieczeństwo. Wielu ludzi ma lęk przed lataniem ze względu na ostatnio
szerzący się terroryzm oraz świadomość, iż w czasie większej usterki raczej mało prawdopodobne jest
przeżycie. Z drugiej strony mamy autokar, który generalnie wcale nie jest bezpieczniejszy, dużo więcej
ludzi ginie w wypadkach na drogach niż w powietrzu. Kwestia bezpieczeństwa według statystyk jest
mocniejszą stroną samolotów, lecz ludzie mimo wszystko często czują lęk przed lataniem, więc to również
może wpływać na wybór naszego środka transportu.
Podsumowując, wybór środka transportu zależy od wielu czynników, więc można stwierdzić, że w
pewnych sytuacjach samolot ma przewagę nad autokarem a w innych lepiej sprawdza się autokar niż
samolot.
19. Zabytki Gdańska, Poznania, Wrocławia i Torunia
GDAŃSK
Ulica Długa i Długi Targ
Ulica Długa i Długi Targ tworzące Trakt Królewski należą do najpiękniejszych ulic Gdańska. Biegną
prostopadle do Motławy od Złotej Bramy do Zielonej Bramy. Mieszkali tu najzamożniejsi patrycjusze
gdańscy i niemal każda kamienica ma swoją własną ciekawą historię. Najstarsze zachowane domy
powstały już w średniowieczu, ale większość zabudowy pochodzi z czasów nowożytnych. Kamienice przy
Długiej są typowymi domami gdańskimi o wąskich fasadach zwieńczonych szczytami bądź attykami,
bogato zdobionych herbami, figurami alegorycznymi i postaciami antycznych bohaterów. Przy Długim
Targu wznoszą się najważniejsze świeckie budowle Głównego Miasta: Ratusz Głównego Miasta i Dwór
Artusa.
Ratusz Głównego Miasta
Najokazalsza i najcenniejsza budowla świecka dawnego Gdańska, siedziba władz miasta. Budowany był od
1379 do 1492 roku. Hełm wieży o wysokości 80 m, stworzony przez mistrza Dirka Danielsa z Zelandii,
wieńczy metalowy, złocony posąg króla Zygmunta Augusta. Trzy skrzydła obecnego dziedzińca
ukończono w 1593-96 r. Pod koniec XVI wieku na jednym z narożników umieszczono zegar słoneczny z
łacińską sentencją "Cieniem są dni nasze". Doszczętnie wypalony w 1945 r. odbudowywany był do 1970 r.
Jest obecnie siedzibą Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Wnętrza ratusza utrzymane są w stylu
manieryzmu niderlandzkiego. Najbardziej okazała - Wielka Sala Rady zwana również Salą Czerwoną
uważana jest za jedno z najbogatszych nowożytnych wnętrz ratuszowych. Jej wystrój jest dziełem takich
mistrzów jak Hans Vredeman de Vries, Izaak van den Blocke i Simon Herle. Strop sali zdobi 25 obrazów
autorstwa Izaaka van den Blocke o wymowie symbolicznej. Najsłynniejsze z nich to "Apoteoza Gdańska".
Dwór Artusa
Przez wiele lat był jednym z najwspanialszych tego typu obiektów w Europie północnej. Dwory Artusa
powstawały licznie w całej Europie a szczególnie w miastach hanzeatyckich, jako miejsca spotkań
zamożnego patrycjatu, kupców i rzemieślników na wzór legendarnego Okrągłego Stołu rycerzy króla
Artura. Gdański Dwór Artusa był ważnym ośrodkiem życia towarzyskiego i handlowego Gdańska i
najbardziej demokratycznym miejscem w kraju. Bywali tam kasztelanowie, wojewodowie, następcy tronu.
Po pożarze wzniesionego w XIV w. budynku obecny kształt zyskał w 1477 r. Fasada przebudowana została
przez Abrahama van den Blocke. Manierystyczny portal zdobią medaliony z portretami królów.
Reprezentacyjne wnętrze Dworu mieści ogromny, wysoki na 12 m renesansowy piec kaflowy, dzieło
Georga Stelzenera z połowy XVI w., ozdobiony kaflami malowanymi przez mistrza Josta, na których
przedstawiono portrety wybitnych ówczesnych władców europejskich, herby oraz personifikacje cnót i
planet. Dwór Artusa wchodzi w skład Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Fontanna Neptuna
Stojąca od 1633 r. przed Dworem Artusa Fontanna Neptuna jest symbolem Gdańska. Inicjatorem jej
powstania był burmistrz Gdańska Bartłomiej Schachmann. Postać Neptuna nawiązuje do związków
Gdańska z morzem. Wymodelowali ją Peter Husen i Johann Rogge, a odlana została w 1615 roku w
Augsburgu. Autorem projektu całej fontanny był Abraham van den Blocke. Otaczająca ją wspaniała krata
pochodzi z 1634 r. W latach 1757-1761 Johann Karl Stender przekształcił w duchu rokoka misę i cokół
fontanny, dodając całą plejadę stworów morskich. Według jednej z gdańskich legend to właśnie Neptun
przyczynił się do powstania słynnej gdańskiej nalewki Goldwasser. Oburzony, iż do fontanny wrzucane są
monety, uderzył trójzębem w wodę i rozbił złoto w drobne płatki, które odtąd zdobią swym blaskiem
wspaniały ziołowy likier.
Złota Kamienica
Jest jednym z najpiękniejszych budynków gdańskich. Została wzniesiona dla burmistrza Jana Speymanna,
bogatego kupca i światłego mecenasa sztuk oraz jego żony Judyty z Bahrów. Powstała przed 1609 r.,
według projektu Abrahama van den Blocke, który był także autorem części wystroju rzeźbiarskiego,
ukończonego do 1618 r. Swą sławę kamienica zawdzięcza bogatej fasadzie. Legenda głosi, że czasem po
korytarzach kamieniczki przechadza się świetlista postać - duch pięknej Judyty Speymann szepczącej:
"Czyń sprawiedliwie, nikogo się nie lękaj".
Panienka z okienka
Codziennie o godzinie 13.03 (w sezonie letnim od 1 czerwca do 15 września również o 15.03 i 17.03) ze
szczytowego okna kamienicy przylegającej do Dworu Artusa - Nowego Domu Ławy wygląda do
przechodniów postać wyobrażająca XVII-wieczną młodą gdańszczankę.
Autorem projektu figury jest Ewa Topolan, rzeźbiarka wywodząca się z Akademii Sztuk Pięknych w
Gdańsku. Konstruktorem mechanizmu jest Tadeusz Nowosielski. Figura "Panienki z okienka" nawiązuje
do znanych już w Gdańsku ruchomych figur w zegarze astronomicznym w Bazylice Mariackiej,
ruchomych aniołów w Katedrze Oliwskiej, koziołków poznańskiego ratusza, czy innych podobnych postaci
w wielu miastach Europy.
Pomysł nawiązuje do powieści Jadwigi Łuszczewskiej - Deotymy (1834-1908) "Panienka", opublikowanej
po raz pierwszy w 1893 roku w Warszawie. Drugie wydanie pod zmienionym tytułem "Panienka z
okienka" ukazało się w 1898 roku. W 1959 roku powstała teatralna, a w 1964 roku filmowa adaptacja
powieści Ten "starodawny romansik" powstał po podróży 24-letniej Deotymy z rodzicami Wisłą do
Gdańska w 1858 roku. Efektem była fascynacja naszym miastem i jego historią. W powieści Deotyma
zawarła niezwykle sugestywnie koloryt Gdańska, a przede wszystkim postać młodej gdańszczanki
Hedwigi, wyglądającej przez okno wspaniałej kamienicy, w "romansiku" nazywanej Bursztynowym
Domem.
Inauguracja pokazów "Panienki z okienka" odbyła się 1 czerwca 2001 roku. Towarzyszy im melodia
Martiniego il Tedesco "Plasir d'amour", wygrywana na carillonie Ratusza Głównego Miasta.
Złota Brama
Zbudowana w latach 1612-1614 według projektu Abrahama van den Blocke w stylu renesansowym.
Kamienne rzeźby attyki z 1648 r. wykonał Piotr Ringering. Są one alegorycznym przedstawieniem cnót
obywatelskich: Roztropności, Sprawiedliwości, Pobożności i Zgody. Do Złotej Bramy przylega Dwór
Bractwa św. Jerzego, zbudowany przez J.Glotau'a w latach 1487-1494 w stylu późnogotyckim.
Brama Zielona
Zanim wzniesiono tę reprezentacyjną budowlę, stała tu najstarsza gdańska brama Kogi, pochodząca z XIV
w. W latach 1564-1568 rozebrano ją i zbudowano zachowany do dziś manierystyczny budynek. Brama
zbudowana została w latach 1568-1571 przez Regniera z Amsterdamu i Hansa Kramera z Drezna, z
przeznaczeniem na siedzibę monarchów wizytujących miasto.
Dom Uphagena
Dom Uphagena stoi przy ul. Długiej 12 i jest jedyną w Gdańsku odtworzoną wraz ze swym wystrojem
kamienicą mieszczańską. W końcu XV wieku wzniesiono w tym miejscu budynek murowany, którego
relikty znajdują się w piwnicach obecnie istniejącej kamienicy. W następnych wiekach często zmieniali się
właściciele posesji a dom uległ licznym przekształceniom. W roku 1775 zakupił go i przebudował Johann
Uphagen, kupiec, historyk amator, bibliofil. Po śmierci właściciela kamienica pozostała w rękach rodziny i
przetrwała w niemal niezmienionym stanie do początków XX wieku. W 1911 roku otwarto w budynku
muzeum wnętrz, które działało do 1944 roku, kiedy wobec zbliżających się działań wojennych
ewakuowano wystrój i wyposażenie domu w okolice Gdańska. W 1981 roku dom przekazany został
Muzeum Historycznemu Miasta Gdańska i po przeprowadzeniu prac konserwatorskich 7 czerwca 1998
roku został udostępniony zwiedzającym. We wnętrzach zamontowane zostały zachowane elementy
wystroju - boazerie, piece. Zrekonstruowano tkaniny i upięcia okienne. Wyposażenie wnętrz: meble,
instrumenty muzyczne, obrazy, ceramika pochodzą w przeważającej części z drugiej połowy XVIII wieku.
W każdą ostatnią niedzielę miesiąca odbywają się tu koncerty z cyklu "Muzyczne niedziele w Domu
Uphagena".
Żuraw
To największy dźwig portowy średniowiecznej Europy, jedna z najbardziej charakterystycznych budowli
Gdańska. Położony nad Motławą, służył do przeładunku towarów i stawiania masztów na statkach. Pełnił
zarazem funkcję bramy miejskiej. Obecną formę uzyskał w latach 1442-1444. W jego wnętrzu znajduje się
zrekonstruowany i czynny mechanizm napędowy - ogromne drewniane koło, poruszane ongiś siłą ludzkich
nóg.
Bazylika Mariacka
Kościół Najświętszej Marii Panny, największa ceglana świątynia w Europie, powstawał w kilku etapach w
latach 1343-1502. We wnętrzu znajduje się wiele doskonałych dzieł sztuki średniowiecznej i barokowej,
m.in. kamienna Pieta z roku ok. 1410, kopia Sądu Ostatecznego namalowanego przez Hansa Memlinga w
roku 1472, zegar astronomiczny wykonany w latach 1464-1470 przez Hansa Düringera czy ołtarz główny
powstały w latach 1510-1517. Długość budowli, łącznie z przyporami wieży, wynosi 105 m; sklepienia
sięgają do 29 m ponad posadzkę. Wysoką na 77,6 m masywną wieżę wieńczy galeryjka widokowa, z której
podziwiać można panoramę miasta. Wiedzie do niej prawie 400 stopni!
Ulica Mariacka
Jest niewątpliwie jedną z najpiękniejszych ulic Gdańska. Prowadzi od kościoła Mariackiego do Długiego
Pobrzeża, a zamyka ją średniowieczna Brama Mariacka. Jest wspaniałym przykładem dawnej zabudowy
gdańskiej z przedprożami i wąskimi, bogato dekorowanymi fasadami kamienic, należących niegdyś do
zamożnych kupców i złotników. Malownicza sceneria ulicy od wieków inspirowała pisarzy i malarzy.
Bywała również historycznym plenerem filmowym.
Kaplica Królewska
Powstała z inicjatywy króla Jana III Sobieskiego jako tymczasowa kaplica katolicka dla wiernych z parafii
Kościoła Mariackiego, który pozostawał w rękach protestantów. Jest dziełem gdańskiego budowniczego
Barthela Ranischa. Powstała w latach 1678-1681, według projektów architekta królewskiego Tylmana z
Gameren. Barokowe rzeźby fasady wykonał Andreas Schlüter.
Przedbramie ul. Długiej (Katownia i Wieża Więzienna)
Wieża Więzienna wraz z Katownią stanowią średniowieczny zespół przedbramia ulicy Długiej. Katownia
przebudowana została w r. 1593 przez Flamanda, Antoniego van Obberghena, natomiast Wieża Więzienna
podwyższona została do dzisiejszego stanu w latach 1508-1509 przez Michała Enkingera. Do czasu
wzniesienia nowożytnych umocnień ziemnych w drugiej połowie XVI w. mury szyi bramnej, łączącej oba
budynki, stały nad fosą wypełnioną wodą. Po zakończeniu prac adaptacyjnych Katownia będzie siedzibą
Muzeum Bursztynu wchodzącego w skład Muzeum Historycznego Miasta Gdańska.
Brama Wyżynna
Otwiera tak zwaną Drogę Królewską prowadzącą ulicami Długą i Długim Targiem do Bramy Zielonej.
Została zbudowana przez Hansa Kramera z Saksonii jako element nowożytnych fortyfikacji wzniesionych
w latach 1571-1576 wzdłuż zachodniej granicy miasta. Początkowo ceglana, w 1588 r. uzyskała swój
dzisiejszy kształt dzięki przebudowie, którą przeprowadził Flamandczyk Willem van den Blocke.
Ratusz Starego Miasta
Zbudowany w latach 1587-1595 przez Antoniego van Obbergena. Prezentuje on klasyczne cechy dobrej,
manierystycznej architektury flamandzkiej. We wnętrzu zachowały się alegoryczne XVII wieczne obrazy,
na ścianach Adolfa Boya, na stropie - z warsztatu Hermana Hana. Ratusz Staromiejski jest obecnie siedzibą
Nadbałtyckiego Centrum Kultury.
Kościół św. Katarzyny
Najstarszy kościół parafialny Starego Miasta, wzniesiony w latach 1227-1239 z fundacji książąt gdańskopomorskich i znacznie rozbudowany w XIV wieku. Do 1944 roku kościół zachwycał wyposażeniem
pełnym zabytków gotyckich, manierystycznych i barokowych. W 1945 roku uległ zniszczeniu. Obecnie
zabytek został w całości odrestaurowany. Wewnątrz warto zobaczyć obrazy pędzla Antona Möllera i
Izaaka van den Blocke'a. Tutaj też znajduje się płyta nagrobna z 1659 r. słynnego astronoma Jana
Heweliusza.
Na 76 - metrowej wieży kościelnej zamontowany jest pięknie brzmiący carillon. W wieży kościoła ma
siedzibę Muzeum Zegarów Wieżowych.
Kościół św. Mikołaja
Najstarszy kościół Gdańska, powstały u schyłku XII wieku, a w 1227 r. przekazany przez pomorskiego
Księcia Świętopełka zakonowi Dominikanów, sprowadzonemu staraniem św. Jacka Odrowąża. Wraz z
klasztorem istniał od 1348 r. Ta gotycka budowla jako jedyna nie uległa zniszczeniu w trakcie działań
wojennych. W poł. XV wieku kościół przykryto sklepieniem gwieździstym i podwyższono wieże. We
wnętrzu zachowane jest bogate wyposażenie wczesnobarokowe.
Wielki Młyn
Zbudowany ok. poł. wieku XIV na kanale Raduni, był największą inwestycją krzyżacką w Gdańsku.
Łączył trzy funkcje: młyna, magazynu i piekarni. Wyposażony był w 18 nasiębiernych kół wodnych o
średnicy 5 m., co stanowiło wielkie osiągnięcie techniczne.
Katedra Oliwska
Kościół pod wezwaniem Trójcy Świętej, Najświętszej Marii Panny i św. Bernarda został wzniesiony jako
świątynia cysterska w XIII w. Po wielkim pożarze w 1350 r. odbudowano go w formach gotyckich i bez
większych zmian przetrwał do dziś. Gotyckie wyposażenie kościoła spłonęło w 1577 r. a to, które można
podziwiać dziś, powstało w okresie baroku. Katedra jest trzynawową sklepioną bazyliką, zbudowaną na
rzucie łacińskiego krzyża. Katedra Oliwska mierzy 107 m. i jest najdłuższym kościołem w Polsce.
Wspaniałą ozdobę Katedry stanowi rokokowy prospekt organowy z lat 1763-1788. Organy wykonane
zostały przez mistrza Jana Wulfa i Fryderyka Rudolfa Dalitza, które w chwili powstania uchodziły za
największe w Europie.
Park Oliwski
Dzisiejszy Park Oliwski powstał w XVIII w. na terenie dawnych ogrodów klasztornych.
Spotkać tu można okazy roślin sprowadzonych niemal z całego świata, podziwiać wspaniałe, założone w
1920 roku alpinarium, oranżerię, grotę i kaskadę oraz posadzoną jeszcze w XVII w. aleję grabową. Park to
odpowiednie miejsce na romantyczne spacery. W sezonie letnim na tarasie pobliskiego Pałacu Opatów oraz
w altance parkowej odbywają się koncerty plenerowe.
Pomnik Poległych Stoczniowców
Majestatyczne trzy krzyże z kotwicami - symbolami nadziei upamiętniają krwawe ofiary strajków
robotniczych Grudnia 1970 r. Żądanie zgody na postawienie u bram stoczni pomnika było jednym z
najważniejszych postulatów strajkujących stoczniowców gdańskich w sierpniu 1980 r. Krzyże mają 42 m
wysokości i ważą prawie 140 ton. U stóp pomnika składają kwiaty wszystkie oficjalne delegacje
odwiedzające Gdańsk.
Nowy Ratusz
Budynek wybudowany w latach 1898 - 1901 dla Generalnej Komendantury Pruskiego Garnizonu w
Gdańsku.
Po I wojnie światowej, po utworzeniu Wolnego Miasta Gdańska, w latach 1918-1939, obiekt był siedzibą
Wysokiego Komisarza Ligi Narodów na Wolne Miasto Gdańsk. Po 1945 r. budynek stał się siedziba
Komitetu Miejskiego Polskiej Partii Robotniczej.
W 1957 r. został przekazany Klubowi Studentów Wybrzeża "Żak", a od 2000 r. stanowi siedzibę Rady
Miasta Gdańska otrzymując nazwę Nowy Ratusz.
Latarnia Morska Gdańsk Nowy Port
Latarnia morska w Nowym Porcie to jedna z najpiękniejszych latarń Morza Bałtyckiego. Oddana do użytku
w 1894 r., wskazywała statkom wejście do portu gdańskiego do 1984 r.
W jej wnętrzu podziwiać można pięknie zachowane historyczne urządzenia optyczne oraz wystawę
"Latarnie morskie Gdańska na przestrzeni wieków". Zachwyca również widok z jej szczytu na Port
Gdański, Westerplatte i całą Zatokę Gdańską aż po Gdynię i Hel.
27-metrowa latarnia w Nowym Porcie została zbudowana na wzór słynnej latarni wzniesionej w 1871 r. w
Cleveland (USA). Służyła potrójnemu celowi: jako latarnia morska, wieża pilotów portowych i baza kuli
czasu usuniętej w 1929 r. Ta ostatnia była niezwykłym instrumentem. Jej podniesienie i spadek w każde
południe pozwalał kapitanom statków stojących na redzie na precyzyjne nastawianie chronometrów
okrętowych, niezbędne dla dokładnej nawigacji.
Wyspa Spichrzów - wyspa w Gdańsku utworzona w 1576 po przekopaniu kanału Nowej Motławy.
Znajduje się w centrum miasta na wschód od Głównego Miasta otoczona wodami Motławy, Nowej
Motławy i Opływu Motławy.
Od XIII w. jest to dzielnica przemysłowa z licznymi spichrzami, w XVI w. było ich ponad 300. W 1945
nastąpiło całkowite zniszczenie wyspy, odbudowane zostało tylko kilka budynków nad Motławą. Powstał
też kwartał budynków przy ul. Stągiewnej, przy której ocalały Stągwie Mleczne (Brama Stągiewna)
powstała w latach 1517 - 1519
Nie wiem co z Westerplatte na stronie miejskiej gdańska Westerplatte nie było zaliczone do zabytków ale
na wikipedii już tak.
POZNAŃ
Biblioteka Raczyńskich
Fasada biblioteki, z dwunastoma kolumnami w stylu korynckim, wzorowana jest na paryskim Luwrze.
Wybudowano ją w latach 20. XIX wieku, na zlecenie hrabiego Edwarda Raczyńskiego, który bibliotece
przekazał swój księgozbiór składający się z kilkunastu tysięcy tomów. Bibliotekę otwarto 5 maja 1829 roku
i wtedy przeszła na własność miasta. Biblioteka Raczyńskich ma poza tym budynkiem jeszcze wiele filii w
mieście, i jest drugą pod względem liczby woluminów – po Uniwersyteckiej – biblioteką Poznania. W jej
księgozbiorze są m.in. starodruki – dzieła Mikołaja Reja, Stanisława Hozjusza i Łukasza Górnickiego czy
zbiór traktatów teologicznych Augustyna Triumphusa z Ankony
Biblioteka Uniwersytecka
To największa biblioteka Poznania i jednak z większych w kraju. W jej zbiorach znajduje się ok. 2,5 mln
woluminów, w tym największa w Polsce kolekcja wydawnictw poświęcona masonerii. Zabytkowy
budynek biblioteki powstał w latach 1899-1902. W latach 50. dobudowano do niego nowy gmach.
Cmentarz Zasłużonych
To najstarszy cmentarz Poznania, kiedyś należący do parafii farnej. Znajdują się na nim groby wielu
wybitnych Wielkopolan – naukowców, lekarzy, prawników, społeczników, polityków, artystów.
Spoczywają tu m.in. były prezydent Poznania Cyryl Ratajski, lekarze – Tomasz Drobnik i Bolesław
Krysiewicz, pianista i kompozytor Raul Koczalski czy rzeźbiarz Władysław Marcinkowski, którego
pomnik Anieli z Liszkowskich Dembińskiej również znajduje się na tej nekropolii. W najniżej położonej
części cmentarza pochowano ofiary epidemii cholery, która kilkakrotnie nawiedzała Poznań w XIX wieku.
Najstarsze groby pochodzą z 1813 i 1815 roku. Chowano tu zmarłych do końca XIX wieku – później
zabrakło miejsca.
Collegium Maius
Miejsce okryte złą sławą podczas zaborów, dziś uczą się tu studenci Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
i Akademii Medycznej. Od 1908 roku mieściła się tu siedziba Komisji Kolonizacyjnej, której zadaniem
było zdobywanie ziemi dla niemieckich kolonistów – wywłaszczeniami i wykupywaniem. Podczas
powstania wielkopolskiego budynek zajęły polskie władze administracyjno-polityczne – Naczelna Rada
Ludowa. Warto wejść do środka i obejrzeć trójkondygnacyjny hol ze ścianami wyłożonymi
różnokolorowymi marmurami.
Collegium Minus
Ten budynek powstał w 1910 roku dla pruskiej Akademii Królewskiej. Dziś zajmuje go Uniwersytet im.
Adama Mickiewicza, w tym budynku mieści się rektorat uczelni. Dla wielu poznaniaków Collegium Minus
to przede wszystkim Aula Uniwersytecka, najlepsza sala koncertowa Poznania, słynąca ze świetnej
akustyki. Jej sklepienie zdobi ogromny plafon, działo Wacława Taranczewskiego: przedstawia rydwan
Apollina, dziewięć muz i porwanie Europy.
Cytadela
W XIX wieku na Cytadeli mieściła się jedna z największych twierdz ówczesnej Europy, Fort Winiary. Jej
zewnętrzna linia obronna miała długość 3 km, a sucha fosa – głębokość od 8 do 12 m. W twierdzy
więziono uczestników polskich powstań narodowych. O Cytadelę toczyły się ciężkie walki na początku
1945 roku – do jej obrony Niemcy zmobilizowali 12 tysięcy żołnierzy. Doszczętnie zniszczyły ją naloty
wojsk alianckich. Dopiero w latach 60. rozpoczęto porządkowanie terenu Cytadeli, teraz jest tu duży park z
wieloma rzeźbami – m.in. „Nierozpoznanymi‖ Magdaleny Abakanowicz. Pozostawiono fragmenty
fortyfikacji. Cytadela to także cmentarz żołnierzy, głównie polskich, brytyjskich i radzieckich
Hotel Bazar
Centrum polskiego życia politycznego, kulturalnego i gospodarczego podczas zaborów. Powstał z
inicjatywy Karola Marcinkowskiego, znanego lekarza i działacza społecznego. Oprócz hotelu, mieściły się
w nim sklepy polskich kupców i rzemieślników. Podczas wiosny ludów miał tu swoją siedzibę rząd
powstańczy, w grudniu 1918 roku, przed wybuchem powstania wielkopolskiego, tutaj zatrzymał się Ignacy
Paderewski.
Katedra
Poznańska Bazylika Archikatedralna Świętych Apostołów Piotra i Pawła to niewątpliwie jeden z
ważniejszych zabytków miasta i najstarszych kościołów w Polsce. Pierwszy wczesnoromański kościół
został zbudowany w 968 roku, na miejscu dwóch baptyseriów związanych ze chrztem Mieszka I i jego
poddanych. Miał służyć nowo utworzonemu biskupstwu misyjnemu. Zniszczona i przebudowywana w
stylach romańskim, a później gotyckim – spłonęła w 1622 roku. Odbudowano ją w stylu gotyckim i takiż
wgląd nadano jej po wojnie, kiedy restaurowano zniszczony kościół.
Spoczywają oni w Złotej Kaplicy, najbardziej okazałej i wzorowanej na bizantyjskiej architekturze kaplicy
świątyni. W katedrze znajdują się też groby innych zasłużonych poznaniaków – m.in. biskupów Stanisława
Branickiego, Andrzeja Grodzieckiego czy Antoniego Baraniaka.
Warto zwiedzić katedrę – dla tchnącego spokojem gotyku, ozdobnych nagrobków, rzeźb i obrazów,
ukrytych w katedralnych kaplicach.
Kościół św. Jana Jerozolimskiego
Tu, gdzie dziś znajduje się kościół św. Jana Jerozolimskiego, od końca XII wieku istniał przytułek dla
chorych i wędrowców. Wkrótce przekazano go joannitom, którzy obok wybudowali murowany kościół.
Był on jedną z pierwszych murowanych budowli w Polsce. Pierwotnie romański kościół był dwukrotnie
przebudowywany – raz w stylu gotyckim, później barokowym. Dzisiejszy wygląd kościoła stanowi
mieszankę tych stylów: z wyglądu późnoromański, zawiera liczne elementy gotyckie i barokową kaplicę.
W nawie bocznej można podziwiać obraz „Opłakiwanie Chrystusa‖ według Antona van Dycka,
pochodzący z XVII wieku.
Kościół farny św. Marii Magdaleny
Poznańska perła baroku. Fara, czyli kościół parafialny miasta, została zbudowana przez jezuitów. Budowę
rozpoczęto w 1651 roku, ale na konsekrację świątyni trzeba było czekać 54 lata. Nad budową kościoła
czuwali włoscy architekci – fasadę zaprojektował Giovanni Catenazzi, portal główny i ołtarz – Pompeo
Ferrari. To oni i inni włoscy twórcy sprawili, że barok fary to „barok triumfujący‖, jak nazywano bardzo
ekspresyjną odmianę tego stylu, tworzoną przez rzymskich architektów. 16 potężnych kolumn ze
sztucznego marmuru, bogata polichromia i pseudokopuła tworząca złudzenie prawdziwej – do tego
monumentalne ołtarze, wiele rzeźb i obrazów. I jeszcze organy, wykonane w 1876 roku przez Friedricha
Ladegasta, które składają się z 2579 piszczałek – największa ma sześć metrów.
Kościół Najświętszej Marii Panny
Pierwotnie był kaplicą zamkową księżnej Dobrawy (X w.), teraz jest kościołem pomocniczym katedry.
Kościół Najświętszej Marii Panny, któremu obecny gotycki kształt nadano w pierwszej połowie XV wieku,
jest najlepiej zachowaną gotycką budowlą w Poznaniu. Przy południowo-wschodnim jego narożniku leży
tzw. piekielny kamień. Legenda głosi, że rysy na tym kamieniu powstały od ostrzenia mieczy – dzięki temu
miały zyskiwać nadprzyrodzoną moc. Wnętrze kościoła – polichromię, witraże i ołtarz główny –
zaprojektował w 1954 roku Wacław Taranczewski.
Kościół św. Antoniego Padewskiego – franciszkanów
W 1668 roku franciszkanie konwentualni (w czarnych habitach) otrzymali zgodę na osiedlenie się z
murach miasta. Kilka lat później zaczęli stawiać kościół. Dwa wieki później trzeba było dobudować do
niego schody, ponieważ znacznie obniżył się poziom ulicy, przy której stoi świątynia. W ołtarzu znajduje
się oraz Pani Poznania – Matki Bożej w Cudy Wielmożnej. Wystrój wnętrza zawdzięcza kościół w dużej
mierze braciom Swachom – Antoniemu i Adamowi, który był franciszkaninem. Antoni wyrzeźbił ołtarz
główny i stalle, Adam był autorem polichromii
Kościół św. Franciszka Serafickiego – bernardynów
Barokowy kościół, będący we władaniu franciszkanów-bernardynów. W jego kaplicy Loterańskiej znajduje
kopia cudownej figury Najświętszej Marii Panny z Loretto. Przy kościele mieści się klasztor bernardynów,
a w nim Centralna Biblioteka Prowincji z licznymi starodrukami.
Kościół św. Józefa – Karmelitów Bosych
Był magazynem siana i słomy, kościołem starokatolickim, garnizonowym zborem protestanckim i
garnizonowym kościołem Poznania. A zbudowano go w XVII wieku, na miejscu zboru i szkoły Braci
Czeskich. Później przejęli go karmelici, stracili – i odzyskali znów po wojnie. Kościół stanowi doskonały
przykład wczesnego baroku. W jego podziemiach znajduje się samotnia bł. Rafała Kalinowskiego.
Kościół św. Wojciecha
To tutaj jest „Skałka Poznańska‖ i najstarsza drewniana budowla Poznania. Na wzgórzu, na którym stoi
kościół, kazania miał głosić św. Wojciech. Kościół św. Wojciecha wybudowano w 1222 roku, potem kilka
razy przebudowywano. Wewnątrz znajduje się m.in. gotycka płaskorzeźba „Wniebowstąpienie‖,
pochodząca z XVI w., ale kościół znany jest przede wszystkim jako miejsce spoczynku wybitnych
Wielkopolan. W krypcie, zwanej „Skałką Poznańską‖, spoczywają Józef Wybicki, Feliks Nowowiejski czy
Karol Marcinkowski. Przed kościołem stoi XVI-wieczna dzwonnica, która jest najstarszą drewnianą
budowlą Poznania.
Kościół Wszystkich Świętych
Do 1945 roku było to zbór ewangelicki pw. Świętego Krzyża. Zbudowano go w latach 1777-86 według
klasycystycznego projektu Antoniego Höhne, choć wyposażenie jest o wiek starsze – i już rokokowe, z
elementami empirowymi. Obok kościoła stoi dawny dom pastora z początków XX wieku.
Mury miejskie
Średniowieczny Poznań był jednym z najbardziej ufortyfikowanych miast polskich. Ich obwód liczył 1,8
km, co kilkadziesiąt metrów była baszta. Niewiele z tego pozostało do dziś. Na skwerze przy ul.
Masztalarskiej znajduje się baszta i fragment murów, odsłonięte w 1947 roku podczas rozbiórki zburzonej
tam kamienicy. Inny fragment murów, niedawno odsłonięty, znajduje się przy ulicy Wronieckiej, a baszta
na podwórzu klasztoru salezjanów, też przy Wronieckiej – ta jednak nie jest udostępniana zwiedzającym.
Pałac Działyńskich
Zanim ta najpiękniejsza kamienica na rynku trafiła w ręce Działyńskich, zbudowano ja dla marszałka
nadwornego litewskiego Władysława Rocha Gurowskiego. W XIX wieku w pałacu tętniło polskie życie
kulturalne i polityczne – zwłaszcza w jego reprezentacyjnej Sali Czerwonej, w której do dziś odbywają się
spotkania, np. Czwartki Literackie. Po śmierci ostatniego z Działyńskich pałac przeszedł w ręce
Władysława Zamojskiego, który zapisał go testamencie narodowi w ramach fundacji Zakłady Kórnickie.
Do dziś w pałacu mieści się oddział Biblioteki Kórnickiej, a także Polskiej Akademii Nauk.
Pałac Górków
Wyposażenie Pałacu Górków jest niewątpliwie starsze od samego budynku, bowiem mieści się w nim
Muzeum Archeologiczne. Sam pałac został zbudowany w połowie XVI wieku dla rodziny Górków,
piastującej wiele stanowisk w administracji lokalnej i na dworze królewskim. Po nich w pałacu
zamieszkały benedyktynki, później zamieniono go na szkołę i mieszkania. Od 1968 roku w pałacu mieści
się Muzeum Archeologiczne, a na jego zabytkowym renesansowym dziedzińcu stoi obelisk Ramzesa II.
Pałac Mielżyńskich
Kamienica numer 91 przy Starym Rynku należała kiedyś do znanej poznańskiej rodziny Mielżyńskich. Od
początku XIX wieku była domem czynszowym, ale podczas wojen napoleońskich tu właśnie mieściła się
kwatera Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego. Po wojnie odbudowano ją w stylu
klasycystycznym. Obecnie mieści się w niej hotel – Dom Turysty.
Pływalnia Miejska – dawna synagoga
Nie wygląda ten budynek na pływalnię, ponieważ zbudowano go w zupełnie innym celu. Na początku XX
wieku była to synagoga, jedna z najpiękniejszych świątyń żydowskich w Polsce, znacznie większa i
wyższa niż stojący teraz budynek Pływalni Miejskiej. Na pływalnię dla żołnierzy przerobili ją podczas
wojny hitlerowcy – i tak już pozostało.
Synagoga leżała na terenie byłej dzielnicy żydowskiej, która rozciągała się od Starego Rynku do ul.
Stawnej.
Pomnik Bimberki,
Dziewczynie w stroju bamberskim pomnik ufundował w 1915 roku kupiec F. Goldenring. Osadnicy z
okolic Bambergu w niemieckiej Bawarii przybyli do Poznania w pierwszej połowie XVIII wieku.
Zamieszkali w wyludnionych wojną podpoznańskich wsiach. Szybko się spolonizowali – ułatwiał im to
fakt, że byli katolikami – zachowując jednak pewne elementy swojej kultury.
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Kolejne miejsce na mapie Poznania, które odegrało wielką rolę w walce z germanizacją podczas zaborów.
Założone w 1857 roku Towarzystwo miało popierać polską działalność naukową, kultywować język polski
i gromadzić pamiątki historyczne. Jego zbiory przekazano później poznańskim muzeom, a samo
Towarzystwo było podczas zaborów ważnym ośrodkiem nauki polskiej w Poznaniu. Jego siedziba została
zbudowana w latach 1874-79 i rozbudowana w 1908 roku według projektu Rogera Sławskiego. Nadal ma
tu swoją siedzibę PTPN, ale dzieli ją z PAN i firmami prywatnymi
Ratusz
Ratusz, który dziś króluje nad Starym Rynkiem, powstał według projektu włoskiego architekta Jana
Baptisty Quadro z Lugano w połowie XVI wieku. Wcześniejszy, gotycki, spłonął w pożarze miasta. Od
czasu przebudowy renesansowa sylwetka najważniejszego budynku miasta nie ulegała większym zmianom.
Fronton ratusza to trójkondygnacyjna loggia arkadowa, zwieńczona trzema wieżami. Na szczycie
najwyższej znajduje się orzeł z 1783 r., wysoki na 1,8 metra, o rozpiętości skrzydeł 2 m. Najbardziej znaną
atrakcją ratusza są koziołki, które codziennie w południe pojawiają się na platformie pod zegarem i trykają
się przez minutę. Według legendy, jednemu z kupców na rynku uciekły dwie kozy i szukając ich, wspiął
się na wieżę ratusza. Dzięki temu dojrzał pożar i udało się uratować miasto.
W ratuszu znajduje się teraz Muzeum Historii Miasta Poznania. Atrakcją budynku jest także gotycka sień –
pozostałość po starym ratuszu.
Stary Rynek
To trzeci co do wielkości Stary Rynek w Polsce. Zajmuje obszar 2 hektarów i jest prawie regularnym
kwadratem o boku 141 m. Otaczają go przeważnie dwupiętrowe kamienice, które swego czasu były –
oprócz mieszkań –także warsztatami i sklepami. Dziś warsztaty i większość sklepów zniknęła z panoramy
Rynku, pozostały mieszkania, trochę sklepów i mnóstwo restauracji, kawiarni i pubów. Nikt już nie
handluje na straganach, poza sprzedawcami pamiątek lub w czasie Jarmarku Świętojańskiego, który
odbywa się w czerwcu.
Oprócz urokliwych kamieniczek, o kształcie Starego Rynku decydują też Ratusz i waga miejska, odwach,
pałace Mielżyńskich i Działyńskich, domki budnicze z podcieniami, pomnik Bamberki, cztery fontanny –
Prozerpiny, Marsa, Apollina i Neptuna – czy pręgierz, ulubione miejsce spotkań poznaniaków. Latem jest
tu mnóstwo kawiarnianych ogródków, a przez cały rok na rynku można spotkać gołębie.
Waga miejska
Z tego budynku przez wiele lat wychodzili nowożeńcy, dziś jest ich już mniej, więc miasto szuka sposobu
na zagospodarowanie Wagi Miejskiej. Tutaj od XVI wieku ważono towary przywożone przez kupców
spoza Poznania. Wagą miejską zarządzał „Pan Ważnik‖, który pobierał opłaty za usługę. Pomagali mu
„potażnicy‖, którzy obsługiwali wagę. W miejscu renesansowej wagi Prusacy postawili neorenesansowy
budynek, w którym pracowała część rady miejskiej. Był to tzw. mały ratusz. Dziś, w odbudowanej po
wojnie wadze, mieści się Urząd Stanu Cywilnego.
Zamek cesarski
Neoromański zamek zbudowano w centrum miasta dla cesarza Wilhelma II. Budowano do w latach 190510. Miał być twierdzą niemczyzny na zagrabionych Polsce terenach, jego ściany zdobiły sceny z sag
germańskich i dziejów pruskiej ekspansji na Polskę. Kiedyś zamek miał znacznie wyższą wieżę i
ogrzewanie podłogowe na balkonach. Po I wojnie światowej był reprezentacyjną rezydencją prezydentów
RP, w czasie II wojny przerobiono go na rezydencję Hitlera. Dziś działa tu Centrum Kultury „Zamek‖ –
galerie, liczne pracownie, Teatr Animacji i sala kinowa, w której odbywają się też koncerty.
Zamek Przemysława
Tuż obok Starego Rynku znajduje się Wzgórze Przemysława, z którego rozpościera się świetny widok nie
tylko na Rynek, ale i na resztę miasta. Na wzgórzu Przemysł, późniejszy król Polski, kazał wybudować
zamek, który stanowił część fortyfikacji miejskich. Po pożarze w połowie XVI wieku zamek
przebudowano w stylu renesansowym. Niedawno podjęto kontrowersyjną decyzję o dobudowaniu
zamkowego skrzydła.
Niegdyś zamek pełnił ważną rolę w życiu miasta – był siedzibą namiestników królewskich, tutaj
zatrzymywali się przyjeżdżający do Poznania królowie. W 1493 wielki mistrz krzyżacki Jan von Tiefen
złożył hołd królowi Janowi Olbrachtowi. Obecnie w zamku swoją siedzibę ma Muzeum Sztuk
Użytkowych.
WROCŁAW
Hala Ludowa
Hala Ludowa została wzniesiona w latach 1911 - 1913.
Katedra Narodzenia Przenajświętrzej Bogurodzicy
Katedra Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.
Kościół św. Elżbiety (garnizonowy)
Fara starego miasta. Zbudowana w XIII wieku, początkowo jako budowla romańska, Po kilkudziesięciu
latach została przebudowana w stylu gotyckim.
Wieża cisnień
W związku z szybkim rozwojem Wrocławia w 1860 roku rozpisano konkurs na projekt nowych urządzeń
wodociągowych. Do realizacji przyjęto projekt angielskiego inżyniera Jamesa Moore'a, popraionego
przez miejskiego radcę budowlanego Karla Johanna Christiana Zimmmermanna. Wybudowany w latach
1867-1870 jeden z najnowocześniejszych zakładów wodociągowych...
Synagoga Pod Białym Bocianem
Jedyna obecnie synagoga we Wrocławiu, powróciła do gminy żydowskiej w 1996 roku.
Sukiennice
Ratusz
Poprzednikiem ratusza był Dom Kupców, który powstał w XIII wieku.
Kosciół 11000 Dziewic
Obecnie kosciół Opieki sw. Józefa. Jego historia bierze początek w XIV wieku, gdy wybudowano kaplicę
obok szpitala dla trędowatych kobiet.
Kościół św. Krzyża
Kościół został ufundowany w 1288 roku przez Henryka Probusa i jest drugą w hierarchii świątynią
Wrocławia (po katedrze). Ostrów Tumski
Katedra św. Jana Chrzciciela
Pierwsza katedra powstała jeszcze przed rokiem 1000. Obecna budowla pochodzi z XIV wieku. Ostrów
Tumski
Pomnik Szermierza
Jedna z charakterystycznych rzeźb Wrocławia, miejsce spotkań i umawiań się.
Kościół Bożego Ciała
Gotycki kosciół wzniesiony w I połowie XIV wieku, obeny po przebudowie w XV wieku.
Kościół św. Augustyna
Pierwotnie opatrzony wezwaniem św. Jana, został zbudowany (1909r) dla wrocławskiego Kościoła
Ewangelicko-Augsburskiego w 1909 roku. Autorami jego ciekawego projektu, będącego udaną
kompilacją secesji, romanizmu i stylu bizantynizującego, byli Böttcher i Gaze.
Kościół św. Rodziny
Katolicki kościół św. Rodziny na osiedlu Sępolno we Wrocławiu został zbudowany w 1930 roku według
projektu Kurta Langera, architekta, pracującego na zlecenie Kościoła katolickiego.
Kościół św. Karola Boromeusza
Kosciół został zbudowany w latach 1911-1913. Do czasu powstania tej świątyni, jej funkcje pełniła
kaplica św. Karola Boromeusza, zbudowana w 1892 roku przy dzisiejszej ulicy Stysia, rozebrana w
latach 70 - tych XX wieku.
Kościół św. Antoniego
Najpierw Joseph Ebers zbudował w 1899 roku, jeszcze poza granicami miasta (Karłowice zostały
przyłączone do Wrocławia dopiero w 1928 roku), franciszkański zespół klasztorno - seminaryjny.
Cmentarz żydowski (stary)
Powstał w 1856 roku.
Kościół Opatrzności Bożej (ewangelicko-augsburski)
Utrzymany w stylu barokowym.
Pomnik Fredry
Pomnik Aleksandra hr. Fredry w Rynku. Kto wie, czy to nie najważniejszy pomnik w miescie.
Ogród Botaniczny Uniwersytetu Wrocławskiego
Jeden z nastarszych ogrodów w Polsce założony w 1811 roku
TORUŃ
Ratusz Staromiejski
Dwór Artusa
Dom Kopernika
Kościół pw. św. Piotra i Pawła
Dawny Arsenał Artyleryjski
Krzywa Wieża
Ruiny Zamku Dybowskiego
Ruiny zamku Krzyżackiego
Brama Mostowa
Pałac Biskupi
Pomnik Mikołaja Kopernika
Katedra Św. Janów
Katedra P.W. Wniebowzięcia NMP
Kościół P.W. Św. Ducha
Fontanna Flisaka
Teatr im. Wilama Horzycy
http://www.torun.com/zabytki.htm
- polecam jeśli chcecie coś więcej o zabytkach Torunia
14. Omów pojęcie overbooking (pyt.dodatkowe).
Overbooking inaczej nadkomplet. Oznacza przyjęcie rezerwacji na większą liczbę miejsc niż jest w
rzeczywistości. Zjawisko najczęściej występujące w rezerwacjach hotelowych oraz przewozach lotniczych.
Związane z domniemaniem iż pewna ilość osób np. z powodów losowych nie skorzysta z usługi. Bardzo
komplikuje pracę pilotowi.
W sytuacji overbookingu przewoźnik lub hotel musi zapewnić świadczenie zastępcze, o takim samym
standardzie lub lepszym.
15. Ubezpieczenie bagażu w turystyce (pyt.dodatkowe).
Na czas wyjazdu ubezpieczyć można również rzeczy przeznaczone do użytku osobistego. Ochrona
ubezpieczeniowa obejmuje bagaż podróżny, który znajduje się pod bezpośrednią opieką osoby
ubezpieczonej albo w pomieszczeniu przeznaczonym na czas przewozu do przechowywania bagażu.
Umowa ubezpieczeniowa dotycząca bagażu nie obejmuje: pieniędzy w gotówce lub innej formie, biżuterii,
dzieł sztuki itp.
Wypłata odszkodowania może być uzyskana w przypadku utraty lub ubytku wartości ubezpieczonych
rzeczy z powodu ich zaginięcia, zniszczenia lub uszkodzenia, także w wyniku wypadku lub katastrofy
środków komunikacji oraz zdarzeń losowych, takich jak pożar, ulewny deszcz, trzęsienie ziemi, kradzież,
nieszczęśliwy wypadek i innych. Wiele towarzystw obwarowuje dodatkowymi wymaganiami
ubezpieczenie bagażu lub nawet zupełnie się z niego wycofuje.
Kwota odszkodowania za utracony bagaż zależy od firmy ubezpieczającej i stawki na jaką została zawarta
umowa. Przeważnie stawka ta wynosi 800 zł lub 1.800 zł, Istnieje także możliwość podniesienia sumy
ubezpieczenia bagażu maksymalnie o 2.000 zł (w signal Iduna)
Za zaginięcie, uszkodzenie bagażu podczas transportu lotniczego odpowiada przewoźnik.
16. Omów Karkonosze.
W rzeźbie Karkonoszy wyróżnia się dwa grzbiety o przebiegu wschód-zachód oraz grzbiety południowe,
tzw. "Rozsochy". Grzbiet główny rozciąga się od Przełęczy Szklarskiej do Przełęczy Okraj; dzieli się na
Grzbiet Śląski, Grzbiet Czarny i Grzbiet Kowarski.
[Geologicznie rzecz biorąc, Karkonosze są starymi górami. Należą do jednostki geologicznej zwanej
blokiem karkonosko-izerskim, a ich obecne ukształtowanie jest wynikiem waryscyjskich ruchów
górotwórczych, po których nastąpił okres denudacji i erozji, który doprowadził do zniszczenia skał okrywy
i odsłonięcia głębinowych granitów. Łączna powierzchnia wynosi około 650 km2, z czego na terytorium
Polski znajduje się niecała 1/3 - około 185 km2. W skład bloku karkonosko-izerskiego wchodzą również
Góry i Pogórze Izerskie, Kotlina Jeleniogórska oraz Rudawy Janowickie.
Chociaż szata roślinna Karkonoszy została znacznie przekształcona przez działalność człowieka, należy do
najbogatszych i najcenniejszych w całych Sudetach. Góry te, mimo niewielkiej wysokości, posiadają
wyraźnie ukształtowane i zróżnicowane piętra roślinne. Ze względu na ostry klimat, położone są one nawet
o kilkaset metrów niżej niż w innych górach wysokich (choćby Tatrach). Przeważnie im wyższe piętro, tym
lepiej zachowana jest pierwotna przyroda, ale w Karkonoszach szczytowe i grzbietowe partie są łatwo
dostępne i zostały już znacznie przekształcone przez człowieka.
Świat zwierzęcy Karkonoszy jest skromniejszy, a wynika to z faktu, iż od dawna Karkonosze były
penetrowane przez ludzi. Dlatego od kilku stuleci nie pojawiają się tu duże drapieżniki - ich śladem są
tylko nazwy takie, jak Niedźwiadki, Wilcza Poręba, Gawry. Żyje tu natomiast sporo zwierzyny płowej,
niżej dzików i drobniejszych ssaków. Na początku XX w. sprowadzono z Korsyki muflony, zwane także
owcami górskimi. Bogaty jest świat ptaków, a najbogatszy - bezkręgowców, wśród których znajduje się
najwięcej gatunków chronionych i endemicznych. Najlepiej obecnie przyrodniczo zachowanymi rejonami
Karkonoszy są rezerwaty ścisłe oraz podnóża Lasockiego Grzbietu (doliny Złotnej i Srebrnika).
Chociaż Karkonosze nie należą do gór wysokich, klimat w nich panujący odpowiada właśnie europejskim
górom wysokim - jest znacznie ostrzejszy, niż wynikałoby to z ich wysokości. Średnia roczna temperatura
dla Śnieżki wynosi 0,4°C, dla Szrenicy 1,9°C, zaś dla Karpacza czy Szklarskiej Poręby oscyluje już wokół
6,0°C. Roczna suma opadów na Śnieżce przekracza 1200 mm, na Szrenicy i Wielkim Szyszaku nawet 1400
mm. Jeżeli dodać do tego częste silne wiatry (nierzadko huraganowe), zjawiska fenowe (odpowiednik
halnego w Tatrach) i gwałtowne zmiany pogody, to Karkonosze mogą okazać się dla wędrowców bardzo
niebezpieczne.
Charakterystyczne dla Karkonoszy są w zimie osady w postaci szreni lub szadzi, pokrywające lodowymi
igiełkami drzewa i budynki.
Park narodowy-W celu ochrony najcenniejszych elementów tamtejszej przyrody utworzono w 1959 roku
Karkonoski Park Narodowy, który w roku 1992 został włączony do transgranicznego rezerwatu biosfery
UNESCO Karkonosze.
Atrakcje turystyczne-Głównymi ośrodkami turystycznymi Karkonoszy są: Jelenia Góra, Szklarska Poręba
oraz Karpacz. Oprócz krajobrazów Sudety znane są z wód leczniczych i uzdrowisk (na przykład w
Cieplicach Śląskich).
Pochodzenie nazwy-Nazwa Karkonosze ma długi rodowód. Pierwsza nazwa gór pojawia się w II w. n.e. grecki geograf Ptolemeusz, Karkonosze opisał na mapie Korkonotoi. Następnie używane były też nazwy:
Montes Niviferi (Góry Śnieżne), Gigantei (Góry Olbrzymie), bądź w języku niemieckim Schneegebirge lub
Riesengebirge. W polskich opisach podróżniczych z wieków VIII-XIX używana jest nazwa Karkonosze
(K. Ujejski, 1847 r.) jak i Góry Olbrzymie (W. Pol, 1847 r.) . Prawdopodobnie nazwa wywodzi się z
prastarego pierwiastka Kar, oznaczającego kamień lub
17.Podział muzeów w Polsce
1.Muzea główne np.:
 Muzeum Historii Polski
 Muzeum Narodowe w Gdańsku
 Muzeum Narodowe w Kielcach
 Muzeum Narodowe w Krakowie
 Muzeum Narodowe w Poznaniu
 Muzeum Narodowe w Szczecinie
 Muzeum Narodowe w Warszawie
2. Muzea centralne np.
Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku
3. Muzea miejskie, okręgowe i regionalne np.
 Muzeum Okręgowe w Toruniu

Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej

Muzeum Regionalne w Bełchatowie

Muzeum Regionalne w Kozienicach
4. Muzea wnętrz np.
Wawel
Zamek Królewski
Nieborów
5. Muzea specjalistyczne np.
 Centralne Muzeum Włókiennictwa
 Centralne Muzeum Pożarnictwa
 Centrum Scenografii Polskiej Muzeum Farmacji w Lublinie
 Muzeum Filumenistyczne w Bystrzycy Kłodzkiej
 Muzeum Gazownictwa w Paczkowie
Muzea etnograficzne i skanseny
 skanseny etnograficzne
 Białystok- Białostockie Muzeum Wsi
 Ciechanowiec - Muzeum Rolnictwa - (skansen, muzeum regionalne, muzeum maszyn
rolniczych, ogród botaniczny i muzeum weterynarii)
 Częstochowa rezerwat archeologiczny kultury łużyckiej
 Dziekanowice - Wielkopolski Park Etnograficzny
skanseny techniki:
 Skansen Przemyślu Naftowego im. I. Łukasiewicza w Bóbrce
 Skanseny taboru kolejowego parowozów
 Skansen taboru i urządzeń kolejowych w Chabówce
 Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce
 Muzeum w Bielsku-Białej - Dom Tkacza
 inne:
 Skansen Miniatur w Pobiedziskach
 Skansen Pszczelarski w Swarzędzu
Miejsca i muzea martyrologiczne np.
Panstwowe Muzeum na Majdanku
Muzea biograficzne
 Pałacyk w Oblęgorku - Henryka Sienkiewicza
 Dworek w Żelazowej Woli Fryderyka Chopina
 Dworek w Czarnolesie - Jana Kochanowskiego
 Muzeum Bolesława Prusa w Nałęczowie
Muzea wojskowe
 Lubuskie Muzeum Wojskowe w Zielonej Górze
 Muzeum Armii Krajowej w Krakowie
Statki i okręty
 Niszczyciel ORP Błyskawica w Gdyni
 Okręt patrolowy ORP Fala w Kołobrzegu
Żaglowiec Dar Pomorza w Gdyni
16. Walory turystyczne Litwy. (Pyt.Dodatkowe)
Litwa leży na południowo — wschodnim wybrzeżu Bałtyku. Graniczy z Łotwą, Białorusią i Polską, a
przez Obwód Kaliningradzki z Rosją. Litwa zajmuje północno-zachodni fragment Niziny
Wschodnioeuropejskiej i znajduje się w strefie oddziaływania klimatu umiarkowanego o cechach
morskich.
Litwa jest państwem przechodzącym głębokie zmiany polityczne i ekonomiczne. Zaplecze turystyczne
poprawia się. Wiele dóbr i usług jest teraz dostępne w dużych miastach, choć jeszcze nie na poziomie
standardów Zachodu. Stolicą Litwy jest Wilno miasto młode, pełne życia, szybko rozwijające się. Jego
serce stanowi przepiękna starówka (Senamiestis), jedna z większych i rozleglejszych w Europie. O
niegdysiejszej świetności grodu nad Wilią (Neris) i Wilenką (Vilnia) świadczy kilkadziesiąt zabytkowych,
przeważnie barokowych kościołów, wspaniałe magnackie rezydencje i mieszczańskie kamieniczki.
Z Wilnem nierozerwalnie związanych jest wiele wybitnych postaci, które przywykliśmy uważać za
rodaków, by wspomnieć Mickiewicza i Słowackiego, braci Śniadeckich, Syrokomlę i Kraszewskiego,
Bogusławskiego i Moniuszkę. Walczyli o nie Jasiński i Konarski, Kalinowski i Sierakowski, Piłsudski i
Żeligowski, czy dowódca Armii Krajowej gen. Aleksander Krzyżanowski. Liczne miejsca mające dla nas
rangę pamiątek narodowych - Ostra Brama, cmentarz na Rossie z Mauzoleum Marszałka, polskie lub
spolszczone nazwy ulic, placów i dzielnic: Antokol i Belmont, Pohulanka i Ponary, Rybaki i Śnipiszki,
Zarzecze i Zwierzyniec .
Innym godnym obejrzenia miastem jest Kowno, które przyciąga turystów zespołem architektonicznym z
rynkiem, ruinami zamku, klasztorami. Zalew Kowieński na Niemnie jest miejscem wypoczynku i rekreacji
wodnej.
Szczególnymi warunkami turystycznymi wyróżniają się Druskienniki, położone u zbiegu dwóch rzek
(Niemna i Rotniczanki) i nad jeziorem Druskonie. Słyną głównie z solanek, leśnego klimatu i
malowniczego położenia. Urządzenia zdrojowiskowe funkcjonują tu od 1830r.
Kolejnym ośrodkiem turystycznym tego obszaru są Troki, położone w otoczeniu licznych jezior i
Trockiego PN, o wielokulturowym charakterze. Słynie z licznych zabytków a zwłaszcza cudownego
obrazu Matki Boskiej z XVIw. Najciekawsze obiekty to: położony na jeziorze zamek w. ks. Witolda z XIV
w. Kościół Nawiedzenia Matki Bożej z XIV w, drugie po Wilnie sanktuarium Litwy. Obiektem kultu
religijnego jest Góra Krzyży koło Szawle – miejsce masowego stawiania krzyży dziękczynnych, licząca
obecnie kilkaset tysięcy krzyży.
Ciekawym obszarem wpisanym w 2000r na listę UNESCO jest Mierzeja Kurońska z parkiem narodowym
chroniącym najwyższe w Europie wydmy o wysokości do 60 m n.p.m. wraz z roślinnością nadmorską.
W różnych regionach Litwy znajduje się łącznie pięć parków narodowych ustanowionych w celu ochrony i
dalszego prowadzenia badań nad zróżnicowaną przyrodą i dziedzictwem historycznym kraju.
17. Scharakteryzuj wady (dysfunkcje) turystyki.
1. Dysfunkcje społeczne:
- Konflikty miedzy ludnością miejscową, a turystami. Turyści często demonstrują zachowania i postawy,
które nie są akceptowane przez ludność miejscową. Turystom dozwolone są pewne zachowania całkowicie
zabronione ludności miejscowej, co wywołuje niezadowolenie i negatywne uczucia wobec turystów, np.
zbyt swobodne zachowanie i zbyt skąpe odzienie turystów europejskich na plażach w krajach arabskich; w
krajach islamu obowiązuje zakaz spożywania alkoholu, ale nie jest on stosowany wobec turystów w
hotelach i restauracjach.
- Zmiany w życiu społecznym miejscowej ludności. Na skutek rozwoju turystyki i kontaktów z turystami
zmienia się styl życia miejscowej ludności, następuje przejmowanie obcych wzorów życia.
- Zjawiska patologii społecznej czyli rozprzestrzenianie się narkomanii, kradzieży, prostytucji, chorób
zakaźnych.
2. Dysfunkcje kulturowe:
- Niszczenie lub zanik tradycyjnej kultury ludowej. Miejscowości turystyczne oferują bardziej
skomercjalizowaną i fałszywą wersję swego obyczaju i folkloru, dostosowaną do oczekiwań i wyobraźni
turystów. Na skutek naśladownictwa i kontaktu z innymi kulturami zmienia się i ujednolica tradycyjna
kultura. Przykładami są np. „tradycyjne‖ zespoły taneczne w Afryce, na Hawajach, w rezerwatach
indiańskich; maski wyrabiane w Senegalu sprzedawane jako „tradycyjne‖ w całej Afryce.
- Niszczenie wartości religijnych, moralnych. Turysta może być nośnikiem niekorzystnych, negatywnych
zachowań i zjawisk społecznych. Przykładem takich zachowań jest głośne zachowanie się w świątyniach,
ignorowanie miejscowych obyczajów religijnych.
3. Dysfunkcje ekonomiczne:
- Zmiany w rolnictwie. Rozwój turystyki na danym obszarze może być powodem zmiany struktury upraw
gospodarstw rolnych z profilu żywieniowego na produkcję komercyjną (uprawa warzyw, owoców,
kwiatów), np. Jawa (Indonezja), Antyle, Wyspy Bahama.
- Migracje ludności. ludność wiejska w poszukiwaniu pracy migruje do miejscowości turystycznych, gdzie
istnieją większe możliwości zarobkowania, np. utworzenie ogromnego regionu turystycznego w Cancun
doprowadziło do wyludnienia wnętrza Płw. Jukatan (Meksyk).
- Konieczność zwiększenia importu. inwestycje w sektorze turystycznym w krajach słabo rozwiniętych
oznaczają konieczność sfinansowania kosztownego importu z krajów uprzemysłowionych (wyposażenie
hoteli, produkty spożywcze itp.)
- Rozwój monokultury turystycznej. Nadmierny wzrost znaczenia turystyki może spowodować
uzależnienie gospodarki (krajowej lub lokalnej) od turystyki, co przy załamaniu ruchu turystycznego może
mieć bardzo negatywne skutki. Egipt (gwałtowny spadek wpływów dewizowych po zamachach na
turystów), Małe Antyle (np. Montserrat).
4. Dysfunkcje przyrodnicze (ekologiczne):
- Zakłócenie równowagi lub degradacja środowiska naturalnego. Zanieczyszczenie wód i powietrza,
zaśmiecanie, wypłoszenie zwierzyny lub przeciwnie - przyzwyczajenie zwierzyny do karmienia przez
turystów, przełowienie łowisk (wędkarstwo), zmiany gatunkowe (synantropizacja siedlisk), np. rejon Tatr i
Zakopanego, Wielkie Jeziora Mazurskie, Balaton.
- Obniżenie jakości życia. Zbyt intensywny ruch turystyczny obniża jakość życia przez nadmierny ruch
samochodów, motorówek, ciągły ruch i tłok w pewnych miejscach. Przykładem są miejscowości
turystyczne w sezonie, np. Zakopane, Jastrzębia Góra, Mikołajki.
- Niszczenie krajobrazu - przypadkowe i nieprzemyślane osadnictwo (np. domki letniskowe) może
powodować architektoniczne niszczenie krajobrazu, np. Zakopane, schronisko pod Baranią Górą..
18. Podaj charakterystykę umowy zlecenia zawieranej przez biuro podróży z pilotem.
Umowa zlecenie jest jedną z umów zawieranych na czas określony, które dodatkowo oznaczają produkt
czy usługę, którą pracownik musi wykonać. Umowa zlecenie została uregulowana w art. 734 - 751
Kodeksu Cywilnego i według znajdującego się tam zapisu polega na tym, że przyjmujący zlecenie
zobowiązuje się do dokonania określonych czynności dla dającego zlecenie, za których ostatecznie efekt
nie jest odpowiedzialny (odmiennie od umowy o dzieło, która jest tzw. umową rezultatu).
W przypadku umowy zlecenia nie znajdują zastosowania przepisy kodeksu pracy, nakazujące uznawanie za
umowę o pracę każdego wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz innej osoby i pod jej
kierownictwem. Pilot wykonuje co prawda pracę określonego rodzaju, ale działa samodzielnie, poza
siedzibą pracodawcy i sam podejmuje decyzje, które wykraczają poza pojęcie „kierownictwa zakładu
pracy‖.
19. Omów zespół zabytkowy Warszawy.
Barbakan
Barbakan został wzniesiony w 1548 roku przez Jana Babtystę. Jest najmłodszym elementem obwarowań
miejskich. Barbakan miał chronić Bramę Nowowiejska. Został zbudowany
na miejscu wcześniej istniejącego tam przedbramia. W XVIII-XIX wieku
został częsciowo rozebrany i obudowany kamienicami. W latach 1936-38
odsłonięto i zrekonstruowano dolne partie oraz fragment murów obronnych
z sąsiednią basztą Prochową. Całkowitą rekonstrukcję Barbakanu oraz
murów obronnych od strony ulicy Mostowej i ulicy Podwale ukończono w
latach 1953-54.
Rynek Starego Miasta
W XVIII wieku był najważniejszym placem Warszawy. Organizowano tu
uroczystości, jarmarki, a nawet wykonywano wyroki. Swój stylowy
charakter zawdzięcza przede wszystkim kamienicom z XVII wieku.
Pośrodku stał niegdyś ratusz i kramy, które rozebrano w 1817 roku.
Kamienice wokół Rynku zniszczone w 1944 roku zostały zrekonstruowane,
przywrócono im wygląd z 1 połowy XVII i XVIII wieku, fasady ozdobiono
polichromią. Obecnie jest jednym z najbardziej malowniczych zakątków
Warszawy. Przy Rynku i sąsiednich uliczkach jest wiele kawiarenek, sklepów z pamiątkami oraz salonów
wystawowych.
Ulica Piwna
Piwna jest najdłuższą ulicą Starego Miasta. Łączy plac Zamkowy z Wąskim
Dunajem. W kamienicy nr 13 znajdował się w latach 1444 - 1825 założony
przez ks. Mazowiecką pierwszy Warszawski szpital pod wezwaniem św.
Ducha. Niegdyś zamieszkana przez zamożnych patrycjuszy, dziś jest znana
warszawiakom przede wszystkim jako ulica dobrych restauracji. Choć jej
nazwa pojawiła się już w XV wieku, to często nazywano ją także ulicą św.
Marcina.
Kolumna Zygmunta
Kolumna z posągiem króla Zygmunta III Wazy, ustawiona pośrodku placu
Zamkowego jest najstarszym pomnikiem świeckim w Warszawie.
Wzniesiono go w 1644 roku z inicjatywy Władysława IV, syna Zygmunta
Wazy. Pomimo wielokrotnych uszkodzeń i renowacji posąg ocalał w
niezmienionym kształcie, lecz kolumna jest już trzecia z kolei. Cokół
kolumny zdobią tablice z brązu w ozdobnych kartuszach. Treścią ich są
tytuły króla, nazwiska twórców pomnika, dwie daty upamiętniają
konserwacje kolumny w 1743 roku i odbudowę w 1949 roku.
Plac Zamkowy
Plac Zamkowy powstał w latach 1818-1821 według projektu Jakuba
Kubickiego. Utworzono go na miejscu dawnego dziedzińca zamkowego i
ulicy Przedzamkowej (zaczątek placu powstał w roku 1644 po oczyszczeniu
terenu przed Bramą Krakowska w związku z budową kolumny Zygmunta).
Od wschodu zamknięty fasadą Zamku Królewskiego, od północnego
zachodu ograniczony ciągiem zabytkowych kamieniczek otwiera się na Krakowskie Przedmieście.
Nowe Miasto
Atrakcją Nowego Miasta są odbudowane ze zniszczeń wojennych kościoły
Paulinów, Franciszkanów, Dominikanów, Redemptorystów i Sakramentek
oraz zrekonstruowane po wojnie kolorowe kamieniczki. Od XV wieku na
prostokątnym dawniej placu (135x120m) stał ratusz, pierwotnie drewniany,
niszczony pożarami. Murowany od 1680 roku, rozebrany został w 1818
roku. Obszerny plac został zmniejszony przez wzniesienie w XVII wieku
nieregularnego bloku domów.
Trakt Królewski w Warszawie - niegdyś szlak komunikacyjny, a obecnie ciąg ulic w Warszawie
biegnący na południe od Starego Miasta, przy którym znajduje się szereg zabytkowych budowli. Zaczyna
się na Placu Zamkowym i biegnie Krakowskim Przedmieściem, Nowym Światem, Alejami Ujazdowskimi
aż do Wilanowa.
Zamek Królewski w Warszawie - zamek barokowy, siedziba władz I Rzeczypospolitej od 1596 do 1795
r. Zamek Królewski był rezydencją królewską, a także siedzibą Sejmu i Senatu. Na zamku 3 maja 1791
Sejm Czteroletni uchwalił konstytucję. W czasie powstania listopadowego 25 stycznia 1831, obradujący na
zamku sejm zdetronizował cesarza Rosji Mikołaja I jako króla Polski. Później postępowała jego
dewastacja. W latach 1926-1939 był siedzibą prezydenta II RP Ignacego Mościckiego. W zamku
zaprzysięgano gabinety rządowe, a w roku 1935 w Sali Rycerskiej uroczyście podpisano konstytucję
Kwietniową. 5.IX.1939 ewakuowano rodzinę prezydencką i wszystkie urzędy, a 17 września zamek stanął
w płomieniach. Przetrwał on w ruinie kolejnych pięć lat, do 25.X.1944, kiedy w ramach kampanii
odwetowej za Powstanie Warszawskie hitlerowscy saperzy wysadzili go w powietrze. Po nastaniu nowego
porządku 2 lipca 1949 roku Sejm podjął decyzję o odbudowie zabytku, jednak z powodów politycznych nie
doczekała się ona realizacji. Dopiero po objęciu władzy przez tow. Gierka kolejna decyzja (1971)
doprowadziła do rekonstrukcji zamku, zakończonej sukcesem w roku 1984.
20. Omów wydawnictwa turystyczne w Polsce (pyt.dodatkowe).
„Sport i turystyka‖ – najstarsze, obecnie stanowi dział wyd. „Muza‖ przez które zostało wykupione.
Istnieje od 1947r
2. Pascal – największe. Powstało w 1991r w Bielsku-Białej.
3. PTTK „Kraj‖ – wydaje m.in. przewodniki dla turystyki kwalifikowanej
4. „Wiedza i życie‖ – ładne, kolorowe wydania przewodnikowe, bogato ilustrowane.
5. „Rewasz‖ – wydaje m.in. przewodniki specjalistyczne np. „Polesia czar‖.
Inne polskie wydawnictwa to:
„Geocenter‖, „Iskry‖
Zagraniczne: „Baedeker‖, „Michelin‖.
20. Umowa przewozy - prawa i obowiązki stron
Przewóz Osób i Rzeczy
Przez Umowę Przewozu należy rozumieć przewiezienie (przemieszczenie się) osób lub rzeczy z jednego
miejsca na drugie za pomocą odpowiedniego środka transportu. Owo przewiezienie powinno stanowić
główny zasadniczy cel umowy. Do istotnych elementów umowy przewozu (essentialia negotti) zalicza się
dokładne oznaczenie przedmiotu przewozu, środka transportu, trasy przewozu, oraz wynagrodzenia
przewoźnika w umowie. Przewóz obecnie stał się świadczeniem stosunkowo powszechnym o charakterze
masowym. W Kodeksie Cywilnym umowa przewozu została uregulowana jako odrębna umowa nazwana.
Podstawowym obowiązkiem przewoźnika przy przewozie osób jest przewiezienie ich albo określoną trasą,
albo do określonego miejsca, przy czym ważny jest rezultat przewozu, jak i sposób jego wykonania
(por.art.776 kc). Przy przewozie rzeczy podstawowym obowiązkiem przewoźnika jest przewiezienie
przesyłki na miejsce przeznaczenia, oraz wydanie osobie wskazanej jako jej odbiorca. Przesyłka ma trafić
do odbiorcy w stanie nie pogorszonym i we właściwym terminie. Przewoźnik osób obowiązany jest do
zapewnienia podróżnym odpowiednich warunków bezpieczeństwa i higieny odpowiadających obranemu
przez nich rodzajowi transportu, oraz takich wygód, jakie ze względu na rodzaj transportu uważa się za
niezbędne. Za bagaż, który podróżny przewozi ze sobą, przewoźnik ponosi odpowiedzialność tylko wtedy,
gdy szkoda wynikła z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa przewoźnika.
Przewóz wymaga formy pisemnej jeżeli wynagrodzenie przewoźnika przekracza 2000 zł, natomiast
wystawienie listu przewozowego ma charakter fakultatywny, a zatem nie należy do warunków formalnych
zawarcia umowy.
21. Formy zatrudnienia pilotów.
1. pracownik etatowy – zatrudniony w oparciu o umowę o pracę
2. osoba fizyczna – zatrudniana w oparciu o umowę zlecenia lub umowę o dzieło
3. przedsiębiorca – prowadzący własną działalność gospodarczą.
Pierwsza forma występuje bardzo rzadko. Dla dwóch pozostałych zastosowanie znajdują przepisy k.c. W
umowie zawieranej między BP a pilotem powinno znaleźć się oznaczenie stron, przedmiotu umowy, czasu
jej trwania, wysokość wynagrodzenia, problem zwrotu poniesionych nakładów, zasady rozstrzygania
sporów.
21.Obrzędy wilekiego tygodnia
Wielki post, w kalendarzu chrześcijańskim okres 40 dni postu przed Wielkanocą, rozpoczynający się w
środę popielcową (Popielec), a kończący w Wielką Niedzielę. Ostatnia niedziela postu nazywa się
Palmową a ostatni tydzień Wielkim Tygodniem. Dniami szczególnymi Wielkiego Tygodnia są: Wielki
Czwartek (Ostatnia Wieczerza), Wielki Piątek (Ukrzyżowanie) i Wielka Sobota (żałoba w Kościele,
adoracja Grobu Pańskiego, święcenie pokarmów) - tworzą one tzw. Triduum Paschalne. W tradycji
katolickiej Wielki Tydzień jest okresem odgrywania misteriów Męki Pańskiej (m.in. w Kalwarii
Zebrzydowskiej. W katolicyzmie towarzyszą mu m.in. rozpamiętywanie męki Jezusa Chrystusa (w liturgii:
Gorzkie Żale i Droga Krzyżowa), różnego rodzaju praktyki ascetyczne (dawniej bardzo surowe), a także
rekolekcje.
Wielkanoc, najważniejsze i najstarsze święto chrześcijaństwa, obchodzone na pamiątkę Zmartwychwstania
Chrystusa. Początkowo w dniu żydowskiej Paschy a od soboru w Nicei (325) w pierwszą niedzielę po
pierwszej wiosennej pełni Księżyca (tj. między 21 marca a 25 kwietnia). Obchody religijne Wielkanocy
rozpoczyna odbywająca się wczesnym rankiem procesja i msza, w Kościele katolickim zwana rezurekcją,
w prawosławnym - jutrznią. W tym dniu spożywa się uroczyste śniadanie w gronie rodzinnym,
poprzedzone składaniem sobie życzeń. Z Wielkanocą wiążą się liczne religijne i ludowe obrzędy
(święcenie pokarmów, pisanki, śmigus-dyngus).
Rezurekcja (z łacińskiego resurrectio - "zmartwychwstanie"), msza z procesją rezurekcyjną odbywająca
się w Wielką Sobotę lub rano w niedzielę wielkanocną.
W tradycji katolickiej w Wielką Środę gasi się świece na ołtarzu, kościół staje się domem żałoby. W
Wielki Czwartek milkną dzwony, które zastępuje teraz klekotanie kołatek. Najważniejszym okresem roku
liturgicznego i Wielkiego Tygodnia jest Obejmuje ono czas od wieczornej mszy w Wielki Czwartek i trwa
do nieszporów w Niedzielę Zmartwychwstania
tym dniu odbywa się rano tylko jedna msza, tzw. Krzyżma świętego, celebrowana w kościele katedralnym
przez biskupa i kapłanów diecezji, podczas której poświęca się oleje chorych i krzyżma świętego (do
bierzmowania). Nowe oleje zabierane są do parafii, stare pali się lub wyświeca w lampce wiecznej. Msza z
poświęceniem krzyżma kończy okres Wielkiego Postu.
Msza wieczorna Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna Triduum Paschalne. Przypomina on Ostatnią Wieczerzę,
w czasie której Chrystus ofiarował Bogu Ojcu pod postaciami chleba i wina swoje ciało i swoją krew, a
następnie dał Aposto³om do spożycia oraz nakazał im i ich następcom w kap³añstwie aby je ofiarowali. Ma
ona także szczególne znaczenie dla kap³anów , gdyż nawiązuje do ustanowionego przez Chrystusa w czasie
ostatniej wieczerzy sakramentu kapłaństwa. W niektórych kościołach zachował się zwyczaj obmywania
przez kapłanów nóg dwunastu mężczyznom, na pamiątkę tego, jak Chrystus mył nogi swoim uczniom.
Zwyczaj ten oznacza służbę i miłość Chrystusa, który sam służył innym. Na zakończenie mszy w
uroczystej procesji Najświętszy Sakrament przenosi się do kaplicy przechowywania (ciemnicy), która ma
przypomnieć uwięzienie Chrystusa po zdradzie Judasza . Po mszy na znak dokonanego spustoszenia,
zdrady i opuszczenia Jezusa usuwa się obrus z ołtarza. Od hymnu "Gloria" (Chwała na wysokości),
podczas którego biją wszystkie znajdujące się w kościele dzwony, aż do tego samego hymnu Wigilii
Paschalnej milkną organy, dzwony i wszelkie instrumenty muzyczne. Wolno używać jedynie drewnianych
kołatek. Tabernakulum opróżniane jest jeszcze przed rozpoczęciem mszy świętej, ponieważ hostie do
komunii powinny być konsekrowane podczas tej eucharystii , wygasza się także wówczas wieczną lampkę.
Wielki Czwartek ma charakter inauguracji Triduum Paschalnego.
Wielki Pi¹tek W dzień ten nie odprawia się mszy Jest to dzień powagi, skupienia i postu , w którym
szczególnie czci się drzewo krzy¿a Centrum tego dnia jest liturgia na cześć Męki Pańskiej, składająca się z
następujących elementów:

Adoracja Krzy¿a - do prezbiterium > przynosi się krzyż, który kapłan odsłania w trzech etapach, .
Komunia święta. Rozdawana jest z hostii konsekrowanych w Wielki Czwartek.

Procesja do Grobu Pańskiego. Zgodnie z wielowiekową tradycją na koniec liturgii przenosi się
nakryty przeźroczystym welonem Najświętszy Sakrament do Grobu Pańskiego. Tam odbywa się
krótka modlitwa, po której kapłan udaje się do zakrystii.
To czas wielkiej ciszy, skupienia i czuwania przy Grobie Pańskim. Nie odprawia się w tym dniu żadnych
obrzędów liturgicznych. Tradycyjnie wierni przynoszą w koszach potrawy wielkanocne, aby je poświęcić
albo zapraszają kapłana do domostwa, gdzie poświęcony zostanie stół z potrawami. Dawniej przed Mszą
Wigilii Paschalnej niszczono ołtarz i budowano nowy, współczesnie ołtarz zostaje obnażony, a koscioły
sprzątane.
[Niedziela Wielkanocna
Jest to czas świętowania zmartwychwstania Chrystusa. Dawniej Wielka Niedziela rozpoczynała się
poranną mszą, rezurekcją (resurrectio łac. oznacza zmartwychwstanie), którą zapowiada uroczyste bicie w
dzwony, głoszące, że Chrystus zmartwychwstał. Dawniej jednocześnie słychać było kanonadę ze strzelb,
petard, armatek i moździerzy, a cały ten harmider miał budzić świat do życia. Obecnie liturgia uległa
zmianie na rzecz nocnej Mszy Wigilii Paschalnej.
Niedziela Wielkanocna rozpoczyna się w Wielką Sobotę po zmroku. Pierwszą liturgią wielkanocną i
jednocześnie najważniejszą celebracją w roku jest Liturgia Wigilii Paschalnej. Rozpoczyna się ona
najwcześniej po sobotnim zmroku, a kończy się najpóźniej przed świtem Niedzieli. Przed kościołem kapłan
święci ogień, od którego odpala się pascha³ - jest to symbol Chrystusa.. Po homilii celebrans święci wodę
chrzcielną, zanurzając w niej trzy razy paschał. Następnie odbywa się przygotowanie darów i stałe części
liturgii. Ceremonię kończy uroczysta procesja z Najświętszym Sakramentem. Rozpoczyna się przy Grobie
Pańskim, przy którym ksiądz śpiewem oznajmia zmartwychwstanie Chrystusa. Następnie, niosąc
monstrancję z hostią, kapłan prowadzi procesję dookoła kościoła, przy którym dawniej tradycyjnie
usytuowany był cmentarz, aby również zmarłym ogłosić zmartwychwstanie.
Po południu odprawia się nieszpory, zwane chrzcielnymi. Kończą one Triduum i rozpoczynają zarazem
pięćdziesięciodniowy okres paschalny, który potrwa aż do Niedzieli Zesłania Ducha Świętego.
22. Walory turystyczne Wiednia
Stolica Austrii leży w północno-wschodniej części kraju, gdzie Dunaj przepływa przez jego północne
przedmieścia. Ringstrasse tworzy granice tzw. Wewnętrznego Miasta lub Innenstadt, z jego piękną
architekturą, sklepami i hotelami. Atmosfera elegancji i styl końca wieku " fin du siecle", oddziaływują
właśnie z tego miejsca, które powinniśmy zwiedzać pieszo.
Budynki Art. Nouveau, takie jak Majolikahaus, wyznaczają bieg ulic do innych dzielnic, podobnie jak
Wiedeń wyznaczył ten później kontrowersyjny styl. Austriacka Biblioteka Narodowa na placu Józefa
jest niezwykłym przykładem barokowej architektury. Schloss Schonbrunn, siedziba najstarszego zoo na
świecie, z parkiem krajobrazowym jest porównywalna ze splendorem pałacu Wersalskiego. Wiele kolekcji
dzieł sztuki, np. w Kunsthistrisches Museum zawiera prace Breughela, Durera i Tatiana.
Wiosną odbywa się Festiwal Wenecki a w jego ramach koncerty, opery i przedstawienia teatralne. W
Wiedniu jest ponad 50 muzeów otwartych dla zwiedzających a także wielkie pałace, sklepy, antykwariaty,
międzynarodowe chóry, orkiestry, lecz także markowe restauracje oraz przytulne kawiarnie, które są
nieodzowną częścią kultury Austriaków. Habsburgowie, którzy rządzili krajem przez sześć stuleci mieli
siedzibę w Hofburgu gdzie znajdowały się apartamenty Kaisera oraz gdzie mieszczą się klejnoty koronne.
Wiedeń jest idealnym miejscem dla entuzjastów sztuki i muzyki. Wiedeński chór chłopiecy oraz
Filharmonia Wiedeńska są znane na całym świecie. Warte wizyty są kolekcje sztuki w Belwedzerze,
Kaplicy Hofburg, Burgtheater, Parlamencie, Starym ratuszu i uniwersytecie, podobnie jak katedra
św. Szczepana oraz kościoły św. Karola i św. Ruperta. Nie możemy pominąć Braci Augustynów i
kościoła Kapucynów z królewską Kryptą Habsburgów. Wiedeń posiada niezwykłą ilość muzeów:
Muzeum Historii Naturalnej, Austriackie Muzeum Sztuki Użytkowej, Muzeum XX wieku, Muzeum
Sztuki Nowoczesnej, Kunstlerhaus, Muzeum Zegarów oraz Muzeum Technologii. Tutaj znajdują się
także miejsca upamiętniające Mozarta, Haydna, Beethovena, Schuberta, Straussa i Freuda.
23. Formy powitania pilota z grupą.
W autokarze:
Przy wyłączonym silniku stojąc twarzą do turystów pilot oficjalnie wita wszystkich turystów. (nie zawsze
jednak taki sposób będzie możliwy)
Powitanie może mieć formę: „ Dzień dobry. W imieniu Biura Podróży …. I swoim wlasnym …‖
Pilot podaje swoje imię i nazwisko, pokrótce może powiedzieć czym się zajmuje, wyraża nadzieję iż
wyjazd będzie udany, prosi aby w razie pytań, wątpliwości, zastrzeżeń zwracali się do niego a on w miarę
możliwości postara się ich zastrzeżenia uwzględnić. Następnie przedstawia kierowców z imienia i
nazwiska. W przypadku trasy zagranicznej pilot pyta turystów czy zabrali paszporty. Gdy wyruszą, w
skrócie przedstawia plan wycieczki.
W przypadku wycieczek promowych, pociągowych i samolotowych pilot wita turystów w wyznaczonym
do tego celu miejscu. Forma powitania podobna.
24. Omów turystykę motywacyjną
Inaczej Incentive travel (tourism). Ogólnie rzecz biorąc, turystyka motywacyjna to wszelkie imprezy i
wyjazdy, które zgodnie ze swoją nazwą mają stanowić bodziec dla pracowników, zachęcać ich do
wydajniejszej, bardziej kreatywnej pracy.
Turystyka motywacyjna traktowana jest jako produkt w obszarze turystyki biznesowej, której definicja
zgodnie z terminologią międzynarodową obejmuje pięć głównych form. Są to konferencje (mniej liczebne,
a zatem relatywnie mniej skomplikowane), kongresy (wielkie zgromadzenia), targi i wystawy, podróże
motywacyjne oraz podróże służbowe.
Pomysł incentive zrodził się w Stanach Zjednoczonych. W 1910 r. grupa sprzedawców firmy Ford została
wyróżniona za dobre wyniki w pracy i w nagrodę odbyli na koszt firmy podróż do Nowego Jorku.
Zastosowano wtedy nowatorską formę oddziaływania na personel - podróż motywacyjną.
W Polsce w nieco karykaturalnej formie incentive wystąpiło już w latach 30. XX w. w formie zakładowych
wyjazdów na grzyby. Przemiany polityczne w Polsce, jakie dokonały się pod koniec lat 80., wywołały
szerokie zainteresowanie w Europie i na świecie. Dla turystyki międzynarodowej Polska stała się jednym z
tzw. hot countries - rynków, na których dynamika wzrostu przekracza 10% w stosunku do poprzedniego
roku. Wśród finansowych i intelektualnych elit zapanowała wręcz moda na wizytę w kraju, który zmienił
oblicze Europy.
Wśród specjalistycznych programów, oferowanych uczestnikom podróży służbowych wyróżniały się te,
które umożliwiały rozszerzenie kontaktów, szukanie partnerów do współpracy po wejściu na nowy rynek
oraz rozpoznanie socjokulturowe kraju.
Kiedy ukształtowała się już gospodarka wolnorynkowa, nastąpił wzrost inwestycji, napływ kapitału
zagranicznego, tworzenie się na terenie Polski firm i korporacji posiadających znaczne zasoby finansowe.
Działy marketingu dysponując większymi budżetami miały więc warunki, by przeznaczyć część środków
na podróże motywacyjne.
Obecnie najbardziej znaczącymi rynkami świata w turystyce biznesowej oraz incentive to rynek Stanów
Zjednoczonych oraz w Europie: Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Włochy, Hiszpania i Skandynawia.
Dziś podróże motywacyjne to dokładnie zaprojektowane imprezy, podczas których realizuje się wraz z
najmniejszymi detalami rozbudowany program.
Szczególnie w tym segmencie rynku turystycznego obowiązują reguły przyjaznego podejścia do klienta,
odkrywania jego życzeń i potrzeb. Następnie zamiana ich w produkty i usługi najwyższej jakości, choć
należy zaznaczyć, że również i nie najtańsze.
Organizowaniem dla klientów programów zawierających elementy motywowania pracowników zajmują
się przede wszystkim wyspecjalizowane działy renomowanych touroperatorów we współpracy z
ekspertami.
Największe natężenie podróży motywacyjnych występuje na wiosnę. Nie są to finansowane z prywatnych
pieniędzy rodziny wyjazdy, gdzie dąży się do zminimalizowania kosztów często za cenę obniżenia jakości
nabywanych usług.
Istotną, a jednocześnie charakterystyczną cechą turystyki motywacyjnej, jest wysoka jakość produktu
incentive w każdym jego elemencie. Perfekcyjnie przygotowana logistyka czasowo-programowa powinna
uwzględniać wszelkie losowe przypadki (nawet zmianę scenariusza imprezy przykładowo z powodu nie
sprzyjających warunków pogodowych). Kadra posiadająca odpowiednie kwalifikacje powinna tak
skorelować ustalenia, by każdy szczegół wyjazdu był dopracowany i pewny.
Promowanie marki, stymulacja sprzedaży, nagradzanie swoich klientów, motywowanie swoich
pracowników oraz przebicie się przez tłum konkurentów to główne idee incentive travel. W stosunku do
pracowników biorących udział w takim wyjeździe szczególny nacisk kładzie się na trzy elementy:
motywację, integrację i lojalność. Istotą działania turystyki motywacyjnej to kształtowanie
odpowiedzialności w stosunku do firmy i uświadomienie pracownikom poniesionych przez nią kosztów
szkolenia każdego z nich.
26.Omów tramping. trekingu nie mam
Tramping to wycieczka objazdowa organizowana bez udziału kontrahenta zagranicznego z
dostosowaniem się do miejscowych warunków. Realizowany jest przy użyciu różnorodnych form
transportu: autobusów, promów, wcześniej określonych w programie imprezy. Rezerwacje przejazdów,
przepraw, noclegów dokonywane są przed imprezą i uczestnicy wcześniej znają ich standard i miejsce
zakwaterowania. Wyjazd odbywa się głownie w celu krajoznawczym. Tramping jest atrakcyjną formą
turystyki tańszą od standardowych wycieczek organizowanych przez biura podróży, ponieważ część
czynności pobytowych (w szczególności wyżywienie i rozstawianie namiotów) wykonywana jest przez
samych uczestników grupy pod kierownictwem pilota. W wyjazdach trampingowych występuje element
WIELKIEJ PRZYGODY, stąd wymagany jest od uczestników dobry stan zdrowia, odporność psychiczna
oraz spora doza aktywności. Nie oznacza to jednak, że na trampingu panuje żywioł. Sukces wyjazdu zależy
całkowicie od dobrze zorganizowanego życia w grupie rozumianego jako wzajemna współpraca pilota i
grupy. Uczestnicy wyjazdu muszą mieć świadomość, że w trakcie wyjazdu mogą wystąpić trudności i
opóźnienia np. w komunikacji lokalnej, psucie się pojazdów, gwałtowne zmiany pogody czy nawet klęski
żywiołowe lub niepokoje polityczne itd. Pilot posiada jedynie ogólne wiadomości na temat zwiedzanych
obiektów i miejsc. Wszelkie dodatkowe informacje są dostępne w posiadanych przez pilota
przewodnikach.
Zmiana standardu wyjazdu trampingowego na jakikolwiek inny w trakcie jego trwania jest nierealna.
Oddalenie się od grupy może nastąpić tylko za zgodą pilota na z góry określony czas i na własną
odpowiedzialność, o ile nie godzi to w interesy grupy. Każdy uczestnik powinien zabrać ze sobą minimalną
ilość dewiz określonych w programie, która wystarcza na pokrycie potrzeb programowych tj. między
innymi wstępów do zwiedzanych obiektów. Środkami na pobyt gospodaruje każdy uczestnik
indywidualnie, wpłacając stopniowo pieniądze potrzebne do realizacji potrzeb programowych. Pamiętać
należy żeby wystarczyło ich do końca wycieczki, a więc należy unikać zbytniej rozrzutności. Ewentualne
podwyższenie standardu na przykład noclegu, jest wyłącznie osobistą sprawą zainteresowanego. Niskie
koszty trampingu zależą od: a) profesjonalizmu i operatywności przewodnika, b) realizacji przemyślanego
wcześniej grafiku całej imprezy, c) poruszania się w grupie, d) zgodnej współpracy biura, pilota i
uczestników.
Pilotowi - kierownikowi przysługuje prawo ostatecznej decyzji odnośnie zmian trasy po wysłuchaniu
różnych opinii i propozycji uczestników, ponieważ odpowiada on przed biurem za prawidłową realizację
wyjazdu.
dodatkowe:
4. kampinowski p.n
Kampinoski Park Narodowy leży w województwie mazowieckim tuż przy północno zachodnich rogatkach
Warszawy. Obejmuje rozległe tereny Puszczy Kampinoskiej w pradolinie Wisły w zachodniej części
Kotliny Warszawskiej. Jest jednym z dwu parków narodowych w świecie położonych w bezpośrednim
sąsiedztwie stolicy państwa.
Idea utworzenia Parku powstała w latach dwudziestych XX w. W latach trzydziestych powstają w Puszczy
Kampinoskiej pierwsze rezerwaty (Granica, Sieraków, Zamczysko), które obecnie są obszarami ochrony
ścisłej w Kampinoskim Parku Narodowym i mają znacznie większą powierzchnię.
Kampinoski Park Narodowy utworzony został uchwałą Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1959 r. (atualna
podst. prawna ochrony i funkcjonowania parku - rozporządzenie rady ministrów w sprawie KPN z dnia
25.09.1997 r. Dz U 132 poz 876). Pierwotnie zajmował prawie 40700 ha. Największe zasługi w jego
utworzeniu mieli Roman i Jadwiga Kobendzowie, którzy na terenie Puszczy Kampinoskiej w latach 30tych prowadzili szerokie badania florystyczno-fitosocjologiczne (R.Kobendza) i geomorfologicznogeologiczne (J.Kobendzina). Aktualna powierzchnia parku wynosi 38544 ha, w tym 68 ha zajmuje Ośrodek
Hodowli Żubrów im. prezydenta RP Ignacego Mościckiego w Smardzewicach k. Tomaszowa
Mazowieckiego w województwie łódzkim. Pod ochroną ścisłą 4 638 ha (22 wydzielone obszary).
Ustanowiona w 1977 r. strefa ochronna wokół Parku, zwana otuliną, ma powierzchnię 37 756 ha. Ponad
70% powierzchni Parku zajmują lasy. Podstawowym gatunkiem lasotwórczym jest sosna, a dominującym
siedliskiem bór świeży. W krajobrazie Parku, niezwykle urozmaiconym, dominują dwa kontrastujące ze
sobą elementy - wydmy i bagna. WYDMY
są najważniejszym elementem budowy terenu Puszczy. Występują one w dwóch formach: łukowej
(parabolicznej) oraz wałów wydmowych. Najczęściej spotykane są wydmy paraboliczne, o zwróconym ku
wschodowi czole i ramionach wyciągniętych ku zachodowi i północnemu zachodowi.
TERENY BAGIENNE
powstały w odciętych od głównego nurtu korytach Prawisły. W zbiornikach stojących następowało
odkładanie się substancji organicznej i postępował proces wypłycania się. Żyzne i wilgotne podłoże
opanowywała roślinność bagienna i szuwarowa. Z ich obumarłych szczątków zaczęły tworzyć się pokłady
torfu, co doprowadziło do powstania torfowisk niskich. w późniejszych okresach część z nich została
opanowana przez roślinność leśną - bagienne lasy olchowe i brzozowe, reszta pozostała w stanie otwartym.
Pierwotne stosunki przyrodnicze zakłócił dopiero na przestrzeni ostatnich dwóch stuleci człowiek, przez
osuszenie i zamianę bagien na łąki i pastwiska.
Na terenie Parku i jego strefy ochronnej znajduje się 39 obiektów zabytkowych, w tym tak znane w
świecie, jak dom urodzenia Fryderyka Chopina w Żelazowej Woli.
To wzajemne przenikanie się przyrody i historii wyróżnia KPN na tle innych parków narodowych, a
zarazem stanowi o jego niepowtarzalnej specyfice.
Obszar Kampinoskiego Parku Narodowego ze względu na swą specyficzną mozaikę środowisk o skrajnie
odmiennych warunkach (np. żyzności i wilgotności gleby, rzeźby terenu, zbiorowisk roślinnych) stwarza
dogodne warunki do życia wielu gatunkom zwierząt m.in. stanowi cenny teren lęgowy ptaków i ważne
miejsce na trasie ich wędrówek.
Stan poznania fauny KPN jest niezadowalający, udokumentowanych zostało jedynie niecałe 3000
gatunków co stanowi do 20% szacowanej liczby ogólnej dla tego regionu (ok.16 000 gatunków). Wśród
nich występuje 220 gatunków chronionych (lista gatunków chronionych). Najsłabiej poznana jest fauna
bezkręgowa, wiele grup tych zwierząt nigdy nie było badanych. O jej potencjalnym bogactwie świadczy
fakt, że wśród dotychczas zbadanych gatunków mamy: 22 gatunki zagrożone, 28 gatunków objętych
ochroną prawną, 13 gatunków nowych dla nauki i 16 gatunków nowych dla Polski oraz wiele nowych dla
Mazowsza.
Z powodu swej różnorodności biologicznej obszar KPN jest jedną z najważniejszych ostoi fauny niżu
polskiego, został także uznany przez UNESCO za rezerwat biosfery, a przez Parlament Europejski za
ostoję ptaków o randze europejskiej.
Polskie prawo paszportowe
§ 6. 1. Osoba ubiegająca się za granicą o wydanie paszportu tymczasowego umożliwiającego powrót do
kraju, nieposiadająca paszportu polskiego, składa dokumenty, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2,
oświadczenie o okolicznościach, dacie i miejscu utraty paszportu, dowód uiszczenia opłaty konsularnej
oraz przedstawia do wglądu dokument potwierdzający tożsamość i obywatelstwo polskie.
2. W przypadku braku dokumentu potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo polskie, potwierdzenie tych
danych może nastąpić poprzez pisemne potwierdzenie tożsamości przez organ paszportowy w kraju lub
poprzez przyjęcie przez organ paszportowy oświadczenia osoby posiadającej paszport i obywatelstwo
polskie.
§ 7. Osoba ubiegająca się o wydanie paszportu dyplomatycznego lub paszportu służbowego Ministerstwa
Spraw Zagranicznych składa wypełniony kwestionariusz paszportowy na paszport dyplomatyczny lub
paszport służbowy oraz dokumenty, o których mowa w § 3 ust. 1 pkt 1-6.
§ 8. 1. 2. Dokument paszportowy wystawiony osobie nieposiadającej zdolności do czynności prawnych
odbiera przedstawiciel ustawowy tej osoby.
3. W przypadku, o którym mowa w art. 15 ust. 4 ustawy, konsul może wspólnie z osobą ubiegającą się o
wydanie dokumentu paszportowego ustalić inny sposób dostarczenia dokumentu paszportowego
zapewniający bezpieczeństwo dokumentu.
§ 10. 1. Organ paszportowy, przed wydaniem dokumentu paszportowego, umożliwia osobie ubiegającej się
o ten dokument sprawdzenie, czy dane osobowe zawarte we wniosku o wydanie dokumentu paszportowego
lub kwestionariuszu paszportowym są zgodne z danymi osobowymi i biometrycznymi zawartymi w
dokumencie paszportowym i w mikroprocesorze dokumentu paszportowego, z wyjątkiem przypadków, o
których mowa w art. 15 > ust. 4 ustawy.
2. Osoba odbierająca dokument paszportowy potwierdza jego odbiór własnoręcznym podpisem, składanym
na wniosku o wydanie dokumentu paszportowego lub kwestionariuszu paszportowym.
Zespół zabytkowy Krakowa
Mnogość zabytków architektonicznych w Krakowie wynika z długiej historii miasta i wielości funkcji,
które spełniał będąc stolicą państwa, prężnym ośrodkiem miejskim i centrum handlowym regionu,
ośrodkiem uniwersyteckim i kulturalnym. Dodatkowo Kraków szczęśliwie stosunkowo mało ucierpiał
podczas zawieruchy wojennej (największego spustoszenia dokonywały w nim powtarzające się od
średniowiecza pożary). W efekcie Kraków jest jednym z najważniejszych europejskich ośrodków
turystycznych z cennymi zabytkami z różnych epok. Znajduje się tu ponad 6 tys. zabytkowych obiektów.
Funkcje państwotwórcze
spełniał Kraków w murach Wawelu > - najpierw było to palatium romańskie, od 1038 > r. stała siedziba
Kazimierza później zostało przekształcone w gotycką rezydencję, przebudowaną następnie z rozkazu króla
Zygmunta I Starego > na renesansową posiadłość. Tuż obok zamku królewskiego %> wznosi się katedra ,
określana mianem panteonu polskiego, w której dokonywano koronacji i pochówków królewskich.
Znajdowały się w niej relikwie i insygnia koronne. W jednej z wież katedralnych, Wieży Zygmuntowskiej,
znajduje się największy polski dzwon, zwany Zygmuntem- od imienia jego fundatora, króla Zygmunta I
Starego >. Obecnie budynki wawelskie są przekształcone w muzeum i udostępniane zwiedzającym
(komnaty królewskie, Muzeum Katedralne.Skarbiec koronny Funkcje miastotwórcze
Kraków był silnym miejskim ośrodkiem regionalnym, znajdował się na szlaku komunikacyjnym i
handlowym. Aby wykorzystać te okoliczności musiał zapewniać mieszkańcom i przyjezdnym przestrzeń
handlową, spokój i poczucie bezpieczeństwa. Miasto, podczas lokacji w 1257 > związanej z odbudową po
najeździe tatarskim, zostało wytyczone z rozmachem - największy w Europie rynek (200 x 200 m.)
otaczała precyzyjnie wytyczona siatka prostopadłych ulic, gdzieniegdzie tylko zakrzywiająca się pod presją
wcześniejszej zabudowy (np. ul. Grodzka>, wcześniejszy trakt prowadzący z Wawelu na Węgry). Na
środku olbrzymiego rynku stanęły Sukiennice - średniowieczna hala targowa, ratusz - siedziba władz
miejskich (do naszych czasów zachowała się wie¿a Ratusze, place targowe, wagi miejskie i przywileje
lokacyjne miały także wszystkie okoliczne miasta wchłonięte później przez rozwijający się Kraków:
Kazimierz (lokowany 1335), Kleparz > (lokowany 1366), Garbary >.
Widomym znakiem kondycji żywiołu mieszczańskiego była świetność krakowskich kamienic - ich bogato
zdobione elewacje możemy podziwiać wokó³ rynku > oraz na zabytkowych ulicach Floriañskiej i innych.
Wnętrze XIX-wiecznej kamienicy mieszczańskiej, nie ryzykując wyrzucenia za drzwi, można obejrzeć w
Kamienicy Hipolitów _- muzeum na ul. Miko³ajskiej Najnowszym przykładem miastotwórczej funkcji
architektury jest zagospodarowanie przestrzenne Nowej Huty > - zespołu urbanistycznego w stylu realizmu
socjalistycznego w latach>-1951>, planowanego jako samodzielne miasto. Walory architektoniczne tej
części Krakowa częściej są jednak doceniane przez turystów niż przez rdzennych mieszkańców
kojarzących dzielnicę z kombinatem, który był przyczyną jej powstania - niecieszącym się specjalną
sympatią.
/Aby zapewnić mieszkańcom spokój i bezpieczeństwo Kraków otoczony był od 1285 > r. podwójnym
pasem murów obronnych z licznymi basztami i kilkoma bramami. Dynamiczny rozwój miasta, zmiana
zasad sztuki wojennej i niszczenie nieremontowanych fortyfikacji powodowały, że z biegiem czasu kolejne
partie murów wyburzano, najpierw wchłoniętego przez Kraków Kazimierza, a na końcu samego starego
Krakowa - w latach 1810 /1814> tworząc na ich miejscu pierścień ogrodów miejskich - Planty
</wiki/Planty_krakowskie>. Zachowano w celach reprezentacyjnych niewielki odcinek murów otaczający
Bramê Floriañsk¹ > i Barbakan W średniowieczu funkcje obronne spełniały też potężne murowane
kościoły.
Ostatnim etapem rozwoju fortyfikacji wokół Krakowa był stworzony przez Austriaków > pierścień fortów Twierdza Kraków , które stanowią atrakcję turystyczną wycieczek obrzeżami miasta, a niekiedy są
wykorzystywane jako lokalne ośrodki kultury, np.
Kraków był ośrodkiem kultury zarówno wtedy, gdy był siedzibą władzy i beneficjentem mecenatu
królewskiego jak i wtedy, kiedy po utracie niepodleg³oœci > i zubożeniu terenów Galicji > jego rola
państwotwórcza i dynamika jako ośrodka rozwoju regionalnego podupadła.
Od 1364 > roku był miastem uniwersyteckim - zabytkowe budynki (Collegium Minus Collegium Novum
do tej pory stanowią najbardziej prestiżową część uniwersytetu mieszcząc Muzeum Uniwersytetu
Jagielloñskiego reprezentacyjne pomieszczenia akademickie, a niekiedy jeszcze wykłady, choć większość
życia naukowego mieści się w późniejszych, XVIII i XIX-wiecznych budynkach wydziałów
humanistycznych i XX-wiecznych obiektach wydziałów przyrodniczych i ścisłych, a budowany od 1998
roku III Kampus > okrzyknięty został budowlą XXI w.
W mieście rozwijała się sztuka i życie kulturalne. Szczególnie w okresie zaborów </wiki/Rozbiory> nie do
przecenienia była rola Krakowa jako miejsca intensywnej działalności kulturalnej i miejsca pamięci
narodowej.
Najstarszy krakowski teatr /Stary_Teatr_im._Heleny_Modrzejewskiej_w_Krakowie> działał od końca
XVIII wieku, obecnie w kamienicy przy placu Szczepańskim, a w 1839 roku zakończono budowę
eklektycznego Teatru S³owackiego postawionego na miejscu zburzonego klasztoru i szpitala św. Ducha.
Ośrodek kultu religijnego
Krakowskie kościoły i klasztory pełniły przez wieki funkcje zarówno czysto religijne jak i społeczne - jako
budowle obronne, ogólnodostępne obiekty sztuki, nekropolie i miejsca pamięci narodowej. Największym i
najbardziej znanym kościołem Krakowa jest gotycki koœció³ Mariacki > na Rynku, najstarszymi: koœció³
œw. Andrzeja i koœció³ œw. Wojciecha ._Wojciecha_w_Krakowie>. Godne uwagi są: renesansowa
kaplica Zygmuntowska >, barokowy koœció³ Piotra i Paw³a >, koœció³ Franciszkanów _w_Krakowie>
ozdobiony pięknymi witrażami projektu Stanis³awa Wyspiañskiegoi inne. Na uwagę zasługują liczne
krakowskie synagogi (Stara >, Izaaka Jakubowicza>) zgromadzone głownie w obrębie Kazimierza
_Nekropoliami mieszczącymi groby królewskie i sławnych Polaków są katedra na Wawelu > (królowie,
Adam Mickiewicz >, urna z ziemią z grobu Cypriana Kamila Norwida >, Tadeusz Koœciuszko >, Józef
Poniatowski _Poniatowski>, W³adys³aw Sikorski >) i koœció³ paulinów na Ska³ce
_i_klasztor_Paulinów_w_Krakowie (m. inn. Jan D³ugosz >, Józef Ignacy Kraszewski >, >, Adam
AsnykykStanis³aw Wyspiañski >, Czes³aw Mi³osz
Kultura
Kraków, jest jednym z najważniejszych ośrodków kulturalnych w Polsce, przez wiele osób tradycyjnie
uważanym za stolicę kulturalną kraju. Jest również jednym z ważnych ośrodków turystycznych,
kulturalnych i zabytkowych w Europie >. Obszar zabytkowego Starego Miasta oraz Kazimierza wpisano w
1978 </wiki/1978> na pierwszą listê œwiatowego dziedzictwa kultury UNESCO . W 2000 Kraków został
wybrany na jedno z europejskich miast kultury W 2005 <Kraków odwiedziło ponad 7 milionów turystów,
o milion więcej niż w roku poprzednim.
W Krakowie znajduje się wiele instytucji kulturalnych o istotnym znaczeniu dla życia kulturalnego w
Polsce.
32. Co robi pilot w przypadku śmierci turysty. na podstawie kruczka
-Wzywa pogotowie
-Stwierdzony zgon
-Musi być akt zgonu( powinno się go skserować)
-Zabezpiecza rzeczy turysty i robi komisyjnie ich spis, 3 kopie spisu-dla pilora, rodziny i dołączona do
bagażu.
-Po zabraniu zwłok( z wykładów wiemy, że czasem trzeba się dopominać o ich zabranie) kontaktuje się z
towarzystwem ubezpieczeniowym i podaje informacje gdzie zostały przewiezione zwłoki
-Dzwoni do biura i do konsulatu
- Paszport zabiera na ogól konsul i zwraca do miejsca jego wydania a jeśli jest bliska osoba i ona wraca ze
zwłokami do kraju to może go zabrać, ale potem musi też oddać do miejsca wydania.
-Bagaż i spis na ogół wracają z pilotem do kraju
33. Jakie elementy tworzą markę w turystyce:
Marki w turystyce ( ze strony POT)
Marka jest narzedziem sluzacym do przekazania pewnej, zaplanowanej informacji (tozsamosci) do osób w
blizszym i dalszym otoczeniu. Dlatego korzystajac z marki, stosujac ja w codziennej pracy musimy
pamietac, jakie zalozenia zostaly przyjete przy jej kreacji oraz jakie informacje ma ona skutecznie
przekazywac.
Najczesciej spotykana definicja marki mówi o tym, ze marka to nazwa, termin, symbol wzór lub ich
kombinacja, stworzona celem identyfikacji dóbr lub uslug sprzedawcy i wyróznienia ich sposród
konkurencji
Elementami tworzenia tozsamosci marki sa: Nazwa, symbol (logo i logotyp), atmosfera, nastrój,
wydarzenia, prezentacja: system identyfikacji wizualnej, kultura organizacyjna.
Marka nie jest kategoria jednoznaczna i jest z reguly definiowana jako nazwa, pojecie, znak, symbol,
rysunek lub kombinacja tych elementów stworzona badz opracowana w celu oznaczenia produktu
rzeczowego lub uslugi oraz ich odróznienia od oferty konkurentów. Przyjecie przez podmiot rynkowej
strategii ksztaltowania marki oznacza zobowiazanie do ciaglego dostarczania odbiorcy zestawu cech i
korzysci wraz z nabywanym, a nastepnie konsumowanym produktem.
Najistotniejsza cecha marki jest jej identyfikacja na tle innych marek lub tzw. zwyklych produktów nie
bedacych markami. Rozpoznawanie marki ksztaltuje bezposrednio lojalnosc klientów wobec niej, dajac jej
tym samym przewage konkurencyjna nad innymi markami (produktami) na rynku. Znajomosc i wartosc
marki wynikaja z jej sily rynkowej, na która skladaja sie:
%u2022lojalnosc wobec marki jako sklonnosc nabywców do zakupu produktów tej samej marki,
%u2022znajomosc marki jako efekt wynikajacy z jej istnienia dla producenta,
%u2022postrzegany przez konsumentów i przypisywany marce poziom jakosci jako najistotniejszy
element stanowiacy o korzysciach dla klienta,
%u2022skojarzenia zwiazane z marka (tozsamosc i wizerunek marki),
tzw. inne aktywa zwiazane z marka, jak np. patenty, zarejestrowane znaki towarowe oraz powiazania w
systemie dystrybucji
27. Omów 4 wybrane szlaki kajakowe w Polsce.
Biebrzański Park Narodowy Dunajec !! &#8211; najbardziej znany i najczęciej odwiedzany. Spływ
zaczyna się w Sromowcach-Wyżnych. Pierwszy, główny odcinek ma długość 18
km, czas potrzebny na jego pokonanie waha się w granicach od 2 do 3
godzin, a różnica poziomów między Sromowcami a Szczawnicą to 36m. Drugi,
dużo krótszy i o wiele mniej ciekawy odcinek ze Szczawnicy do Krościenka
ma długość 5km (ok. 30 min.), jednak mało kto decyduje się aż tam
popłynąć.
Krutynia
Szlak kajakowy Krutyni przebiega przez Puszczę Piską, a od Jeziora Mokrego
także przez Mazurski Park Krajobrazowy. Długość szlaku wynosi 102 km, w tym
60 km to woda stojąca. Najpopularniejsza trasa spływu rozpoczyna się w
Sorkwitach i kończy w miejscowości Ruciane-Nida.
Jedną z ciekawostek na szlaku jest 1.5 km odcinek rzeczki Sobiepanka
(niedaleko Sorkwit), której nurt może płynąć w obie strony. Przy braku
szczęścia uczestnicy spływu wiosłują tam więc pod prąd.
Drawa
Przez Drawę od Czaplinka przez jezioro Drawsko aż do Noteci prowadzi
kajakowy tzw. Srebrny Szlak im. ks. Karola Wojtyły.
Czarna Hańcza
Istnieją dwa klasyczne szlaki kajakowe, tzw. mała pętla i duża pętla.
Pierwsza prowadzi z Augustowa przez jezioro Białe, Studzieniczne i Kanał
Augustowski do jeziora Serwy, stamtąd konieczna jest przenoska do Bryzgla
nad Wigrami. Dalej jeziorem, Czarną Hańczą i od Rygola &#8211; powrót
kanałem (na ogół ok. 6 dni).
Duża pętla wypływa z Augustowa w rzekę Rospudę, wpływa pod prąd w bardzo
trudną rzeczkę Bliznę do jeziora Blizno. Stamtąd przenoska na Wigry i
dalej identycznie jak w przypadku małej pętli (na dużą trzeba liczyć ok.
8-9 dni).
Za Wysokim Mostem z wody wystaje stosunkowo dużo gałęzi i pni drzew, które
wraz z wartkim tam nurtem Czarnej Hańczy utrudniają przepłynięcie tego
odcinka. W kilku miejscach szlak jest słabo widoczny z powodu gęstych
szuwarów, na jeziorach należy wówczas szukać znaku w postaci białego
kwadratu ustawionego pionowo wzdłuż przekątnej. Oznaczenie skrętu w prawo
na moście w Rygoli jest obecnie (2005) niemal zupełnie zatarte. Skutkiem
jego przegapienia jest kurs w kierunku granicy z Białorusią, gdzie
ustawiona jest bariera.
Wzdłuż rzeki znajduje się dużo pól biwakowych i namiotowych. Jedną z
atrakcji spływu jest sprzedaż przez mieszkańców okolicznych wsi wyrobów
spożywczych (jagodzianki, racuchy, pączki, kompot, a nawet alkohol)
bezpośrednio nad rzeką. Można też zatrzymać się na kartacze. Inną atrakcją
spływu są śluzy na Kanale Augustowskim.
Trasa wzdłuż Czarnej Hańczy jest znana między innymi z powodu Karola
Wojtyły, który w młodości uczestniczył w spływach kajakowych tym szlakiem.
Przy sanktuarium w Studzienicznej jest wystawiony jego pomnik z okazji VII
pielgrzymki papieskiej do Polski z 1999 r.
szlak konwaliowy
Krótka charakterystyka szlaku: cykl jezior połączonych krótkimi strugami, w okresie letnim mogą wystąpić
problemy z biwakowaniem w związku z dużą ilością ośrodków wczasowych na brzegach, w maju na
wyspie jeziora Radomierskiego masowo kwitną konwalie - stąd nazwa szlaku; możliwość odbycia spływu
w formie tzw. pętli lub kółka z krótką przewózką kajaków.
Położenie: Pojezierze Sławskie, dorzecze Obry
Odcinek dostępny dla kajaka: Jezioro Zapowiednik - Jezioro Dominickie (42 km)
Odcinek przepłynięty (data spływu): Papiernia - Dominice (lipiec 1995)
Informacje o przepłyniętym odcinku:
Ilość dni płynięcia: 2
Trudność: ZWA
Uciążliwość: U 1
Malowniczość: **
Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:
jezioro Zapowiednik, połączenie z kolejnym jeziorem Brzeźnim nie jest latem przepływalne, stąd lepiej
zacząć spływ z jez. Brzeźnego
27,0
Wieleń Zaobrzański, wypływ Kanału Kaszczorskiego
13,0
Błotnica, w lewo można popłynąć do Przemętu gdzie kościół pocysterski i do połączenia z Południowym
Kanałem Obry (około 2-3 km)
Domy wycieczkowe są to obiekty posiadające co najmniej 30 msc noclegowych, dostosowane do
samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów. Do usług
podstawowych można także zaliczyć inne świadczenia np. dokonywanie drobnych napraw sprzętu
sportowego i turystycznego.
Domy wycieczkowe podlegają 3 kategoriom oznaczonym cyframi rzymskimi.Kategorie te nadaje i
prowadzi ewidencję wójt(burmistrz, prezydent) właściwy dla miejsca położenia obiektu.
W Polsce funkcjonuje ponad 80 domów wycieczkowych.
31. Opieka konsularna( na przykładzie Włoch,bo nie znalazłam nic ogólnego, ale pewnie w każdym kraju
są takie same standardy, a bynajmniej podobne)
Konsulat udziela obywatelom polskim pomocy w nagłych przypadkach, jak utrata dokumentów i
pieniędzy, zatrzymania i aresztowania, wypadki i zachorowania, zgon osób bliskich na terenie Włoch i
innych. Działania Konsula nie mogą naruszać przepisów i zwyczajów obowiązujących na terenie Włoch.
Konsul nie może zapewnić obywatelom polskim lepszego traktowania, niż wynika to z obowiązujących
przepisów i procedur stosowanych przez miejscowe władze wobec własnych obywateli i obywateli innych
krajów.
Utrata dokumentów
W razie utraty paszportu lub dowodu osobistego (zgubienie, kradzież), Konsul może po sprawdzeniu
tożsamości wystawić paszport tymczasowy na powrót do Polski. Konsulat nie pośredniczy w wydawaniu
duplikatów dowodów osobistych, praw jazdy i dowodów rejestracyjnych.
Utrata środków finansowych
W razie utraty pieniędzy konsul może:
 pośredniczyć w skontaktowaniu sie z rodziną lub przyjaciółmi w Polsce,
 w uzasadnionych przypadkach, jeśli nie ma innych możliwości przekazania pieniędzy, wypłacić
poszkodowanemu kwotę, po wpłaceniu przez krewnych lub przyjaciół jej równowartości na konto
Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie,
 w szczególnych przypadkach może udzielić pomocy finansowej na kwotę potrzebną na powrót do
Polski, o ile turysta zobowiąże sie do jej zwrotu.
Należy pamiętać, ze przekazywanie pieniędzy przez polską placówkę ogranicza się do wyjątkowych
sytuacji. We Włoszech istnieje możliwość szybkiego transferu pieniędzy z Polski droga bankowa, lub
poprzez firmy świadczące usługi przekazu pieniędzy za granice (Western Union, MoneyGram, itp.). W
wielu przypadkach osoby w kraju mogą wykupić bilet na odległość - za pomocą internetu, lub w siedzibie
przewoźnika w Polsce. Konsulat zaleca uzyskanie stosownych informacji przed wyjazdem z Polski.
Zatrzymania i aresztowania
W razie zatrzymania lub aresztowania turysta ma prawo prosić o kontakt z Konsulem, który zadba o to, by
traktowano go nie gorzej niż obywateli państwa, w którym przebywa. Np. zgodnie z podpisana przez
Polskę i Włochy konwencja konsularna, władze włoskie sa zobowiązane do powiadomienia w ciągu 72
godzin właściwego miejscowo Konsulatu Polskiego o każdym przypadku zatrzymania polskiego
obywatela.
Dodatkowo w przypadku aresztowania konsul może:
 powiadomić o aresztowaniu rodzinę ,
 wystąpić do władz miejscowych i uzyskać informacje o przyczynach zatrzymania, czasie trwania
procedury sądowej, a także o ewentualnych możliwościach zwolnienia, dostarczyć aresztowanemu
listę adwokatów (wyboru jednak musi dokonać sam zatrzymany),
 odwiedzać go w więzieniu bądź w inny sposób utrzymywać z nim kontakt,
 pomoc rodzinie w uzyskaniu zezwolenia na widzenie lub rozmowę telefoniczna.
.
Obywatele polscy, wobec których toczy sie postępowanie karne mają prawo do opieki adwokackiej z
urzędu.
Jakich działań konsul nie może podjąć?
 prowadzić spraw obywateli polskich w charakterze adwokata oraz angażować za niego prawników
(może natomiast dostarczyć mu listę adwokatów cieszących sie zaufaniem urzędu konsularnego),
 płacić za niego grzywien, mandatów, długów oraz kosztów sądowych,
 świadczyć usług, które wykonują biura turystyczne, linie lotnicze, banki oraz towarzystwa
ubezpieczeniowe,
 załatwiać zakwaterowania lub zezwolenia na pracę.
32. Turystyka specjalistyczna
Turystyka kwalifikowana- wymaga specjalistycznego sprzętu, określonej kondycji, przygotowania, często
konieczne jest posiadanie uprawnień(np t. piesza, górska, speleologiczna, narciarska). Często występuje tu
również element współzawodnictwa np w zdobywaniu określonych odznak turystyki kwalifikowanej
PTTK.
W ramach turystyki kwalifikowanej wykształciło się kilka charakterystycznych rodzajów imprez typu rajd,
rejs, spływ.
Turystyka kwalifikowana - jedna z najważniejszych i najbardziej dostępnych form aktywnego
wypoczynku; stanowi najważniejszą dziedzinę działalności Polskiego Towarzystwa TurystycznoKrajoznawczego .
Określenie "turystyka kwalifikowana" pojawiło sie w latach, kiedy w ramach działalności PTTK, obok
tradycyjnych rodzajów turystyki, takich jak: piesza nizinna, piesza górska oraz narciarska, rozwinęła sie
również turystyka kolarska, kajakowa, motorowa i żeglarska. Poszukując wspólnego określenia dla tych
dziedzin ustalono termin "turystyka kwalifikowana". Termin ten z czasem przyjął sie i jest powszechnie
używany.
Termin "turystyka kwalifikowana" wywodzi sie od:
 kwalifikacji osobowych, jakie posiąść musi turysta kwalifikowany;
 kwalifikowania osiągnięć turystycznych dla uzyskania coraz wyższych stopni odznak
turystycznych;
 wyczynu turystycznego - jest porównywana do sportu kwalifikowanego, w którym wyczyn
stanowi istotę działalności sportowców wyczynowych.
Turysta kwalifikowanym jest osoba trwale zainteresowana turystyka, uprawiająca ze znawstwem i
zamiłowaniem wybrane jej dyscypliny, przestrzegająca społecznych norm zachowania sie na szlaku i w
obiektach turystycznych, doskonaląca swoja sprawność fizyczna oraz łącząca turystyczna aktywność
fizyczna z wszechstronnym poznaniem własnego rejonu, kraju.
Turystyka kwalifikowana to najwyższa forma specjalizacji turystycznej. Uprawianie jej wymaga
specjalnego przygotowania psychofizycznego, zahartowania na trudy, umiejętności zachowania sie w
środowisku naturalnym i w obiektach turystycznych, a w niektórych przypadkach potwierdzonej przez
właściwe organizacje umiejętności posługiwania sie sprzętem turystycznym, głównie lokomocyjnym
(rowerem, żaglówka, nartami, sprzętem do nurkowania itp.) Turystykę kwalifikowana uprawiać mozna
indywidualnie i zespołowo, w grupach nieformalnych i zorganizowanych, niekiedy w połączeniu z
elementami współzawodnictwa.
33. Rodzaje konfliktów w grupie
Klasyfikacja Białyszewskiego:
1.Konflikt interesów- jedni chcą coś zwiedzać inni nie chcą, może dotyczyć tez np. pokoju hotelowego,
wiadomo o co chodzi
2.konflikt adaptacyjny- związany ze zróżnicowaniem grupy pod względem wieku, wykształcenia,
sposobu bycia np młodzi robią imprezę, a starsi chcą spać, choć tu różnie może być;)
3.Konflikt postaw- może dotyczyć zarówno różnic w postrzeganiu celów wyjazdu jak i bardziej
fundamentalnych problemów społecznych.
34.Omów ZWIĘŹLE trzy największe religie w Polsce( jak zwykle precyzyjnie nie wiem, czy chodzi im o
3 największe religie czyli chrześcijaństwo, islam i judaizm w Polsce, czy chodzi im o odłamy, wyznania a
więc prawosławie, rzymskokatolicyzm i protestantyzm w Polsce,bo akurat tych 3 jest u nas najwięcej. ale
Pilich mówił na zajęciach o tych drugich więc na nich się skupię. a potem coś o Muzułmanach i Żydach w
Polsce na koniec napiszę.
Ponad 34,3 miliona Polaków jest ochrzczonych w obrządku rzymskokatolickim , co stanowi prawie 89,9%
populacji. W sumie, do Kościoła katolickiego (rzymskokatolickiego , greckokatolickiego , ormiańskiego i
neounickiego), należy ponad 34,4 miliona Polaków (90,1% populacji).
Kościoły prawosławne liczą ponad 600 tys. duchownych i wiernych (1,6% populacji), protestanckie i
tradycji protestanckiej - ponad 149 tys. (0,4%)
z tymi danymi to ostrożnie, podane są tak na oko, bo te deklaracje przynależności się zmieniają.
Kościól rzymskokatolicki
około 35 mln osób w Polsce
miejsca kultu- jasna góra, kalwaria zebrzydowska, licheń, kraków łagiewniki.
wiara- jeden Bóg w 3 osobach, zmartwychwstanie, kult Matki Boskiej i świętych itd.
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny
ok 600 tys wiernych
Na czele Metropolita Warszawski i całej Polski
najwyższa władza- święty sobór Biskupów
charakterystyczne ikony-objawienia Boga
język liturgii- cerkiewnosłowiański
6 diecezji w Polsce
miejsca- Grabarka, Jabłeczna, Supraśl.
głównie wschodnie województwa
Protestanci( około 150 tys.) wiele odłamów w tym Ewangelicy( około 80 tys. na Śląsku cieszyńskim)
Powstał w związku z wydarzeniami reformacji. M.Luter, XVI w.
województwa zachodnie
Protestanci, podobnie jak katolicy, wierzą w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół. Jednak w ich
przekonaniu manifestacja jednego Kościoła nie musi - a nawet nie powinna - znajdować widzialny wyraz w
istnieniu centralistycznej struktury. W wyniku różnych uwarunkowań historycznych powstały liczne
Kościoły protestanckie, które swoje struktury kościelne dopasowują na ogól do granic państwowych.
Pilich wspominał też o świadkach Jehowy 120 tys.
i pare zdań o Muzułmanach w Polsce:
Islam
około 20 tys.
meczety np w warszawa-wilanów, gdańsk-oliwa
filary; wyznanie wiary, modlitwa, post, jałmużna, pielgrzymka do Mekki. szariat-prawo islamskie.
We współczesnym islamie można wyróżnić trzy główne nurty, których korzenie siegaja początków islamu.
Sa to:sunnizm, szyizm i charydżyzm.
święta- np. noc niewinności, noc mocy, urodziny proroka. ramadan-miesiąc postu
Judaizm
4-6 tys
tu dla bardziej zainteresowanych trochę więcej wiadomości i tak pod kątem turystyki, to tak na przyszłość
gdyby ktoś miał taką grupę
http://www.izrael.badacz.org/zydzi_w_polsce/wstep.html
35. Omów voucher ( przyznaję, że żywcem z kruczka, ale tam jest to tak krótko miło omówione, wszyscy
mają kompendium,ale może ktoś chce mieć wszystkie pytania w jednym miejscu)
Voucher- dokument kredytowego zlecenia, wystawione przez biuro podróży zlecające zagranicznemu
kontrahentowi wykonanie świadczeń w określonej liczbie, czasie, ilości i wartości na rzecz grupy.
Stanowi podstawę żądania ze strony usługodawcy zapłaty za te usługi.
ZAWSZE na voucherze jest:
-nazwa i adres jednostki wystawiającej voucher
-data wystawienia
-nr voucheru
- nr imprezy
-nazwa i adres usługodawcy
-czas, miejsce, ilośc i jakość świadczonych usług(planowanych)
-pierwsze i ostatnie świadczenia(planowane)
NIEKIEDY są też
-miejsce na potwierdzenie faktycznej liczby uczestników
-miejsce na wspianie uwag dotyczących usług
-miejsce na podpis pilota biura polskiego i biura zagranicznego
Przy voucherze zbiorowym( dla całej grupy) zwykle voucher jest wystawiany w 4 egzemplarzach- jedno
zostaje z biurze, resztę zabiera pilot. W ostatnim dniu imprezy voucher zostaje podpisany i wraca do biura.
przy voucherze indywidualnym(na nazwisko jednego lub kilki klientów) wystawiany jest zwykle w 3 lub 4
egzemplarzach. jeden zostaje dla wystawcy, jeden dla klienta, jeden dla usługodawcy i jeden dla pilota
imprezy.
Na podstawie voucheru następuje rozliczenie między zleceniodawcą( biurem) a zleceniobiorcą(
jednostkami świadczącymi usługi podczas imprezy).
36. Piramida A. Maslowa
Teoria hierarchii potrzeb wg Maslowa
Zaspokajanie potrzeb następuje wg pewnej kolejności- od najniższej do najwyższej grupy.
grupy potrzeb ludzkich:
1) p. fizjologiczne( sen, pragnienie, aktywność)
2) p. bezpieczeństwa( potrzeba opieki i oparcia, ładu, wolności od lęku, porządku)
po ich zaspokojeniu pojawia się kolejne grupy:
3) p. przynależności i miłości( głód stosunków uczuciowych z innymi ludźmi)
4) p. szacunku
a-potrzeby wyczynu, pragnienia potęgi, znaczenia
b-potrzeby uznania ze strony innych, sławy
5) p. samourzeczywistnienia( dążenie do samorozwoju)
Funkcję służebną wobec tych wymienionych pełnią jeszcze potrzeby: pragnienie wiedzy i rozumienia oraz
potrzeby estetyczne.
37. Omów czasopisma w turystyce.( na podstawie Pilicha, podobno to wystarczy na 5:))
Dzielimy na
a) dodatki do gazet codziennych np
Rzeczpospolita w piątek Moje podróże
Gazeta Wyborcza w sobotę turystyka
b)miesięczniki ogólnodostępne
Poznaj świat
poznaj swój kraj
Podróze
Vojage
c) pisma branżowe dostępne w prenumeracie
Hotelarz
Rynek turystyczny
Wiadomości Turystyczne-----te są dostępne
Aktualności turystyczne------ także poza prenumeratą
38. Omów komunikowanie38.
Komunikacja-porozumiewanie się, służy przekazywaniu informacji( myśli, uczuć, intencji) pomiędzy
ludźmi.
Odbywa się trzema kanałami:
1) kanał werbalny- przekaz za pomocą słowa
2) 2kanał wokalny-operowanie głosem
3) kanał niewerbalny- mowa ciała( postawa ciała, sposób chodzenia), operowanie przestrzenią wokół
siebie i sposób ubierania się
Miarą skuteczności komunikacji między dwojgiem( lub więcej ) ludzi jest zgodność treści odebranych
przez odbiorcę z treściami przekazanymi przez nadawcę. Na skuteczność wpływa wiele czynników, w tym
zgodność kanałów przekazu oraz uwarunkowania leżące po obu stronach np. prawidłowe posługiwanie się
słowem.
Wszelkie zakłócenia procesu komunikowania noszą miano szumów komunikacyjnych. Najczęstsze
zakłócenia wynikają z interpretacji komunikatu wg własnych poglądów i selektywności dopuszczanych
informacji.
Kanał werbalny: wskazówki dla pilota:
- CO i w jakim CELU mówisz
- język zrozumiały
- wypowiedzi poprawne gramatycznie i stylistycznie
-wybrane, specyficzne słowo stosowane tylko przed podawaniem informacji w celu zwrócenia uwagi
-najważniejsze informacje na początku lub/i na końcu ( efekt pierwszeństwa i efekt świeżości)
-jeśli ilości informacji jest duża to powtarzamy
Kanał wokalny:
-odpowiednia siła głosu
-odpowiedni rytm i tempo wypowiedzi
-modulowanie głosu, aby podkreślał najważniejsze rzeczy( akcentowanie itp.)
-staranne, wyraźne mówienie
-płynność wypowiedzi, bez yyyyy
-informacje organizacyjne w sposób rzeczowy, reszta w sposób barwny
Kanał niewerbalny: przekazywane w ten sposób 55% inf.)
1) kontakt wzrokowy- czujemy się komfortowo, jeśli kontakt wzrokowy nie przekracza 60% czasu
rozmowy)
2) mimika. Twarz jest centrum komunikacji niewerbalnej. Ludzie na całym świecie potrafią bezbłędne
odczytać 6 podstawowych mimicznych wyrazów emocji-radość, smutek, strach, zdziwienie, gniew,
niesmak.
3) gesty- gesty rąk(ilustrują słowa), ułożenie głowy, ułożenie nóg, ruchy stóp.
4) postawa ciała
5) kontrola przestrzeni: strefy kontaktu społecznego:
a) strefa intymna do ok. 0, 5 metra, nie dopuszczamy nikogo lub tylko wybranych, wtargnięcie budzi
poczucie zagrożenia i agresję obronną
b) strefa osobista, 1, 2-1,5 m, spotykamy się z przyjaciółmi i zaufanymi osobami, naruszenie wywołuje
dyskomfort, wewnętrzne zamknięcie się i odsunięcie.
c) strefa społeczna do ok. 4 m.strefa do kontaktów zawodowych, formalnych i nowopoznanymi osobami.
d) strefa publiczna powyżej 4 m. strefa braku kontaktu osobistego- np. wystąpienie publiczne, kontakt
przez media
Komunikaty niewerbalne są uwarunkowane kulturowo, co może prowadzić do nieporozumień.
39. Zasady hotelarstwa w Polsce
kategoryzacja wklejona od sandry, jak mi coś przyjdzie do głowy, to doślę.
Rodzaje bazy noclegowej:
rodzaj oznaczenia
- hotele (nie mniej niż10 pokoi)
1-5 *
- motele (j.w + być przy stacji paliwowej/ serwisowej)
1-5 *
- pensjonaty ( nie mniej niż 7 miejsc noclegowych)
1-5 *
- kempingi ( stanowiska dla przyczep + pawilon sanitarny i gospodarczy) 1- 4*
- domy wycieczkowe ( nie mniej niż 30 miejsc) I – III kategoria
- schroniska
I – III kategoria
- pola biwakowe; nieskategoryzowane (muszą być tylko zgłoszone do ewidencji\
40. Judaika w Polsce
1) Miejsca pamięci narodowej:
-Auschwitz- Birkenau - zginęło 1 mln Żydów
-Treblinka II-obóz zagłady, nie koncentracyjny; Treblinka I- karny obóz pracy dla Polaków-tak na
marginesie)
-Bełżec k. Zamościa - zginęło ok 0, 5 mln Żydów
-Majdanek -ok 200 tys. Żydów
2) Zabytki
WARSZAWA:
- Synagoga na pl. Grzybowskim (czynna)
- Trakt Pamięci, Męczeństwa i Walki Żydów -na terenie getta
-Cmentarz Żydowski na Okopowej (czynny)
-Cmentarz na Targówku na ul. Odrowąża ( nieczynny)
-Żydowski Instytut Historyczny
KRAKÓW:
Kazimierz
ŁÓDŹ:
Cmentarz na Bałutach- największy Cmentarz Żydowski na świecie
3) Muzea judaistyczne:
- w synagogach: na Kazimierzu, w Warszawie, w Tykocinie, weWłodawie
Miejsca związane z Chasydami- Góra Kalwaria, Leżajsk, Dynów k. Przemyśla
41. Służba ochrony przyrody w Polsce.
Ochrona przyrody w Polsce
W Polsce prowadzi się aktywną działania w mające na celu ochronę przyrody. Chociaż pewne działania w
zakresie ochrony przyrody można spotkać już w średniowieczu i wiekach późniejszych to przemyślane i
planowe działania oparte na naukowych podstawach podjęto na szerszą skalę w 2. połowie XX wieku.
Ochrona przyrody w Polsce w okresie międzywojennym
Po zakończeniu I wojny światowej, w 1919 roku została powołana Państwowa Tymczasowa Komisja
Ochrony Przyrody przy Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Organ ten, w 1925
roku został przekształcony w Państwową Radę Ochrony Przyrody.
Na stanowisko przedstawiciela ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego ds. ochrony
przyrody został wybrany profesor Władysław Szafer.
W 1928 roku powstała, z inicjatywy Państwowej Rady Ochrony Przyrody - Liga Ochrony Przyrody. 10
marca 1934 roku, Sejm RP uchwalił ustawę o ochronie przyrody. Była to na ówczesne czasy ustawa
nowoczesna i wykraczająca w przyszłość. W 1949 roku została zastąpiona nową ustawą, która z kolei
obowiązywała do czasu uchwalenia obowiązującej do chwili obecnej ustawy z dnia 16 października 1991.
Po zakończeniu I wojny światowej w Polsce były 39 rezerwaty przyrody (1469 ha powierzchni) W wyniku
działań Państwowej Rady Ochrony Przyrody, a także przyrodników w całym kraju doprowadzono do 1939
roku do utworzenia 211 rezerwatów (43 512 ha powierzchni).
W okresie międzywojennym utworzono Park Narodowy w Białowieży, a także chronione tereny
przyrodnicze w Ludwikowie pod Poznaniem, na Babiej Górze, w Pieninach, w Górach Świętokrzyskich, w
Tatrach oraz w Czarnohorze. Chroniono liczne gatunki roślin, zwierząt, a także obejmowano ochroną
liczne pomniki przyrody.
Ochrona przyrody w Polsce po II wojnie światowej
Formami ochrony przyrody w Polsce są: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe, obszary
chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000, pomniki przyrody, stanowisko dokumentacyjne, użytki
ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów.
Podstawą prawną ochrony przyrody w Polsce jest;
Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku.
Celem ochrony przyrody w Polsce jest utrzymanie na chronionym obszarze naturalnych procesów
przyrodniczych i stabilności ekosystemów, zachowanie różnorodności biologicznej, zachowanie
dziedzictwa geologicznego, zapewnienie ciągłości istnienia gatunków i ekosystemów kształtowanie
właściwych postaw człowieka wobec przyrody, a także przywracanie do stanu właściwego zasobów i
składników przyrody.
W Polsce i na świecie realizuje się ochronę przyrody poprzez wprowadzenie;



ochrony obszarowej,
gatunkowej,
indywidualnej.
* Formy ochrony obszarowej. Najważniejszym składnikiem systemu ochrony są 23 polskie parki
narodowe. W obrębie parków, których łączna powierzchnia zajmuje ponad 3000 km², wydzielono na
obszarze 683 km² strefy ochrony ścisłej, gdzie nie dochodzi do ingerencji człowieka w ekosystemy. Na
pozostałych terenach pracownicy parków i naukowcy wspierają odradzanie się naturalnej przyrody.
(Park narodowy – obszary wyróżniające się szczególnymi wartosciami; naukowymi, przyrodniczymi,
społecznymi, kulturowymi i wychowawczymi. Ochronie podlega całość przyrody i swoiste cechy
krajobrazu. Minimalna wielkość parku – 1.000ha. w ramach parku narodowego wyróżnia się zwykle 3
strefy; strefę ochrony ścisłej, częściowej i otulinę parku narodowego).
Mniejsze, lecz nie mniej ważne cenne obiekty przyrodnicze uznaje się za rezerwaty przyrody. Jest ich w
Polsce 1368. ( Cały rezerwat albo jego cześć mogą podlegac ochronie; ścisłej – polega na nieingerencji w
naturlane procesy; czynnej – dopuszcza wykonywanie zabiegów ochronnych np. Usunięcie drzew
zacieniających stanowisko cennego gatunku rośliny; krajobrazowej – polega na prowadzeniu gospodarki
rolnej, leśnej lub rybackiej w sposób uwazględniający potrzeby podmiotu ochrony).
Innym ważnym składnikiem jest 120 parków krajobrazowych o łącznej powierzchni 24 500 km², a
zasadniczą różnicą jest to, że można w nich prowadzić działalność gospodarczą i rolniczą. Z kolei obszary
chronionego krajobrazu o łącznej powierzchni 71 400 km² są łącznikiem w systemie ochrony tak, że
stanowi on ciągłość.
* Formy ochrony gatunkowej. Niezmiernie ważnym dopełnieniem w systemie ochrony przyrody jest
gatunkowa ochrona zwierząt, grzybów i roślin. Ochronę gatunkową zwierząt reguluje Rozporządzenie
Ministra Środowiska z dn. 26.09.2001. a ochronę gatunkową roślin Rozporzadzenie Ministra Środowiska z
dn. 11.09.2001r.
Ważnymi osiągnięciami polskiego systemu ochrony przyrody są ochrona bobra, łabędzia, żubra czy też
łosia.
*Formy ochrony indywidualnej. Chroni się także niewielkie odizolowane obszary (tzw. użytki
ekologiczne), mniejsze fragmenty pięknych krajobrazów zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, a także
pojedyncze obiekty - pomniki przyrody ( są jedną z form ochrony; tworów ochrony żywej, bądż
nieożywionej o szczególnej wartości naukowj, kulturowej, historyczno-pamiątkowej lub wyróżniających
się od innych) i stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej ( ważne pod względem naukowym i
dydaktycznym, miejsca wystąpienia formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości, tworów
mineralnych, jaskinie itp.).
Najciekawsze pomniki przyrody w Polsce:






Dąb Bartek koło Zagnańska
Dąb Chrobry opodal wsi Piotrowice
Dęby w Rogalinie
Aleja Lubczykowa
Aleja w Kromolicach
Drzewa pomnikowe w Podwilczu
Metody zapobiegania zaniakaniu i wymnieraniu gatunków rzadkich; czerwone księgi gatunków
zagrożonych, banki genów, ZOO, Natura 2000. W 2004 r. rozpoczęto też wprowadzanie w Polsce
europejskiej formy ochrony przyrody - obszarów Natura 2000, na których chroni się te elementy przyrody,
które są zagrożone w skali Europy. Docelowo takie obszary obejmą prawdopodobnie ok. 15-20%
powierzchni kraju.
42. System informacji turystycznej.
System informacji turystycznej znajduje się w Polsce na etapie tworzenia. POT jest
odpowiedzialna za stworzenie warunków do funkcjonowania i rozwijania posloiego systemu
informacji turystycznej w kraju i na świecie. W połowie 2004 r. Działalność prowadziło ponad
trzysta punktów i ośrodków informacji turystycznej o bardzo róznym zasięgu, organizowanych na
różnych zasadach i finansowanych z różnych kas. Bardzo mało jest jest centrów obejmujących
swoim działaniem większe terytoria. Nowością w wielu ośrodkach jest łączenie informacji o
miejscowych atrakcjach turystyczną z informacją o Unii Europejskiej, wiąże się to z pozyskaniem
środków finansowych z Unii.
Przewiduje się funkconowanie następujących krajowych form organizacyjnych informacji
turystycznej;
 Wojewódzkie centra informacji turystycznej,
 Lokalne centra centra informacji turystycznej (powiatowe, gminne, ewentualne
międzynarodowe i międzygminne),
 Punkty „it‖ – stałe sezonowe i okazjonalne,
 Multimedialne punkty informacyjne zlokalizowane w centrach i punktach „it‖ lub poza
ich siedzibami.
Bezpośtrednią obsługę turystów zapewniają Centra Informacji Turystycznej (CIT), w których
etatowo zatrudniany personel udziela informacji i rad potrzebującym turystom, prowadzą sprzedaż lub
bezpłatnie wydają materiały informacyjne.
W 2004 roku uruchomiono internetowy system informacji turystycznej (ISIT) dostępny na
witrynie www.tourism-poland.pl.
Centra „it” powinny powstać we wszystkich miastach, powiatach i gminach o znaczeniu
tuyrstycznym. Istnieje również możliwość powoływania punktów informacji turystycznej, w których
informatorzy będą wykonywali tę funkcję obok podstawowych obowiązków służbowych. Zgodnie z
incjatywami gmin i innych lokalnych instytucji, punkty takie mogą powstawać docelowo; w
bibliotekach, regionalnych pracowniach krajoznawczych, w domach kultury, parkach narodowych, w
hotelach itp.
Istnieje potrzeba tworzenia punktów „it‖, np. W miejscowościach o typowo sezonowym ruchu
turystycznym i z okaszji ważnych imprez. Informatorami turystycznymi mogą być też m.in. specjalnie
przezzkoleni funkcjonariusze policji, strażnicy miejscy, taksówkarze, uczniowie i studenci szkół
turystycznych. Zwłaszcza straż miejska powinna być służbą bardziej przyjaznym turystom poprzez
świadczenie informacji dla turystów.
43. System szkolnictwa turystycznego w Polsce.
Technika; Technikum Hotelarsko-Gastronomiczne w Warszawie Ul. Poznańska,
Lice profilowane; o profilu turystycznym,
Szkoły policealne; Studium turystyczne,
Studia wyższe; AWF-y, SGGW, SGH (), UW (Geografia Turyzmu), prywatne (WSE, WSTiJO,
WSHGiT).
Kursy; pilotów wycieczek, przewodników turystycznych, ratowników, żeglarskie, przeróżne
kursy organizowane przez PTTK (alpinistyczne, spelologiczne, kajakowe, nurkowania).
44. Podział Beskidów Polskich.
Beskidy -> Północna część Karpat ciągnąca się od rzeki Beczwy w Czechach, poprzez tereny
Polski, aż po rzekę Czeremosz na Ukrainie.
Długość 600 km, szerokość do 50 km.
Beskidy Zachodnie:
Beskid Śląski - pasmo górskie, część Beskidów Zachodnich, między Olzą na zachodzie a Kotliną
Żywiecką na wschodzie. Beskid Śląski składa się z dwóch rozciągniętych południkowo pasm
górskich: Czantorii i Baraniej Góry, rozdzielonych doliną rzeki Wisły. Najwyższymi szczytami
Beskidu Śląskiego są Skrzyczne (1257 m n.p.m.) i Barania Góra (1220 m n.p.m.). Główne miasta
Beskidu Śląskiego to Wisła i Szczyrk, a u północnego podnóża - Ustroń i Bielsko-Biała.
Beskid Mały - Najaważniejsze miejscowości; Andrychów, Kęty, Kozy, Międzybrodzie Bialskie,
Porąbka,Wilkowice. Granice Beskidu Małego wytyczają: na północy - Pogórze Śląskie, na
wschodzie - dolina rzeki Skawy wraz z jej orograficznie lewobrzeżnymi dopływami: Tarnawką i
Krzeszówką, na południu - droga nr 945 Żywiec-Sucha Beskidzka i Pasmem Pewelskim (zwanym
też Pasemkiem Pewelsko-Ślemieńskim]]) - czasem zaliczanym do Beskidu Małego, na zachodzie obniżenie terenu zwane Bramą Wilkowicką z płynącą tam rzeką Białą.
Przełom rzeki Soły (utworzony przez erozję wsteczną prawobrzeżnego dopływu Wisły, który
wypływał niegdyś w okolicy Porąbki), dzieli Beskid Mały na część zachodnią i wschodnią (tzw.
Beskid Andrychowski). W rejonie przełomu Soły wybudowano trzy zapory wodne: w Czańcu,
Tresnej i Porąbce, tworzące tzw. Kaskadę Soły.
Beskid Żywiecki - należy do Karpat Zewnętrznych. Jest to drugie co do wysokości pasmo górskie
w Polsce po Tatrach, jest położone na głównym wododziale zlewisk Morza Bałtyckiego i Morza
Czarnego. Do najwyższych szczytów Beskidu należą: Babia Góra - 1725 m n.p.m. ( Diablak ),
Pilsko - 1557 m n.p.m., Mała Babia Góra - 1515 m n.p.m.
Beskid Wyspowy - to część Beskidów Zachodnich położona pomiędzy doliną Skawy a Kotliną
Sądecką. Cechą charakterystyczną jest występowanie licznych, izolowanych masywów górujących
nad śródgórskimi dolinami rzecznymi.
Najwyższe szczyty Beskidu Wyspowego; Mogielica 1170 m n.p.m., Jasień 1062 m n.p.m., Ćwilin
1072m n.p.m., Modyń 1029 m n.p.m., Jaworz 921 m n.p.m. Z góry Jaworz można zobaczyć
piękną panoramę Zalewu Rożnowskiego, Tatr oraz łunę Krakowa-Nowej Huty.
Beskid Sądecki - pasmo górskie w Beskidach Zachodnich, rozciągające się pomiędzy Dunajcem
na zachodzie a Przełęczą Tylicką na wschodzie. Najwyższym szczytem jest Radziejowa - 1262 m
n.p.m. Głównymi pasmami Beskiu Sądeckiego są pasma: Radziejowej i Jaworzyny, które
rozdziela dolina Popradu. Ważniejsze miasta położone w Beskdzie Sądeckim to: Nowy Sącz,
Stary Sącz, Krynica Zdrój, Piwniczna Zdrój.
Region jest bardzo atrakcyjny pod względem turystycznym, głównie ze względu na piękne
krajobrazy, przełom rzeczny Popradu), liczne uzdrowiska (wody mineralne), bogate dziedzictwo
kulturowe regionu, folklor.
Gorce - pasmo górskie leżące w Beskidach Zachodnich o długości 50 km, szerokości 10-15 km i
łącznej powierzchni 350 km². Pasmo to leży na południu Polski; graniczy z Beskidem Wyspowym
na północy, Kotliną Orawsko - Nowotarską i Pieninami na południu, doliną Raby na zachodzie
oraz doliną Dunajca na wschodzie.
Szczyty pasma Gorców: Turbacz - 1311 m n.p.m, Jaworzyna Kamienicka - 1288 m n.p.m.
Beskid Makowski - (dawniej nazywany Beskidem Średnim) - grupa górska, część Beskidów
Zachodnich. Położony jest między rzeką Koszarawą na zachodzie, a Rabą i jej dopływem
Krzeczówką na wschodzie. Zbudowany jest z warstw fliszu płaszczowiny magurskiej. W
Beskidzie Makowskim leżą miasta: Maków Podhalański, Sucha Beskidzka, Jordanów.
Beskidy Środkowe
Beskid Niski - - pasmo w Karpatach miedzy przełęczami Łupkowską na wschodzie, a Tylicką na
zachodzie.
Graniczy od wschodu z Bieszczadami, a od zachodu z Beskidem Sądeckim. Leży na terenie
dwóch państw: Polski i Słowacji. Najwyższy szczyt po stronie polskiej to Lackowa (997 m
n.p.m.). Ważniejsze rzeki to Osławica, Wisłok, Jasiołka, Wisłoka, Ropa i Biała Dunajcowa.
Zbiorniki wodne w Klimkówce na Ropie, w Sieniawie na Wisłoku oraz niewielki w Krempnej na
Wisłoce. W centrum Beskidu Niskiego znajduje się Magurski Park Narodowy, a we wschodniej
części Jaśliski Park Krajobrazowy. Na terenie Beskidu Niskiego leżą trzy uzdrowiska: Rymanów
Zdrój, Iwonicz Zdrój oraz Wysowa Zdrój z wodami mineralnymi. Znajduje się tutaj również
największe obniżenie w łuku Karpat - przełęcz Dukielska (500 m n.p.m.).
Beskidy Wschodnie
Góry Sanocko-Turczańskie - małe pasmo górskie na północ od Bieszczad, położone między
dolinami środkowego Sanu i Stryja. Znajdują się na pograniczu polskich i ukraińskich Karpat.
Najwyższym szczytem jest Magura Łomniańska (1024 m n.p.m).
Bieszczady Zachodnie - rozciągają się od Przełęczy Użockiej (853 m n.p.m.) na wschodzie po
Przełęcz Łupkowską (640 m n.p.m.) na zachodzie. Obszar ten jest bardzo interesujący z punktu
widzenia przyrodniczego i w większości leży na terenie Rezerwatu Biosfery "Karpaty
Wschodnie". Charakterystyczny krajobraz Bieszczadów to równoległe, długie, ciągnące się z
północnego zachodu na południowy wschód pasma górskie, których wysokość wzrasta z zachodu
na wschód. Najwyższym szczytem Bieszczadów Zachodnich jest Tarnica (1346 m n.p.m.).
45. Jakie elementy Ustawy chronią turystę. (najważniejsze rzeczy są pogrubione)
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, pozostająca w zgodzie z
wymaganiami prawa Unii Europejskiej - Dyrektywy Rady Wspólnot Europejskich z dnia 13
czerwca 1990 r. 90/314/EEC o podróżach i wycieczkach zagranicznych sprzedawanych w formie
pakietów usług, jest jedną z pierwszych regulacji kompleksowo chroniących interes konsumenta.
Przyjęte w ustawie rozwiązania uwzględniają także zapisy dokumentu OECD "Decyzja - zalecenie Rady"
dotyczące polityki w sprawie turystyki międzynarodowej oraz dotyczące informacji i ochrony turystów w
związku z lotniczym pakietem usług turystycznych.
Celem nadrzędnym ustawy jest ochrona interesów konsumenta, stąd też określone w ustawie formy
ingerencji w procesy zachodzące na rynku turystycznym mają służyć osiągnięciu tego głównego celu.
Prace nad jej uchwaleniem koncentrowały się zatem na możliwości wykorzystania instrumentów
administracyjnych wymuszających spełnianie przez przedsiębiorców turystycznych obowiązków względem
klientów, w tym przede wszystkim obowiązku zabezpieczenia wnoszonych przez nich przedpłat.
Ustawa o usługach turystycznych stała się podstawą do stworzenia standardów jakości usług
turystycznych ułatwiających obrót gospodarczy, a w konsekwencji powodujących także lepszą ochronę
konsumenta. Ustawa ta stworzyła organom administracji i samorządu terytorialnego podstawę do
podejmowania przez nie oczekiwanych przez podmioty gospodarcze działań organizacyjnych i
koordynacyjnych, służących rozwojowi gospodarki turystycznej oraz eliminowaniu zjawisk
patologicznych, grożących interesom konsumentów.


Ustawa określa warunki świadczenia przez przedsiębiorców usług turystycznych. Rozdział 2
ustawy wprowadza nową w polskich warunkach formę reglamentacji dwóch rodzajów usług
turystycznych: organizowania imprez turystycznych, czyli oferowania turystom tzw. "pakietów"
usług za zryczałtowaną cenę oraz
pośrednictwa na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych.
W świetle ustawy nie wymaga wpisu do rejestru organizatorów i pośredników turystycznych bezpośrednie
świadczenie tzw. pojedynczych usług turystycznych takich jak usługi przewodników, wypożyczenie
sprzętu, usługi gastronomiczne, rekreacyjne. Nie wymaga także zezwolenia świadczenie usług
turystycznych przez podmioty działające niezarobkowo, zgodnie z zasadą wynikającą z ustawy o
swobodzie działalności gospodarczej.
W ustawie o usługach turystycznych wprowadzono rozwiązania wprost nawiązujące do sformułowań
Dyrektywy 90/314/EEC, zobowiązując organizatorów turystyki i pośredników turystycznych do
przedstawienia dowodu zabezpieczenia środków na pokrycie kosztów sprowadzenia turysty do kraju
w przypadku gdy przedsiębiorca nie zapewni tego powrotu oraz zwrotu wpłat wniesionych przez
klientów w razie niewykonania zobowiązań umownych. Pozostawiono zainteresowanym
przedsiębiorcom wybór formy tego zabezpieczenia, pomiędzy gwarancją bankową lub ubezpieczeniową, a
umową ubezpieczenia na rzecz klientów. Rozwiązanie takie pozwala lepiej dostosować formę
zabezpieczenia do sytuacji poszczególnych podmiotów. Przedstawienie zabezpieczenia finansowego
wpłat klientów i kosztów sprowadzenia ich do kraju, obok konieczności zapewnienia kierowania
działalnością przedsiębiorstwa przez osoby posiadające odpowiednie wykształcenie i praktykę
zawodową, jest niezbędnym warunkiem uzyskania zezwolenia na działalność gospodarczą polegającą
na organizowaniu imprez turystycznych oraz na pośredniczeniu na zlecenie klientów w zawieraniu
umów o świadczenie usług turystycznych.
Obligatoryjnym elementem stosunku prawnego łączącego organizatora turystyki i klienta, w przypadku
imprez odbywających się za granicą, jest także istniejący po stronie organizatora obowiązek zawarcia na
rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych
wypadków i kosztów leczenia.
Dla zapewnienia klientom możliwości dochodzenia roszczeń w Polsce, przed polskimi sądami, a także
dla uniemożliwienia obchodzenia przepisów ustawy i dyskryminowania na rynku podmiotów
krajowych wprowadzono dla przedsiębiorców zagranicznych obowiązek tworzenia oddziałów
spełniających warunki uzyskania wpisu do rejestru organizatorów turystyki i pośredników
turystycznych.
Rozdział 3 ustawy o usługach turystycznych wprowadza szczególne rozwiązania chroniące interes
konsumenta, niezależnie od tego, że ochrona konsumenta usług turystycznych jest podstawowym
celem ustawy, realizowanym w pozostałych rozdziałach.
Omawiana ustawa szczegółowo określa treść broszury, folderu za pomącą których organizator turystyki lub
pośrednik turystyczny informuje klientów o swojej ofercie. Rozbudowany katalog obligatoryjnej treści
broszury zawiera m.in. cenę imprezy turystycznej, miejsce pobytu lub trasę imprezy, rodzaj środka
transportu, położenie, rodzaj i kategorię miejsca zakwaterowania, termin powiadomienia klienta na
piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń.
Informacje te nie mają charakteru definitywnego, jednak w przypadku braku odmiennych
postanowień umowy o świadczenie usług turystycznych, stają się jej elementem składowym. Braki w
zakresie obligatoryjnej treści folderu są uchybieniem obowiązkowi należytego świadczenia usług.
W stadium poprzedzającym zawarcie umowy obowiązek informowania obejmuje wskazanie
dodatkowych informacji, dotyczących konkretnej usługi takich jak: informacja o obowiązujących
przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych, o wymaganiach zdrowotnych dotyczących
udziału w imprezie, o szczególnych zagrożeniach życia i zdrowia na odwiedzanych obszarach itd.
Ustawa nakłada na przedsiębiorcę obowiązek podania wskazanych informacji w sposób dokładny i
zrozumiany, wykluczający zarzut o wprowadzeniu klienta w błąd.
Konsument dokonujący wyboru oferty czy chcący podpisać umowę z organizatorem turystyki powinien
sprawdzić czy dany podmiot oferujący imprezę turystyczną posiada odpowiedni wpis do rejestru
organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. Informacje te może uzyskać Centralnej
Ewidencji Organizatorów i Pośredników Turystycznych (dalej CEOiPT), utworzonej na podstawie
rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 grudnia 2005 r. w sprawie Centralnej Ewidencji
Organizatorów Turystyki i Pośredników Turystycznych (dz. U. z 2006 r. Nr 5 poz. 28) prowadzonym przez
Ministra Gospodarki. Taką informację o organizatorze turystyki z danego województwa klient uzyska
również od marszałka właściwego ze względu na siedzibę organizatora turystyki oraz na stronach
internetowych: turystyka.crz.mg.gov.pl
Przed wyborem oferty należy również sprawdzić czy organizator posiadający właściwy wpis może
organizować imprezy na obszarze kraju do którego klient się decyduje wyjechać. Również te informacje
może uzyskać z CEOiPT. Ewidencja ta zapewnia wszystkim zainteresowanym możliwość łatwego
uzyskania informacji o legalności działania przedsiębiorców turystycznych prowadzących organizację
imprez turystycznych i pośrednictwa turystycznego oraz o wysokości posiadanych przez nich zabezpieczeń
finansowych. Umożliwia uzyskanie tych informacji zarówno klientom jak i przedsiębiorcom, bez względu
na siedzibę przedsiębiorcy posiadającego odpowiednie zezwolenie wydane w Polsce.
W ustawie o usługach turystycznych przyjęto semiimperatywny charakter przepisów kształtujących treść
umowy pomiędzy klientem a organizatorem usług turystycznych w zakresie: prawidłowej charakterystyki
przedmiotu świadczenia, kształtowania i zmiany cen, odpowiedzialności na niewykonanie umowy i skutki
odstąpienia od umowy. Jednocześnie zaznaczono, iż w zakresie nieuregulowanym ustawą o usługach
turystycznych do umów zawieranych z klientami przez organizatorów turystyki i pośredników
turystycznych stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego oraz inne przepisy dotyczące ochrony
konsumenta.
Ustawa ta określa warunki zawierania umów o świadczenie usług turystycznych, a także składniki, z
których koniecznie musi składać się taka umowa. Istnienie obligatoryjnej treści umowy ogranicza, w
interesie konsumenta, zasadę swobody umów oraz zapewnia przejrzystość jej postanowień. Szczegółowe
uregulowanie treści umowy o świadczenie usług turystycznych ułatwia sytuację konsumenta na wypadek
sporu o nienależyte wykonanie zobowiązania.
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o usługach turystycznych umowa o świadczenie usług turystycznych
powinna zawierać m.in.:








organizatora turystyki i numer jego wpisu do rejestru, numer identyfikacji podatkowej (NIP) a
także imię i nazwisko oraz pełniona funkcję osoby, która w jwego imieniu umowę podpisała
miejsce pobytu lub trasę wycieczki,
program imprezy turystycznej obejmujący rodzaj, jakość i terminy oferowanych usług,
cenę imprezy turystycznej, wraz z wyszczególnieniem wszelkich koniecznych należności,
podatków i opłat, jeżeli nie są one zawarte w cenie oraz wyraźne sformułowanie okoliczności,
które mogą spowodować podwyższenie ceny zgodnie z art. 17 w/w ustawy,
rodzaj i zakres ubezpieczenia turystów oraz nazwę i adres ubezpieczyciela,
termin powiadomienia klienta na piśmie o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej lub
usługi turystycznej z powodu niewystarczającej liczby zgłoszeń, jeżeli realizacja usług jest
uzależniona od liczby zgłoszeń,
sposób zgłaszania reklamacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki
wraz z podaniem terminu zgłaszania takich reklamacji,
podstawy prawne umowy i konsekwencje prawne wynikające z umowy.
Warto, aby klienci biur podróży bardzo dokładnie przeczytali umowę i wszystkie załączniki do niej, takie
jak np. ogólne i szczegółowe warunki uczestnictwa w imprezie, a także program imprezy zawarty w
katalogu biura podróży. W przypadku gdy zapisy w umowie /lub załącznikach do niej/ dotyczące
programu imprezy nie są zbyt jasne lub dostatecznie dokładne należy je doprecyzować. W tym celu
klient powinien ustalić z biurem podróży ostateczny tekst umowy, a szczególnie punktów, które nie
są w niej dość precyzyjnie ujęte, a na których klientowi szczególnie zależy. Ułatwi to dochodzenie
ewentualnych rekompensat w przypadku niezrealizowania przez organizatora jakiejś części
programu imprezy.
W przypadkach kiedy umowa jest podpisywana przez agenta turystycznego, umowa musi jasno określać
kto jest organizatorem imprezy turystycznej i powinna być podpisywana na formularzu organizatora,
ponieważ to nie agent a organizator ponosi odpowiedzialność za oferowaną imprezę. Ważny punkt
umowy stanowi także sposób zgłaszania ewentualnych skarg i reklamacji.
Sankcją za uchybienia w zakresie obligatoryjnej treści umowy jest, w razie uporczywych naruszeń
obowiązków wynikających z ustawy, możliwość zakazu prowadzenia działalności objętej wpisem lub też
ograniczenie jego zakresu.
Umieszczenie w umowie postanowień mniej korzystnych dla klienta niż postanowienia zawarte w ustawie
o usługach turystycznych powoduje ich nieważność z mocy prawa i wprowadzenie na to miejsce przepisów
ustawy. Ustawa ograniczyła także swobodę organizatora w zakresie zmiany ceny. Zmiana ceny jest
możliwa pod warunkiem zawarcia w treści przewidującej taką zmianę umowy klauzuli
modyfikacyjnej, w terminie nie krótszym niż 20 dni od dnia w którym impreza ma się rozpocząć i
tylko wtedy gdy organizator udokumentuje, że podwyższenie cen wynika ze wzrostu kosztów
transportu, wzrostu kursów walut oraz podatków lub opłat należnych za usługi lotniskowe,
załadunkowe lub przeładunkowe w portach morskich i lotniczych. Istotnym uregulowaniem, z
punktu widzenia ochrony praw klienta, jest istniejący po stronie organizatora imprezy turystycznej
obowiązek świadczeń zastępczych w razie niewykonania umowy lub zmiany programu imprezy w
czasie jej trwania oraz związana z tym możliwość odstąpienia od umowy i żądania zapewnienia
powrotu do kraju lub innego wskazanego miejsca.
Mając na uwadze interes konsumenta do ustawy o usługach turystycznych wprowadzono przepisy
regulujące odpowiedzialność organizatora turystyki za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy na
zasadach odmiennych niż ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej przewidziane w Kodeksie
cywilnym. Organizator turystyki nie może w umowie lub przez inną czynność prawną wyłączyć lub
ograniczyć swojej odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów zawieranych z
klientami. Odpowiedzialność organizatora turystyki za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy
ma charakter obiektywny, niezależny od winy organizatora, a zatem surowszy niż ogólne zasady
odpowiedzialności kontraktowej przewidziane w Kodeksie cywilnym. Organizator odpowiada także za
osoby trzecie uczestniczące w realizacji imprezy. Jest odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, co oznacza, że
organizator nie może się z niej zwolnić udowadniając brak winy własnej w wyborze czy nadzorze tych
osób. Organizatora zwalniają z odpowiedzialności tylko okoliczności leżące po stronie klienta, osób
trzecich niw związanych z wykonywaniem świadczeń z umowy oraz siła wyższa. Zdarzenia o charakterze
siły wyższej ujęte są w prawie polskim jako nadzwyczajne zdarzenia o charakterze zewnętrznym, nie
dające się przewidzieć i uniknąć.
Ustawa o usługach turystycznych przewiduje sankcje za nierzetelne wykonywanie obowiązków
wynikających z ustawy w postaci zakazu prowadzenia działalnosci organizatorów turystyki i
pośredników turystycznych czy też cofnięcia uprawnień pilota wycieczek lub przewodnika
turystycznego.
Jeżeli wypoczywający turysta uważa, że otrzymuje świadczenia, które odbiegają od warunków
określonych w podpisanej umowie, powinien w trakcie imprezy takie uchybienia reklamować u
pilota wycieczek czy innego opiekuna reprezentującego organizatora. Wiele niedociągnięć imprezy
dzięki natychmiastowej reakcji niezadowolonych turystów udaje się poprawić. W przypadkach kiedy
organizator np. nie zaoferował turyście hotelu tej klasy jaka była określona w umowie, ma obowiązek
zaproponować świadczenia zastępcze, oczywiście za jego zgodą. W sytuacjach kiedy uchybienia
organizatora nie można załatwić w trakcie imprezy należy zaraz po powrocie zgłosić reklamację
bezpośrednio u organizatora. Należy w niej wskazać konkretne zarzuty i sprecyzować swoje roszczenia.
Oprócz samej skargi należy również dołączyć dokumenty, które mogą uwiarygodnić zgłaszane roszczenie
np.: umowę imprezy, potwierdzone przez pilota uchybienia w realizacji imprezy. Jeśli organizator nie
reaguje na wniesioną skargę należy również powiadomić marszałka, który dokonał
wpisu organizatora turystyki do rejestru organizatorów i pośredników turystycznych. Marszałek
rozpatruje taką skargę poprzez np. bezpośrednią kontrolę u nierzetelnego organizatora. Gdyby zarzuty
wobec organizatora okazały się zasadne, w przypadku powtarzających się skarg, marszałek może
zastosować wobec takiego organizatora sankcje administracyjne, nawet do zakazu prowadzenia
działalności organizatora włącznie.
W sytuacji gdy skargi klientów odnoszą się do kwestii cywilnoprawnych wówczas swoich roszczeń można
dochodzić na drodze cywilnoprawnej w sądzie.
Podsumowując należy stwierdzić, że sprecyzowane w ustawie prawa konsumenta i jednoczesne obowiązki
przedsiębiorców świadczących usługi turystyczne są skutecznym instrumentem ochronnym dla
konsumentów usług, które najczęściej są wykupywane z wielomiesięcznym wyprzedzeniem, a ich
realizacja odbywa się bardzo często w miejscu oddalonym tysiące kilometrów od miejsca zawarcia umowy
o ich świadczenie.
46. Teczka pilota grupy wyjazdowej.
Najważniejsze dokumenty i informacje niezbędne do realizacji imprezy turystycznej;
 PROGRAM IMPREZY (!!!),
 WARUNKI UCZESTNICTWA,
 Wzór umowy zawartej z klientami,
 DOKUMENTY GRUPY
o Numer umowy ubezpieczeniowej,
o Rooming list,
o Nr paszportów, daty urodzenia, adresy zameldowania, numery kontaktowe uczestników,
 INFORMACJA O LIMITACH (cenowych, kilometrowych, czasu pracy kierowcy),
 BILETY KOMUNIKACYJNE ( promowe, lotnicze),
 Potwierdzenie świadczeń (noclegi, posiłki, VOUCHERY na bilety wstępu)
 UMOWA-ZLECIENIE OBSŁUGI IMPREZY,
 Wzór sprawozdania,
 FUNDUSZ AWARYJNY, czeki
 ADRESY, TELEFONY BIURA, REFERENTA, KONTRACHENTA/ÓW,




ADRESY POLSKICH PLACÓWEK KONSULARNYCH,
Zasady korzystania z pomocy medycznej dla obcokrajowców,
Materiały informacyjne i reklamowe,
Lista akwizycyjna z dodatkowymi informacjami przesłanymi przez zleceniodawcę, takimi jak
wymagania klientów dot. Zakwaterowania, diety, chorób itp.
47. Działalność Polskiej Organizacji Turystycznej.
Polska Organizacja Turystyczna powołana ustawą z dnia 25 czerwca 1999r. zaczęła swoją
działalność w styczniu 2000 r. Jest ona wyspecjalizowaną państwową instytucją promocyjną zagranicznej
turystyki przyjazdowej i turystyki krajowej, porządkującą system zarządzania turystyką w Polsce. POT
współpracuje w realizacji swoich zadań z samorządem terytorialnym i branżą turystyczną.
Do zadań ustawowych Polskiej Organizacji Turystycznej należy:
1) promocja Polski jako kraju atrakcyjnego dla turystów,
2) zapewnienie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju
i na świecie,
3) inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury
turystycznej w Polsce
4) wykonywanie innych zadań powierzonych jej przez organy i jednostki, które zgodnie z
ustawą współpracują z POT.
Najważniejszeym zadaniem POT jest promowanie Polski za granica. Cel ten jest realizowny
przede wszystkim poprzez działalność przedstawicielstw zagranicznych POT, których obecnie jest 13. W
krajach gdzie nie ma przedstawicielstw POT, działania promocyjne w zakresie turystyki realizowane są
przez wydziały ekonomiczno-handlowe ambasad, zagraniczne placówki PL „LOT‖ oraz działające w wielu
krajach Instytuty Polskie, z którymi POT ściśle współpracuje.
POT ma także okreslone zadania w sferze promocji turystycznej na terenie kraju. Powierzono jej
m.in. ważne zadania inspirowania oraz pomocy w tworzeniu regionalnych i lokalnych organizacji
turystycznych.
Powołanie POT miało na celu stworzenie profesjonalnej organizacji na wzór krajów UE dla
promocji Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie. Pozwoli to na stworzenie sprawnie działającego,
podobnego do funkcjonujących w państwach UE trójstopniowego systemu promocji, na szczeblu
centralnym, regionalnym i lokalnym.
Funkcjonowanie Narodowej Turystycznej Organizacji oraz jej regionalnych i lokalnych odpowiedników,
istotnie zwiększa efektywność podejmowanych działań promocyjnych.
Doświadczenie wskazują, iż efektywnie powinien być oparty na regionalnych i lokalnych
organizacjach turystycznych. Powstawanie regionalnych organizacji turystycznych w krajach Unii
Europejskiej związane było ściśle z procesem decentralizacji zarządzania państwem. Turystyka jako ważna
dziedzina gospodarki, której rozwój związany jest bezpośrednio z zasobami lokalnymi, bardzo dobrze
pasowała do tego procesu. Poszczególne regiony zaczęły, więc tworzyć własne organizacje turystyczne,
których celem był rozwój tej dziedziny na ich terenie oraz promocja regionu głównie w innych częściach
kraju, a w niektórych przypadkach, również za granicą.
Po wnikliwej analizie rozwiązania dotyczące tworzenia i funkcjonowania struktur regionalnych w
Europie przeniesiono na grunt polski.
Regionalne organizacje turystyczne stanowią forum współpracy samorządów terytorialnych, zawodowych
organizacji branżowych i podmiotów gospodarczych działających w turystyce.
Tworzy się je w celu zapewnienia profesjonalnej promocji turystycznej regionu. Powstają one w wyniku
suwerennej decyzji wszystkich, zainteresowanych rozwojem i promocją turystyki podmiotów w regionie.
Łącząc różne podmioty, doświadczenia i interesy zapewniają bardziej skuteczną i skoordynowaną
promocję a także lepsze wykorzystanie, rozproszonych, jak dotąd środków promocyjnych. Przy
niezmienionych nakładach finansowych (w wyniku połączenia dotychczasowych środków) efekty tej
promocji zostają zwielokrotnione. ROT-y i LOT-y nie są oddziałami POT natomiast priorytetowym
instrumentem dla władz samorządowych. Podmioty te współpracują ze sobą na zasadzie równoprawnych
partnerów.
Członkami Regionalnej Organizacji Turystycznej jako organizacji współpracy samorządu terytorialnego
i lokalnej branży turystycznej są: jednostki samorządu (samorząd województwa, powiatu, gminy, związki
gmin), podmioty działające w lokalnej branży turystycznej (zrzeszonej np. Regionalna Izba Turystyki, Izba
Gospodarcza, przedsiębiorcy – hotelarz, biuro podróży, restaurator, zarządca atrakcji turystycznej itd.) oraz
inne jednostki zainteresowane rozwojem turystyki.
Zadaniem ROT jest:
- skoordynowanie działań promocyjnych w województwie,
- stworzenie regionalnego systemu informacji turystycznej – w celu zapewnienia kompleksowej
informacji o województwie w oparciu o lokalne punkty it. oraz włączenie w krajowe rozwiązania
systemu informacji turystycznej,
- promocja walorów turystycznych regionu w kraju i za granicą,
- stymulowanie tworzenia i rozwoju produktu turystycznego w regionie,
- inspirowanie i pomoc przy tworzeniu Lokalnych Organizacji Turystycznych w regionie
- inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury
turystycznej,
- doskonalenie kadr dla potrzeb turystyki,
- prowadzenie badań i analiz marketingowych w dziedzinie turystyki,
Szczególne znaczenie dla rozwoju turystyki w regionie mają Lokalne Organizacje Turystyczne,
które są mniejszymi organizacjami współpracy jednostek samorządu terytorialnego /gmin i powiatów/ i
lokalnej branży turystycznej, tworzonymi w obrębie obszaru atrakcyjnego turystycznie. Podstawowym
zadaniem LOT jest integracja społeczności lokalnej głównie jednostek samorządu lokalnego i branży
turystycznej oraz tworzenie i rozwój produktu turystycznego wokół lokalnych atrakcji turystycznych,
promocja lokalnych produktów i atrakcji turystycznych, gromadzenie i aktualizacja informacji o atrakcjach
i produktach turystycznych, utrzymanie i prowadzenie lokalnych punktów informacji turystycznej.
Członkami LOT są podobnie jak w przypadku ROT przedstawiciele samorządu terytorialnego
gminy, powiaty, przedstawiciele lokalnej branży turystycznej (hotelarz, biuro podróży, restaurator,
rzemieślnik, zarządca atrakcji turystycznej itd.), inne zainteresowane rozwojem turystyki podmioty
Zasięg działania LOT odpowiada swoją wielkością obszarowi skupionych w LOT jednostek
samorządu lokalnego /najczęściej jednego lub kilku powiatów lub kilku gmin na terenie których
zlokalizowane są atrakcje turystyczne/
Regionalne i Lokalne Organizacje Turystyczne są autonomicznymi organizacjami działającymi w
sferze promocji i rozwoju turystyki. Relacje pomiędzy nimi a POT opierać się powinny wyłącznie na
zasadzie współpracy równoprawnych partnerów.
Nowe struktury turystyczne tworzą nowy jakościowo, oparty na partnerstwie system promocji
turystyki w kraju. Pozwalają na skoordynowanie działań podejmowanych przez wszystkie podmioty,
zainteresowane rozwojem i promocją turystyki.
48. Rzeki Europy Zachodniej.
Ok. 4/5 powierzchni kontynentu europejskiego należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego, resztę
stanowią obszary bezodpływowe, odwadniane przez rzeki uchodzące do Morza Kaspijskiego. Największe
rzeki Europy skupiły się we wschodniej części kontynentu. W obrębie Europy Zachodniej jedynie systemy
wodne Dunaju i Renu dorównują wielkim rzekom wschodnioeuropejskim. Biorąc pod uwagę charakter
okresowych zmian zasobności wodnej, warunkowany zespołem czynników ogólnogeograficznych, m.in.
klimatycznych, morfologicznych, geologicznych, występujące na obszarze Europy rzeki podzielono na 4
odrębne klasy. Pierwszą z nich, tzw. wschodnioeuropejską (wschodnioeuropejski reżim wodny) zaliczamy
do nich: Boh, Dniepr, Don, Dźwina, Newa, Niemen, Peczora, Wołga. Drugą klasę, tzw.
północnoeuropejską (północnoeuropejski reżim wodny). Do rzek reżimu północnoeuropejskiego zalicza się
m.in.: Dalälven, Glomma, Torne
Kolejny typ rzek europejskich tworzą rzeki atlantyckiego reżimu wodnego. Rzeki należące do tej
klasy są zasilane opadami równomiernie przez cały rok, charakteryzują się stałymi, wysokimi stanami wód,
nie zamarzają w zimie. Należą do wartościowych szlaków komunikacji śródlądowej. Do rzek tego typu
zalicza się m.in. Sekwana i Tamiza. Do kolejnego typu, tzw. alpejskiego, należą rzeki zasilane w górnym
biegu wodami roztopowymi, z kulminacyjnymi stanami wód późną wiosną, w dolnym biegu zaś zmieniają
one charakter na nizinny, są zasilane głównie poprzez opady. Jako przykłady wymienić można m.in.:
Dunaj, Garonnę, Pad, Ren, Rodan. Ostatnim typem rzek występujących na obszarze Europy są rzeki o
reżimie śródziemnomorskim. Ich charakterystyczną cechą są znaczne wahania stanów wód związane z
nierównomiernym w ciągu roku rozkładem opadów atmosferycznych. Najwyższe wodostany osiągają
zimą, najniższe latem. Najważniejsze rzeki tego typu to: Gwadalkiwir, Gwadiana, Tag.
Najdłuższe rzeki Europy
Rzeka
Ujście rzeki
Długość [km] Powierzchnia dorzecza [tys. km²]
Wołga
M. Kaspijskie 3531
1360
Kama
Wołga
2032
522
Biełaja
Kama
1420
142
Wiatka
Kama
1368
129
Oka
Wołga
1480
245
Dunaj
M. Czarne
2860
817
Cisa
Dunaj
1358
153
Ural
M. Kaspijskie 2530
220
Dniepr
M. Czarne
2200
504
Desna
Dniepr
1190
89
Don
M. Azowskie
1870
422
Doniec
Don
1016
153
Peczora
M. Barentsa
1809
322
Dniestr
M. Czarne
1350
72
Ren
M. Północne
1320
224
Dwina z Suchoną M. Białe
1302
357
Łaba
M. Północne
1165
144
Wisła
M. Bałtyckie 1047
194
Dźwina
M. Bałtyckie
88
Loara
O. Atlantycki 1020
120
Tag
O. Atlantycki 1007
81
1020
Dunaj (!!!)- druga co do długości po Wołdze rzeka w Europie. Dawna nazwa: Danubius.


długość: 2850 km
powierzchnia dorzecza: 817 tys. km²
Źródła znajdują się w Schwarzwaldzie (Niemcy), skąd wypływają niewielkie rzeki Brigach i Breg, które
łączą się w miejscowości Donaueschingen i po połączeniu rzeka nosi już nazwę Dunaj. Dalej rzeka płynie
dalej przez Austrię, Słowację, Węgry, Chorwację, Serbię, oraz Bułgarię, aby w Rumunii rozległą deltą
wpłynąć do Morza Czarnego. W delcie, która jest dawną zatoką wypełnioną osadami rzecznymi, Dunaj
dzieli się na 3 główne ramiona: Kilia, Sulina i Święty Jerzy.
Bieg Dunaju
Rzeka ta płynie przez wiele miast europejskich:







w Niemczech: Ulm, Regensburg
w Austrii: Linz, Wiedeń
na Słowacji: Bratysława, Komárno
na Węgrzech: Budapeszt, Dunaújváros, Mohacz
w Serbii: Nowy Sad, Belgrad
w Bułgarii: Ruse
w Rumunii: Brăila i Galaţi
Główne dopływy:


lewobrzeżne
o Morawa
o Wag
o Aluta
o Cisa
o Seret
o Prut
prawobrzeżne
o Lech
o Inn
o Izara
o Drawa
o Sawa
Cisa - rzeka w środkowej Europie, największy lewostronny dopływ Dunaju.
Długość 980 km. Powierzchnia dorzecza 153 tys. km2. Bierze swoje źródła w Gorganach (Czarna Cisa) i
Czarnochorze (Biała Cisa) na terytorium Ukrainy (Ruś Zakarpacka). Następnie płynie na południe przez
Wielką Nizinę Węgierską, gdzie ma przebieg meandrowaty. Do Dunaju uchodzi w odległości około 50 km
od Belgradu na terenie Serbii.
Ems - rzeka w północno-zachodnich Niemczech, w Westfalii i Dolnej Saksonii, o długości 371 km i
powierzchni dorzecza ok. 18 000 km². Rzeka wypływa ze źródeł u południowego podnóża Lasu
Teutoburskiego, ok. 15 km na północ od Paderbornu, a koło Emden uchodzi estuarium do zatoki Dollart na
Morzu Północnym.
Rzeka jest żeglowna na odcinku 238 km. Połączona jest kanałami z Wezerą, Łabą, zatoką Jade, zatoką
IJsselmeer oraz z Kanałem Dortmund-Ems.
W dolinie dolnego Ems znajdują się złoża ropy naftowej i gazu ziemnego.
Łaba (!!!)- ( niem. Elbe), rzeka w Czechach i Niemczech o długości 1165 km (370 km w Czechach) i
powierzchni dorzecza 144 055 km² (w Czechach 51 394 km²) mająca źródła w Karkonoszach, na południe
od Łabskiego Szczytu na wysokości 1387 m n.p.m. Uchodzi do Zatoki Helgolandzkiej Morza Północnego
w okolicach Cuxhaven. Jest największą rzeką Czech oraz jedną z największych europejskich rzek i
rzecznych szlaków komunikacyjno-transportowych. Jej sposób zasilania - śnieżno-lodowcowe
Główne dopływy Łaby:
o
o
o
o
o

Wełtawa
Ohrza
Saale
Hawela
Elde
Ważniejsze miasta, przez które przepywa Łaba:
o Hradec Králové
o Pardubice
o Kolín
o Usti nad Łabą (Ústí nad Labem)
o Děčín
o Drezno
o Miśnia
o Wittenberga
o Magdeburg (w tych okolicach znajduje się rezerwat biosfery środkowej Łaby)
o Hamburg
Ren (!!!) - jest jedną z najdłuższych rzek w Europie. Długość - 1.320 km.
Wypływa z Alp Szwajcarskich (gdzie ma swoje źródło), przez Jezioro Bodeńskie, dalej na północ tworząc
granicę między Francję a Niemcami. Ren wpływa do Morza Północnego na zachód od Rotterdamu w
Holandii.


Dopływy: (lewe) Thur, Murg, Necker, Glatt, Sitter, Töss, Glatt, Aare, Birs, Ill, Lauter, Queich,
Speyerbach, Rehbach, Isenach, Pfrimm, Selz, Nahe, Mozela, Nette, Ahr, Erft; (prawe) Landquart,
Ill, Dornbirner Aach, Bregenzer Aach, Argen, Schussen, Radolfzeller Aach, Wutach, Alb w
Schwarzwaldzie Południowym, Murg w Schwarzwaldzie Południowym, Wehra, Wiese, Elz,
Kinzig, Rench, Düssel, Ruhra, Emscher, Lippe.
Główne miasta: Konstancja, Bazylea, Strasburg, Karlsruhe, Spira, Wormacja, Mannheim,
Ludwigshafen, Wiesbaden, Moguncja, Koblencja, Bonn, Kolonia, Duisburg, Utrecht, Arnhem,
Rotterdam.
Men (niem. Main) jest rzeką w środkowych Niemczech o długości 524 km. Ma ona swoje źródło w
Smreczanach (Men Biały) i Jurze Frankońskiej (Men Czerwony), przepływając dalej przez Bawarię i Hesję
i uchodzi do Renu.
Przepływa ona przez przez następujące większe miasta:





Frankfurt nad Menem
Würzburg
Bamberg
Fürth
Ansbach
Loara - Jest najdłuższą rzeką Francji. Jej długość wynosi 1020 km, a powierzchnia dorzecza 120,5 tys.
km² (1/5 powierzchni Francji). Źródła Loara bierze w na stokach Gerbier-de-Jonc we wschodniej części
Masywu Centralnego, a uchodzi do Zatoki Biskajskiej (Ocean Atlantycki) w postaci estuarium. Loara
posiada połączenia z Sekwaną i Saoną za pomocą kanałów.
Ważniejsze miasta nad Loarą :





Roanne
Orlean
Tours
Nantes
Saint-Nazaire
Rodan - Rodano, łac. Rhodanus) – rzeka płynąca przez terytorium Szwajcarii i Francji. Długość Rodanu –
812 km, powierzchnia dorzecza – 98 tys. km². Rzeka wypływa z lodowca Rhône w Alpach Urneńskich
(Szwajcaria) na wysokości 1753 m n.p.m. Dalej wpływa do Jeziora Genewskiego, a potem szerokimi
zakolami płynie do Rowu Rodanu (między Alpami a Masywem Centralnym). Rodan płynie dalej w
kierunku południowym i uchodzi rozległą deltą (Camargue) do Zatoki Lwiej nad Morzem Śródziemnym.
Rodan jest najzasobniejszą w wodę rzeką Francji, ma także duży potencjał hydroenergetyczny. Poprzez
Saonę ma połączenie z Loarą, a poprzez Kanał Południowy z Garonną. Jest jedyną większą rzeką Francji
zlewiska Morza Śródziemnego.
Miasta leżące nad Rodanem;






Genewa
Lyon
Awinion
Beaucaire
Tarascon
Arles
Sekwana (franc. Seine) jest rzeką w północnej Francji. Długość Sekwany wynosi 776 km, a powierzchnia
dorzecza około 78 tys. km²; swe źródła bierze na Wyżynie Langres, a uchodzi w formie estuarium do
Zatoki Sekwańskiej koło Hawru (kanał La Manche).
Główne dopływy :


prawostronne
o Oise
o Aube
o Marna
lewostronne
o Yonne
Sekwana jest żeglowna od ujścia do niej rzeki Aube, a statki morskie mogą płynąć nawet 125 km w górę
rzeki do Rouen. Sekwana jest połączona kanałami z Renem i Rodanem.
Głównym miastem przez które przepływa Sekwana jest stolica Francji - Paryż. Poza tym Rouen, Troyes i
Hawr.
Tag (hiszp. Tajo, portug. Tejo), rzeka w Hiszpanii i Portugalii, najdłuższa na Półwyspie Iberyjskim.
Źródła w Górach Iberyjskich w pasmie Montes Universales w Hiszpanii. Płynie w przebiegu
równoleżnikowym przez Nową Kastylię, a następnie przez dolinę Estremadura, koło miasta Abrantes
skręca na południowy zachód i uchodzi do Atlantyku w formie estuarium w okolicach Lizbony.
Długość: 1120 km (113 km w Portugalii)
Powierzchnia dorzecza: 80 629 km² (24 651 km² w Portugalii)
Nad Tagiem leżą następujące miasta:






Aranjuez
Toledo
Talavera de la Reina
Cáceres
Alcántara
Santarem
Ebro- jedna z głównych rzek Hiszpanii, przepływa przez północną część tego kraju.
Długość: 910 km
Powierzchnia dorzecza: 83 093 km²
Ma źródła w Górach Kantabryjskich w okolicy Fontibre (prowincja Kantabria), płynie w kierunku
południowo-wschodnim przez Kotlinę Aragońską, dalej w postaci przełomu między Caspe i Tortosą
przepływa przez nadbrzeżne Góry Katalońskie i deltą uchodzi do Morza Śródziemnego (prowincja
Tarragona).
Tyber (wł. Tevere) - rzeka w środkowej części Włoch. Długość - 405 km (druga co do długości po Padzie
rzeka Włoch), powierzchnia zlewni - 17,2 tys. km², główny dopływ - Nera (lewy).
Źródła Tybru znajdują się w Apeninie Etruskim, potem rzeka płynie w kierunku południowym poprzez
Umbrię i Kampanię Rzymską, uchodząc poniżej Rzymu do Morza Tyrreńskiego dwoma ramionami
przepływającymi przez Ostię i Fiumicino. Żeglowny tylko na odcinku 40 km - od ujścia do Rzymu.
Pad - (wł. Po) - rzeka w północnych Włoszech.
Pad płynie z zachodu na wschód żyzną Niziną Padańską. Bierze źródła w Alpach Kotyjskich, w paśmie
górskim Monte Viso. Przepływa przez wyżynę Monferrato i tworzy naturalną granicę dwóch regionów Lombardii i Emilii-Romanii. Uchodzi w postaci delty (jedna z najbardziej rozbudowanych w Europie: 14
ramion podzielonych na 5 grup - Po di Levante, Po di Maestra, Po delle Tolle, Po di Goro e di Gnocca, Po
della Pilla. Delta przyrasta ok. 80 ha/rok) do Morza Adriatyckiego w pobliżu Wenecji.


ważne miasta: Turyn, Casale, Piacenza, Cremona i Ferrara.
główne dopływy: Dora Riparia, Dora Baltea, Sesia, Ticino, Adda, Oglio, Mincio, Tanaro, Scrivia,
Trebbia, Taro, Panaro.
Pad jest żeglowny do Pawii przez ramię ujściowe Po della Pila, prowadzące najwięcej wody.
Adyga, wł. Adige, rzeka w północnych Włoszech o długości 409 km i powierzchni dorzecza 12 100 km².
Rzeka wypływa ze źródeł koło przełęczy Reschen w Alpach Oetztalskich, w pobliżu granicy z Austrią,
płynie przez Alpy i Nizinę Padańską, a na południe od miasta Chioggia uchodzi do Zatoki Weneckiej
(Morze Adriatyckie), tworząc z Padem wspólną deltę.
49. Negocjacje.
Negocjacje to dwustronny proces komunikowania się, którego celem jest osiągnięcie porozumienia, gdy
przynajmniej niektóre interesy zaangażowanych stron są konfliktowe.
Fazy negocjacji prowadzące do kompromisu

Analiza i ocena sytuacji
o zdefiniowanie problemu
o zdefiniowanie korzyści obu stron
o opracowanie możliwości
o zbieranie informacji
o identyfikacja interesów obu stron

Planowanie
o podjęcie decyzji odnośnie do planu działania
o wybór priorytetów własnych interesów
o opracowanie nowych możliwości i kryteriów

Dyskusja
o różnice w postrzeganiu faktów
o poczucie frustracji i złość
o trudności w komunikowaniu się
o porozumienie stron
• Negocjacje są możliwe, gdy istnieje płaszczyzna porozumienie (występują jednocześnie warunki możliwe
do zaakceptowania przez obie strony).
• Cechy dobrego negocjatora:
poczucie współodpowiedzialności za losy swej firmy, bezwzględne przestrzeganie zasad etyki, talent do
przekonywania innych (znajomość psychologii), umiejętność obserwacji i słuchania innych.Ponadto:
wiedza fachowa (znajomość tow., którego dot.negocjacje), znajomość języków obcych (negocjacje
międzynarodowe). Ważne są też korzystne warunki zewnętrzne negocjatora, jego uprzejmość i takt, a także
znajomość elementarnych zasad wychowania i oprawy rozmów.
Celem negocjacji jest uzyskanie rezultatu zadowalającego obie strony. Negocjuj oferty, nie ich
uzasadnienia. Oddziel ludzi od problemu.
Unikaj kontry, ponieważ jej skutkiem jest zazwyczaj powstanie konfliktu i skupienie się stron na obronie
własnych koncepcji, a nie na szukaniu rozwiązań satysfakcjonujących obie strony.
 Ogranicz liczbę argumentów i usystematyzuj je według ważności. Mów tak, aby być zrozumianym.
 Słuchaj uważnie ofert drugiej strony. Zidentyfikuj wspólne interesy.
Przyjmij określone minimum, ale zgłoś ofertę znacznie wyższą, aby istniał margines na ustępstwa.
Przedstaw kilka ofert. Oferty zgłaszaj w sposób zdecydowany, konkretny bądź jednak elastyczny.
Pamiętaj, że najlepiej, gdy ustępstwo jest przez drugą stronę wywalczone. Obowiązuje zasada:
przynajmniej raz powiedz ―nie‖, zanim powiesz ―tak‖. Ustępstwa powinny być niewielkie i stopniowo
malejące.
Należy rozpocząć od ustępstw w sprawach drobnych. Okazujemy w ten sposób dobrą wolę i chęć
negocjowania. Poza tym niewielkie ustępstwo może spowodować ustąpienie strony przeciwnej w sprawie
dla nas istotnej.
Dobrze wykorzystaj czas. Nie spiesz się w trakcie negocjacji, a zwłaszcza nie daj tego odczuć partnerowi.
Jeśli przewidujesz, że zabraknie czasu na spokojne przeprowadzenie rozmów, lepiej je odłóż.
Spróbuj postawić się w sytuacji drugiej strony. Nie wnioskuj o jej intencjach na podstawie własnych obaw.
Nie reaguj emocjonalnie, spróbuj zrozumieć emocje swoje i drugiej strony.
W razie impasu rozmowy należy przerwać i podjąć działania w celu przełamania impasu. Może to być
spotkanie w mniejszym gronie, konsultacje z innymi osobami lub spotkanie towarzyskie.
Style w negocjacji;
 1. miękki,
 2. twardy,
 3. rzeczowy, problemowy.
1) Jedna strona bierze pod uwagę drugą osobę, jej intencje i godzi się na rozwiązanie innej osoby,
rezygnując ze swoich korzyści.
2) Jedna strona chce postawić na swoim, bez wzglęgu na drugą osobę.
3) *) Przydatny dla pilotów
Uczestnicy biorą pod uwagę wzajemne stanowiska, chcą uzyskać najlepsze rezultaty dla obu stron.
Rozwiązywanie trudnych problemów ustalić cel i minimum akceptacji, poniżej czego się nie godzi. Cel –
poziom aspiracji (PA), poziom minimalnej akceptacji (PMA).
Techniki negocjacyjne;

Technika wielkiego kłamstwa (mierz wysoko). Pierwsza propozycja kjest wygórowana.

Technika niezgadzania się z pierwszą propozycją. ‘Raz powiedz nie zanim powiesz tak’.

Technika stopniowego redukowania napięć. Stopniowe spuszczanie z ceny.

Technika wsklazywania ewentualnych konsekwencji. Pokazuje konsekwencje.

Technika segmentacji problemu. W skomplikowanych negocjacjach, podzielić problemy na
mniejsze.
50. Omów walory turystyczne Francji.
Francja należy do krajów popularnych i licznie odwiedzanych przez turydstów z całego świata.
Od wielu lat Francja zajmuje pierwsze miejsce na światowych listach rankingowych recepsji turystów
zagranicznych.
Ukształtowanie powierzchni odznacza się dużym uroizmaiceniem, które nie tylko nadaje krajobrazowi
wiele piękna, lecz również w dużej mierze róznicuje warunki naturalne rozwoju turystyki. Średnia
wysokośc Francji wynosi 359m n.p.m. nieco ponad 50% powierzchni karaju zajmują niziny, nie
przekraczające 200m wysokości, 25% leży w strefie wysokości 200-500 m n.p.m., 20% na wysokośc 500200 m n.p.m., a 4% powierzchnia karaju wznosi się ponad 2000 m n.p.m.
Francja dzieli się na 14 regionów turystycznych;
1) REGION PÓLNOCNY – obrzeże kanału La Manche, płw Normandzki, Płw. Bretoński, Pikardia, czesc
Basenu Paryskiego
2) WYBRZEŻE ATLANTYCKIE – Strefa wybrzeża Atlantyckiego ma znaczenie mniejsze w recepcji
ruchu turystycznego, jest mniej atrakcyjna pod względem klimatycznym i znacznie słabiej zainwestowana
w urządzenia turystyczne. Dominuja tu przed wszystkim małe miejscowości o charakterze letniskowym.
Niektóre z tyh miejscowości nadmorskich cieszą się znaczną frekwencją turystów z uwagi na sąsiedztwo
dużych aglomeracji miejskich i stanowią rejony wypoczynku weekendowego np. Le Touguet, Trouville,
Deauville, Fecamp, Le Treport, Dippie oraz miejscowości na wybrzezu Normandii i Bretonii mają podobny
charakter. Miejscowości stanowiące cel turystyki krajoznawczej; półwysep Mont-Saint-Michel z
tysiącletnim kościołem i klasztorem, dawna stolica Normandii – Rouen związana m.in. z postacią Joanny
d’Arc, Sint Maolo z zachowaną architekturą obronna, Dinard z pęknymi gotyckimi willami.
3) REGION WYBRZEŻA ŚRÓDZIEMNOMORSKIEGO ! – najważniejsze podregiony; ujście Rodanu,
Langwedocja Roussillion; 180 km odcinek wybrzeża nad Zatoką Lwią, od kilkunastu lat realizuje się tutaj
projekt zagospodarownia i przystsowania wybrzeża dla potrzeb turystyki aby zdeglomerować olbrzymi
ruch koncentrujący sie na Riwierze Francuskiej. W strefie niedaleko wybrzeża znajdują się zabytkowe
miasta – Perpignon (pałac królów Majorki), Carcassonne miasto znane z potrójnych murów obronnych.
Lazurowe Wybrzeże (Cote d’ Azur) całe wybrzeże Riwiery Francuskiej przystosowane jest do pełnienia
funkcji wypoczynkowo-kąpieliskowych >2 tyś hoteli<( Najbardziej znane kurorty nadmorskie; Nicea,
Cannes, Saint Tropez, Saint Raphael i Monte Carlo).
4) REGION ALPEJSKI ! – Rozwijają się tutaj trzy podstawowe rodzaje ruchu turystycznegol; zimowy,
letni, uzdrowiskowy. W Alpach znajduje się 80% stacji turystycznych i 70% ośrodków sportów zimowych.
Do najważniejszych miejscowości turystyki zimowej należy zaliczyć; Grenoble (centrum regionu),
Chamonix (miejscowość wypadowa na Mont Blanc), Avoriaz, Morzine, Albertville. Sezon turystyczny
trwa tu od czerwca do września.
Lecznictwo uzdrowiskowe opiera się o liczne w strefie alpejskiej źródła wód mineralnych (Challe, Alevard,
Evian, Kriage, Briancon)
5) MASYW CENTRALNY – Dominują tu funkcje uzdrowiskowe. Do najważniejszych uzdrowisk zalicza
się; Vichy (o międzynarodowej renomie), La Bourboule, Chatel-Goyon, Le Mont-Dore, Royat. Stanowi
również teren turystyki wędrownej. Wapienna wyżyna Causses znana z licznych jaskiń i głębokich
kanionów rzeki Tarn i Lot.
6) PIRENEJSKI REGION – ponad 3 200m wysokości. Mimo korzystnych warunków naturalnych rola tego
regionu turystycznego jest stosunkowo niewielka. Wynika to ze znacznego oddalnenia pirenejów od
ośrodków miejskich i konkurencji lepiejk zagospodarowanego Masywu Centralnego. Lourdes –
sanktuarium katolickie, 5 mln pielgrzymów.
7) DOLINA RZEKI LOARY ! – Loara przepływa przez Turenię i Andegawenię. Znajduję się tutaj wiele
pałaców i zamków królewskich pochodzących z róznych epok. Najciekawsze obiekty znajdują się w
Orleanie, Chambord, Blois, Amboise, Tours, Chimon i Angers. Odcinek miedzy Orleanem a Angers nosi
nazwę „Ogrodu Francji‖, w 2003 został wpisany na listę UNESCO.
8) REGION PARYSKI – obejmuje Paryż (kulturalan stolica świata)Luwr, Orsey, wzgórze Montmare, plac
Pigal, Pole Marsowe, Cmentarz Perle-Lacher, Wieża Eiffla, Łuk Triumfalny, Notre Dame, Pola Elizejskie.
Nanowsze zabytki; dzielnica Defense, Centrum Pompidou, piramida przed Luwrem.
9) IL DE FRANCE – Są to okolice Paryża.Wspaniałe zabytki architektury; Wersal, Chantilly, Compiegne,
Fontainebleau, Rambouillet (letnia rezydencja prezydeta Francji), Eurodinsneyland Katedry gotyckie;
Chartres, Layon, Remis, Amenis!
10) OBNIŻENIE SAONU I RODANU – Rodan płynie dnem głębokiego zapadliska tektonicznego, daje to
bogactwo karajobrazu i liczne zabytki kultury materialnej. Szczególnie cenne zabytki znajdują się w Nimes
(związane z czasami rzymskimi), Oranges (amfiteatr i łuk triumfalny), Arles, Avignon (pałac papieski).
Ośrodkeim turystyki w Dolinie Rodanu jest Lyon założony w Iw.p.n.e. jako rzymskie Lugdunum z
zachowanymi teatrami rzymskimi, bazyliką i licznymi muzeami.
11) REGION WOGEZÓW – narciarstwo
12) ALZACJA I LOTARYNGIA – region przemysłowy Strasburg/n Mozelą, Verdun – linia Maginota.
13) REGION JURY – zbudowana z wapieni jurajskich, w których rozwinęły się zjawiska krasowe.
14) KORSYKA ! – obszar turystyki wypoczynkowej, dogodne warunki do rozwoju funkcji kąpieliskowyh,
sportów wodnych i turystyki krajoznawczej, w Ajaccio stolicy głównym mieście Korsyki znajduje się
Muzeum Napoleona i jego dom rodzinny.
Najważniejsze historyczne prowincje Francji; Prowansja (Marsylia), Ladgwedocja (Montpellier) nad
Zatoką Lwią, Gaskonia nad Zatoka Biskajską, Burgundia, Alzacja (Strasburg) nad Renem, Lotaryngia
(Nancy) na granicy, Szampania (Remis), pikardia (Amenis), Normandia.
51. WALORY TURYSTYCZNE
SZWECJA
1. Informacje ogólne
 zajmuje wschodnią i południową część Półwyspu Skandynawskiego oraz Wyspy
Allandzkie, Gotlandia i Olandia
 graniczy z Finlandią i Norwegią
 powierzchnia – prawie 450 tys km2
 liczba ludności – 9 mln osób
 stolica – Sztokholm
 język urzędowy – szwecki
 jednostka monetarna – korona szwecka
 ustrój polityczny – monarchia konstytucyjna
 głowa państwa – król Karol XVI Gustaw Bernadotte
2. Warunki rozwoju turystyki
 pagórkowate obszary morenowe pokryte lasem
 Góry Skandynawskie – poprzecinane dolinami; fieldy z polami firnowymi i lodowcami
(237 lodowców); najwyższy szczyt Kebnekaise ( 2111 m n.p.m.)
 obfitość jezior – prawie 100 tys., zajmują 8,5% powierzczni kraju; największe: Wanern
(5,5 tys. km2), Watter, Malar
 rzeki głównie górskie
 lasy – głównie iglaste złożone z sosny, świerka, brzozy, osiki i olchy; lasy bukowo-dębowe
na południu kraju
3. Strefy turystyczne
a. Sztokholm i okolice
 Sztokholm
– pałac królewski ze wspaniałymi zbiorami (skarbiec, zbrojownia, kaplica zamkowa),
– stare miasto z ratuszem,
– kościół Riddarholm ( z grobami królów),
– liczne muzea: National Museum, Nordiska Museet, Skansen Djurgarden, „Waza‖
(ekspozycja królewskiego statku podniesionego z dna morza po 333 latach)
– punkty widokowe: wieża telewizyjna na wyspie Djurgarden
 okolice
– drobne wysepki (zwane skierami) w okolicy Sztokholmu są ulubionym I tradycyjnym
miejscem wypoczynku jego mieszkańców
– Strängnäs (katedra z grobami królów szwedzkich)
– Sigtuna (jedno z najstarszych miast Szwecji)
– Skokloster (zamek ze słynną galerią obrazów i zbiorami broni)
– Uppsala (stara stolica i miasto uniwersyteckie, wspaniała katedra I zamek)
b. Wybrzeże Zatoki Botnickiej i Morza Bałtyckiego
 piaszczyste plaże wzdłuż wybrzeża z szeregiem nowoczesnych, konfortowo
wyposażonych kąpielisk i osrodków sportów wodnych np. Sundsvall, Ala, Hudiksvall
c. Wybrzeże zachodnie
 odcinek miedzy Göteborg a Malmö koncentrujący głównie krajowy ruch turystyczny
 kąpieliska wypoczynkowe: Varberg, Falkenberg, Angelhom, Halmstad,
 strafa nadmorskiego wypoczynku – Göteborgs Och Bohus
 Göteborg
– arsenał mijski kronhuset z 1643r. obecnie Muzeum Miejskie
– Gotaplatsen – plac z Posejdonem autorstwa Carla Millesa
– ratusz
– klasycystyczna katedra z 1633, przebudowa w XIXw.
– Ogród Botaniczny
– Lunapark Liseberg
d. Skania
 kraina zamków i tzw. brama Szwecji
 Lund (słynna katedra romańska)
 Malmo (trzecie co do wielkości miasto I ważny port)
 Krivik (groby dawnych wodzów plemiennych)
 kąpieliska: Karlskrona, Ystad, Trelleborg
e. Gotlandia i Olandia
 Gotlandia
– największa wyspa na bałtyku
– zachowało się na niej ponad 100 ciekawych kościołów
– atrakcyjna pod względem przyrodniczym
– Visby (dawna stolica Gotów, posiada ciekawą architekture)
 Olandia
– wyspała połączona jest mostem z miastem Kalmar na stałym lądzie
– liczne pałace, wiatraki, zamki, XII-wieczne ruiny głównego miasta Olandii,
Borgholmu.
f. Dalarna
 kraina na północny zachód od Sztokholmu o górskim krajobrazie I z licznymi jeziorami
 rozwija się tu turystyka letnia, sportów wodnych i wypoczynkowa w porze zimowej
 rozwija się narciarstwo klasyczne I alpejskie
 Falun (międzynarodowe imprezy narciarskie, mistrzostwa świata w konkurencjach
klasychnych
g. Północna Szwecja
 Norrlandia
– surowy nieskażony krajobraz, białe noce, Lapończycy, hodowla reniferów oraz
wyroby z drewna, kości lub skóry
– doskonałe warunki narciarskie
– Lulea
 Jamtland
– rejon turystyki sportów zimowych, wodnych, rybołówstwa sportowego I jachting.
– osrodki sportów zimowych: Vanern, Vattern, Malaren, Hjalmaren
– osrodki sportów letnich: Vannesborg, Karlstad, Jonkoping, Motala, Orebro
SŁOWACJA
1. Informacje ogólne
 leży w centralnej części Europy
 graniczy z Polską, Ukrainą, Węgrami, Austrią oraz Czechami
 powierzchnia – 49 014 km 2
 liczba ludności – 5,4 mln ludności
 stolica – Bratysława
 język urzędowy – słowacki
 jednostka monetarna – korona słowacka
 ustrój polityczny – republika
 głowa państwa – prezydent Ivan Gasparovic
2.
Warunki rozwoju turystyki







3.
kraj górzysty
Zewnetrzne Karpaty Zachodnie – zbudowane z utworów fliszowych; pasma: Białych
Karpat, Jaworników, Orawskich Beskidów, Gór Czerchowskich i Niskich Beskidów
Centralne Karpaty Zachodnie – zbudowane ze skał krystalicznych oraz wapiennodolomitowych na obrzeżach; pasma: Małe Karpaty, Góry Strażowskie, Mała Fatra, Wielka
Fatra, Tatry, Niżne Tatry; doliny: Wagu, Hronu, Hornadu; kotliny: Spiska, Liptowska,
Turczańska, Zwoleńska
Wewnętrzne Karpaty Zachodnie – zróżnicowane pod względem geologicznym; pasma:
Rudawy Słowackie, Kras Słowacki, grupa Wyhorlatu
nizina Naddunajska – na pd Karpat, w dorzeczu Cisy
nizina Wschodniosłowacka – na pd Karpat, nad Hornadem
sieć rzeczna – kraj leży w dorzeczu Dunaju (172 km), jego dopływy to Wag, Morawa,
Hron,
Strefy turystyki
 rejon Karpacki
– Tatry Wysokie – od przełęczy „Liliowe‖ do przełęczy „Pod Kopą‖ ; krajobraz alpejski;
ośrodki: Szczyrbskie Jezioro (stacja sportów zimowych, odbywają sie tu międzynarodowe
zawody w sportach zimowych), Tatrzańska Łomnica ( stąd można dostać się kolejką na
szczyt Łomnicy i do Skalnego Jeziora); zespół Smokowców – Stary, Nowy, Górny, Dolny
(zespół uzdrowiskowo-wczasowy)
– Tatry Zachodnie – od Siwego Wierchu do Przełęczy „Liliowe‖; teren atrakcyjny dla
wędrówek narciarskich, atrakcyjne trasy zjazdowe
– Tatry Bielskie – oddzielone od Tatr Wysokich przełęczą „Pod Kopą‖; znajdują się tu
słynne Jaskinie Bielańskie; ośrodek narciarski Zdiar położony nie daleko granicy z Polską
na Łysej Polanie
– Niżne Tatry – doskonałe warunki do narciarstwa zjazdowego i turystyki górskiej; ciekawe
obiekty geologiczne (Jaskinia Demianowska – Lodowa i Swobody); ośrodki: Jasna pod
Chopokiem (z licznymi wyciągami, kolejkami, hotelami, trasami zjazdowymi), Liptowski
Mikulasz
– Wielka Fatra - ma łagodną rzeźbę, trawiaste grzbiety; teren turystyki górskiej, a
zwłaszcza narciarstwa; ośrodki: Turecka Dolina i Malino (najbardziej znane stacje sportów
zimowych)
– Mała Fatra
– Rudawy Słowackie – najciekawsze pasmo stanowią Góry Straceńskie zwane Słowackim
Rajem; jaskinie: Dobszyńska Jaskinia Lodowa, Jaskinia Domica
– karpackie uzdrowiska – Pieszczany (cieplice siarczanowe, w dolinie Wagu, Muzeum
balneologiczne), Trenczyńskie Cieplice (wody siarkowe), Turczańskie Cieplice (wody
siarczanowe), Vrbov (koło Kieżmaroku – mekka reumatyków, wody siarkowe), Bardejów
(wody alkailiczno-żelaziste i siarczane),
– Koszyce – położone nad Hornadem, centrum tzw. Górnych Węgier z zabytkową gotycką
katedrą
– Bystrzyca – dawne miasto górnicze, z zachowanym starym miastem, Muzeum
Słowackiego Powstania Narodowego
– Bratysława – stolica kraju od 1919r., Zamek Bratysławski nad Dunajem wielokrotnie
przebudowywany; stare miasto z gotycką katedrą św. Marcina, Stary Ratusz, Akademia
Istrapolitana, barokowe I klasycystyczne kamienice mieszczańskie, Uniwersytet
im.Komeńskiego
SZKOCJA
1. Informacje ogólne
 część Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytani i Irlandii północnej
 obejmuje północną część Wielkiej Brytanii oraz Hebrydy, Orkady, Szetlady
 powierzchnia – 78 782 km 2
 liczba ludności – ponad 5 mln ludności
 stolica – Edynburg
 język urzędowy – angielski, gaelicki
 jednostka monetarna – funt
 ustrój polityczny – monarchia konstytucyjna
 głowa państwa – Elżbieta II Windsor
2. Warunki rozwoju turystyki
 kraj wyżynno-górzysty
 na północy mamy Góry Kaledońskie i góry Grampian – góry są rozdzielone głębokim
obniżeniem Glen More, bezleśne masywy górskie,
 na południu Wyżyna Południowoszkocka
 w centrum niewielka Nizina Środkowoszkocka
 jeziora – Loch Lomond, Loch Ness, Loch Lochy,
 sieć rzeczna – Clyde, Tweed, Tay, Forth
3. Strefy turystyki
 Edynburg – stolica Szkocji, jedno z najpiękniejszych miast Wielkiej Brytanii; zamek,
pałace, kościoły, wzniesienie zwane Fotelem Króla Artura (wygasły wulkan), liczne
festiwale
 Glasgow – port i największe miasto w Szkocji; zabytki: Katedra św. Mungo, Muzeum
Transportu, George Square, Centrum Naukowe
 Aberdeen – miasto licznych i cennych zabytków architektury np. stare budynki
uniwersytetu, granitowa wczesnogarokowa katedra St. Machar, teatr, stacja kolejowa,
 jezioro Loch Ness – malownicze jezioro słynne z potwora zamieszkującego jego głębiny
zwanego „Nessie‖; miejscowości nad jeziorem: Inverness
BIAŁORUŚ
1. Informacje ogólne
 państwo w Europie Wschodniej, niezależne od 1991r.
 powierzchnia – 206,7 tys km2
 liczba ludności – 10,3 mln ludzi
 stolica – Mińsk
 język urzędowy – białoruski, rosyjski
 jednostka monetarna – rubel białoruski
 ustrój polityczny – republika
 głowa państwa – prezydent Aleksander Łukaszenka
2.
Warunki rozwoju turystyki
 kraj nizinny
 Nizina Wschodnioeuropejska – na zachodzie kraju o typowej rzeźbie polodowcowej
 Pojezierze Wileńskie
 Wyżyna Białoruska – obejmuje środkową część kraju
 Polesie – płaskie I zabagnione
3.
Strefy turystyczne





Mińsk – miasto o XI-to wiecznym rodowodzie, zniszczone zarówno w czasie wojen
napoleońskich, jak i w czasie II wojny światowej; odbudowany w stylu socrealistycznym
ma mało zabytków (ruiny zamku, katedra z XVIIw., barokowe klasztory, cerkiew
Pietropawłowska z XVIIw.)
Brześć – miasto leżące na granicy z Polską, pełniło rolę twierdzy nad Bugiem, znana jest z
zawartej tu w 1569r. unii brzeskiej; słynne z twierdzy brzeskiej – miejsce bohaterskiej
obrony Rosjan w 1941r. przed inwazją niemiecką
Grodno – położone nad Niemnem; pełniące od Xiw. role warowni na bursztynowym
szlaku; rezydencja książąt litewskich I polskich królów; zabytki: zamek królewski z 1398r.,
cerkiew św. Borysa I Gleba z XIIw., kościoły św. Zofii i Bernardynów, Franciszkanów i
Wizytek
Nowogródek - dawna stolica księstwa ruskiego i litewskiego; miejsce chrztu I koronacji
księcia litewskiego Mendoga; ruiny zamku z XIVw., kościół farny, klasztor Benedyktynek,
synagoga, pałac Radziwiłłów, dom-muzeum Adama Mickiewicza
Nieśwież – centrum ordynacji radziwiłłowskiej, znany z drukarni kalwińskiej; zachował
sięzamek radziwiłłowski z Xviw., później ufortyfikowany i otoczony parkiem
krajobrazowym, ratusz, hale targowe, klasztory Benedyktynek I Bernardynów, kolegium I
kościół Jezuitów z końca XVIw.
UKRAINA
1. Informacje ogólne
 państwo w Europie Wschodniej, niezależne od 1991r.
 graniczy z Rosją, Białorusią, Polską, Słowacją, Węgrami, Rumunią, Mołdawią
 powierzchnia – 603,0 tys km2
 liczba ludności – 46,7 mln osób
 stolica – Kijów
 język urzędowy – ukraiński
 jednostka monetarna – hrywna
 ustrój polityczny – republika
 głowa państwa – prezydent Wiktor A. Juszczenko
2. Warunki rozwoju turystyki
 kraj równinny urozmaicony przez niskie wzniesienia
 G. Krymskie – na południu półwyspu Krymskiego
 Karpaty Wschodnie – na południowym zachodzie
 Wyżyny: Wołyńska, Podolska, Naddnieprzańska położone w centralnej części kraju
 Niziny: Naddnieprzańskie I Czarnomorskie, Polesie Ukraińskie
3.
Strefy turystyki
 rejon Zachodni – obejmuje Polesie Wołyńskie, Wyżynę Podolską, Karpaty Wschodnie
– Karpaty – liczne uzdrowiska np. Truskawiec – uzdrowisko w Karpatach z licznymi
źródłami wód mineralnych (m.in. szczawy alkaliczno-ziemne) oraz złoża borowiny; sinie
zalesiony, porościnany dolinami rzek, łagodny klimat górski; najczęściej odwiedzane rupy
górskie: Gorgony, Czarnohora; ośrodki sportów zimowycz: Sławsko, Worochta;
–
–
–
–
–
–
–

–
–

–
–
–
–
Podole – kraina o gęstej sieci rzek, zwłaszcza lewostronnych dopływów Dniestru (Złota
Lipa, Strypa, Zbrucz);
Lwów – leży nad Pełtwią, bogate w zabytki architektury, zarówno świeckiej jak i
sakralnej, Uniwersytet Lwowski, liczne galerie, muzea, Cmentarz Łyczakowski gdzie
spoczywa wiele Polaków np. M.Konopnicka, G.Zapolska;
Kamieniec Podolski – duży zespół zabytków z potężną twierdzą, ratuszem, innymi
kościołami, nad malowniczym jarem Smotrycza, kamienny most z czasów rzymskicz
prowadzący do twierdzy jest na Liście Dziedzictwa Kultury i Natury UNESCO;
Żółkiew – okazała fara renesansow, ufundowana przez Stefana Żółkiewskiego, z dawnem
zamkiem królewskim, odrestaurowaną synagogą z czasów króla Jana III i pięknymi
cerkwiami;
Halicz – nad Dniestrem ruina zamku Kazimierza Wielkiego
Drohobycz – gotycka fara ufundowana przez Władysława Jagiełło, Bruno Schulz pisał tu
swoje „Sklepy cynamonowe‖
Kołomyja – huculskie muzeum etnograficzne
rejon naddnieprzański
ziemia leżąca na wschód od Podola, sięgająca na południu po Niz. Czarnomorską i
Mołdawską; osią tego obszaru jest Dniepr
Kijów – stolica Ukrainy, malowniczo położony, nad Dnieprem; szereg zabytków
arczitektury np. Sobór Sofijski, Złota Brama oraz sztuki np. mozaikowy wizerunek Matki
Boskiej – Orantki; Ławra Pieczierska – zespół zabytkowy klasztoru z poł. XI z ruinami
Soboru Uspieńskiego
rejon południowy
obejmuje rejon wybrzeża Morza Czarnego; rozwój funkcji wypoczynkowo-kąpieliskowej,
walory krajoznawcze; wybrzeże jest na ogół płaskie z limanami u ujścia Dniepru, Tyligutu,
Bohu, Dniestru
Półwysep krymski połączony z kontynentem wąskim przesmykiem kołoo miejscowości
Perekop; w południowei części ciągną sięgóry Krymskie opadające ku morzu, w
zachodniej części brzegi są płaskie I towarzyszą im liczne słone jeziora
kąpieliska: Jałta, Ałuszta, Liwadia, Gurzuf
Odessa – port i uzdrowisko z schodami potiomkinowskimi
IRLANDIA
1. Informacje ogólne
 państwo w Europie Zachodniej
 graniczy z Irlandią Północną
 powierzchnia – ponad 70 tys km2
 liczba ludności – 3,6 mln osób
 stolica – Dublin
 język urzędowy – irlandzki, angielski
 jednostka monetarna – EURO
 ustrój polityczny – republika
 głowa państwa – prezydent Mary McAleese
2. Warunki rozwoju turystyki
 środkową część kraju zajmuje nizina ze wszystkich stron otoczona niewysokimi górami
 wybrzeże zachodnie i południowo-zachodnie jest dobrze rozwinięte
 na wschodzie linia brzegowa jest bardzo wyrównana
3.
Strefy turystyczne
 wybrzeże morskie stwarza odpowiednie warunki rozwoju letniej rekreacji, sportów
wodnych, a miejscami także rybołówstwa
 ośrodki wypoczynkowe: Dundalk, Bray, Wicklow, Arklow, Kinsale
 w rejonach górskich są dogodne warunki do rozwoju turystyki górskiej; ośrodki: Wicklow,
Wexford, Cork, Kerry


liczne jeziora, rzeki i kanały służą rozwojowi sportów wodnych (jachtingu, surfingu,
narciarstwa wodnego);
Dublin – stolica Irlandii, uważana za jedno z piękniejszych miast Europy; zabytki: Zamek
Dubliński, kościół Chrystusowy, Kolegium Świętej Trójcy, Galeria Narodowa
RUMUNIA
1. Informacje ogólne
 państwo w południowo – wschodniej Europie
 graniczy z Węgrami, Serbią, Bułgarią, Ukrainą, Mołdawią
 powierzchnia – 237,2 km2
 liczba ludności – 22,6 mln osób
 stolica – Bukareszt
 język urzędowy – rumuński
 jednostka monetarna – lej
 ustrój polityczny – republika
 głowa państwa – prezydent Traian Basescu
2. Warunki rozwoju turystyki
 obszary górskie zajmują 30% powierzchni państwa, pagórkowate I płaskie wyżyny
przylegające do łańcuchów górskich stanowią 37%, a niziny reszte terytorium
 Karpaty Rumuńskie ciągną się przez cały karaj I kończą sięŻelazną Bramą nad Dunajem
 Karpaty Południowe są oddzielone od Wschodnich przełęczą Predeal
 Wielka Nizina Węgierska ciągnie sięwzdłuż granicy zachodniej
 Nizina Wołoska ciągnie sięna poludnie od Karpat aż po Dunaj
 Wyżyna Mołdawska leży na wschód od łuku Karpackiego
3.
Strefy turystyczne
 rejon czarnomorski – dł. linni brzegowej wynosi około 250 km., lecz tyko 80km wybrzeża
posiada warunki do rozwoju turystyki
– Konstanca – największy port morski powstały na miejscu dawnej kolonii greckiej o nazwie
Tomis; kąpieliska nadmorskie wokól Konstancy: Mamaia, Eforie, Venus, Jupiter, Neptun,
Mangalia; sezon kapielowy trwa os maja do października
– wybrzeże dysponuje licznymi źródłami mineralnymi
 Karpaty
– Watra-Dornei – kurort balneo-klimatyczny położony na wysokości 850m n.p.m.
– Poiana-Brasov – kurort, który w sezonie zimowym zamienia się w stacje sportów
zimowych; położony w malowniczej kotlinie na wysokosci 1020m. n.p.m.
– Baile Herkulane – karpackie uzdrowisko znane już z czasów rzymskich, z gorącymi
wodami siarczanowymi
 delta Dunaju – atrakcyjność swą zawdzięcza dziewiczej przyrodzie i unikalnemu
charakterowi; obszar o powierzchni 430 tys ha, z którego zaledwie 15% nadaje sie do
użytkowania rolniczego; reszte obszaru tworzy sieć kanałów, gąszcz trzcin i bagna;
wymarzony teren polowań na ptactwo wodne i błotne oraz raj dla wędkarzy
– Tulcea – punkt wypadkowy wędrówek wodnych po delcie Dunaju
 Bukareszt – stolica kraju; szerokie ulice, bulwary, obszerne parki I placce, nowoczesne
budowle i spokojne tafle otaczających je jezior; cenne zabytki architektury łączące cechy
sztuki bizantyjskiej, orientalnej I zachodnioeuropejskiej
 Cluj ( Kluż) – ważne centrum przemysłowe I kulturalne; najciekawsze obiekty: Muzeum
Etnograficzne Transylwanii, kosciół św. Michała, Ogród Botaniczny
 Sibidu – powstałe w połowie XIIw. na Wyż. Siedmiogrodzkiej z zachowaną zabytkową
zabudową, fragmentami murów obronnych I zamkiem Bruckental z XVIIw.
FINLANDIA
1. Informacje ogólne
 leży na północy Europy nad Morzem Bałtyckim
 graniczy z Szwecją, Norwegią i Rosją
 powierzchnia – 338 km2
 liczba ludności – około 5 mln osób
 stolica – Helsinki
 język urzędowy – fiński, szwedzki,
 jednostka monetlarna – euro
 ustrój polityczny – republika
 głowa państwa – prezydent Tarja Halonen
2. Warunki rozwoju turystyki
 kraj nizinny – niziny wystepuja na południu kraju i wzdłuż wybrzeża Zatoki Botnickiej
 środkowa część kraju ma charakter polodowcowy, dominują pagórki moren czołowych
pokryte lasem z licznymi jeziorami
 Wyżyna Lapońska – północny I wschodni obszar kraju
 Góry Skandynawskie – na północy Finlandii
 liczne jeziora – około 66 tys.; największe: Saimaa (pd), Inari (pn)
 sieć rzeczna – obfita; rzeki krótkie; często występują wodospady;
 lasy – zajmują 70% powierzchni kraju; dominują borealne lasy szpilkowe
3. Strefy turystyki
 Helsinki
–
miasto położone na półwyspie wrzynającym się w wody Bałtyku,
–
Katedra i Plac Senatu
–
Suomenlinna (twierdza wybudowana w 1748r., teraz znajdują sięw niej muzea)
–
Teatr Narodowy
–
Bibloteka Narodowa
– pałac wybudowany na przedmieściach w 1550r.

–
–
Pojezierze Fińskie
rekreacja letnia i sportów wodnych
osrodki: Aulanko, Tampere, Lahti, Varkans, Pinkaharju
NORWEGIA
52. PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY POLSKI
Od 1 stycznia 1999r. obowiązuje trzystopniowy podział administracyjny kraju na województwa, powiaty i
gminy.
WOJEWÓDZTWA
 województwo – regionalna wspólnota samorządowa,
– największa jednostka podziału administracyjnego kraju

wojewoda – przedstawiciel Rady Ministrów w województwie
– pełni role organu nadzorującego jednostki samorządu terytorialnego

marszałek województwa – najważniejszy przedstawiciel samorządu województwa
– wybierany przez sejmik województwa
– organizuje prace i kieruje bieżącymi sprawami województwa
oraz reprezentuje je na zewnątrz
liczba województw – 16
największe województwa – mazowieckie, wielkopolskie, lubelskie
najmniejsze województwa – opolskie, świętokrzyskie, śląskie
najbardziej zaludnione – mazowieckie, śląskie, wielkopolskie
najmniej zaludnione – lubuskie, opolskie, podlaskie





1
2
3
województwo
Zachodniopomorskie
Pomorskie
Warmińsko-mazurskie
stolica
Szczecin
Gdańsk
Olsztyn
Powierzchnia (km2)
22 896
18 293
24 191
ludność (2006)
1 693 700
2 192 000
1 428 600
Białystok
20 180
Warszawa
35 579
Bydgoszcz / Toruń(1)
17 969
Poznań
29 826
Gorzów Wielkopolski /
Lubuskie
13 984
Zielona Góra(2)
Łódźkie
Łódź
18 219
Świętokrzyskie
Kielce
11 627
Lubelskie
Lublin
25 155
Podkarpackie
Rzeszów
17 844
Małopolskie
Kraków
15 108
Śląskie
Katowice
12 294
Opolskie
Opole
9 412
Dolnośląskie
Wrocław
19 948
(1)
Siedzibą wojewody jest Bydgoszcz, a sejmiku Toruń
(2)
Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski,a sejmiku Zielona Góra
4
5
6
7
Podlaskie
Mazowieckie
Kujawsko-pomorskie
Wielkopolskie
8
9
10
11
12
13
14
15
16
II.
III.
1 198 879
5 160 800
2 067 500
3 373 500
1 009 000
2 574 280
1 283 500
2 177 800
2 097 875
3 266 200
4 681 700
1 046 200
2 886 700
POWIATY
 powiat –
lokalna
wspólnota
samorządowa
znajdująca
się na
podległym
mu
terytorium, które posiada osobowość prawną oraz jest zasadniczą
jednostką podziału administracyjnego
– prawa powiatu przysługują miastom powyżej 100 000 mieszkańców oraz miasta,
które przestały być siedzibami województw
– organami wykonawczymi powiatu są zarząd i rada powiatu

starosta – pełni najwyższą funkcje w samorządzie powiatowym
– wybierany przez rade powiatu
– kieruje pracami i reprezentuje powiat na zewnątrz

prezydent miasta – pełni rolę organu wykonawczego w miastach powyżej 100 000
mieszkańców
– stoi na czele zarządu miejskiego

liczba powiatów – 379 w tym:
 powiatów ziemskich – 314
 miast na prawach powiatów – 65
GMINA
 gmina – najmniejsza posiadająca osobowość prawną jednostka podziału
administracyjnego
– wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność
– organem wykonawczym gminy są rada gminy orza wójt (burmistrz lub prezydent
miasta)

burmistrz – pełni rolę organu wykonawczego w gminie miejskiej, w której siedziba
władz znajduje się w mieście położonym na terytorium gminy

wójt – pełni role organu wykonawczego gminy wiejskiej

liczba gmin – 2 478
53. OPIEKA KONSULARNA
Konsulat udziela obywatelom polski pomocy w nagłych przypadkach,jak:
 utrata dokumentów i pieniędzy
 zatrzymanie i aresztowanie przez policje
 zgon osobywatela polskiego na terenie obcego kraju
 i inne
Działania konsula nie mogą naruszać przepisów i zwyczajów obowiązujących na terenie obcego kraju.
Konsul nie może zapewnić obywatelą polskim lepszego traktowania, niż wynika to z obowiązujących
przepisów i procedur stosowanych przez miejscowe władze wobec własnych obywateli oraz obywateli
innych krajow.
UTRATA DOKUMENTÓW
W razie utraty paszportu lub dowodu osobistego (zgubienie, kradzież) Konsul może po sprawdzeniu
tożsamości wystawić paszport tymczasowy na powrót do Polski. Konsul nie pośredniczy w wydawaniu
duplikatów dowodów osobistych, praw jazdy oraz dowodów rejestracyjnych.
UTRATA ŚRODKÓW FINANSOWYCH
W razie utraty pieniedzy konsul może:



pośredniczyć w skontaktowaniu się z rodziną lub przyjaciółmi w Polsce,
w uzasadnionych przypadkach, jeśli nie ma innych możliwości przekazania pieniędzy, wypłaci
poszkodowanemu kwotę, po wpłaceniu przez krewnych lub przyjaciół jej równowartości na konto
Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie,
w szczególnych wypadkach można udzielić pomocy finansowejna kwotę potrzebną na powrót do
Polski, o ile turysta zobowiązuje się do jej zwrotu.
Należy pamietać, że przekazywanie pieniędzy przez polską placówkę ogranicza się do wyjątkowych
sytuacji. Istnieje możliwośc szybkiego transferu pieniędzy z Polski drogą bankową, lub poprzez firmy
świadczące usługi przekazu pieniędzy za granicę (Western Union, MoneyGram, itp.). W wielu
przypadkach osoby w karju moga wykupić bilet na odległość – za pomoca internetu, lub w siedzibie
przewoźnika w Polsce. Konsulat zaleca uzyskanie stosownych informacji przed wyjazdem z Polski.
ZATRZYMANIA I ARESZTOWANIA
W razie zatrzymania lub aresztowania turysta ma prawo prosić o kontakt z Konsulem, który zadba o to, by
traktowano go nie gorzej niż obywateli państwa, w którym przebywa. Państwa często mają podpisaną
konwencję konsularną, która zobowiuązuje do powiadomienia właściwego miejscowego Konsulatu
Polskiego o każdym przypadku zatrzymania polskiego obywatela.
Dodatkowo w przypadku aresztowania konsul może:

powiadomić o aresztowaniu rodzinę,



wystąpić do władz miejscowych I uzyskać informacje o przyczynach zatrzymania, czasie trwania
procedury sądowej, a także o ewentualnych możliwościach zwolnienia, dostarczyć aresztowanemu
listę adwokatów (wyboru jednak musi dokonać sam zatrzymany),
odwiedzać go w więzieniu lub w inny sposób utrzymywać z nim kontakt,
pomoc rodzinie w uzyskaniu zezwolenia na widzenie lub rozmowę telefoniczną.
W niektórych krajach (np. Włochy) osobą przebywających w areszcie i zakładach karnych przysługuje
prawo wysyłania i otrzymywania korespondencji oraz kontaktu telefonicznego z rodziną. Koszty wysłki
listów oraz rozmów telefonicznych pokrywa osoba osadzona.
Jeśli postępowanie wobec osoby
zatrzymanej nie zostało jeszcze zakończone wyrokiem, na prowadzenie korespondencji I rozmowy
telefonicznej wymagana jest zgoda prokuratora.
Obywatele polscy, wobec ktorych toczy się postępowanie karne mają prawo do opieki adwokackiej z
urzędu. Opieka z urzędu jest odpłatna. Osoby uzyskujące dochody roczne nieprzekraczające 9600 EURO,
mogą zwrócić się do prowadzącego postepowanie sądu o opiekę adwokacką na koszt państwa włoskiego.
Konsulat legalizuje dokumenty I wydaje zaświadczenia potwierdzające wysokość dochodów uzyskiwanych
w karaju.
ZGON
W razie śmierci obywatela polskiego za granicą konsul służy pomocą przy załatwianiu formalnosci na
miejscu orzez zawiadamia za pośrednictwem Urzędu Wojewódzkiego bliskich w Polsce. Jeśli zmarły ma
zostać pochowany w Polsce, Konsul wydaje zezwolenie na przewóz zwłok (prochów) do kraju oraz
opieczętowuje trumnę (urnę) przed opuszczeniem terenu obcego państwa. Przewóz zwłok do Polski
wymaga zaangażowania koncesjonowanej firmy zajmującej się międzynarodowym transportem zmarłych
np. firma Bongo. Przewozu urny zawierającej spopielone szczątki zmarłego może dokonać każda osoba,
także publicznymi środkami transportu. Wszystkie koszty związane z przewozem zwłok (prochów) do
kraju ponosi osoba decydująca o pochówku w kraju. Konsul nie ma możliwości pokrycia lub zaliczkowego
opłacenia kosztów transportu zwłok.
JAKICH DZIAŁAŃ KONSUL NIE MOŻNA PODJĄĆ?




Prowadzić spraw obywateli polskich w charakterze adwokata oraz angażować za niego
prawników (może natomiast dostarczyć mu liste adwokatów cieszących się zaufaniem urzędu
konsularnego),
Płacić za niego grzywien, mandatów, długów oraz kosztów sądowych
Świadczyć usług, które wykonują biura turystyczne, linie lotnicze, banki oraz towarzystwa
ubezpieczeniowe,
Załatwiać zakwaterowania lub zezwolenia na pracę.
54. SZLAK PIASTOWSKI
W samym sercu Polski położony jest unikatowy szlak- nazywany Szlakiem Piastowskim.
O jego niepowtarzalności świadczą zabytki kultury materialnej nagromadzone wzdłuż jego przebiegu.
Zabytki od powstania polskiej państwowości, aż po czasy współczesne.
Szlak przebiega przez dwie historyczne dzielnice Polski: Wielkopolskę i Kujawy Geneza jego sięga czasów
przed powstaniem polskiej państwowości i powstała od imienia protoplasty pierwszej polskiej dynastii
Piasta Kołodzieja, nazywanego Piastunem- nauczycielem. Mieszkał w okolicach dzisiejszej Kruszwicy i po
usunięciu z tronu książęcego okrutnego księcia Popiela, zwanego Chwaściskiem, został wybrany księciem.
Jego następcy tworzyli zręby polskiej państwowości. Ziemie leżące w obrębie Szlaku Piastowskiego były
kolebką nowopowstającego państwa. To prawdopodobnie na Wyspie Ostrów Lednicki Książe Mieszko I
przyjmuje chrzest, wprowadzając Polskę w orbitę wpływów kultury chrześcijańskiej.
Szlak rozpoczyna się w Poznaniu i dalej biegnie na północ przez Pobiedziska, Moraczewo, Ostrów
Lednicki, Gniezno, Trzemeszno, Mogilno, Strzelno, Kruszwicę, Inowrocław, Kościelec Kujawski, Pakość,
Barcin, Lubostroń, Żnin, Wenecję, Biskupin, Gąsawę, Marcinkowo Górne, Rogowo, do Gniezna. Wzdłuż
głównej osi szlaku skupione są inne bardzo ciekawe, historycznie i krajobrazowo miejscowości: Uzarzewo,
Wierzenica, Tuczno, Wronczyn, Pomarzanowice, Imielenko, Imielno, Imiołki, Łubowo, Czerniejewo,
Giecz, Miłosław, Września, Grzybowo, Witkowo, Skorzęcin, Powidz, Małachowo, Kołaczkowo,
Arcugowo, Niechanowo, Jankowo Dolne, Duszno, z najwyższym wzniesieniem / Wałem Wydartowskim/ ,
Wylatowo, Kwieciszewo, Sławsk Wielki, Kobylniki, Szarlej, Łojewo, Szymborze, Tupadła i Markowice
oraz Waplewo, Piechcin i miejscowością Żnin Góra, Ryszewo, Gościeszyn, Kruchowo, Przyjma I i II,
Niestronno, Bełki i Wieniec, Rzym, Łopienno, Mielno, Kłecko, Kiszkowo i Dąbrówka Kość.
Na szlaku usytuowane są trzy obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO, są
to: ruiny budowli na wyspie Ostrów Lednicki, Katedra w Gnieżnie / Matka Polskich Katedr/ i osada
obronna ludów kultury łużyckiej / typu bagiennego/ sprzed 2744 lat, w Biskupinie.
Te wymienione obiekty oraz zabytki z okresu romanizmu, takie jak: XII wieczne spiżowe Drzwi
Gnieźnieńskie- z 18 scenami z życia św. Wojciecha, Bazylika w Trzemesznie, kościół poklasztorny, z
podziemnymi kryptami w Mogilnie, słynne strzeleńskie kolumny, z rzeźbą figuralną, zachowana w
doskonałym stanie Bazylika w Kruszwicy, kościół NMP, na Białej Górze w Inowrocławiu, oraz najstarszy
w Polsce, wiejski kościół kamienny w Kościelcu Kuj. nadają tej ziemi niepowtarzalny wymiar historyczny.
Bogactwem tej krainy, po za wymiarem historycznym jest przeogromne bogactwo krajobrazu i
niespotykanych gdzie indziej atrakcji przyrodniczych.
Szlak Piastowski przebiega przez 2 pojezierza: poznańskie i gnieźnieńskie, z ponad tysiącem jezior,
głównie rynnowych- polodowcowych. Największe jezioro Pojezierza Gnieźnieńskiego, to jezioro Gopło w
Kruszwicy / w średniowieczu nazywane Morzem Polaków/. Duża ilość akwenów wodnych umożliwia
uprawianie sportów wodnych, rekreacji i wypoczynku. Zagospodarowane brzegi jezior pozwalają na
wypoczynek po całodziennym obcowaniu z historią i bezcennymi zabytkami. Godne polecenia to
miejscowości wypoczynkowe, takie jak: Powidz, Skorzęcin, Przyjezierze, Kruszwica i szereg innych.
Położone na trasie szlaku Parki Krajobrazowe, z unikatowym bogactwem flory i fauny, stwarzają
dodatkową zachęte do odwiedzenia tych stron. Parki Krajobrazowe to: Puszcza Zielonka, Park
Krajobrazowy Promno, Lednicki Park Krajobrazowy, Powidzki Park Krajobrazowy i Nadgoplański Park
Krajobrazowy.
Zwiedzać Szlak Piastowski można na różne sposoby i w różnym wieku. Dla młodzieży szkół
podstawowych celową wydaje się wizyta w " skansenie miniatur", pod Pobiedziskami, gdzie wstępnie
zapoznają się z atrakcjami szlaku: budownictwem sakralnym, świeckim i innymi ciekawostkami tego
jedynego w swoim rodzaju szlaku. To co niewątpliwie zainteresuje miłośników historii, architektury,
archeologii, etnografii, ale i czystego powietrza i niczym nie zmąconej ciszy są również dodatkowe
atrakcje, stworzone przez naturę i człowieka.
Do tych atrakcji należą zapewne: pojawiające się co roku na jednym z pól w Wylatowie piktogramy / do
dzisiaj nie wyjaśnione źródło ich powstania/, znajdujący się w tej miejscowości jedyny w Wielkopolsce
drewniany kościół trójnawowy / spotyka się powszechnie w okolicach Tomaszowa Lub/ , budowany z
oporami punkt widokowy w Dusznie, z którego już dzisiaj można podziwiać panoramę Gniezna, Mogilna,
Inowrocławia, Kruszwicy i kopuły Bazyliki w Licheniu, najdłuższa w Polsce kolej linowa transportująca
rudę wapnia , na trasie Pakość- Strzelno . Udając się w okolice Wągrowca, przemierzając Szlak Cysterski
obejrzyjmy jedyne w Polsce zjawisko skrzyżowania rzek / Wełny i Nielby/, do niedawna określane
zjawiskiem bifurkacji.
Bogata sieć szlaków turystycznych pieszych i rowerowych przybliży to nieopisane bogactwo i pobudzi
konieczność częstego przyjazdu w to urokliwe miejsce.
55. kradzież bagażu
1.
w hotelu
Jeżeli doszło do kradzieży w hotelu, to w pierwszej kolejności należy powiadomić o tym fakcie
pracownika recepcji, który najczęściej zgłasza to na policje. Gdy turysta miał ubezpieczony bagaż od
kradzieży, należy również poinformować towarzystwo ubezpieczeniowe.
W takich sytuacjach zastosowanie ma „Konwencja o odpowiedzialności osób utrzymujących hotele za
rzeczy wniesione przez gości hotelowych‖. W mysl jej hotel ponosi odpowiedzialność za uszkodzenia,
zniszczenie lub utratę rzeczy wniesionych do hotelu przez gościa hotelowego, który zatrzymuje się w
hotelu I dysponuje w nim pomieszczeniem. Jednakże hotel nie jest opowiedzialny za uszkodzenia,
zniszczenia lub utrate rzeczy spowodowane
 przez gościa hotelowego lub osoby, które mu towarzyszyły, były u niego zatrudnione lub go
odwiedzały
 wskutek siły wyższej

2.
ze względu na właściwości rzeczy
w autokarze
Po stwierdzeniu zaginięcia bagażu w autokarze spisywany jest protokół u kierowcy. Odpowiedzialność
za zaistniałą sytuacje ponosi przewoźnik
56. MARKETING MIX 4P
„Marketing mix - kompozycja marketingowa. Są to zmienne elementy marketingu, ujęte w formie planu
marketingu, które firma może świadomie i umiejętnie wykorzystywać dla zwiększenia popytu na swój
produkt. Podstawowe elementy marketingu mix to: produkt, cena, promocja i dystrybucja (product, price,
promotion, place), stąd inna nazwa dla marketingu mix – formuła 4P.
Na produkt składa się całokształt spraw związanych z jego planowaniem i rozwojem, standaryzowaniem
oraz ustalaniem asortymentu. W problematyce produktu mieści się m.in. znak fabryczny, jakość,
gwarancje, zwrot produktu, opakowanie, cechy produktu, marka produktu.
Zazwyczaj kluczowa rolę w marketingu odgrywa cena. Musi być ona dostatecznie atrakcyjna dla odbiorcy,
aby się zdecydował na kupienie towaru, czy usługi. Istota podejścia marketingowego polega tu na tym, że
w określaniu wielkości ceny punkt wyjścia stanowią nie koszty wytworzenia, lecz możliwości nabywcze
danej grupy ludności.
Poprzez dystrybucję rozumie się wszystkie czynności związane z przesuwaniem produktu od producenta
do konsumenta lub finalnego odbiorcy. Czynnościami takimi mogą być np.: transport, magazynowanie,
konserwacja oraz sprzedaż. Drugą stroną tej działalności są zagadnienia związane z określeniem liczby
ogniw pośredniczących, co może mieć decydujące znaczenie dla sprawności całego systemu dystrybucji.
Promocja oznacza wszelkie sposoby komunikowania się z odbiorcami. Za jej pomocą rozwiązuje się
sprawy dotarcia z informacją o produkcie do grupy potencjalnych odbiorców oraz nakłonienie ich do
zakupu towarów.
Zwolennicy zwiększenia liczby elementów marketingu mix dodają najczęściej opakowanie dla produktów
materialnych oraz ludzi i obsługę klienta dla produktów usługowych
58. Kanały dystrybucji produktu turystycznego
Możemy wyróżnić następujące kanały dystrybucji:
1.
2.
3.
4.
5.
1.
bezpośrednia sprzedaż produktu turystycznego turyście
sprzedaż produktu poprzez własne punkty sprzedaży
sprzedaż produktu poprzez agencje turystyczną
sprzedaż przez turoperatora bezpośrednio turyście – jego własny punkt sprzedaży detalicznej
sprzedaż produktu turystycznego przez turoperatora poprzez agencje turystyczną
59. Zespoły Pałacowe
Zamek Leszczyńskich – Baranów Sandomierski
W malowniczej Kotlinie Sandomierskiej, w widłach Wisły i Sanu leży mały Wawel. Tak przyjęło się
mówić o perle Baranowa Sandomierskiego - pochodzącym z późnego renesansu wybitnym dziele
polskiej architektury.
Zamek należał kolejno do rodów Leszczyńskich, Wiśniowieckich, Lubomirskich. Dziś w murach
zamku wprawne oko dostrzeże wpływy srogiego ducha czasu. Pożary z XIX wieku oraz II wojna
światowa strawiły bogate wnętrza. Dzięki usilnym staraniom udało się odrestaurować zamek. Z jednej
strony urzekają przepiękne fasady, z drugiej strony widać gdzieniegdzie piętno dawnych, trudnych
czasów. Dzięki temu zamek ma w sobie pierwiastek boski - magię, która sprawia, że zapragniemy do
niego kiedyś powrócić.
Zamek ma regularną budowę. Założony jest na planie prostokąta o stosunku boków 1:2, w narożach
zanjdują sięcylindryczne baszty, a w środku wieża z wejściem na śliczny dziedziniec. Zaskakujące że
dziedziniec położony jest na wysokości piętra – wchodzi się na niego po schodach. Tłumaczone to jest
częstym wylewanie Wisły, woda docierała pod zamek, jednak nie zalewała dziedzińca. Z trzech stron
otaczają go dwukondygnacyjne skrzydła mieszkalne. Na dwuch z nich są arkadowe krużganki, których
kolumny ozdobiono maszkaronami czyli twarzami ludzko-zwierzęcymi. Od strony wejścia znajduje się
loggia z prowadzącymi na piętro paradnymi schodami, powyżej widać dekoracyjny grzebień attyki. W
pomieszczeniach zamku urządzono Muzeum Wnętrz. Zgromadzono w nim m.in.: obrazy, meble,
militaria, gobeliny. Przy zamku na miejscu dawnych stajen po wojnie wzniesiono budynki, które służą
jako hotel
Obronę zamkowi zapewniały otaczające go potężne umocnienia basionowe, prawdopodobnie jednak
nigdy nie dokończone. Do dziś praktycznie nic po nich nie pozostało. Sama rezydencja broniona była
przez dolne strzelnice w przyziemniu poniżej dziedzińca.
Zamek w Baranowie wykorzystano przy kręceniu znanego serialu „Czarne Chmury‖ . Był tam siedzibą
chetmana Jana Sobieskiego. To ze schodów na baranowskim dziedzińcu w pamiętnej scenie zbiegła
Anna do pułkownika Dowgirda.
2.
Zespół pałacowy Branickich – Białystok
Najcenniejszym zabytkiem Białegostoku jest niewątpliwie XVIII-wieczny Pałac Branickich, dzieło
wybitnych architektów doby baroku, działających na ziemiach polskich. Jego obecny kształt pochodzi z
czasów Jana Klemensa Branickiego i odzwierciedla ambicje królewskie hetmana. Zbudował on
rezydencję, która jako jedna z nielicznych spełniała wymagania etykiety przyjmowania koronowanych
głów. Nawiązywała swoim przepychem do barokowych pałaców królów francuskich, stąd jego nazwy:
„Wersal Polski‖, „Wersal Podlaski‖, „Wersal Północy‖. Dzisiaj jest siedzibą Akademii Medycznej.
Na teren kompleksu pałacowego prowadzi brama wjazdowa, zwana od rodowego herbu rodziny
Branickich „Gryfem‖. Zbudował ją w latach 1755-1758 Jan Henryk Klemm. Wieńczy ją wieża
zegarowa, u której podstawy umieszczone są w narożach rzeźby czterech Geniuszy.
Wśród pomieszczeń pałacowych były tak wykwintne apartamenty, że mogły gościć królów. Pałac
odwiedził August II Mocny, August III Sas, Stanisław August Poniatowski, Ludwik XVIII, nim został
królem, car Paweł I i cesarz Józef II.
Na osi Pałacu, za mostem, na krańcu ogrodu dolnego zbudowano budynek teatralny. Postawiono go w
1748 roku, a więc 17 lat przed założeniem Teatru Narodowego w Warszawie, uważanego za pierwszą
stałą scenę na ziemiach polskich. W teatralnej bibliotece znajdowały się zapisy 19 oper, 41 baletów i
122 dramatów. Teatr miał własną orkiestrę, balet, a w przedstawieniach operowych występowały
największe ówczesne sławy sprowadzane z Rzymu, Wenecji i Wiednia.
O ile obecny wygląd zewnętrzny pałacu nie odbiega zbytnio od tego, jaki miał on w XVIII wieku, to
jego pomieszczeniom daleko do komnat, w których mieszkali Braniccy. Wyjątek stanowią jedynie
westybul, pokój chiński, kaplica i w pewnym stopniu Wielka Aula utworzona z dawnej sali balowej i
jadalni. Również pałacowy ogród, o znacznie ograniczonej powierzchni, pozbawiony rzeźb i większości
ogrodowych budowli, niezbyt przypomina otoczenie rezydencji „najrządniejszego w Polszcze
magnata‖. Można jednak znaleźć w nim wiele śladów pierwotnej, oryginalnej kompozycji, dzięki
czemu uważany jest za najlepiej w Polsce zachowany ogród barokowy. Od 1997 roku na terenie
kompleksu prowadzone są prace, których celem jest przywrócenie ogrodowi Branickich dawnej
świetności.
Tuż przy bramie prowadzącej do Pałacu, na początku ulicy Kilińskiego znajduje się Pałacyk Gościnny,
wzniesiony przez Branickich dla takich hetmańskich gości, dla których zabrakłoby miejsca w
pałacowych oficynach, a ich pozycja nie pozwalałaby im na zatrzymanie się w którymś z zajazdów
znajdujących się w mieście. Jednak jest to tylko jedna z interpretacji przeznaczenia budynku. Można też
przypuszczać, że miał to być, modny w owym czasie maison de plaisance, do którego zwykły uciekać
damy przed obowiązkami życia dworskiego. Niewykluczone, że Pałacyk zapragnęła mieć dla siebie
Izabela z Poniatowskich Branicka.
Budowę rozpoczęto przed 1770 rokiem przy drodze wiodącej z miejskiego rynku do hetmańskiej
rezydencji, w pobliżu dwóch stawów bezpośrednio sąsiadujących z Pałacem Branickich.
Pałacyk Gościnny był ostatnim wzniesionym przez Branickiego obiektem w rezydencji białostockiej.
Być może potem korzystał z budowli koniuszy Branickich, pułkownik Andrzej Węgierski, bowiem do
Pałacyku przylgnęła nazwa „Dom Koniuszego‖. Są to jednak tylko przypuszczenia.
W roku śmierci Branickiego (1771 r.) zakończone zostały prace przy elewacjach budynku. Nigdy nie
zrealizowano projektów wnętrz.
Po 1838 roku budynek, podobnie jak cały zespół pałacowy, był własnością Instytutu Panien
Szlacheckich. Przed II wojną światową w „Domku Koniuszego‖ znajdowała się kawiarnia, sklep
cukierniczy i restauracja Savoy. W 1941 roku usadowiły się w nim władze okupacyjne, a w 1944 roku
został zburzony podczas bombardowania znajdującego się po sąsiedzku hotelu Ritz. W 1947 roku
rozpoczęto trwającą 5 lat odbudowę. Obecnie mieści się w nim Pałac Ślubów.
Przy drugim końcu króciutkiej ulicy Kilińskiego, na rogu z ulicą Kościelną stoi klasycystyczny
budynek loży masońskiej, zbudowany w latach 1803-1806 w miejscu danej wozowni Branickich z 1771
roku. Dzisiaj mieści się w nim Książnica Podlaska, czyli Wojewódzka Biblioteka Publiczna im.
Łukasza Górnickiego.
Tuż za ulicą Kościelną wznosi się zespół katedralny, składający się z neogotyckiej katedry, barokowej
plebanii i starego kościoła farnego. W tym ostatnim znajdują się sarkofagi kryjące serca Stefana
Mikołaja Branickiego i jego matki Katarzyny Aleksandry z Czarnieckich Branickiej, nagrobek serca
Jana Klemensa Branickiego (marmurowe mauzoleum) i haftowane epitafium Izabeli Branickiej
wykonane w 1825 r. Ona sama spoczywa w krypcie w podziemiach kościoła.
Następny z kolei budynek, to ufundowany przez hetmana Branickiego przytułek, zwany też szpitalem.
W późniejszym okresie pełnił różne funkcje. Tuż po zakończeniu II wojny światowej był pierwszym
teatrem w Białymstoku, w którym grali najlepsi polscy aktorzy. Dzisiaj mieści się w nim kino „Ton‖.
Jest to budynek barokowy z arkadowym podcieniem. W tympanonie zwieńczonym wazonem znajduje
się kartusz z herbem miasta.
Po drugiej stronie Rynku, który w tym miejscu przypomina już ulicę znajduje się jeszcze jeden
zabytkowy budynek fundacji hetmana. Postawiono go w latach 1768-1769 dla Sióstr Miłosierdzia p.w.
św. Wincentego à Paulo, zwanych szarytkami. Wyróżniają go dwa portyki kolumnowe z łukowatymi
frontonami. Oprócz klasztoru mieścił się w nim szpital prowadzony przez zakonnice. Szpital dawno już
zlikwidowano, a w 1923 roku jego miejsce zajęła ochronka dla dzieci nazwana „Domem św. Marcina‖.
Obecnie jest tu przedszkole o tej samej nazwie, prowadzone również przez siostry zakonne.
Z kinem „Ton‖ sąsiadują dwa budynki z czasów hetmana Branickiego, przedzielone modernistycznym
domem towarowym z lat międzywojennych. Pierwszy z nich to barokowo-klasycystyczna dawna
zbrojownia hetmańska, tzw. cekhauz. Nadano mu kształt typowego dla XVIII wieku dworku
szlacheckiego, chociaż przeznaczony był – wbrew nazwie –do przechowywania sprzętu strażackiego.
Potem pełnił rolę odwachu, a w latach międzywojennych – posterunku policji. Teraz zajmuje go
Wojewódzkie Archiwum Państwowe. Drugi to dawna austeria, czyli karczma, budowla
dwukondygnacyjna, pokryta mansardowym dachem z lukarnami, ze ściętym południowo-zachodnim
narożem z balkonem ozdobionym portykiem i frontonem wspartym na dwóch kolumnach biegnących
przez obie kondygnacje. Obecnie mieści się tam restauracja Astoria.
Budynki te usytuowane są już w obrębie Rynku Kościuszki, na którego środku wznosi się Ratusz,
wzniesiony również dzięki Janowi Klemensowi Branickiemu.
3.
Zespół pałacowy Zamoyskich – Kozłówka
Pałac został zbudowany w stylu późnego baroku, na przełomie XIX i XX wieku rozbudowany i
urządzony przez Konstantego Zamoyskiego. Dzieje pałacu łączyły się i splatały z dziejami kolejnych
włodarzy dóbr kozłowieckich. Usytuowany z dala od głównych szlaków, tak handlowych jak i tych,
którymi przebiegała wielka historia, pałac wiódł dość cichy żywot n prowincji, służąc wygodzie i
odpoczynkowi swoich właścicieli. Był też niemym świadkiem ich ambicji, zamierzeń, dokonań.
Niektórzy spędzali w pałacu niemal cały swój żywot, nie szczędząc ani wysiłków ani fortuny na
uczynienie z pałacu prawdziwie wspaniałej, wielkopańskiej rezydencji.
Pałac okres świetności przeżywał za czasów Konstantego Zamoyskiego, który w 1903 r. założył tu
ordynację. Dokonując przebudowy rezydencji, hrabia pragnął z niej uczynić jedną z najbardziej
monumentalnych i reprezentacyjnych siedzib magnackich. W 1944 po wyjeździe ostatnich właścicieli
od listopada tegoż roku pałac jest własnością państwa. Pełnił w tym czasie funkcję m.in. składnicy
muzealnej Ministerstwa Kultury i Sztuki, a od 1979 r. jest siedzibą muzeum (od 1992 Muzeum
Zamoyskich w Kozłówce).
We wnętrzach, które zachowały autentyczny wystrój z przełomu XIX wieku i XX wieku w tym:
neobarokowe i neoregencyjne plafony, piece z miśnieńskich kafli, marmurowe kominki, dębowe
parkiety, zgromadzona jest również niezwykła kolekcja malarstwa (przeważają portrety rodzinne oraz
kopie arcydzieł malarstwa europejskiego), mebli, rzeźb, luster, kobierców, porcelany, złoconych
brązów i sreber, które swego czasu stanowiły dawne wyposażenie pałacu. Wnętrza są doskonale
utrzymane i posiadają nieporównywalny w Polsce i bardzo rzadki w Europie stopień autentyzmu.
Obok pałacu znajduje się kaplica wzorowana na wersalskiej z nagrobkiem Zofii z Czartoryskich
Zamojskiej.
Ogród w stylu francuskiego baroku.
W Kozłówce był krecony film „Chopin - pragnienie miłości‖.
W pałacu w jednym z pokoi jest dębowy parkiet który ma specyficzny ciemny kolor. Taki kolor został
uzyskany poprzez moczenie drzewa ( na ten parkiet) w wodzie przez sto lat.
W jednym z pokoi pałacowych są dwa takie same lustra tylko ze jedno jest na ścianie północnej a
drugie na (przeciwnej) południowej. Jak się spojrzy w jedno z luster to taka kombinacja daje efekt jak
byśmy sie patrzyli w nie kończący się tunel
4.
Pałac Radziwiłłów – Nieborów
Barokowy pałac w Nieborowie to rezydencja magnacka, wzniesiona u schyłku XVII w. przez
ówczesnego arcybiskupa gnieźnieńskiego Michała Radziejowskiego na terenie dóbr prymasowskich.
Pałac został zaprojektowany przez najlepszego architekta tej doby, Tylmana z Gameren. Barokowy,
piętrowy gmach nakryto wysokim łamanym dachem a od strony dziedzińca po bokach stanęły wieże.
Pałac otoczył rozległy park geometryczny w stylu francuskim.
Rozkwit pałac nieborowski przeżywał za czasów hetmana wielkiego litewskiego Michała Kazimierza
Ogińskiego (1766-74), a zwłaszcza Michała Hieronima i Heleny z Przeździeckich Radziwiłłów twórczyni pobliskiej Arkadii. Z przepychem urządzono pałacowe wnętrza, ozdabiając je dekoracjami w
stylu rokoka i wczesnego klasycyzmu. Ich autorem był Szymon Bogumił Zug.
W książęcych apartamentach znalazły miejsce bogate zbiory dzieł sztuki: malarstwo portretowe (m.in.
wizerunek Anny Orzelskiej, naturalnej córki Augusta II Mocnego), rzymskie popiersie Niobe z II w.
n.e. czy globusy z biblioteki w Wersalu. Z kilkunastu sal i pokoi dziś udostępnionych do zwiedzania
wymienić należy Bibliotekę, Salon Czerwony, Żółty Gabinet a także imponującą klatkę schodową,
wyłożoną 10 tysiącami kafli holenderskich.
U schyłku XIX wieku gruntowną restaurację rezydencji w Nieborowie przeprowadził książę Michał
Piotr, założyciel tutejszej manufaktury majoliki. W 1922 r. książę Janusz Radziwiłł polecił nadbudowę
drugiego piętra, bardzo umiejętnie wkomponowanego w wysoki barokowy dach, bez naruszenia
sylwety budowli. Projektantem przebudowy był Romuald Gutt.
Po 1945 r. pałac w Nieborowie oraz park romantyczny w Arkadii stały się oddziałami Muzeum
Narodowego w Warszawie.
Ogród barokowy w stylu regularnym (francuskim) w Nieborowie zaprojektowany został w 60. latach
XVIII wieku przez Szymona Bogumiła Zuga. Zgodnie z założeniami francuskiej szkoły ogrodowej Le
Notre'a, które upowszechniły się na ziemiach polskich w latach 1720-1760, ogród nieborowski posiada
położone przed południową elewacją pałacu partery kwiatowe i niskie labirynty bukszpanowe oraz
szeroką aleję lipową z trawnikiem dywanowym wytyczoną na osi założenia pałacowego, otoczoną
symetrycznie rozplanowanymi po obu jej bokach gabinetami i boskietami, uformowanymi ze
strzyżonych szpalerów grabowo-lipowych. Od strony zachodniej ogród opiera sie o wielki kanał
zaprojektowany w kształcie węgielnicy. Za kanałem znajduje się park krajobrazowy, zaś po stronie
wschodniej ogrodu zabudowania gospodarcze, zbudowane w końcu XVIII wieku: oranżerie, stajnia,
wozownia oraz domki oficjalistów dworskich. Po stronie północnej pałacu, w okolicy dziedzińca
dojazdowego położony jest Pawilon Myśliwski, mieszczący dzisiaj pokoje gościnne, zaś bliżej bramy
budynek Manufaktury, wzniesiony przez Szymona Bogumiła Zuga, w którym znajduje się obecnie
pracownia ceramiki artystycznej i biura administracji muzeum.
5.
Pałac Książęcy – Żegań
Pałac zbudowany został na miejscu piastowskiego zamku z przełomu wieków XIII i XIV. W roku 1628
księstwo kupił od cesarza Ferdynanda II, Albrecht Wallenstein. Nakazał zburzyć zrujnowany zamek i
na tym samym miejscu rozpoczął budowę nowej siedziby godnej jego władzy. Zaprojektował ją
Wincenty Boccaccio. Śmierć księcia przerwała prace. Dopiero jego następca, Wacław Euzebiusz
Lobkowic, ponownie podjął przerwaną budowę w 1670 roku, tym razem według projektu Antoniego
Porta. Jego syn Ferdynand w pełni ukończył dzieło przed 1700 rokiem. Książę Kurlandii, Piotr, od 1786
władca Żagania, dokonał we wnętrzach pałacowych dużych zmian, pozostawiając zewnętrzną fasadę
bez przeróbek. W roku 1842 księstwo wraz z pałacem przechodzi na własność księżnej Doroty
Talleyrand - Perigord. Pałac i dwór żagański stał się jednym z bardziej znanych w Europie. W latach
panowania księżnej przeprowadzono w pałacu wiele prac modernizacyjnych. Obecny wygląd pałacu
ukształtowany został w okresie baroku.
Park książęcy okalający pałac jest to jeden z największych zabytkowych parków w Polsce.
Jest to obiekt najwyższej rangi. Już przed II wojną światową był uznawany za najpiękniejszy na Śląsku
i jeden z najwspanialszych w Europie Środkowej.
Miejsce to pamięta czasy Wallensteina, który założył obok pałacu zwierzyniec.
Obecna postać parku ukształtowana została w XIX wieku, za czasów księżnej Doroty.
Główne zasługi odniósł tu Oskar Teichert - Książęcy Inspektor Ogrodów i Parków.
60. Parki Narodowe w Sudetach
1. Park Narodowy Gór Stołowych
Park Narodowy Gór Stołowych - jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski, utworzony w 1993 r.
Park jest położony na terenie Sudetów Środkowych na północnym zachodzie ziemi kłodzkiej, przy
granicy polsko-czeskiej. Górami Stołowymi nazywana jest znajdująca się na terytorium Polski
południowo-zachodniej część rozległej, piaskowcowej płyty wypełniającej Nieckę Śródsudecką,
pomiędzy Karkonoszami, a Górami Bystrzyckimi i Orlickimi. Czeski jej fragment nosi nazwę
Broumovska Vrchovina i również objęty jest ochroną.
Park Narodowy Gór Stołowych zajmuje obszar ok. 63 km² wierzchowinowej ich partii z najwyższymi
wzniesieniami - Szczeliniec Wielki (919 m n.p.m.) i Skalniak (915 m n.p.m.). W otulinie Parku znajdują
się popularne uzdrowiska: Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój i Kudowa-Zdrój.
Park Narodowy Gór Stołowych to park z najdziwniejszymi skałami i skalnymi labiryntami.
Nazwa Góry Stołowe doskonale opisuje ich krajobraz, którego charakterystycznymi elementami są
rozległe płaszczyzny zrównań i wznoszące się nad nimi, urwistymi ścianami, płaskie stoliwa skalnych
bastionów. Unikalna rzeźba, wzbogacona dużym nagromadzeniem rozmaitych form erozji piaskowców w
postaci głębokich szczelin, labiryntów i blokowisk skalnych, czy pojedynczych skałek o niespotykanych
kształtach, czyni Góry Stołowe wyjątkowymi w skali Polski. Rzeźba ta jest odzwierciedleniem płytowej
budowy geologicznej związanej z osadowym pochodzeniem tworzących je skał.
W okresie górnej kredy, czyli przed około 100 milionami lat, teren dzisiejszych gór stanowił fragment
wielkiego morza. Spływające z przylegających obszarów lądowych rzeki nanosiły materiał
zwietrzelinowy, który osadzał się na jego dnie. W rezultacie utworzyły się trzy poziomy piaskowców:
dolny, środkowy i górny, powstałe z gruboziarnistych osadów przedzielonych drobnoziarnistymi
marglami. Piaskowce te zalegają prawie poziomo, a od licznych pionowych spękań noszą nazwę
ciosowych. Skały margliste w południowo-zachodniej części gór łączą się w jeden kompleks o znacznej
miąższości. Współczesny wygląd gór po ustąpieniu morza, ukształtowały dziesiątki milionów lat erozji
płyty osadowej i ruchy piętrzące w okresie orogenezy alpejskiej.
W rozległych, zwartych kompleksach leśnych na terenie Parku Narodowego pospolicie występuje jeleń,
dzik, sarna, lis, wiewiórka (czarnej i rudej odmiany) oraz drobne gryzonie. Trudniejsze do zauważenia głównie ze względu na nocny tryb życia - są należące do łasicowatych: borsuk, kuna leśna, tchórz, łasica i
gronostaj. Ze ssaków owadożernych częsty jest jeż, a rzadkie ryjówka malutka i typowa dla obszarów
górskich ryjówka górska. W charakterystycznym dla Gór Stołowych środowisku spękań i szczelin skał
piaskowcowych bytują nietoperze. Cennym elementem fauny ssaków są małe wiewiórkopodobne nocne
zwierzęta, zamieszkujące głownie fragmenty lasów liściastych i mieszanych: orzesznica, bardzo rzadka
popielica oraz koszatka. Na polsko-czeskiej granicy swoją ostoję ma muflon - sprowadzony z Korsyki i
aklimatyzowany w Sudetach gatunek górskiej owcy.
2. Karkonowski Park Narodowy
Karkonoski Park Narodowy, utworzony 16 stycznia 1959 r., jest jednym z 23 parków narodowych na
terenie Polski.
Park znajduje się w południowo-zachodniej części kraju przy granicy państwowej z Czechami. Obejmuje
5575 ha, w tym 1718 ha w rezerwatach ochrony ścisłej. W jego skład wchodzą również dwie enklawy na
Pogórzu Karkonoskim: góra Chojnik oraz wodospad Szklarki. W 1963 roku utworzono czeski
Krkonošský národní park (KRNAP) o powierzchni 38500 ha, z czego około 7500 ha znajduje się w
rezerwatach.
Przyrodnicze walory Karkonoszy, a więc ich budowa geologiczna, doskonale widoczne elementy rzeźby
lodowcowej, świat roślinny i zwierzęcy sprawiły, że już w 1933 roku utworzono w nich pierwsze
rezerwaty przyrody obejmujące kotły polodowcowe i wiele pomników przyrody, głównie skałek. Po II
wojnie światowej utrzymano część rezerwatów, później utworzono park narodowy.
W 1992 roku Karkonoski Park Narodowy stał się częścią przezgranicznego Rezerwatu Biosfery
UNESCO Karkonosze/Krkonoše (MaB) o powierzchni ponad 60 tys. ha.
W parku występuje ponad 1000 gatunków roślin oraz wiele gatunków zwierząt leśnych, w tym muflon
sprowadzony na początku XX wieku z Korsyki. Ponadto żyje tu 90 gatunków ptaków. W parku ochronie
podlegają najcenniejsze przyrodniczo i najpiękniejsze krajobrazowo tereny: torfowiska wysokie, zarośla
kosówki, gołoborza, kotły polodowcowe - wypełnione niekiedy stawami, zbiorowiska traworośli,
ziołorośli, borówczysk.
Poza ścisłymi rezerwatami wyznaczono także rozległą na 11265 ha strefę ochronną, która obejmuje
niższą i wyższą strefę lasów.
Lasy parku wykazują zróżnicowanie pionowe. W pasach dolnym i górnym (zwanych reglami) występują
przede wszystkim świerki i buki oraz w mniejszej ilości: modrzewie, jawory, lipy, jarzębiny i jodły.
Wyróżnia się tu również piętro kosodrzewiny, a powyżej sferę alpejskich roślin skalnych.
Pytanie 61
Parki narodowe nad Bałtykiem
Słowiński park Narodowy
Nazwę otrzymał od zamieszkujących dawniej w tych okolicach Słowińców.Utworzony w 1967 roku.Został
wpisany na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO. Jest jednym z największych parków narodowych w
Polsce. Zajmuje powierzchnię 18 619 ha. Około 5 tyś lat temu znajdujące się tu zatoki morskie zostały
odcięte od morza mierzejami. Tak powstały wchodzące w skład parku jezioro Łebsko, Gardno oraz dwa
mniejsze: Dołgie Wielkie i Dołgie Małe. Wody zajmują 54% powierzchni parku, lasy głównie sosnowe
24,5%, natomiast plaze i wydmy 5%. Częśc wydm jest zalesiona. Są tu także wydmy ruchome sięgające
42m(Góra Łącka). Powstały one po wycięciu lasów, dziś są główną atrakcja parku. Bardzo bogaty jest
swiat ptaków(ponad 200 gatunków). Z rzadszych gatunków żyje tu orzeł bielik, puchacz, bocian czrny,
żuraw i kruk. Na wydmie Czołpino stoi udostępniona do zwiedzania latarnia morska z 1874r o
wysokości75m., doskonały punkt widokowy. Jeszcze lepszym punktem widokowym jest oddalona o 5 km
od morza Święta Góra Słowińców-Rowokół. Przy dobrej widoczności widać z niej Słupsk. Muzeum
przyrodnicze parku znajduje się w Smłodzinie. We wsi kluki jest skansen słowiński. Atrakcją jest również
ukryte w lesie koło wsi Rabka hitlerowskie wyrzutnie rakiet V-2.
Słowiński Park Narodowy
Położony jest na wyspie Wolin. Utworzony w 1960 roku zajmuje dziś powierzchnie 10 937 ha, z czego
41% to lasy. W 1996 r włączono do parku pas wód przybrzeżnych Bałtyku o szerokości 1 mili morskiej
oraz rozlewiska i wyspy tzw wstecznej delty Świny. Charakterystycznym elementem krajobrazu jest
stromy brzeg klifowy o wysokości do 95m podmywany przez fale Bałtyku i cofający się co roku o
ok.80cm. Na terenie parku są 4 jeziora polodowcowe. W lasach dominuje sosna, ale najcenniejsze są
naturalne buczyny pomorskie. Z chronionych roślin rosną tu storczyki, mikołajek nadmorski i wiciokrzew
pomorski. Z ssaków na uwage zasługują gronostaje i wydry, w morzu foki i morświny. Ptaki to przede
wszystkim orzeł bielik, herbowy ptak tego parku, ale również orlik krzykliwy, pszczołojad i żuraw.
Muzeum przyrodnicze parku znajduje się w Międzyzdrojach.
Pytanie 67
Atrakcje podziemne w Polsce/na mapie/
1. Jaskinia Mroźna/Tatry zachodnie
2. Jaskinia Mechowska/Pobrzeże Gdańskie
3. Jaskinia niedźwiedzia/Sudety
4. Jaskinia Raj/Góry Świętokrzyskie
5. Góra Łokietka/ Wyżyna Krakowsko-Częstochowska
6. Jaskinia wielka Śnieżna/tatry
7. Smocza Jama/Wawel
8. Kopalnia Wieliczka
kopalnia Bohnia
9.
10. Kopalnia prehistoryczna Neolitu/Krzemionki Opatowskie/Ostrów Świętokrzyski
11. Sztolnia czarnego Pstrąga/kopalnia/tarnowskie góry/Bytom
12. Labirynt kredowy/Chełmn
13. Złotoryja
14. Złotystok/największy podziemny wodospad w Polsce
15. Podziemne trasy miejskie znajdują się w : Sandomierzu, Rzeszowie, Opatowie i Kłodzku.
Pytanie 66
Konflikty w grupie
Do głównych konfliktów konfliktów grupie zaliczamy:
- konflikt interesów
- konflikt adaptacyjny
- konflikty pstaw.
Przykładem konfliktu interesów może być sytuacja, gdy część grupy pragnie zwiedzić jakiś obiekt
wobec oporu pozostałych uczestników wycieczki. Przedmiotem sporu mogą być również pokoje
hotelowe, miejsca w autokarze, godziny odjazdu itp.
Z konfliktem o charakterze adaptacyjnym możemy się spotkać np. wtedy, gdy grupa jest wyraźnie
zróżnicowana pod względem wieku, wykształcenia, sprawności fizycznej. Grupy młodszych i
starszych turystów mogą mieć trudności z wzajemnym dostosowaniem, mogą się słabo tolerować.
Podobna sytuacja wystapi gdy zderzą się grupy ludzkie o różnym sposobie bycia, np. swobodnym,
niekonwencjonalnym i konsekwentnym, ściśle przestrzegającym określonych reguł.
Konflikt postaw może dotyczyc zarówno różnic w postrzeganiu celów wyjazdów, jak i bardziej
fundamentalnych problemów problemów charakterze społecznym. Grupa osób dla których dany
wyjazd jest realizacją wieloletnich marzeń, okupionych wyrzeczeniami, nie będzie przychylnie
spoglądac na demonstrujących swą zamożność nowobogackich, zaspakajających swe snobistyczne
ambicje.
Turystów może podzielić stosunek do kultury odwiedzanego kraju, stosunek wobec religii, ustroju,
stulu życia itp.
Pytanie 62
Wycieczki fakultatywne/definicja
To impreza dodatkowa nie zawarta w programie podstawowym; w programie imprezy grupowe
podany jest program, a oprócz tego ceny imprez fakultatywnych; impreze fakultatywną opłacamy na
miejscu np.: Turcja-Kapadocja; Egipt-Nil; Tunezja-Sahara itp.
Pytanie 63
Turystyczna impreza przyjazdowa do Polski-produkt czy usługa?
Impreza z włoskiego „imprezo‖ oznacza widowisko, koncert, zabawę bądź wycieczkę. Impreza związana
jest z określoną atrakcyjnością produktu turystycznego, walorem turystycznym przynoszącym turyście
zadowolenie, wypoczynek, poznanie. Walory te aby były dla turysty dostępne muszą być zespolone z
dobrami i usługami w jednolity produkt turystyczny, dlatego szczególnego znaczenia nabierają usługi
turystyczne, które przesądzają o tym, czy dane miejsce może być uznane za atrakcję turystyczną i czy
oferowany produkt odpowiada motywacjom składającym się na oczekiwania turysty, zaspokajania potrzeb
i samorealizacji. Do przykładowych potrzeb należą: potrzeba odpoczynku w atrakcyjnym środowisku
przyrodniczym, korzystanie z dóbr kultury, cele handlowe i marketingowe, zawodowe bądź odwiedzanie
rodziny, ojczyzny.
Impreza turystyczna jest regulowana prawem w formie umowy o imprezę turystyczną.
Przez umowę o imprezę turystyczną organizator turystyki zobowiązuje się do zapłaty, zapewnienia turyście
wszelkich świadczeń przewidzianych w umowie a klient zobowiązuje się do zapłaty należności oraz
spełnienia innych obowiązków warunkujących jego udział w imprezie.
Pod pojęciem imprezy rozumiemy co najmniej dwie usługi tworzące jednolity program i objęte wspólną
ceną oraz jeżeli usługi te obejmują nocleg lub trwają ponad jedną dobę albo program przewiduje zmiany
miejsc pobytu.
Programowanie imprezy turystycznej jest najważniejsze w całym procesie tworzenia produktu
turystycznego. Tworząc imprezę turystyczna należy kierować się czterema podstawowymi zasadami: celem
imprezy, programem imprezy, terminem imprezy oraz rodzajem transportu.
Przy układaniu programu imprezy należy pamiętać o tym, by program nie był przeładowany. Uczestnik
wycieczki jest w stanie najwyżej sześć godzin koncentrować się na zwiedzaniu. Po tym czasie powinno się
wygospodarować czas na kupno pamiątek oraz robienie zdjęć. Czas słuchania objaśnień przed południem
wynosić powinien od dwóch do czterech godzin a po południu jedną dwie godziny w zależności od wieku,
kondycji fizycznej.
W programie należy również uwzględnić czas na posiłki. Czas przeznaczony na śniadanie powinien
wynosić nie mniej niż jedną godzinę a czas na obiad i kolację przynajmniej po półtorej godziny.
W lato czas zwiedzania, biorąc pod uwagę warunki pogodowe, powinien być odpowiednio skrócony. Czas
zwiedzania powinien być również dostosowany do wieku zwiedzających.
Podczas układania programu imprezy należy wcześniej zapoznać się z godzinami otwarci różnych atrakcji
turystycznych. Przeciętne zwiedzanie miasta powinno trwać około trzech-czterech godzin.
Jeżeli wycieczka odbywa się autokarem do czasu jazdy należy doliczyć przerwy, które nie powinny trwać
krócej niż dwadzieścia – trzydzieści minut. Dzień wycieczki objazdowej nie powinien trwać dłużej niż
dziesięć godzin.
Przy układaniu programu imprezy turystycznej trzeba brać pod uwagę to, że potencjalny uczestnik w
pierwszej kolejności kieruje się ceną takiej imprezy a dopiero później bierze pod uwagę zalety i atrakcje,
które gwarantuje ta impreza. Włączenie do programu tylko najatrakcyjniejszych obiektów, miejsc
zmobilizuje klienta do decyzji o uczestnictwie w imprezie.
Przy programowaniu imprez turystycznych specjalistycznych należy korzystać z wiedzy i doświadczenia
specjalistów.
W programowaniu imprezy należy uwzględnić cel imprezy turystycznej, jej program, termin oraz rodzaj
transportu.
Określając cel imprezy turystycznej należy uwzględnić charakter imprezy czyli czy to będzie impreza
objazdowa, pobytowa czy też połączenie tych dwóch form impreza objazdowo-pobytowa oraz czy celem
jest krajoznawstwo, zwiedzanie specjalistyczne.
Ważne jest również to jakie świadczenia muszą być zapewnione(noclegi, posiłki), określenie czy i dla kogo
jest przeznaczona, czy jest skierowana do bogatego klienta, czy oczekiwania klienta będą spełnione w
związku z zasobnością kasy.
Należy również określić dla kogo ta impreza będzie przeznaczona: dla młodzieży, osób starszych, rodzin z
dziećmi, nowożeńców czy tez dla osób indywidualnych w różnym przedziale wiekowym.
Podczas przygotowywania programu imprezy turystycznej bardzo ważny jest środek transportu. Dobór
środka transportu decyduje o wielu elementach planu imprezy i w konsekwencji ma bardzo duży wpływ na
sprzedaż danej imprezy turystycznej.
Biura podróży dysponują transportem samochodowym, lotniczym, kolejowym oraz morskim. Najczęściej
korzysta się z dwóch rodzajów ofert przewoźników. Pierwszy rodzaj to usługi świadczone przez
przewoźnika w oparciu o stałe połączenia realizowane według opracowanego rozkładu i trasy. Druga
możliwość to wynajęcie w oparciu o odrębną umowę określonego środka transportu – umowy czarterowe,
często zawierane są bez możliwości rezygnacji za ustaloną cenę.
Przy wyborze odpowiedniego środka transportu należy rozpatrzyć wady i zalety każdego z nich.
Jeżeli zależy nam na szybkości najlepszym środkiem transportu będzie samolot. Jest on zarazem wygodny,
bezpieczny. Dodatkowym jego atutem jest posiłek wliczony w cenę biletu. Wydawało by się, że samolot
jest najlepszym środkiem transportu jednak ma on tez wady, którą jest wysoka cena, ograniczenia w
programowaniu spowodowane np. warunkami atmosferycznymi, jest to zarazem związane z dodatkowymi
kosztami. Uciążliwy jest również dojazd do lotniska, dodatkowy transport. Niektórzy klienci wykazują
również lęk przed lataniem.
Biorąc pod uwagę niskie koszty najlepszym rozwiązaniem jest autokar. Wybierając ten rodzaj transportu
możemy sami ustalić dowolną trasę i termin wyjazdu. Dodatkowym atutem jest też to, że bagaż zawsze
mamy pod ręką oraz możemy integrować się z grupą. Mimo tego, że jest to najtańszy środek transportu to
jest on również najniewygodniejszy oraz bardzo wolny. Podróż nim jest także ograniczona ze względu na
godziny jazdy kierowcy oraz ograniczenia związane z pojemnością bagażnika.
Równie dobrym środkiem transportu jest pociąg. Jest on stosunkowo szybki, odprawy graniczne odbywają
się sprawnie, cena nie jest wysoka, jest wygodny oraz gwarantuje nocleg. Ograniczenia tego środka
wynikają z rozkłady oraz trasy, uciążliwe jest również przenoszenie bagażu.
Niekiedy jedynym środkiem transportu może być statek. Pod względem ceny jest lepszy niż samolot. Jego
atutem jest również to, że można się na nim pożywić oraz kupić coś w sklepikach wolnocłowych. Na
niektórych z nich znajdują się dodatkowe atrakcje takie jak np. salony gier, baseny, korty tenisowe.
Jednakże cena w tym wypadku jest już dużo wyższa. Wadą statków jest dość długi czas podróży,
ograniczenia wynikające z rozkładów, konieczność dodatkowego transportu oraz zmiany terminów będące
przyczyną dodatkowych kosztów.
Kolejnym czynnikiem, podczas układania programu imprezy jest jej termin.
Imprezy pobytowe organizowane w cyklu tygodniowym powinny zaczynać się w sobotę, co umożliwiło by
połączenie turnusów osobom, które chciały by przedłużyć pobyt. Początek turnusu powinien być
dostosowany do zakończenia roku szkolnego oraz do terminu ferii. Natomiast imprezy świąteczne powinny
zaczynać się około dwóch dni przed świętami. Imprezy świąteczno - noworoczne natomiast są
organizowane w dwóch terminach.
Imprezy objazdowe i pobytowe powinny być organizowane w połączeniu z jak największa liczba dni
wolnych od pracy. W przeciwieństwie wycieczki szkolne powinny być organizowane w dni nauki szkolnej.
Podsumowując można stwierdzić, ze impreza przyjazdowa jest i produktem i usługą.
Pytanie 64
Omówić Bieszczady
Jest to część Beskidów Wschodnich położona na terenie Ukrainy i Polski. Część Polska stanowi
najbardziej na pd-wschód wysuniety fragment naszego kraju. Najwyższym szczytem jest tu
Tarnica(1346m npm), natomiast legendarnym szczytem Bieszczadów jest Halicz(1333m npm), gdzie
miały stykac się granice Polski, Więgier i Rusi. Dziś na szczycie Krzemieniec( 1221m npm) stykają
się granice Polski, Ukrainy i Słowacji.
Bieszczady tworzą równoległe pasma górskie ciągnące się z pn.zach na pd.wschód. granica zach tych
gór biegnie na Oslawie, za granicę pn przyjmuje się szosę Lesko-Ustrzyki Dolne, choć leżące na pd od
niej pasma górskie należą już do pogórza.
Górna granica lasu położona jest w Bieszczadach nisko, na wysokości 1200-1220 m, brak jest tu
pasma kosodrzewiny, na górnej granicy lasu rosna karłowate buki i olchy. A wyzej rozciągają się
słynne Połoniny-łąki górskie, odpowiednik tatrzańskich hal. Po walkach UPA w latach 1945-47 i
powysiedleniu Łemków i Bojków w 1947r teren ten zdziczał. Dziś jest to kraina wilka, niedźwiedzia,
żubra, rysia, żbika i wielkich stad jeleni. Jedyne pewne miejsce występowania węża Eskulapa,
największe skupisko 5-7 par orła przedniego. Kilka lat temu przywieziono w Bieszczady bobry,
obecnie zyje tu ich ok. 60. Najpiękniejsze partie tych gór chroni Bieszczadzki park narodowy. Jest tu
jeszcze ponadto Cieślańslo-Wetliński Park Krajobrazowy i Park Krajobrazowy Doliny Sanu.
Te 3 obszary wchodzą w skład dużego międzynarodowego utworzonego w 1992 roku rezerwatu
Biosfery UNESCO Karpaty Wschodnie, jednego z 7 rezerwatów biosfery w Polsce. W Bieszczadach
jest ponadto wiele rezerwatów przyrody.
Wielką atrakcją Bieszczadów jest zalew w Solinie. Inną atrakcją jest kolejka wąskotorowa kursująca
obecnie tylko od Majdanu do Przysłupia. Jej trasa ma być przedłużona, po zniszczeniach w latach 4547 miejscowe góralskie budownictwo najlepiej podziwiać w skansenie skansenie Sanoku. Baza
noclegowa Bieszczadów jest duża, liczne są znakowane szlaki piesze i szlaki narciarskie. Kilkanaście
wyciągów narciarskich, najwięcej najwięcej okolicy Ustrzyk Dolnych.
Pytanie 65
Omów turystkę incentive.
Incentive travel/tourism to turystyka motywacyjna. Są to wszelakie i różnorodne formy nagrody w ramach
motywowania do dalszej pracy. Podróże pracowników np. z rodzinami lub agentów opłacane przez
przedsiębiorstwo w ramach nagrody za realizacje odpowiedniej sprzedaży lub innych zadań za
wyróżniające się osiągnięcia lub jako zachęta na przyszłość; specjalistyczne przedsiębiorstwa nazywane
incentive companies zajmują się organizowaniem dla klientów programów motywacyjnych,
motywacyjnych wiele linii lotniczych oferuje zniżkowe ceny znane jako motywacyjne (incentive fares).
Pytanie 69
Umowa klient-biuro. Co w niej jest obowiązkowe?
W biurach podróży zwykle zawierane są 2 rodzaje umów: umowa o pojedyncze świadczenie oraz umowa o
pakiet świadczeń zwaną umową o imprezę turystyczna, albo umową o podróż. W pierwszym przypadku
biuro wystepuje albo w roli pośrednika, albo też samodzielnie wykonuje zamówiona usługę. Na treść
umowy składają się propozycje organizatora udostępnione klientowi klientowi formie pisemnej (katalogi,
broszury, foldery), zawarte w nich warunki uczestnictwa oraz sama umowa, w której indywidualizuje się
osobę uczestnika, czas trwania umowy oraz konkretyzuje się dane poszczególne usługi w ramach realizacji
imprezy. W tego typie umowy biuro bierze na siebie odpowiedzialność dostarczenia wszystkich świadczeń
objętych umową, a ponadto zobowiązuje się wykonać je w taki sposób, aby klient mógł zrealizowac cel,
dla którego zawarł umowę. W warunkach uczestnictwa są określone między innymi prawa i obowiązki
klienta, wskazane przyczyny rozwiązania umowy z klientem z jego winy termin i sposób składania
reklamacji itd. Nieodzowna w tej sytuacji jest znajomość przepisów rozdziału 3 ustawy o usługach
turystycznych – ochrona klienta. Klient zawierając umowę z biurem płaci z góry i w związku z tym staje
się wierzycielem, natomiast biuro dłużnikiem. Zobowiązanie jest wykonane wtedy, jeśli dłużnik spełnił to,
do czego się zobowiązał. W przeciwnym razie umowa jest niewykonalna lub nienależycie wykonana.
Klient zobowiązany jest, oprócz zapłaty całej ceny imprezy przed jej rozpoczęciem do współdziałania w
wykonaniu umowy. W przypadku braku takiego współdziałania, wykonanie umowy może być niemożliwe.
0rganizator imprezy ponosi obowiązek za swoich kontrahentów, którzy są bezpośrednimi wykonawcami
usług. W przypadku nie wykonania umowy biuro jest zobowiązane zwrócić klientowi całośc wniesionych
przez niego świadczeń. W zamian klient powinien otrzymać świadczenie zastępcze, lub może się domagać
obniżenia ceny imprezy, czyli wypłaty stosownego odszkodowania.
Ustawa o usługach turystycznych określa minimalny zakres informacji, podawanych przez organizującego.
Broszury i ulotki, które jeśli podają cenę imprezy należy traktować jako ofertę organizatora. Dla tego w
katalogach i folderach, które są udostępniane klientom powinny być podane dane proponowanej imprezy
w sposób dokładny i zrozumiały.
1. Cena imprezy turystycznej lub sposób jej ustalania
2. Miejsce pobytu lub trasa imprezy
3. Rodzaj, klasa i kategoria.
4. Charakterystyka środka transportu
5. Położenie rodzaj i kategoria obiektu zakwaterowania
6. Ilość i rodzaj posiłków
7. Program zwiedzania
8. Atrakcje turystyczne
9. Kwota lub udział zaliczki oraz termin zapłaty całej ceny.
10. Termin powiadomienia klienta o ewentualnym odwołaniu imprezy turystycznej z powodu
niewystarczającej liczby zgłoszeń.
11. Konsekwencje prawne
Zgodnie z ustawa organizatorzy zobowiązani są umieszczać w katalogach, ulotkach folderach informacje,
które umożliwiają klientom uzyskanie pełnego rozeznania co do wszystkich istotnych cech umowy o
imprezie turystycznej.
Stornami umowy są:
- przedsiębiorca organizujący imprezę turystyczną.
- Klient – osoba, które ma zamiar zawrzeć umowę o organizację imprezy turystycznej na swoją rzecz
lub na rzecz innej osoby.
Klientem jest również osoba, której przekazano prawo do korzystania z usług turystycznych.
Podmiotem świadczenia w tej umowie jest zapewnieni klientowi wszystkich świadczeń wchodzących w
skład imprezy turystycznej oraz zapłata zryczałtowanej ceny.
Organizator lub osoba działająca w jego imieniu ma obowiązek podać klientowi przed zawarciem umowy:
 Ogólne informacje o obowiązujących promocjach paszportowych i wizowych, przeciw wskazaniach
zdrowotne do udziału w imprezie.
 Informacje o możliwości ubezpieczenia od kosztów rezygnacji z udziału w imprezie turystycznej od
wypadków i kosztów leczenia
Umowa o imprezę turystyczną wymaga formy pisemnej. Umowa ta powinna określać:
1. Organizatora turystyki i numer koncesji, lub imię i nazwisko osoby, które w jego imieniu umowę
podpisała.
2. Miejsce pobytu i trasa wycieczki.
3. Czas trwania imprezy turystycznej
4. Program imprezy rodzaj, jakość, terminy oferowanych usług w tym:
a) rodzaj, charakter, kategorię środka transportu oraz datę, godzinę, miejsce wyjazdu i plan powrotu.
b) Położenie, rodzaj, kategorię obiektu hotelarskiego, zgodnie z przepisami kraju pobytu lub opis
wyposażenia obiektu nie zaliczanych do rodzaju i kategorii.
c) Ilość i rodzaj posiłków
d) Program zwiedzania i inne usługi wliczone w cenę imprezy.
5. Cenę imprezy turystycznej z uwzględnieniem wszelkich koniecznych należności, podatków, opłat
jeżeli nie są one zawarte w cenie oraz wyraźne sformułowanie okoliczności, które mogą spowodować
podwyższenie ceny.
6. Sposób zapłaty
7. Rodzaj i zakres ubezpieczenia
8. Sposób zapłaty reklamacji związanych z wykonywaniem usług przez organizatora turystyki lub osoby
z nim współpracujące wraz z podaniem terminu zgłaszania takich reklamacji.
9. Wymagania specjalne o których klient powiadamia organizatora lub pośrednika i na które strony
wyraziły zgodę.
10. Podstawy prawne i konsekwencje wynikające z umowy.
Przed rozpoczęciem imprezy organizator obowiązany jest podać klientowi:
1. Nazwisko lub nazwę lokalnego przedstawiciela czyli organizatora turystyki lub innej instytucji do,
której klient może się zwrócić. Adres , numer tel ...
2. W odniesieniu do imprezy dla dzieci przed rozpoczęciem należy podać: informacje o możliwości
bezpośredniego kontaktu z dzieckiem lub osobom która jest odpowiedzialna za dziecko w miejscu
jego pobytu.
3. Planowany czas przyjazdu, miejsce i czas trwania postoju.
Pytanie 70
Omów 3 wybrane rejony etnograficzne w górach Polskich.
Podhale - kraina historyczno-etnograficzna u północnego podnóża Tatr, w górnym dorzeczu Dunajca, od
Czorsztyna aż do Tatr. Najważniejsze miejscowości: Nowy Targ (stolica Podhala), Zakopane, Białka
Tatrzańska, Bukowina Tatrzańska, Poronin, Podczerwone i inne, a po północnej stronie Gorców - Rabka.
Południową część Podhala nazywa się czasem "Skalnym Podhalem" - obejmuje ono obszar od Brzegów i
Bukowiny po Zakopane, Kościelisko i Witów. Do najcenniejszych zabytków należy grupa pięciu
kościołów podhalańskich.Wysokości bezwzględne tej krainy wahają się od 600 do 900 m n. p. m. Zimy są
tutaj mroźne ze średnią temperaturą stycznia -6 stopni C i częstymi zamgleniami, lata natomiast stosunkowo ciepłe (ze średnią temperaturą lipca 16 stopni C ) i suche.
Bogata kultura ludowa rozwinęła się wśród wolnej od dawna od powinności pańszczyźnianych ludności
góralskiej. Podobnie jak w przypadku ludności kurpiowskiej i łowickiej, miało to związek z jej znaczną
swobodą. Grupy te żyły w pewnym odosobnieniu. Naturalne granice stworzone przez górskie szczyty czy
lasy (Kurpie) potęgowały izolację mieszkańców, którzy nie wchodzili w związki z przedstawicielami
innych kultur.
Słynne postacie z historii Podhala





Jan Krzeptowski (Sabała)
Piotr Kułach
Wojciech Kułach
Józef Maciasz
Augustyn Suski
Śląsk - kraina historyczna na terenie Polski, Niemiec i Republiki Czeskiej w dorzeczu górnej i środkowej
Odry oraz początkowego biegu Wisły. Nazwa krainy (czes. Slezsko, niem. Schlesien, węg. Szilézia, łac.
Silesia, ang. Silesia) wywodzi się od słowiańskiego plemienia Ślężan mającego swe siedziby wokół góry
Ślęży (ich głównego sanktuarium) oraz rzeki Ślęzy zasilającej Odrę na terenie Wrocławia (przeczytaj
także: Śląsk nazwa oraz konkurencyjną hipotezę).
Pytanie 71
Pilot reprezentantem biura podróży.
PILOT WYCIECZEK - to osoba, która w ramach umowy zawartej z biurem podróży
( organizator
imprezy) uczestniczy w imprezie turystycznej by jako przedstawiciel tego biura zapewnić klientom
właściwą realizację usług objętych programem.
Zadaniem pilota jest:
 kierowanie wycieczką oraz zapewnienie realizacji wszystkich świadczeń określonych w programie
wycieczki
 wszechstronna opieka uczestników wycieczki oraz zapewnienie im informacji o przepisach
obowiązujących w danym miejscu.
 Przekazywanie zagranicznym turystom wiedzy o Polsce w tym o jej dziedzictwie kulturowym i
cywilizacyjnym
 Pełnić funkcje ANIMATORA imprezy turystycznej wzbogacanie programu o atrakcje nie
przewidziane programowo ani nie zawarte w cenie, a mogące uatrakcyjnić pobyt.
Pilot powinien posiadać pełnomocnictwo biura podróży do reprezentowania go wobec instytucji
świadczących usługi na rzecz uczestników wycieczki oraz wobec władz polskich i zagranicznych w
sprawach wynikających bezpośrednio z prowadzenia wycieczki.
Pilot ma prawo do:
 Prowadzenia wycieczek oraz imprez specjalistycznych ( igrzyska, zjazdy) na zlecenie biura podróży.
 Podejmowanie decyzji w sprawach wychodzących z realizacji imprez zagranicznych w zakresie
określonym przez biuro.
 Prawo do wynagrodzenia
 Prawo do korzystania ze świadczeń na równi z turystami
 Prawo do zwrotów kosztów poniesionych w związku z pełnionymi obowiązkami.
Biuro podróży szczegółowo określają w umowach prawa i obowiązki pilotów.
Pilot musi godnie reprezentować organizatora turystyki. Nie może mu przynieść wstydu