P ić albo nie pić

Pić albo nie pić ...
www.razembezpieczne.org.pl
Kraków w tych placówkach
uzyskasz pomoc specjalistów
Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień
i Współuzależnienia Szpital Spec. im. J. Babińskiego
Poradnia Terapii Uzależnień - tel. 12 652 44 99
Dzienny Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu - tel. 12 652 44 17
Oddział Terapii Uzależnienia od Alkoholu - tel. 12 652 42 70
Oddział Leczenia Alkoholowych Zespołów Abstynencyjnych
- tel. 12 652 43 78
ul. J.Babińskiego 29
www.wotuw.malopolska.pl
[email protected]
NZOZ Krakowskie Centrum Terapii Uzależnień
ul. Wielicka 73 - tel. 12 425 57 47
Ośrodek Psychoterapii DDA
ul. Jerzmanowskiego 40 - tel. 12 359 30 18
www.kctu.pl
[email protected]
Poradnia Terapii Uzależnienia od Alkoholu
i Współuzależnienia „ALKO-MED”
os. Młodości 9
tel. 12 357 36 46
[email protected]
NZOZ „PRO-VITA” Kraków-Śródmieście
Poradnia Leczenia Uzależnień i Współuzależnień
ul. Basztowa 5 tel. 12 628 68 10
ul. Estery 6
tel. 12 421 95 67
www.provita.org.pl
[email protected]
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. L. Rydygiera
Oddział Detoksykacji Kliniki Toksykologii tel. 12 646 83 80; 12 646 89 05
Poradnia Leczenia Uzależnień tel. 12 646 83 17; 12 646 85 85; 12 646 80 00
os. Złotej Jesieni 1
www.rydygierkrakow.pl
[email protected]
[email protected]
„Siła człowieka nie polega na tym,
że nigdy nie upada,
ale na tym, że potrafi się podnosić."
Konfucjusz
Fundacja na rzecz kobiet z chorobą alkoholową oraz osób
dotkniętych przemocą - Razem Bezpieczne, została powołana do życia
w 2009 roku. Jesteśmy jedyną fundacją na terenie Małopolski, której
działalność nastawiona jest na szeroko pojętą pomoc kobietom borykającym
się z problemem alkoholowym, współuzależnieniem a także
doświadczającym przemocy. Problem alkoholowy, gdy zaistnieje w rodzinie,
dotyka tak naprawdę wszystkich jej członków. Nierzadko w parze
z alkoholizmem idzie przemoc czy wykorzystywanie seksualne nieletnich.
Wbrew przyjętym stereotypom współczesna alkoholiczka najczęściej
nie stoi „pod barem” czy sklepem monopolowym, nie zostawiła dzieci samych
w brudnym domu z pustą lodówką, nie jest wulgarna i nie pije „tanich win”.
Wręcz przeciwnie, dzisiaj często to kobieta sukcesu - zadbana, elegancka,
która ma dobrą pracę, męża, dzieci i spore grono przyjaciół oraz znajomych.
Niestety stereotyp kobiety upadłej hamuje możliwość pomocy i niezwykle
utrudnia wykrycie zespołu uzależnienia od alkoholu. Z jednej strony obawa
przed wstydem i konfrontacją z chorobą powstrzymuje kobiety przed
szukaniem pomocy, z drugiej lęk przed stereotypem „alkoholiczki” motywuje
ich rodziny i bliskich do utrzymywania pozorów normalności. Tymczasem
choroba postępuje.
Tak często zapominamy, że alkoholizm jest chorobą. Chorobą
nieuleczalną, śmiertelną i bardzo progresywną. Najgorsze co można zrobić,
to nie robić nic. Choroba ta może dotknąć każdą z nas, bez względu na
pochodzenie, wykształcenie, zajmowane stanowisko czy zasobność portfela.
W naszym kraju co sekundę kupowana jest butelka wódki. Według badań
PARPA 80% kobiet sięga po alkohol, istnieje społeczne przyzwolenie na picie
przez nastolatki. A warto pamiętać, że im później nastąpi inicjacja
alkoholowa, tym mniejsze jest ryzyko uzależnienia.
Szacuje się, że co 10 kobieta w wieku 18-29 lat pije w sposób
ryzykowny. FUNDACJA jest miejscem, w którym kobiety mogą uzyskać
pomoc i wsparcie, gdzie RAZEM poczują się BEZPIECZNE i nauczą, jak
pięknie można żyć bez alkoholu. Marzenia można i trzeba zamieniać w cele,
które stają się osiągalne, gdy jesteśmy „Razem Bezpieczne”.
Logo Fundacji to klucz lecących ptaków. Stado ptaków, dzięki
kluczowi w kształcie litery "V" może pokonać dystans co najmniej
o siedemdziesiąt procent większy, niż gdyby każdy ptak leciał osobno.
Tak samo ludzie, którzy dążą w tym samym kierunku i są złączeni poczuciem
wspólnoty, mogą osiągnąć swój cel szybciej i łatwiej, ponieważ wzajemnie się
wspierają.
Zarząd Fundacji
1
Kobieta i alkohol.
Oprócz wielu pozytywnych zjawisk towarzyszących rozwojowi naszej
cywilizacji, do jakich niewątpliwie należy emancypacja kobiet, dają o sobie
znać również zjawiska negatywne. Do nich bez wątpienia należy wzrastająca
liczba kobiet nadużywających alkoholu a więc kobiet pijących w sposób
ryzykowny, szkodliwy, a także uzależnionych. Według ogólnopolskich badań
przeprowadzonych na zlecenie PARPA (Państwowa Agencja Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych), dziś ok. 80% kobiet częściej lub rzadziej sięga po
alkohol, a największy wzrost w tym zakresie odnotowano wśród kobiet
mających 18 - 39 lat. Taki stan rzeczy niesie ze sobą brzemię niezwykle
poważnych problemów zdrowotnych, społecznych i prawnych. Bardzo
niepokojącym zjawiskiem jest również spożywanie alkoholu przez nastolatki.
Wydaje się, że istnieje społeczne „mrużenie oka” w odniesieniu do młodych
dziewcząt sięgających po alkohol. Trzeba tu jednak zwrócić szczególną
uwagę na fakt, że wczesna inicjacja alkoholowa powoduje zaburzenia
w rozwoju tak fizycznym jak i emocjonalnym, co skutkuje w całym
późniejszym dorosłym życiu. Młode kobiety i dziewczęta nadużywają
alkoholu, przejmując „męski” model picia. W tych grupach „ostre picie” to
raczej norma niż wyjątek. Bardzo często bywa on tożsamy z modelem picia
własnego otoczenia np. „zakrapiane” spotkania rodziców z przyjaciółmi,
rodzice pijący do posiłków i nie tylko, czy wszechobecny rytuał nadużywania
alkoholu z okazji wszelkich świąt i uroczystości rodzinnych. Niejednokrotnie
wzorcem są współczesne kobiety, które pracują w zawodach dawniej
uważanych za męskie. Aby być akceptowanymi a nie ignorowanymi, często
przejmują zasady panujące w grupie - kobieta „silna” wzbudza szacunek
i uznanie, ta która potrafi siarczyście zakląć, obsztorcować swoich
podwładnych i postawić butelkę, uznawana jest za „równą babkę”. Ponadto
dziś prawie żadne spotkanie „biznesowe” nie może odbyć się bez lampki
wina. Tymczasem powszechna opinia o pijącej kobiecie jest nadal bardziej
surowa niż o pijącym mężczyźnie. Związane jest to z tym, iż to kobiety po
spożyciu alkoholu dużo częściej są ofiarami nadużyć seksualnych i przemocy.
Dlatego panie staranniej ukrywają nadmierne spożywanie alkoholu, a skutki
picia potrafią dobrze zamaskować choćby makijażem. Z ukrywania
nadużywania alkoholu czynią sztukę, bo choć piją jak mężczyźni, to wstydzą
się jak kobiety. Dlaczego? Bo kobieta nadal pełni wiele ról społecznych
a najważniejszą z nich jest macierzyństwo. Jako matka, tak w czasie ciąży jak
i po urodzeniu ma niebagatelne zadanie, którym jest dbanie o zdrowie
i prawidłowy rozwój swojego potomstwa. Dziś wiemy, że spożywanie
alkoholu nawet w niewielkich dawkach w czasie ciąży powoduje w rozwoju
dziecka nieprawidłowości neurologiczne, neurobehawioralne, zmiany
w budowie ciała i organach wewnętrznych. Jest to zespół chorobowy
FAS (Fetal Alcohol Syndrome) czyli Alkoholowy Zespół Płodowy, a jego jedyną
przyczyną jest spożywanie alkoholu przez przyszłą mamę. A zatem należy
pamiętać, że
nie ma bezpiecznej dawki alkoholu wypitego w czasie ciąży
jak również w okresie karmienia piersią !
2
FAS Fetal Alcohol Syndrome czyli Alkoholowy Zespół Płodowy takim mianem określany jest zespół psychicznych i fizycznych
nieprawidłowości, pojawiający się u dzieci, których matki w czasie trwania
ciąży spożywały alkohol. Cząsteczki alkoholu łatwo przedostają się przez
łożysko do organizmu dziecka. Mogą one mieć negatywny wpływ na
wszystkie jego komórki i narządy, szczególnie mózg płodu, co wiąże się
z dużym prawdopodobieństwem jego uszkodzenia w czasie ciąży
(www.fas.edu.pl). Stan nietrzeźwości matki, pozornie nie przynoszący jej
żadnych zdrowotnych konsekwencji, dla dziecka może być decydujący o jego
przyszłości. Badania naukowe nie pozostawiają tutaj żadnych złudzeń każda ilość alkoholu działa destrukcyjnie na komórki mózgowe płodu.
Szczególnie łatwo dochodzi do ich uszkodzeń w okresie pomiędzy trzecim a
szóstym tygodniem ciąży. Nawet jeśli matka po tym okresie nie sięga już
więcej po alkohol, nieodwracalne zmiany w organizmie dziecka pozostają
(Institute of Medicine 1996).
Zestawienie skutków, jakie niesie ze sobą FAS:
•FAS jest wiodącą przyczyną chorób umysłowych.
•FAS jest przyczyną poważnych problemów społecznych
i zaburzeń zachowania.
•Co roku w Polsce rodzi się ok. 900 dzieci z pełnoobjawowym FAS.
•Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, którą można spożywać
w czasie ciąży bez ujemnego skutku na dziecko.
•Alkohol uszkadza płód bardziej, niż jakikolwiek inny narkotyk.
•Zespołowi FAS i innym uszkodzeniom alkoholowym można
zapobiec w 100%.
Od kiedy zaczyna się problem?
To pytanie nie daje spokoju tak wielu kobietom i ich bliskim, którzy
widzą, że ich picie przestaje być bezpieczne, widzą, że coś jest nie tak…
Dobrze byłoby się uspokoić, skonsultować ze specjalistą, po prostu
porozmawiać. Ale tu barierą niezwykle trudną do pokonania jest panujący
w naszym społeczeństwie stereotyp „alkoholiczki”, który z reguły
przedstawia się jednostronnie i bardzo negatywnie. Alkoholiczka to osoba
bezdomna, bezrobotna, zaniedbana, pijąca denaturat i nie trzeźwiejąca
prawie nigdy a „normalny” człowiek nie ma z tym nic wspólnego. Oczywiście
nic bardziej mylącego - problem alkoholowy może dotknąć każdego, bez
względu na płeć, wykształcenie, stanowisko, wyznanie czy poglądy
polityczne. Tu z kolei należy zwrócić szczególną uwagę na fakt, że problem
alkoholowy to bardzo szerokie pojęcie. To nie tylko uzależnienie, ale także
picie ryzykowne i picie szkodliwe, których negatywne konsekwencje zarówno
3
zdrowotne, społeczne czy prawne są olbrzymie. Według danych PARPA
kilkanaście procent dorosłych Polaków spożywa alkohol problemowo.
Szacuje się, że w grupie tej znajduje się ok. 900 tys. osób uzależnionych oraz
ponad 2 mln osób pijących alkohol ryzykownie lub szkodliwie. Jednocześnie
nie ma jasnych i precyzyjnych kryteriów picia „bezpiecznego” - ta sama
dawka dla jednych będzie bezpieczna, a dla innych może być bardzo
szkodliwa. Mają tu wpływ czynniki indywidualne. Tak jak indywidualnie
i w zależności od wielu różnych okoliczności, proces uzależniania się od
alkoholu jest krótszy lub dłuższy i zawsze zmierza w jednym kierunku
- na dno. Zwykle zaczyna się niewinnie np. od naśladowania. Przejmujemy
wzorce od ludzi, z którymi się spotykamy i jeśli pierwszy kontakt z alkoholem
wywarł na nas pozytywne wrażenia - na przykład dzięki niemu poczuliśmy się
lepiej, pokonaliśmy nieśmiałość, poczuliśmy „luz” w trudnej sytuacji - to
istnieje większa szansa, że znowu po niego sięgniemy. I zwykle sięgamy.
Z czasem alkohol pojawia się częściej, w większych ilościach, bardziej
systematycznie. Jego funkcja zmienia się - z dodatku do towarzyskich
spotkań, staje się lekiem na smutek, samotność czy lęki. Picie staje się coraz
ważniejsze, przywiązujemy się do sytuacji, kiedy spożywamy alkohol,
oczekujemy na ten moment, planujemy. Okazujemy zdenerwowanie, kiedy
nie może dojść do picia. Cyklicznie pojawiają się wątpliwości, co do sposobu
naszego picia - choćby w postaci niewinnych podejrzeń, czy aby nie
przesadzamy, czy aby nie za często? Jednocześnie zaczynamy spożywać
alkohol w tak nieodpo-wiednich okolicznościach, jak ciąża, karmienie piersią,
prowadzenie samo-chodu czy praca. Jeśli pojawiają się incydenty upojenia
alkoholowego, trudności w przypomnieniu sobie, co działo się dnia
poprzedniego, kiedy piliśmy i rosną konsekwencje nadużywania alkoholu
(np. problemy zdrowotne, rozpad rodziny, utrata pracy), a mimo to pijemy
nadal, to można powiedzieć, że wkroczyliśmy na równię pochyłą. Pojawiają
się wyrzuty sumienia, poczucie winy, wstyd. W końcu ten „diabelski krąg”
staje się sytuacją bez wyjścia, bo tak silne, piętnujące emocje można
załagodzić według naszego przekonania tylko w jeden sposób - zapić. Można
by powiedzieć, że bezpieczny jest tylko ten, kto nie pije wcale, ale z drugiej
strony wiemy przecież doskonale, że nie wszyscy się uzależniają.
W diagnostyce wyróżnia się dwa wzorce picia - „picie ryzykowne i „picie
szkodliwe”.
Picie ryzykowne - jest spożywaniem nadmiernych ilości alkoholu
(jednorazowo i łącznie w określonym czasie) nie pociągające za sobą
aktualnie negatywnych konsekwencji. Należy jednak spodziewać się tych
konsekwencji, jeśli ten model picia alkoholu nie zostanie zmieniony.
Picie szkodliwe - to taki wzorzec picia, który już powoduje szkody
zdrowotne, fizyczne bądź psychiczne; ale również społeczne i prawne, przy
czym nie występuje jeszcze na tym etapie uzależnienie od alkoholu.
(źródło: PARPA)
Następnie nie zawsze, ale bardzo często pojawia się zespół
4
uzależnienia od alkoholu (alkoholizm). I tu należy podkreślić zasadniczą
różnicę; o ile jesteśmy w stanie pijąc ryzykownie czy szkodliwie na tyle
ograniczyć swoje picie, aby radykalnie zmniejszyć wynikające z niego
szkody, to wobec uzależnienia jesteśmy bezsilni. W tym wypadku, aby
zatrzymać postępującą chorobę, konieczna jest terapia i bezwzględna
abstynencja - nie ma powrotu do kontrolowanego picia.
Jeśli gubisz się w domysłach…
Jeśli gubisz się w domysłach, czy Twoje picie jest bezpieczne,
wypełnij test AUDIT.
Jeśli masz takie wątpliwości wobec kogoś bliskiego, spróbuj skłonić
go do wypełnienia tego testu.
Jest to test przesiewowy a nie diagnostyczny, zatem uzyskanie
w nim podwyższonych wyników nie jest diagnozą, a tylko zasygnalizowaniem
wyraźnego prawdopodobieństwa występowania problemów alkoholowych.
Jeśli wyniki testu są podwyższone, konieczna jest wizyta u specjalisty, który
zadecyduje o sposobie dalszego postępowania.
Przed wypełnieniem testu zapoznaj się z poniższymi pojęciami
i umiejętnością przeliczania wypitego alkoholu na standaryzowane
jednostki.
Porcja standardowa:
jest to wielkość przyjęta z uwagi na konieczność porównywania
ze sobą różnych rodzajów napojów alkoholowych o różnym stężeniu
alkoholu etylowego.
Jedna porcja standardowa
(około 10g czystego alkoholu) to:
 szklanka piwa
(250ml) o mocy 5%
 lampka wina
(100ml) o mocy 12%
 kieliszek wódki
(30ml) o mocy 40%
A teraz uważnie wypełnij test przeczytaj wszystkie pytania i zastanów się nad odpowiedzią.
Ilość wszystkich wypijanych przez siebie rodzajów alkoholu, a więc:
piwa, wina, wódki - przelicz na porcje standardowe wg podanego
powyżej wzoru.
Zanotuj i zsumuj liczbę punktów (podaną w nawiasach), a następnie
zapoznaj się z interpretacją wyników.
5
Test Alkoholowy AUDIT.
1. Jak często pije Pan/Pani napoje zawierające alkohol?
•(0) nigdy
•(1) raz w miesiącu lub rzadziej
•(2) dwa do czterech razy w miesiącu
•(3) dwa lub trzy razy w tygodniu
•(4) cztery lub więcej razy w tygodniu
2. Ile standardowych porcji zawierających alkohol wypija Pan/Pani w
dniu, w którym Pan/Pani pije?
•(0) 1-2 porcje
•(1) 3-4 porcje
•(2) 5-6 porcji
•(3) 7,8 lub 9 porcji
•(4) 10 lub więcej
3. Jak często wypija Pan/Pani sześć lub więcej porcji alkoholu podczas
jednego dnia?
•(0) nigdy
•(1) rzadziej niż jeden raz w miesiącu
•(2) około raz w miesiącu
•(3) około raz w tygodniu
•(4) codziennie lub prawie codziennie
4. Jak często w ostatnim roku nie mógł Pan/Pani zaprzestać picia po jego
rozpoczęciu?
•(0) nigdy
•(1) rzadziej niż jeden raz w miesiącu
•(2) około jeden raz w miesiącu
•(3) około 1 raz w tygodniu
•(4) codziennie lub prawie codziennie
5. Jak często w ciągu ostatniego roku z powodu picia alkoholu zrobił
Pan/Pani coś niewłaściwego, co naruszyło przyjęte w Pana/Pani
środowisku normy postępowania?
•(0) nigdy
•(1) rzadziej niż jeden raz w miesiącu
•(2) około jeden raz w miesiącu
•(3) około 1 raz w tygodniu
•(4) codziennie lub prawie codziennie
6
6. Jak często w ostatnim roku potrzebował Pan/Pani napić się alkoholu
rano następnego dnia po "dużym piciu", aby móc dojść do siebie?
•(0) nigdy
•(1) rzadziej niż jeden raz w miesiącu
•(2) około raz w miesiącu
•(3) około raz w tygodniu
•(4) codziennie lub prawie codziennie
7. Jak często w ostatnim roku miał Pan/Pani poczucie winy lub wyrzuty
sumienia po piciu alkoholu?
•(0) nigdy
•(1) rzadziej niż jeden raz w miesiącu
•(2) około raz w miesiącu
•(3) około raz w tygodniu
•(4) codziennie lub prawie codziennie
8. Jak często w ostatnim roku nie mógł Pan/Pani przypomnieć sobie, co
zdarzyło się poprzedniego dnia lub nocy z powodu picia?
•(0) nigdy
•(1) rzadziej niż jeden raz w miesiącu
•(2) około raz w miesiącu
•(3) około raz w tygodniu
•(4) codziennie lub prawie codziennie
9. Czy kiedykolwiek Pan/Pani lub ktoś inny doznał jakiegoś urazu
fizycznego w wyniku Pana/Pani picia?
•(0) nie
•(2) tak, ale nie w ostatnim roku
•(3) tak, w ostatnim roku
10. Czy ktoś z rodziny, lekarzy lub innych pracowników służby zdrowia
interesował się Pana/Pani piciem albo sugerował jego ograniczenie?
•(0) nie
•(2) tak, ale nie w ostatnim roku
•(3) tak, w ostatnim roku
A teraz zapoznajmy się z wynikami.
7
INTERPRETACJA WYNIKÓW
PONIŻEJ 8 PUNKTÓW:
Twoje picie nie powinno skutkować problemami ani dla ciebie, ani dla
innych, zwłaszcza jeśli w pytaniach 4, 5 i 6 odpowiedziałeś „nigdy".
 Jeśli pijesz alkohol często - zachowaj co najmniej dwa dni abstynencji
w tygodniu, najlepiej dzień po dniu.
 Powstrzymaj się od picia w okresie ciąży, karmienia piersią,
przyjmowania leków wchodzących w reakcję z alkoholem, kierowania
pojazdami, w innych sytuacjach, gdy picie nawet niewielkich ilości
alkoholu pociąga za sobą ryzyko szkód dla ciebie lub innych.
 Nie zwiększaj ilości i częstotliwości picia.
 Nie namawiaj do picia tych, którzy nie piją
MIĘDZY 8 - 15 PUNKTÓW:
Pijesz ryzykownie. Nawet jeśli nie odczuwasz jeszcze negatywnych
skutków picia - bądź pewien, że pojawią się one, jeśli nie zmienisz ilości
i częstotliwości spożywania alkoholu.
 Spróbuj ograniczyć picie alkoholu do poziomu niskiego ryzyka szkód.
 Świadomie kontroluj ilość i częstotliwość spożywania napojów
alkoholowych. Nie upijaj się.
 Słuchaj informacji osób trzecich na temat swojego picia, zwłaszcza
wtedy, gdy wyrażają zaniepokojenie i troskę.
MIĘDZY 16 - 19 PUNKTÓW:
Pijesz szkodliwie - Twoje picie staje się powodem twoich problemów ze
zdrowiem, z nauką, pracą, z innymi ludźmi.
 Musisz ograniczyć picie, zarówno jeśli chodzi o częstotliwość, jak i ilość
spożywanego alkoholu.
 Umów się z sobą na nieprzekraczanie limitu picia nie niosącego za sobą
ryzyka szkód i staraj się dotrzymać obietnicy.
 Pij wolniej. Wydłuż czas spożywania każdej porcji alkoholu.
 Spożywaj alkohol z osobami, które piją mało. Unikaj miejsc i sytuacji,
w których pijesz nadmiernie.
 Gdyby próby ograniczania picia nie przyniosły powodzenia przez kilka
tygodni, nie zwlekaj z poszukaniem pomocy u specjalisty.
POWYŻEJ 20 PUNKTÓW:
Prawdopodobnie jesteś uzależniony od alkoholu.
 Sprawdź to podejrzenie udając się do specjalistów pracujących
w poradniach terapii uzależnienia od alkoholu. Listę poradni znajdziesz
w niniejszej broszurze lub na stronie http://www.parpa.pl/.
 Nie warto odwlekać konsultacji sprawdzając ponownie swoje
możliwości ograniczenia picia.
 Specjalista lepiej niż ten test zdiagnozuje twój problem z piciem
i udzieli ci porady, jak go rozwiązać.
8
UWAGA !!!
Osoby zainteresowane przyjmowane są
w Poradniach Leczenia Uzależnień bez skierowania.
Terapia jest bezpłatna
także dla osób nieubezpieczonych.
Choroba alkoholowa.
Zespół Uzależnienia od Alkoholu jest chorobą, którą rozpoznaje
specjalista terapii uzależnień po występujących objawach. Wystarczą trzy
w ciągu roku. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) objawy
uzależnienia to:
1. Następowanie silnego pragnienia lub głodu alkoholu, który pojawia się
zwykle w stanach silnych emocji: złości, euforii, nudy, smutku czy lęku,
„musiałam się napić bo…”.
2. Problemy z kontrolą wypijanego alkoholu objawiają się u osoby
uzależnionej tym, że zwykle ma ona trudności w unikaniu rozpoczęcia picia,
trudności w zakończeniu picia oraz brak kontroli nad ilością wypijanego
alkoholu, a także nad swoim zachowaniem, związanym z piciem, np. „jak
chcę mogę nie pić” i powroty nawet po długim okresie abstynencji.
3. Zmiana tolerancji do wywołania pożądanych efektów poprawy nastroju,
„bycia na rauszu”, potrzebna jest coraz większa dawka alkoholu tzw. „silna
głowa”, w zaawansowanym stadium choroby odwrotnie.
4. Objawy abstynencyjne - silne dolegliwości fizjologiczne występujące po
przerwaniu lub ograniczeniu spożycia alkoholu (silny niepokój, potliwość,
wymioty, nudności, biegunka, nadciśnienie, drżenie ciała, ból głowy,
niemożność koncentracji, bezsenność, majaczenie (objawy alkoholowego
zespołu abstynencyjnego), używanie alkoholu w celu złagodzenia tych
objawów - ”klinowanie”.
5. Koncentracja życia wokół alkoholu - dbałość o to, aby alkohol był pod
ręką (robienie zapasów) oraz zaniedbywanie innych źródeł przyjemności
i sposobów spędzania wolnego czas, np. zainteresowań, hobby czy
kontaktów z rodziną i przyjaciółmi.
6. Picie alkoholu pomimo, że osoba pijąca jest świadoma szkód
powodowanych przez alkohol (zdrowotnych, jazda autem pod wpływem
alkoholu, rozpad rodziny, konflikty z prawem, utrata pracy).
Również samo uzależnienie mimo charakterystycznych objawów nie
u wszystkich wygląda jednakowo. I tak na przykład, (wg J. Lindenmeyera)
uzależnionych od alkoholu bardzo ogólnie można podzielić na cztery grupy:
9
I. Uzależnieni utrzymujący stały poziom alkoholu we krwi - zwykle
polega to na stałym popijaniu podzielonych dawek w ciągu dnia, aby
utrzymać stały poziom alkoholu we krwi. Osoby takie zwykle są poza
„podejrzeniem”, gdyż nie upijają się do nieprzytomności (to wśród kobiet
częsty model picia).
II. Uzależnieni upijający się - to uzależnienie polega to na tym,
że pomimo różnych prób kontroli wypijanego alkoholu, przeważnie nie
udaje się pijącemu wypić niewielkiej dawki, a każda próba z reguły
kończy się upiciem. W tym wypadku choroba dość szybko rzuca się w oczy.
III. Uzależnieni pijący w sytuacjach problemowych
- uzależnienie w tej grupie polega na sięganiu po alkohol w tzw. trudnych
sytuacjach, mogą to być np. problemy z samym sobą lub konflikty
z otoczeniem.
IV. Uzależnieni pijący okresowo - uzależnienie objawia się
występowaniem naprzemiennych okresów abstynencji i gwałtownego
niekontrolowanego picia. Osobom w tej grupie z powodu nieraz bardzo
długich okresów abstynenckich szczególnie trudno zrozumieć, że są
uzależnione.
Dlaczego nie widzimy, że jesteśmy chore?
Na skutek nadużywania alkoholu powstają specyficzne mechanizmy
powodujące, że tak trudno u siebie zauważyć rozwijającą się chorobę. Są one
odpowiedzialne za powstawanie i utrzymywanie się uzależnienia
prowadzącego do śmierci.
Mechanizm iluzji i zaprzeczenia / Człowiek dorosły potrafi realnie
oceniać sytuację i jest zdolny do logicznego myślenia w przeciwieństwie do
dziecięcego myślenia magiczno-życzeniowego. Jednak wraz z rozwojem
uzależnienia to magiczne myślenie staje się przewodnim.
Przejawy tego mechanizmu to:
Zaprzeczanie - „nie mam problemu”, „piję tyle, co inni”, „kontroluję
swoje picie”, „mogę nie pić” itd.
Minimalizowanie - „inni piją dużo więcej”, „może trochę
przesadziłem”, „nic takiego się nie stało”, piję tylko parę piwek w tygodniu,
nie tyle, ile „prawdziwy alkoholik”.
Obwinianie - „to szef mnie tak zdenerwował, że musiałam się
napić”, "gdyby nie koleżanka, która ciągnęła do knajpy, to na pewno na czas
odebrałabym dziecko z przedszkola".
Racjonalizowanie - „alkohol mnie rozluźnia i daje mi siłę do pracy,
dzięki temu więcej mogę zrobić”, „alkohol dobrze działa na serce” - alkoholik
wyszukuje pozornie racjonalne argumenty nadużywania alkoholu.
Fantazjowanie - „po wypiciu lampki wina jestem bardziej
elokwentna i atrakcyjna”, „mogę przestać pić, kiedy zechcę”,
Koloryzowanie wspomnień - wspominanie tylko przyjemnych
10
chwil z pominięciem tych niechlubnych, „ale była super impreza",
zapominając o tym, że większość czasu obejmowała muszlę klozetową.
„Wszyscy się świetnie bawiliśmy” pomijając fakt, że to ona ich „bawiła”
rozbieranym występem na stole.
Marzeniowe planowanie - tworzenie wizji przyszłości w oderwaniu
od rzeczywistości, „moje problemy się skończą, kiedy znajdę sobie pracę na
miarę swoich możliwości”, „przestanę pić, jak mąż się zmieni
i przeprowadzimy się do większego mieszkania”.
Współuzależnienie.
Większość osób uzależnionych przez długie lata uważa swoje picie za
nieszkodliwe, z zawziętością i pomysłowością broniąc się przed uwagami
bliskich. Uruchamiając zręczne mechanizmy obronne starają się przekonać
samych siebie i swoich bliskich, że ich picie jest całkowicie normalne i mają
nad nim pełną kontrolę. Bliscy osoby uzależnionej są z reguły podatni na
stosowane przez nią manipulacje, co w efekcie uniemożliwia takiej osobie
skonfrontowanie się z rzeczywistością i konsekwencjami swojego
zachowania. Mimo problemów bliscy osoby uzależnionej z reguły nie szukają
pomocy poza rodziną, lecz stosują rozwiązania „wewnętrzne”. Konieczność
podjęcia terapii odwykowej wydaje im się niepotrzebna. Są przekonani, że
problem nie wymaga ingerencji z zewnątrz, że poradzą sobie z nim sami
argumentując, tłumacząc, dyskutując. Oczywiście nie przynosi to
zamierzonego efektu, a jedynie utrwala skoncentrowanie życia całej rodziny
wokół tematu alkoholu. Paradoksalnie w tej sytuacji nawet nie używający
alkoholu członkowie rodziny stają się w ten sposób od alkoholu zależni.
Dlatego członków najbliższej rodziny alkoholika nazywa się osobami
współuzależnionymi. Osoby wpółuzależnione najpierw muszą pomóc samym
sobie. Poprzez poprawę stanu swojego zdrowia i wiedzy na temat
alkoholizmu osoby te dopiero wtedy będą w stanie podjąć skuteczne
działania na rzecz osoby uzależnionej. Należy zdać sobie sprawę, że nikt nie
może zrobić za alkoholika tego, co on sam powinien zrobić. Skuteczne
leczenie jest możliwe dopiero wtedy, gdy decyzję podejmuje sama osoba
chora. Natomiast osoby bliskie mając wiedzę o chorobie są w stanie nie
popełniać więcej dotychczasowych błędów, które doprowadzały jedynie do
podporządkowania się zachowaniom alkoholika i w efekcie pogłębianie jego
choroby. Zmuszanie osoby chorej do zaprzestania picia bez pogłębiania
wiedzy na temat alkoholizmu nie przynosi dobrych efektów, wręcz przeciwnie
(nawet jeżeli te działania są wynikiem naturalnego odruchu wobec bliskiej
osoby).
Według danych PARPA około 4% dzieci jak również 4% dorosłych
w Małopolsce żyje w najbliższym otoczeniu ludzi uzależnionych od alkoholu.
11
Alkomity
Zespół uzależnienia od alkoholu to choroba, wokół
której nagromadziło się wiele mitów i nieprawdziwych informacji.
Przedstawiamy kilka z nich. (Źródło: PARPA).
Mit A l k o h o l i c y
p i j ą
c o d z i e n n i e .
Fakt - Niektórzy alkoholicy nadużywają alkoholu codziennie.
Bardziej typowym sposobem picia jest jednak picie przerywane
dłuższymi lub krótszymi okresami całkowitej abstynencji.
Mit Alkoholicy to ludzie z marginesu społecznego.
Fakt - T y l k o 3 - 5 % w s z y s t k i c h a l k o h o l i k ó w t o o s o b y
zmarginalizowane. Przeważająca większość, czyli 95-97%, mieści
się w przekroju całego społeczeństwa. Ludźmi uzależnionymi od
alkoholu są przeważnie normalnie pracujący, posiadający rodziny,
często szanowani obywatele.
Mit Alkoholik upija się za każdym razem, kiedy pije !
Fakt - Alkoholikiem jest osoba, która utraciła kontrolę nad ilością
wypijanego alkoholu. A zatem to nie sam fakt upicia się, lecz
niezdolność przewidzenia, czy i kiedy utraci kontrolę nad ilością
wypitego alkoholu, pozwala odróżnić osobę z problemem
alkoholowym od osoby pijącej towarzysko.
Mit -
A l k o h o l i k o m
b r a k
s i l n e j
w o l i .
M o g l i b y p r z e s t a ć p i ć , g d y b y c h c i e l i .
Fakt - Alkoholizm to choroba charakteryzująca się utratą kontroli
nad piciem. Różnicę między osobą nadużywającą alkoholu a
alkoholikiem ilustruje powiedzenie - Alkoholik przestałby pić, gdyby
mógł, a nadużywający alkoholu przestałby, gdyby chciał. Marzeniem
każdego alkoholika jest móc pić tak „jak wszyscy”. Gdyby to była
kwestia wyboru, alkoholik wybrałby taki sposób picia, aby nie mieć
problemów.
Mit Alkohol relaksuje i jest dobrym środkiem na zdenerwowanie.
Fakt - Alkohol działa uśmierzająco i depresyjnie. Chwilowe
odprężenie, jakiego doznają niektóre osoby po spożyciu alkoholu
powoduje, że nie myśli się o problemach życiowych. Po
w y t r z e ź w i e n i u w r a c a s i ę d o p r o b l e m ó w
z większą siłą. Wpływ alkoholu na ośrodkowy układ nerwowy
pociąga za sobą jeszcze większą „nerwowość".
Mit A l k o h o l
j e s t
l e k a r s t w e m
n a
s e n .
Fakt - Zaśnięcie po spożyciu alkoholu jest wynikiem toksycznego
działania alkoholu na mózg. Sen w tej sytuacji nie jest naturalny
(fizjologiczny), a człowiek podczas takiego snu nie wypoczywa w
sposób właściwy.
Bibliografia / - Bohdan T.Woronowicz „Uzależnienia Geneza, terapia, powrót do zdrowia”
Media Rodzina PARPAMEDIA 2009. / - Johanes Lindenmeyer „Ile możesz wypić? O nałogach i ich
leczeniu” GWP Gdańsk 2007. / - J. Fudała: „Kobiety i alkohol” - PARPAMEDIA 2007
Netografia / - Ewa Woydyłło „Alkoholizm Pojęcia podstawowe"
www.terapia-uzależnień.com/2009/03/.
- Bogusław Włodawiec - Koncepcja psychologicznych mechanizmów uzależnienia Jerzego
Mellibrudy - www.psychologia.net.pl/artykul.
12
Kraków w tych placówkach
uzyskasz pomoc specjalistów
NZOZ Specjalistyczna Przychodnia Lekarska
„ERGOMED” Poradnia Leczenia Uzależnień
ul. Bonarka 18;
tel. 12 266 84 82
tel. 12 266 21 95 w. 107
www.ergomed.pl
[email protected]
Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnień
ul. Radzikowskiego 29
tel. 12 626 02 33
[email protected]
NZOZ Centrum Medycyny Profilaktycznej
Poradnia Uzależnień
ul. Komorowskiego 12
tel. 12 683 05 27; 12 683 05 25; 12 421 23 66
[email protected]
NZOZ „DOBREJ NADZIEI”
Poradnia Terapii Uzależnienia
od Alkoholu i Współuzależnienia
ul. Batorego 5
tel. 12 633 35 31; 12 631 04 80
ul. Radomska 36
tel. 12 418 18 52
ul. Stoczniowców 7
tel. 12 269 92 99; 12 262 97 19
www.sdn.org.pl
[email protected]
NZOZ Nowohuckie Centrum
Psychoterapii
i Terapii Uzależnień „PEMA”
os. Kolorowe 21
tel. 12 644 45 55
[email protected]
EGZEMPLARZ BEZPŁATNY
Prezydent Miasta Krakowa
Jacek Majchrowski
Ministerstwo Zdrowia
ul. Ugorek 1/221; 31-450 Kraków
TELEFON +48 519 523 555
[email protected]
NIP 945-212-31-02; KRS 0000327325
www.razembezpieczne.org.pl
KRAKÓW 2011
Opracowanie Broszury: