ocieplenie-klimatu
Transkrypt
ocieplenie-klimatu
6 listopada, 2006 r. Magdalena Zowsik OCIEPLENIE KLIMATU – MATERIAŁY INFORMACYJNE Negocjacje klimatyczne w Nairobi W dniach 6-17 listopada w Nairobi odbędzie się 12 spotkanie Stron Konwencji Klimatycznej (COP 12) oraz drugie Spotkanie Stron Protokołu z Kioto (MOP 2). Celem Konwencji jest stabilizacja koncentracji gazów cieplarnianych w atmosferze na poziomie zabezpieczającym przed trwałymi zmianami klimatu. Instrumentem wykonawczym do konwencji jest Protokół z Kioto, który wszedł w Ŝycie w 16 lutego 2005 r., wkrótce po ratyfikowaniu go przez Rosję. Do dziś 166 państw ratyfikowało Protokół. Nakłada on na państwa z listy B (grupa 39 państw uprzemysłowionych) obowiązek redukcji emisji gazów cieplarnianych o 5% w stosunku do roku 1990, w latach 2008-12, tj. pierwszym okresie zobowiązań. W ubiegłym roku w Montrealu powołano specjalną grupę, która ma pracować nad nowymi zobowiązaniami dla krajów uprzemysłowionych na lata po 2012 r. (tzw. Ad Hoc Working Group on Further Commitments for Annex I Parties Under the Kyoto Protocol- AWG). Grupa ta spotka się ponownie w Nairobi. Zdaniem Greenpeace i wielu innych organizacji ekologicznych, powinna ona doprowadzić do jak najszybszego ustalenia nowego poziomu redukcji na drugi okres zobowiązań, który powinien wynieść co najmniej 18% na lata 2013-2017. Niezbędne jest równieŜ zakończenie negocjacji w sprawie drugiego okresu zobowiązań najpóźniej w 2008 roku, aby zachować ciągłość między jednym i drugim okresem zobowiązań. Greenpeace oczekuje, Ŝe w Nairobi zostaną roztrzygnięte takŜe inne waŜne kwestie, takie jak rozszerzenie krajów listy B o nowe państwa, których gospodarki dynamicznie się rozwijają np. Chiny, tak aby i one były zobowiązane do redukcji emisji gazów cieplarnianych, a takŜe objęcie transportu lotniczego i morskiego postanowieniami Protokołu. Polska W 2002 r. nasz rząd ratyfikował Protokół z Kioto i zobowiązał się do redukcji emisji gazów cieplarnianych o 6%. Polska wykonała to zobowiązanie z nadwyŜką (w latach 1988-2003 emisja została ograniczona o 32%) jedynie dzięki temu, Ŝe wraz z innymi krajami w okresie transformacji wynegocjowała jako poziom odniesienia rok 1988, zamiast 1990. Z powodu załamania gospodarki i krajowego przemysłu po roku 1988, emisje dwutlenku węgla gwałtownie spadły. Jednak wypełnienie celów, które rząd polski przyjął w krajowej Strategii klimatycznej (1), tj. redukcji emisji gazów cieplarnianych o 40% do roku 2020, przy braku zdecydowanych działań będzie juŜ trudniejsze. Od roku 2002 emisja gazów cieplarnianych w Polsce zaczęła wzrastać (w 2002 wynosiła 370 mln ton, a w 2003 juŜ 382 mln ton) (2). Wynika to ze specyfiki naszego sektora energetycznego, zdominowanego przez paliwa kopalne - aŜ 97% energii elektrycznej i 98% ciepła pochodzi z tych źródeł, przede wszystkim z węgla, rosnących emisji z sektora transportu i braku dobrego systemu wsparcia dla energii odnawialnej. Obecnie jedynie 2% energii elektrycznej pochodzi z czystych źródeł, głównie wody, wiatru i biomasy. Zdaniem Greenpeace, Polska powinna przyspieszyć rozwój odnawialnych źródeł energii, które są jedynym sposobem na uratowanie klimatu, a takŜe zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego w naszym kraju. Wg ekspertyzy Europejskiego Centrum Energii Odnawialnej, Polska ma wystarczające zasoby, aby pokryć blisko połowę zapotrzebowania na energię pierwotną ze źródeł odnawialnych- patrz Tabela 1. Tab. 1. Potencjał techniczny odnawialnych źrodeł energii w Polsce (3). Źródło energii PJ % Biomasa 747 42,8 Energia wodna 49 2,8 Zasoby geotermalne 220 12,6 Energia wiatru 281 16,1 Promieniowanie słoneczne 445 25,5 Ogółem 1742 tj. 47% zapotrzebowania na 100 energię pierwotną Całkowite zuŜycie energii pierwotnej w 2002 r. 3 768 Skutki ocieplenia klimatu w Polsce Raport profesora Macieja Sadowskiego z Instytutu Ochrony Środowiska (4) oraz Trzeci Raport Rządowy w sprawie zmian klimatu (5), donoszą, Ŝe w Polsce naleŜy spodziewać się powaŜnych konsekwencji ocieplenia klimatu. DuŜe zmiany czeka rolnictwo, wg jednego ze scenariuszy Trzeciego Raportu, podniesienie temperatury o 5 °C do końca XXI wieku, spowoduje wzrost opadów o 20% wiosną a spadek o 15% latem, spadek plonów roślin ozimych: ziemniaka o 70%, buraka cukrowego o 15%, wzrost plonów roślin ciepłolubnych: kukurydzy, soi, słonecznika o 30-40%, zmniejszenie liczby pastwisk i konieczność nawadniania pól. Uprawom będą teŜ zagraŜać nowe szkodniki. Wg raportu Sadowskiego wzrost poziomu morza grozi zalaniem 1789 km2 obszarów polskiego wybrzeŜa. Mogą zostać podtopione gdańska starówka, Szczecin i Świnoujście, a Półwysep Helski moŜe zostać odcięty od lądu. Nastąpią zmiany w wielu ekosystemach; m.in. zniszczeniu moŜe ulec wyspa Wolin i Zalew Szczeciński, tatrzańskim halom grozi zaniknięcie, w związku z przemieszczeniem się granicy lasu ku górze, a gatunki naszej strefy klimatycznej będą coraz bardziej wypierane przez gatunki ciepłolubne. Skutki ocieplenia klimatu na świecie Najbardziej ucierpią kraje rozwijające się, które w znikomym stopniu przyczyniły się do zmian klimatu. Nie będą one w stanie poradzić sobie z rosnącym poziomem mórz, rozprzestrzenianiem chorób, zmniejszaniem zasobów wody pitnej i spadkiem produkcji rolnej. Małe kraje wyspiarskie odpowiadają za mniej niŜ 1% emisji gazów cieplarnianych, ale poniosą najwyŜszą cenę zmiany klimatu. Wyspy Kiribati na południowym Pacyfiku zalewane są coraz wyŜszymi falami i kraj, który jako pierwszy przywitał nowe tysiąclecie moŜe zniknąć pod powierzchnią wody przed nadejściem następnego wieku. Wiele innych społeczności krajów Południa dotkliwie odczuwa skutki zmian klimatu. Miliony ludzi w Andach i Himalajach naraŜone są na brak wody pitnej z powodu topniejących lodowców. Topniejący lód Grenlandii uniemoŜliwia mieszkańcom zdobywanie Ŝywności w tradycyjny sposób, uzaleŜniając od dostaw Ŝywności z zewnątrz. Milionom Chińczyków Ŝyjących wzdłuŜ wysychającej Rzeki śółtej juŜ teraz brakuje wody. Zmiany zachodzą w wielu ekosystemach, szczególnie tych najbardziej wraŜliwych, np. raf koralowych. Wg raportu opublikowanego w Nature Magazine w drugiej połowie XX wieku, 1700 gatunków roślin i zwierząt przemieszczało się w kierunku biegunów z prędkością 6 km na dziesięć lat. Wiele gatunków nie będzie jednak w stanie zaadoptować się do nowych warunków i wyginie. Grozi to m.in. niedźwiedziom polarnym, które nie mają jak zdobywać poŜywienia, poniewaŜ znikają lodowe platformy, z których polują. Ostatnio naukowcy odnotowali nowe zjawisko wśród niedźwiedzi polarnych - kanibalizm. Globalne ocieplenie, a ekonomia Raport Nicholasa Sterna, byłego głównego ekonomisty Banku Światowego, przyjęty przez rząd brytyjski w październiku 2006, ostrzega, Ŝe trzeba podjąć pilne działania w walce z globalnym ociepleniem, inaczej koszty ekonomiczne, jakie poniesie świat będą kolosalne. Wg Sterna na powstrzymanie zmian klimatu naleŜy od zaraz zacząć przeznaczać 1% dochodu narodowego brutto rocznie (to tyle ile rocznie wydaje na reklamę na świecie), w przeciwnym wypadku ryzykujemy utratę 20% globalnego PKB w kaŜdym roku. Do argumentów naukowych i moralnych, mówiących o konieczności podjęcia bezzwłocznych działań dochodzą zatem teraz twarde argumenty ekonomiczne (6). Przypisy: (1) POLITYKA KLIMATYCZNA P O L S K I. Strategie redukcji emisji gazów cieplarnianych w Polsce do roku 2020. Przyjęta przez Radę Ministrów w dniu 4.11.2003 r. (2) GUS. Ochrona środowiska 2005. (3) EC BREC 2004. Rola i znaczenie odnawialnych zasobów energii w zaopatrzeniu kraju w paliwa i energię w perspektywie średnio i długookresowej. (4) Maciej Sadowski 2006. Ocena potencjalnych skutków społeczno-gospodarczych zmian klimatu w Polsce. Instytut Ochrony Środowiska. Raport wydany przez WWF. (5) III Raport Rządowy dla Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. (6) Stern Review on the Economics of Climate change. Dostępny na: http://www.hmtreasury.gov.uk/independent_reviews/stern_review_economics_climate_change/sternreview_index. cfm