A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków

Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Spis treści
W Niemczech obowiązują nieco inne przepisy ............................................................ 2
Kwestie uregulowane przez Unię Europejską .............................................................. 2
Rozporządzenie UE ............................................................................................................. 2
Obowiązek ubezpieczenia i świadczenia w kraju zatrudnienia.............................................. 2
Wypadek w pracy ................................................................................................................. 2
Choroba zawodowa .............................................................................................................. 2
Jak wygląda sytuacja w Niemczech? ........................................................................... 3
Podstawa prawna ................................................................................................................. 3
Zawodowe stowarzyszenia ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków lub kasy
ubezpieczeń wypadkowych .................................................................................................. 3
Opłacanie składek ................................................................................................................ 4
Świadczenia rzeczowe ......................................................................................................... 4
Świadczenia pieniężne ......................................................................................................... 4
Osobisty budżet.................................................................................................................... 4
Więcej informacji .................................................................................................................. 5
Co powinni wiedzieć pracownicy transgraniczni? ...................................................... 5
Zgłoszenie do ubezpieczenia i jego koszty należą do obowiązków pracodawcy ................... 5
Prawo do świadczeń rzeczowych w kraju zamieszkania....................................................... 5
Zgłoszenie wypadku ............................................................................................................. 6
Brak specjalnej umowy między Niemcami i Polską............................................................... 6
Informacje i doradztwo na miejscu ............................................................................... 7
Ośrodki doradztwa w Polsce ................................................................................................ 7
Ośrodki doradztwa w Niemczech ......................................................................................... 8
Uwaga: Dla lepszej czytelności tekstu zrezygnowano bez wyjątku z używania obok siebie formy
męskiej i żeńskiej. Jeśli użyta została sama forma męska, skierowana jest ona zawsze także do
kobiet.
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-1-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
W Niemczech obowiązują nieco inne przepisy
§§
•
W Niemczech istnieje wiele instytucji ubezpieczających od następstw nieszczęśliwych
wypadków. W zależności od miejsca zatrudnienia danej osoby, np. w służbie publicznej lub
w określonej branży, właściwymi jednostkami ubezpieczeniowymi są różne kasy
ubezpieczenia wypadkowego (Unfallkassen) lub zawodowe stowarzyszenia ubezpieczeń
wypadkowych (Berufsgenossenschaften).
•
Wypadki, które wydarzyły się w drodze do pracy lub z pracy do domu podchodzą w
Niemczech pod ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, a nie - jak jest to
w Polsce - pod ubezpieczenie chorobowe lub rentowe.
•
Inaczej niż ma to miejsce w Polsce, w Niemczech nie są wypłacane żadne jednorazowe
odszkodowania za wypadki w pracy lub choroby zawodowe.
Kwestie uregulowane przez Unię Europejską
Rozporządzenie UE
Ubezpieczenie wypadkowe podlegają rozporządzeniu (WE) nr 883/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego.
Obowiązek ubezpieczenia i świadczenia w kraju zatrudnienia
Jako pracownicy jesteście Państwo generalnie objęci ubezpieczeniem od następstw
nieszczęśliwych wypadków w kraju, w którym jesteście Państwo zatrudnieni. Tam też będziecie
leczeni w razie wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy/z pracy do domu lub choroby
zawodowej.
Jednak świadczenia rzeczowe (np. leczenie) możliwe są także w kraju zamieszkania. Wykonane
świadczenia rozliczane są z kasą ubezpieczeń wypadkowych w kraju zatrudnienia przez jednostkę
pośredniczącą.
Świadczenia pieniężne przyznawane są z zasady przez kasę ubezpieczeń wypadkowych w kraju
zatrudnienia.
Wypadek w pracy
Wypadki w pracy lub wypadki zawodowe to wypadki związane z pracą zawodową. Zaliczają się do
nich także wypadki w drodze do lub z pracy, które wydarzyły się w drodze między mieszkaniem a
miejscem pracy.
Choroba zawodowa
Mianem choroby zawodowej określa się choroby spowodowane wyłącznie lub przeważnie przez
szkodliwe substancje obecne w miejscu pracy lub przez wykonywanie określonych prac. W
każdym kraju istnieje oficjalna lista chorób, uznawanych za choroby zawodowe.
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-2-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
Jak wygląda sytuacja w Niemczech?
D
Podstawa prawna
Ustawowe ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków jest częścią ubezpieczeń
społecznych i zapewnia obywatelom zabezpieczenie od ryzyka wypadku w miejscu pracy,
wypadków w bezpośredniej drodze do pracy i drodze powrotnej do domu oraz zabezpieczenie na
wypadek chorób zawodowych.
Podstawą prawną ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków jest siódma Księga
Kodeksu Socjalnego (SGB VII) z dnia 07 sierpnia 1996.
W Rozporządzeniu w sprawie chorób zawodowych z dnia 31 października 1997 wyszczególniono
choroby uznane za schorzenia zawodowe.
Zawodowe stowarzyszenia ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków lub kasy
ubezpieczeń wypadkowych
Podmiotem odpowiedzialnym za ustawowe ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych
wypadków są zawodowe stowarzyszenia ubezpieczeń wypadkowych oraz kasy ubezpieczenia
wypadkowego. To, który podmiot jest dla Państwa właściwy, zależy od tego, czy Państwa
pracodawca ma status stowarzyszenia, służby publicznej, czy prywatnego przedsiębiorstwa. W
przypadku prywatnego przedsiębiorstwa znaczenie ma także branża. Do głównych kas
ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i zawodowych stowarzyszeń ubezpieczeń
wypadkowych należą:
•
Kasy Ubezpieczeń Wypadkowych dla Obszaru Federacji, Landów i Gmin (służba
publiczna)
•
Kasa Ubezpieczeń Wypadkowych dla Pracowników Poczty i Firm Telekomunikacyjnych
(Unfallkasse Post und Telekom)
•
Zawodowe Stowarzyszenie Ubezpieczeń Wypadkowych dla Pracowników Służby Zdrowia i
Ośrodków Opiekuńczych (Berufsgenossenschaft für Gesundheitsdienst und
Wohlfahrtspflege)
•
Zawodowe Stowarzyszenie Ubezpieczeń Wypadkowych Pracowników Sektora
Energetycznego, Tekstylnego, Elektrycznego, Papierniczego i Gospodarki Wodnej
(Berufsgenossenschaft Energie Textil Elektro Medienerzeugnisse)
•
Zawodowe Stowarzyszenie Ubezpieczeń Wypadkowych Sektora Surowców i Przemysłu
Chemicznego (Berufsgenossenschaft Rohstoffe und chemische Industrie)
•
Zawodowe Stowarzyszenie Ubezpieczeń Wypadkowych Sektora Spożywczego i
Turystycznego (Berufsgenossenschaft Nahrungsmittel und Gastgewerbe)
Listę wszystkich ustawowych kas ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków
znajdziecie Państwo pod Niemieckie ustawowe ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych
wypadków (Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung, w skrócie DGUV) pod adresem
www.dguv.de > Berufsgenossenschaften / Unfallkassen / Landesverbände.
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-3-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
Opłacanie składek
Składki do zawodowych stowarzyszeń ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków oraz
pozostałych kas ubezpieczenia wypadkowego opłacane są na koszt pracodawcy. Osoby
ubezpieczone nie muszą partycypować w tych kosztach, tzn. nie są konieczne żadne dopłaty.
Wysokość składki wynika z kosztów prewencji, odszkodowań za wypadki w pracy i choroby
zawodowe oraz z kosztów administracyjnych. Przy obliczaniu składki przez zawodowe
stowarzyszenie ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków uwzględnia się także skalę
zagrożenia poprzez zaszeregowanie do odpowiednich klas ryzyka.
Świadczenia rzeczowe
•
Opieka medyczna, leczenie szpitalne i ambulatoryjne
•
Leki, środki ortopedyczne i inne środki pomocnicze
•
Odszkodowanie w przypadku uszkodzenia środków pomocniczych (np. okulary)
•
Rehabilitacja medyczna
•
Ponowna integracja zawodowa i społeczna (np. przekwalifikowanie, opieka
psychospołeczna)
•
Świadczenia w przypadku konieczności korzystania z opieki
Świadczenia pieniężne
•
Świadczenie pieniężne z tytułu wypadku w pracy w przypadku niezdolności do pracy
wskutek wypadku w pracy lub choroby zawodowej i w okresie rehabilitacji medycznej (80
procent utraconego regularnego wynagrodzenia brutto minus składki na ubezpieczenie
emerytalno-rentowe i ubezpieczenie od utraty pracy).
•
Renta z tytułu wypadku w pracy w przypadku obniżenia zdolności do wykonywania pracy
zarobkowej o minimum 20 procent na okres ponad 26 tygodni. W przypadku 100procentowej utraty możliwości wykonywania pracy wypłacana jest pełna renta w wysokości
2/3 ostatnich dochodów rocznych. W przypadku częściowego obniżenia zdolności do pracy
zawodowej przysługuje prawo do odpowiedniej renty częściowej.
•
Zasiłek przejściowy na okres uczestnictwa w rehabilitacji zawodowej (75 procent renty z
tytułu wypadku w pracy w przypadku osób ubezpieczonych, posiadających co najmniej
jedno dziecko lub wymagających opieki; 68 procent renty z tytułu wypadku w pracy w
przypadku wszystkich pozostałych ubezpieczonych).
•
Zasiłek pielęgnacyjny w przypadku konieczności korzystania z opieki w wyniku zdarzenia
ubezpieczeniowego (wysokość zasiłku pielęgnacyjnego zależy od szkody zdrowotnej osoby
ubezpieczonej i uwarunkowanego nią zakresu koniecznej pomocy).
•
Świadczenia dla rodziny zmarłego (renta dla rodziny zmarłego, zasiłek z tytułu śmierci)
Osobisty budżet
Od 01 stycznia 2008 wprowadzony został tak zwany osobisty budżet na ustawowe ubezpieczenie
od następstw nieszczęśliwych wypadków. Od tego dnia osoby ubezpieczone mają możliwość
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-4-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
otrzymania zamiast świadczenia rzeczowego w postaci rehabilitacji świadczenia pieniężnego, z
którego mogą pokryć wydatki na środki pomocnicze, na przykład wózek inwalidzki.
Więcej informacji
•
Informacje dotyczące niemieckiego ustawowego ubezpieczenia od następstw
nieszczęśliwych wypadków można otrzymać w wiodącym stowarzyszeniu niemieckich
instytucji ubezpieczających od następstw nieszczęśliwych wypadków:
Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung (DGUV)
Mittelstraße 51
10117 Berlin-Mitte
Tel.: +49 (0)30 288763800
Faks: +49 (0)30 288763808
E-mail: [email protected]
Internet: www.dguv.de
lub w Państwa zawodowym stowarzyszeniu ubezpieczeń wypadkowych bądź kasie
ubezpieczenia wypadkowego.

•
Bezpłatna infolinia ustawowego ubezpieczenia wypadkowego dostępna jest pod
numerem 0800 6050404
(od poniedziałku do piątku w godz. 08:00 - 18:00)
•
Formularz kontaktowy dla zapytań pisemnych do wiodącego stowarzyszenia DGUV
znajdziecie Państwo pod adresem www.dguv.de >Kontakt
•
Z podstawowymi pytaniami dotyczącymi międzypaństwowej pomocy w sprawach
świadczeń rzeczowych możecie się Państwo zwracać do jednostki pośredniczącej w
niemieckim ustawowym ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków (DGUV)
pod adresem www.dguv.de > Internationales > Deutsche Verbindungsstelle.
•
Broszura Federalnego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (BMAS): Soziale Sicherung
im Überblick
Co powinni wiedzieć pracownicy transgraniczni?
Zgłoszenie do ubezpieczenia i jego koszty należą do obowiązków pracodawcy
Z reguły pracownicy transgraniczni ubezpieczani są w ramach ubezpieczenia wypadkowego przez
ich pracodawców w kraju zatrudnienia. Pracodawca opłaca składki do zawodowego
stowarzyszenia ubezpieczeń od następstw nieszczęśliwych wypadków lub do innej kasy
ubezpieczeń wypadkowych. Jeśli jednak łączy Państwa jeszcze inny stosunek pracy z pracodawcą
w państwie miejsca zamieszkania, musicie się Państwo tam ubezpieczyć dla obydwu stosunków
pracy. Wymóg ten obowiązuje także wówczas, jeśli praca wykonywana jest tylko w systemie
"minijob".
Prawo do świadczeń rzeczowych w kraju zamieszkania
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-5-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
Podczas gdy świadczenia pieniężne z niemieckiego ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych
wypadków wypłacane są z zasady zgodnie z prawem niemieckim, przyznanie świadczeń
rzeczowych zależy od przepisów kraju, w którym faktycznie są one wykorzystywane.
Jeśli po wypadku chcecie się Państwo leczyć w kraju zamieszkania, wówczas z reguły żąda się
tam wykazania zawartego ubezpieczenia zdrowotnego, np. przez okazanie Europejskiej Karty
Ubezpieczenia Zdrowotnego lub formularza S1 (wcześniej: formularz E 106). Wykonawca
świadczenia w Polsce, np. lekarz, rozlicza się bezpośrednio z krajową jednostką pośredniczącą,
która żąda zwrotu kosztów leczenia od kasy ubezpieczenia wypadkowego w kraju zatrudnienia.
Jeżeli otrzymacie Państwo od lekarza fakturę za leczenie skutków wypadku, należy ją przekazać
do kasy ubezpieczenia wypadkowego w kraju zatrudnienia. Ta sprawdzi, czy możliwe jest
przejęcie kosztów przez ubezpieczenie wypadkowe i czy kwota faktury odpowiada obowiązującej
taryfie. Odradzamy samodzielne regulowanie faktury, ponieważ w przypadku zawyżenia kosztów
nie można będzie zażądać zwrotu nadpłaconej kwoty od wykonawcy świadczenia jak lekarza,
fizjoterapeuty itd.
Zgłoszenie wypadku
Wypadek należy niezwłocznie zgłosić pracodawcy lub zawodowemu stowarzyszeniu ubezpieczeń
wypadkowych. Zgłoszenia do zawodowego stowarzyszenia ubezpieczeń wypadkowych można
dokonać także za pośrednictwem lekarza, który przeprowadził leczenie.
Brak specjalnej umowy między Niemcami i Polską
Nie ma obecnie w tym zakresie żadnej specjalnej umowy między Polską a Niemcami.
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-6-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
i
Informacje i doradztwo na miejscu
Ośrodki doradztwa w Polsce
Jeśli mieszkacie Państwo w Polsce i chcecie tutaj otrzymać świadczenia pieniężne z tytułu
wypadku w pracy lub choroby zawodowej, możecie się Państwo zwrócić do jednego z oddziałów
polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) w strefie przygranicznej.
ZUS Oddział w Gorzowie Wielkopolskim
ul. Sikorskiego 42
PL 66-400 Gorzów Wielkopolski
Tel.: +48 (0)22 560 16 00
ZUS Oddział w Zielonej Górze
ul. Kupiecka 65
PL 65-426 Zielona Góra
Tel.: +48 (0)22 560 16 00
ZUS Oddział w Szczecinie
ul. Matejki 22
70-503 Szczecin (adres korespondencyjny)
ul. Andre Citroena 2
PL 70-769 Szczecin (adres do wizyt)
Tel.: +48 0)22 560 16 00
Za świadczenia rzeczowe odpowiadają oddziały Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ).
Dolnośląski Oddział Wojewódzki NFZ
ul. Joannitów 6
PL 50-252 Wrocław
Tel.: +48 (0)71 79 79 131
E-mail: [email protected]
Lubuski Oddział Wojewódzki NFZ
ul. Podgórna 9B
PL 65-057 Zielona Góra
Tel.: +48 (0)68 328 77 77
E-mail: [email protected]
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-7-
A9 Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków
Przewodnik dla pracowników
transgranicznych z Polski
Zachodniopomorski Oddział Wojewódzki NFZ
ul. Arkońska 45
PL 71-470 Szczecin
Tel.: +48 (0) 91 425 10 13
E-mail: [email protected]
Ośrodki doradztwa w Niemczech
Pomocy w sprawach świadczeń rzeczowych udzielają określone jednostki pośredniczące przy
zawodowych stowarzyszeniach ubezpieczeń wypadkowych. Jednostką właściwą dla Polski jest
Berufsgenossenschaft für Transport und Verkehrswirtschaft
Verbindungsstelle
Düsseldorfer Straße 193
D-47053 Duisburg
Tel.: +49 (0)203 29 52 0
E-mail: [email protected]
Internet: www.bg-verkehr.de
www.zav.de/grenzregionen
www.psz.praca.gov.pl
-8-