diagnoza problemów społecznych na terenie gminy grodzisk

diagnoza problemów społecznych na terenie gminy grodzisk

DIAGNOZA
PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
NA TERENIE GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI
Oficyna Profilaktyczna
Dworcowa 9a/19
30-556 Kraków
tel. 12 39 50 665
fax: 12 39 50 665
e-mail: [email protected]
Spis treści:
1. WPROWADZENIE DO BADANIA ........................................................................................................... 4
2. METODOLOGIA BADANIA ................................................................................................................... 5
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ............................................................ 6
3.1. POŁOŻENIE GMINY GRODZISK MAZOWIECKI .................................................................................... 6
3.2. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA MIESZKAŃCÓW GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ................................. 7
3.3. PROBLEM ALKOHOLOWY I PROBLEM PRZEMOCY - ZAGROŻENIA ORAZ ZASOBY W GMINIE
GRODZISK MAZOWIECKI ........................................................................................................................ 9
3.3.1. DOSTĘPNOŚĆ ALKOHOLU W GMINIE GRODZISK MAZOWIECKI ....................................................... 9
3.3.2. SKALA PROBLEMU ALKOHOLOWEGO W GMINIE GRODZISK MAZOWIECKI .................................... 10
3.3.3. ZASOBY ANTYALKOHOLOWE GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ..................................................... 13
4. BADANIE DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ NA TERENIE GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ....................... 18
4.1. STRUKTURA BADANEJ PRÓBY ........................................................................................................ 18
4.2. PROBLEM ALKOHOLOWY Z PERSPEKTYWY DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ GMINY GRODZISK
MAZOWIECKI ....................................................................................................................................... 19
4.3. PROBLEM NIKOTYNOWY Z PERSPEKTYWY DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ GMINY GRODZISK
MAZOWIECKI ....................................................................................................................................... 24
4.4. PROBLEM NARKOTYKOWY Z PERSPEKTYWY DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ GMINY GRODZISK
MAZOWIECKI ....................................................................................................................................... 25
4.5. PROBLEM PRZEMOCY Z PERSPEKTYWY DZIECI I MŁODZIEŻY SZKOLNEJ GMINY GRODZISK
MAZOWIECKI ....................................................................................................................................... 27
4.6. KORZYSTANIE Z KOMPUTERA I PROBLEM PRZEMOCY W INTERNECIE Z PERSPEKTYWY DZIECII
MŁODZIEŻY GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ........................................................................................ 29
5. BADANIE DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ........................................... 32
5.1. STRUKTURA BADANEJ PRÓBY ........................................................................................................ 32
5.2. POSTRZEGANIE WYBRANYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH PRZEZ DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW
GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ........................................................................................................... 33
5.3. PROBLEM ALKOHOLOWY Z PERSPEKTYWY DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI ...................................................................................................................... 34
5.4. PROBLEM NIKOTYNOWY Z PERSPEKTYWY DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI ...................................................................................................................... 38
5.5. PROBLEM NARKOTYKOWY Z PERSPEKTYWY DOROSŁYCH MIESZKAŃCÓW GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI ...................................................................................................................... 39
6. BADANIE SPRZEDAWCÓW ALKOHOLU NA TERENIE GMINY GRODZISK MAZOWIECKI ......................... 41
6.1. STRUKTURA BADANEJ PRÓBY ........................................................................................................ 41
6.2. PROBLEM ALKOHOLOWY Z PERSPEKTYWY SPRZEDAWCÓW ALKOHOLU NA TERENIE GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI ...................................................................................................................... 42
2
6.3. PROBLEM NIKOTYNOWY Z PERSPEKTYWY SPRZEDAWCÓW ALKOHOLU NA TERENIE GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI ...................................................................................................................... 47
6.4. INNE PROBLEMY SPOŁECZNE Z PERSPEKTYWY SPRZEDAWCÓW ALKOHOLU NA TERENIE GMINY
GRODZISK MAZOWIECKI ...................................................................................................................... 48
7. ZESTAWIENIE PORÓWNAWCZE NAJWAŻNIEJSZYCH DIAGNOSTYCZNIE DANYCH DOTYCZĄCYCH
PROBLEMÓW: ALKOHOLOWEGO, NIKOTYNOWEGO, NARKOTYKOWEGO ROK 2011 I 2015 ..................... 49
8. PODSUMOWANIE ............................................................................................................................. 51
8.1. PROBLEM ALKOHOLOWY ............................................................................................................... 51
8.2. PROBLEM NIKOTYNOWY ............................................................................................................... 52
8.3. PROBLEM NARKOTYKOWY............................................................................................................. 52
8.4. PROBLEM PRZEMOCY .................................................................................................................... 53
8.5. UZALEŻNIENIE OD KOMPUTERA ..................................................................................................... 54
8.6. PROBLEM BEZROBOCIA I UBÓSTWA ............................................................................................... 54
9. REKOMENDACJE ............................................................................................................................... 55
3
1. Wprowadzenie do badania
W celu przeprowadzenia diagnozy zagrożeń społecznych na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki
przeprowadzono badanie ankietowe, które objęło trzy wybrane grupy mieszkańców gminy. Łącznie w
badaniu wzięło udział 2696 respondentów.
I.
II.
III.
DZIECI I MŁODZIEŻ SZKOLNA
(UCZNIOWIE SZKÓŁ
PODSTAWOWYCH,
GIMNAZJUM I
PONADGIMNAZJALNYCH)
(2121 osób)
DOROŚLI MIESZKAŃCY
GMINY
(500 osób)
SPRZEDAWCY ALKOHOLU
(75 osób)
Celem przeprowadzonych badań była analiza wybranych problemów społecznych, występujących na
terenie gminy. Badany obszar dotyczył kwestii takich jak:
Problem alkoholowy – spożywanie, uzależnienie oraz dostępność napojów alkoholowych dla dzieci
i młodzieży szkolnej na terenie gminy, skala problemu wśród dorosłych mieszkańców gminy;
Problem nikotynowy – spożywanie, uzależnienie oraz dostępność dla dzieci i młodzieży szkolnej na
terenie gminy, skala problemu wśród dorosłych mieszkańców gminy;
Problem narkotykowy – rozpowszechnienie i dostępność narkotyków oraz dopalaczy, skala
problemu wśród dorosłych mieszkańców, dzieci i młodzieży szkolnej na terenie gminy;
Zjawisko przemocy na terenie szkoły oraz domu – skala problemu;
Korzystanie z komputera – z uwzględnieniem narażenia na zjawisko przemocy
w Internecie;
Inne problemy społeczne – bezrobocie, ubóstwo.
Dane zostały zebrane w okresie marzec-czerwiec 2015 r. Zrealizowano łącznie 2696 ankiety. Zróżnicowany
dobór próby do badania umożliwił pogłębienie badanych zjawisk związanych bezpośrednio z zagrożeniami
społecznymi na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki i uzyskanie informacji oraz opinii z różnych środowisk
uczniów szkolnych. Analiza i interpretacja danych pozwoliła na sformułowanie wniosków oraz rekomendacji
względem planowanych przyszłych działań profilaktycznych w gminie.
4
2. Metodologia badania
Badanie diagnozujące problemy społeczne na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki zostało przeprowadzone
zgodnie z metodologią ilościową, przy użyciu kwestionariusza ankiety. Koncepcja badania uwzględniła
zapewnienie trafności i rzetelności planowanych działań, z czym wiązała się przede wszystkim triangulacja
źródeł danych, która polegała na zgromadzeniu informacji od różnych grup uczniów (uczniów ze szkoły
podstawowej, gimnazjalnej i ponadgimnazjalnej), dorosłych mieszkańców oraz sprzedawców alkoholu na
terenie gminy. Głównym celem badania było poznanie opinii oraz postaw względem wybranych problemów
społecznych: problemu alkoholowego, nikotynowego, narkotykowego, przemocy (w tym cyberprzemocy),
ubóstwa, a także oszacowanie skali występowania tych zjawisk w badanej gminie.
W celu znalezienia odpowiedzi na główne kwestie problemowe przeprowadzone zostały trzy
komplementarne badania. Do badania wybrano trzy grupy, których opinie pozwoliły na wieloaspektowe
potraktowanie badanej tematyki, analizę nasilenia oraz dynamiki wybranych problemów: uczniów,
dorosłych mieszkańców oraz sprzedawców alkoholu. Każda grupa respondentów wniosła coś nowego
względem badanych zagadnień i pozwoliła na lepszą diagnozę oraz głębsze zrozumienie, czego efektem
końcowym jest niniejszy raport z badań.
Kwestionariusz ankiety użyty w badaniu miał, niezależnie od badanej grupy, podobną konstrukcję. Różnice
w kwestionariuszach kierowanych do różnych grup, związane były przede wszystkim z ich specyfiką, która
wymagała szeregu spersonalizowanych pytań. Ankieta wypełniana była samodzielnie przez badanych,
co ma niebagatelną rolę w przypadku badania postaw i opinii względem delikatnych i drażliwych kwestii
(alkoholizm, przemoc, zażywanie narkotyków). Przed przystąpieniem do ankietowania dzieci i młodzieży,
za każdym razem uzyskiwano zgodę dyrekcji szkół na przeprowadzenie badania w placówce szkolnej,
udzielano informacji o całkowitej anonimowości oraz o zasadach wypełniania kwestionariuszy.
Wyniki przedstawione w raporcie mają charakter procentowy, a ewentualne dysproporcje związane są
z zaokrągleniem do liczb całkowitych. W ankiecie pojawiły się także pytania wielokrotnego wyboru.
W przypadku części badania dotyczącej uczniów, analizy zostały przedstawione na zasadzie porównań
między uczniami szkoły podstawowej a uczniami gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej nazywanych
w dalszej części badania „młodzieżą szkolną”. Jeżeli odpowiedzi na dane pytanie nie zostały przedstawione
z podziałem na dwie grupy oznacza to, że zostało one zadane tylko młodzieży szkolnej.
5
3. Ogólna charakterystyka gminy
Grodzisk Mazowiecki
3.1. Położenie Gminy Grodzisk Mazowiecki
Gmina Grodzisk Mazowiecki to gmina miejsko-wiejska w województwie mazowieckim, w powiecie
grodziskim. Sąsiaduje z następującymi gminami: Baranów, Błonie, Brwinów, Jaktorów, Milanówek,
Nadarzyn, Radziejowice, Żabia Wola. Siedzibę gminy stanowi miasto Grodzisk Mazowiecki.
Gmina Grodzisk Mazowiecki zajmuje powierzchnię 107 km2, w tym 72% to użytki rolne, 16% grunty
zabudowane, 9% użytki leśne, 1% grunty pod wodami. W jej skład wchodzą: miasto Grodzisk Mazowiecki
(1319ha) oraz 35 wsi. Gęstość zaludnienia wynosi 397 osób/ km2 .
Gmina leży na 52°06’ długości geograficznej północnej oraz 20°37’ szerokości geograficznej wschodniej.
Grodzisk Mazowiecki leży w centralnej Polsce, blisko głównych szlaków komunikacyjnych kraju i liczących
się centrów ekonomicznych. To usytuowanie zapewnia nie tylko szybkie połączenie z największym rynkiem
stołecznym (30 km do centrum Warszawy), ale daje możliwość łatwego dojazdu do Łodzi, Katowic,
Krakowa, Poznania i Gdańska.
Obszar gminy znajduje się w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego, podobnie jak cała
Polska. Pogodę kształtują ścierające się masy powietrza oceanicznego i kontynentalnego. Średnia
temperatura lipca wynosi +18 °C, natomiast stycznia –2,5 °C. Dominują wiatry z kierunku zachodniego i
południowo zachodniego.
6
3.2. Sytuacja demograficzna mieszkańców
Gminy Grodzisk Mazowiecki
Wg stanu na 2011 rok na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki zameldowanych na pobyt stały było 40726
osób. W okresie czterech lat liczba ludności stale wzrastała, w związku z czym w roku 2014 liczba
zameldowanych osób wynosiła już 42460.
43000
42500
42460
42000
41835
41500
41263
41000
40500
40726
40000
39500
rok 2011
rok 2012
rok 2013
rok 2014
Wyk.3.1 Struktura ludności gminy Grodzisk Mazowiecki na lata 2011-2014
W przeciągu czterech lat, od 2011 roku do 2014 roku kobiety stanowiły 53% ludności gminy Grodzisk
Mazowiecki, a mężczyźni 47%.
Stan ludności na rok:
Kobiety
Mężczyźni
Ogółem
2011
21585 (53%)
19141 (47%)
100% (40726)
2012
21871 (53%)
19392 (47%)
100% (41263)
2013
22180 (53%)
19655 (47%)
100% (41835)
2014
22511 (53%)
19949 (47%)
100% (42460)
Tab.3.1. Struktura ludności gminy Grodzisk Mazowiecki z uwzględnieniem kryterium płci
7
Analizując strukturę mieszkańców pod względem wieku, zauważa się przewagę osób w wieku
produkcyjnym - 61% populacji ogólnej. Osoby niepełnoletnie do 7 roku życia stanowią 13%
populacji, a w przedziale 0-6 lat 9%. Pozostałe 17% to dorośli w okresie poprodukcyjnym.
Liczba osób
ogółem
Kobiety
Mężczyźni
Od 0 do 6 lat
Od 7 do 18 lat
3951(9%)
5476(13%)
1914(5%)
2662(6%)
2037(5%)
2814(7%)
Od 19 do 60
12855(30%)
12885(30%)
-
Od 19 do 65 lat
13059(31%)
-
13059(31%)
60 lat i więcej
5050(12%)
5050(12%)
-
65 lat i więcej
2039(5%)
-
2039(5%)
OGÓŁEM
42460(100%)
22511(53%)
19949(47%)
Podział wiekowy wg
ekonomicznych grup
wiekowych
Wiek
przedprodukcyjny
Wiek produkcyjny
Wiek poprodukcyjny
Tab.3.2. Struktura ludności gminy Grodzisk Mazowiecki z uwzględnieniem kryterium wieku na rok 2014
8
3.3. Problem alkoholowy i problem przemocy zagrożenia oraz zasoby w gminie
Grodzisk Mazowiecki
3.3.1. Dostępność alkoholu w gminie Grodzisk Mazowiecki
Z danych uzyskanych od przedstawicieli Urzędu Gminy Grodzisk Mazowiecki wynika, iż w roku 2014 na
terenie gminy działało 151 punktów sprzedaży napojów alkoholowych, w tym 101 punktów przeznaczonych
do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy), 49 punktów sprzedaży napojów alkoholowych
przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (lokale gastronomiczne) oraz 1 punkt przeznaczony do
organizacji imprez. W gminie Grodzisk Mazowiecki na jeden punkt sprzedaży przypada zatem około 281
mieszkańców.
Podział punktów alkoholowych występujących na terenie gminy pod względem rodzaju sprzedawanego
alkoholu w roku 2014:
- 143 punkty znajdujące się na terenie gminy zajmują się sprzedażą alkoholi do 4,5% oraz piwa
- 121 punktów posiada zezwolenie na sprzedaż alkoholu od 4,5% do 18% (bez piwa)
- 105 posiada zezwolenie na sprzedaż alkoholu powyżej 18%
Stan punktów alkoholowych na rok:
2011
2012
2013
2014
Punkty sprzedaży napojów alkoholowych
ogółem
124
136
152
151
89
91
101
101
34
43
48
49
1
2
3
1
Punkty prowadzące sprzedaż napojów
alkoholowych przeznaczonych do spożycia
poza miejscem sprzedaży
Punkty prowadzące sprzedaż napojów
alkoholowych przeznaczonych do spożycia w
miejscu sprzedaży
Organizacja imprez
Tab.3.3 Wykaz punktów alkoholowych na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki na lata 2011-2014
9
3.3.2. Skala problemu alkoholowego w gminie Grodzisk
Mazowiecki
Wiedzy na temat problemów alkoholowych występujących w gminie Grodzisk Mazowiecki dostarcza analiza
liczby wniosków składanych do Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, o podjęcie
czynności zmierzających do zobowiązania osoby uzależnionej od alkoholu do poddania się leczeniu
odwykowemu. Liczba przeprowadzonych rozmów z członkami rodzin osób z problemem alkoholowym w
2014 roku wynosiła 336, liczba wszczętych procedur dotyczących zobowiązania do podjęcia leczenia
odwykowego 294, a liczba spraw skierowanych do sądu 48. W 2014 złożono 109 wniosków o zastosowanie
leczenia w zakładzie lecznictwa odwykowego. W 2014 roku przeprowadzono 6 Kontroli Punktów Sprzedaży
alkoholu.
Rok
2011
Liczba członków rodzin osób z 235
problemem alkoholowym, z
którymi GKRPA
przeprowadziła rozmowę
Liczba wszczętych procedur
235
dotyczących zobowiązania do
podjęcia leczenia
odwykowego
Liczba spraw skierowanych do
41
sądu ( wysłane wnioski o
zobowiązanie do leczenia)
Liczna wniosków o
81
zastosowanie leczenia w
zakładzie lecznictwa
odwykowego
Liczba Kontroli Punktów
4
Sprzedaży Alkoholu
2012
2013
2014
208
260
336
208
239
294
45
33
48
66
66
109
7
7
6
Tab.3.4. Statystyki spraw prowadzonych przez KRPA w latach 2011-2014
10
Porównując dane uzyskane z Poradni Leczenia Uzależnień w latach 2012-2014, obserwowalny jest wzrost
liczby pacjentów. W roku 2012 liczba osób uzależnionych od alkoholu, zgłoszonych do Poradni Leczenia
Uzależnień wynosiła 142, w roku 2014 było to już 223 osoby. Liczba osób dorosłych żyjących w otoczeniu
alkoholika takich jak współmałżonkowie, czy rodzice także wzrosła w przeciągu lat 2012-1014 z 56 osób do
79. Liczba dzieci wychowujących się w rodzinach alkoholików w roku 2013 wynosiła 5, a w 2014 roku
wzrosła dwukrotnie i w Poradni Leczenia Uzależnień odnotowano 10 dzieci. Liczba osób pijących szkodliwie
odnotowanych w 2014 przez Poradnię Leczenia Uzależnień wynosiła 12 osób. Obserwowalny jest także
wzrost liczby ofiar przemocy w rodzinie – w 2013 roku poszkodowanych było 36, a w 2014 było to niemal
dwa razy więcej bo 71 osób. Ofiarami przemocy w rodzinie padają w większości przypadków kobiety,
zauważa się jednak wzrost zgłoszeń, w których doświadczającymi przemocy byli mężczyźni ( w roku 2013
odnotowano 4 mężczyzn, w roku 2014 liczba ta wzrosła ponad trzykrotnie i wyniosła 13 mężczyzn).
Stan na rok:
Liczba osób uzależnionych
od alkoholu
Dorośli żyjący w
otoczeniu alkoholika
(współmałżonkowie,
rodzice)
Dzieci wychowujące się w
rodzinach alkoholików
Osoby pijące szkodliwie
Ofiary przemocy w
rodzinie
2012
142
2013
230
2014
223
56
62
79
-
5
10
-
-
12
Kobiety Mężczyźni
58
13
Kobiety
32
Mężczyźni
4
Tab.3.5. Populacje osób, u których występują różne kategorie problemów alkoholowych ( dane z Poradni
Leczenia Uzależnień)
11
Liczba korzystających ze świadczeń pomocy społecznej z uwagi na zdiagnozowany alkoholizm w 2014 roku
wyniosła 112 rodzin liczących 167 osób. Liczba rodzin korzystających ze świadczeń pomocy społecznej
z uwagi na zdiagnozowaną przemoc w rodzinie –wyniosła w 2014 roku 5 rodzin, liczących 16 członków.
Wobec rodzin z problemem przemocy w rodzinie wszczynana jest Procedura „Niebieskie Karty”. W 2014
roku założono ich 51.
Stan na rok:
2011
2012
2013
2014
Problem alkoholowy
Liczba rodzin
Problem alkoholowy liczba osób w
rodzinie
Problem przemocy liczba rodzin
129
120
128
112
205
182
197
167
15
1
3
5
Problem przemocy liczba osób w
rodzinie
Liczba rozpoczętych procedur
„Niebieskie Karty”
30
3
7
16
5
35
35
51
Tab.3.6. Rodziny korzystające ze świadczeń z powodu problemów alkoholowych i z powodu przemocy w
rodzinie ( dane z Ośrodka Pomocy Społecznej)
Z danych na temat wykroczeń i przestępstw popełnionych pod wpływem alkoholu dotyczących lat 20112014 uzyskanych z Komendy Powiatowej Policji w Grodzisku Mazowieckim wynika, iż obserwuje się spadek
ilości osób zatrzymanych do wytrzeźwienia w tzw. Pomieszczeniach dla Osób Zatrzymanych w KPP
pełniących funkcję izby wytrzeźwień. W roku 2011 liczba tych osób wynosiła 378, w roku 2014 już 218. W
odniesieniu do ilości zgłoszeń w związku ze spożywaniem alkoholu w miejscu pracy zaobserwowano
względnie stałą tendencję – w roku 2011 liczba zgłoszeń wynosiła 12, w 2014 roku 10. Podobna sytuacja
dotyczy kar dla sprzedawców napojów alkoholowych, których liczba na przestrzeni lat 2011-2014 wahała się
od 1 do 2 kar.
Rok
2011
2012
2013
2014
Nietrzeźwi zatrzymani w
celu wytrzeźwienia
Ilość zgłoszeń
spożywania alkoholu w
miejscu pracy
Kary dla sprzedawców
napojów alkoholowych
378
320
287
218
12
7
11
10
2
2
1
1
Tab.3.7. Statystyki wykroczeń i przestępstw popełnionych pod wpływem alkoholu w latach 2011-2014
na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki
12
3.3.3. Zasoby antyalkoholowe gminy Grodzisk Mazowiecki
Gmina Grodzisk Mazowiecki w roku 2014 realizowała Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych i Narkotykowych na rok 2014, który stanowił rozwinięcie i kontynuację działań z zakresu
profilaktyki i działań naprawczych dotyczących problemu uzależnień prowadzonych w latach poprzednich.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Grodzisku Mazowieckim prowadzi działania,
które zmierzają do wdrażania w życie lokalnej społeczności różnych form pomocy profilaktycznej,
zdrowotnej oraz leczniczej dotyczące problematyki uzależnień. W skład Komisji wchodzi dziewięciu
członków.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych realizuje następujące zadania:
niesienie
pomocy
osobom
uzależnionym
od
alkoholu
poprzez
prowadzenie
rozmów
interwencyjnych oraz kierowanie wniosków do Sądu Rejonowego o zastosowanie obowiązku
podjęcia leczenia w systemie zamkniętym
zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych na terenie gminy
udzielanie pomocy członkom rodzin borykających się z problemem uzależnień
niwelowanie niekorzystnych skutków nadużywania alkoholu w obszarze zdrowia, życia rodzinnego i
zawodowego, kwestii prawnych i porządku publicznego, etc.
promowanie postaw społecznych ważnych dla profilaktyki i rozwiązywania problemów
alkoholowych
dbałość o dostęp do usług terapeutycznych dla osób uzależnionych i współuzależnionych od
alkoholu oraz ich rodzin
prowadzenie kontroli punktów korzystających z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych
Na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki funkcjonuje także Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds.
Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Celem zespołu jest:
niesienie pomocy dzieciom krzywdzonym i ich rodzinom
wspólne rozwiązywanie problemów, opracowywanie strategii działania, szukanie nowych
możliwości pomocy
działania pomocowe i interwencyjne w momencie zaistniałego problemu
współdziałanie z innymi podmiotami przy rozwiązywaniu problemu i przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie
rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielenia pomocy w
środowisku lokalnym
13
prowadzenie ewaluacji efektów działań
Ponadto, na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki funkcjonuje m.in:
Ośrodek Pomocy Społecznej
Poradnia Leczenia Uzależnień
Punkt Informacyjno-Konsultacyjny, w którym dyżurują: prawnik, konsultant ds. uzależnień,
konsultant ds. przeciwdziałania przemocy oraz dwóch psychologów
12 świetlic opiekuńczo – wychowawczych z których korzysta około 180 dzieci, dziewięć z nich
prowadzi Towarzystwo Przyjaciół Dzieci
Grodziskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich „Familia”, w Stowarzyszeniu funkcjonują 3 grupy
wsparcia AA i 1 grupa Al-Anon
Grupa wsparcia dla osób doświadczających przemocy.
Przykładowe inicjatywy i działania prowadzone przez Policję na rzecz przeciwdziałania problemom
społecznym podejmowane w latach 2011 – 2014:
akcje kierowane w stronę uczestników ruchu drogowego dotyczące przeciwdziałaniu nietrzeźwości na
drogach takie jak: Trzeźwy Poranek, Alkohol, Alkohol i Narkotyki, Trzeźwość w Przewozie Osób, Nie
Prowadzę Po Alkoholu, Bezpieczny Weekend.
formy przeciwdziałania przemocy w rodzinie takie jak: przeprowadzanie interwencji domowych w
związku z przemocą w rodzinie; kierowanie sprawców przemocy nadużywających alkoholu do Gminnej
Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych; sporządzanie przez zespół ds. Nieletnich i Patologii
wniosków do Sądu o wgląd w sytuację rodzinną w domach, gdzie dochodzi do przemocy w obecności
dzieci.
Przykładowe programy i akcje profilaktyczne kierowane do dzieci i ich opiekunów organizowane na terenie
gminy Grodzisk Mazowiecki w roku 2014:
programy profilaktyczne dotyczące uzależnienia od substancji psychoaktywnych i zagrożeń
Internetowych dla wszystkich uczniów klas I i II Gimnazjum nr 2 w Grodzisku Mazowieckim pn.
„Pierwszy syndrom. Odpowiedzialność = konsekwencje”; „Stop cyberprzemocy. Odpowiedzialność
= konsekwencje” realizowane przez pracownię Doskonalenia Zawodowego Meritum z Krakowa;
programy profilaktyczne dotyczące uzależnienia od substancji psychoaktywnych i zagrożeń
Internetowych oraz zachowań agresywnych i przemocowych dla wszystkich uczniów Szkoły
Podstawowej w Izdebnie Kościelnym pn. „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”; „Dobry start”;
„Internet nie dla wszystkich”; „Mądrzejszy niż silniejszy”; „Jak być bezpiecznym w świecie zagrożeń”
realizowane przez pracownię Doskonalenia Zawodowego Meritum z Krakowa;
14
zajęcia warsztatowe dla rodziców uczniów Szkoły Podstawowej w Izdebnie Kościelnym pn. „Trening
umiejętności wychowawczych” realizowane przez pracownię Doskonalenia Zawodowego Meritum z
Krakowa;
programy profilaktyczne dotyczące uzależnienia od substancji psychoaktywnych i zagrożeń
internetowych dla wszystkich uczniów Szkoły Podstawowej w Książenicach pn. „Jeden za
wszystkich, wszyscy za jednego”; „Odpowiedzialność = konsekwencje” ; „Mini trening komunikacji
rówieśniczej” realizowane przez pracownię Doskonalenia Zawodowego Meritum z Krakowa;
program profilaktyki zagrożeń internetowych dla uczniów klas I i II w Szkole Podstawowej nr 6 pn.
„Magiczne kryształy”; „Cukierki” realizowane przez Zespół Pedagogów Dezyderia z Warszawy;
programy profilaktyki zachowań agresywnych i zażywania substancji psychoaktywnych dla uczniów
Szkoły Podstawowej pn. „Magiczna podróż”; „Zatopiony skarb” realizowane przez Centrum
Rozwiązywania Problemów Społecznych z Warszawy;
zajęcia warsztatowe dla nauczycieli z Gimnazjum nr 1 dotyczące profilaktyki agresji i zachowań
problemowych uczniów oraz rozwiązywania konfliktów realizowane przez Pracownię Rozwoju „Moc
inspiracji” z Warszawy;
szkolenie dla całej kadry pedagogicznej oraz 2 godzinne szkolenie dla rodziców dzieci z Przedszkola
nr 4 w Grodzisku Mazowieckim z zakresu profilaktyki stosowania przemocy poprzez naukę
racjonalnego użytkowania nowych technologii i zagrożeń płynących z gier komputerowych i
Internetu realizowane przez Pracownię Psychoterapii i Rozwoju z Podkowy Leśnej;
szkolenie dla nauczycieli z Przedszkola nr 4 z zakresu rozpoznawania i reagowania w sytuacji
podejrzenia przemocy wobec dziecka realizowane przez firmę Psychoedukacja i Psychoterapia oraz
firmę Fenix z Warszawy;
szkolenie dla rodziców uczniów Gimnazjum nr 3 Grodzisku Mazowieckim z zakresu zagrożeń
młodzieży, związane z używaniem Internetu oraz substancji psychoaktywnych realizowane przez
firmę Profilaktyka Uzależnień i Przemocy z Warszawy;
program profilaktyki zażywania substancji psychoaktywnych pn.: „Cienka czerwona linia” dla
uczniów, rodziców oraz nauczycieli z Gimnazjum nr 3 zrealizowany przez Wojciecha Wanata,
pracującego jako pedagog ulicy w Grodzisku;
program profilaktyki uzależnień od substancji psychoaktywnych dla uczniów Gimnazjum nr 3 „Noe”
oraz „Noe II” zrealizowany przez Zespół Pedagogów Dezyderia z Warszawy;
2-dniowy program „Archipelag Skarbów” dla uczniów, rodziców oraz rady pedagogicznej z
Gimnazjum nr 3 w Grodzisku realizowany przez firmę „Pro Integro” z Łodzi;
projekt „Pedagog ulicy” odbywający się poprzez prowadzenie zajęć w środowisku otwartym,
skierowany do młodzieży zagrożonej wykluczeniem społecznym;
15
zajęcia profilaktyczne, socjoterapeutyczne i wychowawcze przeznaczone dla młodzieży zagrożonej
wykluczeniem społecznym dotyczące wsparcia w problemach życiowych, przeciwdziałania
zażywaniu środków psychoaktywnych;
Program Wczesnej Interwencji FreD dla gimnazjalistów, zatrzymanych w szkole na używaniu
nikotyny realizowany w Młodzieżowym Klubie „Alternatywa”;
wypoczynek letni z programem profilaktycznym dla dzieci i młodzieży z rodzin rozbitych,
alkoholowych, niewydolnych wychowawczo, o trudnej sytuacji materialnej;
warsztaty dla rodziców i wychowawców pn.: „ Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać, żeby
do nas mówiły”.
Przykładowe programy i akcje profilaktyczne kierowane do pozostałych mieszkańców gminy Grodzisk
Mazowiecki w roku 2014:
szkolenia dla pracowników socjalnych i policjantów z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie
i realizacji procedury Niebieskiej Karty;
program profilaktyczny w formie koncertu i pogadanki „Nie zmarnuj swojego życia”, dotyczący
profilaktyki uzależnienia od narkotyków realizowany przez Gminę Grodzisk Mazowiecki wspólnie z
Radą Duszpasterską Parafii Miłosierdzia Bożego w Grodzisku Mazowieckim;
grupa wsparcia dla kobiet doświadczających przemocy oraz warsztaty rozwojowe dla kobiet;
szkolenia dla Głównego Specjalisty ds. uzależnień oraz jednego z pracowników socjalnych pn.
„Sztuka motywowania – podejścia i metody skutecznej motywacji w pracy z osobą uzależnioną i
sprawcą przemocy”; „Praktyczne elementy funkcjonowania Zespołów Interdyscyplinarnych” oraz
konferencja „Gotowość do zmiany w funkcjonowaniu mazowieckiej pomocy społecznej i aktywnej
integracji”;
szkolenie dla Głównego Specjalisty ds. uzależnień „W trosce o jakość profilaktyki i rozwiązywania
problemów uzależnień i przemocy – trochę teorii i dużo praktyki”; „Tworzenie strategii pracy z
rodziną w ramach pracy Zespołu Interdyscyplinarnego i grupy roboczej”;
szkolenie dla wszystkich właścicieli punktów sprzedaży napojów alkoholowych oraz sprzedawców
alkoholu na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki pn. „Szkolenie dla przedsiębiorców i sprzedawców
napojów alkoholowych z terenu gminy Grodzisk Mazowiecki”;
udział w kampanii Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych pn. „Powstrzymaj
pijanego kierowcę”;
zajęcia dla kandydatów na kierowców, dotyczące wpływu alkoholu na organizm człowieka;
16
realizacja przez Grodziskie Stowarzyszenie Rodzin Abstynenckich „Familia” zadań, mających na celu
przeciwdziałanie alkoholizmowi poprzez organizację zajęć o charakterze kulturalno-artystycznym
dla osób uzależnionych i współuzależnionych;
dystrybucja wśród mieszkańców gminy Grodzisk Mazowiecki, m. in. w szkołach nauki jazdy, w
instytucjach pomocowych i organizacjach pozarządowych, zajmujących się pracą na rzecz rodziny
oraz przeciwdziałających uzależnieniom od alkoholu, pakietu broszur i ulotek, dotyczących wpływu
alkoholu na organizm człowieka.
17
4. Badanie dzieci i młodzieży szkolnej na terenie
gminy Grodzisk Mazowiecki
4.1. Struktura badanej próby
W badaniu wzięło udział 2121 uczniów, w tym 1002 uczniów szkoły podstawowej, 1119 uczniów ze szkół
gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Wśród respondentów znalazło się 52% kobiet oraz 48% mężczyzn.
W próbie najwięcej uczniów było w kategorii wiekowej 14-16 lat (40%), następnie 11-13 lat (39%).
16% to osoby w przedziale wiekowym 17-19 lat, a 5% 8-10 lat.
45%
39%
40%
40%
35%
30%
25%
20%
16%
15%
10%
5%
5%
0%
od 8 do 10 lat
od 11 do 13 lat
od 14 do 16 lat
od 17 do 19 lat
Wyk. 4.1. Struktura badanej próby wg kategorii wiekowych
18
4.2. Problem alkoholowy z perspektywy dzieci
i młodzieży szkolnej gminy Grodzisk Mazowiecki
Pierwszym problemem społecznym diagnozowanym wśród dzieci i młodzieży szkolnej gminy Grodzisk
Mazowiecki było narażenie na problem alkoholowy. W tym celu uczniom zadano szereg pytań związanych
ze skalą zjawiska w otoczeniu oraz indywidualnymi doświadczeniami z alkoholem.
34% uczniów szkoły podstawowej, 78% młodzieży szkolnej twierdzi, że rówieśnicy piją alkohol.
18%
13%
nie wiem
48%
nie
szkoła podstawowa
9%
młodzież szkolna
34%
tak
78%
0%
20%
40%
60%
80% 100%
Wyk. 4.2. Czy osoby w Twoim wieku piją alkohol?
Młodzież szkolna najczęściej spożywa alkohol na imprezach, dyskotekach (62%), na świeżym powietrzu
(47%). Spożywanie alkoholu w domu wybrało 30% respondentów, a na wycieczkach szkolnych 20%
ankietowanych. 10% wybrało jeszcze inne, bliżej nieokreślone miejsca.
inne miejsca
10%
nie wiem
24%
podczas wycieczek szkolnych
20%
na świeżym powietrzu
młodzież szkolna
47%
w domu
30%
na imprezach, dyskotekach
62%
0%
20%
40%
60%
80%
(pytanie wielokrotnego wyboru – odpowiedzi nie sumują się do 100%)
Wyk. 4.3. Gdzie osoby w Twoim wieku piją alkohol?
19
Uczniowie szkół podstawowych (60%) oraz młodzież szkolna (62%) uważają, że najczęstszym powodem
sięgania po alkohol jest chęć zaimponowania innym. 59% starszych uczniów, 32% uczniów szkoły
podstawowej uznało, że rówieśnicy sięgają po alkohol dla lepszej zabawy, wyluzowania, a 43% młodzieży
szkolnej, 18% młodszych uczniów dla towarzystwa. 18% uczniów szkoły podstawowej oraz 32% młodzieży
szkolnej twierdzi, że ich rówieśnicy sięgają po alkohol, żeby zapomnieć o kłopotach.
nie wiem
17%
11%
żeby zapomnieć o
kłopotach
18%
dla towarzystwa
18%
32%
szkoła podstawowa
43%
młodzież szkolna
60%
62%
żeby zaimponować innym
dla lepszej zabawy,
wyluzowania
32%
0%
20%
40%
59%
60%
80%
(pytanie wielokrotnego wyboru – odpowiedzi nie sumują się do 100%)
Wyk. 4.4. Z jakich powodów osoby w Twoim wieku piją alkohol?
Badanym uczniom zadano pytanie o sposoby zdobywania alkoholu przez dzieci i młodzież niepełnoletnią.
50% uczniów szkół podstawowych, 61% młodzieży szkolnej wskazało na kupowanie alkoholu przez
starszych kolegów. 31% starszych uczniów, 15% uczniów szkoły podstawowej uznało, że osoby
niepełnoletnie proszą obcych ludzi pod sklepem o pomoc, 22% młodzieży szkolnej, 28% uczniów szkoły
podstawowej, iż podkradają alkohol rodzicom w domu. 18% uczniów szkoły podstawowej, 36% młodzieży
szkolnej stwierdziło, że młodzież sama sobie kupuje alkohol.
nie wiem
sama sobie kupuje
prosi obcych ludzi pod sklepem o
zakup
podkrada rodzicom w domu
kupują jej starsi koledzy
26%
22%
18%
15%
36%
szkoła podstawowa
31%
młodzież szkolna
28%
22%
50%
61%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
(pytanie wielokrotnego wyboru – odpowiedzi nie sumują się do 100%)
Wyk. 4.5. Jak młodzież w Twojej okolicy może zdobyć alkohol ?
20
Między uczniami szkół podstawowych oraz młodzieżą szkolną wystąpiły różnice w opinii, co do
występowania miejsc, w których osoba niepełnoletnia może kupić alkohol. Większość uczniów szkół
podstawowych (42%) uważa, że w gminie nie ma takich miejsc, za to 44% młodzieży szkolnej twierdzi, iż
występują. 30% uczniów szkoły podstawowej, 37% młodzieży szkolnej nie ma zdania w tej kwestii.
30%
nie mam zdania
37%
42%
nie zgadzam się
19%
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
28%
zgadzam się
44%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
Wyk. 4.6. „W mojej gminie są miejsca, gdzie osoba niepełnoletnia może kupić alkohol bez problemu”
Młodzież szkolna określiła częstotliwość spożywania przez nich alkoholu. 66% respondentów nie przyznaje
się do spożywania alkoholu. Wśród pozostałych ankietowanych 18% pije rzadziej niż raz w miesiącu, 10% co
najmniej raz w miesiącu, a 7% co najmniej raz w tygodniu.
co najmniej raz w
tygodniu
7%
co najmniej raz w
miesiącu
10%
młodzież szkolna
rzadziej niż raz w
miesiącu
18%
nigdy
66%
0%
20%
40%
60%
80%
Wyk. 4.7. Jak często zdarza Ci się spożywać alkohol ?
21
Większość badanej młodzieży szkolnej wskazuje, że nigdy nie doświadczyło nieprzyjemnych społecznych
konsekwencji związanych z piciem alkoholu (83%). 17% ankietowanych przyznaje, że spotkały ich
nieprzyjemności z powodu spożywania alkoholu.
nie
83%
młodzież szkolna
tak
17%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Wyk. 4.8. Czy doświadczyłeś jakichś nieprzyjemnych społecznych konsekwencji związanych z piciem
alkoholu?
Większość uczniów szkół podstawowych (85%) oraz młodzieży szkolnej (68%) zadeklarowało, że nie piją
alkoholu. 4% uczniów szkoły podstawowej, 15% młodzieży szkolnej uznaje, iż rodzice nie wiedzą o
spożywaniu przez nich alkoholu, a 11% młodszych uczniów, 17% młodzieży szkolnej twierdzi, że wiedzą.
Trzeba przy tym zaznaczyć, iż zdecydowana większość ankietowanej młodzieży szkolnej to nadal osoby
niepełnoletnie, na co wskazuje struktura badanej próby wg kategorii wiekowych (wyk.3.1.)
85%
nie piję alkoholu
68%
4%
nie
15%
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
11%
17%
tak
0%
20% 40% 60% 80% 100%
Wyk. 4.9. Czy Twoi rodzice wiedzą, że pijesz alkohol?
22
Większość uczniów poprawnie twierdzi, że każdy może uzależnić się od alkoholu – 68% uczniów szkoły
podstawowej, 70% młodzieży szkolnej. Przeciwnego zdania jest 17-19% uczniów z obu grup szkolnych.
15%
12%
nie mam zdania
17%
19%
nie zgadzam się
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
68%
70%
zgadzam się
0%
20%
40%
60%
80%
Wyk. 4.10. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem „Każdy może uzależnić się od alkoholu”?
Większość badanych uczniów poprawnie klasyfikuje piwo jako rodzaj alkoholu – 71% uczniów szkoły
podstawowej, 69% młodzieży szkolnej. Przeciwnego zdania jest 17-19% uczniów z obu grup szkolnych.
11%
12%
nie mam zdania
71%
69%
nie zgadzam się
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
17%
19%
zgadzam się
0%
20%
40%
60%
80%
Wyk. 4.11. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem „Piwo to nie alkohol”?
23
4.3. Problem nikotynowy z perspektywy dzieci
i młodzieży szkolnej gminy Grodzisk Mazowiecki
Kolejny problem społeczny poddany badaniu wśród populacji dzieci i młodzieży szkolnej gminy Grodzisk
Mazowiecki związany był z narażeniem na problem nikotynowy. W celu poznania skali zjawiska, uczniom
zadano pytania związane z występowaniem zjawiska w najbliższym otoczeniu uczniów oraz indywidualnymi
doświadczeniami z papierosami.
Zebrane dane pokazują, że w dużej mierze na problem nikotynowy narażona jest młodzież szkolna - 83%
ankietowanych wskazuje, że ich rówieśnicy palą papierosy. Wśród uczniów klas podstawowych odsetek
tych odpowiedzi jest mniejszy, jednakże wynosi 43%.
nie wiem
12%
nie
24%
5%
33%
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
43%
tak
0%
20%
40%
60%
83%
80%
100%
Wyk. 4.12. Czy osoby w Twoim wieku palą papierosy?
Zdecydowana większość uczniów nie przyznaje się do palenia papierosów – 83% uczniów szkoły
podstawowej, 68% młodzieży szkolnej. Do regularnego palenia przyznaje się 5-6% uczniów z obu grup
szkolnych. 9% uczniów szkoły podstawowej, 15% młodzieży szkolnej spróbowało raz, a 4% młodszych
uczniów oraz 10% młodzieży szkolnej twierdzi , iż sięga po papierosy od czasu do czasu.
5%
6%
palę regularnie
4%
10%
palę od czasu do czasu
szkoła podstawowa
9%
15%
spróbowałem raz
nie palę
młodzież szkolna
68%
0%
83%
20% 40% 60% 80% 100%
Wyk. 4.13. Czy palisz papierosy?
24
4.4. Problem narkotykowy z perspektywy dzieci
i młodzieży szkolnej gminy Grodzisk Mazowiecki
W ankiecie kierowanej do uczniów poruszono kwestię problemu narkotykowego, w tym doświadczeń
uczniów z dopalaczami.
21% uczniów szkoły podstawowej, 46% młodzieży szkolnej jest zdania, że ich rówieśnicy mają kontakt z
substancjami psychoaktywnymi. Wynika z tego, że wśród starszych uczniów nasila się kontakt z tego typu
środkami. Duży odsetek ankietowanych z obu grup szkolnych nie posiada zdania w tej kwestii – 35%
uczniów szkoły podstawowej, 41% starszych uczniów.
35%
41%
nie wiem
43%
nie
14%
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
21%
tak
46%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
Wyk. 4.14. Czy osoby w Twoim wieku mają kontakt z narkotykami lub dopalaczami?
91% uczniów szkoły podstawowej, 86% młodzieży szkolnej zadeklarowało, iż nie mieli nigdy do czynienia z
narkotykami lub dopalaczami. Tego typu doświadczenia potwierdza 9% młodszych ankietowanych, 14%
młodzieży szkolnej.
91%
86%
nie
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
9%
14%
tak
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Wyk. 4.15. Czy zażywałeś kiedykolwiek narkotyk lub dopalacz?
25
Telewizja i Internet są źródłami informacji na temat narkotyków i dopalaczy dla 62% uczniów szkoły
podstawowej, 70% młodzieży szkolnej. Na szkołę wskazuje 38% uczniów szkoły podstawowej, 41%
starszych uczniów, rodzinę wybrało 21-22% uczniów z obu grup szkolnych, a znajomych 17% uczniów szkoły
podstawowej, 33% młodzieży szkolnej.
18%
26%
z innych źródeł
62%
70%
z telewizji i Internetu
17%
od znajomych
szkoła podstawowa
33%
młodzież szkolna
38%
41%
ze szkoły
21%
22%
od rodziny
0%
20%
40%
60%
80%
(pytanie wielokrotnego wyboru – odpowiedzi nie sumują się do 100%)
Wyk .4.16. Skąd czerpiesz wiedzę na temat narkotyków i dopalaczy?
Młodzieży szkolnej zadano pytanie dotyczące chęci eksperymentowania z narkotykami w przyszłości. 76%
badanych deklaruje, że nie chciałoby spróbować narkotyków. Chęć spróbowania wykazuje 5% uczniów, a
11% wskazało odpowiedź nie wiem.
próbowałem już
narkotyków
7%
nie wiem
11%
młodzież szkolna
nie
76%
tak
5%
0%
20%
40%
60%
80%
Wyk. 4.17. „Chciałbym kiedyś spróbować narkotyku.”
26
4.5. Problem przemocy z perspektywy dzieci
i młodzieży szkolnej gminy Grodzisk Mazowiecki
48% uczniów szkoły podstawowej, 32% młodzieży szkolnej jest zdania, że w ich szkole występuje problem
przemocy rówieśniczej. Przeciwnego zdania jest 27% młodszych uczniów, 33% młodzieży szkolnej.
25%
nie wiem
35%
27%
nie
szkoła podstawowa
33%
młodzież szkolna
48%
tak
32%
0%
20%
40%
60%
Wyk. 4.18. Czy w Twojej szkole występuje problem przemocy między uczniami?
Młodzież szkolna wypowiedziała się na temat swoich doświadczeń związanych z sytuacjami przemocowymi.
Respondenci w większości (73%) stwierdzili, że nie doznali przemocy ze strony rówieśników, jednakże 27%
młodzieży szkolnej potwierdza tego typu doświadczenia.
nie
73%
młodzież szkolna
tak
27%
0%
20%
40%
60%
80%
Wyk .4.19. Czy doświadczyłeś kiedyś przemocy ze strony rówieśników
27
76% młodzieży szkolnej deklaruje, iż nigdy nie stosowało przemocy wobec innych osób. Do stosowania
przemocy przyznaje się 24% uczniów.
nie
76%
młodzież szkolna
tak
24%
0%
20%
40%
60%
80%
Wyk. 4.20. Czy samemu zdarzyło Ci się stosować przemoc ?
Głębsza analiza wykazała, że 14% młodzieży szkolnej było zarówno ofiarami jak i sprawcami przemocy.
Uczniowie wypowiedzieli się na temat problemu przemocy domowej – 95% uczniów szkoły podstawowej,
96% młodzieży szkolnej odpowiedziało, że w ich domu nie występuje problem przemocy. 4-5% uczniów z
obu grup szkolnych deklaruje, że w ich domu dochodzi do przemocy.
95%
nie
96%
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
5%
tak
4%
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Wyk. 4.21. Czy w Twoim domu występuje problem przemocy ?
28
4.6. Korzystanie z komputera i problem
przemocy w Internecie z perspektywy dzieci
i młodzieży gminy Grodzisk Mazowiecki
Kolejne zagadnienia w ankiecie skierowanej do uczniów gminy Grodzisk Mazowiecki związane były z
korzystaniem z komputera oraz problemami z nim związanymi – uzależnieniem oraz narażeniem na
przemoc w Internecie.
Większość badanej młodzieży nie doświadczyła przykrych zachowań w Internecie – 76% uczniów szkoły
podstawowej, 72% młodzieży szkolnej. Pozostali uczniowie zetknęli się ze zjawiskiem cyberprzemocy, w
tym 13-14% uczniów z obu grup szkolnych otrzymywało przykre wiadomości, 5% uczniów szkoły
podstawowej, 9% młodzieży szkolnej miało problem z podszywaniem się pod nich przez inne osoby, 3%
młodszych uczniów oraz 7% młodzieży szkolnej twierdzi, że ich działania w Internecie były śledzone. 11%
uczniów szkoły podstawowej, 13% młodzieży szkolnej doznało jeszcze innych przykrych zachowań w
Internecie.
inne
podszywanie się pode
mnie przez inne osoby
wysyłanie mi przykrych
wiadomości
śledzenie moich działań w
Internecie
nie doświadczyłem
11%
13%
5%
9%
13%
14%
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
3%
7%
76%
72%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
(pytanie wielokrotnego wyboru – odpowiedzi nie sumują się do 100%)
Wyk. 4.22. Czy doświadczyłeś przykrych zachowań w Internecie?
29
Uczniowie określili ile czasu spędzają przed komputerem oraz wypowiedzieli się na temat podejmowania
ewentualnych prób ograniczenia tego czasu.
Większość respondentów korzysta z komputera z rozwagą – 28% uczniów szkoły podstawowej, 25%
młodzieży szkolnej sporadycznie (kilka razy w tygodniu), a 30% uczniów szkoły podstawowej, 25%
młodzieży szkolnej poświęca na tę czynność do 2 godzin dziennie. 19% uczniów szkoły podstawowej, 23%
młodzieży szkolnej spędza czas przed komputerem do 4 godzin dziennie. Do 6 godzin – 6% młodszych
uczniów, 10% młodzieży szkolnej, ponad 6 godzin – 6% uczniów szkoły podstawowej, 10% starszych
uczniów. Wynika z tego, że wśród starszych uczniów wydłuża się nieco czas przeznaczony na korzystanie z
komputera.
nie spędzam czasu przed
komputerem
7%
11%
sporadycznie (kilka razy w
tygodniu)
28%
25%
6%
10%
powyżej 6 godz.
6%
do 6 godz,
szkoła podstawowa
młodzież szkolna
10%
19%
23%
do 4 godz.
30%
25%
do 2 godz.
0%
10%
20%
30%
40%
Wyk. 4.23. Ile godzin codziennie spędzasz przed komputerem?
30
Młodzież szkolna wypowiedziała się na temat podejmowanych prób ograniczenia czasu poświęconego na
surfowanie po Internecie.
53% młodzieży szkolnej nie próbowało nigdy ograniczyć czasu poświęcanego na surfowanie po Internecie.
Pozostałe osoby podejmowały takie próby, wśród nich – 29% odniosło pozytywny skutek, 18% młodzieży
szkolnej się to nie udało.
nie
53%
tak, z pozytywnym skutkiem
29%
tak, ale bez skutku
młodzież szkolna
18%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
Wyk. 4.24. Czy podejmowałeś próby ograniczenia czasu poświęconego na surfowanie po Internecie?
Głębsza analiza wykazała, że 16% młodzieży szkolnej spędzając czas przed komputerem do 6 godzin,
powyżej 6 godzin, nie podejmowało prób ograniczenia tego czasu lub przy podejmowanych próbach nie
odnosiło pozytywnych skutków.
31
5. Badanie dorosłych mieszkańców
gminy Grodzisk Mazowiecki
5.1. Struktura badanej próby
W badaniu wzięło udział 500 dorosłych mieszkańców gminy Grodzisk Mazowiecki wśród nich 64% kobiet
oraz 36% mężczyzn. Najwięcej osób w próbie znajdowało się w kategorii wiekowej 41-60 lat (37%),
następnie 26-40 lat (35%). 17% to mieszkańcy do 25 roku życia, a 11% powyżej 60 roku życia.
40%
37%
35%
35%
30%
25%
20%
17%
15%
11%
10%
5%
0%
do 25 lat
od 26 do 40 lat
od 41 do 60 lat
powyżej 60 lat
Wyk. 5.1. Struktura próby wg kategorii wiekowych
54% ankietowanych mieszkańców pracuje zawodowo, 15% stanowią osoby uczące się, po 10%
ankietowanych to osoby bezrobotne, utrzymujące się z renty oraz utrzymujące się z emerytury.
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
54%
10%
pracuję
15%
jestem
uczę
bezrobotny/a się/studiuję
10%
10%
jestem na
rencie
jestem na
emeryturze
Wyk. 5.2. Struktura próby wg statusu zawodowego
32
5.2. Postrzeganie wybranych problemów
społecznych przez dorosłych mieszkańców
gminy Grodzisk Mazowiecki
Pierwsza część pytań skierowana do dorosłych mieszkańców gminy dotyczyła postrzegania i oceny
wybranych problemów społecznych, z którymi zmaga się gmina. Zebrane dane pokazują, że większość
problemów społecznych jest postrzeganych przez mieszkańców jako ważne. Za najistotniejsze należy uznać:
bezrobocie (65% ocen bardzo ważne), uzależnienie od alkoholu (62% ocen bardzo ważne), palenie
papierosów oraz spożywanie alkoholu przez osoby niepełnoletnie (po 41% ocen bardzo ważne),
uzależnienie od narkotyków (41% ocen bardzo ważne). Następnie lokuje się przemoc domowa (32% ocen
bardzo ważne, 47% dość ważne), ubóstwo (26% ocen bardzo ważne, 56% dość ważne), przestępczość (23%
ocen bardzo ważne, 49% dość ważne), uzależnienie od komputera i Internetu (24% ocen bardzo ważne,
43% dość ważne), przemoc w szkole (21% ocen bardzo ważne), niepełnosprawność (18% ocen bardzo
ważne).
Przemoc w szkole
6%
Palenie papierosów przez
1%
niepełnoletnie osoby
Spożywanie alkoholu przez
1%
niepełnoletnie osoby
33%
40%
21%
24%
35%
41%
21%
37%
41%
Przestępczość 2%
26%
49%
23%
Uzależnienie od komputera i
3%
Internetu
29%
43%
24%
Niepełnosprawność 4%
31%
Bezrobocie
Uzależnienie od alkoholu
niezbyt ważne
9%
47%
25%
18%
przeciętnie ważne
dość ważne
65%
bardzo ważne
11%
Przemoc domowa 1%
Uzależnienie od narkotyków
zupełnie nieważne
27%
20%
16%
47%
32%
43%
Ubóstwo 1% 16%
0%
62%
20%
41%
56%
40%
26%
60%
80%
100%
Wyk. 5.3. Postrzeganie wybranych problemów społecznych na terenie gminy
33
5.3. Problem alkoholowy z perspektywy
dorosłych mieszkańców gminy
Grodzisk Mazowiecki
Poprzednie pytanie pokazało, że problem alkoholowy jest ważnym problemem społecznym ocenianym
przez mieszkańców gminy. 95% respondentów wskazuje, że zna w swoim najbliższym otoczeniu osoby
borykające się z problemem uzależnienia od alkoholu.
100%
95%
80%
60%
40%
20%
5%
0%
tak
nie
Wyk. 5.4. Czy znasz osoby uzależnione od alkoholu ?
Większość ankietowanych (77%) nie słyszała o przypadkach sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim na
terenie gminy. 23% respondentów potwierdza jednak występowanie sytuacji, w których dochodzi do
sprzedaży alkoholu osobom nieletnim.
100%
77%
80%
60%
40%
23%
20%
0%
tak
nie
Wyk. 5.5. Czy słyszałeś o przypadkach sprzedaży alkoholu niepełnoletnim osobom?
34
95% mieszkańców uznało spożywanie alkoholu przez osoby niepełnoletnie za zjawisko pojawiające się w
gminie – 54% ankietowanych twierdzi, że młodzież pije alkohol czasami, 20% często, 19% rzadko, 5% bardzo
często.
60%
54%
50%
40%
30%
10%
20%
19%
20%
5%
1%
0%
nigdy
rzadko
czasami
często
bardzo często
Wyk. 5.6. Jak często zdarza się, że niepełnoletnie osoby spożywają alkohol?
34% badanych mieszkańców wskazuje, że najczęściej sięga po wino, 29% piwo, 20% wódkę, a 8% po jeszcze
inny, bliżej nieokreślony rodzaj alkoholu. Pozostałe 8% deklaruje, że w ogóle nie pije alkoholu.
40%
35%
30%
34%
29%
25%
20%
20%
15%
10%
8%
8%
inny
nie piję
alkoholu
5%
0%
piwo
wino
wódka
Wyk. 5.7. Jaki rodzaj alkoholu najczęściej spożywasz?
35
Kolejne pytanie dotyczyło częstotliwości spożywania alkoholu. 53% mieszkańców pije alkohol kilka razy
w miesiącu, 29% kilka razy w roku, 6% kilka razy w tygodniu, zaś 1% codziennie. 9% mieszkańców deklaruje,
iż w ogóle nie pije alkoholu.
60%
53%
50%
40%
29%
30%
20%
10%
9%
6%
1%
0%
nigdy
kilka razy w
roku
kilka razy w
miesiącu
kilka razy w
tygodniu
codziennie
Wyk. 5.8. Jak często spożywasz alkohol?
Zdaniem większości (74%) na terenie gminy nie dochodzi do prowadzenia pojazdów przez nietrzeźwych
kierowców. 51% respondentów uważa, że w środowisku lokalnym rzadko zdarzają się sytuacje prowadzenia
pojazdów przez nietrzeźwych kierowców, 16% czasami, 5% często, 1% bardzo często.
60%
51%
50%
40%
30%
26%
16%
20%
10%
5%
1%
0%
nigdy
rzadko
czasami
często
bardzo często
Wyk. 5.9. Jak często ma miejsce sytuacja jazdy po wypiciu alkoholu w środowisku lokalnym?
36
99% mieszkańców zauważa osoby spożywające alkohol w miejscach publicznych. Wśród nich 49% widuje
takie sytuacje często, 41% czasami, 5% rzadko, 4% bardzo często.
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
49%
41%
5%
1%
nigdy
rzadko
4%
czasami
często
bardzo
często
Wyk. 5.10. Jak często zauważasz osoby spożywające alkohol w miejscach publicznych?
99% ankietowanych mieszkańców nie zgadza się na liberalizm pracodawców wobec osób przychodzących
do pracy pod wpływem alkoholu.
100%
80%
60%
40%
20%
0%
99%
1%
zgadzam się
nie zgadzam się
Wyk. 5.11. Czy pracodawcy powinni być bardziej wyrozumiali wobec osób przychodzących do pracy po
wypiciu alkoholu?
Zdecydowana większość ankietowanych (93%) podziela poprawny pogląd, że alkohol w piwie jest tak samo
szkodliwy jak alkohol zawarty w wódce. Pozostałe 7% uważa, że alkohol w piwie jest mniej szkodliwy niż w
wódce.
93%
100%
50%
7%
0%
zgadzam się
nie zgadzam się
Wyk. 5.12. Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem „Alkohol w piwie jest mniej szkodliwy niż alkohol w
wódce”?
37
5.4. Problem nikotynowy z perspektywy
dorosłych mieszkańców gminy
Grodzisk Mazowiecki
Kolejne zagadnienie poruszane w badaniu dotyczyło diagnozy problemu nikotynowego.
73% badanych przyznaje, że osoby w ich otoczeniu palą papierosy, co wiąże się z ryzykiem biernego palenia.
73%
100%
27%
0%
tak
nie
Wyk. 5.13. Czy osoby w otoczeniu palą papierosy?
Do palenia papierosów przyznaje się 65% ankietowanych, w tym 43% pali codziennie, 9% kilka razy
w tygodniu, 7% kilka razy w roku, 6% kilka razy w miesiącu.
60%
40%
20%
0%
43%
35%
7%
nigdy
6%
9%
kilka razy kilka razy kilka razy codziennie
w roku
w
w
miesiącu tygodniu
Wyk. 5.14. Jak często palisz papierosy?
Respondenci mieli również wypowiedzieć się na temat prawnych aspektów dotyczących palenia przez
osoby niepełnoletnie. 98% mieszkańców nie zgadza się, by palenie papierosów mogło być dozwolone od 15
roku życia.
98%
100%
2%
0%
zgadzam się
nie zgadzam się
Wyk. 5.15.Czy zgadzasz się ze stwierdzeniem „Palenie papierosów powinno być dozwolone od 15 roku
życia, bo i tak większość młodzieży pali”?
38
5.5. Problem narkotykowy z perspektywy
dorosłych mieszkańców gminy
Grodzisk Mazowiecki
Następne zagadnienie poruszane w ankiecie skierowanej do dorosłych mieszkańców gminy związane było z
problemem narkotykowym.
53% respondentów wykazuje, że nie zna osób zażywających narkotyki. Tego typu znajomości potwierdza
47% ankietowanych mieszkańców.
53%
55%
50%
47%
45%
40%
tak
nie
Wyk. 5.16. Czy znasz kogoś kto zażywa narkotyki?
Większość dorosłych mieszkańców (88%) uważa, że młodzież w ich gminie nie jest narażona na kontakt z
narkotykami.
100%
88%
80%
60%
40%
12%
20%
0%
tak
nie
Wyk. 5.17. Czy młodzież w gminie narażona jest na kontakt z narkotykami?
39
Około co trzeci respondent (32%) uważa, że nie jest trudno uzyskać dostęp do narkotyków na terenie
gminy.
80%
68%
60%
32%
40%
20%
0%
tak
nie
Wyk .5.18. Czy trudno jest uzyskać dostęp do narkotyków na terenie gminy?
Dorosłych mieszkańców zapytano o indywidualne doświadczenia związane ze stosowaniem narkotyków lub
dopalaczy. Zdecydowana większość z nich twierdzi, że nigdy nie zażywała tych substancji (72%). Pozostałe
28% przyznaje się do eksperymentowania z narkotykami lub dopalaczami.
80%
72%
60%
40%
28%
20%
0%
tak
nie
Wyk. 5.19. Czy kiedykolwiek zażyłeś narkotyk lub dopalacze?
86% ankietowanych opowiedziało się przeciwko legalizacji miękkich narkotyków. Pozostałe 14% uważa, że
narkotyki miękkie takie jak marihuana powinny zostać zalegalizowane.
100%
86%
80%
60%
40%
20%
14%
0%
zgadzam się
nie zgadzam się
Wyk. 5.20. Czy powinno się zalegalizować miękkie narkotyki takie jak marihuana?
40
6. Badanie sprzedawców alkoholu
na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki
6.1. Struktura badanej próby
W badaniu wzięło udział 75 sprzedawców alkoholu zatrudnionych w punktach na terenie gminy Grodzisk
Mazowiecki – w tym 75% kobiet i 25% mężczyzn. 45% stanowią osoby z kategorii wiekowej 26-40 lat, 41%
41-60 lat, 9% to ankietowani do 25 lat oraz 4% powyżej 60 roku życia.
50%
45%
41%
40%
30%
20%
10%
9%
4%
0%
do 25 lat
od 26 do 40 lat
od 41 do 60 lat
powyżej 60 lat
Wyk.6.1. Struktura próby wg kategorii wiekowych
44% respondentów pracuje na stanowisku 1-5 lat, 20% 6 -10lat, 16% powyżej 20 lat, 13% 11-20 lat, 7%
poniżej jednego roku.
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
44%
20%
13%
16%
7%
poniżej roku
od 1 do 5 lat od 6 do 10 lat od 11 do 20 lat powyżej 20 lat
Wyk.6.2. Struktura próby wg stażu pracy
41
6.2. Problem alkoholowy z perspektywy
sprzedawców alkoholu na terenie gminy
Grodzisk Mazowiecki
Sprzedawców alkoholu pytano przede wszystkim o doświadczenia związane z wykonywaniem pracy
zawodowej oraz opiniami na temat nasilenia wybranych zjawisk, w tym szczególnie problemu
alkoholowego wśród mieszkańców gminy Grodzisk Mazowiecki
80% sprzedawców jest zdania, że na terenie gminy dochodzi do sprzedaży alkoholu nieletnim, w tym 29%
uznało, iż czasami, 27% rzadko, 24% często. Pozostałe 20% twierdzi, że nigdy nie zdarza się, by alkohol był
sprzedawany osobom niepełnoletnim w gminie.
35%
29%
30%
27%
24%
25%
20%
20%
15%
10%
5%
0%
0%
bardzo często
często
czasami
rzadko
nigdy
Wyk. 6.3. Jak często zdarza się, że alkohol jest sprzedawany osobom niepełnoletnim w gminie?
42
80% respondentów wskazało, że zdarzyło im się, by osoby niepełnoletnie próbowały dokonać zakupu
alkoholu w ich punkcie – zdaniem 60% tego typu sytuacje miały miejsce raz lub kilka razy, wg. 20%wiele
razy. Jest to wynik niepokojący ponieważ świadczy o częstych próbach zakupu napojów alkoholowych przez
dzieci i młodzież niepełnoletnią na terenie badanej gminy.
70%
60%
60%
50%
40%
30%
20%
20%
20%
10%
0%
tak, wiele razy
tak, raz lub kilka razy
nie, nigdy
Wyk.6.4. Czy zdarzyło się by osoba niepełnoletnia chciała kupić u Ciebie alkohol?
95% ankietowanych sprzedawców twierdzi, że nigdy nie zdarzyło im się sprzedać alkoholu osobie
niepełnoletniej. 5% przyznaje, iż takie sytuacje miały miejsce raz lub kilka razy.
95%
100%
80%
60%
40%
20%
0%
5%
0%
tak, wiele razy
tak, raz lub kilka razy
nie, nigdy
Wyk.6.5. Czy kiedykolwiek sprzedałeś alkohol osobie niepełnoletniej?
43
97% sprzedawców dokonywało kontroli pełnoletności na podstawie dowodu osobistego, w tym 67% wiele
razy, 31% raz lub kilka razy. 3% respondentów przyznaje, iż nigdy nie dokonywał tego typu kontroli.
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
67%
31%
3%
tak, wiele razy
tak, raz lub kilka
razy
nie, nigdy
Wyk.6.6. Czy kiedykolwiek pytałeś o dowód osobisty klienta, kiedy nie było pewności, czy jest pełnoletni?
Ankietowani sprzedawcy określili, czy na terenie gminy dochodzi do sprzedaży alkoholu osobom
nietrzeźwym. 87% respondentów stwierdziło, że takie sytuacje zdarzają się na terenie gminy:
36%respondentów wybrało odpowiedź często, 25% czasami, 19% rzadko, 7% bardzo często.
40%
36%
35%
30%
25%
25%
19%
20%
13%
15%
10%
7%
5%
0%
bardzo często
często
czasami
rzadko
nigdy
Wyk.6.7. Jak często zdarza się, że alkohol jest sprzedawany osobom nietrzeźwym w gminie?
44
84% respondentów przyznało, że zdarzyło się, by osoba nietrzeźwa próbowała dokonać zakupu alkoholu w
ich sklepie: 51% sprzedawców deklaruje, że do takich zachowań dochodziło raz lub kilka razy, 33% wiele
razy.
60%
51%
50%
40%
33%
30%
16%
20%
10%
0%
tak, wiele razy
tak, raz lub kilka razy
nie, nigdy
Wyk.6.8. Czy kiedykolwiek osoba nietrzeźwa chciała kupić u Ciebie alkohol?
77% sprzedawców deklaruje, że nigdy nie zdarzyło im się sprzedać alkohol osobie nietrzeźwej. 23%
ankietowanych przyznaje, iż taka sytuacja miała miejsce raz lub kilka razy.
90%
77%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
23%
20%
10%
0%
0%
tak, wiele razy
tak, raz lub kilka razy
nie, nigdy
Wyk.6.9. Czy kiedykolwiek sprzedałeś alkohol osobie nietrzeźwej?
45
57% respondentów uważa, że tego typu sytuacje nie zdarzają się w ogóle. 43% badanych stwierdziło, iż na
terenie sklepu lub w jego pobliżu dochodzi do spożywania alkoholu –20% wybrało odpowiedź czasami, 16%
rzadko, 7% często.
70%
57%
60%
50%
40%
30%
20%
20%
10%
16%
7%
0%
0%
bardzo często
często
czasami
rzadko
nigdy
Wyk.6.10. Jak często zdarza się by klienci sklepu spożywali alkohol na terenie lub w pobliżu sklepu?
80% ankietowanych sprzedawców nigdy nie wzywało policji z powodu zakłócania porządku w najbliższej
okolicy punktu sprzedaży przez osobę pod wpływem alkoholu.16% respondentów twierdzi, że interwencje
policji potrzebne są rzadko, 4% czasami.
90%
80%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
16%
20%
10%
0%
0%
bardzo często
często
4%
0%
czasami
rzadko
nigdy
Wyk.6.11. Jak często wzywasz policję z powodu zakłócania porządku przez osobę pod wpływem alkoholu
na terenie sklepu lub w jego pobliżu?
46
6.3. Problem nikotynowy z perspektywy
sprzedawców alkoholu na terenie gminy
Grodzisk Mazowiecki
89% ankietowanych sprzedawców wskazuje, że zdarza im się widywać osoby niepełnoletnie, które palą
papierosy. 32% twierdzi, że czasami widuje takie osoby, 29% często, 17% bardzo często, 11% rzadko.
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
32%
29%
17%
bardzo
często
często
czasami
11%
11%
rzadko
nigdy
Wyk.6.12. Czy widujesz osoby niepełnoletnie palące papierosy?
95% respondentów zadeklarowało, że nie sprzedaje papierosów osobom niepełnoletnim. Do tego typu
zachowań przyznaje się 5% twierdząc, że miały one miejsce raz lub kilka razy.
95%
100%
80%
60%
40%
20%
0%
5%
0%
tak, wiele razy
tak, raz lub
kilka razy
nie, nigdy
Wyk.6.13. Czy kiedykolwiek sprzedałeś papierosy osobie nieletniej?
47
6.4. Inne problemy społeczne z perspektywy
sprzedawców alkoholu na terenie gminy
Grodzisk Mazowiecki
Na koniec sprzedawcy, którzy brali udział w badaniu diagnozującym problemy społeczne gminy, poproszeni
byli o wyrażenie opinii na temat skali problemu narkotykowego wśród mieszkańców oraz o ocenę nasilenia
zjawiska przemocy.
55% sprzedawców nie ma zdania na temat doświadczeń mieszkańców z narkotykami, 35% uznało, że
mieszkańcy biorą narkotyki, 11% uważa, iż nie biorą.
60%
55%
50%
40%
35%
30%
20%
11%
10%
0%
tak
nie
nie wiem
Wyk.6.14. Czy mieszkańcy miejscowości biorą narkotyki?
48% respondentów ocenia nasilenie zjawiska przemocy w gminie jako średnie, 43% jako małe, 9% jako
duże.
60%
48%
50%
43%
40%
30%
20%
10%
9%
0%
duże
średnie
małe
Wyk.6.15. Jak oceniasz nasilenie problemu przemocy w gminie ?
48
7. Zestawienie porównawcze najważniejszych
diagnostycznie danych dotyczących problemów:
alkoholowego, nikotynowego, narkotykowego
rok 2011 i 2015
Poniżej zostały przedstawione zestawienia wybranych wyników badań z wynikami uzyskanymi z diagnozy
przeprowadzonej w 2011 roku na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki.
1. Problem alkoholowy
Wśród dorosłych mieszkańców gminy na przestrzeni lat 2011-2015 wybór rodzaju spożywanego alkoholu
nie uległ zbytniej zmianie: nadal mieszkańcy gminy najczęściej decydują się na wino choć w mniejszym
stopniu niż w 2011 roku, następnie piwo, wódkę.
Piwo
Wino
Wódka
2011
28%
43%
21%
2015
29%
34%
20%
Tab.7.1.Rodzaj alkoholu spożywanego przez dorosłych mieszkańców gminy
Inne
26%
8%
Na przestrzeni ostatnich lat można zauważyć, że wzrosła świadomość ludzi odnośnie szkodliwości alkoholu
zawartego w piwie. W 2011 roku około co piąty respondent uznawał niepoprawny pogląd, że alkohol w
piwie jest mniej szkodliwy niż alkohol zawarty w wódce, a w 2015 roku było to już tylko 7% ankietowanych.
Tak samo szkodliwy
Jest mniej szkodliwy
2011
79%
21%
2015
93%
7%
Tab.7.2.Opinia dorosłych mieszkańców gminy na temat szkodliwości alkoholu zawartego w piwie w
porównaniu do alkoholu zawartego w wódce
W 2011 roku wszyscy ankietowani sprzedawcy na terenie gminy przyznali, iż zdarzyły się u nich w punkcie
sprzedaży próby zakupu alkoholu przez osoby niepełnoletnie, w 2015 roku tak samo zadecydowało 80%
respondentów, co nadal świadczy o częstych próbach zakupu alkoholu przez młodych ludzi.
Były takie próby
Nigdy nie było takich prób
2011
100%
0%
2015
80%
20%
Tab.7.3.Opinia sprzedawców na temat prób zakupu alkoholu przez osoby niepełnoletnie
49
Młodzież szkolna w 2011 roku w 45% przyznała się do korzystania z napojów alkoholowych, w 2015 roku
odnotowano niewielki spadek tych odpowiedzi do 34%.
Rok przeprowadzonej diagnozy
2011
Młodzież szkolna
45%
Tab.7.4.Młodzież szkolna i bezpośredni kontakt z alkoholem
2015
34%
2. Problem nikotynowy1
W 2011 roku wszyscy ankietowani sprzedawcy na terenie gminy przyznali, iż zdarzyły się u nich w punkcie
sprzedaży próby zakupu papierosów przez osoby niepełnoletnie. W 2015 roku ankietowani sprzedawcy
ocenili, czy widują osoby niepełnoletnie palące papierosy. Zdecydowana większość respondentów
stwierdziła, że spostrzega młode osoby korzystające z wyrobów nikotynowych (89%). Świadczy to o
powszechności tego typu praktyk wśród młodych ludzi.
Rok przeprowadzonej diagnozy
Opinia sprzedawców
2011
100%
2015
89%
Tab.7.5. Opinia sprzedawców na temat kontaktu osób niepełnoletnich z nikotyną
3. Problem narkotykowy
W 2011 roku badani dorośli mieszkańcy w 20% oświadczyli, że znają kogoś, kto zażywa substancje
psychoaktywne takie jak narkotyki. W 2015 roku odsetek ten wzrósł ponad dwukrotnie i wyniósł 47%.
20112
20%
Do 5 osób: 19% Do 10 osób: 1%
Tab.7.6. Dorośli mieszkańcy gminy i znajomość osób zażywających narkotyki
Rok przeprowadzonej diagnozy
Dorośli mieszkańcy gminy
2015
47%
Najbardziej rozpowszechnione wśród młodzieży szkolnej jest spożywanie napojów alkoholowych, jednakże
zauważono nieznaczny wzrost kontaktu młodzieży z narkotykami na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki na
przestrzeni ostatnich lat. Do bezpośredniego kontaktu z narkotykami przyznało się w 2011 roku 9%
młodzieży szkolnej, zaś w 2015 roku 14% ankietowanych.
Rok przeprowadzonej diagnozy
2011
Młodzież szkolna
9%
Tab.7.7. Młodzież szkolna i bezpośredni kontakt z narkotykami
2015
14%
1
W badaniu 2011 pytanie dotyczyło prób zakupu nikotyny przez osoby niepełnoletnie, w 2014 zadano sprzedawcom
pytanie o to, czy widują osoby niepełnoletnie palące papierosy
2
W badaniu 2011 pytanie dotyczyło znajomości osób zażywających narkotyki z podziałem na ilość osób, w 2014
zadano pytanie o ogólną znajomość osób mających bezpośredni kontakt z narkotykami
50
8. Podsumowanie
Informacje uzyskane za pomocą ankiet oraz analiza zgromadzonych danych pozwoliły na dokonanie
podsumowania i wyciągnięcie wniosków diagnozujących lokalne zagrożenia społeczne na terenie gminy
Grodzisk Mazowiecki, które podzielone zostały ze względu na rodzaj problemu.
8.1. Problem alkoholowy
Spożywanie alkoholu według mieszkańców gminy stanowi dość poważne zagrożenie. Problem jest wyraźnie
dostrzegalny, potwierdza to fakt, że 95% respondentów zna osoby borykające się z problemem uzależnienia
od alkoholu. 99% mieszkańców zauważa osoby spożywające alkohol w miejscach publicznych, w tym 49%
często. 74% mieszkańców zauważa także problem prowadzenia pojazdów po spożyciu alkoholu.
Szczególnie istotnym aspektem problemu alkoholowego jest korzystanie z napojów alkoholowych przez
młodzież. 95% dorosłych mieszkańców uważa, że spożywanie alkoholu przez osoby niepełnoletnie jest
zjawiskiem pojawiającym się w gminie, w tym 20% często, 5% bardzo często. W dodatku około co czwarty
mieszkaniec słyszał o przypadkach sprzedaży alkoholu osobom niepełnoletnim na terenie gminy.
Prawdziwość tych opinii potwierdzają odpowiedzi przebadanych uczniów. 34% uczniów szkoły
podstawowej, 78% młodzieży szkolnej twierdzi, że rówieśnicy piją alkohol. Do spożywania alkoholu
przyznaje się około co trzeci reprezentant młodzieży szkolnej. Wśród uczniów szkoły podstawowej jest to
15% ankietowanych. Ponadto około co czwarty uczeń szkoły podstawowej oraz 44% młodzieży szkolnej
potwierdza występowanie w gminie miejsca, w których dzieci i młodzież niepełnoletnia mogą nabyć alkohol
bez problemu. Respondenci zauważyli także zależność między spożywaniem alkoholu przez młodych ludzi a
pojawiającymi się w ich życiu problemami – około co szósty uczeń szkoły podstawowej oraz około co trzeci
reprezentant młodzieży szkolnej uznał, że rówieśnicy spożywają alkohol, by zapomnieć o kłopotach.
Znaczącym dowodem rangi problemu są także głosy sprzedawców: 80% ankietowanych potwierdziło, że
zdarzają się próby kupna alkoholu przez nieletnich w ich sklepach, w tym co piąty uważa, że są one
wielokrotne. 80% sprzedawców jest zdania, że na terenie gminy dochodzi do sprzedaży alkoholu nieletnim,
a 5% przyznało się, iż samemu dokonało sprzedaży alkoholu osobie niepełnoletniej raz lub kilka razy.
Jeśli chodzi o sprzedaż alkoholu osobom nietrzeźwym, 87% ankietowanych stwierdziło, że zdarzają się takie
sytuacje, a do sprzedaży alkoholu osobie nietrzeźwej raz lub kilka razy przyznaje się 23% ankietowanych.
51
43% badanych stwierdziło, iż na terenie sklepu lub w jego pobliżu dochodzi do spożywania alkoholu, a co
piąty sprzedawca wzywał policję z powodu zakłócania porządku w najbliższej okolicy punktu sprzedaży
przez osobę pod wpływem alkoholu.
8.2. Problem nikotynowy
Gmina Grodzisk Mazowiecki boryka się również z problemem palenia papierosów. 73% ankietowanych
deklaruje, że w ich otoczeniu przebywają osoby palące. 65% ankietowanych mieszkańców przyznaje się do
palenia papierosów, w tym 43% pali codziennie.
Z opinii sprzedawców wynika, że problem nikotynowy dotyka także nieletnich mieszkańców gminy. 89%
ankietowanych wskazuje, że zdarza im się widywać osoby niepełnoletnie, które palą papierosy, wśród nich
29% twierdzi, że często widuje takie osoby, 17% bardzo często. Do sprzedaży papierosów osobom nieletnim
raz lub kilka razy przyznało się 5% ankietowanych.
83% młodzieży szkolnej wskazuje, że ich rówieśnicy palą papierosy. Wśród uczniów klas podstawowych
odsetek tych odpowiedzi wynosi 43%.
Do bezpośredniego kontaktu z nikotyną przyznaje się 17% uczniów szkoły podstawowej, 32% młodzieży
szkolnej. Regularne palenie zadeklarowało 6-7% uczniów z obu grup szkolnych, a 4% uczniów szkoły
podstawowej, 10% młodzieży szkolnej twierdzi , iż sięga po papierosy od czasu do czasu.
8.3. Problem narkotykowy
Dorośli mieszkańcy gminu uznali problem uzależnienia od narkotyków za ważne zagrożenie dla gminy –
41% ocen bardzo ważne, 43% ocen dość ważne.
Do zażywania narkotyków bądź dopalaczy przyznał się około co czwarty badany dorosłych mieszkańców, a
47% osób przyznaje, iż zna kogoś kto zażywa narkotyki.
Dostępność narkotyków na terenie gminy potwierdza około co trzeci respondent. 88% mieszkańców uważa,
że młodzież w ich gminie jest narażona na kontakt z narkotykami.
Uczniowie w większości nie przyznają się do sięgania po środki odurzające, jednakże 9% uczniów szkoły
podstawowej, 14% młodzieży szkolnej potwierdziło tego typu doświadczenia. Około co piąty uczeń szkoły
52
podstawowej oraz 46% młodzieży szkolnej jest zdania, że ich rówieśnicy mają kontakt z substancjami
psychoaktywnymi. Większość młodzieży deklaruje, że nie chciałaby spróbować narkotyków (76%). Chęć
spróbowania wykazuje 5% uczniów, a 11% wskazało odpowiedź nie wiem.
Wiedzę na temat narkotyków z Internetu i telewizji czerpie 62% uczniów szkoły podstawowej oraz 70%
młodzieży szkolnej.
Jeśli chodzi o głos sprzedawców w sprawie kontaktu mieszkańców gminy z narkotykami, to 55%
ankietowanych sprzedawców nie ma zdania na temat doświadczeń mieszkańców z narkotykami, a około co
trzeci sprzedawca uznał, że mieszkańcy biorą narkotyki (35%).
8.4. Problem przemocy
Występowanie przemocy w gminie potwierdzają opinie mieszkańców. Przemoc domowa otrzymała 32%
ocen bardzo ważne oraz 47% dość ważne, a przemoc w szkole 21% ocen bardzo ważne, 40% dość ważne.
48% ankietowanych sprzedawców oceniło nasilenie zjawiska przemocy w gminie jako średnie, 43% jako
małe, 9% jako duże.
Uczniowie są zdania, że w ich szkole występuje problem przemocy rówieśniczej – uważa tak 43% uczniów
szkoły podstawowej, około co trzeci reprezentant młodzieży szkolnej. Około co czwarty reprezentant
młodzieży szkolnej
deklaruje, iż doznał przemocy ze strony rówieśników. Do stosowania przemocy
przyznaje się także około co czwarty uczeń starszych klas. Ponadto głębsza analiza wykazała, że 14%
młodzieży szkolnej było zarówno ofiarami jak i sprawcami przemocy.
Pewien odsetek badanych uczniów z obu grup szkolnych (4-5%) wskazuje, że młodzież ma do czynienia z
przemocą domową.
Niektórzy uczniowie obu grup szkolnych doświadczyli również cyberprzemocy w postaci takich zachowań
jak otrzymywanie przykrych wiadomości, podszywanie się pod nich, czy śledzenie ich działań w Internecie.
Dane te są niepokojące i wskazują na potrzebę prowadzenia działań profilaktycznych, których celem byłoby
zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły oraz w jej pobliżu, a także działań przeciw
występowaniu zjawiska cyberprzemocy. Niezbędne są również działania kierowane przeciwko przemocy
domowej.
53
8.5. Uzależnienie od komputera
Mieszkańcy wypowiedzieli się także na temat uzależnienia od komputera – 43% badanych uznało, iż jest to
dość ważny problem dla gminy, a 24% bardzo ważny.
19% uczniów szkoły podstawowej, 23% młodzieży szkolnej spędza czas przed komputerem do 4 godzin
dziennie. 6% młodszych uczniów, 10% młodzieży szkolnej korzysta z komputera do 6 godzin dziennie, a 6%
uczniów szkoły podstawowej, 10% starszych uczniów przyznaje, że poświęca na tą czynność ponad 6 godzin
dziennie.
53% młodzieży szkolnej nie próbowało nigdy ograniczyć czasu poświęcanego na surfowanie po Internecie.
Pozostałe osoby podejmowały takie próby, wśród nich – 29% odniosło pozytywny skutek, 18% młodzieży
szkolnej się to nie udało.
16% młodzieży szkolnej znajduje się w grupie ryzyka, narażonej na uzależnienie od komputera, ponieważ
spędzając czas przed komputerem do 6 godzin, powyżej 6 godzin, nie podejmowało prób ograniczenia tego
czasu lub przy podejmowanych próbach nie odnosiło pozytywnych skutków.
8.6. Problem bezrobocia i ubóstwa
Obecność zagrożenia stanem braku pracy i konieczności życia na bardzo niskim poziomie materialnym
uznane zostały za istotne problemy zdaniem mieszkańców. 65 % dorosłych mieszkańców uznało bezrobocie
jako bardzo ważny problem gminy, a 25% jako dość ważny. Problem ubóstwa został oceniony w 26% jako
bardzo ważny, w 56% jako dość ważny. Wśród ankietowanych znalazło się również 10% osób borykających
się z ryzykiem ubóstwa.
54
9. Rekomendacje
Celem raportu było przedstawienie problemów społecznych dotykających gminę Grodzisk Mazowiecki w
odniesieniu do opinii mieszkańców z terenu gminy: dorosłych mieszkańców, dzieci i młodzieży szkolnej oraz
sprzedawców z punktów sprzedaży napojów alkoholowych. Cel ten został zrealizowany w toku weryfikacji
zebranego materiału badawczego, będącego podstawą do opracowania wniosków, które posłużą do
tworzenia różnego rodzaju programów pomocowych zmierzających do poprawy sytuacji na terenie gminy,
w tym życia społecznego jej mieszkańców.
Przeprowadzenie badań ankietowych umożliwiło:
Rozpoznanie sytuacji dorosłych mieszkańców gminy, ich obaw, poglądów, rozeznania w sytuacji
lokalnej,
Zapoznanie się z problemami uczniów, ich sytuacji szkolnej oraz domowej, poczucia
bezpieczeństwa, zagrożeń związanych z różnego rodzaju uzależnieniami,
Zaznajomienie się z poglądami sprzedawców na temat wybranych problemów społecznych oraz
rozeznanie w stosowanych przez nich praktykach sprzedażowych.
Zdobyte doświadczenia mogą zostać wykorzystywane w przyszłości do prowadzenia dalszych badań wśród
mieszkańców gminy.
W oparciu o dokonaną analizę problemów społecznych zostały sformułowane rekomendacje skierowane do
mieszkańców gminy Grodzisk Mazowiecki:
Działania profilaktyczne na terenie gminy powinny mieć charakter długofalowy i wielostronny. Nie
powinny się one ograniczać jedynie do środowiska szkoły - uczniów, rodziców i opiekunów, ponieważ
przyniosą wtedy znacznie mniejsze efekty. Zdecydowanie korzystnym działaniem jest edukowanie
mieszkańców poprzez akcje ulotkowe.
Rozpoczęcie programu profilaktycznego, obejmującego pracę z rodzicami, nauczycielami, uczniami oraz
pozostałymi mieszkańcami gminy, celem utworzenia wspólnoty sprzeciwu wobec zagrożeń
społecznych.
Zorganizowanie zajęć profilaktycznych oraz kampanii informacyjnej w celu uzmysłowienia jak używki
wpływają negatywnie na organizm człowieka oraz funkcjonowanie społeczności – zarówno dla
młodzieży, jak i dorosłych mieszkańców gminy.
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powinna zwiększyć kontrole punktów
sprzedaży alkoholu, by wyeliminować miejsca, gdzie młodzież oraz osoby nietrzeźwe mogą dokonać
55
zakupu tego rodzaju napojów. Nacisk powinien być również kładziony na każdorazowe sprawdzanie
dowodu osobistego młodych klientów w razie chęci zakupu alkoholu lub papierosów.
Rekomenduje się opracowanie lokalnej kampanii na rzecz zwiększenia świadomości oraz
odpowiedzialności sprzedawców alkoholu i uwrażliwienia ich na szkodliwość sprzedaży napojów
alkoholowych (jednocześnie papierosów) osobom niepełnoletnim oraz nietrzeźwym.
Badanie pokazało dużą rolę telewizji oraz Internetu w kształtowaniu postaw i opinii względem
substancji odurzających, co powinno być wskazówką do opracowania działań profilaktycznych
prowadzonych w szkołach. Naturalnym środowiskiem młodych ludzi w czasach współczesnych jest
Internet, dlatego warto spróbować dotrzeć do najmłodszych grup właśnie w ten sposób.
Podejmowanie działań skierowanych wobec rodziców i nauczycieli, w celu wzmacniania ich autorytetu
wychowawczego. Ważnym jest, by stali się wiarygodnym źródłem informacji i kształtowali prawidłowe
postawy podopiecznych.
Wzmocnienie pozytywnych zmian w zakresie radzenia sobie z problemami dotyczącymi nowych
technologii, zachęcanie do ograniczania nadmiernego korzystania z komputera przez dzieci oraz
reagowanie na przemoc w Internecie.
Rekomenduje się opracowanie lokalnych programów na rzecz zwiększenia świadomości mieszkańców
gminy odnośnie problemów społecznych i możliwości reagowania na sytuacje naruszania prawa, ze
szczególnym naciskiem na dzieci i młodzież. Głównym celem programu byłoby wzbudzenie postaw
obywatelskich.
Zorganizowanie kampanii informacyjnej dla mieszkańców gminy, dotyczącej problemu występowania
zjawiska przemocy wśród młodzieży szkolnej.
Zorganizowanie zajęć dydaktycznych dotyczących kwestii przemocy w szkole i rodzinie. Podjęcie działań
profilaktycznych, których celem byłoby zwiększenie bezpieczeństwa uczniów na terenie szkoły oraz w
jej pobliżu.
Kampanie społeczne skierowane przeciwko zjawisku przemocy w rodzinie, zapewnienie pomocy
osobom poszkodowanym.
Wsparcie rynku pracy i dbanie o osoby bezrobotne oraz zagrożone ubóstwem, między innymi poprzez
ułatwianie znalezienia zatrudnienia przedstawicielom grup podwyższonego ryzyka, takim jak młodzi i
osoby w wieku przedemerytalnym.
Zapewnienie łatwego dostępu do źródeł informacji, przeznaczonych dla osób szukających wsparcia,
dotkniętych problemem uzależnień i/lub przemocy.
56
Zespół badawczy i osoby opracowujące powyższy raport mają nadzieję, że zaprezentowane wyniki będą
stanowić przydatną wskazówkę w podejmowaniu działań na rzecz niwelowania problemów społecznych
występujących w obrębie gminy.
OFERTA SPECJALNA
Uprzejmie informujemy, że w ciągu 12 miesięcy od wystawienia faktury za wykonanie diagnozy problemów
społecznych za jej okazaniem przysługuje Państwu 20% zniżka na warsztaty profilaktyczne oraz szkolenia dla
przedstawicieli służb i instytucji zajmujących się profilaktyką problemów społecznych ujętych w badaniu.
Szczegóły u koordynatora.
Oficyna Profilaktyczna
Dworcowa 9a/19
30-556 Kraków
tel. 12 39 50 665
fax: 12 39 50 665
e-mail: [email protected]
57