wydział wychowania fizycznego

„Chemia w życiu codziennym” dr hab. Ilona Pokora,.
PROGRAM ĆWICZEŃ
WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
Kierunek: WYCHOWANIE FIZYCZNE Z PRZYRODĄ
Rok studiów
Rok II. semestr 4
Katedra
KATEDRA NAUK FIZJOLOGICZNO-MEDYCZNYCH
Nazwa przedmiotu
CHEMIA W ŻYCIU CODZIENNYM
Ćwiczenie 1/2. Mieszaniny jednorodne i niejednorodne
Zagadnienia do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Substancje proste i złożone
Rodzaje mieszanin i ich właściwości
Metody rozdziału mieszanin
Roztwory (definicja, rodzaje, stany skupienia, właściwości)
Szybkość rozpuszczania substancji stałej w cieczy, pojęcie rozpuszczalności
Krystalizacja, właściwości kryształów
Układy koloidalne i ich właściwości
Część A:
Doświadczenia: Sporządzanie mieszanin; Rozpuszczanie substancji w wodzie,
otrzymywanie roztworów; Rozpuszczalność soli kuchennej, Czy z wody morskiej można
otrzymać sól?; Otrzymywanie kryształów soli; Na jakich powierzchniach tworzą się kryształy?
Część B
Doświadczenia: Ocena gęstości cieczy; Warstwy roztworów; Rozdzielanie mieszanin
jednorodnych i niejednorodnych; Tworzenie emulsji i ich właściwości.
Ćwiczenie 3 Ciała stałe, ciecze i gazy
Zagadnienia do ćwiczenia:
1.
2.
3.
4.
5.
Kinetyczno-molekularny model budowy materii
Właściwości trzech stanów skupienia materii
Definicja pojęć: układ, faza, składnik, liczba stopni swobody układu
Przemiany fazowe
Punkt potrójny wody
Doświadczenia: Badanie od czego zależy szybkość poruszania się cząsteczek: wody,
powietrza; Rozszerzalność cieplna powietrza; Ściśliwość cieczy i gazów; Badanie przemian
fazowych; Sporządzanie mieszaniny oziębiającej; Ocena temperatur topnienia i krzepnięcia
różnych substancji; Sublimacja kryształów jodu.
Ćwiczenie 4/5 Skład powietrza
Zagadnienia do ćwiczeń:
Skład gazowy powietrza
Właściwości fizyczne i chemiczne gazów wchodzących w skład powietrza
Źródła dwutlenku węgla w przyrodzie
Procesy utleniania zachodzące w przyrodzie
5. Działanie katalizatorów
1.
2.
3.
4.
„Chemia w życiu codziennym” dr hab. Ilona Pokora,.
Doświadczenia: Ocena właściwości fizyko-chemicznych powietrza; Analiza przebiegu
procesu spalania; Badanie rozpuszczalności gazów w zależności od temperatury wody.
Doświadczenia: Otrzymywanie tlenu i dwutlenku węgla; Działanie katalizatorów.
Ćwiczenie 6/7 Metale i niemetale
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
5.
Podział pierwiastków i ich położenie w układzie okresowym.
Wiązania metaliczne
Właściwości fizyczne metali i niemetali
Korozja żelaza
Reaktywność pierwiastków, szereg napięciowy metali
Doświadczenia: Poznanie właściwości fizycznych metali; Badanie właściwości
fizycznych metali; Wyznaczanie ciężaru właściwego ciał stałych; Wyznaczanie ciężaru
właściwego wybranych metali.
Doświadczenia: Ogrzewanie metali w obecności powietrza oraz przy jego braku;
Korozja żelaza; Oddziaływanie kwasów na metale; Badanie reaktywności miedzi i żelaza.
Ćwiczenie 8 Repetytorium I
Ćwiczenie 9 Kwasy i zasady
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
Definicja, otrzymywanie oraz właściwości kwasów i zasad.
Odczyn roztworu i skala pH
Sposoby wyznaczania pH roztworu
Zasada działania wskaźników pH (reguła przekory)
Doświadczenia: Przygotowanie skali kwasowości-zasadowości; Określanie odczynu
różnych środków spożywczych; Określanie odczynu różnych środków higieny osobistej;
Określanie odczynu różnych środków piorących i czyszczących.
Ćwiczenie 10 Zanieczyszczenia powietrza
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe powietrza.
Kwaśne deszcze
Efekt cieplarniany
Dziura ozonowa.
Doświadczenia: Badanie ilości pyłu zawartego w otaczającym nas powietrzu;
zanieczyszczeń pyłowych powietrza; Ocena kasowości deszczu;
Sprawdzanie odczynu wody powstałej ze stopionego śniegu; Ocena składników powietrza
(dwutlenek siarki) i jego wpływu na stan budowli; Wpływ powietrza zawierającego dwutlenek
siarki na rośliny.
Oglądanie
Ćwiczenie 11/12 Woda i zanieczyszczenia wody
„Chemia w życiu codziennym” dr hab. Ilona Pokora,.
Zagadnienia teoretyczne do ćwiczeń
1.
2.
3.
4.
Źródła chemicznego skażenia wód
Twardość wody (definicja, jednostki), metody oznaczania twardości wody
Eutrofizacja wód powierzchniowych
Metody usuwania zanieczyszczeń wody
Doświadczenia: Klasy czystości wody; Zanieczyszczenia wody olejami; Zjawiska
powierzchniowe; Zanieczyszczenie wody paliwami (benzyną); Usuwanie różnych
zanieczyszczeń z wody.
Doświadczenia: Wpływ zanieczyszczonej wody na rozwój roślin; Oznaczanie
twardości ogólnej wody metodą terenową.
Ćwiczenie 13 Repetytorium II i Zaliczenie
Piśmiennictwo:
Bieliński A.; Podstawy chemii nieorganicznej PWN Warszawa 1998; Brown J.R.; 200
doświadczeń dla dzieci. Prószyński i S-ka, Warszawa 1999; Burnie D.; 101
szkolnych doświadczeń przyrodniczych . Muza SA., Warszawa 1997; Filipowicz
B. Chemia i życie Wiedza Powszechna, Warszawa 1981; Lee J.D. Zwięzła
chemia nieorganiczna PWN Warszawa 1994; Pimental G.C. Chemia dziś i jutro,
Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1993; Bajkiewicz-Grabowska
E. Mikulski Z. Hydrologia ogólna PWN Warszawa 1999; Brzycka W. Podstawy
chemii. Lublin 1999; Pajdowski L. Chemia ogólna Warszawa 1999; Jones L.,
Atkins P. Chemia ogólna-cząsteczki, materia, reakcje. Warszawa 2004;
Kołodziejczyk A. Naturalne związki organiczne PWN 2003; Konopski L.,
Koberda M. Feromony człowieka. Środki komunikacji chemicznej między
ludźmi. Wyd. Naukowe Szkoła, Warszawa 2003; Emsley J. Przewodnik po
chemii życia codziennego. Prószyński i S-ka, Warszawa 1996; Emsley J.
Piękni, zdrowi i witalni CIS, Warszawa 2006; Jastrzębska G. Odnawialne źródła
energii i pojazdy proekologiczne WNT 2007; Rose S., Bullock S. Chemia życia
WNT 1993