szkola podstawowa klasa 6
Transkrypt
szkola podstawowa klasa 6
P OLIMPUS J ZYK POLSKI SESJA JESIENNA SZKOLA PODSTAWOWA 2007 KLASA 6 I. CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM Jak ludzie stwierdzili, ¿e Ziemia jest kul¹? Ju¿ bardzo dawno starano siê to wszystko zrozumieæ. Znacznym postêpem by³o dokonanie odkrycia, ¿e Ziemia nie jest p³ask¹ tarcz¹, lecz kul¹. Niepoœledni¹ rolê odegrali w tym staro¿ytni ¿eglarze. Bêd¹c na morzu obserwowali, ¿e zawsze, w miarê jak statek znika³ za horyzontem, do samego koñca widoczny by³ czubek jego masztu. Statki musia³y wiêc - tak wnioskowali pierwsi staro¿ytni astronomowie - w jakiœ tajemniczy sposób „zje¿d¿aæ z górki”, któr¹ to „górkê” oczywiœcie stanowi krzywizna powierzchni Ziemi. St¹d do stwierdzenia kulistoœci Ziemi by³o ju¿ blisko. Ju¿ pod koniec V wieku p.n.e. greccy filozofowie i astronomowie byli przekonani o kulistoœci Ziemi. Wœród ludu jednak uparcie tkwi³ obraz Ziemi o kszta³cie p³askiej tarczy, i to a¿ do XVI wieku. Grek Eratostenes ju¿ oko³o roku 250 p.n.e. zdo³a³ doœæ dok³adnie obliczyæ obwód Ziemi, a wielki astronom Ptolemeusz, ¿yj¹cy w Aleksandrii w II wieku n.e., uzupe³ni³ nowy obraz œwiata: wyobra¿a³ sobie Ziemiê jako kulê, zamkniêt¹ w kuli wiêkszej - w sklepieniu niebieskim. Oœ nieba, czyli prosta, wokó³ której obraca siê sfera niebieska, przechodzi przez œrodek Ziemi. Gwiazdy s¹ przytwierdzone do sklepienia niebieskiego. W ci¹gu 24 godzin sklepienie niebieskie i gwiazdy wykonuj¹ jeden pe³ny obrót w kierunku ze wschodu na zachód. Za gwiazdy uwa¿a³ przede wszystkim siedem planet, zaliczaj¹c do nich tak¿e S³oñce i Ksiê¿yc. Poniewa¿ jednak planety poruszaj¹ siê wzglêdem gwiazd sta³ych, st¹d Ptolemeusz wymyœli³ dla ka¿dej z nich w³asn¹ sferê, obracaj¹c¹ siê z odpowiedni¹ prêdkoœci¹. Ptolemeuszowy system sfer by³ uznawany a¿ do czasów œredniowiecza. Prawdê poznano dopiero znacznie póŸniej. Heinz Haber Gwiazdy. Przek³ad: J. Mader, wyd. Atlas, Wroc³aw 1994, s.5-6. 1. W zamieszczonym tekœcie czytamy o: a) d¹¿eniu ludzi do poznania prawdy b) rozwoju astronomii c) ludzkiej ciekawoœci d) odkrywaniu nieznanych l¹dów 4. Wiedzê o kszta³cie Ziemi uzyskano dziêki: a) Ptolemeuszowi b) Eratostenesowi c) ¿eglarzom d) staro¿ytnym filozofom 5. Dawniej s¹dzono, ¿e Ziemia ma kszta³t: a) p³askiej tarczy b) górki c) kuli przytwierdzonej do sklepienia niebieskiego d) kuli osadzonej wewn¹trz wiêkszej kuli 6. Ptolemeusz twierdzi³, ¿e: a) Ziemia jest kul¹ b) S³oñce jest gwiazd¹ c) Ziemia wykonuje obrót wokó³ S³oñca d) S³oñce obraca siê wokó³ Ziemi II. LITERATURA 7. Staœ i Nel („W pustyni i w puszczy”) zostali porwani, poniewa¿: a) mieli byæ zak³adnikami b) mieli byæ s³ugami Mahdiego c) mieli byæ dostarczeni Smainowi d) mieli byæ sprzedani do niewoli 8. O m¹droœci Stasia Tarkowskiego œwiadczy to, ¿e: a) zna³ obce jêzyki b) orientowa³ siê w geografii c) zna³ wiele bajek, które opowiada³ Nel d) wiedzia³, jak wykorzystaæ latawce 9. Mahdi ¿¹da³ od Stasia, by: a) uda³ siê do Egiptu b) uzna³ jego zwierzchnoœæ c) zdradzi³ sw¹ wiarê d) ruszy³ na wojnê 2. Zamieszczony tekst ma charakter: a) baœni b) rozprawy naukowej c) legendy d) plotki 10. „W pustyni i w puszczy” jest powieœci¹, poniewa¿: a) jest pisana proz¹ b) ma wiele w¹tków c) jest ciekawa d) o zdarzeniach mówi narrator 3. Prawdziwy kszta³t Ziemi poznano w: a) staro¿ytnoœci b) XVI wieku c) V wieku p.n.e. d) II wieku n.e. 11. Powieœci¹ nie jest utwór: a) H. Ch. Andersena pt. „Calineczka“ b) A. Mickiewicza pt. „Przyjaciele” c) F. Molnara pt. „Ch³opcy z Placu Broni” d) J. Korczakowskiej pt. „Spotkanie nad morzem” 12. W³adca i jego pañstwo to temat ksi¹¿ki pt: a) „Opowieœci z Narnii” b) „Ch³opcy z Placu Broni” c) „Król Maciuœ Pierwszy” d) „Królewicz i ¿ebrak” 13. Zawarte we fragmencie wiersza A. Mickiewicza porównanie dotyczy: a) puszczy b) jeziora c) tafli lodu d) Œwitezi 22. Rodzaj niemêskoosobowy ma przymiotnik w zdaniu: a) To by³ wspania³y film. b) Widzieliœmy piêkne krajobrazy. c) Spotka³ m¹drych ludzi. d) Pomogli starszym paniom. 23. Prawid³owe stopniowanie przymiotnika wskazuje Ktokolwiek bêdziesz w nowogródzkiej stronie, szereg: Do P³u¿yn ciemnego boru a) ³adny, ³adniejszy, naj³adniejszy Wjechawszy, pomnij zatrzymaæ swe konie, Byœ siê przypatrzy³ jezioru. ŒwiteŸ tam jasne rozprzestrzenia ³ona, W wielkiego kszta³cie obwodu, Gêst¹ po bokach puszcz¹ ocieniona, A g³adka jak szyba lodu. b) smutny, bardziej smutniejszy, najbardziej smutniejszy c) ma³y, mniejszy, najmniejszy d) widoczny, bardziej widoczny, najbardziej widoczny 24. Nie mo¿na stopniowaæ przymiotnika: 14. Oprócz porównania w wierszu odnajdujemy: a) konieczny a) przenoœniê b) wyraz dŸwiêkonaœladowczy b) ziemski c) zdrobnienie d) epitet c) ¿elazny d) ksiê¿ycowy 15. Druga zwrotka wiersza to: a) opowiadanie b) charakterystyka 25. Przys³ówka nie ma w zdaniu: c) opis d) sprawozdanie a) le siê czujê. 16. Syzyf zosta³ skazany na pracê: a) niemo¿liw¹ do wykonania b) niekoñcz¹ca siê c) ciê¿k¹ i trudn¹ d) bezowocn¹ 17. Mit o Demeter i Korze t³umaczy³: a) istnienie piek³a b) zmiany pór roku c) sens pokuty za grzechy d) powstanie gór b) Mam wspania³ych przyjació³. c) By³em tu wczoraj z koleg¹. d) Czyta³ ksi¹¿kê o s³awnych ludziach. 26. B³¹d ortograficzny zawiera zdanie: a) Uczê siê nie najgorzej. b) Niewiele mam do powiedzenia. c) On biega nie szybciej ni¿ ja. d) Nieprêdko wrócê z wakacji. 27. Wyrazy bliskoznaczne zawiera szereg: a) morze, mo¿e 18. Prometeusz by³ uwa¿any za dobroczyñcê ludzkoœci, b) s³odycze, ³akocie c) krajobraz, panorama poniewa¿: d) uczeñ, uczennica a) da³ ludziom ogieñ b) pomóg³ ludziom w walce ze smokiem c) da³ ludziom ¿ywnoœæ d) nauczy³ ludzi ró¿nych rzemios³ III. NAUKA O JÊZYKU 19. Tylko przyimki s¹ zapisane w szeregu: a) na, o, przy b) w, ale, ani c) przed, za, sponad d) my, na, i 20. Przyimek tworzy wyra¿enie przyimkowe z: a) rzeczownikiem b) czasownikiem c) drugim przyimkiem d) spójnikiem 21. Prawid³owo jest nazwany przypadek rzeczownika w zdaniu: a) Zjad³ obiad. - biernik b) Pomagam babci. - celownik c) Bawimy siê lalkami - narzêdnik d) Nie mam o³ówka. - dope³niacz 28. Uzupe³nieniem rodziny wyrazów chmura i chmurka jest s³owo: a) ob³ok b) niebo c) pochmurny d) chmurzyæ siê 29. Prawid³owo jest zapisana obocznoœæ g³osek miêdzy wyrazami: a) morze - morski; rz - r b) droga - na drodze; g - dz c) kot - kociak; t - ci d) ksi¹¿ka - ksi¹¿ce; a - e 30. Tylko g³oski dŸwiêczne zawiera wyraz: a) wa¿ka b) ¿aluzja c) maraton d) gara¿