docOcena koniunktury gospodarczej w kwietniu 2005
download 
Reklamacja Transkrypt
Ocena koniunktury gospodarczej w kwietniu 2005
INSTYTUT BADAŃ NAD GOSPODARKĄ RYNKOWĄ Ocena koniunktury gospodarczej w województwie opolskim w kwietniu 2005 roku Opracowanie przygotowane na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego Warszawa Maj 2005 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ Streszczenie W kwietniu 2005 roku ankietowani z województwa opolskiego dobrze ocenili koniunkturę gospodarczą. Wskaźnik bieżącego klimatu koniunktury wyniósł +21,5 punktu i był wyższy niż w miesiącu poprzednim, a także wyższy niż w kwietniu roku poprzedniego. W kwietniu utrzymały się optymistyczne oczekiwania przedsiębiorców w województwie opolskim co do rozwoju sytuacji gospodarczej w kolejnych trzech miesiącach. Wskaźnik wyprzedzający koniunktury wynosi +25,3 punktu. Optymistyczne oczekiwane zostały odnotowane we wszystkich badanych sektorach. Wśród wszystkich województw, pod względem wartości wskaźnika koniunktury, województwo opolskie znalazło się na 10. pozycji. Taką samą pozycję zajęło województwo opolskie pod względem wskaźnika wyprzedzającego. Wartości wskaźników koniunktury w województwie opolskim w kwietniu 2005 roku są nieco niższe niż średnie ogólnopolskie. 2 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ Wprowadzenie Ocena stanu koniunktury gospodarczej w województwie opolskim i pozostałych województwach prowadzona jest przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową od początku roku 2001. Badanie odbywa się metodą testu koniunktury, która polega na rozsyłaniu do przedsiębiorstw ankiet zawierających co miesiąc ten sam zestaw pytań. Pytania podzielone są na dwie grupy. Pierwsza dotyczy oceny bieżącej sytuacji gospodarczej (w porównaniu do poprzedniego miesiąca), a druga przewidywania co do jej zmiany w najbliższym okresie (od miesiąca do trzech miesięcy). Pytania dotyczą zarówno oceny ogólnej koniunktury gospodarczej w województwie, jak i najważniejszych parametrów ekonomicznych przedsiębiorstw, takich jak: przychody, poziom zapasów, zatrudnienie. Oprócz przedsiębiorstw produkcyjnych, ankiety kierowane są także do banków oraz firm handlowych i usługowych. Ankietowani bankowcy odpowiadają dodatkowo na pytania dotyczące wielkości udzielanych kredytów, a przedstawiciele handlu i usług na pytania dotyczące liczby klientów. Pytania mają charakter jakościowy, co oznacza, że odpowiadający na nie nie muszą podawać konkretnych liczb, a jedynie ocenić, czy sytuacja poprawiła się, pogorszyła, czy też nie zmieniła się. Tak więc każde pytanie zawiera trzy warianty odpowiedzi: pozytywny, neutralny i negatywny. W celu uzyskania wskaźnika koniunktury, w przypadku każdego pytania oblicza się saldo pomiędzy odpowiedziami pozytywnymi i negatywnymi (odrzucając neutralne). Ostateczny wskaźnik jest średnią ważoną wskaźników cząstkowych wyliczanych dla każdego z pytań. Ponieważ odpowiedzi na pytania mają charakter subiektywny, co miesiąc w poszczególnych firmach odpowiadają na nie te same osoby. Pozwala to znacznie ograniczyć czynnik subiektywizmu i czyni porównywalnymi wyniki z kolejnych miesięcy. 3 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ Koniunktura w województwie opolskim w kwietniu 2005 roku W kwietniu 2005 roku, przedsiębiorcy z województwa opolskiego dobrze ocenili sytuację gospodarczą w swoim województwie. Wartość wskaźnika bieżącego klimatu koniunktury wyniosła +21,5 punktu, co oznacza, że była o 17,7 punktu wyższa niż w miesiącu poprzednim i o 4,4 punktu wyższa niż w kwietniu roku poprzedniego. Tak wyraźna poprawa, szczególnie w stosunku do poprzedniego miesiąca, świadczy o istotnej poprawie klimatu gospodarczego w województwie. Wykres 1. Wskaźnik bieżącego klimatu koniunktury w województwie opolskim w okresie styczeń 2001 – kwiecień 2005 30 20 10 5 01 -2 00 4 01 -2 00 3 01 -2 00 2 00 -2 01 -2 -10 01 00 1 0 -20 -30 -40 Źródło: IBnGR Kwiecień był drugim miesiącem z rzędu, w którym oceny koniunktury w województwie opolskim poprawiały się. Po wyraźnym pogorszeniu w pierwszych dwóch miesiącach roku, kiedy to wskaźnik bieżący spadł poniżej poziomu –20 punktów, w marcu nastąpiło odwrócenie negatywnego trendu i wyraźna poprawa (+3,8). Pogorszenie ocen w pierwszych dwóch miesiącach roku 2005 było niemal takie samo jak w najgorszym do tej pory okresie badania – na początku roku 2002. Należy jednak pamiętać, że spadek wartości wskaźnika 4 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ koniunktury na początku roku ma po części charakter sezonowy i został odnotowany także w innych województwach Koniunktura w sektorach Badanie koniunktury prowadzone przez IBnGR obejmuje przedsiębiorstwa przemysłowe, firmy usługowe i handlowe oraz placówki bankowe. Zależne od sektora zróżnicowanie ankiet pozwala na zadawanie przedsiębiorstwom pytań uwzględniających specyfikę ich działalności. W kwietniu 2005 roku, ocena koniunktury w trzech analizowanych sektorach była bardzo podobna. Wartość wskaźnika w sektorze bankowym wyniosła +24 punkty, a w sektorach przemysłowym i handlowo-usługowym po +20 punktów. Wykres 2. Koniunktura w województwie opolskim w podziale na sektory w okresie kwiecień 2004 – kwiecień 2005 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 -10,0 IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV -20,0 -30,0 -40,0 banki handel/usługi przemysł Źródło: IBnGR Analiza sektorowa również pokazuje, że po okresie pogorszenia sytuacji na początku roku, ostatnie dwa miesiące przyniosły wyraźną poprawę. W bankach oraz w sektorze handlowo – usługowym najgorsze oceny zostały odnotowane w styczniu, a w przemyśle w 5 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ lutym (dobrze obrazują to dolne punkty zwrotne krzywych na wykresie). Marzec i kwiecień to już wyraźna poprawa koniunktury we wszystkich sektorach. Trudno więc w chwili obecnej wskazać obszar gospodarki, który miałby szczególny wpływ na poprawę sytuacji gospodarczej w województwie. Prognoza koniunktury na kolejne 3 miesiące Badanie koniunktury prowadzone przez IBnGR zawiera, obok pytań dotyczących ocen bieżącej koniunktury, także pytania odnoszące się do oczekiwań przedsiębiorców związanych ze zmianą sytuacji w kolejnym miesiącu. Przewidywania przedsiębiorców wynikają z ich odczuć, znajomości rynku, a także z bezpośredniej wiedzy na temat kształtowania się takich wielkości jak na przykład zamówienia. Na tej podstawie możliwe jest przewidywanie z wyprzedzeniem najważniejszych kierunków zmian sytuacji gospodarczej w województwie. Wykres 3. Wskaźnik bieżący i wskaźnik wyprzedzający koniunktury w okresie styczeń 2001 – kwiecień 2005 30 20 10 01 -2 00 1 0 -10 -20 -30 -40 bieżący prognostyczny Źródło: IBnGR W kwietniu, ankietowani z województwa opolskiego optymistycznie oceniali perspektywy zmian sytuacji gospodarczej w kolejnych trzech miesiącach. Wartość wskaźnika 6 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ prognostycznego wyniosła +25,3 punktu, podczas gdy jeszcze miesiąc wcześniej wynosiła +3,8 punktu. Oznacza to, że nastroje przedsiębiorców działających na terenie województwa opolskiego znacznie się poprawiły i, że w kolejnych miesiącach należy spodziewać się utrzymanie korzystnej koniunktury. W ujęciu sektorowym, najbardziej optymistyczne oczekiwania mają przedstawiciele sektora bankowego – wartość wskaźnika wyprzedzającego wyniosła w tym przypadku +40 punktów. Niemal tak samo optymistycznie patrzą w przyszłość przedstawiciele firm handlowych i usługowych – w tej grupie wskaźnik wyprzedzający wyniósł +36 punktów. Najmniej optymistyczne oczekiwania zostały odnotowane w kwietniu w przypadku firm przemysłowych – wskaźnik wyniósł +12 punktów. Należy jednak podkreślić, że także w przypadku sektora przemysłowego, przedsiębiorcy spodziewają się poprawy koniunktury, o czym świadczy dodatnia wartość wskaźnika wyprzedzającego. Podsumowując, warto zwrócić uwagę, że dd kilku miesięcy mamy do czynienia z sytuacją, w której wskaźnik wyprzedzający jest wyraźnie wyższy niż wskaźnik bieżącej koniunktury, ale jednocześnie kierunki zmian obu wskaźników są bardzo podobne. W opinii IBnGR, na podstawie obserwacji zależności historycznych pomiędzy oboma wskaźnikami, należy oczekiwać, że w kolejnych miesiącach koniunktura w województwie opolskim będzie się poprawiać. 7 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ Koniunktura w województwie opolskim na tle kraju w kwietniu 2005 roku W kwietniu koniunktura gospodarcza w województwie opolskim została oceniona nieco gorzej niż średnio w całej Polsce – wskaźnik dla opolskiego był o 2,3 punktu niższy niż dla Polski ogółem. Stało się tak za sprawą sektora bankowego, gdzie ocena koniunktury była wyraźnie gorsza niż w Polsce. W przemyśle oraz handlu i usługach oceny w województwie były natomiast lepsze niż średnio w kraju. Tabela 1. Kwietniowe wskaźniki koniunktury gospodarczej dla całej Polski i województwa opolskiego Wskaźnik bieżącego klimatu Krótkookresowy prognostyczny koniunktury wskaźnik koniunktury Polska pomorskie Polska pomorskie Ogółem 23,8 21,5 26,0 25,3 Przemysł 6,7 20,0 14,6 12,0 Handel i usługi 7,3 20,0 24,2 36,0 47,7 24,0 36,4 40,0 Banki Źródło: IBnGR. Wykres 4. Wskaźnik bieżącej koniunktury dla całej Polski i dla województwa opolskiego w okresie styczeń 2001 – kwiecień 2005 30 20 10 01 -2 00 1 0 -10 -20 -30 -40 Opolskie Źródło: IBnGR. 8 Polska Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ Analiza wykresu 4. pokazuje wyraźnie, że koniunktura gospodarcza w województwie opolskim jest oceniana gorzej niż ma to miejsce średnio w Polsce. Wartości wskaźników ogólnopolskich są z reguły wyższe od wskaźników wojewódzkich – wyjątek stanowi okres na początku badania, w pierwszej połowie 2001 roku. Gorsze oceny od ogólnopolskich oceny w województwie opolskim są notowane także od początku 2005 roku, choć różnice w poszczególnych miesiącach nie są znaczące. Warto także zauważyć, że kierunki zmian obu wskaźników (wojewódzkiego i ogólnopolskiego) są bardzo podobne, co wskazuje, iż na koniunkturę w województwie opolskim istotny wpływ ma ogólnopolska sytuacja gospodarcza. Wśród wszystkich województw, w kwietniu 2005 roku, najlepiej oceniona została koniunktura w województwie świętokrzyskim. Na kolejnych miejscach znalazły się województwa: zachodniopomorskie i małopolskie. W trzech z wymienionych województw wskaźnik bieżącego klimatu koniunktury przekroczył +40 punktów. Najgorsze oceny zostały natomiast odnotowane w województwie pomorskim, gdzie wskaźnik tylko nieznacznie przekroczył poziom 0 punktów. Natomiast najbardziej optymistyczne oczekiwania odnotowano w podkarpackim, mazowieckim, podlaskim i zachodniopomorskim, a najmniej optymistyczne w wielkopolskim. Województwo opolskie znalazło się w kwietniu na 10. miejscu pod względem wskaźnika bieżącego klimatu koniunktury i także na 10. miejscu pod względem wskaźnika wyprzedzającego. W porównaniu z poprzednimi miesiącami województwo opolskie utrzymało swoją pozycję, gdyż z reguły lokuje się w drugiej połowie zestawienia. 9 Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową __________________________________________________________________________________ Tabela 2. Kwietniowe wskaźniki koniunktury gospodarczej dla województw w 2005 r. Krótkookresowy prognostyczny Wskaźnik bieżącego Lp. Województwa klimatu koniunktury wskaźnik koniunktury 1 ŚWIĘTOKRZYSKIE 48,2 19,1 2 ZACHODNIOPOMORSKIE 42,6 33,7 3 MAŁOPOLSKIE 40,0 29,7 4 PODKARPACKIE 37,8 35,3 5 DOLNOŚLĄSKIE 32,9 21,2 6 WIELKOPOLSKIE 31,6 11,2 7 LUBUSKIE 25,7 27,4 8 ŚLĄSKIE 25,0 25,8 9 WARMIŃSKO-MAZURSKIE 24,2 16,3 POLSKA 23,8 26,0 10 OPOLSKIE 21,5 25,3 11 PODLASKIE 21,1 34,0 12 LUBELSKIE 16,3 28,5 13 MAZOWIECKIE 13,6 35,0 14 KUJAWSKO-POMORSKIE 12,0 20,6 15 ŁÓDZKIE 12,0 19,8 2,3 30,5 16 POMORSKIE Źródło: IBnGR. 10
