budżet zadaniowy jako sprawne narzędzie zarządza

MARCIN KACZMAREK
BUDŻET ZADANIOWY JAKO SPRAWNE NARZĘDZIE ZARZĄDZANIA FINANSAMI PUBLICZNYMI
1. Wstęp
Konsekwencją wejścia Polski do Unii Europejskiej jest konieczność podjęcia kolejnych wyzwań. Przystąpienie do wspólnego rynku skutkuje nasileniem złożoności współpracy
między państwami europejskimi, których kluczowymi wyróżnikami w osiąganiu przewagi są
wiedza i lepsza jakość zarządzania. Polska ma szansę rozwoju na europejskim i globalnym
rynku, pod warunkiem upowszechnienia, nowoczesnych metod zarządzania państwem opartych na zasadach określanych jako New Public Management.1
Celem artykułu jest prezentacja budżetowania zadaniowego jako narzędzia, które może być efektywną alternatywą zarządzania finansami publicznymi. W związku z tym dokonano charakterystyki struktury budżetu zadaniowego oraz zaprezentowano noty i informację
opisową. Scharakteryzowano klasyfikację wydatków i przychodów administracji publicznej
COFOG2 oraz „Europejski system rachunków ESA 1995” jako podstawę stworzenia nowej
klasyfikacji budżetowej w Polsce niezbędnej do sprawnego wdrożenia nowego systemu budżetowania.
2. Istota, zakres i struktura budżetu zadaniowego
Jednym z ważnych elementów umożliwiających doskonalenie sposobu zarządzania
państwem jest nowoczesne zarządzanie finansami publicznymi w tym budżetem państwa.
Główne metody budżetowania oraz ich cechy charakterystyczne przedstawia tabela 1.
Sporządzany w Polsce tradycyjny, współczynnikowy budżet jest sporządzany według
klasyfikacji budżetowej w której wyróżnia się:
• części,
• działy,
• rozdziały,
• paragrafy.
Budżet (ustawa budżetowa), oparty na archaicznej klasyfikacji stworzonej w drugiej
połowie XX wieku, a następnie gruntownie przebudowanej na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. jest mało czytelny. Nie uwzględnia wystarczająco celowości ponoszonych wy 1
2
Porównaj: http://en.wikipedia.org/wiki/New_Public_Management
COFOG skrót: Classification of the Functions of Government
datków oraz ich skuteczności, czyli oddziaływania na rzeczywistość społeczno – gospodarczą.
Tabela 1.Podstawowe cechy metod budżetowania w sektorze publicznym
Rodzaj budżetowania
Charakterystyka
Współczynnikowe (input-focused)
Cel-zdobycie środków (zwiększenie wydatków)
Zarządzanie skupia się na zasobach finansowych,
kadrowych, etc dostępnych na potrzeby realizacji
programu lub polityki ministra. W systemie tym
nie otrzymuje się informacji co osiągnięto wykorzystując dostępne zasoby.
Zorientowane na produkty (output-focused)
Cel-zapewnienie realizacji zadań
Funkcje państwa opisywane są za pomocą dostarczanych dóbr i usług oraz ich ilości. Zarządzanie i budżetowanie zorientowane na produkty
opiera się w dużym stopniu na wskaźnikach takich jak ilość i terminowość.
Zorientowane na cele (outcome-focused)
Cel- realizacja założonych rezultatów
Priorytety działalności rządu są zwykle wyrażone
osiągnięciem określonych celów. Budżetowanie
zorientowane na cele ułatwia realokację środków
oraz wspomaga proces formułowania priorytetów, ich implementację oraz ewaluację.
Źródło: opracowanie własne na podstawie: I. Joumard, P. Kongsrud, Y.S. Nam, R. Price, Enhancing the Effectiveness of Public Spending: Experience in OECD Countries, OECD Economics Department Working Papers,
No. 380, OECD Publishing 2004, s. 23.
Do istotnych wad ustawy budżetowej zalicza się, między innymi:3
• dostarczanie decydentom mało przejrzystych i obiektywnych informacji ,
• trudności oceny celowości i efektywności wydatkowania funduszy publicznych,
• brak możliwości wykorzystania tej wiedzy i doświadczeń na rzecz lepszej alokacji
środków budżetowych w latach następnych.
Między innymi z tych powodów występuje potrzeba zmiany metody budżetowania, a co za
tym idzie również klasyfikacji budżetowej. Zarówno metodologia budżetu zadaniowego jak
również rozwiązania w zakresie klasyfikacji budżetowej implementowane są na podstawie
wytycznych europejskich, opartych na doświadczeniach państw członków wspólnoty europejskiej.
Budżet zadaniowy jest trzyletnim skonsolidowanym planem wydatków państwowych
jednostek budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych,
o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicz-
3
Budżet zadaniowy. Racjonalność, przejrzystość, skuteczność. Metodyka. Materiały Kancelarii Prezesa Rady
Ministrów, Departament Budżetu Zadaniowego, Warszawa 2006, s. 3.
nych4 sporządzanym w układzie części, zadań i podzadań. Do głównych celów budżetowania
zadaniowego zalicza się:
• zapewnienie większej skuteczności realizacji zadań publicznych,
• zwiększenie efektywności wydatkowania środków publicznych,
• poprawę przejrzystości finansów publicznych oraz dostarczenie obywatelom i parlamentarzystom bardziej czytelnej informacji nt. podejmowanych działań i ich kosztów.
Istotę budżetowania zadaniowego przedstawia rysunek 1.
Rysunek 1. Istota budżetowania zadaniowego
Źródło: Budżet zadaniowy. Racjonalność …op. cit., s.18.
Przedstawiając zasady sporządzania budżetów tradycyjnego oraz zadaniowego, zauważa się istotne różnice, które są przedstawione w tabeli 2.
Tabela 2. Różnice między budżetem tradycyjnym a budżetem zadaniowym
Budżet tradycyjny
Budżet zadaniowy
4
Ustawa z dania 30 czerwca 2005 o finansach publicznych, Dz. U. nr 249, poz. 2104 z zmianami, art. 4.
Narzędzie wydatkowania
Narzędzie zarządzania
Utrudnione powiązanie z celami rządu i kontroli skuteczności realizacji zadań
Sprzyja sprecyzowaniu celów działania rządu
i monitorowania skuteczności ich realizacji
Wydatki budżetu nie są zintegrowane z pozostałymi wydatkami sektora publicznego
Globalne podejście do wydatków sektora
publicznego
Utrudniona hierarchizacja wydatków
Hierarchia wydatków i instrumentów wg
istotności dla rozwoju społeczno - gospodarczego
Statyczne ujęcie – rok budżetowy
Długofalowe podejście – roczny budżet wynikający z wieloletniego programowania
budżetowego
Brak wiedzy o efektywności poniesionych
wydatków
Pomiar stosunku nakładów do efektów efektywność
Resortowe podejście
Sprzyja współpracy w rządzie i pozostałych
instytucjach sektora publicznego
Klasyfikacja budżetowa wymaga specjalistycznej wiedzy
Czytelna informacja o wydatkach budżetowych
Ukierunkowuje dyskusję w Sejmie na pojedyncze pozycje wydatkowe
Umożliwia merytoryczną dyskusję w Sejmie
o programach rządowych
Dysponent administruje środkami
Dysponent zarządza środkami – jest odpowiedzialny za realizację programu
Źródło: www.budżetzadaniowy.gov.pl.
Analizując jej zawartość, można wyciągnąć wnioski, iż budżet zadaniowy pozwala na lepszą
alokację zasobów finansowych i rzeczowych, a w rezultacie odpowiednie zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. Odpowiada postulatom ustawowym w zakresie celowości wydatkowania
środków publicznych, gdyż wiąże konkretny wydatek z zadaniem. Przez układ zadaniowy
budżet staje się czytelny i przejrzysty.5 Wykorzystanie budżetu zadaniowego umożliwia zniwelowanie wad dotychczasowej metodologii sporządzania budżetu a to pozwoli na rozszerzenie kręgu osób biorących udział w procesach decyzyjnych znajdujących odzwierciedlenie w
budżecie. Budżet zadaniowy zerwie z autokratycznym podejściem, w którym budżet jest narzucany wykonawcom przez wąskie grono osób.6 Przez poprawę efektywności wydawania
środków pieniężnych, zwiększenie przejrzystości finansów publicznych, budżet zadaniowy
może przyczynić się do pozytywnego postrzegania administracji publicznej przez społeczeństwo.
5
Założenia i sposób wdrażania budżetu zadaniowego. Materiały szkoleniowe UPRP, Forum Gryf na podstawie
KPRM, Warszawa 2007, s. 5.
6
Tamże. s.6.
Ogólne zasady sporządzania budżetu zadaniowego są regulowane ustawą o finansach publicznych w trzech artykułach, których treść została przedstawiona w tabeli 3.
Tabela 3. Ogólne zasady sporządzania budżetu zadaniowego w aktualnej ustawie o finansach publicznych
Artykuł ustawy o
finansach publicznych
35 ust. 3 pkt. 1
124 pkt. 9
158 ust. 2 pkt. 9
Treść normy prawnej
Wydatki publiczne powinny być dokonywane w sposób celowy i
oszczędny, z zachowaniem zasady uzyskiwania najlepszych efektów z
danych nakładów.
Do projektu ustawy budżetowej dołącza się uzasadnienie zawierające w
szczególności:
9) zestawienie zadań, w ramach planowanych kwot wydatków, wraz z
opisem celów tych zadań, mierników wykonania oraz przewidywanych
wieloletnich kosztów finansowych związanych z ich realizacją.
2.Rada Ministrów przedstawia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli, w
terminie do dnia 31 maja roku następującego po upływie roku budżetowego, roczne sprawozdanie z wykonania budżetu państwa wraz ze:
9) informacje o wykonaniu zadań, w ramach planowanych kwot wydatków, wraz z opisem celów tych zadań, mierników wykonania oraz przewidywanych wieloletnich kosztów finansowych związanych z ich realizacją, a także o wydatkach poniesionych na ich realizację.
Źródło: Ustawa o finansach publicznych, op. cit., art. 35, ust. 3, pkt.1, art.124 pkt. 9, art.158, ust. 2, pkt.9.
Poza ustawą o finansach publicznych informacje na temat budżetu zadaniowego można znaleźć w następujących dokumentach:
• Program Konwergencji,7 w którym budżetowanie zadaniowe jest wymienione wśród
priorytetów rządu ujętych w „Ogólnych założeniach i celach polityki makroekonomicznej”,
• Krajowy Program Reform,8 będąc elementem wdrażania systemu wieloletniego planowania budżetowego,
• Program Operacyjny „Kapitał ludzki”,9 w którym wdrożenie budżetu zadaniowego
jest jednym z głównych celów priorytetu ujętego w punkcie „Dobre rządzenie”.
3. Struktura budżetu zadaniowego
Proponowana metodyka budżetu zadaniowego jest oparta na triadzie: racjonalizacja –
przejrzystość - skuteczność oraz na koncepcji budżetowania zorientowanego na cele. Chodzi
7
Program Konwergencji – aktualizacja 2005, Warszawa 2006 r., s. 6.
Krajowy Program Reform na lata 2005-2008, Warszawa 2005 r., s.14.
9
Program Operacyjny „Kapitał ludzki”, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Ministerstwo
Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006 r., s.111.
8
przy tym o opracowanie narzędzia mogącego zapewnić skuteczną realizację, wyrażonej w art.
35 ust. 3 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, zasady uzyskiwania najlepszych efektów z
danych nakładów. 10
Zgodnie z prezentowaną koncepcją zakłada się:
a) integrację planowania strategicznego z programowaniem operacyjnym (trzyletni program rządu) i rocznym budżetem państwa,
b) zmianę struktury budżetu państwa - zastąpienie układu: części, działy, rozdziały, układem zadaniowym: części, zadania, podzadania,
c) wprowadzenie systemu ewaluacji programów budżetowych opartego na miernikach
skuteczności i efektywności.
Wymaga to wdrożenia nowej procedury przygotowania budżetu państwa ponieważ budżetowane zadaniowe opiera się między innymi na następujących założeniach:11
a) wprowadzeniu nowej klasyfikacji budżetowej, opartej na klasyfikacji COFOG,
b) nacisku na celowość wydatkowania środków publicznych, w tym szczegółowej analizie projektów międzyresortowych,
c) rocznym i wieloletnim planowaniu zadaniowym opartym na dokumencie: „Założenia
do wieloletniego planowania zadaniowego”,
d) powołaniu osób odpowiedzialnych za zdefiniowanie i zrealizowanie zadań, celów,
mierników,
e) wprowadzeniu w wybranych obszarach memoriałowego ujęcia budżetu państwa,
f) liberalizacji zasady wygasania wydatków budżetowych po upływie roku.
Założenia te powinny spowodować zmianę sposobu myślenia o budżecie państwa i przejście z
ujęcia statycznego na dynamiczne. Konsekwencją tego będzie konieczność stopniowej implementacji filozofii nowego zarządzania publicznego w organizacjach sektora publicznego
wszystkich szczebli ma wzór jednostek komercyjnych, w których narzędzie budżetowania jest
z powodzeniem stosowane. System budżetowania zadaniowego spowoduje wprowadzenie
standardów usług społecznych i publicznych, dzięki którym będzie możliwa budowa systemu
odpowiedzialności oraz ocena realizacji powierzonych zadań publicznych.
Jak już wspomniano struktura budżetu zadaniowego jest oparta na podziale na:
• części,
• zadania,
• podzadania,
10
11
Budżet zadaniowy. op. cit., s. 5.
Tamże, s. 3.
• działania,
• paragrafy.
Natomiast struktura budżetu zadaniowego składa się z elementów przedstawionych na rysunku 2.
Rysunek 2. Struktura budżetu zadaniowego
Źródło: Założenia i sposób … op. cit., s. 8.
Zgodnie z metodyką sporządzania omawianego budżetu, podstawowym elementem jest
zadanie. Jest to zespół działań finansowanych z budżetu państwa lub innych źródeł publicznych, którego celem jest osiągnięcie określonego ilościowo lub jakościowo efektu. Do podstawowych funkcji zadania zalicza się:12
• określenie celów szczegółowych, które są realizacją funkcji państwa,
• grupowanie podzadań za względu na wspólny cel, cele, jakim one służą.
Zestawienie zadań, zgodne z ustawą o finansach publicznych, obejmuje wydatki budżetu państwa, państwowych funduszy celowych oraz państwowych osób prawnych, wymienionych w
art. 4 ust. 1 pkt. 12 ustawy, sporządzane w układzie zadań, wraz ze wskazaniem dla każdego
zadania:
•
celów, które planuje się osiągnąć w wyniku realizacji zadania,
•
mierników, określających stopień realizacji celów,
12
Założenia i sposób … op. cit. 9.
•
wydatków planowanych na dany rok budżetowy i dwa kolejne lata,
•
źródeł finansowania planowanych wydatków,
•
podzadań priorytetowych w ramach danego zadania,
•
jednostek realizujących zadanie
Niższym szczeblem prezentowanym w budżecie państwa jest podzadanie. Grupuje ono działania służące osiągnięciu celów zadania. Jednak nie powinno być zbyt szczegółowe i rozdrobnione. Podzadania nie mogą mieć charakteru działań operacyjnych, które są przypisywane do
działań.
Kolejną kategorią klasyfikacji wynikającą z metodyki budżetowania zadaniowego jest
działanie. Zdefiniowane na poziomie działania cele są określane wyłącznie na potrzeby wewnętrzne jednostki. Działania powinny być postrzegane jako kontynuacja budżetowania zadaniowego na najniższym poziomie operacyjnym, często dotyczącym poszczególnych komórek organizacyjnych.
4. Noty budżetu zadaniowego
Struktura budżetu zadaniowego jest odzwierciedlona w następujących notach budżetowych:
Bz -1 – Zestawienie planowych zadań za rok,
Bz - 2 – Zestawienie planowych wydatków w układzie zadaniowym za rok,
Bz – 3 – Zestawienie planowych wydatków za trzy lata.
Do wymienionych not jako element uzupełniający sporządzana jest również, część opisowa.
Sporządzane przez jednostki budżetowe zestawienie BZ-1, przedstawione na rysunku 3,
obejmuje swoim zakresem:
• zadania,
• podzadania,
• cele – jeden lub wiele przypisanych do poszczególnych zadań i podzadań,
• charakterystykę mierników, za pomocą których analizowana będzie realizacja przyjętych zadań i podzadań.
Pokazane na rysunku 4 zestawienie Bz-2 jest notą o charakterze finansowym. Dysponenci
części budżetowych wykazują na formularzu BZ-2 wysokość finansowania poszczególnych
zadań, przewidzianych do realizacji na najbliższy rok budżetowy, wraz z określeniem źródeł
ich finansowania oraz kategorii wydatków. Zestawienie to sporządzane jest osobno dla każ-
dego zadania lub podzadania. Wydatki ponoszone na zadania lub podzadania są przedstawione według klasyfikacji rodzajowej wydatków, z podziałem na:
• dotacje i subwencje,
• świadczenia na rzecz osób fizycznych,
• wydatki bieżące,
• wydatki majątkowe,
• finansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej.
Rysunek 3. Wzór noty budżetowej Bz-1
Źródło: Szczegółowe zasady opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2008, Załącznik
numer 58 do projektu ustawy budżetowej na rok 2008.
Źródła pochodzenia wydatkowanych środków są podzielone na cztery grupy:
• budżet państwa, z podziałem na część, dział, rozdział, ujmuje się środki z budżetu
państwa z wyjątkiem rezerw celowych,
• rezerwę celową, zgodnie z artykułem 102 ust. 2 ustawy o finansach publicznych,13
• państwowe fundusze celowe, prezentowane są wyłącznie te środki funduszy celowych,
które nie pochodzą z budżetu państwa,
13
Ustawa o finansach publicznych, op. cit., art. 102 ust. 2.
• inne źródła, wykazywane są środki nieuwzględnione w pozycjach wyszczególnionych
powyżej, pochodzące ze środków własnych podmiotów nadzorowanych przez dysponenta.
W przypadku noty Bz-2 należy zwrócić uwagę, że w zakresie części budżetowej jest stosowana obowiązująca klasyfikacja. Dla pełnego wdrożenia budżetu zadaniowego, dział i rozdział w klasyfikacji budżetowej powinien być zastąpiony zadaniem i podzadaniem.
Ostatnią notą sporządzaną przez jednostki zobowiązane do wprowadzenia budżetowania zadaniowego jest Bz-3. Dysponenci części budżetowych na formularzu Bz-3 prezentują
planowane zadania, przewidziane do realizacji w roku budżetowym oraz w dwóch kolejnych
latach. Nota ta zbiera informacje ujęte w drukach Bz-1 i Bz-2 oraz dane przyszłościowe wynikające z założeń do realizacji budżetu.
Rysunek 4.Wzór noty budżetowej Bz-2
Źródło: Szczegółowe zasady opracowania materiałów…, op. cit., s. 55
Zawartość noty Bz-3 obejmuje:
• zadania wraz z podstawowymi celami jego realizacji,
• miernik lub mierniki pozwalające ocenić stopień osiągnięcia zakładanych celów,
• środki przeznaczone na ich realizację.
Ponadto, na podstawie nakładów na realizację zadań określone w ustawie budżetowej na rok
bieżący, ustala się przewidywane wyniki wykonania poszczególnych zadań (wartość docelową miernika) w 2007 r.14 Projekt noty Bz-3 przedstawia rysunek 5.
14
Szczegółowe zasady opracowania materiałów, op. cit., s. 45.
Rysunek 5. Projekt noty budżetowej Bz-3
Źródło: Szczegółowe zasady opracowania materiałów…, op. cit., s. 58.
Oprócz scharakteryzowanych not budżetowych, jednostki są zobowiązane do sporządzenia
„Części opisowej”. Struktura tego dokumentu składa się z dwóch części:15
1. Część I: „Wydatki budżetu państwa na rok 2008” obejmującą zestawienie wydatków budżetu państwa na rok 2008 dla konkretnej części budżetowej.
2. Część II „Struktura opisu”, w której znajdują się informacje na temat:
• źródeł finansowania wydatków,
• syntetycznego zestawienia wydatków na poszczególne zadania na 2008 rok,
• celów polityki Ministra,
• opisu zadań i podzadań realizowanych przez Ministra,
• wyszczególnienia wydatków , celów i mierniki dla każdego z zadań i podzadań
• powiązania budżetu zadaniowego z budżetem tradycyjnym przez dotychczas wykorzystywaną klasyfikację budżetową.
Ze względu na wdrażanie budżetu zadaniowego jako programu pilotażowego, budżet na
rok 2008 jest przygotowywany jednocześnie metodą tradycyjną i zadaniową. Odbywa się to w
o obowiązującą klasyfikację budżetową. W trakcie prac nad nową ustawą o finansach publicznych jest przygotowywana nowa klasyfikacja budżetowa tworzona na podstawie regulacji europejskich.
15
Na podstawie: http://bz.premier.gov.pl/aktualnosci001_15.php
5. Klasyfikacja budżetowa
Uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską oraz rozporządzenie Rady
(WE) nr 2223/96 z dnia 25 czerwca 1996 r. w sprawie europejskiego systemu rachunków krajowych i regionalnych we Wspólnocie (ESA-95) a także mając na uwadze określone warunki,
utworzona została między innymi, klasyfikacja funkcji władz rządowych i samorządowych
czyli klasyfikacja wydatków i przychodów administracji publicznej (COFOG). Do wspomnianych warunków zalicza się:16
•
według z art. 104 ust. 2 Traktatu, Komisja ma za zadanie nadzorować rozwój sytuacji budżetowej,
•
celem treści i formatu programów stabilizacji i zbliżania jest umożliwienie pełniejszego
zrozumienia pozycji bilansu administracji publicznej i ogólnej strategii budżetowej, jak
również udostępnienie uzupełniających informacji w sprawie wskaźników wydatków i
przychodów,
•
propozycje dotyczące „Europejskiego systemu rachunków ESA 1995” uznaje się za instrumenty zapewniające porównywalność i przejrzystość danych między Państwami
Członkowskimi,
•
„Europejski system rachunków ESA 1995” stanowi ramy do określenia wydatków i przychodów administracji publicznej.
COFOG obejmuje wydatki i przychody przedstawione w tabeli 4.
Tabela 4. Klasyfikacja wydatków i przychodów administracji publicznej
Dział
Kategoria
1
Ogólne usługi publiczne,
2
Obronność,
3
Porządek i bezpieczeństwo publiczne,
4
Sprawy gospodarcze,
5
Ochrona środowiska,
6
Mieszkalnictwo i udogodnienia komunalne,
Wszystkie
Administracja centralna, instytucje regulacyjne, upowszechnianie
ogólnie dostępnych informacji i danych statystycznych,
Wszystkie
Badania naukowe i prace rozwojowe.
Źródło: 1 Na podstawie: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1500/2000 …, op. cit., s.11.
Warunki ramowe wskazują, że klasyfikacja pozwoli na ujednolicenie sprawozdań budżetowych. Spowoduje to porównywalność danych państw członkowskich, przejrzystość oraz możliwości analizy wskaźników po stronie przychodów i wydatków budżetowych.
16
Na podstawie: Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1500/2000 z dnia 10 lipca 2000 r. oraz Rozporządzenie Komisji (WE) nr 113/2002 r. z dnia 23 stycznia 2002 r.
6. Uwagi końcowe
Reforma polegająca na wdrożeniu budżetu zadaniowego będzie miała przełomowe znaczenie dla polityki wydatkowej sektora publicznego. Wydatki stają się szczególnie silnym
instrumentem polityki społeczno-gospodarczej w zintegrowanej Unii Europejskiej. Wydatki
służą kreacji dóbr publicznych finansowanych dochodami publicznymi. Aktualna debata nad
modelami polityki społecznej i konkretnym zakresem zadań publicznych wskazuje, że alternatywą dla rozwiązań zakładających odchodzenie od podstawowych paradygmatów welfare
state stają się rozporządzenia poprawiające efektywność i ograniczające nadmierną opiekuńczość państwa17.
Literatura
1. Budżet zadaniowy. Racjonalność, przejrzystość, skuteczność. Metodyka. Materiały Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów, Departament Budżetu Zadaniowego, Warszawa 2006.
2. Golinowska S., Polityka społeczna: koncepcja –– instytucje –– koszty. Poltext, Warszawa 2000.
3. Joumard I., Kongsrud P., Nam Y.S., Price R. , Enhancing the Effectiveness of Public Spending: Experience in OECD Countries, OECD Economics Department Working Papers, No. 380, OECD Publishing
2004,
4. Krajowy Program Reform na lata 2005-2008, Warszawa 2005 r.
5. Program konwergencji – aktualizacja 2005, Warszawa 2006 r.
6. Program Operacyjny „Kapitał ludzki”, Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2006 r.
7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 113/2002 r. z dnia 23 stycznia 2002 r.
8. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1500/2000 z dnia 10 lipca 2000 r.
9. Szczegółowe zasady opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej na rok 2008, Załącznik
numer 58 do projektu ustawy budżetowej na rok 2008.
10. Ustawa z dania 30 czerwca 2005 o finansach publicznych, Dz. U. nr 249, poz. 2104 z zmianami.
11. Założenia i sposób wdrażania budżetu zadaniowego. Materiały szkoleniowe UPRP, Forum Gryf, Warszawa 2007.
12. http://bz.premier.gov.pl/aktualnosci001_15.php
Evolution of system of budgeting in Poland
Summary
In paper is present essence, range of budgeting, perform characteristic of structure. It characterize classification of expense and income of public administrations COFOG and „European system account 1995 ” ESA for creation of new budgetary classification in Poland.
17
Por. S. Golinowska, Polityka społeczna: koncepcja –– instytucje –– koszty. Poltext, Warszawa 2000, s. 23.