Giełdy energii elektrycznej. Powernext
Transkrypt
Giełdy energii elektrycznej. Powernext
Giełdy energii elektrycznej. Powernext Autor: Tomasz FORNALCZYK („Polska Energia” – nr 2/2010) „Powernext nieustająco wsłuchuje się w życzenia swoich klientów i rozwija swoje usługi, podnosząc stopień ich kompleksowości i rzetelności". Takie informacje można znaleźć w materiałach informacyjnych Giełdy. Czy rzeczywiście jest ona taka wyjątkowa? Powstanie i działalność giełdy Powernext było możliwe dzięki Dyrektywie 96/92/WE dotyczącej zasad wewnętrznego rynku energii. Przepisy te zostały wdrożone do francuskiego porządku prawnego w lutym 2000 r. Już dwa miesiące później rozpoczęły się prace koncepcyjne związane z możliwością utworzenia giełdy Powernext. Partnerami projektu były duże francuskie instytucje finansowe i koncerny energetyczne. STRUKTURA I HANDEL Pierwszych transakcji kupna-sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie Powernext dokonano na rynku dnia następnego z dostawą fizyczną 26 listopada 2001 r. W pierwszej sesji wzięło udział sześciu członków. Kolejnym krokiem było uruchomienie w 2004 r. rynku kontraktów terminowych dla energii elektrycznej. Podobnie jak w przypadku innych giełd, rynek ten stanowić miał uzupełnienie rynku dnia następnego i minimalizować ryzyko cenowe zawieranych na nim kontraktów. Od 2008 r. handel energią elektryczną na rynku dnia następnego dla obszaru Francji został przeniesiony do spółki EPEX Spot SE utworzonej wspólnie z niemiecką giełdą EEX. Rynek kontraktów terminowych dla energii elektrycznej w 2009 r. również został wytransferowany do jednej ze spółek działającej w strukturach spółki EEX – EEX Power Derivatives GmbH. Na giełdzie Powernext działał też rynek uprawnień do emisji CO2. Powstał on w czerwcu 2005 r. Parkiet uprawnień nie funkcjonował jednak zbyt długo w strukturach Powernext. Handel uprawnieniami został wykupiony w 2007 r. przez giełdę NYSE Euronext – czołowego europejskiego operatora rynku uprawnień do emisji CO2. Silna pozycja giełdy Powernext została więc dość szybko poważnie nadszarpnięta. Obecnie stanowi ona jedynie znaczącą platformę handlu gazem ziemnym. Ta stosunkowo nowa aktywność (rynek uruchomiony w 2007 r.) wydaje się wspierana przez władze Powernext. W tym zakresie na giełdzie Powernext działają dwa rynki: kontraktów z dostawą fizyczną oraz rynek terminowy. Na każdym z nich oferowanych jest kilka produktów różniących się między sobą głównie terminem realizacji kontraktu. W przypadku Powernext trudno o aktualne statystyki dotyczące handlu energią elektryczną. Pamiętajmy, że te aktywności prowadzone są przez jednostki wchodzące w skład giełdy EEX. Dane dotyczące cen i wolumenów z parkietów handlu energią elektryczną nie są publikowane na stronach Powernext. Wiadomo natomiast, że w roku 2008 na rynku dnia następnego handlowało aktywnie 70 uczestników giełdy. Po-wernext próbuje zatem rozwijać inne aktywności (oprócz handlu gazem). Wykorzystując swoje doświadczenie oraz infrastrukturę informatyczną, giełda ta próbuje również działalności konsultingowej. W ofercie Powernext znajdują się działania polegające na organizowaniu i prowadzeniu różnego rodzaju aukcji, zarówno w sektorze energetycznym, jak i innych zajmujących się handlem. Ta działalność oferowana przez Powernext daje kompleksowe wsparcie, począwszy od opracowania algorytmu i oprogramowania aukcji, poprzez sprzęt, aż do procedur związanych z płatnością i dostawą towaru. UDZIAŁOWCY, NADZÓR I REGULACJA Pierwszymi udziałowcami Powernext byli HGRT, Euronext, EDF, Société Généra-le, BNP Paribas, TotalFinalElf and Elec-trabel. Obecnie kapitał giełdy wynoszący 11 741 680 euro, podzielony jest między 10 udziałowców. Największym z nich jest Holding of Transmission System Operators (HGRT). HGRT tworzą operatorzy sieci przesyłowych Francji (RTE) – 25 proc. udziałów, Belgii (Elia) – 12,5 proc. oraz Holandii (TenneT) – 12,5 proc. Pozostali to światowe koncerny działające w branży elektroenergetycznej, gazowej i paliwowej. Powernext zobowiązana jest prowadzić swoją działalność, realizując postulat równoważenia interesów kupujących i sprzedających oraz wprowadzając zasady umożliwiające niedyskryminujący handel. Instytucjami uprawnionymi do nadzoru i kontrolowania giełdy Powernext są Urząd ds. Rynków Finansowych (Autorite des Marches Financiers – AMF) oraz odpowiednik polskiego Urzędu Regulacji Energetyki – Komisja Regulacji Energetyki (Commission de Regulation de l’Energie – CRE). AMF jest odpowiedzialny za poprawność i przejrzystość działań prowadzonych przez różnego rodzaju instytucje na rynkach finansowych, w tym giełd. Urząd ten ma dość szerokie uprawnienia. Oprócz funkcji polegających na monitorowaniu przestrzegania obowiązujących przepisów, może również wprowadzać nowe regulacje oraz zatwierdzać procedury implementowane przez podlegające jego nadzorowi instytucje. Urząd jest także uprawniony do prowadzenia dochodzeń i nakładania sankcji. CRE odpowiada za nadzór nad funkcjonowaniem regulowanych sektorów rynku elektroenergetycznego: systemów dystrybucyjnych i przesyłowych energii elektrycznej oraz gazu. Zadaniem CRE jest zapewnienie niedyskryminowanego dostępu do sieci (elektroenergetycznej i gazowej) dla wszystkich konsumentów i wytwórców tych dóbr. CRE wspiera również rozwój konkurencyjnego rynku energii elektrycznej i gazu, m.in. poprzez wsparcie przy wprowadzaniu nowych produktów oraz akcje edukacyjne dla klientów.