Raport energetyczny

Raport energetyczny
Lipiec 2016 r.
Węgiel
Polski indeks rynku węgla
energetycznego (PLN/TONA)
195,4 zł
209,95
195,52
od kwietnia
2016 r.
V 2015
V 2016
-0,12 zł
51,7 dol.
Węgiel ARA (USD/TONA)
+3,8 dol.
57,9
51,7
od maja
2016 r.
VI 2016
VI 2015
Ropa
49,9 dol.
Ropa Brent (USD/BARYŁKA)
+1,6 dol.
+2,3 dol.
63,4
49,9
VI 2015
45,9 dol.
Ropa Urals (USD/BARYŁKA)
od maja
2016 r.
VI 2016
60,2
45,9
VI 2015
od maja
2016 r.
VI 2016
Gaz
Gaz na towarowej giełdzie
energii (PLN/MWH)
65,43 zł
92,01
od maja
2016 r.
+3,6 zł
65,43
VI 2015
VI 2016
14,5 euro
Gaz na giełdzie Gaspool
(EUR/MWH)
+1,4 euro
20,4
14,5
VI 2015
od maja
2016 r.
VI 2016
Paliwa
4,50 zł
Benzyna PB95 (PLN/LITR)
4,92
VI 2015
+0,09zł
4,50
od maja
2016 r.
VI 2016
4,23 zł
ON (PLN/LITR)
+0,16 zł
4,75
4,23
VI 2015
od maja
2016 r.
VI 2016
Prąd
Prąd na towarowej giełdzie energii
(PLN/MWH)
222,84 zł
2259 gwh
Obroty na giełdzie energii
elektrycznej
-79 GWh
+62,19 zł
162,22
222,84
VI 2015
VI 2016
od maja
2016 r.
VI 2015
76,23 zł
Zielone certyfikaty (PLN)
-17,87 zł
198,69
VI 2015
195,4
VI 2016
1 726
od maja
2016 r.
2259
od maja
2016 r.
VI 2016
Źródła danych:
Towarowa Giełda Energii (miesięczne
indeksy: BASE; GAS_BASE; OZEX_A);
www.polskirynekwegla.pl (indeks PSCMI 1);
Datastream (średnie miesięczne ceny węgla
ARA, ropy, paliw, gazu na giełdzie Gaspool).
Miesiąc w energetyce
POSTĘP KLUCZOWYCH INWESTYCJI:
Elektrownia Opole (PGE): Budowa dwóch bloków o mocy
1,8 GW jest ukończona w 50 proc. Trwa montaż części
ciśnieniowej kotłów oraz konstrukcji maszynowni bloku
nr 6 i poszycia dachowego budynku maszynowni bloku nr 5.
Zakończone zostały prace fundamentowe turbogeneratora
maszynowni bloku nr 5. Inwestycja zakończy się na przełomie
2018 i 2019 r.
Wrocławek
Żerań
Turów
Opole
Jaworzno
Elektrownia Turów (PGE): Wmurowano symboliczny kamień
węgielny pod budowę bloku energetycznego o mocy
450 MW. Zastąpi on jednostki starszej generacji (bloki
nr 8, 9, 10) o łącznej mocy ok. 600 MW. Po zakończeniu
inwestycji moc Elektrowni Turów wyniesie ok. 2 GW.
Elektrociepłownia Włocławek (PKN Orlen): Blok gazowo-parowy we Włocławku zostanie oddany do użytku w drugiej
połowie 2016 r. Elektrociepłownia, która ma zabezpieczyć
dostawy energii i pary do procesów technologicznych dla
Anwilu, będzie dysponować mocą 463 MW.
Elektrociepłownia Żerań (PGNiG Termika): Koncern podjął
decyzję o unieważnieniu przetargu na budowę nowego bloku
gazowo-parowego o mocy 420-490 MW w Elektrociepłowni
Żerań w Warszawie. Powodem odwołania postępowania
były zbyt wysokie ceny zaproponowane przez oferentów
w stosunku do budżetu projektu (1,6 mld zł).
20.06
2016
Niespodziewane odejście Grada z ZE PAK. „Zagadkowo
wygląda odejście Aleksandra Grada z Zespołu Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin (PAK). Giełdowy komunikat
mówi o rezygnacji prezesa w związku z nowymi planami
zawodowymi. Aleksander Grad przyszedł do spółki
w lutym. Obejmował ją w trudnej sytuacji finansowej
i nie poprawił jej w pełni, choć wszedł na dobrą drogę”
– napisał „Puls Biznesu”. „Jestem zadowolony z pracy Aleksandra Grada. Za jego rządów notowania PAK
wzrosły o 30-50 proc.” – mówi „PB” Zygmunt Solorz-Żak,
właściciel PAK. Na razie nie wiadomo, kto zastąpi Grada.
22.06
2016
21.06
2016
Górnicy chcą odchodzić z kopalń. Polska Grupa Górnicza,
Katowicki Holding Węglowy i Jastrzębska Spółka Węglowa przeprowadziły akcje sondujące zainteresowanie
programami osłonowymi. Wynik był zaskakujący – chęć
odejścia zgłosiło 6,6 tys. uprawnionych. Oznacza to, że
łącznie w tym roku z sektora górniczego może odejść
9,1 tys. pracowników, czyli więcej niż w ubiegłym roku
(8,6 tys.). Przy takim tempie odejść problemy branży
związane z przerostem zatrudnienia mogą rozwiązać się
w ciągu najbliższy czterech lat.
23.06
2016
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
Handel energią z Niemcami będzie bardziej stabilny.
Polskie Sieci Elektroenergetyczne uruchomiły w Mikułowie tzw. przesuwniki fazowe, czyli transformatory
ograniczające przepływy kołowe z Niemiec. To zjawisko
niekontrolowanego przesyłu energii elektrycznej przez
granicę, które blokuje dwustronny handel prądem.
Dochodzi do niego w wietrzne dni, gdy nadmiar energii
z farm wiatrowych położonych na północy Niemiec nie
może zostać przesłany na południe kraju ze względu na
niską przepustowość niemieckich linii energetycznych.
Uruchomienie przesuwników zwiększy stabilność polskiej
sieci energetycznej.
Gazprom prowokuje Polskę. Polska miała rzekomo
wnioskować o dostawy gazu przez Nord Stream II. Rząd
Beaty Szydło zaprzecza tym doniesieniom. O rzekomym
wystąpieniu Polski z takim wnioskiem mówił Aleksandr
Miedwiediew, wieceprezes Gazpromu. Poinformował
on, że koncern zaproponował Polsce nowym kontrakt na
25-30 lat. Resort energii zdementował tę informację –
we wspólnym oświadczeniu pełnomocnik rządu ds. infrastruktury energetycznej Piotr Naimski i MinEner Krzysztof
Tchórzewski podkreślili, że Polska wciąż sprzeciwia się
budowie Nord Stream II.
2
27.06
2016
Bruksela może zakwestionować część ustawy o OZE.
„Drastyczne podwyższenie stawek tzw. opłaty przejściowej może być uznane przez Komisję Europejską za
niedozwoloną pomoc państwa dla energetyki i górnictwa” – poinformowała „Rzeczpospolita”. Zastrzeżenia
KomEur dotyczą opłaty związanej z rekompensatami dla
elektrowni po likwidacji kontraktów długoterminowych
KDT z lat 90. Stopniowo malejąca opłata miała być
wygaszona w tym roku, ale od 2017 r. – dzięki nowelizacji
ustawy o OZE – znacząco wzrośnie. Przykładowo zamiast
dzisiejszych 3,87 zł przeciętne gospodarstwo zapłaci 8 zł
brutto miesięcznie.
12.07
2016
12.07.2016 Prezes PGE o planach rozwoju koncernu.
„Obecnie nie analizujemy budowy nowych elektrowni.
Nie wykluczamy przy tym żadnej z dróg rozwoju na rynku
krajowym. Możemy rozwijać się zarówno organicznie,
jak i przez przejęcia aktywów. – mówi prezes PGE Henryk
Baranowski w rozmowie z „Rzeczpospolitą”. „Nie porzucamy również prac nad atomem. Będzie on w strategii, ale
szanse na powstanie elektrowni są najwcześniej po
2030 r. i być może w innym kształcie niż dotychczas.
Będziemy nadal prowadzić na ten temat analizy i dyskusje
z rządem. Gdy będzie gotowi, podejmiemy kolejne kroki –
jest szansa, że stanie się to jeszcze w tym roku”.
28.06
2016
Akcje PGE najtańsze w historii. Na zakończenie sesji
GPW papiery koncernu potaniały o 9,6 proc. – za jedną
akcję trzeba było zapłacić 11,84 zł. Był to największy spadek w indeksie WIG20, który mimo to wzrósł na koniec
dnia o 1,13 proc. Powodem załamania kursu była decyzja
WZA PGE o przeznaczeniu na dywidendę 26,4 proc.
zysku z zeszłego roku, co daje 0,25 zł na akcję. To blisko
czterokrotnie mniej niż proponował zarząd koncernu. Na
zmniejszenie dywidendy naciskało MinEner, uzasadniając
to inwestycjami, które musi zrealizować PGE.
13.07
2016
28.06
2016
13.07.2016 Polska chce jednomyślności w decyzjach
o ETS. Zmiany w dyrektywie o handlu uprawnieniami do
emisji CO2 (EU ETS) powinny być podejmowane w Unii
jednomyślnie – powiedział pełnomocnik rządu ds. polityki
klimatycznej Paweł Sałek. Jego zdaniem dyrektywa
EU ETS nie może być traktowana jako przepis środowiskowy, lecz jako przepis wpływający na strukturę
energetyczną państw – decyzje w tych sprawach wymagają jednomyślności na forum unijnym. Polskie propozycje
zostały przekazane w liście do ministrów środowiska
krajów członkowskich.
28.06.2016 Państwo może odzyskać kontrolę nad
ZE PAK. Zygmunt Solorz-Żak, jeden z najbogatszych
Polaków, który kontroluje prawie 51,6 proc. udziałów
w Zespole Elektrowni Pątnów-Adamów-Konin, prowadził
rozmowy w sprawie zbycia tego pakietu w zamian za
akcje Enei – napisała „Rzeczpospolita”, powołując się na
nieoficjalne źródła. Dzięki transakcji skarb państwa, który
obecnie kontroluje Eneę, pośrednio odzyskałby również
kontrolę nad ZE PAK. Przedstawiciele rządu Beaty Szydło
od dawna publicznie oceniają prywatyzacje niektórych
spółek, w tym ZE PAK, jako błąd.
AWANSE I DYMISJE:
•
•
•
•
•
Janusz Czarnecki został wiceprezesem zarządu Tauron Wydobycie S.A.
Aleksander Grad zrezygnował z funkcji prezesa i członka zarządu ZE PAK S.A. Pełniącym
obowiązki prezesa został dotychczasowy wiceprezes zarządu Adam Kłapszta.
Bartłomiej Nowak i Piotr Sprzączak weszli do rady nadzorczej PGNiG S.A.
Grzegorz Nakonieczny został odwołany z rady nadzorczej spółki.
Agnieszka Stolarczyk-Mierzwa została członkiem rady nadzorczej Lotos S.A.
Cezary Krasodomski został odwołany z rady, zastąpi go Mariusz Jerzy Golecki.
Andrzej Kojro został prezesem zarządu Enea Operator S.A.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
3
SEKTOR ENERGETYCZNY
Jak Brexit
zmieni politykę
energetyczną Unii
Unia straci adwokata redukcji
emisji CO2 i przeciwnika OZE.
MIKS ENERGETYCZNY WIELKIEJ BRYTANII:
Ropa i inne 2%
Atom
20%
Węgiel
23%
Gaz
30%
OZE
25%
Joanna Popielawska, starszy analityk ds. europejskich
Mniej ambitny ETS. Wielka Brytania jako pierwszy kraj w Unii
już w 2008 r. wyznaczyła sobie cel redukcji emisji CO2 (o 80 proc.
do 2050 r.). Jest największym promotorem unijnego systemu
handlu emisjami (ETS) i zdecydowanie popiera mechanizmy
podbijające cenę uprawnień do emisji. Brytyjski sprawozdawca
ds. reformy ETS po 2020 r. w ParlEur zaproponował obniżenie
puli uprawnień przydzielanych państwom członkowskim na
rzecz darmowych uprawnień dla przemysłu, co ma zapobiec
„ucieczce emisji” przez przenoszenie produkcji poza Unię.
Z tej puli nie będzie mogła korzystać polska energetyka.
Więcej regulacji środowiskowych. Niechęć Londynu do nadmiernej regulacji sprzyjała Warszawie, gdy ta blokowała unijne
przepisy ograniczające możliwość wydobycia gazu łupkowego.
Wbrew dążeniom Francji, która chciała wprowadzenia moratorium na wydobycie łupków w całej Unii, KomEur wydała
jedynie wytyczne dotyczące szczelinowania hydraulicznego. Brytyjczycy hamowali też ambicje regulacyjne Brukseli
dotyczące emisji z przemysłu – również dzięki nim proces
wyznaczania standardów emisji z instalacji przemysłowych
znacząco zwolnił.
Kłopot z redukcją emisji w sektorach non-ETS. O ile system handlu emisjami obejmuje całą Unię i nie jest dzielony
na krajowe cele, o tyle sektory poza nim – tzw. non-ETS,
m.in. transport, rolnictwo oraz budownictwo – mają wspólny
cel, który dzieli się następnie na zobowiązania krajowe. Polska ma prawo do zwiększenia emisji w non-ETS do 2020 r.
o 14 proc. względem 2005 r., podczas gdy Wielka Brytania musi
je obniżyć o 16 proc. W lipcu KomEur zaproponuje podział
nowego celu redukcji na krajowe zobowiązania. Brexit utrudni
Unii osiągnięcie celu i zwiększy presję na biedniejsze kraje
członkowskie – Wielka Brytania kolejny raz miała przyjąć na
siebie większe zobowiązania niż np. Polska.
Więcej polityki w gazie. Wielka Brytania podobnie jak Polska
ocenia zagrożenia płynące ze strony Rosji i jest zwolennikiem
polityki sankcji. Polityczna ocena nie przekłada się jednak na
zbliżenie stanowisk w sporach dotyczącej rynku gazu. Londyn
popiera budowę unii energetycznej, ale preferuje podejście rynkowe, co oznacza, że nie zajmuje stanowiska w sporze o Nord
Stream II – także dlatego, że jednym z udziałowców projektu
jest brytyjsko-holenderski Shell. Brytyjczycy sprzeciwiają się
ingerencji KomEur w kontrakty gazowe zawierane między firmami, uchylają się także od poparcia współpracy regionalnej
na wypadek kryzysu w dostawach gazu.
Straci energia jądrowa, zyskają OZE. W ramach Unii uzgodniono
wspólny cel dla udziału OZE w produkcji energii na poziomie
„co najmniej” 27 proc. do 2030 r. Londyn zablokował wyznaczenie celów krajowych. Sprzeciwiał się także faworyzowaniu
OZE kosztem energii jądrowej, którą sam promuje w sojuszu
z Francją, a w opozycji do Niemiec i Austrii, które ogłosiły
u siebie moratorium na elektrownie atomowe. Brexit może
osłabić skłonność Brukseli do popierania energetyki jądrowej
w przyszłości. Wzmocni także pozycję Berlina w negocjacjach
nad nowelizacją dyrektywy OZE, które rozpoczną się jeszcze
w tym roku – może doprowadzić do podbicia celu OZE dla
Unii powyżej 27 proc.
CO DALEJ
W przypadku wyjścia z Unii Wielka Brytania
pozostanie w systemie ETS – będzie realizować
swoje globalne zobowiązania redukcji CO2 wspólnie
z Unią, podobnie jak Norwegia. Do Brexitu zachowa też wpływ na reformę ETS po 2020 r. Będzie to
możliwe, ponieważ brytyjski europoseł Ian Duncan,
który odpowiada za stanowisko ParlEur wobec
reformy, zdecydował się dalej pilotować prace.
Londyn straci jednak wpływy w Radzie i w Komisji,
co osłabi presję na ambitną reformę. Pozostanie
Wielkiej Brytanii w non-ETS będzie zależeć od
przebiegu negocjacji – chcąc zatrzymać Brytyjczyków, Bruksela może zaoferować im mniej ambitny
krajowy cel redukcji. Ich wyjście wzmocni zwolenników OZE w Unii, może też przyspieszyć prace
KomEur nad zaostrzeniem norm jakości powietrza
i zrewidować jej podejście do regulacji łupków.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
4
SEKTOR ENERGETYCZNY
Jak ma wyglądać
polski rynek mocy
Rząd chce ograniczyć wsparcie dla elektrowni
węglowych. Kogeneracja, OZE oraz siłownie
zagraniczne nie dostaną dotacji.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Czym jest rynek mocy. Ze względu na niskie ceny prądu budowa nowych elektrowni jest w Polsce nieopłacalna. Jednocześnie istniejące siłownie są przestarzałe – według analiz
PSE w latach 2021-2035 Polska będzie musiała wyłączyć ponad
połowę zainstalowanych mocy, co w dłuższej perspektywie
grozi blackoutem. Aby temu zapobiec, rząd chce wdrożyć tzw.
rynek mocy, czyli system opłacania elektrowni za samą gotowość do produkcji energii. Ma on umożliwić firmom budowę
nowych siłowni, podtrzymać rentowność tych istniejących,
które są kluczowe dla bezpieczeństwa energetycznego państwa, i ustabilizować produkcję energii z OZE. 4 lipca MinEner
i PSE przedstawiły założenia projektu ustawy o rynku mocy.
System będzie oparty na aukcjach. Polski rynek mocy będzie
wzorowany na rozwiązaniach wdrożonych w Wielkiej Brytanii
w 2014 r. MinEner wybrało model scentralizowany, którego
głównym elementem są aukcje. Ze zwycięzcą każdej aukcji
PSE będzie zawierać tzw. umowę mocową, zawierającą zobowiązanie do dostarczenia mocy w okresie zagrożenia na żądanie operatora. Będą prowadzone dwa rodzaje aukcji: główna
i dodatkowa. W pierwszym przypadku umowy mocowe będą
zawierane na rok, w drugim – na kwartał.
Wsparcia nie dostanie OZE i kogeneracja. Aby stanąć do
aukcji, spółki energetyczne będą musiały przejść podwójny
proces certyfikacji. W pierwszym PSE stwierdzi, ile mocy
jest w stanie dostarczyć dana spółka, a w drugim przydzieli
ją do konkretnej aukcji. Najdłuższe wsparcie będzie przysługiwać nowo budowanym elektrowniom i modernizowanym –
pozostałe jednostki będą mogły otrzymać wsparcie na rok.
MinEner deklaruje, że rynek mocy ma być neutralny technologicznie, ale w praktyce wsparcie ma być udzielane elektrowniom konwencjonalnym – wysokosprawna kogeneracja
i źródła OZE będą wyłączone z systemu, ponieważ otrzymują
dotacje z innych systemów wsparcia.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
Zagraniczne elektrownie bez dostępu do rynku mocy. MinEner
zamierza oprzeć bezpieczeństwo dostaw na krajowych siłowniach. W przyszłości dotacje mogą być dostępne dla zagranicznych wytwórców, ale pod pewnymi warunkami. MinEner
chce, by zagraniczne elektrownie, biorące udział w polskim
rynku mocy, należały do systemów energetycznych, w których
występuje trwała nadwyżka energii, będzie zagwarantowany
dostęp do mocy w czasie niedoboru, istnieją techniczne możliwości przesyłu potrzebnej ilości energii interkonektorami do
Polski. Takie stanowisko ma przekonać Brukselę do przyjęcia
notyfikacji polskiego rynku mocy.
Koszty dotacji poniosą konsumenci. Aby sfinansować wsparcie, MinEner wprowadzi opłatę mocową, która będzie doliczana do taryfy za przesył lub dystrybucję energii. Stawka
opłaty mocowej będzie ustalana oddzielnie dla gospodarstw
domowych i pozostałych odbiorców. Gospodarstwa bez inteligentnych liczników będą ponosiły stawkę zryczałtowaną, a te
z licznikami – stawkę za megawatogodzinę zużytą w szczycie
zapotrzebowania. Udział poszczególnych grup w pokrywaniu
kosztów rynku mocy zostanie określony w rozporządzeniu.
Jednocześnie MinEner sugeruje, że przemysł energochłonny
będzie mógł liczyć na zniżki.
CO DALEJ
Konsultacje społeczne projektu założeń do ustawy o rynku zakończyły się 18 lipca. Ostateczny
projekt ustawy ma zostać pokazany po wakacjach. MinEner chce przyjąć nowe prawo jeszcze
do końca tego roku, dlatego równolegle będzie
prowadzony proces notyfikacji w KomEur, nawet
jeszcze przed ostatecznym przyjęciem ustawy
przez Sejm. Według resortu dialog z Brukselą na
temat rynku mocy może rozpocząć się jeszcze
w sierpniu. Pierwszą aukcję mocy MinEner chce
przeprowadzić pod koniec 2017 r., a pierwszą dostawę zakontraktowanej mocy przewiduje na 2021 r.
5
SEKTOR PALIWOWY
Rząd rozszerza koncesje
na obrót paliwami
Posłowie PiS złożyli w Sejmie projekt
ustawy regulującej rynek paliw i gazu.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Ustawa to część tzw. pakietu paliwowego. Nowelizację prawa
energetycznego i siedmiu innych ustaw wnieśli do Sejmu posłowie PiS, ale przygotowało ją MinFin. Celem projektu jest
ograniczenie oszustw w handlu paliwami, przede wszystkim
wyłudzeń VAT. W maju rząd przyjął już nowelizację ustawy
o VAT, która wprowadziła obowiązek zapłaty podatku w chwili
przywozu paliw do Polski, a nie jak dotychczas po sprzedaży
na terenie kraju. Z kolei zmiany w prawie energetycznym mają
utrudnić sprzedaż paliw po zaniżonych cenach z pominięciem
akcyzy i innych opłat odprowadzanych przez firmy paliwowe.
MinFin szacuje, że dzięki całemu pakietowi paliwowemu budżet zyska ok. 2,5 mld zł rocznie.
Więcej koncesji paliwowych. Twórcy ustawy chcą wprowadzić
koncesje na przeładunek paliw ciekłych. Miałby je wydawać
prezes Urzędu Regulacji Energetyki (URE). W opinii koncernów paliwowych brak obowiązku posiadania takiej koncesji
umożliwiał wykorzystanie infrastruktury przeładunkowej
do nielegalnego obrotu paliwami. Projekt zakłada też, że
przywóz do Polski benzyny silnikowej lub oleju napędowego
będzie wymagał posiadania koncesji lub wpisu do „rejestru
podmiotów przywożących”. Zmiany mają umożliwić nielegalnym sprzedawcom import paliw pod pozorem przywozu
na potrzeby własne.
Jednolita definicja paliw i lepsza kontrola zapasów ropy. Obecnie w prawie energetycznym nie ma takiej definicji – jest ona
ustalana w drodze decyzji przez prezesa URE. Według autorów projektu pozwala to nielegalnie sprzedawać paliwa jako
komponenty do ich produkcji. Do handlu komponentami nie
jest potrzebna koncesja, co ułatwia wyłudzanie VAT. Dlatego
nowela zakłada, że definicja paliw będzie ustalana odgórnie
przez MinEner w drodze rozporządzenia. Oprócz tego projekt daje prezesowi Agencji Rezerw Materiałowych prawo do
fizycznej kontroli dostępności tzw. zapasów interwencyjnych.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
Poszerzenie kompetencji prezesa URE. Jako główny nadzorca
branży paliwowej to on ma egzekwować większość nowych
przepisów. W tym celu twórcy ustawy chcą do 2017 r. wyposażyć
URE w 40 nowych etatów. Poza rejestrem podmiotów przywożących paliwa prezes URE będzie też prowadził publicznie
dostępną bazę danych o „rodzajach i ilości” infrastruktury paliw
w Polsce – do tej pory nie istniał żaden publiczny rejestr, który
zawierałby informacje o liczbie stacji benzynowych w Polsce.
Projekt zwiększa też uprawnienia prezesa Urzędu – będzie
on mógł np. pozostawić sprawy koncesyjne bez rozpatrzenia
w razie złożenia przez firmę niekompletnych dokumentów.
Nowe obowiązki dla firm handlujących gazem. Nowelizacja
rozszerza obowiązek tworzenia zapasów gazu na wszystkie
firmy importujące go do Polski. Dotychczas taka regulacja
nie obejmowała podmiotów sprowadzających surowiec na
własne potrzeby (np. elektrociepłowni) ani małych importerów. Firmy zobowiązane do tworzenia zapasów będą mogły
korzystać z tzw. umowy biletowej, czyli zlecać gromadzenie
zapasów gazu innemu podmiotowi. Analogiczne rozwiązania
działają w handlu ropą. Oprócz tego nowelizacja wprowadza
zmiany w budowie gazociągów. To do MinEner będzie należała ostateczna decyzja w sprawie ich budowy oraz rozbiórki.
CO DALEJ
Projekt noweli prawa energetycznego i siedmiu
innych ustaw został skierowany do pierwszego
czytania. Zmiany zostały przyjęte na posiedzeniu Sejmu w dniach 5-7 lipca. Projekt następnie
trafi do Senatu, który zajmie się nim na posiedzeniach 20 i 21 lipca. Jeśli izba wyższa nie wniesie
poprawek, projekt noweli powinien trafić do
podpisu prezydenta w końcu lipca. Nowe przepisy wejdą w życie 30 dni od dnia ogłoszenia.
Nowelizacja może liczyć na poparcie opozycji,
jest też wspierana przez koncerny paliwowe.
6
GAZ
Rząd uderza
w prywatnych
importerów gazu
Nowelizacja ustawy o zapasach surowców
ogranicza import gazu z Zachodu i zwiększa
koszty dla krajowego przemysłu.
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Ustawa uderzy w importerów. Zgodnie z zapisami tzw. ustawy o zapasach firmy importujące mniej niż 100 mln m3 gazu
rocznie dla mniej niż 100 tys. odbiorców nie muszą utrzymywać rezerw surowca. Zgodę na to wyraża MinEner w drodze
decyzji administracyjnej. 6 lipca sejmowa komisja energii
przyjęła nowelizację ustawy o zapasach przygotowaną przez
PiS. Zakłada ona objęcie wszystkich importerów nakazem posiadania rezerw gazu. Firmy będą mogły zlecać ich utrzymanie
innym podmiotom w ramach tzw. usługi biletowej. Jedyną
spółką oferującą takie usługi na polskim rynku jest należący
do PGNiG Operator Systemu Magazynowania (OSM), którego
cennik ustalany jest w taryfie URE.
Prywatne firmy ograniczą import. Sprowadzanie gazu z Zachodu
jest opłacalne w sytuacji, gdy jego cena na giełdzie w Niemczech jest znacznie niższa niż w Polsce. Zgodnie z nowelizacją
prywatni importerzy będą musieli utworzyć rezerwy surowca,
co zniweluje różnicę cen. Według naszych informacji koszty
importu gazu wzrosną o 8-10 proc., przez co stanie się on mniej
opłacalny. Obecnie koncesję na obrót surowcem z podmiotami
zagranicznymi ma 67 firm – najaktywniejsi prywatni gracze na
rynku to niemieckie RWE, brytyjsko-holenderski Shell oraz
holenderskie spółki Gunvor i Vitol.
Wzrosną opłaty dla przemysłu. Nowelizacja uderzy w tzw. handel gazem na granicy. Obecnie prywatne firmy często najpierw
importują, a następnie sprzedają gaz przy granicy z Niemcami. Tam kupują go krajowe koncerny, m.in. Grupa Azoty
i PKN Orlen. Dzięki temu firmy energetyczne nie muszą tworzyć
zapasów, a formalnymi importerami gazu stają się odbiorcy
przemysłowi. Po zmianach w prawie to na nich spadnie obowiązek magazynowania surowca. Z powodu różnic cenowych
duzi odbiorcy gazu zwiększali w ostatnich latach dostawy ze
źródeł innych niż PGNiG – Grupa Azoty w 2015 r. kupiła w ten
sposób 40 proc. surowca, a Orlen – 20 proc.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
MIKS ENERGETYCZNY WIELKIEJ BRYTANII:
2012
9,01
4,31
1,98
2013
4,21
3,17
2014
4,02
2,98
2015
4
Gazprom
8,73
8,09
2,91
wydobycie krajowe
8,1
pozostali dostawcy
zagraniczni
Na zmianach skorzysta PGNiG. Prywatni importerzy będą
musieli wykupić usługę biletową w OSM, który dysponuje
dziewięcioma magazynami o łącznej pojemności 3,2 mld m3.
Nasi rozmówcy z PGNiG przekonują, że pozwoli to koncernowi skutecznie konkurować z prywatnymi firmami, które
– przez handel na granicy – odbierają PGNiG rynek. Jeszcze
w grudniu 2014 r. państwowa spółka odpowiadała za 80 proc.
importu gazu do Polski, ale w 2015 r. jej udział spadł do 63
proc. Według naszych informacji bez zmian w prawie grupa
byłaby jedynym podmiotem płacącym za magazynowanie
mimo wzrostu potrzeb energetycznych Polski.
Gaz-System straci wpływy, a terminal LNG – klientów. Spadek importu gazu sprawi, że mniej firm będzie korzystało
z gazociągów. To z kolei obniży wpływy Gaz-Systemu, który
pobiera opłaty przesyłowe od użytkowników sieci. Wysokość
tych opłat zatwierdza URE, przez co ich szybka podwyżka nie
jest możliwa. Mniejsza liczba importerów zagrozi też realizacji strategii Gaz-Systemu, który do 2025 r. chce stworzyć
w Polsce hub gazowy. Na zmianach straci też spółka Polskie
LNG, obsługująca gazoport w Świnoujściu – ze względu na
obowiązek magazynowania surowca prywatni gracze będą
mniej zainteresowani korzystaniem z terminala.
CO DALEJ
Nowelizacja ustawy o zapasach zostanie najpewniej przyjęta podczas posiedzenia Sejmu
19-22 lipca, a Senat przegłosuje ją na początku
sierpnia. Wprowadzenie obowiązku magazynowania gazu dla wszystkich podmiotów ograniczy
liczbę graczy na krajowym rynku i zmniejszy
znaczenie Towarowej Giełdy Energii. Doprowadzi też do spadku importu z Niemiec oraz znacząco zwiększy udział PGNiG w imporcie. Ceny
surowca pójdą w górę, zwłaszcza dla odbiorców
przemysłowych (np. dla Grupy Azoty) – osłabi
to ich pozycję rynkową, również w eksporcie.
7
GAZ
Rynek LNG lepszy
dla kupujących
Dziś do Świnoujścia przypłynie pierwsza
komercyjna dostawa skroplonego gazu.
Jak się zmienia sytuacja na rynku?
Robert Tomaszewski, analityk ds. gospodarczych
Skroplony gaz jest coraz tańszy. W maju średnia cena
LNG na japońskim rynku spot (Japonia to największy konsument na świecie) wynosiła średnio 4,1 dol. za MMBtu,
czyli blisko o połowę mniej niż przed rokiem. W tym samym
czasie w brytyjskich hubach za LNG płacono 4 dol./MMBtu
– o jedną trzecią mniej niż rok wcześniej. To efekt taniej ropy
i dużej nadpodaży LNG na rynku. Co ciekawe, ceny w różnych
miejscach świata się wyrównują. W ciągu pierwszych pięciu
miesięcy 2016 r. na azjatyckich rynkach spot były wyższe średnio o 2,5 dol./MMBtu niż w USA, a w latach 2011-2014 różnica
wynosiła średnio aż 11 dol.
Na rynku jest coraz więcej LNG. Powodem nadpodaży jest wzrost
eksportu skroplonego gazu z Australii i USA. Tylko w I kwartale uruchomiono w tych krajach trzy duże terminale o łącznej
mocy 55 mld m3. Drugim powodem jest hamujący popyt na
gaz w Azji – głównie w Japonii i Korei, które odpowiadają za
połowę globalnego importu. To m.in. konsekwencja decyzji
rządu w Tokio o powrocie do energetyki jądrowej, wyłączonej
po katastrofie w Fukushimie z 2011 r. Pracę wznowiły już dwie
japońskie siłownie atomowe, co ogranicza zapotrzebowanie
na energię z gazu. Mniej LNG potrzebują też Chiny, które
w 2015 r. po raz pierwszy ograniczyły import LNG.
Kontrakty stają się coraz bardziej elastyczne. Niskie ceny
i słabszy popyt w Azji sprawiają, że odbiorcy coraz chętniej
renegocjują warunki kontraktów. Na początku 2016 r. katarski
RasGas obniżył o połowę ceny LNG dla indyjskiego Petronetu
i przystał na zmianę formuły cenowej. Pakistan zawarł z Qatargasem bardzo korzystny 15-letni kontrakt na dostawy LNG.
W 2014 r. lepsze zapisy w kontrakcie z katarskim koncernem
wynegocjowało też PGNiG. LNG konkuruje coraz mocniej
z rosyjskim gazem rurociągowym. Tylko w latach 2009-2015
rosyjski koncern, aby utrzymać rynek, rewidował aż 65 razy
kontrakty z 30 klientami w Europie.
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
Australia i USA zdominują eksport LNG. Według szacunków Międzynarodowej Agencji Energii (MAE) do 2021
r. możliwości eksportu LNG wzrosną o 45 proc. (o blisko
177 mld m3). Ponad 90 proc. nowych mocy eksportowych
powstanie w Australii i Stanach Zjednoczonych. Dzięki temu do końca dekady największym światowym eksporterem
LNG zostanie Australia (wyprzedzając Katar), a trzecie miejsce zajmą USA. Otworzy się też możliwość wejścia na rynek
nowych graczy: Iranu, krajów Afryki Wschodniej (głównie
Mozambiku i Tanzanii) oraz zachodniego wybrzeża Kanady.
Rośnie znaczenie rynku europejskiego. W 2015 r. import
LNG do Europy wyniósł 48,4 mld m3 gazu, 16 proc. więcej niż
przed rokiem. Możliwości techniczne europejskich terminali
LNG są wykorzystywane tylko w 21 proc. ze względu na ich
nierównomierne rozmieszczenie – np. Hiszpania ma jedną
trzecią unijnych zdolności regazyfikowania LNG, ale nie może
ich w pełni wykorzystać z powodu zbyt małej przepustowości
połączeń gazowych z Francją. Znaczenie LNG będzie jednak
rosnąć. Według szacunków MAE w 2020 r. Europa będzie
kupować do 90 mld m3 LNG rocznie, co zaspokoi 18 proc. jej
zapotrzebowania na ten surowiec (dziś to 8 proc.).
CO DALEJ
W ciągu ostatnich dwóch dekad udział LNG w rynku
gazu ziemnego wzrósł z 5 do 10 proc. Według szacunków Deloitte w 2014 r. w obrocie znajdowało się
ponad 241 mln ton LNG. W tym roku handel wzrośnie do ponad 300 mln ton, a w 2040 r. do nawet
700 mln ton. Do 2017 r. na świecie zostanie oddanych więcej terminali do eksportu LNG niż w ciągu
ostatnich pięciu lat. Większy napływ skroplonego
surowca do Europy powinien zmusić Gazprom do
bardziej elastycznych warunków dostaw do Europy
i odchodzenia od kontraktów długoterminowych. 8
FORESIGHT
Co dalej w energetyce
Możliwy powrót do projektu Turkish Stream, decyzje
w sprawie przyszłości finansowej JSW, inwestycje
spółek węglowych w e-sprzedaż – to będą najważniejsze
tematy w energetyce w najbliższych miesiącach.
Dzięki ustabilizowaniu kondycji finansowej Kompanii Węglowej i powołaniu Polskiej Grupy Górniczej sytuacja w branży węglowej ustabilizowała się, ale niektóre podmioty
górnicze wciąż walczą o przetrwanie – jednym z nich jest
Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW). Do 29 lipca przedłużony został termin na osiągnięcie porozumienia w sprawie
warunków restrukturyzacji zadłużenia spółki pomiędzy
JSW i obligatariuszami. Chodzi głównie o obligacje na kwotę
700 mln zł i 164 mln dol. wyemitowane w 2014 r. na zakup
kopalni Knurów-Szczygłowice.
Kondycję finansową JSW poprawi w 
krótkim terminie
wyprzedaż majątku spółki, która w samych tylko latach
2014-2015 straciła 3,5 mld zł z powodu niskich cen węgla.
4 sierpnia akcjonariusze JSW wyrażą zgodę na sprzedaż
Spółki Energetycznej Jastrzębie (SEJ) oraz 92,84 proc.
akcji Wałbrzyskich Zakładów Koksowniczych „Victoria”.
Podmioty te trafią do innych państwowych firm: SEJ przejmie
PGNIG Termika za 371,8 mln zł, a „Victorię” – Agencja Rozwoju
Przemysłu i TF „Silesia” za 350 mln zł.
Firmy oferują w nich ekologiczne gatunki węgla, powstające
z surowca o niskiej zawartości siarki, przeznaczone dla gospodarstw domowych. Cena sprzedawanego w sieci węgla ma być
taka sama w całym kraju. Przejście na sprzedaż internetową
ma wzmocnić pozycję polskich producentów względem węgla
z importu przed zbliżającym się sezonem grzewczym.
Na międzynarodowym rynku energetycznym w najbliższych tygodniach może dojść do zacieśnienia współpracy między Turcją
i Rosją. Według nieoficjalnych informacji tureckiej agencji
Anadolu w pierwszym tygodniu sierpnia ma dojść do spotkania prezydentów Turcji Recepa Erdogana i Rosji Władimira
Putina w sprawie budowy Turkish Stream. Projekt dotyczy
konstrukcji gazociągu o przepustowości 63 mld m3, który miał
przebiegać z Rosji do Turcji po dnie Morza Czarnego. Prace nad
nim zostały jednak zawieszone po zestrzeleniu przez tureckie siły powietrzne rosyjskiego myśliwca w listopadzie 2015 r.
W ostatnim czasie relacje między Ankarą a Moskwą poprawiły
się głównie dzięki przeproszeniu przez Erdogana Kremla za
zestrzelenie rosyjskiego samolotu.
Inne spółki węglowe uruchomią z kolei internetową sprzedaż surowca. E-sklep otworzyła już Polska Grupa Górnicza,
a w połowie sierpnia zrobi to Katowicki Holding Węglowy.
WAŻNE TERMINY W ENERGETYCE:
21 lipca PKN opublikuje skonsolidowany raport finansowy za I półrocze 2016 r.
9 sierpnia PGE opublikuje skonsolidowany raport finansowy za I półrocze 2016 r.
11 sierpnia Energa i Lotos opublikują skonsolidowane raporty finansowe za I półrocze 2016 r.
12 sierpnia PGNiG opublikuje skonsolidowany raport finansowy za I półrocze 2016 r.
Robert Tomaszewski
Analityk ds. gospodarczych
(+48) 22 436 73 14
[email protected]
Polityka Insight – Raport Energetyczny Lipiec 2016
9
Wiedza szyta
na miarę
Polityka Insight oferuje usługi analityczne na
zamówienie. Nasi eksperci zbadają interesujący
Cię temat i odpowiedzą na Twoje pytania.
Więcej na: www.research.politykainsight.pl
PREZENTACJE
TEMATYCZNE
Briefujemy zarządy firm
i banków na temat sytuacji
politycznej, perspektyw
gospodarczych i otoczenia
regulacyjnego.
ANALIZY
I RAPORTY
Wykonujemy badania ilościowe
i jakościowe, zawsze zorientowane na użyteczność dla
zamawiającego. Przygotowujemy kilkustronicowe analizy.
SPOTKANIA
EKSPERCKIE
Wspólnie z partnerami
organizujemy okrągłe stoły
lub śniadania eksperckie na
wybrany temat – ze starannie
dobranymi uczestnikami.
M A K RO E KO N O M I A • L EG I S L AC JA • G OS P O DA R K A • E N E RG E T Y K A • E KS P O RT