Wenera Galimyanowa Uniwersytet Baszkirski w Ufie "Szczęście

Wenera Galimyanowa
Uniwersytet Baszkirski w Ufie
Tłumaczenie :Bogumiła RóŜańska-Świerkot
"Szczęście przezwycięŜonej trudności" – z pedagogicznej spuścizny Janusza Korczaka.
W ksiąŜce Janusza Korczaka pt. "Jak kochać dziecko?" zostały zaprezentowane zasady pracy
pedagogicznej z dziećmi. KaŜda sentencja myśliciela jest unikalna, głęboka i przedstawia kulturalnofilozoficzną i pedagogiczną wartość.
Myśl przewodnia, przedstawiona we sentencji, bywa ukryta dla czytelnika. Istotne jest, aby znaleźć
słowo kluczowe, które wywoła asocjacje. Na podstawie tych skojarzeń pojawi się nowa myśl, idea.
W oparciu o te załoŜenia zostały przeprowadzone warsztaty dla nauczycieli powiatu wodzisławskiego
w ramach V Regionalnego Forum pod hasłem „Dziecko jest jutrem ….”PoniŜej przedstawiam scenariusz
spotkania warsztatowego z polskimi nauczycielami.
Cele:
- doskonalenie umiejętności rozpoznawania i przedstawiania problemu
- poszerzenie moŜliwości podejmowania decyzji;
- trening pracy twórczej połączony z zadaniami pedagogicznymi
- poszukiwanie alternatywnego wariantu rozwiązania
Metody ,techniki i formy pracy :
praca w grupie, mapa mentalna, drzewko decyzyjne, technika twórczego notowania.
Środki dydaktyczne:
kolorowe pisaki, kartki z cytatami, kartki z tabelą dla kaŜdej grupy.
Przebieg warsztatów:
Uczestnikom treningu zaproponowano cytaty z księgi Janusza Korczaka "Jak kochać dziecko?"
Oto przykłady :
1.Są myśli, które w bólu samemu rodzić trzeba, i te są najcenniejsze.
2. W kaŜdym jest iskra własna, która moŜe rozpalać ogniska szczęścia i prawdy, moŜe w dziesiątym pokoleniu
wybuchnie poŜarem geniuszu i spali własny ród, dając ludzkości światło nowego słońca.
3. Dziecko nie moŜe myśleć "jak dorosły", ale moŜe dziecięco zastanawiać się nad powaŜnymi zagadnieniami
dorosłych; brak wiedzy i doświadczenia zmusza je, by myślało inaczej
4. KaŜda jednostronność to moŜliwy błąd.
5. Zabawa jest nie tyle Ŝywiołem dziecka, ile jedyną dziedziną, gdzie mu zezwalamy na inicjatywę w węŜszym
lub szerszym zakresie.
6. Kiedy nie mogę, nie chcę, nie wiem?
7. Chcę mieć, mam, chcę wiedzieć, wiem, chcę móc, mogę, trzy rozgałęzienia wspólnego pnia woli, której
korzeniami są dwa uczucia: zadowolenie i niezadowolenie.
8. Leniwi nie chcemy szukać piękna w dniu dzisiejszym, aby przygotować się na dostojne przyjęcie jutrzejszego
poranka: jutro samo ma przynieść natchnienie.
KaŜdy cytat został zapisany na oddzielnej, ponumerowanej kartce. Uczestnicy otrzymali zadanie —
przeanalizować sytuację, opisaną w konkretnej frazie, wyodrębnić zawarty w niej problem i nazwać go (wpisać
do odpowiedniej rubryki w tabeli). Wyrazić problem moŜna było róŜnymi sposobami np. obrazem, rysunkiem ,
szkicem. Następnie naleŜało znaleźć rozwiązanie tego problemu, opisać i nazwać go, i równieŜ przedstawiać
graficznie.. Rysunek powinien być schematem, symbolicznie przedstawiającym problem. To rodzaj twórczej
reakcji na problem.
Wzór tabeli :
Alternatywne decyzje (wg karty № ____)
Numer
grupy
Nazwa
problemu
Obraz
problemu
Sposób
rozwiązania
problemu
Obraz
rozwiązania
problemu
1
2
3
4
Poszczególne zadania wykonywane były w kilku grupach. Ilość tablic odpowiadała ilości grup .
Odpowiedzi i projektowane rozwiązania powinny wyraŜać punkt widzenia całej grupy. Po wykonaniu zadania
grupy wymieniały się kartami pracy z umieszczonymi na nich tabelami. Kolejna grupa miała za zadanie zapisać
swoje propozycje interpretacji i rozwiązania danego problemu. NaleŜało więc zestawić fakty, ocenić mnóstwo
pomysłów i znaleźć nowy sposób rozwiązania problemu. W czasie pracy grupowej kaŜdy uczestnik prezentował
swoje koncepcje i pomysły, potem wybierano najlepszy wariant .Wykonanie zadania było określone czasowo.
Ostatnim etapem była prezentacja wyników pracy w grupach. Wydelegowano jednego
przedstawiciela, który zreferował efekty pracy całej grupy dotyczące jednej konkretnej sytuacji pedagogicznej
wyraŜonej w sentencji Janusza Korczaka .Dodatkowo naleŜało uzasadnić prezentowany punkt widzenia
porównując go z pozostałymi wariantami.
Wybór sposobu rozwiązania problemu zaleŜy od wielu czynników wewnętrznych i zewnętrznych,
które wpływają na rezultat końcowy: na przykład: wybór standardowych lub niestandardowych sposobów
pracy, duŜe lub niewielkie doświadczenie Ŝyciowe i zawodowe, aktywna lub pasywna postawa uczestników,
szybkie albo wolne reagowanie, praca indywidualna lub zespołowa.
Na zakończenie warsztatów poproszono uczestników o przedstawienie opinii na temat form i jakości
pracy w grupach. Zadano im następujące pytania:
1) Które problemy wywoływały największe intelektualne i emocjonalne napięcie?
2) W jaki sposób odbywał się wybór optymalnego rozwiązania, wizualizacji problemu
i podejmowania ostatecznej decyzji ?
Jak słusznie zauwaŜa profesor A.М. Matuszkin: "Sytuacja problemowa nie jest określona typem
zadania, a takim elementem strukturalnego działania, który powinien być zdiagnozowany przez osobę
wykonującą zadanie w celu prawidłowego rozwiązania tego zadania"[2, s.84].
Materiał dla twórczej stymulacji aktywności uczestników treningu:
.Albert Einstein:
"Wszyscy wiedzą, Ŝe czegoś nie da się zrobić. I wtedy pojawia się ten jeden, który nie wie, Ŝe się nie da, i on
właśnie to coś robi".
"Nie jestem bardzo bystry, po prostu długo siedzę nad problemem".
Maria Skłodowska-Curie:
"Niczego w Ŝyciu nie naleŜy się bać, naleŜy to tylko zrozumieć".
"Uczony jest w swojej pracowni nie tylko technikiem, lecz równieŜ dzieckiem wpatrzonym w zjawiska
przyrody, wzruszające jak czarodziejska baśń".
Prezentowane opinie uczonych są oparte na przeświadczeniu, Ŝe moŜna doskonalić nawyki myślenia i
nauczyć się znajdować optymalne rozwiązania pojawiających się problemów w oparciu o swój wewnętrzny
potencjał w określonych warunkach.
W czasie prowadzenia warsztatów szczególnie duŜe znaczenia znaczenie miało to, Ŝeby kaŜda grupa
wykazała się nie tylko odwagą, twórczym podejściem, ale i niestandardowym sposobem myślenia. Umiejętność
pokonywania przeszkody stanowi podstawę sukcesu .Natomiast uczniowi moŜliwość osiągniecia sukcesu
moŜe stworzyć tylko nauczyciel, który sam osiąga sukces , potrafi zrozumieć i docenić radość wypływającą z
tego faktu.
Bibliografia:
1. Janusz Korczak Jak kochać dziecko. Prawo dziecka do szacunku. Warszawa: Wydaw. Akademickie śAK,
2002, wyd.1 – 200s.
2. Матюшкин А.М. Психология мышления. Мышление как разрешение проблемных ситуаций. – М.: КДУ,
2009. – 190с.
3. Мэнсер Мартин Секреты силы ума: эксперты раскрывают свои секреты/ Перев. с англ. – М.: OOO
Издательство «София», 2011. – 128с.