spalanie odpadów – zagrożenia

SPALANIE ODPADÓW – ZAGROŻENIA
Spalanie w warunkach naturalnych (w niskich temperaturach – paleniska domowe i na
wolnym powietrzu) plastikowych butelek, folii, różnego rodzaju tworzyw sztucznych i innych
odpadów niesie za sobą ogromne zagrożenie dla środowiska przyrodniczego, a przede
wszystkim dla zdrowia ludzi.
Spalanie odpadów nie powoduje ich zniknięcia, prowadzi jedynie do zmiany w bardzo
niebezpieczne substancje, które krążą w powietrzu, po czym trafiają do gleby, wód, a tym
samym do organizmu człowieka.
Szkodliwe działanie produktów spalania odpadów w pierwszej kolejności ujawnia się jako
choroby górnych dróg oddechowych, nosa, zatok przynosowych, gardła i krtani wywołane
działaniem drażniącym lub alergicznym na błonę śluzową pod postacią ostrych i przewlekłych
nieżytów błony śluzowej. Zmiany chorobowe ujawniają się na skórze, pod postacią odczynów
toksyczno-alergicznych, a także w narządach takich jak np. jak trzustka, wątroba i nerki.
Największe dawki zanieczyszczeń przyjmowane są w bezpośrednim sąsiedztwie emitora.
Spalanie odpadów to uwalnianie się do atmosfery gazów i pyłów, w postaci duszącego dymu
o drażniącym zapachu. W trakcie procesu spalania, wydzielają się dziesiątki substancji
szkodliwych, które później wdychamy:
 związki organiczne oznaczone jako węgiel całkowity,
 nieorganiczne związki chloru oznaczone jako HCL,
 nieorganiczne związki fluoru oznaczone jako HF,
 pył - bezpośrednie oddziaływanie pyłów zależy od wielkości cząsteczek (niebezpieczne są
pyły najdrobniejsze o wielkości cząstki do 5 mikrometrów, które z łatwością przenikają do
większości organizmów. U ludzi osiadają na ściankach pęcherzyków płucnych i utrudniają
wymianę gazowa. Powodują podrażnienie naskórka i śluzówki, zapalenia górnych dróg
oddechowych; wywołują choroby oczu, choroby alergiczne, astmę a także ciężkie
schorzenia, jak pylica płuc oraz nowotwory płuc, gardła, krtani. niektóre z wymienionych
chorób mogą być powodowane obecnością w pyłach metali ciężkich i węglowodorów),
 tlenek węgla (CO) - powstaje w wyniku niezupełnego spalania węgla (jest niezwykle
groźny, silnie toksyczny. Powoduje ciężkie zatrucia (zaczadzenie); najbardziej wrażliwy na
jego działanie jest mózg. Około 80% zawartego w powietrzu CO jest wiązana
z hemoglobiną we krwi, tworząc karboksyhemoglobinę (HbCO), niezdolną do przenoszenia
tlenu, co prowadzi do niedotlenienia tkanek; toksyczne działanie tlenku węgla na
człowieka zależy od stężenia w powietrzu i czasu działania),
 tlenki azotu jako Nox - toksyczność tlenków azotu jest różna, np. NO2 jest czterokrotnie
bardziej toksyczny niż NO (toksyczne działanie dwutlenku azotu polega na ograniczaniu
dotlenienia organizmu; obciąża on zdolności obronne ustroju na infekcje bakteryjne; NO2
działa drażniąco na oczy i drogi oddechowe, jest przyczyną zaburzeń w oddychaniu, powoduje
choroby alergiczne, m.in. astmę - szczególnie u dzieci; zawartość 280 mikrogramów NO2/m3
prowadzi do śmiertelnego zapalenia płuc, a około 47 mikrogramów NO2/m3 do bronchitu),
 dwutlenek siarki (SO2) - atakuje najczęściej drogi oddechowe i struny głosowe (wdychanie
SO2 powoduje skurcze oskrzeli; długotrwałe oddychanie powietrzem z zawartością SO2,
nawet w niskich stężeniach, powoduje uszkodzenie dróg oddechowych, prowadzące do
nieżytów oskrzeli. Dwutlenek siarki, po wniknięciu w ściany dróg oddechowych, przenika
do krwi i dalej do całego organizmu; kumuluje się w ściankach tchawicy i oskrzelach oraz
wątrobie, śledzionie, mózgu i węzłach chłonnych. Duże stężenie SO2 w powietrzu może
prowadzić do zmian w rogówce oka),
 metale ciężkie (głównie Cd, Pb, Hg) - odkładają się w szpiku kostnym, śledzionie i nerkach;
uszkadzają układ nerwowy, powodują anemię, zaburzenia snu, pogorszenie sprawności
umysłowej, agresywność; mogą wywołać zmiany nowotworowe,
 wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) - wywołują ostre i przewlekłe
zatrucia (w grupie węglowodorów aromatycznych duże zagrożenie stanowią
benzo(a)piren, ze względu na właściwości rakotwórcze).
Przy spaleniu 1 kg PCW, z którego wytwarzane są również izolacje przewodów elektrycznych,
wykładziny podłogowe, folie, butelki, rury itp., wydziela się ponad 0,280 m3 trującego
i żrącego chlorowodoru, który w połączeniu z wodą tworzy kwas solny. 1kg poliuretanów,
występujących m.in. w gąbkach, uszczelkach czy podeszwach daje od 0,03 do 0,05 m3
cyjanowodoru, czyli tzw. kwasu pruskiego, jednej z najsilniejszych trucizn.
Do najbardziej szkodliwych substancji, które powstają podczas spalania odpadów należą
rakotwórcze dioksyny i furany, które nawet w śladowych ilościach są najbardziej trującymi
związkami znanymi człowiekowi. TCDD - najsilniejsza z dioksyn jest 10 tys. razy bardziej trujące od
cyjanku potasu.
Są niezwykle trwałe z uwagi na to, że w glebie rozkładają się około 10 lat, natomiast
w organizmie ludzkim odkładają się w tkance tłuszczowej oraz w wątrobie, działają bardzo
destrukcyjnie. Działają mutagennie, naruszają strukturę kodu genetycznego, obniżają odporność
immunologiczną, osłabiają proces wzrostu i powodują zaburzenia neurologiczne i hormonalne,
powodują poronienia i wysypki alergiczne.