Kaligraa

ARABSKI KROK DALEJ
KaligraÞa
Alfabet arabski sk ada si! z" 28 liter, zapisywanych od prawej do lewej strony.
Poniewa# w" zapisie litery arabskie $cz$ si! ze sob$ (nie istnieje tzw. „pismo
drukowane”), ka#da litera ma 4 formy zapisu, w"zale#no%ci od miejsca w"wyrazie:
na pocz$tku, w"%rodku, na ko&cu lub jako litera wolnostoj$ca.
Jednym z" najstarszych styli zapisywania alfabetu arabskiego jest pismo kuÞckie,
z"charakterystycznym kwadratowym zapisem liter. By o to pismo ozdobne, u#ywane
w"g ównej mierze do zapisu Koranu. Dzisiaj alfabet kuÞcki prze#ywa swój renesans
i" cz!sto jest u#ywany w" ozdobnych nazwach Þrm. Dzi!ki u#yciu prostych linii
i"geograÞcznych kszta tów mo#na w"nim ukry' równie# napisy w"alfabecie aci&skim.
Sury koraniczne zapisywane s$ te# w"stylu thulth ( !" ). W"pi%mie tym poszczególne
litery s$ niejednokrotnie oddzielone od reszty wyrazu, zapisane nad lub pod nim,
przeplataj$c si! z" literami lub samog oskami z" innego wyrazu. Ca o%' tworzy
szczelnie wype niony obraz i jest cz!stym motywem dekoracji meczetów i"pa aców.
W" przeciwie&stwie do niego, pismo kancelaryjne (tzw. diwani, od d w!n – rada,
zgromadzenie), rozwini!te przez Turków, ma bardzo okr$g e kszta ty, a"poszczególne
wyrazy zapisywane s$ nie na jednej linii, lecz z" góry do do u, niejednokrotnie
zachodz$c na siebie. Ostatnie litery w"wyrazie s$ zazwyczaj wyd u#one, z"przesad$
zawijane, a"proste kreski zamieniane s$ na p!telki. Niew$tpliwie walory estetyczne
pisma sprawiaj$cego wra#enie „p yn$cego” przewy#szaj$ trudy odczytania go.
W"Iranie do dzisiaj najbardziej popularny jest styl f!rs (arab. perski), zawdzi!czaj$cy
zreszt$ sw$ nazw! historycznemu okre%leniu pa&stwa, Persji. Podobnie jak diwani
charakteryzuje si! nieregularn$ lini$, nadmiernym przed u#eniem jednych,
a"skróceniem innych liter. Mo#na w"nim tak#e odnale(' litery obce klasycznemu
j!zykowi arabskiemu, ale wyst!puj$ce w" wymowie j!zyka perskiego. Rzadko
kiedy zmieniana jest sama pisownia rdzenia litery, natomiast cz!sto spotyka si!
dodatkowe kropki i"kreski nad literami, np. do zapisu litery p u#ywa si! litery b
z"trzema kropkami, zamiast jednej.
W" codziennym druku urz!dowym zazwyczaj u#ywany jest styl naskhi – bardzo
proporcjonalny, zapisywany na jednej linii, stosunkowo atwy do zapisu i"do odczytu,
cz!sto z"pe n$ wokalizacj$.
W" porównaniu z" poprzednimi, styl ruqa wydaje si! bardzo nowoczesny, prosty
w" formie i" naj atwiejszy do kopiowania. Jest on idealny do pocz$tkowej nauki
kaligraÞi, mimo #e od klasycznego alfabetu ró#ni go kilka charakterystycznych cech
(np. w"literze n ! nie zapisuje si! kropki, a"dwie lub trzy kropki nad literami $czy si!
lini$). Nie zapisuje si! w"nim tak#e samog osek krótkich.
6
www.jezykiobce.pl
KALIGRAFIA
"
a (alif)
Na ko cu
wyrazu
W!"rodku
wyrazu
Na pocz#tku
wyrazu
Litera
wolnostoj#ca
!
!
"
"
Litera alif nie $czy si! nigdy z"nast!puj$c$ po niej (z"lewej strony) liter$. Na pocz$tku
wyrazu oraz"w"formie wolnostoj$cej nad alif zapisywana jest amza #. Nad lub pod
amz" zapisywa' mo#na samog oski krótkie a, u"lub i. W"zale#no%ci od samog oski
krótkiej alif b!dzie czytany jako [a], [u] lub [i].
Prze'wicz pisowni! litery alif. Strza ki wskazuj$ na kolejno%' ruchów pisowni:
!
www.jezykiobce.pl
7