Procedury pobierania materiału do badań

Procedury pobierania materiału do badań

LABORATORIUM BADAŃ ŻYWNOŚCI I WODY
WOMP
GDYNIA
INSTRUKCJA POBIERANIA I POSTĘPOWANIA
Z PRÓBKAMI WODY DO BADAŃ
MIKROBIOLOGICZNYCH
IR-01/PO-08
Wydanie str. 1
Data: 11.02.2016
Strona 1 z 5
Wydanie 4
EGZ. NADZOROWANY
Opracował
Sprawdził
Zatwierdził
L.p.
Asystent LBZiW Dorota Maksymczuk
Stanowisko, imię i nazwisko:
Data: 10.02.2016
Podpis
Szef ZL mjr Anna Suchanowska
Stanowisko, imię i nazwisko:
Data: 11.02.2016
Podpis
Pełnomocnik SZ kpt. Małgorzata Lewandowska
Stanowisko, imię i nazwisko
Data: 11.02.2016
Podpis
Numer i nazwa zmienionego
lub wycofanego dokumentu
Numer
zmienionej lub
wycofanej strony
Data wprowadzenia
Podpis osoby
zmiany lub wycofania dokonującej zmiany lub
dokumentu
wycofującej dokument
Niniejszy dokument jest własnością WOMP Gdynia. Wszelkie prawa zastrzeżone.
LABORATORIUM BADAŃ ŻYWNOŚCI I WODY
WOMP
GDYNIA
INSTRUKCJA POBIERANIA I POSTĘPOWANIA
Z PRÓBKAMI WODY DO BADAŃ
MIKROBIOLOGICZNYCH
IR-01/PO-08
Wydanie str. 1
Data: 11.02.2016
Strona 2 z 5
Wydanie 4
EGZ. NADZOROWANY
SPIS TREŚCI:
1. Cel instrukcji
2. Przedmiot i zakres stosowania instrukcji
3. Odpowiedzialność
4. Definicje
5. Tryb postępowania
4.1 Pobieranie wody przeznaczonej do spożycia
4.2 Miejsca pobierania próbek
4.3 Transport próbek
4.4 Przyjmowanie próbek do badań
5. Dokumenty związane
6. Załączniki
Niniejszy dokument jest własnością WOMP Gdynia. Wszelkie prawa zastrzeżone.
LABORATORIUM BADAŃ ŻYWNOŚCI I WODY
WOMP
GDYNIA
INSTRUKCJA POBIERANIA I POSTĘPOWANIA
Z PRÓBKAMI WODY DO BADAŃ
MIKROBIOLOGICZNYCH
IR-01/PO-08
Wydanie str. 1
Data:11.02.2016
Strona 3 z 5
Wydanie 4
EGZ. NADZOROWANY
1. Cel instrukcji
Celem instrukcji jest przedstawienie zasad pobierania, utrwalania, transportowania i
dostarczania próbek wody do badań mikrobiologicznych przez próbkobiorców klienta
zewnętrznego i wewnętrznego, zgodnie z normami PN-EN ISO 19458:2007 ,
PN-EN ISO 5667-5:2003
2.Przedmiot i zakres stosowania instrukcji
Niniejsza instrukcja zawiera informacje uzupełniające, dla przeszkolonych przez
upoważnionych pracowników WOMP-Gdynia, próbkobiorców klienta zewnętrznego lub
wewnętrznego, dostarczających próbki wody do badań mikrobiologicznych w Laboratorium
Badań Żywności i Wody. Nie zastępuje norm zasadniczych przywołanych w punkcie 1.
3. Odpowiedzialność
Odpowiedzialność za stosowanie instrukcji ponosi klient zewnętrzny i wewnętrzny zlecający
badania do Laboratorium Badań Żywności i Wody.
4. Definicje
Cysterna – zbiornik do gromadzenia i przechowywania cieczy ( wody)
5.Tryb postępowania
Klient dostarcza próbkę do laboratorium zgodnie z harmonogramem badań wody WOMPGdynia , po wcześniejszym potwierdzeniu terminu w Recepcji WOMP-Gdynia.
Pojemniki na próbki gwarantujące sterylność można pobrać w Recepcji. Butelki szklane,
szczelnie zamknięte, owinięte papierem zachowują sterylność przez okres 3 miesięcy.
Dopuszcza się stosowanie sterylnych jednorazowych butelek z tworzywa z datą ważności
sterylizacji na butelce. Do poboru próbek wody dezynfekowanej używać tylko pojemników,
które zawierają czynniki inaktywujące środki dezynfekcyjne (np. tiosiarczan sodu).
5.1 Pobieranie próbek wody przeznaczonej do spożycia
Przy poborze próbek należy zwrócić szczególną uwagę na zapobieganie przypadkowemu
zanieczyszczeniu próbki podczas jej pobierania i przenoszenia. Przed poborem próbki należy
zdjąć wszelkie urządzenia (np. sitko, wężyk), zabrudzenia zewnętrzne ( szlam, smar..) usunąć
mechanicznie następnie całkowicie otwierając i zamykając zawór wielokrotnie płukać.
Wysterylizować wylewkę kranu przez jej opalenie płomieniem ( opalenie kurka płomieniem z
zapalniczki jest niewystarczające), kurki z tworzywa sztucznego zdezynfekować środkami na
bazie etanolu. Następnie swobodnym strumieniem spuszczać wodę przez ok 3 min. do
osiągnięcia stałej temperatury wody ( do pełnej wymiany wody wewnątrz budynku)
Następnie umieścić otwartą butelkę w strumieniu wody i napełnić ją w aseptycznych
warunkach. Części korka mające styczność z próbką należy chronić w trakcie poboru przed
zanieczyszczeniem ( najlepiej korek trzymać w ręce, jeżeli musi być odłożony, to jałową
częścią ku górze). Butelkę wypełnić w ok. 80% pozostawiając wolną objętość umożliwiającą
jej późniejsze przemieszanie. Niezwłocznie po poborze zamknąć butelkę. Próbkę opisać na
butelce celem jednoznacznej identyfikacji.
Niniejszy dokument jest własnością WOMP Gdynia. Wszelkie prawa zastrzeżone.
LABORATORIUM BADAŃ ŻYWNOŚCI I WODY
WOMP
GDYNIA
INSTRUKCJA POBIERANIA I POSTĘPOWANIA
Z PRÓBKAMI WODY DO BADAŃ
MIKROBIOLOGICZNYCH
IR-01/PO-08
Wydanie str. 1
Data:11.02.2016
Strona 4 z 5
Wydanie 4
EGZ. NADZOROWANY
5.2 Miejsca pobierania próbek
W przypadku zbiorników eksploatacyjnych zaleca się pobieranie próbek z przewodów
doprowadzających i odprowadzających, jak najbliżej zbiornika eksploatacyjnego.
W przypadku pobierania próbki ze stacji uzdatniania wody zaleca się pobieranie próbki
z przewodów doprowadzających i odprowadzających, jak najbliżej stacji uzdatniania. W celu
kontroli różnych etapów uzdatniania wody próbki należy pobrać przed i po danym etapie, np.
sedymentacji i filtracji. W przypadku urządzeń do dezynfekcji wody zaleca się pobieranie
próbek z dopływu wody do urządzenia do dezynfekcji/utleniania, jak najbliżej tego
urządzenia. Próbki odprowadzanej wody powinny być pobierane, po uwzględnieniu
odpowiedniego czasu kontaktu wody ze środkiem dezynfekcyjnym/utleniaczem. Pobierając
próbkę z sieci wodociągowej zaleca się jej pobieranie z różnych miejsc sieci. Jeśli to
możliwe, próbki należy pobierać ze strefy turbulentnego przepływu w przewodzie.
Odpowiednie do tego jest miejsce położone w przewodzie bezpośrednio za zaworem lub
innym urządzeniem powodującym turbulencję przepływu.
Pobieranie próbek wody z cystern lub zbiorników magazynujących wodę w środkach
transportu lądowego i wodnego, zaleca się w taki sam sposób, jak ze zbiorników
eksploatacyjnych.
Do każdej pobranej próbki, należy dołączyć kartę pobrania wody ( klient zewnętrzny)
lub protokół pobrania próbek wody (klient wewnętrzny) zawierające miedzy innymi
następujące informacje:
- nazwa i adres zleceniodawcy,
- dokładna identyfikacja miejsca pobrania próbki,
- data i godzina pobrania,
- dane osoby pobierającej próbkę,
- normy, zgodnie z którymi zostały pobrane próbki,
- zlecone badania
Każdorazowo po dostarczeniu próbek do Recepcji WOMP-Gdynia badana jest temperatura
środowiska transportu próbek, a wynik jest zapisywany na karcie pobrania wody/ protokole
pobrania wody.
5.3 Pobieranie wody w kierunku badań Legionelli
Przy pobieraniu wody z kurków czerpalnych należy zachować takie same procedury jak przy
pobieraniu wody pitnej. W przypadku baterii z mieszaczem pobieramy próbkę przy
maksymalnym ustawieniu na wodę ciepłą. Próbki wody ciepłej schłodzić bezpośrednio po
pobraniu, jeżeli to możliwe najlepiej pod strumieniem zimnej wody. Próbkę opisać na butelce
celem jednoznacznej identyfikacji.
5.4 Pobieranie wody z basenów kąpielowych i nurkowych( dodatkowe wskazówki)
Pobieranie próbek z niecek basenów kąpielowych należy realizować w odległości ok.1 m od
ścian basenu. Bezpośrednio przed pobraniem próbki jałową butelkę umieścić w
wysterylizowanym chwytaczu. Następnie chwytacz z otwartą butelką umocować na
Niniejszy dokument jest własnością WOMP Gdynia. Wszelkie prawa zastrzeżone.
LABORATORIUM BADAŃ ŻYWNOŚCI I WODY
WOMP
GDYNIA
INSTRUKCJA POBIERANIA I POSTĘPOWANIA
Z PRÓBKAMI WODY DO BADAŃ
MIKROBIOLOGICZNYCH
IR-01/PO-08
Wydanie str. 1
Data:11.02.2016
Strona 5 z 5
Wydanie 4
EGZ. NADZOROWANY
przedłużce i zanurzyć pod powierzchnią wody, szyjką w dół skośnie, unikając wypłukania
tiosiarczanu. Na głębokości 10-30 cm napełnić butelkę wodą obracając do pozycji pionowej.
Po wydobyciu naczynia z wody należy odlać ok.¼ objętości próbki i natychmiast zamknąć
korkiem butelkę.
5.5 Transport
Podczas transportowania próbek do laboratorium powinny być zapewnione warunki
zapobiegające wszelkim zmianom liczby drobnoustrojów w nich obecnych.
Próbki dostarczyć w zamkniętych pojemnikach ( termotorby, pudełka styropianowe) w ciągu
8 godzin od ich napełnienia (próby w kierunku Legionella w ciągu 24 godzin).
Próbki podczas transportu schłodzić- najlepiej do temperatury (5±3)ºC, (np. przez użycie
pojemników z lodem).
Należy uważać, aby nie zamrozić próbek.
Chronić próbki przed światłem słonecznym.
5.6 Przyjmowanie próbek do badań
Próbki do badań dostarczane są wraz z kartą pobrania wody w przypadku poboru przez
klienta zewnętrznego lub protokołem pobrania próbek wody w przypadku poboru
inspektorskiego. Osoba przyjmująca próbki do badania ocenia ich stan, zwracając uwagę na
wyraźne odstępstwa. W razie wątpliwości czy próbka nadaje się do badania lub jeżeli nie jest
zgodna z opisem, decyzję o dalszym postępowaniu z próbką podejmuje Kierownik
laboratorium. Następnie próbkom nadaje się kolejne numery.
6. Dokumenty związane
- Księga Rejestracji Wyników Laboratoryjnych
- PO-08 „Postępowanie z próbkami do badań”
- PN-EN ISO 19458 ,,Jakość wody; Pobieranie próbek do analiz mikrobiologicznych”
- PN-ISO 5667-5:2003 „ Jakość wody, pobieranie próbek, część 5: wytyczne dotyczące
pobierania próbek wody do picia i wody używanej do produkcji żywności i napojów.”
- NO-46-A501:2015 „Metody pobierania próbek wody do badań w warunkach polowych”
7. Załączniki
Brak
Niniejszy dokument jest własnością WOMP Gdynia. Wszelkie prawa zastrzeżone.