czarna ziemia - Polskie Towarzystwo Gleboznawcze

Marzec 2015
Numer 14
C ZARNA Z IEMIA
Mniej piszemy, słabo cytujemy
Cezary Kabała, Wrocław
Spis treści
Trzy lata temu zainicjowaliśmy na łonie PTG poważną
dyskusję dotyczącą publikacji gleboznawczych i ich cytowania w
świetle wskaźników bibliometrycznych. Dziś już nikomu nie trzeba
tłumaczyć potrzeby publikowania w czasopismach posiadających
Impact Factor. Wydawać by się też mogło, że zrozumieliśmy sens
cytowania prac polskich autorów, co jest najskuteczniejszym
sposobem podniesienia wskaźnika Hirscha. Podjęliśmy również
próbę promowania kolejnych polskich czasopism naukowych,
opierając się na przesłance, że skoro nasze środowisko jest tak liczne
i tak dużo publikuje, to uzyskanie IF przez kilka kolejnych
periodyków jest realne.
Analiza cytowań wykonana w ubiegłym roku (Czarna Ziemia
nr 10, marzec 2014) nie wypadła najlepiej, lecz wówczas
tłumaczyliśmy to powolnym wdrażaniem się do nowych zasad oraz
długością cyklu wydawniczego czasopism. Analiza cytowań za rok
2014 nie pozostawia złudzeń i jednoznacznie potwierdza
niepokojące trendy...
Oblikowane prace i cytowania identyfikowano głównie dzięki
bieżącemu monitoringowi kilkudziesięciu czasopism krajowych i
zagranicznych. Korzystano też z wyszukiwarki Google Scholar oraz
z funkcji przeglądania w bazie Web of Science. Pod uwagę brano
publikacje, gdzie przynajmniej jeden autor jest afiliowany przy
polskich instytucjach naukowych. Oznacza to, że podana poniżej
liczba cytowań periodyków posiadających IF nie jest pełna, gdyż nie
uwzględnia cytowań w pracach autorów zagranicznych. Jednakże
celem niniejszego raportu jest analiza aktywności polskich
naukowców. Jest oczywiście możliwe, że mimo starań, nie wszystkie
publikacje zostały „wychwycone” oraz ujęte w analizie.
W 2014 roku, w czasopismach mających IF opublikowano 102
prace z dziedziny pedologii, chemii rolnej, biologii gleby, rolnictwa,
leśnictwa i ochrony środowiska, które w różnym stopniu dotyczą
środowiska glebowego (lista publikacji jest na bieżąco aktualizowana
na stronie http://szopka.up.wroc.pl). W czasopismach krajowych
ukazało się 51, w periodykach wydawanych poza Polską – 51 prac.
Oznacza to wyraźny spadek łącznej liczby publikacji o 20%, ze
128 w roku 2013 na 102 w roku 2014.
60
50
40
2013
30
2014
20
10
0
czasopisma IF
czasopisma IF
krajowe
zagraniczne
Rys. 1. Porównanie ogólnej liczby prac „gleboznawczych” opublikowanych
w 2014 rok w periodykach krajowych i zagranicznych mających IF
Spośród czasopism krajowych najwięcej publikacji z
omawianych dziedzin ukazało się w 2014 roku w: J. Elem., Pol. J.
Env. St., Int. Agroph., Sylwan i Przem. Chem. Pojedyncze prace
ukazały się również w Ecol. Chem. Engin. S, Arch. Env. Prot. i Pol.
Polar Res. Wśród czasopism zagranicznych najczęściej wybierane
1
2
3
4
5
6
7
7
9
10
11
11
były: Geoderma, Catena i Water Air Soil Pollut. Po 1-3 prace ukazały
się ponadto w: Eur. J. Soil Sci., J. Plant Nutr. Soil Sci., Sci. Total
Env., J. Soils Sedim., Comm. Soil Sci. Plant An., Eurasian Soil Sci.,
Env. Monit. Assess., Forest Eco. Manag., Chemosphere, Fresenius
Env. Bull., J. Hazardous Mat., Ecol. Engin., Env. Sci. Pollut. Res.,
Env. Toxic. Chem., Geomorph., Int. J. Mount. Res., Measurements.
Publikacje w czasopismach krajowych cytowały średnio 31
pozycji źródłowych, w tym średnio 13 prac polskich autorów, to jest
41%. W periodykach zagranicznych cytowano ogólnie więcej, bo
średnio 52 pozycje, ale tylko średnio 11 prac polskich autorów, to
jest zaledwie 21%. Sumaryczna liczba zacytowanych prac polskich
autorów (w analizowanych pracach, ale z uwzględnieniem prac niegleboznawczych) zmniejszyła się z 1451 w roku 2013 do 1205
cytowań w roku 2014, a więc o 17%.
Wśród prac w polskich czasopismach mających IF,
gleboznawcy najczęściej cytowali te opublikowane w PJoES – 54,
JElem – 52, IAgroph – 45 oraz w Sylwanie – 28. W większości były
to prace wydane do roku 2011. Cytowania te są ważne i liczą się do
indywidualnego dorobku uczonych, ale niestety nie podnoszą
ewaluacji (IF) czasopisma, gdyż w roku 2014 brane były pod uwagę
tylko prace z lat 2012-2013.
60
liczba cytowań w 2013 r.
liczba publikacji
70
Mniej piszemy, słabo cytujemy
Zmiana siedziby PTG
Przygotowania do zjazdu PTG
Kronika personalna
Sylwetki gleboznawców: B. Dobrzański
Wspomnienie: Z. Strzyszcz
Wspomnienie: O. Spaargaren
Nowości wydawnicze
Nowe publikacje w czasopismach z IF
Zaproszenia na Szkoły Letnie
Zaproszenie na PEDOFRACT VIII
Kalendarium konferencyjne
50
łącznie
40
z lat 2012-2013
30
20
10
0
PJoES
JE
IA
Sylwan
PrzChem
Rys. 2. Cytowanie wybranych czasopism krajowych posiadających IF w
2014 rok (cytowania w pracach z dziedziny nauk o glebie napisanych przez
polskich autorów)
CZARNA ZIEMIA
Strona 2
liczba cytowań w 2013 r.
100
80
łącznie
60
z lat 2012-2013
40
20
0
RG-SSA
PJSS
AA
ECE-S
OŚiZN
Rys. 3. Cytowanie w 2014 roku wybranych czasopism krajowych
nieposiadających IF (cytowania w pracach z dziedziny nauk o glebie
napisanych przez polskich autorów)
Jeszcze gorzej wypada struktura cytowań czasopism
niemających IF (Rys. 3). Na 15 zacytowanych prac z ECE-S, ani
jedna nie pochodziła z lat 2012-2013 (podobnie w OŚiZN). Z kolei
na 32 cytowania Pol. J. Soil Sci. – tylko 3 dotyczyły ostatnich dwóch
lat (podobnie w Acta Agroph.). Jedynym wyjątkiem są Rocz.
Glebozn. (SSA), które nie tylko były znacząco częściej cytowane w
2014 roku, ale też zasadniczo poprawiły cytowania z lat objętych
obliczeniem IF (odpowiednio 90 cytowań łącznie i 21 cytowań prac
z lat 2012-2013). Zatem spośród wymienionych czasopism jedynie
Roczniki Gleboznawcze – Soil Science Annual mają „zauważalność”
pozwalającą na staranie się o Impact Factor.
Wnioski
Szereg krajowych czasopism nieposiadających IF znalazło się w
katastrofalnej sytuacji, gdyż wskutek zahamowania napływu
rękopisów mają poważne trudności ze skompletowaniem kolejnych
zeszytów. Jednocześnie skurczenie się o około 20%, w ciągu jednego
roku, liczby prac i cytowań w czasopismach mających IF źle rokuje
perspektywom przyszłych awansów zawodowych młodszego
pokolenia uczonych, szansom na uzyskiwanie grantów oraz pozycji
nauk o glebie w rankingach dyscyplin naukowych w Polsce, jeśliby
taka tendencja miała utrzymać się dłużej. Z analizy
przeprowadzonej dla lat 2013-2014 wynika, że gleboznawcy
polscy nie tyle przestają publikować w krajowych
czasopismach nisko punktowanych, co ogólnie publikują coraz
mniej.
Zmiana siedziby Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego
Zbigniew Zagórski, Prezes PTG, Warszawa
Zgodnie z wytycznymi Zarządu Głównego, Prezes PTG podjął
starania o zmianę siedziby ZG PTG z ulicy Wiśniowej 61 w
Warszawie. Po przeprowadzeniu rozmów z władzami SGGW w
Warszawie uzyskano zgodę na wynajęcie lokalu na terenie kampusu
SGGW przy ulicy Nowoursynowskiej 159 w budynku 37 w pokoju
1/125. Oficjalne przejęcie lokalu przez PTG odbyło się 25 lutego
2015 roku – w czasie odbywającego się posiedzenia Zarządu
Głównego PTG.
Nowa siedziba ZG PTG znajduje się w gmachu Wydziału Rolnictwa i Biologii
SGGW w Warszawie
Po latach Towarzystw wróciło więc do SGGW. W latach
przedwojennych oraz po II wojnie światowej - aż do połowy lat
sześćdziesiątych mieściło się ono albo w Katedrze Gleboznawstwa
lub Katedrze Chemii Rolniczej, w zależności kto był prezesem – czy
prof. A. Musierowicz czy też prof. M. Górski. Do lokalu przy ul.
Wiśniowej 61 siedzibę zarządu przeniósł w roku 1962 ówczesny
Prezes, prof. L. Królikowski. On też znacznie rozbudował i
wyposażył nową siedzibę zarządu PTG, co było organizacyjnie i
finansowo możliwe dzięki bardzo intensywnej działalności
gospodarczej Towarzystwa. Przy siedzibie zarządu funkcjonowało też
laboratorium fizykochemicznej analityki gleb. W efekcie zmian
realiów politycznych i gospodarczych, towarzystwo z czasem
zrezygnowało z rozbudowanych powierzchni laboratoryjnych i
administracyjnych. Obecnie, w dobie komputerów i komunikacji
elektronicznej oraz ze względu na zmieniający się profil działalności
PTG, użytkowana powierzchnia mogła ulec dalszej redukcji.
Decyzja o zmianie lokalu była podyktowana przede wszystkim
koniecznością obniżenia kosztów bieżącej działalności sekretariatu
ZG PTG. Wobec braku jakichkolwiek dotacji i niewielkich wpływów
z działalności gospodarczej, obciążenie budżetu Towarzystwa
opłatami za wynajęcie lokalu ponoszonych na rzecz Zakładu
Gospodarki Mieszkaniowej Dzielnicy Mokotów na stawało się coraz
trudniejsze. Ponadto, zajmowany lokal wymagał remontu, który
dostosowałby jego stan do potrzeb Towarzystwa.
Nowy lokal na SGGW jest dostatecznie wygodny dla bieżącej pracy
sekretariatu Towarzystwa oraz dla pomieszczenia niezbędnych
materiałów i dokumentów archiwalnych. Obecnie trwa
przeprowadzka sprzętu oraz dokumentów oraz ważnych archiwaliów.
Majątek ruchomy nieprzenoszony z lokalu przy ulicy Wiśniowej ulega
fizycznej likwidacji. Z największa troską traktujemy bibliotekę.
Powstała ona przede wszystkim z wymiany zagranicznej z innymi
towarzystwami i bibliotekami. Zawiera wiele czasopism i książek
obcojęzycznych (szczególnie dużo rosyjskich) o tematyce
gleboznawczej i pokrewnej, przede wszystkim z lat 60 i 70, ale także i
80 i 90 ubiegłego wieku. Pomimo wielu starań, do dnia dzisiejszego
nie udało się znaleźć instytucji lub osoby prywatnej skłonnej do
przejęcia większości książek i czasopism. Część księgozbioru została
przekazana do oddziału CBR w IUNG a niektóre cenniejsze pozycje
zostały przeniesione do SGGW. Realna jest obawa, że znaczna część
księgozbioru będzie musiała być potraktowana jako makulatura.
Poza biblioteką formalnej likwidacji musi ulec również zbędne
wyposażenie. Przewiduje się, że prace likwidacyjne potrwają do końca
kwietnia. W tym przejściowym okresie sekretariat PTG będzie
funkcjonował zarówno na SGGW – w poniedziałek i wtorek (tel. 22
5932606 ) oraz w środę i czwartek na Wiśniowej 61.
Nowy adres do korespondencji:
Polskie Towarzystwo Gleboznawcze
Zarząd Główny
Ul. Nowoursynowska 159 (bud. 37, pok.1/125)
02-776 WARSZAWA
CZARNA ZIEMIA
Strona 3
Przygotowania do zjazdu PTG
Józef Chojnicki, Sekretarz ZG PTG, Warszawa
W bieżącym roku kończy się kadencja Zarządu Głównego PTG i
innych wybieralnych gremiów Towarzystwa, a nowe organy statutowe
Towarzystwa zostaną wybrane przez Walne Zgromadzenie
Delegatów PTG podczas zjazdu we Wrocławiu. Zgodnie ze Statutem
Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, Zarząd Główny w dniu 25
lutego 2015 podjął uchwałę dotyczącą kalendarza przedzjazdowych
przygotowań w Oddziałach PTG.
Do końca marca 2015 roku powinny zostać zweryfikowane i
przesłane drogą elektroniczną do sekretarza PTG – prof. Józefa
Chojnickiego aktualne listy członków Oddziałów, na podstawie
opłaconych składek członkowskich na koniec marca 2015 roku.
Statutowe zebrania sprawozdawczo-wyborcze powinny być
zwołane do 20 kwietnia 2015 roku. Podczas zebrań przedstawione
powinno być sprawozdanie z działalności oddziału w kadencji 2011 –
2015 oraz opinia Komisji Rewizyjnej. Po przyjęciu sprawozdania
należy przeprowadzić wybory Zarządu Oddziału i Komisji Rewizyjnej
na kadencję 2015-2019, a także wybory Delegatów na Walne Zebranie
Delegatów PTG. Liczba delegatów z Oddziału jest ustalana w taki
sposób, że 1 delegat reprezentuje 5 członków Towarzystwa, a w
przypadku liczby członków mniejszej niż 5, 1 delegat reprezentuje
przynajmniej 3 członków. Podstawą do obliczenia liczby Delegatów
jest liczba członków Oddziału na dzień 31 marca 2015 roku, którzy
opłacili składki.
Do 15 maja 2015 roku powinny zostać przesłane do Sekretarza
ZG PTG, w formie elektronicznej: sprawozdanie z działalności
Oddział w kadencji 2011-2015, protokół z zebrania sprawozdawczowyborczego, lista delegatów na Walne Zgromadzenie Delegatów
PTG. Ponadto, w tym samym terminie, oczekiwane są sprawozdania
kierowników Działów PTG (prof. Stefan Skiba - Dział I; prof.
Stanisław Kalembasa - Dział II; prof. Bolesław Bieniek - Dział III;
prof. Stanisław Brożek - Dział IV).
Przesłane sprawozdania z Oddziałów oraz od Kierowników
Działów będą podstawą do opracowania sprawozdania zarządu
Głównego PTG za lata 2011-2015.
Ponadto, do 15 maja 2015 roku Oddziały mogą zgłaszać wnioski
o wyróżnienie odznakami PTG (srebrną lub złotą) osób aktywnie
działających w Towarzystwie.
Seminarium naukowe Komisji Mineralogii i Mikromorfologii Gleb
Łukasz Uzarowicz, Zbigniew Zagórski, Jacek Długosz
W dniach 9–10 lutego 2015 na Wydziale Rolnictwa i Biologii SGGW
w Warszawie odbyło się seminarium naukowe pod patronatem
Komisji Mineralogii i Mikromorfologii Gleb Polskiego Towarzystwa
Gleboznawczego pt. „Zastosowanie metod mikroskopowych i
submikroskopowych w badaniach gleb”.
Organizatorami spotkania byli dr Łukasz Uzarowicz i dr hab.
Zbigniew Zagórski, prof. SGGW. W seminarium wzięło udział
kilkanaście osób z kilku ośrodków naukowych w Polsce (Szkoła
Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytet
Przyrodniczy we Wrocławiu, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w
Toruniu, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Uniwersytet
Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy, Instytut Geografii i
Przestrzennego Zagospodarowania PAN w Warszawie), w których
prowadzi się badania gleboznawcze i geologiczne z wykorzystaniem
metod
mikroskopowych
(mikroskopia
optyczna)
i
submikroskopowych (mikroskopia skaningowa z mikroanalizą
chemiczną).
Oprócz dyskusji naukowych dotyczących zastosowania metod
mikroskopowych
i
submikroskopowych
w
badaniach
gleboznawczych, w trakcie seminarium uczestnicy zapoznali się z
najnowszą ofertą firmy JEOL oraz OLYMPUS. Firma JEOL
zademonstrowała stołowy mikroskop skaningowy Neoscope JCM6000 wyposażony w analizator EDS, natomiast firma OLYMPUS
przestawiła mikroskopy optyczne (modele BX63 i BX41), na których
uczestnicy mogli zbadać własne próbki. Obie firmy wsparły
seminarium finansowo, za co organizatorzy składają serdeczne
podziękowania.
Uczestnicy seminarium przyznali, że podobne spotkania powinny być
organizowane w przyszłości, ponieważ pozwalają nie tylko
podtrzymać kontakty między uczestnikami, ale również rozszerzają
możliwości ewentualnej współpracy naukowej, pozwalają na wymianę
doświadczeń naukowych i skonfrontowanie własnych wyników badań
z wynikami innych uczestników.
CZARNA ZIEMIA
Strona 4
Kronika personalna
Nominacje profesorskie
Prof. dr hab. Joanna KyziołKomosińska z Katedry Ochrony
Powierzchni Ziemi Uniwersytetu
Opolskiego
odebrała
nominację
profesorską z rąk Prezydenta RP w
dniu 18.02.2015.
Prof. dr hab. Zdzisław Jary z Instytutu Geografii i Rozwoju
Regionalnego Uniwersytetu Wrocławskiego odebrał nominację
profesorską z rąk Prezydenta RP w dniu 21.01.2015.
Dr hab. Elżbieta Jamroz, adiunkt w
Instytucie Nauk o Glebie i Ochrony
Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we
Wrocławiu. Stopień doktora habilitowanego
nauk rolniczych w zakresie ochrony i
kształtowania
środowiska,
specjalność:
ochrona
i
kształtowanie
środowiska
glebowego nadany został przez Radę
Wydziału Kształtowania Środowiska i
Rolnictwa
Uniwersytetu
WarmińskoMazurskiego w Olsztynie w dniu 22 stycznia
2015 r. Tytuł rozprawy (cykl publikacji):
„Właściwości materii organicznej gleb leśnych
Sudetów
Wschodnich
w
warunkach
wzmożonej antropopresji”. Recenzenci: prof. dr hab. Józef
Chojnicki, SGGW w Warszawie; dr hab. Jolanta KwiatkowskaMalina, prof. nadzw. PW w Warszawie, prof. dr hab. Wiera
Sądej, UWM w Olsztynie.
Doktoraty
Prof. dr hab. Wojciech Lipiński, dyrektor Krajowej Stacji
Chemiczno - Rolniczej w Warszawie odebrał nominację
profesorską z rąk Prezydenta RP w dniu 21.01.2015.
Habilitacje
Dr hab. Jarosław Lasota, adiunkt w
Zakładzie Gleboznawstwa Leśnego
Instytutu Ekologii i Hodowli Lasu
Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona
Kołłątaja w Krakowie. Stopień
doktora habilitowanego nauk leśnych
w zakresie leśnictwa, specjalność:
siedliskoznawstwo leśne nadany został
przez Radę Wydziału Leśnego UR w
Krakowie w dniu 17 grudnia 2014 r.
Tytuł rozprawy (monografia): „Siedliskowo-florystyczna
analiza środkowoeuropejskiego acydofilnego lasu dębowego
(Calamagrostio arundinaceae – Quercetum petraeae [Hartm.
1934], Scam. Et Pass. 1959)”. Recenzenci: prof. dr hab.
Elżbieta Bielińska, UP w Lublinie; prof. dr hab. Tadeusz
Andrzejczyk, SGGW w Warszawie; prof. dr hab. Jan
Matuszkiewicz, IGiPZ PAN w Warszawie, dr hab. inż. Jan
Bodziarczyk, UR w Krakowie.
Dr inż. Izabela Jośko z Instytutu Gleboznawstwa, Inżynierii i
Kształtowania
Środowiska
Uniwersytetu
Przyrodniczego
w
Lublinie. Tytuł pracy: „Toksyczność
wybranych nanocząsteczek (ZnO,
TiO2, Ni) w różnych matrycach
środowiskowych”. Obrona odbyła się
12.01.2015 r. Promotor: dr hab. Patryk
Oleszczuk, prof. nadzw. UMCS;
recenzenci: prof. dr hab. Lidia Wolska
(UM w Gdańsku), prof. dr hab. Cezary
Kabała (UP we Wrocławiu)
Inne nominacje
Prof. dr hab. Cezary Kabała z
Instytutu Nauk o Glebie i Ochrony
Środowiska
Uniwersytetu
Przyrodniczego we
Wrocławiu
powołany został do zespołu
redakcyjnego (Editorial Board)
czasopisma CATENA (Elsevier).
CZARNA ZIEMIA
Strona 5
Sylwetki polskich gleboznawców:
Prof. dr hab. dr h. c. mult. Bohdan Dobrzański (1909 – 1987)
Piotr Skłodowski, Warszawa
Profesor Bohdan Dobrzański urodził się 3 marca 1909r. w
Strutynce na Ukrainie. Do szkoły średniej uczęszczał w Puławach.
Studiował na Politechnice Lwowskiej na Wydziale RolniczoLasowym, który ukończył w roku 1933, uzyskując dyplom inżyniera
rolnictwa ze specjalnością gleboznawstwo. Tam
też w roku 1939 uzyskał stopień doktora.
Habilitowował się w roku 1949 na Wydziale
Rolnym Uniwersytetu im. Marii SkłodowskiejCurie w Lublinie; w 1951 roku uzyskał tytuł
profesora nadzwyczajnego, a w roku 1956 –
profesora zwyczajnego. Badania naukowe prof.
Bohdan Dobrzański rozpoczął w 1933 roku w
Dublanach, w Instytucie Chemii Rolnej i
Gleboznawstwa Politechniki Lwowskiej, a
następnie pracował na Wydziale Inżynierii
Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej do roku
1941. W okresie 1941-1944 zatrudniony był w
nadleśnictwie
Sielec-Bieńków.
Wykładał
jednocześnie gleboznawstwo na Wydziale
Budownictwa Państwowych Kursów Fachowych
(Politechnika Lwowska), nie przerywając pracy
naukowej.
Profesor Bohdan Dobrzański poniósł szczególne
zasługi w organizacji wyższego szkolnictwa
rolniczego w Lublinie. W latach 1952-1955 piastował godność
rektora UMCS a następnie w latach 1955-1959 był pierwszym
rektorem- organizatorem Wyższej Szkoły Rolniczej, ponownie
Rektorem tej uczelni został w roku akademickim 1968/1969. Pełnił
funkcję Kierownika Katedry Gleboznawstwa na Wydziale
Rolniczym Wyższej Szkoły Rolniczej (obecnie Uniwersytetu
Przyrodniczego) w Lublinie (1955-1969) oraz pierwszej w Polsce
uniwersyteckiej Katedry Gleboznawstwa na Wydziale Biologii i
Nauk o Ziemi Uniwersytetu im, Marii Skłodowskiej-Curie (19551963) W latach 1969-1979 był kierownikiem Katedry
Gleboznawstwa na Wydziale Rolniczym SGGW.
sekretarza Wydziału V PAN. W okresie 1969-1972 sprawował
bardzo odpowiedzialną funkcję zastępcy sekretarza generalnego
PAN, a w latach 1972-1978 – sekretarza naukowego Wydziału V
PAN. Szereg lat był członkiem Prezydium PAN a ponadto kierował
Komitetem Gleboznawstwa i Chemii Rolnej.
Należy podkreślić, że prof. Bohdan Dobrzański
wniósł ogromny wkład w prace naukowe i
organizacyjne
Polskiego
Towarzystwa
Gleboznawczego w drugiej połowie XX wieku. Był
On jednym z 44 pierwszych członków PTG, które
rozpoczęło swoją działalność w lutym 1937 roku.
W latach 1947-1952 pełnił funkcję członka
Zarządu Głównego i jednocześnie w latach 19491958 był przewodniczącym oddziału lubelskiego.
Przez szereg kadencji (1959-1983) prof. Bohdan
Dobrzański był wybierany na v-ce prezesa Zarządu
Głównego PTG. W roku 1979 Walne
Zgromadzenie
PTG
nadało
profesorowi
Dobrzańskiemu dyplom honorowego v-ce prezesa
Towarzystwa. Prof. Bohdan Dobrzański aktywnie
uczestniczył w pracach Komisji Genezy,
Klasyfikacji i Kartografii Gleb, począwszy od roku
1949 do końca życia.
Był współautorem mapy gleb Polski w skali
1:1000000 oraz mapy gleb Polski w skali 1:300000 opracowanej
przez wszystkie katedry gleboznawstwa i opublikowanej w 1960
roku przez IUNG w Puławach pod redakcją prof. dr A.
Musierowicza. Prof. B. Dobrzański brał aktywny udział w pracach
nad kolejnymi wydaniami i klasyfikacji gleb Polski. Profesor
Dobrzański wchodził w skład Zespołu powołanego przez Ministra
Rolnictwa ds. bonitacji gleb terenów równinnych, wyżynnych i
nizinnych. W latach 1957-1959 prof. B. Dobrzański wspólnie z
prof. A. Musierowiczem brał udział z ramienia Polski w
opracowaniu mapy gleb Europy w skali 1:2500000 według legendy
FAO.
Grupa polskich uczestników 8. Kongresu MTG w Bukareszcie: (od lewej)
J. Borkowski, L. Królikowski, H. Uggla, B. Dobrzański.
Dużo wysiłku wkładał prof. Dobrzański w pracę dla Polskiej
Akademii Nauk. W latach 1957-1962 pełnił obwiązki zastępcy
Dorobek naukowy prof. B. Dobrzańskiego obejmuje 350 pozycji
opublikowanych (samodzielnych i współautorskich), w tym 160
prac badawczych, wiele podręczników, skryptów, map, broszur i 4
patenty. Prof. B. Dobrzański był współautorem i współredaktorem
czterech wydań podręcznika akademickiego „Gleboznawstwo”.
Profesor zasłużył się w kształceniu kadry naukowej; wypromował
30 doktorów, a wielu spośród Jego uczniów otrzymało tytuły
CZARNA ZIEMIA
profesorów. Za swoje wybitne osiągnięcia w nauce polskiej został
obdarzony godnością doktora honoris causa przez Akademię
Rolniczą i Uniwersytet UMCS w Lublinie oraz Akademię RolnicząTechniczną w Olsztynie; był odznaczony wieloma odznaczeniami
państwowymi oraz zespołowymi nagrodami państwowymi. Prof. B.
Dobrzański był honorowym członkiem Akademii Nauk wielu
państw; honorowym członkiem wielu towarzystw naukowych.
Nie jest możliwe opisanie w krótkim wspomnieniu wszystkich
zasług Profesora Bohdana Dobrzańskiego – członka rzeczywistego
Strona 6
PAN, znamienitego uczonego i nauczyciela akademickiego,
organizatora życia naukowego w powojennej Polsce. Należy
podkreślić, że prof. Bohdan Dobrzański wniósł ogromny wkład w
prace naukowe i organizacyjne Polskiego Towarzystwa
Gleboznawczego w drugiej połowie XX wieku i na zawsze
pozostanie w gronie najbardziej zasłużonych członków naszego
towarzystwa.
Wspomnienie
Profesor Zygmunt Strzyszcz (1933-2015)
Marzena Rachwał, IPIŚ PAN Zabrze
Prof. Zygmunt Strzyszcz urodził się w 1933 roku w Rudzie Śląskiej.
Był absolwentem Wydziału Gleboznawstwa i
Chemii Rolnej Akademii Rolniczej im. K.
Timiriazewa w Moskwie, który ukończył z
wyróżnieniem w 1957 roku jako magister
inżynier
rolnictwa
ze
specjalizacją
gleboznawstwo i agrochemia. Swoje pierwsze
doświadczenie
zawodowe
zdobywał
w
Wojewódzkiej Stacji Chemiczno-Rolniczej w
Gliwicach, gdzie w latach 1957-1961 pełnił
funkcję kierownika laboratorium analizy
chemicznej gleby. W 1961 r. rozpoczął pracę w
Instytucie Podstaw Inżynierii Środowiska
Polskiej Akademii Nauk (IPIŚ PAN) w Zabrzu,
gdzie przepracował 52 lata. W 1967 r. na
Akademii Rolniczej w Krakowie uzyskał stopień
doktora nauk
rolniczych w zakresie
gleboznawstwa na podstawie rozprawy „Ocena
przydatności do rekultywacji terenów po
eksploatacji piasku podsadzkowego w oparciu o
studia gleboznawcze i hydrochemiczne”, a w
1978 r. w IUNG w Puławach stopień naukowy
doktora
habilitowanego
w
zakresie
gleboznawstwa i rekultywacji terenów poprzemysłowych, na
podstawie rozprawy „Chemiczne przemiany utworów karbońskich
w aspekcie biologicznej rekultywacji i zagospodarowania
centralnych zwałowisk”. W 1993 r. otrzymał tytuł naukowy
profesora zwyczajnego. W latach 1971-2012 pełnił funkcję
kierownika Zakładu Rekultywacji Terenów Poprzemysłowych IPIŚ
PAN, z przerwą w latach 1975-1981, kiedy był Zastępcą Dyrektora
ds. Ogólnych IPIŚ PAN i w latach 1986-1995, kiedy pracował na
stanowisku Kierownika Zespołu Badawczego IPIŚ PAN.
Dodatkowo, w latach 1987-1996 Profesor pełnił funkcję kierownika
Katedry Gleboznawstwa i Rekultywacji na Uniwersytecie Opolskim.
W tym czasie wypromował 13 magistrów i 7 doktorów.
Główne zainteresowania naukowe Profesora Zygmunta Strzyszcza
obejmowały technogeniczne przekształcenia powierzchni ziemi, ich
skutki ekologiczne, ekonomiczne, społeczne i technologie naprawy.
Profesor dużą wagę przywiązywał do poznania właściwości
granulometrycznych, fizycznych, chemicznych i petrograficznomineralnych utworów nadkładu kopalń węgla brunatnego, kopalń
węgla kamiennego, rud cynku, ołowiu oraz żelaza w układzie
stratygraficznym, a także prognozowanie zmian właściwości fizykochemicznych tych utworów w procesie ich zwałowania. Badania w
tym zakresie pozwoliły na opracowanie biologicznej rekultywacji
tzw. metodą bezglebową, którą Profesor wdrażał na zwałowiskach i
wyrobiskach różnego typu i pochodzenia w ramach projektów i
ekspertyz wykonywanych na zlecenie różnych podmiotów
gospodarczych. Technologia ta stosowana jest do dnia dzisiejszego
w rekultywacji zwałowisk powstałych po eksploatacji węgla
kamiennego.
Jednak największym osiągnięciem Profesora było zainicjowanie
badań nad wpływem depozycji zanieczyszczeń
pyłowych na własności magnetyczne gleby. Prof.
Strzyszcz wykazał związek depozycji pyłowych z
zanieczyszczeniem gleb metalami ciężkimi, co stało
się podstawą opracowanie zasad magnetometrii
glebowej i wykorzystania technogenicznych cząstek
magnetycznych jako wskaźnika zanieczyszczenia
gleb. W kolejnych latach badania podatności
magnetycznej gleb (głównie leśnych) objęły swym
zasięgiem cały kraj, oraz znaczne tereny Europy
Środkowej, czego efektem były liczne publikacje
oraz mapy podatności magnetycznej gleb różnych
obszarów, a nawet całej Polski i Saksonii. Obecnie
metoda magnetometrii glebowej zainicjowana przez
Profesora Strzyszcza wykorzystywana jest na różną
skalę w prawie trzydziestu krajach na świecie jako
metoda
wstępnego
rozpoznania
terenu,
wyprzedzająca badania geochemiczne lub w
połączeniu z nimi.
Prof. Z. Strzyszcz pozostawił po sobie bogaty
dorobek naukowy. Jest autorem lub współautorem
około 240 prac naukowo-badawczych napisanych w
języku polskim, angielskim lub niemieckim, w tym 7 monografii
oraz liczne rozdziały w monografiach.
Był członkiem, często przez kilka kadencji, wielu Rad Naukowych:
Instytutu Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Międzynarodowego
Centrum Ekologii PAN, członkiem Sekcji Inżynierii Materiałowej,
Metalurgii i Ochrony Środowiska Zespołu Nauk Technicznych,
Komisji Badań Podstawowych KBN, Komisji Ochrony Środowiska
i Utylizacji Odpadów Oddziału PAN w Katowicach, Komitetu
Melioracji i Inżynierii Środowiska Rolniczego PAN, Komisji
Rolnictwa O/PAN, Komitetu Założycielskiego Instytutu
Formowania Krajobrazu na Terenach Górniczych przy Minister-
CZARNA ZIEMIA
stwie Wyżywienia, Rolnictwa i Leśnictwa Brandenburgii (RFN),
Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego, a także Zagranicznym
Członkiem
Korespondentem
Niemieckiego
Towarzystwa
Gleboznawczego (Deutschen Bodenkundlischen Gesellschaft).
Zasługi i osiągnięcia Profesora zostały uhonorowane w formie
nagród i wyróżnień, m.in. Nagrody indywidualnej Sekretarza
Naukowego PAN za pracę habilitacyjną oraz za prace zespołowe:
Rekultywacja leśna zwałowisk górniczych i Rekultywacja zwałowisk
kopalni węgla brunatnego „Konin”, a także odznaczeń: Srebrnego
Strona 7
Krzyża Zasługi (1971), Krzyża Kawalerskiego OOP (1977), Złotej
Odznaki Zasłużonemu w Rozwoju Woj. Katowickiego (1978),
Odznaki Honorowej Za Zasługi dla Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej (2010) oraz Medalu Prezydenta RP za
Długoletnią Służbę (2011).
Profesor Zygmunt Strzyszcz zmarł 9 stycznia 2015 roku w Zabrzu.
W pamięci pozostanie jako uczony o wysokim autorytecie,
niestrudzony propagator nauki oraz wybitny specjalista w dziedzinie
gleboznawstwa i rekultywacji terenów poprzemysłowych.
Wspomnienie
Otto Spaargaren (1944-2015)
Cezary Kabała, UP Wrocław
Jeszcze niedawno międzynarodowa społeczność gleboznawców
świętowała nagrodzenie prof. Otto Spaargarena Medalem Guya
Smitha, jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień
Międzynarodowej Unii Gleboznawczej (IUSS), a tymczasem
napłynęła wiadomość o Jego śmierci.
Otto Spaargaren urodził się 10 czerwca 1944.
Studia magisterskie w zakresie Geografii
Fizycznej i Gleboznawstwa ukończył w 1974
roku na Uniwersytecie Amsterdamskim. Tamże
uzyskał stopień doktora sześć lat później.
Karierę zawodową rozpoczął jako pracownik
edukacyjny Międzynarodowego Muzeum Gleb
(obecnie ISRIC – World Soil Information) w
Wageningen. Z pasją zabrał się za rozbudowę
kolekcji monolitów oraz glebowych materiałów
referencyjnych. Równocześnie włączył się w
prace
sekretariatu
Międzynarodowego
Towarzystwa Gleboznawczego (ISSS), który
wówczas mieścił się właśnie w Wageningen. Z
jego ramienia uczestniczył w międzynarodowych
projektach z zakresu gospodarki żywnościowej,
m.in. w Nigerii, Sri Lance i Nepalu. W latach
1983-1991 pracował jako koordynator badań
gleboznawczych w większości krajów Afryki środkowej,
południowej i zachodniej. Dzięki tym doświadczeniom stał się
uznanym ekspertem w dziedzinie klasyfikacji gleb regionów
tropikalnych. Nadal będąc pracownikiem ISRIC, w 1993 roku
włączył się do prac nad międzynarodową klasyfikacja gleb, i już jako
lider grupy roboczej współtworzył ostateczną wersję klasyfikacji
WRB (World Reference Base for Soil Resources), która została
ogłoszona na kongresie IUSS w Montpellier (Francja) w 1998 roku.
Pracami grupy roboczej WRB kierował do 2006 roku, to jest do
ogłoszenia drugiego wydania klasyfikacji WRB. W
2007 roku przeszedł na emeryturę, lecz nie
zaniechał kontaktu z terenowym gleboznawstwem,
gdyż jako ekspert zagraniczny włączył się do prac
nad mapą gleb Irlandii i nadal uczestniczył w
dyskusjach grupy roboczej WRB.
Otto Spaargaren cieszył się ogromnym autorytetem
wśród specjalistów zajmujących się klasyfikacją gleb
nie tylko dzięki znakomitej znajomości gleb
tropików oraz innych stref klimatycznych, ale też
dzięki niestrudzonemu poszukiwaniu harmonii w
tworzonej klasyfikacji międzynarodowej oraz
pomiędzy różnymi systemami klasyfikacji. Nie
lekceważył żadnej klasyfikacji i z każdej starał się
przejąć jakąś myśl do systemu międzynarodowego.
W szczególności starał się utrzymać daleko idącą
spójność z amerykańską Soil Taxonomy,
przejmując z niej wiele definicji i kryteriów, a
odstępując tylko wtedy, gdy ST trwała przy
rozwiązaniach archaicznych. To właśnie Otto Spaargaren był
głównym orędownikiem WRB jako pomostu między
równoważnymi systemami krajowymi a nie klasyfikacji zastępującej
systematyki krajowe.
Otto Spaargaren zmarł 13 marca 2015 roku.
Nowości wydawnicze
SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE. J. Lasota, E. Błońska, 2013.
Wyd. UR w Krakowie. ISBN 978-83-60633-82-3. Oprawa
miękka, 232 ss. Właściwości troficzne i wilgotność gleb oraz
warunki klimatyczne panujące na danym terenie decydują o
charakterze siedlisk i porastających je zespołów roślinnych.
Monografia w syntetyczny sposób ujmuje wiedzę o siedliskotwórczej
zdolności gleb leśnych wyrażonej m.in. siedliskowym indeksem
glebowym (SIG) - liczbowym wskaźnikiem opartym na mierzalnych
cechach utworu glebowego, opracowanym w Katedrze
Gleboznawstwa Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie w
celu uproszczenia i udoskonalenia kryteriów oceny żyzności gleby.
Wskaźnik ten został ujęty w znowelizowanej w 2012 r. Instrukcji
urządzania lasu (w części omawiającej zasady kartowania siedlisk w
lasach) i wdrożony do stosowania w pracach siedliskowych. W
monografii wykorzystano wiadomości pochodzące z dwóch źródeł:
literatury przedmiotu oraz badań wykonanych przez autorów w
ramach projektu „Opracowanie indeksów jakości gleb dla naturalnych
siedlisk leśnych nizin i wyżyn Polski
i ich zastosowanie w gospodarce
leśnej".
Uwzględniając
przyrodniczo-leśną
regionalizację
Polski, scharakteryzowano zdolność
poszczególnych typów i podtypów
gleb
leśnych
do
tworzenia
określonych siedlisk i warunków
bytowania konkretnych zespołów
roślin.
Treści
teoretyczne
uzupełniono licznymi przykładami
diagnozowania
naturalnych
i
zniekształconych siedlisk leśnych na
powierzchniach typologicznych oraz
siedlisk na gruntach porolnych.
Książka jest przeznaczona dla osób
wykorzystujących w praktyce wiedzę z zakresu siedliskoznawstwa
CZARNA ZIEMIA
leśnego, w tym leśników i pracowników biur urządzania lasu, jak
również dla studentów przygotowujących się do pracy w leśnictwie.
25
LAT
PO
KLĘSCE
EKOLOGICZNEJ
W
KARKONOSZACH I GÓRACH IZERSKICH – OBAWY A
RZECZYWISTOŚĆ. A. Raj (red.) 2014. Karkonoski Park
Narodowy, Jelenia Góra. ISBN 978-83-64528-58-3. Oprawa
miękka, 300 ss. Klęska ekologiczna, jaką było masowe zamieranie
drzewostanów w Karkonoszach i Górach Izerskich w latach 70. i 80.
XX wieku była największym wyzwaniem w procesie zarządzania
zasobami leśnymi dla przyrodników, naukowców i praktyków. W
tamtym czasie powiedziano i
napisano wiele na temat przyczyn,
zakresu,
konsekwencji
oraz
sposobu reagowania na to
dramatyczne zjawisko. 55-lecie
Karkonoskiego
Parku
Narodowego było więc doskonałą
okazją
do
podsumowania
wszystkich
informacji,
które
pojawiły się na temat klęski
ekologicznej w ciągu ostatnich 25
lat. Podczas konferencji starano się
ocenić to, co wiadomo na temat
tego zjawiska i które sposoby
przeciwdziałania z perspektywy
czasu okazały się najlepsze.
Próbowana określić, które z obaw
osób zarządzających zasobami przyrodniczymi w Karkonoszach i
Górach Izerskich pokryły się z rzeczywistością, a które wypowiadane
były nieco na wyrost.- Dlatego też wydawnictwo pokonferencyjne z
Konferencji Naukowej z okazji 55-lecia Karkonoskiego Parku
Narodowego „25 lat po klęsce ekologicznej w Karkonoszach i
Górach Izerskich" podsumowuje to, co dziś o klęsce ekologicznej i jej
konsekwencjach wiadomo. W monografii znalazły się m.in. 3
rozdziały dotyczące gleb: C. Kabała i wsp. „ Wpływ klęski
ekologicznej na stan gleb Karkonoszy i Gór Izerskich”, T. Bińczycki i
wsp. „ Wpływ czynnika antropogenicznego na zawartość i formy
metali ciężkich w glebach Karkonoszy w świetle wyników badań
prowadzonych na przestrzeni ostatnich dekad” oraz P. Szydłowska i
J. Socha „Eksperymentalne nawożenie mineralne jako alternatywny
sposób poprawy stabilności górskich drzewostanów świerkowych w
Sudetach oraz jego wpływ na dynamikę przyrostu grubości i
miąższości”.
MONOGRAFIA CISOWSKO-ORŁOWIŃSKIEGO PARKU
KRAJOBRAZOWEGO. A. Świercz (red.) 2014. Uniwersytet
Jana Kochanowskiego, Stowarzyszenie Ziemia Świętokrzyska.
Kielce. ISBN 978-83-61982-76-0. Oprawa twarda, 495 ss.
Cisowsko-Orłowiński Park Krajobrazowy zachował wiele cech
krajobrazu
naturalnokulturowego.
To
obszar
„niedzisiejszy", relikt przeszłości,
w
którym
przeszłość
i
teraźniejszość łączą się, uzyskując
wyjątkową harmonię. Obejmuje
powierzchnię 20 706 ha. C-OPK
jest
parkiem
posiadającym
szczególne walory przyrodnicze.
Największym
bogactwem
środowiska naturalnego jest szata
roślinna, a wśród niej lasy.
Charakteryzuje
je
duże
zróżnicowanie
siedliskowe
(wyróżniono
13
typów
siedliskowych lasu), od boru
suchego do olsu. Różnorodności
siedlisk towarzyszy bogactwo
zespołów roślinnych, zarówno leśnych, jak i torfowiskowych.
Występuje tu 969 gatunków roślin naczyniowych, z czego 64 objęte są
ochroną ścisłą. Wielką osobliwością Parku jest występowanie zespołu
Strona 8
roślinności bagiennej, chronionej w torfowiskowych rezerwatach
przyrody Białe Ługi i Słopiec. Ochronie podlegają także fragmenty
naturalnych lasów w Paśmie Cisowskim - rezerwat ścisły Zamczysko i
rezerwat częściowy Cisów im. prof. Z. Czubińskiego, który zachował
pierwotny charakter z 200-letnimi drzewostanami jodłowo - bukowo
- dębowymi.
Na monografie składa się 10 rozdziałów charakteryzujących
poszczególne elementy środowiska przyrodniczego (budowę
geologiczną, klimat, gleby, wody powierzchniowe i podziemne, szatę
roślinną i faunę), formy ochrony przyrody, dziedzictwo kulturowe,
sieć osadniczą oraz zagospodarowanie turystyczne.
PHYTOREMEDIATION. By Ansari, A.A., Gill, S.S., Gill, R.,
Lanza, G.R., Newman, L. (Eds.). 2015. Springer. ISBN 978-3319-10968-8. Hardcover, 366 p., 73 illus., 42 illus. in color. Price
160,49 Euro. Written by the world's leading authorities on phytoremediation.
Contains the latest case studies and applied techniques of phytoremediation.
Elucidates ground breaking methods for the production of plants to degrade or
absorb the effects of pollutants. Volume two of
this dual
volume
series
includes
additional examples of the use of green
plants and their associated communities
to
remove,
degrade,
or
stabilize contaminants entering the air,
water and soil of a multitude of
ecosystems. The chapters in this volume
provide additional examples that illustrate
how phytoremediation applications can
serve as one of several useful
components in the overall management
and control of contaminants while using relatively low cost solar
driven physiological and biochemical mechanisms common in most
plants. This text also has the added value of providing remediation
options that offer minimal disruption to the ecosystem or habitat
under repair. Phytoremediation: Management of Environmental Contaminants,
Volume 2 presents its readers with new insights into the advantages
and disadvantages of using phytoremediation to manage the
continuing threat of ecosystem degradation resulting from the
interaction of contaminants and climate change.
Monografia zawiera rozdział: PHYTOREMEDIATION OF
COPPER-CONTAMINATED SOIL - Anna Karczewska, Andrzej
Mocek, Piotr Goliński, Mirosław Mleczek.
SOIL ATLAS: FACTS AND FIGURES ABOUT EARTH,
LAND AND FIELDS. Heinrich-Böll-Stiftung, Institute for
Advanced Sustainability Studies, Berlin, 68 pages, 2015. We are
using the world’s soils as if they were inexhaustible, continually
withdrawing from an account, but never paying in. For it takes several
thousand years to build a thin layer of fertile topsoil, but only an hour
of heavy rain to lose it. The average European needs 1.3 hectares –
two football pitches – to produce
all of the food and other
products he or she consumes
each year. That is about six times
more than is available to each
Bangladeshi. Almost 60 percent
of the area consumed by
Europeans lies outside the
European Union. Global demand
for food, fodder, and biofuels is
on the rise. So too are land
prices. In many regions, the
struggle for secure land rights is a
struggle
for
survival
for
individuals and communities. The
global significance of soils
demands global responses. 2015
is the International Year of Soils.
In this year, the United Nations wants to further the goal of soil
protection. This Soil Atlas shows what can succeed and why the soil
should concern us all.
CZARNA ZIEMIA
The Soil Atlas is available in a printed version and available for
download (PDF). All texts and graphics can be used under the
Creative Commons License CC-BY-SA. The graphics are available as
a separate download (ZIP) as well.
UNDERSTANDING VINEYARD SOILS. By Robert E. White,
second edition, hardcover, 280 pages, February 2015, ISBN:
9780199342068, Oxford University Press, Price 40 USD. This new
edition of Robert White’s influential book presents the latest updates
on topics such as measuring soil
variability, managing soil water, the
possible effects of climate change,
rootstock breeding and selection,
monitoring sustainability, and improving
grape quality. The promotion of organic
and biodynamic practices has raised a
general awareness of ‘soil health’, often
associated with a soil’s biology, but
which, to be properly assessed, must be
based on a soil’s physical, chemical, and
biological properties. This book is a
practical guide for winegrowers, and the
lay reader who is interested in the
concept of terroir and wants to discover more about the influence of
different soil types on vine performance and wine character.
TRANSPORT & FATE OF CHEMICALS IN SOILS:
PRINCIPLES & APPLICATIONS. By H. Magdi Selim, 2014,
CRC Press, 352 pp, 202 B/W illustrations, ISBN 9781466557949,
£89. During the last four decades, tremendous advances have been
made towards the understanding of transport characteristics of
contaminants in soils, solutes, and tracers in geological media.
Transport & Fate of Chemicals in Soils: Principles & Applications
offers a comprehensive treatment of the subject complete with
supporting examples of mathematical models that describe
contaminants reactivity and transport in soils and aquifers. This
approach makes it a practical guide for designing experiments and
Strona 9
collecting data that focus on
characterizing retention as well
as release kinetic reactions in
soils and contaminant transport
experiments in the laboratory,
greenhouse), and in the field.
The book provides the basic
framework of the principals
governing the sorption and
transport of chemicalsin soils.
It
focuses
on
physical
processes such as fractured
media, multiregion, multiple
porosities, and heterogeneity
and effect of scale as well as
chemical processes such as
nonlinear kinetics, release and
desorption hysteresis, multisite
and multireaction reactions,
and competitive-type reactions.
The coverage also includes
details of sorption behavior of chemicals with soil matrix surfaces as
well the integration of sorption characteristics with mechanisms that
govern solute transport in soils. The discussions of applications of the
principles of sorption and transport are not restricted to
contaminants, but also include nitrogen, phosphorus, and trace
elements including essential micronutrients, heavy metals, military
explosives, pesticides, and radionuclides.
Written in a very clear and easy-to-follow language by a pioneer in
soil science, this book details the basic framework of the physical and
chemical processes governing the transport of contaminants, trace
elements, and heavy metals in soils. Highly practical, it includes
laboratory methods, examples, and empirical formulations. The
approach taken by the author gives you not only the fundamentals of
understanding of reactive chemicals retention and their transport in
soils and aquifers, but practical guidance you can put to immediate
use in designing experiments and collecting data.
Nowe polskie publikacje gleboznawcze
w czasopismach posiadających IF
Wszystkie nowe publikacje z zakresu nauk o glebie są na bieżąco dopisywane do listy na stronie http://szopka.up.wroc.pl/
Baćmaga M., Borowik A., Kucharski J., Tomkiel M.,
Wyszkowska J. 2015. Microbial and enzymatic activity of soil
contaminated with a mixture of diflufenican+ mesosulfuron-methyl+
iodosulfuron-methyl-sodium. Environmental Science and Pollution
Research, 22:643–656.
Baran S., Urban D., Wójcikowska-Kapusta A., BikMałodzińska M., Żukowska G., Wesołowska-Dobruk S.,
Kwiatkowski Z. 2015. Phytoindicative evaluation of habitat
conditions of soilless formations reclaimed with flotation sludge,
sewage sludge and used mineral wool under the influence of the
Jeziórko Sulphur Mine. J. Elem., 20(1): 7 – 18
Czerwiński M., Kobierski M., Golińska B., Goliński P. 2014.
Applicability of full inversion tillage to semi-natural grassland
restoration on ex-arable land. Archives of Agronomy and Soil Science
61, 785-795.
Czyż E. A., Dexter A. R. 2015. Mechanical dispersion of clay
from soil into water: readily-dispersed and spontaneously-dispersed
clay. International Agrophysics 29, 31-38.
Domańska J., Badora A., Filipek T. 2015. The sensitivity of
Brassica napus ssp. oleifera to cadmium (Cd) and lead (Pb) contamination
at different pH of mineral and organic soils. J. Elem., 20(1): 59 – 71.
Gediga K., Spiak Z., Piszcz U., Bielecki K. 2014. Suitability of
Different Soil Extractants for Determination of Available Cu and Mn
Content in Polish Soils. Communications in Soil Science and Plant
Analysis 46(S1): 81–93.
Gruba P., Mulder J. 2015. Tree species affect cation exchange
capacity (CEC) and cation binding properties of organic matter in
acid forest soils. Science of The Total Environment 511, 655-662.
Ilek A., Kucza J., Szostek M. 2015. The effect of stand species
composition on water storage capacity of the organic layers of forest
soils. European Journal of Forest Research 134:187–197.
Janczarek M., Rachwał K., Cieśla J., Ginalska G.,
Bieganowski A. 2015. Production of exopolysaccharide by
Rhizobium leguminosarum bv. trifolii and its role in bacterial
attachment and surface properties. Plant and Soil, 388, 211–227.
CZARNA ZIEMIA
Januszek K., Błońska E., Długa J., Socha J. 2015.
Dehydrogenase activity of forest soils depends on the assay used.
International Agrophysics 29, 47-60.
Jäger H., Achermann M., Waroszewski J., Kabała C.,
Malkiewicz M., Gärtner H., Egli M. 2015. Pre-alpine mire
sediments as a mirror of erosion, soil formation and landscape
evolution during the last 45ka. Catena 128, 63-79.
Jonczak J., Parzych A. 2014. The Content of Heavy Metals in
the Soil and Litterfall on a Beech-Pine-Spruce Stand in Northern
Poland. Archives of Environmental Protection 40(4), 67-77.
Jonczak J., Parzych A., Sobisz Z. 2015. Carbon and nitrogen
forms distribution in Histosols of headwater areas – case study from
the valley of Kamienna Creek (northern Poland). J. Elem., 20(1): 95 –
105
Kabała C., Płonka T., Przekora A. 2015. Vertic properties and
gilgai-related subsurface features in soils of south-western Poland.
Catena 128, 95-107.
Kacprzak A., Szymański W., Wójcik-Tabol P. 2015. The role
of flysch sandstones in forming the properties of cover deposits and
soils–examples
from
the
Carpathians.
Zeitschrift
für
Geomorphologie, Supplementary Issues, 59(1), 225-243.
Strona 10
Parzych A., Jonczak J. 2014. Pine needles (Pinus sylvestris L.)
as bioindicators in the assessment of urban environmental
contamination with heavy metals. Journal of Ecological Engineering,
15(3), 41-52.
Pawelec H., Drewnik M., Żyła M. 2014. Paleoenvironmental
interpretation based on macro-and microstructure analysis of
Pleistocene slope covers: A case study from the Miechów Upland,
Poland. Geomorphology 232, 145-163.
Pietrzykowski M., Daniels W. L. 2014. Estimation of carbon
sequestration by pine Pinus sylvestris L. ecosystems developed on
reforested post-mining sites in Poland on differing mine soil
substrates. Ecological Engineering 73, 209-218.
Piotrowska-Długosz A., Charzyński P. 2015. The impact of
the soil sealing degree on microbial biomass, enzymatic activity, and
physicochemical properties in the Ekranic Technosols of Toruń
(Poland). Journal of Soils and Sediments, 15: 47–59.
Polakowski C., Ryżak M., Bieganowski A., Sochan A.,
Bartmiński P., Dębicki R., Stelmach W. 2015. The reasons for
incorrect measurements of the mass fraction ratios of fine and coarse
material by laser diffraction. Soil Science Society of America Journal,
79(1), 30-36.
Kalisz B., Lachacz A., Glazewski R. 2015. Effects of peat
drainage on labile organic carbon and water repellency in NE Poland.
Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 39(1), 20-27.
Sochan A., Bieganowski A., Bartmiński P., Ryżak M.,
Brzezińska M., Dębicki R., Polakowski C. 2015. Use of the Laser
Diffraction Method for Assessment of the Pipette Method. Soil
Science Society of America Journal, 79(1), 37-42.
Kostecki J., Greinert A., Drab M., Wasylewicz R., Szafraniec
M., Stodulski G., Wypych M. 2015. The total content of nitrogen in
leaves and wood of trees growing in the area affected by the Głogów
Copper Smelter. J. Elem., 20(1): 137 - 148
Stanislawska-Glubiak E., Korzeniowska J., Kocon A. 2015.
Effect of peat on the accumulation and translocation of heavy metals
by maize grown in contaminated soils. Environ Sci Pollut Res 22,
4706–4714.
Mazur Z., Mazur T. 2015. Influence of long-term fertilization
on phosphorus, potassium, magnesium, and sulfur content in soil.
Pol. J. Environ. Stud. 24, 1, 185-190.
Swędrzyńska D., Grześ S. 2015. Microbiological parameters of
soil under sugar beet as a response to the long-term application of
different tillage systems. Pol. J. Environ. Stud. 24, 1, 285-294.
Pająk M., Gąsiorek M., Cygan A., Wanic T. 2015.
Concentrations of Cd, Pb and Zn in the top layer of soil and needles
of scots pine (Pinus sylvestris L.); a case study of two extremely
different conditions of the forest environment in Poland. Fresenius
Enviromental Bulletin 24, 1, 71-76.
Waroszewski J., Kabała C., Jezierski P. 2015. Relief-induced
soil differentiation at the sandstone-mudstone contact in the Stołowe
Mountains, SW Poland. Zeitschrift für Geomorphologie,
Supplementary Issues, 59(1), 209-224.
Zaproszenie
Szkoła Letnia Geochronologii
Od 30 sierpnia do 4 września 2015 r w Bergün (Szwajcaria) odbędzie
się 7 Międzynarodowa Szkoła Letnia
Geochronologii
(7th
International
Geochronology Summer School: Dating
techniques in environmental research).
Szkoła obejmie wykłady, warsztaty i
wycieczki poświęcone różnym technikom
datowania, w tym metodom numerycznym
(radiocarbon,
exposure
dating
with
cosmogenic
nuclides,
OSL),
dendrochronologii,
chronologii
rdzeni
lodowych,
jak
również
względnym
metodom, takim jak analiza tempa
wietrzenia gleb i metoda młotka Schmidta.
Wykładowcami szkoły letniej będą m.in.: H. Gärtner (WSL), D.
Brandová (Univ. Zurich), P. Cherubini (WSL), M. Egli (Uni
Zurich), S. Ivy-Ochs (ETH Zurich/Uni Zurich), I. Hajdas (ETH
Zurich), D. Dahms (Univ. Northern Iowa), E. Eckmeier (RWTH
Aachen University) i R. Kipfer (EAWAG). Liczba uczestników jest
ograniczona ze względów logistycznych do 20. Opłata rejestracyjna
720 CHF obejmuje koszty zakwaterowania, częściowe wyżywienie,
wycieczki i materiały szkoleniowe. Termin zgłoszeń – 30.04.2015.
Więcej informacji na stronie internetowej:
http://www.geo.uzh.ch/microsite/geochronology/
CZARNA ZIEMIA
Strona 11
Zaproszenie
Intensywny Kurs Mikromorfologii Gleb
Tegoroczna letnia szkoła mikromorfologiczna odbędzie się w
Zagrzebiu (Chorwacja), w dniach 17-28 sierpnia 2015 r.
Organizatorami kursu są Uniwersytet w Llejdzie, Uniwersytet w
Ghent oraz Chorwacka Służba Geologiczna. Wykładowcami szkoły
letniej będą m.in.: Prof. Georges Stoops, Prof. Rosa Maria Poch and
Prof. Vera Marcelino. Liczba uczestników jest ograniczona ze
względów logistycznych do 30. Opłata rejestracyjna będzie wynosić
około 350 Euro. Termin zgłoszeń – 01.05.2015. W celu rejestracji
należy zgłosic sie e-mailem na adres: [email protected]
Zaproszenie
PEDOFRACT VIII
International Workshop on “Soil structure and function at the
changing planet: scaling and modeling”, Coruña, 16-19.06. 2015
We are pleased to invite you to join the PEDOFRACT workshop in
A Coruña, Spain, in 2015. For 20 years, the problem of scaling in
soils and related heterogeneous media has been addressed at
international PEDOFRACT workshops organized by the Fractal
Applications Group from Universidad Politécnica de Madrid, Spain
(http://blogs.upm.es/pedofractviii/).
Contributions from those meetings were presented in special issues
of journals:
Ecological Modelling (2005), Geoderma (2006),
Ecological Complexity (2009), and Vadose Zone Journal (2009 and
2013).
The theme of the PEDOFRACT VIII is “Scaling in soil and related
systems: implications and applications for predictions in soil biology,
carbon sequestration and agricultural practices”. We plan to have the
leitmotif of the workshop as “Soil structure and function at the
changing planet: scaling and modeling”.
The current confirmed speakers are Alexandra Kravchenko (East
Lansing, MI, USA), John Crawford (Rothamsted, UK), Jeffrey
McDonnell (Saskatchewan, Canada), Nicholas Jarvis (Swedish
University of Agricultural Sciences), Ana Rey (CSIC, Madrid, Spain),
Alberto Guadagnini (Politecnico di Milano, Italy), Monica Riva
(Politecnico di Milano, Italy) and Fernando San José (Universidad
Politécnica de Madrid, Spain).
The University of A Coruña has offered the venue that presents
excellent opportunity for discussions and networking in the
marvelous environment that provides the city of A Coruña
(http://www.tourspain.org/coruna/).
Further
information
will
be
available
in
http://blogs.upm.es/pedofractviii/
On behalf of the organizing committees
Yakov Pachepsky, email: [email protected]
Miguel Angel Martin, email: [email protected]
Antonio Paz González, email: [email protected]
Kalendarium konferencyjne
(Kolorem czarnym oznaczono konferencje zagraniczne, kolorem czerwonym – sympozja odbywające się w Polsce)
2015
DAN YAALON SYMPOSIUM
8-11.04.2015 Vienna, Krems, Austia
https://danyaalonsymp.uni-hohenheim.de/108272
International Conference
SOILS SUSTAIN LIFE:
TOO SLOW TO FORM, TOO QUICK TO LOSE
4-7.05.2015, Tirana, Albania
http://icos.org.al/
7th International congress
of the European Society for Soil Conservation
AGROECOLOGICAL ASSESSMENT AND FUNCTIONALENVIRONMENTAL OPTIMIZATION OF SOILS AND
TERRESTRIAL ECOSYSTEMS
18-22.05.2015, Moscow, Russia
http://www.essc-congress2015.ru/index.php/en/
International Workshop
SOIL STRUCTURE AND FUNCTION AT THE
CHANGING PLANET: SCALING AND MODELING,
PEDOFRACT VIII
16-19.06. 2015, A Coruña, Spain
http://blogs.upm.es/pedofractviii/
18th International
Soil Conservation Organization Conference (ISCO)
ACHIEVING SUSTAINABILITY THROUGH
CONSERVATION IN A CHANGING WORLD
31.05-06.06.2015, El Paso, Texas, USA
http://tucson.ars.ag.gov/isco/index.php
Global Workshop
DIGITAL SOIL MORPHOMETRICS
1-4.06.2015, University of Wisconsin, Madison, USA
http://digitalsoilmorphometrics.org/
CZARNA ZIEMIA
International Conference
LAND QUALITY AND LANDSCAPE PROCESSES
2-4.06.2015, Kesztely, Hungary
http://lq2015.georgikon.hu/
7th International Symposium
INTERACTIONS OF SOIL MINERALS WITH ORGANIC
COMPONENTS AND MICROORGANISMS
5-10.06.2015, Montreal, Canada
http://ismom2015.conference.mcgill.ca/index0f50.html
I Ogólnopolska Konferencja Naukowa
BEZPIECZNE ŚRODOWISKO – BEZPIECZNA PRACA
8-9.06.2015, PWSOŚ, Radom
http://konferencjabe.ios.org.pl/
Seminarium Naukowe
SUBSTANCJE HUMUSOWE W EKOSYSTEMACH 10
17-20.06.2015, UMK, Toruń
https://sites.google.com/site/humicsubstancesinecosystems10
International Workshop
Arctic and Subarctic: Diverse and Changing Permafrost
Russian Academy of Sciences, Siberian Branch
02-05.07.2015, Tyumen, Russia
E-mail: [email protected]; [email protected]
13th International Conference
on the Biogeochemistry of Trace Elements
ICOBTE
12-16.07.2015, Fukuoka, Japan
http://www.icobte2015.org/
10th European Conference
PRECISION AGRICULTURE
12-16.07.2015, Volcani Center, Israel
http://www.ecpa2015.com/
XIX INQUA Congress
QUATERNARY PERSPECTIVES ON CLIMATE CHANGE,
NATURAL HAZARDS AND CIVILIZATION
27.07 – 02.08.2015, Nagoya, Japan
http://inqua2015.jp/
International Soil Conference
on Sustainable Uses of Soil in Harmony with Food Security
17-20.08.2015, Phetchaburi, Thailand,
http://www.ldd.go.th/WEB_ISC2015/Index.html
International Workshop
SOILS AND PALEOSOLS OF BRAZIL
23-28.08.2015, UNICAMP - University of Campinas,
State of Sao Paulo, Brazil
https://ppsg2011.uni-hohenheim.de/94442
Strona 12
PEDODIVERSITY: SPACE AND TIME
15-19.09.2015, Chernivtsi National University, Ukraine
http://bio.chnu.edu.ua/pedodiversity-2015/
5th International Symposium
SOIL ORGANIC MATTER.
20-24.09.2015, Göttingen, Germany
www.som2015.org
IUSS International Congress
on the occasion of the International Year of Soils 2015
SOIL FUNCTIONS AND CLIMATE CHANGE –
DO WE UNDERESTIMATE THE CONSEQUENCES OF
NEW DISEQUILIBRIA IN SOIL PROPERTIES?
23-26.09.2015, Kiel, Germany
http://www.soils.uni-kiel.de/de/sustain-2015
8th SUITMA Conference
(Soils of Urban, Industrial, Traffic, Mining and Military Areas)
20-25.09.2015, Mexico City, Mexico,
http://www.geologia.unam.mx/~cisu/suitma8/
International Symposium
on Aeolian Deposits in Earth History (ISADEH)
12-13.10.2015, Beijing, China
http://www.conferencenet.org/conference/ISADEH.htm
International Symposium on Forest Soils 2015
ISFS2015:
Linking Soil Processes to Forest Productivity and Water
Protection under Global Change
24-28.10.2015, Fuzhou, China
http://isfs2015.com/index.asp
2016
5th ESSS International Congress
EUROSOIL 2016
17-22.07.2016, Istanbul, Turkey
http://www.eurosoil2016istanbul.org/
CZARNA ZIEMIA
Pismo Informacyjne
Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego
ul. Wiśniowa 61
02-520 Warszawa
http://www.ptg.sggw.pl
Redakcja:
Cezary Kabała, [email protected]
Marek Drewnik, [email protected]
29. Kongres
Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego
ZASOBY GLEBOWE
A ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ
31.08 - 3.09.2015, Wrocław
http://www.org.up.wroc.pl/igosr/PTG29/index.html
International Conference
PEDOMETRICS 2015
14-18.09.2015, Cordoba, Spain
https://sites.google.com/site/pedometrics2015/home
International Conference
Bezpośrednich uczestników zdarzeń
zachęcamy do bieżącego nadsyłania informacji
o konferencjach, awansach, publikacjach itd.