Gdy dziecko staje się nastolatkiem
Transkrypt
Gdy dziecko staje się nastolatkiem
Gdy dziecko staje się nastolatkiem... Jak mu pomóc? Jak z nim wytrzymać? Jak go zrozumieć? Jak go wychowywać? Opracowanie: Joanna Kiedrowicz psycholog NASTOLATEK ≠ DZIECKO ● Inny wygląd ● Inna emocjonalność ● Inne potrzeby ● Inne zadania rozwojowe NASTOLATEK ≠ DOROSŁY ● Nawet jeśli ma taki sam/zbliżony wygląd! ● Inna emocjonalność ● Inne potrzeby ● Inne zadania rozwojowe ● Inne możliwości fizyczne i psychiczne DORASTANIE ● ● ● PRZEJŚCIE OD DZIECIŃSTWA DO DOROSŁOŚCI Czy musi być trudne? „NORMALNE SZALEŃSTWO” liczne zmiany – fizyczne, emocjonalne, w sposobie myślenia i zachowania „huśtawka” stała zmienność Do czego ma dojrzeć nastolatek? ● ● do odpowiedzi na pytania: „Kim jestem?”, „Co chcę robić w życiu?”, „Co jest dla mnie ważne?” do odejścia z domu, odseparowania się od rodziców Dlatego tak często pojawia się BUNT i TESTOWANIE ZASAD wyznaczonych w domu i w szkole. Czego potrzebuje nastolatek? ● ● ● ● ● ● WOLNOŚCI w ramach ustalonych GRANIC! kształtowania umiejętności odpowiedzialności KONSEKWENCJI BLISKOŚCI RODZICÓW !!! Ciągle pilnować? ● „Nie blokuj łazienki” ● „Sprzątnij pokój” ● „Idź do szkoły” ● „Odrób lekcje” ● ● „Nie przesiaduj cały dzień przed komputerem” „Nie mów do mnie takim tonem” „ TO NIE DZIAŁA... ● OBWINIANIE „Znowu to samo, zostawiasz wszystko na ostatnią chwilę. Jak możesz być tak nieodpowiedzialny?” ● PRZEZYWANIE „Siedzisz w łazience już godzinę. Ale z ciebie laluś!” ● GROŹBY „Jeśli ty mnie nie słuchasz, ja też nie będę cię słuchał. Ty jeszcze przyjdziesz, zobaczysz!” ● ROZKAZY „Natychmiast wyłącz ten telewizor i do lekcji!” TO NIE DZIAŁA... ● KAZANIA „Możesz wreszcie wyprowadzić psa? Tyle razy cię prosiłam. Chciałaś mieć psa, a teraz ja muszę się nim zajmować. Powinnaś już być mądrzejsza.” ● OSTRZEŻENIA „Jeśli będziesz takim brudasem, jak ty znajdziesz żonę?” ● MĘCZEŃSTWO „Proszę cię tylko, żebyś obrała ziemniaki i nawet to jest za dużo? Tyram jak wół, żeby ci niczego nie brakowało, ale ty mi tak dziękujesz.” ● PORÓWNYWANIE „Nic dziwnego, że masz same dwóje. Marcin się uczył jak trzeba i teraz jest w technikum!” TO MOŻE ZADZIAŁAĆ... ● OPIS PROBLEMU „Nie ma ziemniaków na frytki.” ● OPIS UCZUĆ „Jestem rozczarowana. Obiecałeś mi, że wrócisz od razu po szkole.” ● INFORMACJA „Jedzenie brudnymi rękami może skończyć się zapaleniem jamy ustnej. Nieładnie wtedy pachnie oddech, a leczy się długo.” ● WYBÓR „Możesz pozmywać teraz lub za jakiś czas. Ale do 17 musisz skończyć, inaczej nici z dyskoteki.” TO MOŻE ZADZIAŁAĆ... ● JEDNO SŁOWO „Buty.” ● WARTOŚCI/OCZEKIWANIA „Kiedy wracam z pracy potrzebuję odpocząć. Oczekuję, że nie będziesz głośno słuchał muzyki.” ● INNA FORMA (LIST, SMS, KARTKA PRZY LUSTRZE) „Jeśli mnie nie wyprowadzisz, narobię w domu. Twój pies.” UCZENIE ODPOWIEDZIALNOŚCI 1. OPISZ, CO CZUJESZ „Złości mnie, gdy mimo naszej umowy nie sprzątasz pokoju w sobotę.” 2. OKREŚL, CZEGO OCZEKUJESZ „Oczekuję, że poukładasz rzeczy na miejsce, zetrzesz kurze i odkurzysz podłogę.” 3. ZAPROPONUJ WYBÓR „Możesz posprzątać po śniadaniu lub po obiedzie, ale przed 16.” 4. POKAŻ, JAK MOŻNA NAPRAWIĆ POSTĘPOWANIE „Skoro nie zrobiłeś tego w sobotę, posprzątaj w poniedziałek. Jeśli tego nie zrobisz, nie dostaniesz kieszonkowego.” 5. PRZEJDŹ DO DZIAŁANIA „Już wtorek. Nie posprzątałeś. W tym tygodniu nie dostaniesz pieniędzy.” Co utrudnia dojrzewanie? ● problemy w relacji małżeńskiej rodziców ● nadmierne przywiązywanie dziecka do siebie ● nadmierna kontrola ● zbyt duże oczekiwanie samodzielności RODZIC NASTOLATKA ● ma prawo popełniać błędy ● ma prawo być rozzłoszczony/smutny ● ma prawo być zmęczony ● ● ma prawo mieć czas/pieniądze/przestrzeń dla siebie ma prawo pytać o radę nauczycieli i specjalistów i uzyskać pomoc TEŻ JEST CZŁOWIEKIEM! „Nie wystarczy, dziecko kochać. Ono musi wiedzieć, że jest kochane!” św. Jan Bosko Bibligrafia – warto przeczytać: A.Faber, E. Mazlish, Jak mówić do nastolatków, żeby nas słuchały, jak słuchać, żeby z nami rozmawiały, Poznań 2006. R. MacKenzie, Kiedy pozwolić?Kiedy zabronić?. Jasne reguły pomagają wychowywać, Gdańsk 2003. Warto wziąć udział w: Szkole dla Rodziców Szkole dla Rodziców Nastolatków Szkolenia organizują poradnie psychologicznopedagogiczne, także (nieodpłatnie dla uczestników) Pierwsza Niepubliczna Poradnia PsychologicznoPedagogiczna w Żukowie