GIS jako narzędzie w zarządzaniu gatunkami chronionymi na

GIS jako narzędzie w zarządzaniu gatunkami
chronionymi na przykładzie bałtyckich
ssaków morskich
Konferencja
GIS W NAUCE
4-5 czerwca 2012 Łódź
Anna Piszewska
BAŁTYCKIE SSAKI MORSKIE
Foka obrączkowana
Phoca hispida
Foka pospolita
Phoca vitulina
Foka szara
Halichoerus grypus
Morświn
Phocoena phocoena
AKTY PRAWNE
PRAWO MIĘDZYNARODOWE
„Konwencja Helsińska” o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego - 92 r.
„Konwencja Berneńską” o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – 79 r.
„Konwencja Bońska” o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt i ich siedlisk – 79 r.
PRAWO UNIJNE
„Dyrektywa Siedliskowa” w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – 92 r.
Wniosek Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie handlu produktami z fok
Rozporządzenie Rady (WE) nr 812/2004 z dnia 26 kwietnia 2004 r. ustanawiające środki
dotyczące przypadkowych odłowów waleni na łowiskach
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005 z dnia 25 grudnia 2005 r. w sprawie zachowania zasobów
połowowych w wodach Morza Bałtyckiego, cieśnin Bełt i Sund poprzez zastosowanie środków
technicznych
PRAWO KRAJOWE
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt z dnia 12.10.2011 r.
Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.
AKTY PRAWNE
PRAWO MIĘDZYNARODOWE
„Konwencja Helsińska” o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego - 92 r.
„Konwencja Berneńską” o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk – 79 r.
„Konwencja Bońska” o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt i ich siedlisk – 79 r.
PRAWO UNIJNE
„Dyrektywa Siedliskowa” w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – 92 r.
Wniosek Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie handlu produktami z fok
Rozporządzenie Rady (WE) nr 812/2004 z dnia 26 kwietnia 2004 r. ustanawiające środki
dotyczące przypadkowych odłowów waleni na łowiskach
Rozporządzenie Rady (WE) nr 2187/2005 z dnia 25 grudnia 2005 r. w sprawie zachowania zasobów
połowowych w wodach Morza Bałtyckiego, cieśnin Bełt i Sund poprzez zastosowanie środków
technicznych
PRAWO KRAJOWE
Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt z dnia 12.10.2011 r.
Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r.
WSPÓŁCZESNE ZAGROŻENIA
PRZYŁÓW - część połowu obejmująca organizmy morskie, które nie są celem
połowów ukierunkowanych
przyłów fok dotyka
ok. 7,5% liczebności
populacji (www.fokarium.pl)
75% raportów obserwacji morświnów w latach
1990 -1999 dotyczyło osobników
pochodzących z rybackiego przyłowu (dane SMIOUG)
Ochrona gatunków i ich siedlisk
Ekosystemowe podejście do eksploatacji zasobów morza
Konieczna znajomość przestrzennej i ilościowej skali użytkowania narzędzi połowu
GIS jako narzędzie w zarządzaniu i ochronie bałtyckich ssaków morskich
Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu
Gdańskiego prowadzi comiesięczne badania in situ na
Zatoce Puckiej rejestrując współrzędne geograficzne
każdego z wystawionych narzędzi połowu.
„Presja połowowa na Zatoce Puckiej”
Dlaczego Zatoka Pucka?
W celu ochrony bioróżnorodności na obszarze państw
członkowskich Unii Europejskiej stworzono system obszarów
chronionej przyrody Natura 2000, w ramach którego
wyznaczono szereg siedlisk istotnych dla życia bałtyckich
ssaków morskich.
Obszar PLH 220032 –
Półwysep Helski wraz z Zatoką Pucką
Wewnętrzną
WARTOŚĆ PRZYRODNICZA I ZNACZENIE:

miejsce najliczniejszych w Polsce obserwacji i złowień cennych dla Europy
migrujących ssaków morskich: foki szarej (Halichoerus grypus) i morświna (Phocoena
phocoena )
PRESJA POŁOWOWA NA ZATOCE PUCKIEJ VIA GIS
CEL
Oszacowanie i zwizualizowanie:
 rozmieszczenia narzędzi połowu względem granicy obszaru Natura 2000 PLH 220032
 ilości narzędzi sytuowanych na określonych głębokościach
 zagęszczenia narzędzi na km2
 powierzchni Zatoki Puckiej objętej połowem
PRESJA POŁOWOWA NA ZATOCE PUCKIEJ VIA GIS
Dane wejściowe :
 Współrzędne geograficzne chorągiewek znakujących końce każdego z wystawionych
narzędzi połowu (SMIOUG, I. Pawliczka nie opublikowane) – tabela xlsx 08.2008 –
07.2010 r.
 Granica obszaru Natura 2000 PLH
zarejestrowana w programie ArcMap10
220032
(http://natura2000.gdos.gov.pl)
 Linia brzegowa, DEM (Centrum GIS) – gotowe warstwy
ROZMIESZCZENIE NARZĘDZI POŁOWOWYCH WZGLĘDEM OBSZARU
NATURA 2000 PLH 220032
I. Narzędzia połowowe
Denne
denne
powierzchniowe
Powierzchniowe
Nierozpoznawalne
nierozpoznawalne
…
SEL A
…
Narzędzia
połowowe
Denne_m-c
SEL A
Powierzchniowe_m-c
Nierozpoznawalne_m-c
II. Izobaty
DEM
Raster CAL
Batymetria1
Focal stat.
Batymetria
Contour
* -1
Izobaty10
ROZMIESZCZENIE NARZĘDZI POŁOWOWYCH WZGLĘDEM OBSZARU
NATURA 2000 PLH 220032
LICZBA NARZĘDZI POŁOWOWYCH W WYZNACZONYCH
KLASACH GŁĘBOKOŚCI
I. Klasy głębokości
Batymetria
Raster to
Polygon
Baty_kl
Reclass
Baty_klasy
<10 m = 1
10-20 m = 2
20-30 m = 3
30-40 m = 4
>40 m = 5
II. Wartości
Denne_m-c
JOIN L
Denne_kl
SUM
Tab1
Kl
…
Nierozpozn_m-c
…
Powierzchn_m-c
Tab2
Tab3
JOIN A
Tab4
LICZBA NARZĘDZI POŁOWOWYCH W WYZNACZONYCH
KLASACH GŁĘBOKOŚCI
ZAGĘSZCZENIE NARZĘDZI POŁOWU NA KM2
Denne_m-c
Density
Denne_dens
Kernel Density
…
Nierozpoznawalne_m-c
…
Powierzchniowe_m-c
Powierzchniowe_dens
Nierozpozn_dens
ZAGĘSZCZENIE NARZĘDZI POŁOWU NA KM2
POWIERZCHNIA ZATOKI PUCKIEJ OBJĘTA POŁOWEM
Zat_Pucka_baty
Reclass
Zat_Pucka_maska
Zonal Geom.
As Table
Pow_Zatoki_Puckiej
Min – max = 1
NoData = NoData
ŁĄCZENIE SKRAJNYCH
PUNKTÓW
BUFOR
DENSITY
POWIERZCHNIA ZATOKI PUCKIEJ OBJĘTA POŁOWEM
Reclass
Zat_Pucka_baty
Zat_Pucka_maska
Zonal Geom.
As Table
Pow_Zatoki_Puckiej
Min – max = 1
NoData = NoData
JOIN A
Denne_dens
Reclass
Obszar_połowów
Zonal Geom.
As Table
Wynik
Pow_obszaru_
połowów_d
1- max = 1
<1 = NoData
Powierzchniowe_dens
…
…
Nierozpozn_dens
Pow_obszaru_
połowów_p
Pow_obszaru_
połowów_n
POWIERZCHNIA ZATOKI PUCKIEJ OBJĘTA POŁOWEM
Istota projektu
Brak szczegółowych opracowań dotyczących połowów z wykorzystaniem
poszczególnych typów narzędzi i uwzględniających potrzeby ochrony przyrody
zwrócenie uwagi na problem złego oznakowania
wyznaczanie obszarów i okresów o największej i najmniejszej presji
ocena presji połowowej na gatunki i ekosystemy
poszerzanie granic obszarów chronionych, wdrażanie okresów ochronnych
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ