Pobierz promocyjne wydanie najnowszego

Transkrypt

czym będziemy ogrzewać domy?

podwójne fasady
wentylowane

projektowanie
pompowni ścieków

ogrzewanie płaszczyznowe
i zdalny odczyt liczników
11/2013
rok XXI
Cena 15,50 zł (5% VAT)
ISSN 1230-9540
SKANUJ KOD
APLIKACJĄ
Indeks 344079
I ZOBACZ WIĘCEJ!
Nakład 10 tys. egz.
GRUPA
WWW.RYNEKINSTALACYJNY.PL
REKLAMA
,#-1Ćæ
w najlepszej cenie
Wielowarstwowe
systemy VESBO
+PstalaELe saPitarPe w MraLaEJ ćwiata
www.vesbopoland.pl
MIESIĘCZNIK
INFORMACYJNO-TECHNICZNY
ISSN 1230-9540, nakład 10 000
GRUPA
Wydawca
Grupa MEDIUM
www.medium.media.pl
Adres redakcji
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel./faks 22 512 60 75 do 77
e-mail: [email protected]
www.rynekinstalacyjny.pl
Redaktor naczelny
Waldemar Joniec, tel. 502 042 518
[email protected]
Sekretarz redakcji
Agnieszka Orysiak, tel. 600 050 378
[email protected]
Redakcja
Jerzy Kosieradzki (red. tematyczny),
Aleksandra Cybulska (red. portalu internetowego),
Joanna Korpysz-Drzazga (red. językowy),
Janina Myckan-Cegłowska (red. statystyczny),
Katarzyna Rybka (red. tematyczny),
Jacek Sawicki (red. tematyczny),
Bogusława Wiewiórowska-Paradowska
(red. tematyczny)
Reklama i marketing
tel./faks 22 810 28 14, 512 60 70
Dyrektor biura reklamy i marketingu
Joanna Grabek, [email protected]
Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży
Michał Grodzki, [email protected]
Kolportaż i prenumerata
tel./faks 22 512 60 74, 810 21 24
Specjalista ds. prenumeraty
Jerzy Lachowski, [email protected]
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A.
Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej
i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: [email protected]
lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta
pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Administracja
Danuta Ciecierska (HR),
Barbara Piórczyńska (gł. księgowa)
Skład, łamanie
[email protected]
Druk
Zakłady Graficzne TAURUS
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji
tekstów i nie zwraca materiałów niezamówionych.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
reklam i ogłoszeń, ma też prawo odmówić publikacji
bez podania przyczyn.
Wszelkie prawa zastrzeżone © by Grupa MEDIUM.
Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów
bez zgody wydawcy jest zabronione.
Wersja pierwotna czasopisma – papierowa.
Za publikację w „Rynku Instalacyjnym” MNiSW
przyznaje jednostkom naukowym 5 punktów
Wskazówki dla autorów i procedura recenzowania
artykułów na rynekinstalacyjny.pl/redakcja
Grupa MEDIUM
jest członkiem Izby Wydawców Prasy
Od Redaktora
Po tym, jak od wiosny do początków jesieni docierały do nas złe informacje z rynków,
w tym z budowlanego, od dwóch miesięcy mamy coraz lepsze wyniki. Czy już będzie
tylko lepiej? OECD prognozuje, że dynamika polskiego PKB przyspieszy z 1,4% w 2013 r.
do 2,7% w 2014 i 3,3% w 2015. Będą inwestycje, zatrudnienia, wydatki i nowy budżet
z UE... Przed nami parę tłustych lat?
W branży budowlanej też zaczyna być lepiej, ale nie aż tak, jak w przemyśle. Jest wiele
pomysłów na pobudzenie budownictwa, jednak coraz więcej pojawia się głosów
niechętnych jego „wspieraniu”. Krytykowany jest program pomocy państwa w nabyciu
pierwszego mieszkania przez młodych ludzi i koniec odliczeń VAT za materiały
budowlane. Program postrzegany jest jako wsparcie dla deweloperów i zasobnych
inwestorów kupujących nowe i drogie mieszkania – czy podatnicy powinni na nie łożyć?
Jednocześnie rząd uszczupla wpływy do budżetu z podatków, bo już nie będzie takiego
zainteresowania fakturami jak wcześniej.
Drugi raz jesteśmy gospodarzem Szczytu Klimatycznego. Na jego efekty trzeba będzie
poczekać kilka lat, ale jedno jest pewne: bez zaangażowania wszystkich państw świata
nawet najlepsze intencje i działania UE niewiele zmienią. Redukcja emisji jedynie
w Europie prowadzi zdaniem wielu specjalistów do efektu odwrotnego od zamierzonego
– zwiększenia światowej emisji w wyniku przenoszenia produkcji przemysłowej do mniej
restrykcyjnych ekologicznie rejonów świata o mniej sprawnych systemach energetycznych.
Zdaniem Międzynarodowej Agencji Energetycznej w 2035 r. energia z paliw kopalnych
będzie stanowić wprawdzie tylko 75% całej zużytej energii (obecnie 82%), jednak pomimo
wysiłków podjętych przez państwa rozwinięte emisja gazów cieplarnianych energetyki
wzrośnie w tym czasie o 20%.
Przed szczytem w Warszawie Polski Komitet Energii Elektrycznej próbował przekonywać,
że nie jesteśmy „węglowym czarnym ludem” w UE. Polska obniżyła emisję CO2 o ok. 30%
w stosunku do 1988 r., tzn. roku bazowego Protokołu z Kioto. A gospodarki uznawane
za „zielone”, jak Portugalia czy Hiszpania, zwiększyły ją o odpowiednio 16 i 21%.
Emitujemy połowę tego, co Niemcy, którzy z węgla wytwarzają rocznie dwa razy więcej
energii niż Polska. To nie my inwestujemy najwięcej w nowe moce w energetyce
węglowej, a właśnie Niemcy – ok. 9000 MW. Wpieramy politykę UE w sprawie redukcji
CO2, ale chcemy tempa adekwatnego do naszego poziomu zamożności. Nie stać nas na
subsydiowanie energii z OZE w takich rozmiarach, jak w innych krajach UE.
Ciekawe jest to zestawienie danych, jednak nie zmienia faktu, że energetyka opiera się
na węglu i nie bardzo wie, w co ma inwestować. Jeśli będziemy się dłużej wahać,
to pewnie za kilka lat uzupełnimy braki energii zakupami w niemieckich elektrowniach
węglowych i francuskich jądrowych... Rząd przygotował Model optymalnego miksu
energetycznego dla Polski do roku 2060, za pomocą którego można wyliczyć najtańszy
miks w podziale na źródła energii, który zapewni odpowiednią rezerwę mocy w krajowym
systemie elektroenergetycznym oraz realizację wymagań pakietu energetyczno-klimatycznego UE. Wynik optymalizacji ma posłużyć przede wszystkim jako punkt
odniesienia dla polityki energetycznej. Teraz czekamy na szczegóły. Oby tylko się nie
okazało, że zbyt zaufaliśmy modelom i komputerom, a za mało tym, którzy po prostu
wiedzą, w co inwestować...
Na targach Renexpo wszyscy liczyli na lepszy klimat do inwestowania w odnawialne źródła
energii. Na razie bez wsparcia, dotacji, preferencyjnych kredytów, umorzeń itd. inwestycje
te są średnio opłacalne. Które technologie produkcji energii elektrycznej dostaną wsparcie?
Dowiemy się po uchwaleniu ustawy o OZE.
W tym numerze wybiegamy nieco w przyszłość i okazuje się, że losy ciepła i energii
elektrycznej będą coraz bardziej splecione – polecam m.in. lekturę wywiadu z Krystyną
Dawson oraz relacji z Kongresu PORT PC.
SPIS TREŚCI
AKTUALNOŚCI
XXV Targi POLEKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Perspektywy dla budownictwa energooszczędnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Renexpo 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
II Kongres PORT PC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Finał Akademii Danfoss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
50-lecie firmy Kessel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Mecz z łowcą bramek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Zmiany w kierownictwie Centrum Klima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Nowości w technice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Skorzystaj ze szkoleń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Zapraszamy na targi, konferencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
Czym będziemy ogrzewać domy?
Rozmowa z K. Dawson, BSRIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
ENERGIA
Pompy ciepła w praktyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Nieszablonowe rozwiązanie z kominkiem
Katarzyna Rybka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Wielowarstwowe systemy Vesbo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Równoważenie hydrauliczne modernizowanej instalacji c.o.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Piotr Jadwiszczak
Ciepło pod stopami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Ogrzewanie płaszczyznowe – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Efektywna izolacja systemów HVAC z produktami Paroc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Uszczelnianie przejść instalacyjnych
Maria Witkowska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
POWIETRZE
Bierna izolacja ogniochronna wielkogabarytowych kanałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
Andrzej Taradyś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Wentylacja w Puławskim Parku Naukowo-Technologicznym – opis projektu . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Podwójna fasada – efektywny element systemu wentylacji budynku
Andrzej Bugaj . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Badanie komfortu cieplnego w salach dydaktycznych przed modernizacją.
Cz. 2. Eksperyment
Katarzyna Gładyszewska-Fiedoruk, Dorota A. Krawczyk, Andrzej Gajewski, Józefa Wiater
. . . . . . . . . . . . . . . . 52
WODA
Bezinwazyjny odczyt licznika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
Systemy zdalnego odczytu urządzeń pomiarowych – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Projektowanie pompowni ścieków – wybrane zagadnienia
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63
Wojciech Dąbrowski
Badanie współczynników oporów miejscowych ζ w kolankach żeliwnych i PVC
Marek Kalenik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Niezwykłe rozwiązania do łazienek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
INFORMATOR
Katalog firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74
Gdzie nas znaleźć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
rynekinstalacyjny.pl
listopad 2013
5
AKTUALNOŚCI
XXV Targi POLEKO
7–10 października 2013 r. w Poznaniu
spotkali się specjaliści z sektora ochrony środowiska i dyskutowali na temat kierunków rozwoju branży oraz prezentowali nowe techno-
logie i usługi. W trakcie targów Poleko i Komtechnika na stoiskach ponad 600 wystawców
można było zobaczyć m.in. najnowsze rozwiązania z zakresu odnawialnych źródeł ener-
Fot. MTP
Perspektywy
dla budownictwa energooszczędnego
N
a początku października 2013 r. w Parku Naukowo-Technologicznym Euro-Centrum w Katowicach podczas konferencji pt.
„Perspektywy dla rozwoju budownictwa energooszczędnego i pasywnego w Polsce” podsumowano Projekt „Buduj z Energią”. Budownictwo energooszczędne to nie tylko konieczność
spełniania nowych standardów – ono się po
prostu opłaca.
Celem Projektu „Buduj z Energią” było propagowanie informacji o korzyściach ze wznoszenia budynków energooszczędnych i pasywnych w Polsce. W jego ramach wskazywano na
nowe energooszczędne technologie i materiały
oraz na możliwości uzyskania wsparcia finansowego dla inwestycji z NFOŚiGW.
Konferencję prowadził Michał Muzyczuk,
który wraz z rodziną i ekipą telewizyjną przez
miesiąc testował energooszczędny „Dom dla
Każdego” w Michałowicach. Dom został zbu-
Fot. DW
6
listopad 2013
dowany w technologii Neopor® – spienionego polistyrenu – o wysokich parametrach termicznych, która całkowicie eliminuje powstawanie mostków termicznych. Zastosowano
w nim trójszybowe okna, instalację ogrzewczą z pompą ciepła oraz system wentylacji
mechanicznej z rekuperatorem. Zapotrzebowanie budynku na energię do ogrzewania powierzchni użytkowej ok. 100 m2 wynosi mniej
niż 2,5 kW, a testy wykazały, że koszty ogrzewania to ok. 100 zł miesięcznie. Energooszczędny dom zbudowała firma Wawel Service i nie zamierza na tym poprzestać – planuje budowę ponad 200 domów i mieszkań,
które jako pierwsze w regionie spełnią warunki NFOŚiGW, co umożliwia uzyskanie dopłaty
do kredytu hipotecznego.
W debacie udział wzięli m.in. architekci
Przemysław Rogula i Piotr Michalski, Marek
Bednarz – dyrektor firmy Viessmann, Wiktor
Wilczyński z firmy deweloperskiej Wawel Service, Piotr Obłękowski z NFOŚiGW oraz Magdalena Kopka i Maciej Wojciechowski z Fundacji „Edukacja Bez Granic”. Eksperci wielokrotnie wskazywali w trakcie dyskusji, że
wbrew powszechnym opiniom budowa domu energooszczędnego zgodnego z wytycznymi NFOŚiGW to nie luksus, na który niewielu stać, a innowacyjne podejście architektów
i deweloperów sprawia, że domy takie stają
się tańsze i dostępne dla każdego.
Dorota Winiarska
gii, gospodarki odpadami i wodno-ściekowej,
a także wykrywania zagrożeń, hałasu czy wibracji. Prezentowano również energooszczędne technologie oraz maszyny i urządzenia do
wywozu nieczystości, sprzątania i utrzymania terenów zielonych. Obecne były też instytucje realizujące programy finansowe i doradcze, które informowały o finansowaniu inwestycji oraz pozyskiwaniu środków z Unii
Europejskiej.
Targom towarzyszyło ponad 50 różnych
konferencji, warsztatów i szkoleń. Najważniejsze w debatach poświęconych ekologii i energii odnawialnej były kwestie konstruowania
polskiego prawa, tak by było ono przychylne
przedsiębiorcy i środowisku. W czasie spotkań
dyskutowano też o regulacjach prawnych w zakresie odnawialnych źródeł energii oraz gospodarki komunalnej, m.in. mających wpływ na
inwestycje w drogie instalacje. Dobra wiadomość dla inwestorów to ta, że w nowej perspektywie finansowej 2014–20 planowane
środki Narodowego i Wojewódzkich Funduszy
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na
dofinansowanie proekologicznych zadań sięgają 8,5 mld euro. Pomogą one w absorpcji
środków z UE w wysokości ponad 12 mld euro. Pieniądze te zostaną przeznaczone na zadania promujące ekologiczne działania, służące zachowaniu bogactwa różnorodności biologicznej oraz realizacji inwestycji związanych
z adaptacją do zmian klimatycznych.
Debatowano również o najnowszych rozwiązaniach z zakresu wody i ścieków, energii odnawialnej, energooszczędności, odpadów i recyklingu czy ochrony powietrza i bezpieczeństwa. W tym roku na Forum Czystej
Energii dyskutowano o energetyce odnawialnej, gazie z łupków, biogazie i biomasie oraz
finansowaniu projektów energetyki odnawialnej. W czasie targów odbyły się też prezentacje technologii grzewczych dla budownictwa niskoenergetycznego oraz do produkcji energii elektrycznej przez prosumentów.
Zainteresowaniem zwiedzających cieszyło
się Miasteczko Ekologiczne, gdzie wystawcy
oferowali ekologiczne rozwiązania dla miast
i osiedli, m.in. auta napędzane sprężonym
gazem ziemnym.
Prezentowano wiele nowości produktowych. Złotym Medalem MTP nagrodzono
m.in.: kogenerator Dasch firmy Izolacje, EcoPalnik na pellet Uni-Max firmy Skiepko, system czyszczenia paneli słonecznych iSolar firmy Kärcher oraz agregat kogeneracyjny typu
HE-SEC-200/242-MG200-S zasilany wodorem odpadowym o zwiększonej sprawności
przy zasilaniu gazem ziemnym firmy Horuswj
-Energia z Sulejówka.
AKTUALNOŚCI
Renexpo 2013
W
W wydarzeniach branżowych towarzyszących targom wzięło udział łącznie ponad 1000
przedstawicieli poszczególnych sektorów OZE,
inwestorów, dziennikarzy, ekspertów i pracowników administracji. W ramach giełdy kooperacyjnej firmy mogły nawiązywać bezpośrednią współpracę i wiele z nich chętnie z tego
skorzystało.
Podczas otwarcia targów Adam Struzik,
marszałek Województwa Mazowieckiego, przypomniał, że polska gospodarka jest wciąż zbyt
energochłonna i musimy szukać dywersyfikacji źródeł energii, zwłaszcza źródeł odnawialnych. To wyzwanie warto postrzegać nie jako przymus, ale koło zamachowe polskiej gospodarki.
W tym roku Puchar Renergy Award dla
wybitnej osobowości branży otrzymał Paweł
Lachman, prezes Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła i pomysłodawca Kongresu PORT PC, które jest najpopularniejszym wydarzeniem towarzyszącym
Fot. Renexpo
targom. W kategorii nowatorskiego produktu nagrodzono dwie firmy: Glen Dimplex za
wysokowydajne pompy ciepła typu solanka/
woda oraz SMA Central & Eastern Europe za
falownik fotowoltaiczny Sunny Boy Smart
Energy. Nagrodę za najciekawszą prezentację o najlepszych praktykach zastosowania
pomp ciepła – przeprowadzoną w ramach Forum Pomp Ciepła Renexpo 2013 – otrzymał
Erwin Szczurek z firmy Daikin. Nagrodą jest
publikacja tych przykładów na łamach „Rynku Instalacyjnego” (patrz s. 20).
wj
promocja
Warszawskim Centrum EXPO XXI firmy
z branży energetyki odnawialnej po raz
trzeci prezentowały swoje produkty i usługi.
Wiele z nich przyjechało z zagranicy z myślą
o wejściu na polski rynek towarów i usług dla
energetyki odnawialnej, ze względu na fakt,
że w najbliższych latach rysują się dobre perspektywy jego rozwoju.
Na III Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej i Efektywności Energetycznej RENEXPO® Poland (16–17 października) przybyło
130 wystawców, w tym 40% z zagranicy. Targom towarzyszyły konferencje i fora branżowe,
na których dyskutowano o branży fotowoltaicznej, biopaliw płynnych oraz biomasy i biogazu, energetyce wodnej, wiatrowej i geotermalnej. Sporo uwagi poświęcono także finansowaniu i źródłom wsparcia inwestycji oraz
budowie inteligentnych sieci energetycznych,
łączących rozproszonych wytwórców i konsumentów energii ze źródeł odnawialnych oraz
budynki inteligentne i energooszczędne.
listopad 2013
7
AKTUALNOŚCI
II Kongres PORT PC
Fot. WJ
Tegoroczne obrady odbywały się pod hasłem „Czas na aktywne wsparcie pomp ciepła!”. Dyskutowano
o nowych inicjatywach stowarzyszenia, stanowieniu standardów technicznych, szansach na wsparcie finansowe
dla budowy instalacji z pompami ciepła, przyszłości technologii grzewczych i smart grid. PORT PC szacuje rozwój
rynku pomp ciepła w Polsce na 20–30% rocznie do 2020 r. Na ten rynek wpłyną m.in. zasady liczenia energii
odnawialnej z pomp ciepła zgodnie z decyzją Komisji EU z marca br. i obowiązkowe etykietowanie energetyczne
urządzeń grzewczych od września 2015 r.
II
Kongres Polskiej Organizacji Rozwoju
Technologii Pomp Ciepła odbył się 17 października 2013 r. w Warszawie podczas targów Renexpo. Wzięło w nim udział ponad
350 osób z całej Polski.
Prezentowano m.in. prognozy dotyczące
rynku grzewczego w UE i pomp ciepła. Dr Małgorzata Skucha, prezes zarządu NFOŚiGW, zapowiedziała dofinansowanie instalacji z pompami ciepła w ramach nowego programu Prosument. Ma on ruszyć na początku 2014 r.
Od lewej: Marek Miara – Instytut Fraunhofera,
Adolf Mirowski i Paweł Lachman – PORT PC
8
listopad 2013
i potrwać do 2020 r. Jego celem jest propagowanie technologii ograniczających emisję CO2 dzięki zwiększeniu produkcji energii
z odnawialnych źródeł poprzez zakup i montaż mini- i mikroinstalacji do produkcji energii cieplnej lub elektrycznej w gospodarstwach
domowych.
O tym, czym i jak będziemy ogrzewać budynki w Europie, mówiła Krystyna Dawson
z brytyjskiej organizacji Building Services Research and Information Association. Pompy
ciepła będą jedną z kluczowych technologii ogrzewania, zwłaszcza w nowych budynkach, ale znajdą też zastosowanie i w obiektach poddawanych modernizacji. Coraz wyraźniej widać w UE spadek sprzedaży kotłów,
a wzrost pomp ciepła, zwłaszcza w tych krajach, gdzie kotły gazowe dotychczas dominowały w ogrzewaniu, np. w Niemczech, Włoszech i Wielkiej Brytanii. Zdaniem K. Dawson
za kilka–kilkanaście lat technologie ogrzewania w dużym stopniu powiązane będą ze smart
grids (inteligentnymi sieciami elektroenergetycznymi), fotowoltaiką oraz ogniwami paliwowymi i kogeneracją. Z czasem rynek kotłów
gazowych stanie się rynkiem urządzeń na wy-
mianę, a istniejące instalacje będą zmieniane
na hybrydowe, często z udziałem pomp ciepła. Akty prawne i plany Unii wyraźnie pokazują kierunek tych zmian w energetyce i ogrzewnictwie – są to: dekarbonizacja, decentralizacja produkcji (OZE), integracja i tworzenie
inteligentnych systemów. W tym scenariuszu
pompy ciepła odegrają ważną rolę w bilansowaniu popytu i podaży energii w inteligentnej
sieci energetycznej. Zmiany będą się dokonywać przez najbliższe dziesięciolecia i w tym
czasie technologie te będą doskonalone (więcej na ten temat na s. 18).
O pompach ciepła w kontekście energetyki przyszłości mówił także Marek Miara z niemieckiego Fraunhofer-Institut für Solare Energiesysteme ISE. Inteligentne sieci elektroenergetyczne będą musiały sprostać zmiennemu
zapotrzebowaniu i zmiennej produkcji ze zdecentralizowanych źródeł odnawialnych. Instalacje z pompami ciepła mogą magazynować
energię m.in. poprzez instalacje płaszczyznowego ogrzewania powierzchniowego oraz zasobniki akumulacyjne (bufory). Jednak zagadnienie to nie jest takie proste i wymaga rozwagi przy planowaniu inwestycji, tak by była ona
AKTUALNOŚCI
opłacalna. Szerzej napiszemy o tym w jednym
z kolejnych numerów.
Adolf Mirowski, wiceprezes zarządu PORT
PC, zaprezentował pierwsze polskie wytyczne
montażu i odbioru instalacji z pompami ciepła, obejmujące projektowanie i wykonywanie
dolnych źródeł pomp ciepła, takich jak pionowe, poziome i koszowe gruntowe wymienniki ciepła. Otrzymały one rekomendację z De-
Nagrodę za najlepszą pracę inżynierską dotyczącą
pomp ciepła otrzymał Jakub Picheta, student
Politechniki Gdańskiej
partamentu Energii Odnawialnej Ministerstwa
Gospodarki i są dostępne na stronie internetowej PORT PC.
Paweł Lachman, prezes zarządu PORT PC,
podsumował mijający rok i przedstawił plany
na następny. Eksperci organizacji konsultują
wszystkie akty prawne dotyczące odnawialnych źródeł energii i współpracują przy tworzeniu programów wsparcia OZE w Polsce.
Stowarzyszenie angażuje się w rozpowszechnianie wiedzy na temat pomp ciepła i propagowanie dobrych praktyk. W 2014 r. planuje
rozpoczęcie szkoleń EUCert w Euro-Centrum
w Katowicach, współpracuje również ze szkołami technicznymi o profilu OZE i przygotowuje dla nich modele szkoleniowe. Ponadto podejmuje działania w celu utworzenia komisji
ds. jakości wykonywania instalacji z pompami
ciepła, która zajmowałaby się rozpatrywaniem
zgłaszanych przez klientów problemów.
PORT PC podjął współpracę z Niemieckim
Stowarzyszeniem Inżynierów (VDI) w zakresie wydawania wytycznych w Polsce, w tym
dotyczących szacowania współczynnika efektywności SCOP dla sprężarkowych i gazowych
pomp ciepła, równoważenia instalacji centralnego ogrzewania i głośności pomp ciepła oraz
jakości wody grzewczej i analizy ekonomicznej systemów grzewczych.
Organizacja szacuje rozwój rynku pomp
ciepła w Polsce na 20–30% rocznie do 2020 r.
Ministerstwo Gospodarki jest bardziej ostrożne i wskazuje na 10%. Na ten rynek wpłyną
m.in. nowe zasady liczenia energii odnawialnej
z pomp ciepła, zgodne z decyzją Komisji EU
z marca br., i obowiązek etykietowania energetycznego urządzeń grzewczych od września
2015 r. Za dużymi wzrostami przemawia objęcie instalacji z pompami ciepła programem
Prosument i zapowiedź Departamentu Energii
Odnawialnej Ministerstwa Gospodarki szybkiego wydania polskiego rozporządzenia wdrażającego marcową decyzję KE.
Wiele w najbliższych latach zależeć będzie
od harmonijnego rozwoju branży OZE, w tym
technologii, które w dużym stopniu wpływają
na rozwój rynku pomp ciepła, w szczególności
fotowoltaiki i energetyki wiatrowej.
Zarząd PORT PC wyróżnił w tym roku swoimi statuetkami Marka Miarę za zaangażowanie i wkład w rozwój branży pomp ciepła w Polsce oraz Grzegorza Wiśniewskiego
z Instytutu Energetyki Odnawialnej za duży
wkład w rozwój branży OZE w Polsce. Nagrodę za najlepszą pracę inżynierską dotyczącą pomp ciepła otrzymał Jakub Picheta,
student Wydziału Mechanicznego Politechniki Gdańskiej.
W czasie Kongresu zaprezentowano kilka nowych opracowań i narzędzi PORT PC
– wspomniane wcześniej wytyczne dotyczą-
Finał
Grzegorza Wiśniewskiego, prezesa IEO,
wyróżniono za wkład w rozwój branży OZE
ce dolnych źródeł ciepła oraz materiał o europejskich dobrych praktykach na rzecz rozwoju pomp ciepła opracowany przez EHPA, Delta i PORT PC, a także opracowanie PORT PC
na temat opisu technologii, znaczenia pomp
ciepła w Polsce i w UE oraz wymagań ustawy
OZE i regulacji unijnych oraz ich wpływu na
rynek urządzeń grzewczych. Stowarzyszenie
udostępniło na swoich stronach także próbną
wersję kalkulatora współczynnika efektywności SCOP w oparciu o wytyczne VDI.
Waldemar Joniec
Akademii Danfoss
S
tudenci Politechniki Warszawskiej – Sebastian Bąba i Łukasz Okrojek oraz studentka
Uniwersytetu Gdańskiego – Zofia Wojtysiak zostali laureatami trzeciej edycji Akademii Danfoss. Otrzymali stypendia w wysokości 5000 zł
oraz roczną opiekę mentorską eksperta.
Celem programu stypendialnego Akademia
Danfoss jest wspieranie rozwoju utalentowanych studentów oraz przygotowanie ich do
świadomego funkcjonowania w świecie biznesu. W programie mogą uczestniczyć studenci II, III oraz IV roku studiów uczelni z województw mazowieckiego i pomorskiego.
Rada Nadzorcza Danfoss Poland wyłoniła w trzeciej edycji najciekawsze projekty
z dwóch obszarów: zakresu zastosowań energooszczędnych rozwiązań w gospodarstwie
domowym oraz strategii employer branding.
Prezentacje laureatów wyróżniły się niekonwencjonalnym oraz praktycznym ujęciem proponowanych zastosowań.
W tym roku formuła programu została rozwinięta o debatę na temat współpracy między
uczelniami a otoczeniem biznesowym. W trakcie spotkania patroni Akademii Danfoss wy-
Od lewej: Steen Hommel – ambasador
Królestwa Danii, Sebastian Bąba
– laureat Akademii Danfoss i Adam
Jędrzejczak – prezes Danfoss Poland
mieniali się wiedzą, doświadczeniami, a także
spostrzeżeniami na temat możliwości kooperacji z przedstawicielami uczelni wyższych.
mat. Danfoss
listopad 2013
9
Fot. Kessel
AKTUALNOŚCI
Fot. WJ
50-lecie firmy Kessel
W
dla jego pracy i wkładu w rozwój Lenting jego
imieniem nazwano ulicę, która prowadzić będzie do fabryki Kessel. Bernhard Kessel zaczynał w 1963 r. od produkcji narzędzi i artykułów z tworzyw w małym warsztacie, w 1969 r.
produkował także artykuły z tworzyw dla branży kanalizacyjnej, a w 1971 r. opracował koncepcję zaworu Staufix. Urządzenie to zapoczątkowało rozwój produkcji dla branży kanalizacji
i odwodnień. Dziś Kessel znany jest z solidnych
i innowacyjnych rozwiązań.
Mimo rozwoju przedsiębiorstwo stara się
nie utracić charakteru firmy rodzinnej. Widać to było także podczas festynu, na którym
Mecz z łowcą
bramek
Fot. Jerzy Nowakowski
tym roku Kessel AG obchodzi jubileusz
50-lecia istnienia. Z tej okazji 17 października do Lenting w Niemczech przybyli partnerzy i klienci firmy, a następnego dnia
świętowali pracownicy, m.in. z Polski, wraz z
rodzinami. Podczas uroczystej gali wręczono
im nagrody i dziękowano za codzienną pracę
i zaangażowanie, które przełożyły się na obecny sukces firmy.
Podkreślano także znaczenie firmy dla regionu, a jest ono niemałe. Jej założyciel i szef
Bernhard Kessel nie tylko zatrudnia 450 pracowników, stale wspiera też lokalne inicjatywy
edukacyjne, kulturalne i sportowe. W uznaniu
Tomasz Frankowski w barwach Sanea
10
listopad 2013
Fot. Kessel
pracownicy bawili się z rodzinami, a atrakcje
skierowane były do dzieci i młodzieży. Zakłady
w Lenting zamieniły się na tę okazję w centrum
zabaw, którym towarzyszyły występy i koncerty. Można było także zwiedzić hale produkcyjne
i zobaczyć, jak powstają produkty marki Kessel, począwszy od małych wpustów, aż po duże zbiorniki dla oczyszczalni ścieków. Imprezę zwieńczył spektakularny, zsynchronizowany z muzyką pokaz sztucznych ogni.
Waldemar Joniec
W
połowie października na boisku w Kańczudze spotkały się drużyny piłkarskie
Sport.Sanea.pl i firmy Kisan. Do reprezentacji
Sanea powołanie otrzymało 20 zawodników.
Zespół przez kilka tygodni ćwiczył pod okiem
zawodowego trenera Krzysztofa Boryca.
Pierwsza bramka padła dla drużyny
Sport.Sanea.pl – zdobył ją Łukasz Florencki (Henpol). Kisan szybko strzelił wyrównującego gola, jednak za sprawą celnego strzału
Erwina Sobiecha ostatnie słowo w pierwszej
połowie gry należało do lublinian. W drugiej
połowie meczu do drużyny Sanea dołączył Tomasz Frankowski – słynny Franek, łowca bramek. Spotkanie zakończyło się wynikiem 6:5
Fot. Olga Magdziarz
Drużyny Sport.Sanea.pl i Kisan
dla firmy Kisan. Z kolei w turnieju rzutów karnych to Sanea wygrała 6:5.
Po zakończeniu rozgrywek piłki podpisane przez T. Frankowskiego otrzymali najaktywniejsi zawodnicy w całym okresie przygotowań: Jerzy Lemieszek, Robert Grabowski
i Grzegorz Galiński. Nagrodzono także najlepszego kibica drużyny Sport.Sanea.pl – Damiana Surmę (Henpol).
mat. Sanea
AKTUALNOŚCI
Buderus nagrodzony
W ogólnopolskim programie konsumenckim
grzejniki Buderus otrzymały srebrne godło Konsumencki Lider Jakości 2013. Konsumenci docenili ich dobrą jakość i niezawodność. Uznali też, że są łatwe w montażu i mają przystępną cenę. Grzejniki Logatrend tej marki uznano
także za Odkrycie Roku 2013. Tytuł przyznała
Redakcyjna Komisja Weryfikacyjna.
Buderus
OXeN Dobrym Wzorem
Jednostka do odzysku ciepła OXeN firmy Flowair została nagrodzona w 20. edycji konkursu
Dobry Wzór 2013 na najlepiej zaprojektowane
produkty i usługi na polskim rynku. OXeN zapewnia energooszczędną wentylację nawiewno-wywiewną dzięki dwustopniowemu odzyskowi ciepła. Wentylacja bezkanałowa zmniejsza koszty inwestycyjne i poszerza możliwości
zastosowań.
Flowair
Zmiany
w kierownictwie Centrum Klima
25
października br. wprowadzono zmiany w Zarządzie Centrum Klima. Kenneth Johnsson
zastąpił Pascala Gelugne na stanowisku dyrektora
zarządzającego i prezesa zarządu. Kenneth Johnsson ma 63 lata i jest obywatelem Szwecji. Od zakończenia studiów, czyli od 1975 r., pracuje w Grupie Lindab. Był odpowiedzialny za produkcję, zakupy i kontroling, zajmował też stanowisko dyrektora
zarządzającego w kilku spółkach zależnych.
stowarzyszonym ACCA. W Centrum Klima zatrudniona na stanowisku dyrektora ds. finansowych od
2008 r., ma 15-letnie doświadczenie w rachunkowości, sprawozdawczości finansowej oraz wspieraniu zarządu w podejmowaniu decyzji. Piotr Wolak
ma 33 lata i jest absolwentem Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej. W Centrum Klima
pracuje od 9 lat, w tym 4 lata na stanowisku dyrektora ds. handlowych. Ma bogate doświadczenie
Dobry Design 2014
Odpływ ścienny Scada z pokrywą pod płytkę firmy Kessel został nagrodzony w konkursie Dobry
Design 2014. Konkurs po raz trzeci zorganizowała redakcja magazynu „Dobrze Mieszkaj”. Jury, w skład którego weszło aż 120 architektów
i projektantów wnętrz, wybrało najciekawsze
produkty z zakresu wyposażenia wnętrz. W 11
kategoriach nagrodzono łącznie 53 produkty.
Odpływ ścienny Scada z pokrywą do wklejenia
płytek zwyciężył w kategorii „Przestrzeń łazienki – Instalacje”.
Kessel
Kenneth Johnsson
Małgorzata Szerszeń-Krzywicka
Michał Wróblewski
Piotr Wolak
Viega w Łazienkach
Niedawno przeprowadzone prace remontowe
w Pałacu na Wyspie w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie obejmowały m.in. modernizację instalacji zimnej wody. Piony i poziomy wykonano w systemie Sanpress firmy
Viega, w skład którego wchodzą rury ze stali odpornej na korozję i zaprasowywane złączki
z brązu z profilem SC-Contur. Połączenie dwóch
materiałów – brązu i stali nierdzewnej – sprzyja wytworzeniu ochronnej warstwy katodowej
na wewnętrznej powierzchni przewodów, co
jest istotne w przypadku agresywnej korozyjnie wody pochodzącej z warszawskiego Wodociągu Centralnego.
Viega
KAN na Targach Pracy
Podczas corocznych Targów Pracy zorganizowanych przez Biuro Karier Politechniki Białostockiej wielu studentów ubiegało się o praktyki w firmie KAN. Ich wybór jest szeroki: studenci mogą sprawdzić się m.in. w zawodzie
projektanta, doradcy technicznego, konstruktora, technologa czy technika utrzymania ruchu.
Celem targów jest ułatwienie pracodawcom znalezienia pracowników, stażystów i praktykantów
odpowiadających ich potrzebom kadrowym. Dla
studentów są okazją do bezpośredniego kontaktu z pracodawcą, możliwością zapoznania się
z profilem działalności firmy oraz z zasadami
prowadzonej przez nią rekrutacji.
KAN
12
listopad 2013
Pascal Gelugne, który uprzednio zastąpił Marka Perendyka, objął nowe stanowisko dyrektora regionalnego w grupie Lindab. Wojciech Jakrzewski
przeszedł na emeryturę i ustąpił ze stanowiska wiceprezesa zarządu. Dyrektor finansowy Małgorzata
Szerszeń-Krzywicka, dyrektor ds. handlowych Piotr
Wolak oraz dyrektor zakładu produkcyjnego Michał
Wróblewski zostali członkami Zarządu.
Małgorzata Szerszeń-Krzywicka ma 38 lat i jest
absolwentką Wydziału Zarządzania Akademii Ekonomicznej w Krakowie. W 2013 r. została członkiem
w sprzedaży i zna doskonale branżę HVAC. Michał
Wróblewski ma 36 lat i ukończył Politechnikę Warszawską na Wydziale MEiL. W spółce zatrudniony
jest od 2007 r., do tej pory na stanowisku kierownika produkcji. Ma wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu produkcją, wdrażaniu nowych technologii i rozwoju produktów.
Zmiany wprowadzono z zamiarem dalszego rozwoju spółki Centrum Klima jako wiodącego dostawcy w kraju i za granicą.
mat. Centrum Klima
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Zawory kulowe
W nowych zaworach kulowych Grupy Armatura zastosowano kuty mosiądz i wielozwojowe gwinty korpusu
z teflonowymi uszczelnieniami, co umożliwiło wzrost
ciśnienia z 1,6 do 2,5 MPa. Tym samym zawory o mniejszych średnicach charakteryzują się podobnymi parametrami jak dotychczasowe o dużych średnicach. Temperatura robocza wrosła z 90 do 150°C. Ich wytrzymałość
zapewnia też teflon PTFE w uszczelnieniach trzpienia
i kuli. Luzy zaś kompensuje dławik i zapewnia szczelność.
Jednolity nacisk kuli
na uszczelnienia nie
powoduje naprężeń
przy montażu i podczas
zmian temperatur. Naprężenia te
są przenoszone poprzez zewnętrzny korpus zaworu,
a wytrzymałość połączenia z instalacją gwarantują
wielozwojowe gwinty. Zawory mają dopuszczenie do
stosowania w instalacjach wodnych oraz roztworu
glikolu z wodą.
mat. Grupa Armatura
Grzejniki Logatrend
Nasadka Viega
Viega dodała do oferty nową nasadkę do odpływów
Advantix. Zamiast tradycyjnego rusztu ma ona wkładkę
do wypełnienia płytkami – odpływ staje się dzięki temu niemal niezauważalny. Wyjątkowo mała wysokość
montażowa pozwala na zastosowanie nawet szklanych
dekorów. Zalety nowego rozwiązania to brak ramki
i mała wysokość montażowa, zaledwie 5 mm. Nasadka
wytrzymuje obciążenie do 300 kg i można ją wypełnić
każdym materiałem o grubości od 5 do 30 mm. Pomimo
jej niewielkiej szerokości wydajność odpływu wynosi
0,4–0,5 l/s. Nowa nasadka do wypełnienia płytkami
pasuje do wszystkich odpływów z serii Advantix. Można
Marka Buderus oferuje nowe stalowe grzejniki: Logatrend C-Profil,
VC-Profil, VCM-Profil, C-Plan, VC-Plan i VCM-Plan wykonane z walcowanej na zimno grubej blachy. Mają większą niż dotychczas moc i mogą jeszcze lepiej zapewnić komfort cieplny. Posiadają trwałą powłokę
− są zagruntowane i pomalowane proszkowo na biało, inne kolory
dostępne na zamówienie. Grzejniki mają w standardzie zainstalowany
korek i odpowietrznik, a także wbudowaną wkładkę zaworową Danfoss
z nastawą wstępną. Dostępne są w wersji standardowej, wyposażonej w osłony boczne i górną (typy 11, 22, 33) oraz higienicznej, bez
osłon (typy 10, 20, 30). Są jedno- (typy 10 i 11) lub wielopłytowe (typy 20, 22 i 33). Grzejniki wielopłytowe mogą
być dowolnie obracane wokół osi wyznaczającej ich wysokość. Gwarancja: 10 lat.
mat. Buderus
Nagrzewnica wodna z konsolą
VOLCANO mini to pierwsze urządzenie VTS Euroheat w obudowie wykonanej ze spienionego polipropylenu – materiał ten gwarantuje plastyczność i odporność na uszkodzenia mechaniczne,
zapewnia też „pamięć kształtu”. Model wzbogacono o dodatkowe
panele zewnętrzne w trzech kolorach: złotym (klasycznym dla
VOLCANO), srebrno-szarym oraz neonowej czerwieni z szarymi
promieniami. Ulepszony korpus obudowy zapewnia idealny rozkład
powietrza na wymienniku, a zastosowanie cieńszych kierownic
o obniżonym oporze przepływu gwarantuje lepszy zasięg strumienia powietrza. W standardzie dodano również konsolę dla
wygody i szybkości montażu. Dziesięciokrotnie lżejsza obudowa, kompaktowe gabaryty i cicha praca zwiększają
komfort użytkowania. Nagrzewnica pokrywa zapotrzebowanie na moc od 3 do 20 kW.
mat. VTS
ją stosować przy
uszczelnieniu warstwowym,
a w połączeniu z odpływem także przy tradycyjnym uszczelnieniu za
pomocą warstw z bitumenu lub tworzywa sztucznego. Stanowi uzupełnienie serii
rusztów Visign stosowanych zarówno do super płaskich
odpływów łazienkowych o wysokości montażowej 62
lub 70 mm, jak i do modeli o wysokiej wydajności stosowanych w obiektach użyteczności publicznej. Znajdzie
również zastosowanie w odpływach przeciwpożarowych, balkonowych i tarasowych, stanowiąc przy tym
atrakcyjny element aranżacji.
mat. Viega
Stabilizator wentylacji grawitacyjnej
Stabiler, nowe urządzenie w ofercie Darco, ogranicza przepływ w kanale wentylacji grawitacyjnej do wartości nominalnej. Umożliwia to kontrolę nad rozdziałem strumieni powietrza zgodnie z zaleceniami przepisów. Gdy przepływ osiągnie
wartość nominalną, przepustnica odchyla się, zbliżając do przesłony, i zmniejsza szczelinę, przez którą płynie powietrze.
Zwiększenie podciśnienia nie powoduje wówczas zwiększenia strumienia powietrza. Należy pamiętać, że powietrze musi
być uzupełnione świeżym z zewnątrz poprzez elementy nawiewne. Przepustnica urządzenia jest łożyskowana na tulejkach
z tworzywa sztucznego, a zderzaki ograniczające jej ruch wykonane są z gumy. Przepustnica ma również wiskotyczny
tłumik drgań, który zapobiega jej wpadaniu w rezonans i wygasza zbyt gwałtowne ruchy. Konstrukcja Stabilera serii SW1
umożliwia montaż urządzenia w już istniejącym kanale wentylacyjnym bez niszczenia zamontowanej wcześniej kratki.
Wszystkie Stabilery serii SW1 mają wspólną ramkę, więc jeśli użytkownik stwierdzi, że chce zmienić wydajność wentylacji w danym pomieszczeniu, wystarczy, że wykręci Stabiler z ramki i na jego miejsce przykręci inny.
mat. Darco
14
listopad 2013
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Baterie Brado
Brado to nowa linia baterii do łazienek i kuchni: bateria umywalkowa stojąca wyposażona w automatyczny
korek spustowy, bateria wannowa ścienna mająca automatyczny przełącznik wanna/prysznic i bateria natryskowa ścienna oraz bateria zlewozmywakowa stojąca
z obrotową wylewką. Wszystkie zostały wyposażone
w regulator ceramiczny oraz (oprócz baterii natryskowej) w regulatory strumienia. Pokryte są chromowaną
Izolacja
akustyczna
Armacell wprowadził do swojej oferty otulinę Tubolit AR Fonowave. Dzięki pofalowanej
powierzchni charakteryzuje się ona wysokimi
parametrami dźwiękoizolacyjnymi. Gwarantowany współczynnik tłumienia dźwięków wynosi 11
dB(A). Izolacja dodatkowo zapobiega skraplaniu się pary
wodnej, dzięki czemu na jej powierzchni nie tworzą się
niebezpieczne dla zdrowia pleśnie i grzyby. Z zewnątrz
Nowa
seria
kamer
Nowa seria kamer
termowizyjnych firmy
Fluke o wysokiej wydajności
– Fluke Ti200, Fluke Ti300 oraz
Fluke Ti400 – to urządzenia z zaawansowanym systemem łączności, automatycznym system regulacji
ostrości oraz laserem do wskazywania
dokładnego miejsca pomiaru. Przed
Elektroniczna
głowica
termostatyczna
powłoką. Wzornictwo wykorzystuje klasyczne formy
i funkcjonalność, przez co baterie dobrze komponują
się z nowoczesnymi łazienkami i kuchniami.
mat. Ferro
Tubolit AR Fonowave pokryta jest wytrzymałą
folią ochronną, która
zapobiega uszkodzeniom mechanicznym.
Izolacja może być
stosowana zarówno
w budownictwie mieszkaniowym, jak i w hotelach,
szpitalach, biurowcach, szkołach
i innych obiektach użyteczności publicznej.
mat. Armacell
pomiarem laser mierzy odległość od obiektu, a system
automatycznie reguluje ostrość. Kamera działa na zasadzie „wyceluj i zmierz”, co znacznie ułatwia i przyspiesza
pracę, zapewnia też najwyższą dokładność pomiarów.
Kamery służą do diagnostyki instalacji elektrycznych oraz
stosowanych w branży przemysłowej i budowlanej. Różnią się możliwościami pomiarowymi oraz parametrami
optyki i wyświetlacza. Najbardziej zaawansowany model,
Fluke Ti400, umożliwia pomiary temperatury w zakresie
od –20 do 1200°C. Nowe kamery współpracują bezprzewodowo z urządzeniami mobilnymi z systemem iOS za
pomocą aplikacji Fluke SmartView®, która umożliwia
tworzenie raportów z badań pomiarowych oraz analizę
zapisanych obrazów.
Fluke
Thera Pro HR90 to nowa elektroniczna głowica
termostatyczna firmy Honeywell z możliwością manualnego programowania, co umożliwia ustawianie
różnych temperatur w poszczególnych porach dniach
i różnych pomieszczeniach. Ma ona predefiniowane
tryby pracy, np. wakacje, przyjęcie i dzień wolny, i automatycznie dopasowuje temperaturę do aktualnych
potrzeb. Może ją obniżać o kilka stopni, a np. przed
powrotem domowników przywrócić do właściwego
stanu. Na mniejsze zużycie energii pozwala też funkcja automatycznego zamknięcia zaworu grzewczego
w przypadku otwarcia okna oraz przeciwmrozowa, która
nie dopuszcza, by temperatura w pomieszczeniu spadła
poniżej 5°C. Głowica ma 6 punktów przełączenia na dobę
do 3 poziomów temperatur przez 7 dni w tygodniu, co
pozwala na dostosowanie czasu ogrzewania do indywidualnego rozkładu dnia. Jest intuicyjna w obsłudze
i można ją dopasować do wszystkich standardowych
zaworów grzewczych.
mat. Honeywell
Elastyczne Free Multi
Panasonic wprowadził do oferty nową, bardziej elastyczną wersję systemu
pomp ciepła typu powietrze/powietrze Free Multi (5×1), która dzięki podłączeniu
nawet pięciu jednostek wewnętrznych do jednego agregatu pozwala na tworzenie
kompleksowych systemów grzewczo-klimatyzacyjnych. Nowe rozwiązanie jednostki
ściennej o mocy 1,6 kW przeznaczone jest do domów jednorodzinnych oraz mniejszych
obiektów komercyjnych. Zapewnia oszczędność miejsca na instalację jednostek wewnętrznych poprzez umożliwienie montażu ściennego, kanałowego, kasetonowego lub podłogowego.
Możliwość dostosowywania mocy jednostki zewnętrznej do zapotrzebowania urządzeń podłączonych do niej w jeden system pozwala na nawet 30-proc. oszczędność energii. Przykładowo jednostka
o nominalnej wydajności 5,2 kW może funkcjonować w zakresie od 1,8 do 7,3 kW. Sprężarka, wykorzystując
technologię inverter+, pozwala na pracę systemu nawet przy temperaturach zewnętrznych sięgających –15°C
w trybie grzania lub –10°C w trybie chłodzenia. Free Multi spełnia wymagania tzw. dyrektywy ErP i uzyskała klasy
A++/A+ (w zależności od modelu).
mat. Panasonic
listopad 2013
15
AKTUALNOŚCI
SZKOLENIA
Skorzystaj ze szkoleń
Aquatherm-Polska tel. 22 321 00 00,
faks 22 321 00 20, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców, projektantów z zakresu wewnętrznych instalacji
sanitarnych i grzewczych z polipropylenu PP-R (80); technika zgrzewania
– ćwiczenia; zasady projektowania i montażu wodnego ogrzewania
podłogowego – ostatni wtorek m-ca, Warszawa
Aspol-FV tel. 42 640 73 11
Podstawy projektowania i wykonawstwa instalacji z polipropylenu:
właściwości materiału, praktyczne zapoznanie się z metodą łączenia
elementów instalacyjnych (zjawisko polifuzji termicznej), sposoby
prowadzenia instalacji, kompensacja – obliczenia, rozwiązania praktyczne
Energeo – system dolnych źródeł do pomp ciepła: podstawy doboru
i wykonawstwa, praktyczne zapoznanie się ze zjawiskiem polifuzji termicznej
(łączenie elementów instalacyjnych z HDPE), prezentacja komputerowego
programu doborowego dolnych źródeł, płyny niskotemperaturowe HENOCK
przeznaczone do instalacji dolnych źródeł
Wentylacja mechaniczna – odzysk ciepła z wentylacji: podstawy wentylacji
mechanicznej, zachowanie komfortu cieplnego, zasady doboru elementów
wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, technologia montażu,
prezentacja rekuperatorów z serii RAPTOR
Terminy do uzgodnienia
Atlantic tel. 22 487 50 76, Sławomir Rostkowski (Dział Techniczny)
Bezpłatne szkolenie z odnawialnych źródeł energii dotyczące: pomp ciepła
typu powietrze-woda, termodynamicznych ogrzewaczy wody z wbudowaną
pompą ciepła i kolektorów słonecznych
Beretta tel. 56 657 16 00, faks 56 657 16 57, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, serwisantów – Toruń, w terenie do uzgodnienia
Broen tel. 74 832 54 32
Szkolenia dla projektantów i instalatorów: zawory Ballorex w równoważeniu
hydraulicznym
Brötje www.broetje.pl
Szkolenia instalacyjno-montażowe dla instalatorów i serwisantów kotłów BRÖTJE:
Bydgoszcz – tel. kom. 605 351 402, [email protected]
Gdańsk – tel. 601 775 716, [email protected]
Łódź – tel. 510 022 921, [email protected]
Poznań – tel. 607 689 015, [email protected]
Przyszowice k. Gliwic – tel. 605 98 76 71, [email protected]
Stanowice k. Oławy – tel. 695 100 194, [email protected]
Szczecin – tel. 605 034 158, [email protected]
Warszawa – tel. 605 987 602, [email protected]
BS4 tel. 602 555 394, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów i projektantów dotyczące projektowania i instalacji
rurociągów Durapipe z ABS-u, specjalnego tworzywa m.in. do wody lodowej
i glikolu w klimatyzacji i chłodnictwie. Szkolenia w siedzibie BS4 (bezpłatne)
lub w miejscu wskazanym przez klienta (klient pokrywa wtedy koszt pobytu
i przejazd osoby przeprowadzającej szkolenie). Terminy do uzgodnienia
Centralny Ośrodek Chłodnictwa
tel. 12 637 09 33 w. 105, 212, [email protected], www.coch.pl
F-gazy urządzenia stacjonarne
Klimatyzacja samochodowa
Certyfikacja kompetencji B
Budowa, obsługa i eksploatacja klimatyzatorów typu split
Kurs początkowy i uzupełniający dla ubiegających się o świadectwo
kwalifikacji w zakresie postępowania z substancjami kontrolowanymi
Agregaty wody lodowej
Układy termodynamiczne w pompach ciepła w teorii i praktyce
Clima Komfort tel. 507 017 354, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów instalacji grzewczych z pompami ciepła
z bezpośrednim odparowaniem oraz z pompami typu powietrze/woda,
solanka/woda i woda/woda. Terminy do uzgodnienia
Comap Polska tel. 22 679 00 25, e-mail: [email protected],
www.comap.pl
Szkolenia dla instalatorów i projektantów w zakresie instalacji ogrzewania
podłogowego BIOfloor oraz instalacji dystrybucji wody sanitarnej i grzewczej
SKINsystem – na terenie całego kraju
Danfoss Poland – Ciepłownictwo tel. 58 51 29 134
Danfoss Poland – Ogrzewnictwo i Wentylacja
tel. 22 755 06 01
Szkolenia i warsztaty techniczne dla instalatorów i projektantów – na terenie
całego kraju
De Dietrich www.dedietrich.pl
Szkolenia dla instalatorów we Wrocławiu:
T1A „Urządzenia grzewcze o mocy do 50 kW” – kotły De Dietrich małych
mocy w technice domowej: kotły atmosferyczne DTG, kotły naścienne gazowe
MS ZENA, kotły gazowe kondensacyjne AGC, EGC, MCR II, MCA, kotły olejowe
GT 120, technika solarna
T1B „Kotły żeliwne średnich i dużych mocy” – atmosferyczne DTG 230/330,
olejowo-gazowe GT 220 do GT 530, palniki nadmuchowe olejowe/gazowe,
automatyka i kaskady kotłów
T2A „Kotły kondensacyjne” – kotły MCR II, MCA z Diematic i-System,
GTU C 120, AGC, EGC, MCA PRO 45-115, C 230, C310/610
T4A „Pompy ciepła” – pompy ciepła PAC
Możliwość odbycia dodatkowego szkolenia przy hurtowniach partnerskich
w ramach trasy mobilnego laboratorium De Dietrich z zakresu:
typoszereg gazowych kotłów kondensacyjnych MCR i Ecodens (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkolenia T2A w siedzibie firmy
De Dietrich we Wrocławiu)
pompy ciepła ROE ll i ROE+ – montaż i uruchamianie (warunkiem
uczestnictwa jest wcześniejsze odbycie szkoleń T1A lub T2A w siedzibie firmy)
zestawy Dietrisol PRO i Dietrisol Light (warunkiem uczestnictwa
jest wcześniejsze odbycie szkolenia T1A w siedzibie firmy)
16
listopad 2013
Dolnośląska Agencja Energii i Środowiska
tel. 71 326 13 43, e-mail: [email protected]
Szkolenia z wykorzystania termowizji w diagnostyce budowlanej: ocena
energetyczna budynku, ocena stanu technicznego przegród budowlanych,
samodzielne wykonanie ekspertyz budowlanych. Szkolenia z wykorzystania
termowizji w diagnostyce energetycznej: ocena stanu technicznego urządzeń
i sieci energetycznych, samodzielne wykonanie ekspertyz termowizyjnych.
Szkolenia obejmują praktyczne ćwiczenia z użyciem kamer termowizyjnych
i obsługą specjalistycznych programów do interpretacji zdjęć
Dwudniowe szkolenia ze sporządzania świadectw charakterystyki
energetycznej oraz audytów
Ferroli tel. 32 47 33 100, 604 516 500
Chętnych na szkolenia zapraszamy do centrum szkoleniowego Ferroli
w Sosnowcu. Zakres szkoleń obejmuje: kondensacyjne kotły gazowe wiszące
i stojące, kotły gazowe wiszące i stojące, kotły stojące olejowo-gazowe, układy
solarne, agregaty wody lodowej. Szkolenia odbywają się po potwierdzeniu
uczestnictwa minimalnej liczby osób
Flowair tel. 58 669 82 20, faks 58 627 57 21, e-mail: [email protected],
www.flowair.com
Szkolenia dla projektantów i instalatorów z zakresu ogrzewania
nadmuchowego: nagrzewnic wodnych (LEO), nagrzewnic gazowych (ROBUR),
kurtyno-nagrzewnic i kurtyn powietrznych (ELiS)
Fujitsu
Szkolenie dla instalatorów, projektantów, studentów: systemy klimatyzacji
ze zmiennym przepływem VRF AIRSTAGE – Warszawa, tel. 22 517 36 00;
Gdańsk, tel. 58 768 03 33; Wrocław, tel. 71 785 49 67; Kraków,
tel. 12 341 47 07; Rzeszów, tel. 17 854 73 10; Lublin, tel. 609 690 998;
Katowice, tel. 32 209 49 26; Łódź, tel. 42 685 52 94; Poznań,
tel. 61 852 54 90; Białystok, tel. 605 886 475; Bydgoszcz, tel. 607 800 395
Gazomet tel. 65 545 02 20, e-mail: [email protected]
Stacje gazowe – budowa i eksploatacja
Technika redukcyjna i zabezpieczająca
Armatura zaporowa i urządzenia ciśnieniowe
Budowa i zasady działania urządzeń eksploatowanych w gazownictwie
Geberit tel. 22 843 06 96
Dla projektantów i wykonawców – systemy instalacyjne, kanalizacji
wewnętrznej HDPE, Public, wodociągowe Mapress i Mepla, podciśnieniowego
odwodnienia dachów Geberit Pluvia
Glen Dimplex Polska e-mail: [email protected]
Cykliczne szkolenia dla projektantów i wykonawców instalacji grzewczych
z pompami ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda oraz woda/woda
o mocach 1,87–125,8 kW. Przekazywane informacje są też przydatne
handlowcom chcącym poszerzyć swoją wiedzę z zakresu oferowanych
produktów. Miejsce szkolenia – Poznań. Terminy oraz formularz zgłoszeniowy
na www.dimplex.pl
Grundfos www.grundfos.pl
Całoroczne szkolenia online:
Grundfos Professional/Grundfos Ecademy dla instalatorów, projektantów
– ponad 10 modułów szkoleniowych, m.in. o pompach Grundfos ALPHA2,
MAGNA, SOLOLIFT2, dyrektywie EuP, regulacji AUTOADAPT oraz nowych
pompach cyrkulacyjnych COMFORT PM i in.
Thinking Buildings Universe/Grundfos CBS e-learning dla projektantów
– aplikacje w Budownictwie Użyteczności Publicznej: m.in. Koszty Cyklu Życia
(LCC), obiegi mieszające, klimatyzacja, dezynfekcja wody, ścieki i wiele innych
HDG Bavaria tel. 52 326 76 76,
e-mail: [email protected], [email protected]
Technologie spalania biomasy drzewnej w kotłach wsadowych i w kotłach
automatycznych – Osielsko
Hewalex tel. 32 214 17 10 wew. 376, infolinia 801 000 810,
Cykl szkoleń technicznych z zakresu instalacji kolektorów słonecznych i pomp
ciepła – co drugi piątek w siedzibie firmy (Czechowice-Dziedzice)
Itron Polska (dawniej Actaris)
tel. 12 257 10 28 w. 143, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów – nowoczesne systemy opomiarowania wody
i energii cieplnej
KAN sekretariat: tel. 85 74 99 200, faks 85 74 99 201
Szkolenia dla projektantów – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szkolenia dla wykonawców – Białystok, Gdynia, Poznań, Tychy, Warszawa
– w każdej lokalizacji raz w miesiącu
Szczegóły i terminy na www.kan.com.pl
Kessel tel. 71 774 67 60, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów z zakresu urządzeń przeciwzalewowych
– typy urządzeń, czynniki doboru, zasada działania, prawidłowy montaż,
konserwacja. Pytania i zgłoszenia – drogą telefoniczną lub mailową
Kisan tel. 22 701 71 30, 22 701 71 34
Warsztaty komputerowe dla projektantów: Instal-op – program
wspomagający projektowanie instalacji ogrzewania podłogowego
oraz Instal-san – wspomagający instalacje c.w. i z.w.
Klimosz tel. 32 475 21 77 w. 11 – Żory,
61 436 24 74 – Września k. Poznania, www.klimosz.pl
Szkolenie praktyczne z zakresu kotłów na węgiel, drewno, pelety i ziarno
– pierwszy i ostatni czwartek roboczy miesiąca w Żorach i raz w miesiącu
we Wrześni
Luxbud Elektryczne Systemy Grzewcze
tel. 22 766 45 60, 22 766 45 70, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla instalatorów, projektantów: ochrona przed oblodzeniem
schodów, podjazdów, rur z zimną wodą, rynien i rur spustowych, ogrzewanie
podłogowe: kable i Comfort Maty, termostaty, regulatory, systemy detekcji
wycieków
Makroterm
tel. 12 37 93 781, 603 979 292,
inż. Dominik Litwiński, e-mail: [email protected]
Cykl szkoleń dla instalatorów, handlowców, serwisantów i projektantów
z zakresu Zintegrowanego Oprogramowania: Turbokominki z płaszczem
wodnym; kolektory słoneczne Turbosolar; Integratory; projektowanie systemów
ZO w domach jednorodzinnych
Warsztaty dla instalatorów: podłączanie Integratora
Terminy do uzgodnienia
Meibes tel. 65 529 49 89, e-mail: [email protected]
www.meibes.pl, www.logotermy.pl, www.solar.meibes.pl
www.ee-flow-control.pl
Dla instalatorów: armatura grzewcza i instalacyjna, systemy solarne
Dla projektantów: logotermy, węzły grzewcze, systemy solarne, efektywność
energetyczna w budownictwie
Nibco tel. 42 677 56 00
Szkolenie z zakresu instalacji sanitarnych PVC-C/PVC-U NIBCO
dla instalatorów, projektantów i inwestorów
Nibe-Biawar www.biawar.com.pl
Szkolenia z zakresu pomp ciepła i systemów solarnych, obejmujące
m.in. budowę i zasadę działania pomp ciepła i systemów solarnych, zasady
doboru poszczególnych urządzeń, praktyczne wskazówki i przykładowe
problemy
Paradigma, przedst. Georg Zylka
tel. 32 26 10 100
Szkolenia dla instalatorów, projektantów, architektów w zakresie techniki
SOLAR (kolektory słoneczne w systemach grzewczych), podstawy techniki
solar, rozwiązania systemowe, zasady doboru, planowania i rozwiązań technik
solar – Dąbrowa Górnicza
Prandelli Polska tel. 58 762 84 60, 604 29 25 50,
Szkolenia cykliczne dla projektantów i instalatorów w siedzibie firmy:
Podstawowe zasady projektowania i wykonawstwa w systemach instalacji
sanitarnych firmy Prandelli; Gdańsk – pierwszy wtorek m-ca,
w terenie – do uzgodnienia
Raychem Polska, Tyco Thermal Controls
tel. 22 33 12 950, e-mail: [email protected]
Szkolenia dla projektantów, instalatorów i monterów w zakresie elektrycznych
systemów grzewczych: ochrona przed zamarzaniem instalacji wodnych,
kanalizacyjnych, rynien i rur spustowych; zabezpieczenie przed oblodzeniem
ciągów pieszych i pojazdów; ogrzewanie podłogowe; systemy detekcji
i lokalizacji wycieków
Sanha Polska tel. 76 857 32 02
Szkolenia dla instalatorów i projektantów na terenie całego kraju – techniki
połączeń zaciskowych z miedzi, stali i tworzyw sztucznych; dobór i montaż
ściennych paneli grzewczych
Sanit tel. 32 332 67 43
Szkolenie dot. zgrzewaczy rur PP i PE do wody i gazu, dające uprawnienia
IGNiG-u oraz certyfikat na zgrzewanie systemu ELGEF+ firmy GEORG
FISCHER
Sotralentz tel. 46 833 30 34
Szkolenia techniczne dla instalatorów z zakresu przydomowych
oczyszczalni ścieków, obejmujące przede wszystkim najnowsze
technologie OCZYSZCZALNIE TYPU SL BIO (połączenie złoża biologicznego
i osadu czynnego) oraz oczyszczalnie drenażowe z Tunelami Filtracyjnymi
(bez kamienia, rur ani geowłókniny), jak również tradycyjne oczyszczalnie
drenażowe (kamień, rura, geowłóknina). Szkolenia odbywają się
w ostatni wtorek miesiąca w Skierniewicach. Zapisy
– drogą mailową.
Termet tel. 74 854 70 50, 74 854 04 46
www.termet.com.pl
Szkolenia dla serwisantów, instalatorów, projektantów, handlowców
w zakresie oferty produkcyjnej Termet w ośrodkach szkoleniowych
w: Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Bielsku-Białej, Aleksandrowie Łódzkim,
Kielcach, Rzeszowie, Orońsku, Pile, Olsztynie, Białymstoku
i Świebodzicach
Tweetop tel. 510 091 445
Szkolenia „Systemy zaprasowywane i skręcane rur wielowarstwowych”
w hurtowniach Grupy SBS Sp. z o.o. w wybranych miastach: Kielce, Łódź,
Zduńska Wola, Płońsk, Płock
Uponor Polska
tel. 801 000 425, 22 266 82 00
Szkolenia dla instalatorów w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej
wody, c.o. i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Szkolenia dla projektantów z wykorzystaniem programów Instalsoft
lub Audytor, w zakresie montażu systemów do zimnej i ciepłej wody, c.o.
i ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego firmy Uponor
Viessmann tel. 71 360 71 00, www.viessmann.pl,
Dla projektantów – aspekty projektowania nowoczesnych
systemów grzewczych z zastosowaniem kotłów kondensacyjnych
i niskotemperaturowych, kolektorów słonecznych i pomp ciepła
Dla instalatorów – montaż, uruchomienie, serwis pomp ciepła, kolektorów
słonecznych, kotłów wiszących oraz stojących małej i średniej mocy
2-letnia Szkoła Policealna Nowoczesnych Technik Grzewczych Akademii
Viessmann
Wavin Metalplast-Buk www.wavin.pl,
e-mail: [email protected], bezpłatna infolinia: 800 161 555
Szkolenia online dla firm:
Materiały elastyczne a materiały sztywne w systemach kanalizacji
grawitacyjnej na podstawie porównania systemu z PVC-U z systemem
z kamionki
Zehnder tel. 605 885 886
Sławomir Duda (koordynator serwisu), e-mail: [email protected]
Szkolenia dla wykonawców/serwisantów: COMFOBOX, CSY
AKTUALNOŚCI
TARGI, KONFERENCJE
Zapraszamy na targi i konferencje
LUTY
SIBEX Targi Budowlane
SILTERM-INSTAL Salon Techniki
Grzewczej i Instalacyjnej
21–23 lutego 2014 r., Sosnowiec
MARZEC
Forum Wentylacja
– Salon Klimatyzacja
5–6 marca 2014 r., Warszawa
BUDMA Międzynarodowe Targi
Budownictwa i Architektury
11–14 marca 2014 r., Poznań
ENEX Międzynarodowe Targi
Energetyki i Elektrotechniki
18–20 marca 2014 r., Kielce
KWIECIEÑ
INSTALACJE
Międzynarodowe Targi Instalacyjne
8–11 kwietnia 2014 r., Poznań
GRUDZIEÑ
Dzień Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego, 6 grudnia 2013 r., Poznań
– Koło Naukowe Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej,
e-mail: [email protected], www.knis.put.poznan.pl
LUTY
X Konferencja Naukowo-Techniczna „Nowe technologie w sieciach i instalacjach
wodociągowych i kanalizacyjnych”, 26–28 lutego 2014 r., Ustroń
– Zakład Wodociągów i Kanalizacji Instytutu Inżynierii Wody i Ścieków Politechniki Śląskiej
w Gliwicach, tel. 32 237 22 43, tel. kom. 605 686 142 lub 504 429 457, faks 237 21 73,
KWIECIEÑ
VI Konferencja Naukowa „Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie
środowiska EKO-DOK”, 23–26 kwietnia 2014 r., Szklarska Poręba – Instytut Inżynierii
Ochrony Środowiska Politechniki Wrocławskiej, tel. 71 320 25 87, faks 71 320 25 87,
e-mail: [email protected], www.eko-dok.pl
patronat medialny
promocja
metering solutions
listopad 2013
17
AKTUALNOŚCI
W Y W I A D
Czym będziemy
ogrzewać domy?
Z Krystyną Dawson z brytyjskiej organizacji BSRIA
rozmawia Waldemar Joniec
Czym zajmuje się BSRIA?
Building Services Research and Information Association to organizacja techniczno-badawcza non profit, która działa na rynku brytyjskim od połowy lat 50. i zajmuje się m.in.
opracowywaniem standardów dla budownictwa i instalacji grzewczych, wentylacyjnych,
chłodniczych, a także testowaniem produktów
i budynków pod wieloma względami. Oferujemy ponadto doradztwo dla budownictwa i prowadzimy wypożyczalnię narzędzi i instrumentów do przeprowadzania skomplikowanych
badań i obliczeń. Ja pracuję w dziale Worldwide Market Intelligence, który zajmuje się badaniami rynkowymi prowadzonymi praktycznie
na całym świecie, w 94 krajach. Dotyczą one
technologii grzewczych, chłodniczych i odnawialnych źródeł energii. Od czterech lat mamy też komórkę badającą technologie smart
(inteligentne). Między innymi dlatego, że zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i biurowych konieczne jest wprowadzenie kontroli
zużycia energii z uwagi na wymagania prawne w zakresie energoefektywności. Mamy też
mały oddział IT. W BSRIA zajmuję się działem technologii grzewczych i odnawialnych
źródeł energii. W zakres naszych prac wchodzą m.in. badania różnych rodzajów kotłów,
podgrzewczy wody, grzejników, kolektorów
słonecznych, paneli fotowoltaicznych, urządzeń kogeneracyjnych, pomp ciepła, a nawet
ogniw paliwowych.
Dokąd zmierza budownictwo w UE i czy
nie stawia mu się zbyt daleko idących
wymagań?
Wbrew pozorom nie są one tak duże. Trzeba uwzględnić fakt, że zanim wymagania zaczną obowiązywać, mija parę lat, projekty
powstają na kilka lat przed realizacją, funkcjonują też okresy przejściowe dla przepisów. Poprzeczkę trzeba ustawiać wysoko, bo
nie mamy zbyt dużo czasu na realizację celu 3×20, tj. obniżenia emisji i zużycia energii
18
listopad 2013
oraz wzrostu wykorzystania źródeł odnawialnych. Mimo że aktualne dane wskazują na
mniejsze tempo zmian klimatu, jednak mają
one miejsce i musimy na to reagować. Wprowadzenie wymagań prawnych jest konieczne
– gdyby o standardzie energetycznym budynków decydowała wyłącznie ekonomia, zmiany
zajęłyby zbyt dużo czasu. Zdarzają się oczywiście inwestorzy traktujący ekologię priorytetowo, jest ich jednak zbyt mało. Także nowe
regulacje prawne nie zmienią sytuacji szybko, ale są solidnymi podwalinami dla zmian,
które potem można będzie przyspieszyć. Ponadto na Zachodzie poparcie rządu sprawia,
że dane działanie cieszy się większą akceptacją społeczną i rośnie do niego zaufanie. Nie
wiem, czy w Polsce nadal jest odwrotnie – jeśli rząd coś wspiera, jest to traktowane z przymrużeniem oka?
Nasze społeczeństwo lubi inicjatywy
rządu, o ile wiąże się z nimi konkretne
wsparcie finansowe.
Czyli tak, jak w całej Europie. Zakładając,
że rząd wie, co robi, ma to sens. Przeprowadzaliśmy przykładowo różne badania i symulacje, które miały na celu oszacowanie przyszłego wykorzystania pomp ciepła i innych
technologii w budynkach. Nowe budownictwo niewiele poprawi sytuację, zatem rządy
powinny zwracać szczególną uwagę na obiekty remontowane i modernizowane.
Nowe budynki przyczyniają się do wzrostu ogólnej liczby obiektów tylko o 1–3%
rocznie…
Tak, to niewiele, nasze prognozy wskazują, że w Anglii w 2050 r. nadal 75% mieszkań
będzie zbudowanych w starych technologiach.
Największy potencjał stanowią zatem istniejące budynki. Jest to potencjał dla producentów,
branży instalacyjnej i zwłaszcza dla rządowych
planów ograniczania emisji. W budynkach tych
można stosować różne technologie ogrzewania, m.in. pompy ciepła, i przeprowadzać ter-
Fot. BSRIA
momodernizację. Często spotykam się z opinią
producentów, że jednym z najprostszych sposobów ograniczenia zużycia energii jest stosowanie systemów regulacji – począwszy od zwykłych zaworów termostatycznych, poprzez pokojowe regulatory mieszkaniowe, po bardziej
skomplikowane systemy zarządzania budynkiem (BMS). Technika zmienia się w bardzo
szybkim tempie. Na przykład 15 lat temu nie
można było sterować ogrzewaniem za pomocą
smartfonu, a my mówimy i planujemy w perspektywie ponad 30 lat – 2050 roku.
To dla technologii dużo czasu.
Tak, ale ważna jest jeszcze akceptacja społeczna oraz ludzkie możliwości. W istniejących
budynkach leży duży potencjał redukcji emisji
i zmniejszenia zużycia energii, są też szansą
dla branży pomp ciepła. Nie można jednak narzucać konsumentom jednej technologii.
Jakie zatem będą trendy w ogrzewaniu
starych i nowych budynków?
W nowych budynkach duże szanse mają pompy ciepła, także w kontekście polityki UE. Bliski ideału jest związek pomp ciepła
i paneli fotowoltaicznych. Nie ma praktycznie
żadnych przeszkód w łączeniu tych instalacji
ani ze zmianą prądu stałego na zmienny, jedyny problem to magazynowanie energii. Jednak nawet jeśli 35% energii z fotowoltaiki w instalacji domowej zostanie zużyte na potrzeby
ogrzewania, a reszta sprzedana do sieci, prosument w Niemczech czy we Włoszech nadal
ma z tej instalacji zysk. Zebrane przeze mnie
doświadczenia z ostatnich lat wskazują, że
proste rozwiązania są najlepsze. Ludzie gubią
się w skomplikowanych kwestiach i mają taki
natłok zajęć, że nie chcą zaprzątać sobie głowy taryfami, instalacjami itd.
A w budynkach modernizowanych?
Tu nie ma faworyta. Wiele zależeć będzie
od danego kraju, strefy klimatycznej, przeznaczenia i funkcji budynku. Ze względu na prostotę budowy i brak konieczności ingerencji
AKTUALNOŚCI
W Y W I A D
w codzienną pracę popularne będą instalacje
fotowoltaiczne, zwłaszcza w krajach południowych. Nawet Wielka Brytania upatruje w nich
szansy i zaczyna wspierać. Wydaje się, że logiczną konsekwencją rozwoju fotowoltaiki będzie wzrost zainteresowania pompami ciepła.
Ale w grę wchodzą też inne technologie, nawet
tak proste jak zasobniki akumulacyjne z grzałkami elektrycznymi. Tu jednak pojawia się kolejny problem – gdzie je pomieścić.
Przyszłość ogrzewania w budynkach mieszkalnych należy w dużej mierze do czystej energii elektrycznej, zwłaszcza tej ze źródeł odnawialnych, a gaz, olej i węgiel będą odgrywać
coraz mniejszą rolę. Przykładowo Wielka Brytania zaczyna ponownie inwestować w elektrownie atomowe, choć proces odejścia od
gazu i węgla, które były ostatnio tanie, będzie
długi. Rząd brytyjski, który wprowadził wymóg
stosowania tylko kotłów kondensacyjnych, dziś
myśli, jak rozpropagować pompy ciepła i panele fotowoltaiczne.
W branży grzewczej jest wiele grup interesów i lobby gazowe nie podda się szybko,
tym bardziej, że droga do czystej ekologicznie elektryczności jest jeszcze daleka. Producenci tradycyjnych urządzeń grzewczych walczą o swoje interesy, przedsiębiorstwa się łączą i zmieniają ofertę, np. parę lat temu na
topie były firmy specjalizujące się w kolekto-
rach słonecznych, dziś urządzenia te oferowane są częściej w ramach szerszej oferty –
np. w zestawieniu z kotłami. Na rynek będą
wchodziły gazowe pompy ciepła, wiele nadziei
wiązano z technologią CHP, czyli stacjonarnymi urządzeniami mikrokogeneracyjnymi, ale
jak dotąd producentom nie udaje się dostosować ich do potrzeb domów jednorodzinnych,
przez co znajdują one zastosowanie głównie
w budynkach komercyjnych. W drugiej połowie dekady na rynek mają wejść ogniwa paliwowe w technologii PEM i SOFC, których zaletą jest bardzo dobra relacja energii elektrycznej do cieplnej. Ponieważ Unia stawia obecnie
na energię elektryczną, ogniwa te mają niezłe
perspektywy, jednak problemem może być
cena. Dofinansowanie w postaci feed-in tariff czy innej jest prawie pewne w Niemczech
i Wielkiej Brytanii. Inne kraje też mogą pójść
tą drogą. Pompy ciepła nie będą wiec jedyną „słuszną” technologią ogrzewania istniejących budynków.
Wybiegliśmy dosyć daleko w przyszłość…
Tak, to kwestia następnego dziesięciolecia. Coraz większe znaczenie będzie miało
ogrzewanie wody. Zapotrzebowanie na energię grzewczą będzie malało, a na ciepło do
podgrzewania wody użytkowej rosło, zwiększają się bowiem standardy komfortu. Wzrost
Profipress firmy Viega:
łączy bezpieczeństwo
z szybkością montażu.
sprzedaży pomp ciepła we Włoszech czy Francji to głównie efekt ich stosowania do podgrzewania wody, a nie ogrzewania domów. Prosta
konstrukcja i stosunkowo niska cena tych urządzeń sprawiają, że zastępują one elektryczne
podgrzewacze wody – ale to osobny temat.
A jak Pani widzi przyszłość innych
technologii korzystających ze źródeł odnawialnych?
To ciągle powracające pytanie. Istnieją
układy instalacji, budynki i strefy klimatyczne
optymalne dla danej technologii. Wykorzystanie urządzeń solarnych do ogrzewania i chłodzenia też ma rację bytu. Moim zdaniem dobre
perspektywy będą mieć pompy ciepła, panele
fotowoltaiczne i ogniwa paliwowe, a nie bardzo widzę miejsce dla micro-CHP, choć i dla
tej technologii są w Europie kraje o sprzyjających warunkach. Jest jeszcze jeden aspekt
– dotacje. Jak pokazuje praktyka, z jednej strony są one zachętą dla konsumenta, a z drugiej
pozwalają instalatorom zawyżać ceny. W szerszej perspektywie ważna jest również metoda
mierzenia efektu energetycznego i ekologicznego. Rządy chcą wspierać technologie powodujące szybki spadek emisji CO2 i nieraz wybierają drogę na skróty, bez oglądania się na inne konsekwencje swoich działań – ważne są
następstwa tych decyzji w długim okresie czawj
su i na wielu płaszczyznach.
Cylindryczne wprowadzenie
rury zapobiega wykrzywianiu
rury oraz uszkodzeniom
elementu uszczelniającego.
Najwyższa stabilność dzięki
podwójnemu zaprasowaniu
podczas jednej czynności:
przed i za karbem na złączce.
System kontroli SC-Contur
pozwala wykryć niezaprasowane
połączenia podczas próby
szczelności.
Do wykonywania połączeń
w instalacjach wody użytkowej,
gazowych i grzewczych
wystarczy jedna zaciskarka.
reklama
Viega. Liczy się pomysł! Systemy połączeń zaprasowywanych firmy Viega umożliwiają bezpieczne i dokładne łączenie rur
wykonanych z różnych materiałów takich jak miedź, brąz, stal nierdzewna czy tworzywo sztuczne. Więcej informacji: Viega Sp. z o.o.
telefon 58 66 24 999 · telefaks 58 66 24 990 · [email protected] · www.viega.pl
SC-Cont
ur
Viega
listopad 2013
19
ENERGIA
Nagroda za najciekawszą prezentację na Forum Pomp Ciepła
Pompy ciepła w praktyce
Odnawialne i alternatywne źródła energii grzewczej zyskują
na popularności, są jednak jeszcze niekiedy traktowane z pewną
rezerwą, głównie z powodu braku wiedzy o możliwościach ich
praktycznego zastosowania. Do tej grupy nowych technologii należą
m.in. pompy ciepła, zwłaszcza urządzenia czerpiące ciepło z powietrza
atmosferycznego.
N
a rynek stale wchodzą nowe rozwiązania
technologii pomp ciepła, w tym w zakresie dolnego i górnego źródła, sterowania, automatyki i różnych podzespołów. Pociąga to za
sobą konieczność zmian naszych aktualnych
schematów myślenia i przyzwyczajeń w sferze
ogrzewania. Projektowanie i budowa instalacji
z pompami ciepła wymagają szczególnej
staranności, a inwestorzy oczekują otwartości i rzetelnych, rzeczywistych danych.
Niestety, w praktyce te zasady nie zawsze są
przestrzegane, przez co namnożyło się wokół
tej technologii sporo wątpliwości i mitów,
począwszy od bezkrytycznego zachwytu,
na skrajnym sceptycyzmie skończywszy.
Być może przedstawione przykłady pomogą spojrzeć na tę technologię obiektywnie.
Poniżej omówiono zarówno techniczne możliwości takich instalacji, jak i ekonomikę ich
stosowania.
Dom w Kartuzach
Właściciel domu w Kartuzach nie był
zadowolony z kosztów ogrzewania kotłem
olejowym i w celu ich zoptymalizowania
postanowił włączyć do istniejącej instalacji
zasilającej grzejniki c.o. niskotemperaturową
pompę ciepła. Dom ma całkiem dobrą izolację
Dom jednorodzinny w Kartuzach
20
listopad 2013
termiczną – dla powierzchni użytkowej 250 m2
obliczeniowe straty ciepła oszacowano na
ok. 10,7 kW. Do ich pokrycia kocioł olejowy
zużywał ok. 1735 l oleju opałowego, a wspomagający instalację c.o. kominek od 3 do 4 m3
drewna bukowego na sezon.
Modernizacja systemu ogrzewania polegała
na dołączeniu do układu c.o. powietrznej pompy ciepła Daikin Altherma split o nominalnej
wydajności grzewczej 8 kW z założeniem, że
w szczytowych okresach wspomogą ją kocioł
lub kominek. Instalacja grzejnikowa pozostała
bez zmian. Ponieważ w instalacji c.w.u. zasilanej przez podgrzewacz elektryczny także nie
zaszły żadne zmiany, zostanie ona pominięta
w tym opisie. Także udział kominka w dostarczaniu energii nie zmienił się po modernizacji
– nadal zużywał on 3–4 m3 drewna.
Przed modernizacją łączne koszty paliw dla
kotła olejowego i kominka wynosiły 8000 zł na
sezon, a symulacja kosztów z udziałem pompy
ciepła w instalacji wskazywała na duże możliwości ich obniżenia, nawet o ponad 50%. Po
roku od uruchomienia zmodernizowanej instalacji zużycie energii elektrycznej przez pompę
ciepła na cele grzewcze wyniosło 5794 kWh,
co stanowi koszt 2,7 tys. zł w taryfie G12R,
z cenami odpowiednio 0,29 i 0,74 zł/kWhel.
Ponieważ przez cały sezon grzewczy zarówno
grzałka elektryczna pompy ciepła, jak i kocioł
olejowy się nie włączyły, koszty w pierwszym
sezonie wyniosły blisko 2700 zł za energię
elektryczną i 750 zł za drewno do kominka,
czyli ok. 3450 zł.
Średnioroczna efektywność pompy ciepła
przy temperaturze zasilania instalacji c.o. 50°C
wyniosła 2,65, co oznacza, że z 1 kWh energii
elektrycznej otrzymano 2,65 kWh ciepła do
ogrzewania domu. Dla niskotemperaturowych
systemów c.o. te wskaźniki byłyby oczywiście jeszcze wyższe. Osiągnięte oszczędności
przerosły sezonowe koszty i to o 1000 zł. Do
budynku w tym czasie dostarczono 24,0 MWh
ciepła, z czego 2/3 przypada na pompę ciepła
Na Targach Renexpo, podczas
Forum Pomp Ciepła, kilkanaście
firm przedstawiało realizacje
instalacji z pompami ciepła.
Za najciekawszą prezentację jury
uznało materiał przygotowany
przez Erwina Szczurka z firmy
Daikin. Redakcja „Rynku
Instalacyjnego” ufundowała dla
zwycięzcy nagrodę – publikację
na naszych łamach artykułu
przygotowanego na podstawie
prezentacji.
i 1/3 na kominek. Do budynku przekazano
9,6 MWh energii odnawialnej. Koszt modernizacji (urządzeń i montażu) wyniósł ok. 25 tys. zł
i przy oszczędnościach rzędu 4,5 tys. zł rocznie
zwróci się w całości w ciągu ok. 5,5 roku.
Zatem szacunki zostały w pełni potwierdzone
w praktyce i inwestycja przynosi wymierne
oszczędności.
Duży dom w Pszczynie
Drugi przykład to znacznie większy system – kaskada dwóch niskotemperaturowych pomp ciepła powietrze/woda w domu
o powierzchni 600 m2 zlokalizowanym koło
Pszczyny. Przed modernizacją system był zasilany przez kocioł olejowy, który do pokrycia
strat ciepła dochodzących do 40 kW zużywał
w sezonie 7200 litrów oleju opałowego. Przy
cenach oleju wynoszących 3,11 zł/litr (sezon
2010/2011) koszty ogrzewania kształtowały
się na poziomie ok. 22 tys. zł i suma ta skłoniła
użytkownika do zainstalowania pomp ciepła.
Przy obecnych cenach oleju koszty te przekraczałyby 30 tys. zł.
W budynku zastosowano dwa zestawy
pompy ciepła Daikin Altherma Split o nominalnej wydajności grzewczej 16 kW każdy.
Zostały one dołączone do istniejącej instalacji,
w której zasilają zasobnik buforowy do temperatury 42°C. System pobiera ciepło z bufora
do zasilania obwodów grzejników naściennych
temperaturą na poziomie 38°C oraz obwodów
ogrzewania podłogowego temperaturą 25°C.
Jedna z pomp ciepła zasila również układ
c.w.u. poprzez zawór trójdrogowy i wężownicę
ENERGIA
Pełny artykuł dostępny odpłatnie
po zamówieniu prenumeraty
papierowej lub elektronicznej
reklama
www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata
listopad 2013
21
ENERGIA
22
listopad 2013
ENERGIA
Nieszablonowe
mgr inż. Katarzyna Rybka
rozwiązanie z kominkiem
Kominek z płaszczem wodnym coraz częściej stosowany jest w instalacjach hybrydowych, w których
współpracuje z innym źródłem ciepła, co pozwala wykorzystać zalety dwóch urządzeń.
Ż
eby uniknąć zbędnych inwestycji i przewymiarowania instalacji, wybór źródła ciepła
powinien zostać dokładnie przemyślany. Coraz
częściej stosuje się rozwiązania z dwoma urządzeniami – jedno pracuje stale, zapewniając
ciepło do pewnego poziomu, i jego eksploatacja jest tania, a drugie, szczytowe, włączane
jest wtedy, gdy temperatura spadnie poniżej
określonej wartości. Kominek z płaszczem
wodnym może stanowić zarówno podstawowe źródło zasilania instalacji ogrzewania, jak
i szczytowe.
Kocioł z kominkiem
Kominek z pompą ciepła
Innym rozwiązaniem, zarazem ekologicznym i oszczędnym w eksploatacji, jest zastosowanie współpracującej z kominkiem
pompy ciepła. Przed podjęciem decyzji o inwestycji należy przeanalizować różne warianty
współpracy tych dwóch źródeł. Pierwszą
możliwością jest zastosowanie do ogrzewania podstawowego pompy z wymiennikiem
gruntowym typu solanka/woda lub pompy
typu powietrze/woda. Kominek pełni wtedy
funkcję źródła szczytowego, uruchamianego
w przypadku, gdy temperatura spadnie do
poziomu, w którym pompa staje się mniej
wydajna. Nadmiar ciepła wyprodukowanego
zarówno przez kominek, jak i pompę ciepła
można magazynować we wspólnym zbiorniku
buforowym i może być ono wykorzystane na
potrzeby c.w.u. Większy komfort daje kiero-
reklama
W domach jednorodzinnych popularnym
rozwiązaniem są kotły gazowe. Biorąc pod
uwagę ceny gazu, jest to wciąż jedno z najbardziej efektywnych źródeł ciepła. Dołączając
jednak do instalacji dodatkowe urządzenie
produkujące ciepło, można uzyskać duże
korzyści ekonomiczne.
Ciekawym rozwiązaniem jest praca kotła ze
wspomaganiem kominka z płaszczem wodnym.
Wymaga to wykonania dodatkowej instalacji
wraz z odpowiednim osprzętem, ponieważ
kominek pracuje w układzie otwartym, a kocioł
zamkniętym i konieczne jest zastosowanie
dodatkowego wymiennika ciepła. Zmagazynowanie ciepła wytworzonego przez kominek,
by wykorzystać je później, jest możliwe przy
dołączeniu zbiornika buforowego. Schemat
przykładowej instalacji pokazano na rys. 1 [1].
Układ odprowadzania spalin musi być w tym
rozwiązaniu osobny dla każdego ze źródeł. Dobrze zaprojektowana instalacja pozwoli w okresach przejściowych i przy niewielkim mrozie
ogrzewać dom kominkiem, a gdy temperatura
znacznie spadnie, wykorzystać kocioł.
listopad 2013
23
ENERGIA
24
listopad 2013
ENERGIA
A R T Y K U Ł
S P O N S O R O W A N Y
Wielowarstwowe
systemy VESBO
Systemy wielowarstwowe to rozwiązanie
odpowiednie zarówno w przypadku instalacji
ciepłej i zimnej wody użytkowej oraz ogrzewania
(centralnego i podłogowego), jak i systemu
solarnego czy instalacji przemysłowych i chłodniczych.
W
ofercie marki VESBO znajdują się wielowarstwowe rury Pert/AL/Pert i OxyPex
oraz złączki. Do produkcji tych pierwszych
firma, jako pierwsza na polskim rynku, użyła
w wewnętrznej warstwie aluminium o grubości 0,3 mm, dzięki czemu rury cechuje bardzo duża elastyczność i niska rozszerzalność
cieplna. VESBO stara się ciągle udoskonalać
swoją ofertę, uzupełniając ją m.in. o kształtki
połączeniowe prasowane typu U.
Idealna kombinacja materiałów
Odporność mechaniczna, elastyczność,
długa żywotność, odporność na rdzę i niski
współczynnik przewodzenia ciepła – to tylko
niektóre atuty systemów wielowarstwowych.
Rury VESBO Pert/AL/Pert spełniają powyższe
kryteria dzięki połączeniu pięciu elementów:
wewnętrznej warstwy łączonego doczołowo
aluminium pokrytej obustronnie spoiwem
i dwiema warstwami polietylenu. Do ich
wykonania używa się polietylenu PERT zapewniającego lepszą odporność na wysoką
temperaturę, a co za tym idzie, gwarantującego dobrą stabilność cieplną i temperaturową.
Z kolei rury VESBO OxyPex są produkowane
z sieciowanego polietylenu (typ b) pokrytego
zewnętrzną warstwą EVOH stanowiącą całkowitą barierę antytlenową.
Doskonałe właściwości
Odporność na pęknięcia i zarastanie osadem kamiennym to niekwestionowane zalety rur Pert/AL/Pert i OxyPex. Warstwa
antydyfuzyjna, którą tworzą aluminium lub
EVOH, zapobiega zapowietrzaniu i korozji.
Materiały wykorzystane do produkcji rur są
zgodne z wymogami higieny, a co za tym
idzie, całkowicie nietoksyczne, dzięki czemu
nie zmieniają smaku i zapachu wody. Ponadto
wewnętrzna gładka warstwa rur zapewnia jej
idealny przepływ. Kolejną zaletą rur VESBO
jest niwelowanie dźwięków i drgań. Dzięki
doskonałym parametrom fizyczno-mechanicznym są one łatwe w montażu i niezawodne
26
listopad 2013
przez długie lata. Potwierdzeniem wysokiej
jakości rur OxyPex jest certyfikat holenderskiego instytutu KIWA.
Niezawodność
i łatwość montażu
W ofercie VESBO można znaleźć kształtki
w postaci łączników z końcówkami zaprasowywanymi i skręcanymi dostępnych w różnych
typoszeregach wymiarowych. Połączenia rur
i złączek są niezawodne, a gwarancją tego, że
nie będą przeciekać, są dwa uszczelnienia typu
O-ring wykonane z EPDM i wkładki teflonowej.
Podkładka z teflonu odseparowuje wkładkę
aluminiową rury od mosiężnej złączki.
Zastosowane przez VESBO innowacyjne aluminium sprawia, że rury są wyjątkowo giętkie,
a ich formowanie i montaż nie stanowi żadnego
problemu. Nadawanie konkretnego kształtu
i tworzenie niewielkich zagięć jest niezwykle
proste, ponadto możliwe jest przywrócenie
rurom ich pierwotnej formy.
Co więcej, monterzy systemów wielowarstwowych nie muszą zaopatrywać się w wiele
skomplikowanych akcesoriów – wystarczy
użyć prasy ze szczękami typu U.
pozwala wykorzystywać system zarówno
w domach mieszkalnych, jak i budynkach
przemysłowych. Różnorodne testy umożliwiają utrzymywanie restrykcyjnych norm,
a wysokie standardy potwierdzają liczne
certyfikaty.
* * *
VESBO to wiodąca marka na rynku produktów z tworzyw sztucznych stosowanych
w instalacjach zimnej i ciepłej wody użytkowej, centralnego ogrzewania i przy transporcie środków chemicznych w instalacjach
nawadniających. Systemy VESBO posiadają
liczne certyfikaty najbardziej prestiżowych
centrów badawczych na świecie. Produkty
marki są dostarczane do 75 krajów w Europie,
Azji, na Bliskim i Środkowym Wschodzie oraz
w obu Amerykach. Strategicznym partnerem
Novaplast, właściciela marki VESBO, na rynku
europejskim jest VESBO Poland Sp. z o.o. Firma
prowadzi działalność na terenie Polski oraz
w rejonie krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Krajów Nadbałtyckich (Litwa, Łotwa,
Białoruś, Ukraina).
Długotrwała jakość
Rury VESBO można użytkować przez 50 lat
bez konieczności konserwacji przy założeniu,
że maksymalna wartość ciśnienia eksploatacyjnego wynosi 10 barów, a woda ma
temperaturę od 0 do 95°C. Długa żywotność,
którą potwierdza 10-letni okres gwarancyjny,
VESBO POLAND Sp. z o.o.
91-223 Łódź, ul. Morgowa 9
tel. 42 640 55 26, faks 42 640 55 27
www.vesbopoland.pl, e-mail: [email protected]
ENERGIA
dr inż. Piotr Jadwiszczak
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej
Równoważenie hydrauliczne
modernizowanej instalacji c.o.
The total hydronic balancing of the retrofit heating system in thermomodernized building
Termomodernizacja budynku wielorodzinnego zmienia termiczne i hydrauliczne warunki pracy istniejącej
instalacji centralnego ogrzewania. Dotychczasowa moc cieplna, układ ciśnień, regulacja i równoważenie
hydrauliczne stają się nieaktualne i nieskuteczne. Wymagane są zmiany dostosowujące c.o. do pracy w nowych
warunkach. Dla zapewnienia poprawnej, komfortowej i energooszczędnej pracy konieczne jest ponowne
równoważenie hydrauliczne istniejącej instalacji c.o.
ermomodernizacja budynku dotyczy zarówno jego obudowy cieplnej, jak i instalacji
wewnętrznych, w tym centralnego ogrzewania. Redukcja potrzeb cieplnych pomieszczeń
zmienia termiczne i hydrauliczne warunki pracy
istniejącej instalacji c.o. [1]. Konieczne są
działania dostosowujące wydajność cieplną
i sposób pracy ogrzewania do nowych potrzeb.
W zależności od przyjętego rozwiązania realizowane jest to m.in. poprzez zmianę projektowych
temperatur i strumienia czynnika grzejnego,
zamontowanie grzejnikowych zaworów termostatycznych, zmianę wielkości lub wymianę grzejników czy wprowadzenie armatury
równoważącej i regulacyjnej [2]. Działania te
zmieniają układ hydrauliczny instalacji. Zapewnienie poprawnej technicznie, komfortowej
i energooszczędnej pracy c.o. wymaga ponownego zrównoważenia hydraulicznego.
Problemy hydrauliczne
Skąd potrzeba ponownego równoważenia
modernizowanej instalacji? Wprowadzenie
grzejnikowych zaworów termostatycznych
dwukrotnie zwiększa opory przepływu przez instalację c.o. Ich działanie dynamicznie zmienia
przepływy i ciśnienia i tym samym instalacja
stałoprzepływowa zmienia się w zmiennoprzepływową. Także korekta wielkości lub
wymiana grzejników zmienia opory przepływu
w poszczególnych obiegach grzewczych, co
w obliczu niejednorodnego stopnia redukcji
potrzeb cieplnych poszczególnych pomieszczeń zmienia ich dotychczasowe proporcje.
Gdy dodamy do tego obniżenie strumienia
przepływu czynnika grzewczego, oczywiste
staje się, że dotychczasowe rozwiązanie równoważenia hydraulicznego jest nieaktualne
i nieodpowiednie dla nowych warunków.
Mimo to zdarza się, że podczas modernizacji
instalacji c.o. równoważenie hydrauliczne jest
zupełnie pomijane, realizowane częściowo lub,
co gorsza, bez projektu, na tzw. wyczucie inżynierskie. Wciąż pokutują mity: „skoro działało
wcześniej, to będzie działać i teraz”, „zawór
termostatyczny rozwiąże wszelkie problemy”,
„wymieńmy pompę na większą”, które w połączeniu z niedostateczną wiedzą inżynierską
i obawą przed kosztami inwestycyjnymi czynią
termomodernizację bezcelową inwestycją.
Zaniedbanie równoważenia hydraulicznego
skutkuje niewłaściwą dystrybucją ciepła w budynku, co prowadzi do licznych problemów,
takich jak np.:
zawyżenie przepływów czynnika grzewczego przez obiegi grzejnikowe o niskich
oporach hydraulicznych kosztem pozostałych obiegów,
zaniżenie przepływów w oddalonych obiegach grzejnikowych, co prowadzi do niedogrzewania pomieszczeń,
zbyt wysoka temperatura powrotu wywołana brakiem odbioru ciepła dostarczanego
w nadmiarze do obiegów o zawyżonych
przepływach,
występowanie hałasów w przewodach c.o.
wywołanych zbyt dużą prędkością przepływu czynnika oraz kawitacją,
hałaśliwa praca zaworów termostatycznych
spowodowana osiągnięciem granicznych
parametrów pracy,
dwustawna praca zaworów termostatycznych (typu ON/OFF) prowadząca do
wahań temperatury w pomieszczeniach
ogrzewanych,
niestabilna cieplnie i hydraulicznie praca
instalacji, szczególnie w okresach częściowego obciążenia, czyli przez większość
sezonu grzewczego,
zawyżone koszty eksploatacyjne – straty
ciepła i energia elektryczna potrzebna do
napędu pompy,
skrócenie żywotności armatury regulacyjnej
poprzez kawitację i przyśpieszone zużywanie
się napędów.
ZASILANIE AWARYJNE
KOTŁÓW I POMP
Czy przydarzyło się Wam kiedyś, że w przypadku
awarii sieci energetycznej zostaliście pozbawieni
ogrzewania lub ciepłej wody?
Taka sytuacja może być powodem dużego dyskomfortu domowników.
Użytkownicy ogrzewania kominkowego z kotłami na paliwo stałe o obiegu
zamkniętym wraz z pompą obiegową, powinni również zdawać sobie sprawę
z możliwości wystąpienia realnego zagrożenia.
Ten produkt skierowany jest właśnie do Was
ELTECO POLAND Sp. z o. o.
ul. Pilotów 2, 31-462 Kraków
(012) 623 33 00 [email protected]
www.elteco.pl
listopad 2013
reklama
T
27
ENERGIA
28
listopad 2013
ENERGIA
ZAWORY RÓWNOWAŻĄCE
NAVALTRIM
Zawory Navaltrim pełnią funkcję regulacyjną
i zaporową. Nadają się do regulacji przepływu
cieczy w instalacjach grzewczych, chłodniczych i klimatyzacyjnych.
Niedogodności tradycyjnych zaworów równoważących (balansowych) to:
– potrzebna korekta dokładności regulacji
– turbulencje i hałas
– mało efektywna regulacja
Pełny artykuł dostępny
odpłatnie
Firmie Naval Oy udało się usunąć turbulencję
i uzyskać prawie laminarny przepływ dzięki
opatentowanemu rozwiązaniu płytek trymujących w otworze kuli.
Cechy zaworu NAVALTRIM:
– 10x większa precyzja sterowania
– 2x większe natężenie przepływu
– współczynnik kawitacji z = 1
– o połowę niższa emisja hałasu
– wysokoefektywny zakres sterowania
W tradycyjnej regulacji przepływu otwarcie
zaworu jest znacznie zredukowane, a współczynnik przepływu Kv jest niski.
NAVALTRIM jest nowatorską, opatentowaną
konstrukcją, gdzie opór przepływu można
skutecznie regulować na drodze trymowania
z użyciem płytek stabilizujących w otworze
kuli.
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
Zastosowanie:
1. Do rozdziału strumienia (c.o., c.w.u.) w węzłach wielofunkcyjnych
2. Do rozdziału strumienia za węzłem na kilka
pionów
3. Do hydraulicznego równoważenia sieci
ciepłowniczych
4. Do odciążenia dużych zaworów na by-passach
5. Na spinkach łączących systemy zasilane
z różnych źródeł
6. W komorach ciepłowniczych jako zawory
spustowe z blokadą maksymalnego otwarcia
7. Jako zawory utrzymujące wymaganą różnicę
ciśnienia
reklama
Parametry:
– zakres średnic: DN 15–500
– zakres ciśnień: PN 16, PN 25 i PN 40
– rodzaje połączeń: do spawania lub kołnierzowe
– wersje: bez króćców pomiarowych lub z króćcami pomiarowymi
– wyposażenie dodatkowe: przepływomierz
z końcówkami szybkozłącznymi
– napęd: ręczny, mechaniczny, elektryczny,
pneumatyczny lub hydrauliczny
listopad 2013
www.naval.com.pl
29
ENERGIA
Ciepło pod stopami
Ogrzewanie płaszczyznowe to nowy rozdział w instalacjach HVAC. Oprócz zwiększenia komfortu
w pomieszczeniach na popularność tego rozwiązania wpływa także coraz częstsze stosowanie
niskotemperaturowych źródeł ciepła, takich jak kotły kondensacyjne czy pompy ciepła.
W
prawdzie ogrzewanie płaszczyznowe nie
ma dużej dynamiki regulacji i wymaga
większych nakładów finansowych na montaż,
jest to jednak coraz częściej wybierany sposób
ogrzewania z uwagi na możliwość współpracy
z niskotemperaturowymi źródłami ciepła,
takimi jak kotły kondensacyjne czy pompy
ciepła, i pracy nie tylko w funkcji ogrzewania,
ale też chłodzenia. Współpraca ogrzewania
płaszczyznowego z nowoczesnymi urządzeniami grzewczymi umożliwia również obniżenie
kosztów eksploatacyjnych oraz zapewnienie
wysokiego komfortu w pomieszczeniach.
Za i przeciw
Jako główny przedstawiciel systemów
płaszczyznowych, ogrzewanie podłogowe
ma wiele zastosowań – nie tylko w budownictwie jednorodzinnym, ale także w halach
sportowych, przemysłowych i na boiskach.
Do jego podstawowych zalet należy optymalny rozkład temperatury w pomieszczeniu.
Największy komfort cieplny uzyskiwany jest,
Rozdzielacz c.o. do pętli ogrzewania podłogowego
30
listopad 2013
gdy temperatura w pobliżu stóp jest o stopień
wyższa od temperatury w okolicy głowy, co
jest możliwe tylko wtedy, gdy strumień ciepła
unosi się pionowo ku górze.
Do zalet można dodać również niskie koszty
eksploatacyjne, które są związane m.in. z akumulacją dużych ilości ciepła w podłodze. Specyfika ogrzewania płaszczyznowego wymaga
zasilania czynnikiem o niższych parametrach,
dzięki czemu można wykorzystywać alternatywne źródła energii, jak geotermia czy instalacje
solarne, a także gazowe kotły kondensacyjne.
W lecie instalacja może zapewniać chłodzenie,
czego nie można osiągnąć przy wykorzystaniu
ogrzewania konwekcyjnego.
Żeby móc oszczędzać, najpierw trzeba
zapłacić nieco więcej. Oprócz samej instalacji
rurowej ważna jest dobra izolacja podłoża
i przegród budowlanych. Wyższe koszty inwestycyjne w porównaniu z zaletami systemu
nie zniechęcają potencjalnych inwestorów.
Jednak decyzja o jego instalacji powinna
zapaść już na etapie projektu, należy przy
Fot. Purmo
tym uwzględnić rodzaj wykończenia podłogi.
Inną temperaturę powierzchni uzyskamy po
zastosowaniu paneli, a inną dla terakoty.
Ogrzewanie podłogowe narzuca również sposób umeblowania pomieszczenia – strumień
ciepła powinien mieć wolną przestrzeń, by jak
najefektywniej ogrzewać.
Nie tylko podłoga
Obok podłogówki w systemach płaszczyznowych można wykorzystać rozwiązania ścienne
bądź sufitowe. Wymiana ciepła w ich przypadku
zachodzi w całości przez promieniowanie,
polegające na emitowaniu fal elektromagnetycznych, które napotykając ciało o niższej temperaturze, zwiększają jego energię wewnętrzną,
podnosząc tym samym jego temperaturę.
Tego typu ogrzewanie ma inną wydajność niż
podłogowe i nieco inny rozkład temperatury
w pomieszczeniu, co wpływa na odczuwanie
komfortu. Oprócz elektrycznych mat grzejnych
stosowanych jako ogrzewanie ścienne producenci oferują specjalne panele zbudowane z kolektora wypełnionego medium grzejnym oraz
rurki ciepła z czynnikiem roboczym wrzącym
w temperaturze 15°C. Umożliwia to wygodny
montaż oraz efektywną wymianę ciepła.
Promienniki sufitowe mogą pracować zarówno w trybie grzania, jak i chłodzenia. Ta
druga funkcja realizowana jest w taki sposób,
że powietrze ogrzane przez wewnętrzne zyski
ciepła, np. od urządzeń czy ludzi, unosi się ku
górze, gdzie napotyka zainstalowane w suficie
promienniki zasilane wodą chłodzącą. Jest zatem ochładzane i opada do strefy przebywania
ludzi, przez co utrzymana jest jego cyrkulacja
w pomieszczeniu.
W przypadku przestrzeni wielkopowierzchniowych ogrzewanie płaszczyznowe jest jednym z najlepszych rozwiązań. Przykładem
są tutaj hale sportowe, boiska piłkarskie
i chodniki. W przypadku dwóch ostatnich pełni
ono funkcję przeciwzamrożeniową. W Polsce
dla boisk najchętniej stosowanym rozwiązaniem są systemy rurowe wypełnione cieczą
niezamarzającą, taką jak glikol. Wykonuje się
wtedy kolektory po obu stronach boiska wraz
z pętlami grzewczymi, a rury połączone są
w układzie Tichelmanna. Mniej popularne są
maty grzewcze z kablami elektrycznymi.
ENERGIA
reklama
Płyny niezamarzające do
instalacji solarnych, chłodniczych,
klimatyzacyjnych, grzewczych
i pomp ciepła
TRANSTHERM
PPH Glyco-Tech
tel. 22 290 56 57
[email protected]
www.transtherm.pl
listopad 2013
31
ENERGIA
ogrzewanie płaszczyznowe wodne
reklama
KAN SP. Z O.O.
16-001 Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51
tel./faks 85 74 99 200
www.kan-therm.com
KAN-therm Tacker – system do ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego
rodzaje rur: polietylenowe jednorodne PE-RT, PE-Xc, wielowarstwowe PE-RT/AL/PE-RT;
średnice: 14×2,0; 16×2,0; 18×2,0; 20×2,0 mm, długość zwojów: 100, 200 i 600 m;
maks. ciśnienie: 6 barów, maks. temp. zasilania/powrotu: 70/60°C;
rozstaw: ustalony 10–35 cm, w odstępach co 5 cm;
maks. długość pętli: 120 m;
złączki: mosiężne i PPSU – system zaciskowy Push, mosiądz i PPSU – system zaprasowywany Press, mosiężne
śrubunki i złączki skręcane;
sposób mocowania rur: klipsy tworzywowe – ręczne lub mechaniczne (przy pomocy tackera) kotwienie rur
grzewczych do mat izolacyjnych, maty styropianowe z foliami metalizowanymi i rastrowymi;
rozdzielacze: od 2 do 12 obwodów z rury mosiężnej calowej z obustronnym gwintem wewnętrznym 1";
odejścia na poszczególne obwody grzewcze ¾" z rozstawem co 50 mm wyposażone w zawory regulacyjne
lub przepływomierze na dolnej belce oraz zawory pod siłowniki elektryczne na belce górnej, ręczne
lub automatyczne zawory odpowietrzające ze spustem, możliwość wyposażenia rozdzielaczy w indywidualne
układy mieszające;
mieszacze: stałowartościowe z regulacją ręczną lub półautomatyczną sterowaną źródłem ciepła, rozdzielacze
2–10-obwodowe z mieszającym zestawem pompowym z zaworami regulacyjnymi lub przepływomierzami,
by-passem, kompletem termometrów i zaworów odcinających oraz odpowietrzająco-spustowych;
automatyka: inteligentna automatyka KAN-therm SMART z możliwością konfiguracji, programowania
i nadzoru przez internet, funkcją ogrzewania i chłodzenia, programowalne obniżenia temperatury i zegar
dobowy, bezprzewodowa komunikacja termostatów z listwami elektrycznymi, wbudowane w termostaty
czujniki temperatury powietrza i posadzki (jako opcja), energooszczędne siłowniki elektryczne w obudowie
bryzgoszczelnej w dwóch wariantach pracy, możliwość wyboru automatyki o bezpiecznym napięciu 24 V;
programy do projektowania: InstalSoft, Sankom, KAN Quick Floor;
gwarancja: 10 lat, ubezpieczenie: do 20 mln zł;
cechy szczególne: wysoka jakość produktów, odporność na dyfuzję tlenu i procesy korozyjne, pełne wsparcie
techniczne i projektowe.
KAN-therm Profil – system do ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego
rodzaje rur: polietylenowe jednorodne PE-RT, PE-Xc, wielowarstwowe PE-RT/AL/PE-RT;
średnice: 16×2,0, 18×2,0 mm, długość zwojów: 200 i 600 m;
złączki: mosiężne i PPSU – system zaciskowy Push, mosiądz i PPSU – system zaprasowywany Press, mosiężne
śrubunki i złączki skręcane;
sposób mocowania rur: wciskane w wypustki izolacji termicznej, stosowane są płyty styropianowe
z wypustkami lub dodatkowo z folią polistyrenową;
rozdzielacze: od 2 do 12 obwodów z rury mosiężnej calowej z obustronnym gwintem wewnętrznym 1",
odejścia na poszczególne obwody grzewcze ¾" z rozstawem co 50 mm wyposażone w zawory regulacyjne
lub przepływomierze na dolnej belce oraz zawory pod siłowniki elektryczne na belce górnej, ręczne lub
automatyczne zawory odpowietrzające ze spustem, możliwość wyposażenia rozdzielaczy w indywidualne
układy mieszające;
mieszacze: stałowartościowe z regulacją ręczną lub półautomatyczną sterowaną źródłem ciepła, rozdzielacze
2–10-obwodowe z mieszającym zestawem pompowym z zaworami regulacyjnymi lub przepływomierzami,
by-passem, kompletem termometrów i zaworów odcinających oraz odpowietrzająco-spustowych;
automatyka: inteligentna automatyka KAN-therm SMART z możliwością konfiguracji, programowania i nadzoru
przez internet, możliwość realizowania funkcji ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego, programowalne
obniżenia temperatury i zegar dobowy, bezprzewodowa komunikacja termostatów z listwami elektrycznymi,
wbudowane w termostaty czujniki temperatury powietrza i posadzki (jako opcja), energooszczędne siłowniki
elektryczne w obudowie bryzgoszczelnej w dwóch wariantach pracy, możliwość wyboru automatyki
o bezpiecznym napięciu 24 V;
programy do projektowania: InstalSoft, Sankom, KAN Quick Floor;
gwarancja: 10 lat, ubezpieczenie: do 20 mln zł;
techniczne i projektowe.
KAN-therm – kolektory polipropylenowe do ogrzewań wielkopłaszczyznowych
rodzaje rur: polipropylenowe jednorodne PP i stabilizowane włóknem szklanym PP Glass jako rury kolektora
głównego, polietylenowe jednorodne PE-RT jako pętle grzewcze;
średnice: dowolne zgodne z wymaganiami hydraulicznymi, wielkość dobierana indywidualnie do obiektu;
złączki: polipropylenowe zgrzewane polifuzyjnie, mosiężne skręcane;
sposób mocowania rur: klipsy tworzywowe – ręczne lub mechaniczne (przy pomocy tackera) kotwienie rur
grzewczych do mat izolacyjnych, maty styropianowe z foliami metalizowanymi i rastrowymi;
rozdzielacze: wykonane jako kolektory w układzie Tichelmanna, mocowane na ścianach budynku, w kanałach
podposadzkowych lub zalewane w posadzkach, średnice i liczba obwodów grzewczych ustalane indywidualnie
dla konkretnego obiektu, wykonanie zapewniające równomierny rozdział medium i utrzymanie stałej
temperatury całej powierzchni;
gwarancja: 10 lat; ubezpieczenie: do 20 mln zł;
techniczne i projektowe, produkt przeznaczony dla obiektów przemysłowych i agrotechnicznych (np. hale
sadzonek, fermy drobiu).
32
listopad 2013
ENERGIA
reklama
OVENTROP SP. Z O.O.
05-850 Ożarów Mazowiecki, Bronisze, Świerkowa 1B
tel. 22 722 96 42, faks 22 722 96 41
www.oventrop.pl
COFLOOR – system na płycie z wypustkami
rura wielowarstwowa Copipe PE-Xc/AL/PE-Xb, 16×2, długość zwojów: 50, 100 i 500 m;
maks. ciśnienie: 10 barów, maks. temp.: 95°C;
rozstaw: od 10 do 30 cm w odstępach co 5 cm;
maks. długość pętli: 100–120 m;
złączki: skręcane Cofit S, zaprasowywane Cofit P i Cofit PD;
sposób mocowania rur: w płycie systemowej;
rozdzielacze: Multidis SF od 2 do 12 pętli, wykonane ze stali nierdzewnej, z fabrycznie zamontowanymi
wkładkami regulacyjnymi (pod napędy) i wkładkami równoważąco-pomiarowymi (do wstępnego zbalansowania
pętli i optycznej kontroli przepływu) lub z wkładkami równoważącymi (tylko do balansowania);
mieszacze: stałotemperaturowe Regufloor H lub sterowane pogodowo Regufloor HW;
automatyka: termostaty pokojowe zegarowe z programem dobowym lub tygodniowym, elektroniczne,
z ekranem dotykowym, możliwość komunikacji drogą radiową; napędy elektrotermiczne (2-, 3-punktowe
lub ciągłe 0–10 V), listwy połączeniowe;
programy do projektowania: OV Plan;
gwarancja: 2 lata;
cena 1 m2: ok. 23 euro;
cechy szczególne: wysoka odporność na korozję, rura z barierą antydyfuzyjną, łatwość i szybkość montażu,
odporność na procesy starzenia oraz na wysokie i niskie temperatury, kompleksowość systemu.
COFLOOR – system tacker na płycie gładkiej
rura Copert PE-RT 14×2, 16×2 i 17×2, długość zwojów: 240 i 600 m;
rozstaw: od 10 do 30 cm;
złączki: skręcane Cofit S;
sposób mocowania rur: dyble kotwiące tacker;
wkładkami regulacyjnymi (pod napędy) i wkładkami równoważąco-pomiarowymi (do wstępnego zbalansowania
pętli i optycznej kontroli przepływu) lub z wkładkami równoważącymi (tylko do balansowania);
gwarancja: 2 lata;
cechy szczególne: elastyczna rura z barierą antydyfuzyjną, kompleksowość systemu.
COFLOOR – system suchej zabudowy
rura wielowarstwowa Copipe PE-Xc/AL/PE-Xb, 14×2 mm, długość zwojów: 50, 100 i 200 m;
rozstaw: 10 cm;
złączki: skręcane Cofit S;
sposób mocowania rur: w płycie systemowej;
wkładkami regulacyjnymi (pod napędy) i z wkładkami równoważąco-pomiarowymi (do wstępnego
zbalansowania pętli i optycznej kontroli przepływu w pętlach) lub z wkładkami równoważącymi
(tylko do balansowania);
gwarancja 2 lata;
cechy szczególne: wysoka odporność na korozję, rura z barierą antydyfuzyjną, łatwość i szybkość montażu,
odporność na procesy starzenia oraz na wysokie i niskie temperatury, kompleksowość systemu.
listopad 2013
33
ENERGIA
P
O
L
S
K
A
PRANDELLI POLSKA SP. Z O.O.
80-298 Gdańsk, ul. Budowlanych 40
tel. 58 762 84 55, faks 58 762 84 65
www.prandelli.pl
reklama
PRANDELLI
Thermorama PERT/AL/PERT – ze sterowaniem analogowym
rodzaje rur: Tris-up – PERT/AL/PERT typ II;
średnice: 16×2 mm, długość zwojów: 200 i 500 m;
maks. ciśnienie: 6/10 barów;
rozstaw: ustalony od 10 do 35 cm;
złączki: mosiężne skręcane oraz zaprasowywane z ruchomą nakrętką;
sposób mocowania rur: za pomocą spinek z tworzywa, bezpośrednio do płyty styropianowej, spinki wbijane
są ręcznie lub tackerem; w modułowych listwach mocujących – długość modułu: 0,5 m, moduły można łączyć
dzięki zaczepom na obu końcach listwy;
rozdzielacze: mosiężne 2–12 obiegów, nyple 3/4" GZ, z zaworami regulacyjno-odcinającymi i wkładkami
termostatycznymi, mieszacze pompowe z pompą Wilo, Mixer – moduł pompowy mieszający z zaworem 3D;
Colmix PG – zestaw do podłączenia pętli ogrzewania podłogowego oraz zasilania grzejników w jednym
elemencie i w jednej szafce;
automatyka: sterowanie analogowe Prandelli – siłownik (adapter 30×1,5 mm), elektroniczny termostat
pokojowy Prandelli oraz termostat z wyświetlaczem OCD4, centrala ze sterowaniem pompą;
programy do projektowania: Prandelli c.o. (Sankom);
gwarancja: 10 lat, ubezpieczona;
cena 1 m2: od ok. 65 zł/m2;
cechy szczególne: rura wielowarstwowa Tris-up z aluminium zgrzewanym doczołowo oraz dwiema warstwami
najwyższej jakości – PERT typ II, szeroki wybór rozdzielaczy.
Thermorama PEX/AL/PEX – ze sterowaniem cyfrowym
rodzaje rur: Multyrama – PEX/AL/PEX;
średnice: 16×2 i 20×2, długość zwojów: 100, 200 i 500 m;
maks. ciśnienie: 10 barów;
rozstaw: ustalony od 10 do 35 cm;
maks. długość pętli: 120 m (dla ø 16 mm) i 150 m (dla ø 20 mm);
złączki: mosiężne skręcane oraz zaprasowywane z ruchomą nakrętką;
sposób mocowania rur: styropian formowany EPS 200 z systemem wypustek umożliwiający szybki i łatwy
montaż rur, tylna strona płyty z podziałką;
rozdzielacze: mosiężne 2–12 obiegów, nyple 3/4" GZ, z zaworami regulacyjno-odcinającymi i wkładkami
termostatycznymi, mieszacze pompowe z pompą Wilo, Mixer – moduł pompowy mieszający z zaworem 3D;
Colmix PG – zestaw do podłączenia pętli ogrzewania podłogowego oraz zasilania grzejników w jednym
elemencie i w jednej szafce;
automatyka: sterowanie cyfrowe WLM – w wersji przewodowej oraz bezprzewodowej, umożliwia tworzenie
niezależnych stref grzewczych w jednym układzie, moduł BMS pozwala na sterowanie przez internet i tworzenie
systemu inteligentnego budynku;
programy do projektowania: Prandelli c.o. (Sankom);
gwarancja: 10 lat, ubezpieczona;
cena 1 m2: od ok. 100 zł/m2;
cechy szczególne: rura wielowarstwowa Multyrama z aluminium zgrzewanym doczołowo oraz dwiema
warstwami polietylenu sieciowanego PEX, szeroki wybór rozdzielaczy, nowoczesne sterowanie cyfrowe
umożliwiające stworzenie systemu inteligentnego budynku.
ZAJRZYJ NA
relacje
komentarze
blogi
katalog firm
promocja
artykuły
34
listopad 2013
ENERGIA
reklama
ROTH INDUSTRIES GMBH & CO. KG/ROTH POLSKA SP. Z O.O.
65-785 Zielona Góra, ul. Osadnicza 26
tel. 68 453 91 02, faks 68 453 91 02
www.roth-polska.com
System w mokrej zabudowie
zastosowanie: ogrzewanie podstawowe lub uzupełniające, grzejniki podłogowe stosowane są głównie
w budownictwie mieszkaniowym jedno- i wielorodzinnym, chociaż z powodzeniem mogą być również
montowane w obiektach przemysłowych i użyteczności publicznej;
średnice rur: 16, 17 i 20 mm;
materiał rur i wykonanie: PE-RT/EVOH/PE-RT metodą koekstruzji, rura pięciowarstwowa X-Pert S5+
oraz X-Pert S5+ Maxipro;
maksymalne parametry pracy: temperatura 90°C, ciśnienie 6 barów;
sposób mocowania rur do podłoża: spinki do mocowania rur na płytach styropianowych, dostępne również
w magazynkach do tackera;
izolacja cieplna: materiał − płyta izolacyjna styropianowa EPS 100 gr. 25, 30 lub 50 mm z folią oraz zakładką
do łączenia płyt, taśma izolacyjna przyścienna wykonana z pianki z tworzywa sztucznego gr. 8 mm,
wys. 130 mm z folią PE szer. 180 mm;
akcesoria: śrubunek przyłączeniowy do rozdzielaczy 17×¾", 16×¾", 20×¾", PPSU – złączka prosta 17–17,
16–16 i 20–20;
atesty, certyfikaty: HK/W/0849/01/2008, HK/W/0657/01/2006 – PPSU, HK/W/0042/01/2008, AT-15-7463/2007,
AT-15-8207/2009, AT-15-8206/2009, zgodność z PN-EN ISO 22391-2;
informacje dodatkowe: metoda wytwarzania rur systemowych X-Pert S5+ i Maxipro polegająca
na jednoczesnym wytłaczaniu wszystkich warstw rury (metoda koekstruzji) sprawia, że w polietylenie zachodzi
proces zagęszczania struktury molekularnej, przez co następuje polepszenie jakości otrzymanego tworzywa.
System w zabudowie suchej
zastosowanie: budynki nowe i istniejące, w których ogrzewanie podłogowe nie zostało uwzględnione w fazie
projektowej, niewielka wysokość zabudowy – wynosząca 59 mm łącznie z suchą płytą jastrychową i nieznaczny
ciężar – ok. 40 kg/m2 predysponują system TBS szczególnie do obiektów remontowanych, także w starym
budownictwie, gdzie można stosować go na istniejących posadzkach (również na stropach drewnianych),
o ile są równe i mają zdolność nośną;
wymiary rur: 14 mm;
materiał rur i wykonanie: PE-RT/AL/PE-RT metoda koekstruzji, rura pięciowarstwowa AluLaserplus;
maks. parametry pracy: temperatura 95°C, ciśnienie 10 barów;
sposób mocowania rur do podłoża: gotowe elementy − płyty styropianowe z rowkami, w których układa się
lamele grzewcze z blachy ocynkowanej (0,6 mm), a w nich rurę;
izolacja cieplna: materiał − płyta izolacyjna styropianowa EPS 200 gr. 33 mm, folia PE (0,2 mm) oddzielająca
lamele grzewcze od warstwy nośnej (tj. suchych płyt jastrychowych), taśma izolacyjna przyścienna wykonana
z pianki z tworzywa sztucznego gr. 8 mm, wys. 130 mm z folią PE szer. 180 mm;
akcesoria: śrubunek przyłączeniowy do rozdzielaczy 14×¾", PPSU – złączka prosta 14–14;
lamele grzewcze 1000×100 mm (dla rozstawu rur 10 cm), 1000×200 mm (dla rozstawu rur 20 i 30 cm);
atesty, certyfikaty: HK/W/0853/01/2008, HK/W/0657/01/2006 – PPSU, HK/W/0042/01/2008, AT-15-8205/2009,
AT-15-8207/2009, AT-15-8206/2009;
informacje dodatkowe: elementy systemu TBS mogą być wykorzystywane również do ogrzewania ściennego,
łączna grubość takiego systemu wynosi 46 mm (w tym płyta o grubości 12 mm). Ponadto dużą zaletą systemu
TBS jest możliwość szybkiego ułożenia kompletnej podłogi, po której można poruszać się praktycznie
natychmiast po zakończeniu prac montażowych.
Cechy wspólne obu systemów
regulacja i sterowanie: w jakości PREMIUM – siłownik zaworu rozdzielacza 24 V przeznaczony do montażu
na zaworach odcinających na przewodzie powrotnym, termostat TOUCHLINE dostępny jest w trzech modelach:
bezprzewodowym (zawiera baterie), przewodowym 230 V i bezprzewodowym z czujnikiem IR temperatury
podłogi, moduł przyłączeniowy TOUCHLINE z transformatorem; w klasie EKONOMICZNEJ – siłownik zaworu
rozdzielacza 230 i 24 V przeznaczony do montażu na zaworach odcinających na przewodzie powrotnym;
termostat pokojowy montowany w połączeniu z siłownikiem zaworu rozdzielacza, posiada funkcję nocnego
obniżenia o stałą temp. 2°C, temperatura w pomieszczeniu regulowana w zakresie 5–30°C; termostat zegarowy
umożliwia programowanie czasów grzania i temperatury pomieszczeń przez 7 dni w tygodniu, może być
łączony z termostatami pokojowymi, umożliwia regulację temperatury w pomieszczeniu w zakresie 5–30°C,
obniżenie nocne 2–10°C, moduł przyłączeniowy umożliwia proste połączenie siłowników zaworów rozdzielacza,
termostatów pokojowych i termostatów zegarowych;
układy mieszające: pompowo-mieszający z pompą Wilo Yonos Para RS 15/6 z zaworem trójdrogowym,
przeznaczony do utrzymania stałej temperatury dopływu wody do rozdzielacza w ogrzewaniu podłogowym
w zakresie 27–50°C. Bezpośredni montaż po lewej lub prawej stronie rozdzielacza, zawiera elektronicznie
regulowaną pompę, termostatyczny trójdrogowy zawór mieszający z głowicą, zawór by-passowy z blokadą
ciśnienia, ogranicznik temperatury, termometr, 2 zawory kulowe; mały zestaw mieszający dla maks. 2 obwodów
grzewczych: do bezpośredniego podłączenia jednej lub dwóch pętli ogrzewania podłogowego do instalacji
grzejnikowej (nie wymaga rozdzielacza);
rozdzielacze: mosiężne, obsługa od 2 do 12 obiegów, wyposażone w zawory z wkładkami termostatycznymi,
przepływomierze (skala 0,1–4,0 l/min), odrębna regulacja każdego obiegu; dodatkowe akcesoria: końcówki
osobno na zasilaniu i powrocie do napełniania i opróżniania oraz manualnego odpowietrzania obwodów
grzewczych.
listopad 2013
35
ENERGIA
ogrzewanie płaszczyznowe elektryczne
reklama
ELEKTRA
02-674 Warszawa, ul. Marynarska 14
tel. 22 843 32 82, faks 22 843 47 52
www.elektra.pl
Maty grzejne Elektra MD
zastosowanie: zarówno jako uzupełniające ogrzewanie – tzw. „efekt ciepłej podłogi”, jak i podstawowy system
grzejny;
forma i rodzaj elementu grzejnego: jednostronnie zasilany specjalistyczny stop oporowy;
wymiary urządzenia grzewczego (długość×szerokość maty): 1–24×0,5 m;
długość przewodów przyłączeniowych: 4 m;
moc jednostkowa: 100 lub 160 W/m²;
automatyka: regulatory manualne i programowalne;
mocowanie do podłoża: układane w warstwie elastycznego kleju lub wylewce samopoziomującej bezpośrednio
pod posadzką, przed położeniem materiału wykończeniowego. Przeznaczone także do samodzielnego montażu;
izolacja maty: podwójna, FEP + XLPE;
cechy szczególne: indywidualny dobór mat, certyfikat VDE, GOSTR, CE;
gwarancja: 10 lat.
reklama
PENTAIR THERMAL MANAGEMENT POLSKA SP. Z O.O.
02-677 Warszawa, ul. Cybernetyki 19
tel. 800 800 114
pentairthermal.pl
Samoregulujące przewody grzejne T2Red z płytami izolacyjnymi T2Reflecta
inteligentny system elektrycznego ogrzewania podłogowego z dodatkową izolacją termiczną może być
bezpiecznie układany pod każdym rodzajem posadzki ceramicznej, np. wykonanej z kamienia, jak też podłogi
drewnianej;
możliwość dowolnej aranżacji wnętrza; dzięki efektowi samoregulacji nie ma ryzyka przegrzania przewodów
ułożonych pod dywanami czy meblami;
dodatkową oszczędność energii zapewnia zintegrowany system izolacji o grubości zaledwie 13 mm,
posiadający rowki ułatwiające układanie przewodów grzejnych;
zarówno przewody grzejne, jak i płyty izolacyjne mogą być przycinane w miejscu montażu do dowolnych
wymiarów;
przewody grzejne zasilane są jednostronnie napięciem 230 V;
moc grzewcza: do 100 W/m2;
gwarancja: 20 lat.
Samoprzylepne maty grzejne T2QuickNet o grubości 3 mm
stosowane do elektrycznego ogrzewania podłogowego w każdym rodzaju pomieszczeń z posadzkami
wykonanymi z ceramiki lub kamienia;
maty mają grubość zaledwie 3 mm – nie zmieniają wysokości posadzki i mogą być układane bezpośrednio
pod nią, w warstwie kleju do płytek;
samoprzylepny spód maty i jednostronne zasilanie zapewniają wygodny i szybki montaż oraz łatwe podłączenie
do termostatu;
w pomieszczeniach o skomplikowanych kształtach przewód może być wyjęty z siatki tak,
aby pokrył całą ogrzewaną powierzchnię;
dostępne maty o dwóch mocach jednostkowych: 100 i 160 W/m2;
maty dostępne dla powierzchni od 1 do 12 m2 (od 1 do 5 m2 co 0,5 m2, a od 5 do 12 m2 co 1 m2); w przypadku
większych powierzchni stosuje się kilka mat;
w matach zastosowano najwyższej jakości fluoropolimery do izolacji przewodów, które zapewniają wieloletnią
i bezawaryjną eksploatację;
gwarancja: 20 lat.
Stałooporowe przewody grzejne T2Blue
przeznaczone do elektrycznego ogrzewania podłogowego w każdym rodzaju pomieszczeń z posadzkami
wykonanymi z ceramiki lub kamienia, stosowane również w systemach akumulacyjnych;
idealne dla dużych, nieregularnych powierzchni; mogą być z powodzeniem stosowane do ogrzewania oranżerii
lub ochrony przed przemarzaniem posadzek w chłodniach i mroźniach;
przewody grzejne zasilane jednostronnie napięciem 230 V i zakończone fabrycznie przewodem zasilającym
dostępne są w dwóch mocach: 10 i 20 W/m;
okrągły kształt przewodów oraz niewielka średnica 5,5 mm zapewniają łatwy i szybki montaż;
dla przewodów o mocy 10 W/m dostępne są zestawy o długości od 20 do 200 m, a dla przewodów
o mocy 20 W/m zestawy od 11 do 115 m;
gwarancja: 20 lat.
Sterowanie systemami ogrzewania podłogowego
wszystkie elektryczne systemy ogrzewania podłogowego Raychem mogą być sterowane za pomocą prostych
regulatorów temperatury typu R-TA lub zaawansowanych regulatorów z zegarem sterującym typu R-TC; oba
termostaty umożliwiają pomiar temperatury podłogi lub otoczenia.
36
listopad 2013
ENERGIA
IZOLACJE TECHNICZNE – NOWE WYMAGANIA I PRODUKTY
A R T Y K U Ł
Efektywna izolacja
systemów HVAC z produktami Paroc
Systemy ogrzewania, wentylacji i klimatyzacji pełnią w budynkach wiele ważnych funkcji, dlatego
tak ważna jest ich izolacja termiczna, akustyczna i przeciwpożarowa. Rozwiązania PAROC obejmują niepalne
i energooszczędne produkty izolacyjne dla wszystkich elementów systemów: od instalacji grzewczych,
poprzez wodociągowe, aż do systemów oddymiania i odprowadzania spalin oraz urządzeń HVAC
dla kanałów wentylacyjnych.
P
odstawowym aktem prawnym, na podstawie którego powinno projektować się parametry izolacji cieplnych, jest Rozporządzenie
Ministra Infrastruktury w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (WT). Nowe zapisy
obowiązujące od 1 stycznia 2009 r. wprowadziły szereg istotnych zmian w wymaganiach
dotyczących grubości izolacji technicznych.
Ich wprowadzenie spowodowało jednak pewne niejednoznaczności w interpretacji zapisów,
a co za tym idzie – wątpliwości, których liczne
echa odnaleźć można na forach dyskusyjnych
i w zapytaniach kierowanych do producentów
materiałów izolacyjnych.
Załącznik nr 2 do WT precyzyjnie definiuje
wymagania dotyczące minimalnej grubości
izolacji cieplnej przewodów rozdzielczych
i komponentów w instalacjach centralnego
ogrzewania, ciepłej wody użytkowej (w tym
przewodów cyrkulacyjnych), instalacji chłodzenia i ogrzewania przy założeniu, że współczynnik przenikania ciepła λ wynosi 0,035 W/(m K)
(tab. 1). Tutaj pojawia się pierwsza wątpliwość: w jakiej temperaturze λ materiału
izolacyjnego ma wynosić 0,035 W/(m K)?
Ponieważ nie wynika to z tekstu warunków
technicznych, po pomoc sięgnąć trzeba do
normy PN-B-02421:2000, która jednoznacznie
mówi, że powinna to być λ w 40°.
Lp.
Rodzaj przewodu lub komponentu
listopad 2013
Minimalna grubość izolacji cieplnej
(współczynnik przenikania ciepła
dla materiału λ = 0,035 W/(m K))*
1
Średnica wewnętrzna do 22 mm
20 mm
2
Średnica wewnętrzna od 22 do 35 mm
30 mm
równa średnicy wewnętrznej rury
3
Średnica wewnętrzna od 35 do 100 mm
4
Średnica wewnętrzna ponad 100 mm
5
Przewody i armatura wg poz. 1–4 przechodzące
przez ściany lub stropy, skrzyżowania przewodów
½ wymagań z poz. 1–4
6
Przewody ogrzewań centralnych wg poz. 1–4 ułożone w komponentach budowlanych między ogrzewanymi pomieszczeniami różnych użytkowników
½ wymagań z poz. 1–4
7
Przewody wg poz. 6 ułożone w podłodze
6 mm
8
Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone
wewnątrz izolacji cieplnej budynku)
40 mm
9
Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone
na zewnątrz izolacji cieplnej budynku)
80 mm
10
Przewody instalacji wody lodowej prowadzone
wewnątrz budynku**
50% wymagań z poz. 1–4
11
Przewody instalacji wody lodowej prowadzone
na zewnątrz budynku**
100% wymagań z poz. 1–4
*
**
100 mm
Przy zastosowaniu materiału izolacyjnego o innym współczynniku przenikania ciepła, niż podano w tabeli, należy
odpowiednio skorygować grubość warstwy izolacyjnej.
Izolacja cieplna wykonana jako powietrznoszczelna.
Tabela 1. Wymagania izolacji cieplnej przewodów i komponentów
Fot. 1. Otulina PAROC Pro Section 100 przeznaczona do stosowania
jako izolacja wysokotemperaturowych instalacji przemysłowych
38
W przypadku gdy materiał izolacyjny,
który chcemy zastosować, charakteryzuje się
Fot. 2. Otulina PAROC Hvac Section AluCoat T z folią aluminiową
i zakładką samoprzylepną
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Średnica
zewnętrzna
Współczynnik przewodzenia ciepła materiału izolacyjnego [W/(m K)]
0,035
0,036
0,037
0,038
0,039
0,040
0,041
0,042
w*
z**
w*
z**
w*
z**
w*
z**
w*
z**
w*
z**
w*
z**
w*
z**
63
40
80
42
84
43
88
45
93
47
97
49
102
51
107
53
112
80
40
80
42
84
43
88
45
92
47
96
48
100
50
105
52
109
100
40
80
42
84
43
87
45
91
46
95
48
99
50
103
51
107
125
40
80
41
83
43
87
44
90
46
94
48
98
49
102
51
106
150
40
80
41
83
43
87
44
90
46
93
47
97
49
101
50
104
160
40
80
41
83
43
86
44
90
46
93
47
97
49
100
50
104
200
40
80
41
83
43
86
44
89
46
93
47
96
49
99
50
102
250
40
80
41
83
43
86
44
89
45
92
47
95
48
98
50
101
300
40
80
41
83
43
86
44
89
45
92
47
94
48
97
49
101
315
40
80
41
83
43
86
44
89
45
91
47
94
48
97
49
100
400
40
80
41
83
43
85
44
88
45
91
46
94
48
97
49
99
500
40
80
41
83
42
85
44
88
45
91
46
93
47
96
49
99
600
40
80
41
83
42
85
44
88
45
90
46
93
47
96
49
98
630
40
80
41
83
42
85
44
88
45
90
46
93
47
96
49
98
800
40
80
41
83
42
85
44
88
45
90
46
93
47
95
49
8
w * – przewody ogrzewania powietrznego (ułożone wewnątrz izolacji cieplnej budynku)
z ** – przewody ogrzewania powietrznego (ułożone na zewnątrz izolacji cieplnej budynku)
Tabela 2. Grubości izolacji przeliczone zgodnie z zamieszczonym wzorem dla różnych współczynników przenikania ciepła. Przewody ogrzewania powietrznego
(ułożone wewnątrz i na zewnątrz izolacji cieplnej budynku)
Średnica
zewnętrzna
Współczynnik przewodzenia ciepła materiału izolacyjnego [W/(m K)]
0,035
0,036
0,037
0,038
0,039
0,040
0,041
0,042
12
20
21
22
23
25
26
27
29
15
20
21
22
23
24
26
27
28
18
20
21
22
23
24
25
26
28
22
20
21
22
23
24
25
26
27
28
30
31
33
35
36
38
40
41
35
30
31
33
34
36
37
39
40
42
40
42
44
46
48
50
52
55
48
40
42
44
46
48
50
52
54
54
50
52
55
57
60
62
65
68
60
60
52
66
69
72
75
79
82
64
70
73
77
81
84
88
92
97
70
70
73
77
80
84
88
92
96
76
70
73
77
80
84
87
91
95
89
80
84
88
91
96
100
104
108
102
100
105
110
115
120
125
131
137
108
100
105
110
114
120
125
130
136
114
100
105
109
114
119
124
130
135
133
100
104
109
114
118
123
128
134
140
100
104
109
113
118
123
128
133
159
100
104
109
113
118
122
127
132
168
100
104
108
113
117
122
126
131
208
100
104
108
112
116
121
125
129
219
100
104
108
112
116
120
125
129
259
100
104
108
112
116
120
124
128
273
100
104
108
111
115
119
123
127
Tabela 3. Grubości izolacji przeliczone zgodnie z zamieszczonym wzorem dla różnych współczynników
przenikania ciepła
inną wartością współczynnika przewodzenia
ciepła, należy skorygować grubość warstwy
izolacji. Aby tego dokonać, również i w tym
przypadku należy posłużyć się normą. Znajdziemy w niej zapis mówiący, że dla materiałów izolacyjnych o innym współczynniku
przewodzenia ciepła niż 0,035 W/(m K),
właściwą grubość izolacji należy obliczyć,
posługując się wzorem:
l
⎞
⎛
0 ,035
e
2
⎛
⎞
⎟ −D
D⎜⎜ D + ⎟
D⎠
⎟
⎜⎝
⎠
⎝
e1 =
2
1
gdzie:
e – grubość izolacji określona zgodnie z normą (tab. 2 i 3) [mm],
D – średnica zewnętrzna izolowanego przewodu [mm],
l1 – współczynnik przewodzenia ciepła materiału w temperaturze 40°C [W/(m K)].
Paroc Polska Sp. z o.o.
62-240 Trzemeszno, ul. Gnieźnieńska 4
tel. 61 468 21 90, faks 61 415 45 79
www.paroc.pl
listopad 2013
39
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Uszczelnianie
Maria Witkowska
przejść instalacyjnych
System Armaflex Protect to nowa elastyczna izolacja kauczukowa zapewniająca odporność ogniową przepustów
instalacyjnych w klasach do EI 120, a także szczelną i ciągłą izolację termiczną i antyroszeniową rur.
Odporność ogniowa
stropów i ścian
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zawiera wymagania dotyczące odporności ogniowej ścian i stropów, w tym tych
pełniących funkcje oddzielenia pożarowego,
dla których wymagania klasy odporności są
wysokie, lecz przeważnie nie przekraczają
REI 120. Przepusty instalacyjne wykonane w ścianach lub stropach stanowiących
L
L/2
strop
sztywny
d l 150 mm
L/2
Armaflex Protect
dodatkowa
izolacja
(wzdłużna
np. AF/Armaflex)
prześwit
– maks. 50 mm
do wypełnienia
wspornik rury
Rys. 1. Przejście w stropie sztywnym rury metalowej
w otulinie Armaflex Protect
oddzielenie pożarowe nie mogą mieć klasy
odporności ogniowej (EI) mniejszej niż to
oddzielenie. Utrzymanie wysokiej odporności
ogniowej elementów przegród budowlanych
zapewnia opóźnienie rozprzestrzeniania się
pożaru w budynku na inne strefy pożarowe
i tym samym umożliwia przeprowadzenie akcji
ewakuacyjnej i ratowniczej.
Uszczelnienie
przepustów instalacyjnych
Armaflex Protect to izolacja z elastycznej
pianki elastomerycznej na bazie syntetycznego kauczuku, która zawiera specjalne składniki
ogniochronne pęczniejące pod wpływem temperatury. Zachowując podstawowe parametry
termicznej izolacji kauczukowej, umożliwia
ona wykonanie przepustu instalacyjnego o odporności ogniowej do EI 120 na rurach stalo-
40
listopad 2013
wych do średnicy 326 mm, na miedzianych
do średnicy 108 mm oraz na plastikowych
do średnicy 75 mm w stropach i ścianach
o konstrukcji sztywnej (murowanych czy
betonowych), a także o konstrukcji podatnej
(np. w zabudowie lekkiej z płyt kartonowo-gipsowych).
Armaflex Protect dzięki swoim właściwościom termicznym i wysokiemu współczynnikowi oporu na dyfuzję pary wodnej oraz
szczelnemu połączeniu klejonemu z innymi
izolacjami kauczukowymi firmy Armacell
szczególnie nadaje się do zastosowania na
rurowych instalacjach chłodniczych i klimatyzacyjnych o temperaturze czynnika do 50°C,
a także instalacjach wodnych i grzewczych
o temperaturze czynnika do 85°C.
Przez przepusty z rurami mogą być również
prowadzone pomocnicze kable elektryczne
ułożone na powierzchni izolacji – jednak nie
może to być więcej niż jeden kabel na jednej
rurze z izolacją. Można też poprowadzić przez
przepust grzejny kabel elektryczny − powinien
on być ułożony wewnątrz izolacji i równolegle
do rury. Specjalne składniki ogniochronne
izolacji powodują, że w czasie pożaru pod
wpływem temperatury pęcznieje ona lekko,
dzięki czemu stabilnie utrzymuje się na rurze
nawet po upływie 120 minut i doszczelnia
otwór przepustu wraz z kablami.
Wytyczne stosowania
System Armaflex Protect jest przeznaczony
do stosowania w środowisku o temperaturze
poniżej 0°C, jednak nie może być wystawiany
na działanie deszczu ani promieniowania UV.
Dopuszcza się jedynie uszczelnianie pojedynczych rur, dlatego każda rura, która ma
zostać uszczelniona, musi zostać wyposażona w izolację. Uszczelnienie przejść instalacyjnych rur należy zamontować centralnie
w otworze wykonanym w przegrodzie. Rury
o średnicy ≤ 89 mm należy izolować otulinami, które mogą być nasuwane lub cięte
wzdłuż i ponownie sklejone. Rury o średnicy
> 89 mm należy izolować matą, owijając ją
wokół rury, i skleić wzdłużnie oraz dodatkowo
owinąć drutem. Wszystkie połączenia czołowe
i wzdłużne muszą być sklejone klejem Armaflex
520 i pokryte taśmą samoprzylepną Armaflex.
Odgałęzienia lub kolanka również muszą zostać
zaizolowane izolacją na wymaganej długości
podanej w instrukcji.
Wsporniki rur powinny być wykonane
z elementów dobranych zgodnie z wymaganą odpornością ogniową, tak by zapewnić
stateczność elementu przylegającego w razie
pożaru. Konstrukcja wsporcza rury musi zostać
przymocowana do przegrody lub innych sąsiadujących z nią elementów konstrukcyjnych
budynku, po obydwu stronach przejścia, w taki
sposób, by podczas pożaru uszczelnienie nie
było poddawane żadnemu dodatkowemu
obciążeniu.
Podsumowanie
Armaflex Protect łączy dwie funkcje: szczelnej i paroodpornej izolacji termicznej instalacji
oraz zabezpieczenia ognioodpornego przepustów instalacyjnych (do 120 minut). Izolacja
posiada wszystkie niezbędne dokumenty
(Europejską Aprobatę Techniczną, certyfikat,
deklarację, instrukcję itd.) wymagane od
wyrobu budowlanego tej klasy.
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 317 50 25, faks 71 317 51 15
www.armacell.pl
Facebook
Konferencje
Prężnie działający
Efektywna platforma wymiany praktycznej
wiedzy i doświadczeń
profil gromadzący
sympatyków RI
Rynekinstalacyjny.pl
Popularny portal branżowy
umożliwia natychmiastowy
dostęp do wiarygodnych
informacji – m.in.
wszystkich publikacji
RI od 2008 r.
Biblioteka RI
Wydania specjalne
w formie dodatków
do gazety – bezpłatne
dla prenumeratorów RI
INSTALACJE:
grzewcze
wentylacyjne
klimatyzacyjne
Magazyn
wod-kan
Specjalistyczny miesięcznik
informacyjno-techniczny, punktowany
przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa
Wyższego. W numerze m.in: artykuły
techniczne, porady specjalistów,
opisy projektów, nowości techniczne
e-Newsletter
Aktualności dotyczące rynku
instalacyjnego, wywiady, nowości
produktowe, informacje
o szkoleniach, konferencjach
i targach
TV instalacje
Telewizja branżowa: wywiady,
filmy poradnikowe, relacje
z wydarzeń
Seria „i”
Poradniki instalacyjne przygotowywane
przez praktyków i specjalistów
POWIETRZE
A R T Y K U Ł
mgr inż. Andrzej Taradyś
Bierna izolacja ogniochronna
wielkogabarytowych kanałów
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych
Nowa odsłona systemu CONLIT PLUS
Współczesne budownictwo, zwłaszcza budynki użyteczności publicznej, produkcyjno-magazynowe,
ale też mieszkalne, nie może się obejść bez instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych. W takich
budynkach montuje się systemy kanałów wentylacyjnych łączących pomieszczenia użytkowe z urządzeniami
do uzdatniania powietrza montowanymi w oddzielnych pomieszczeniach technicznych lub na dachach
budynków. Kanały te muszą mieć odpowiednie zabezpieczenia zapewniające ich sprawną pracę
oraz bezpieczeństwo pożarowe budynku.
Przeznaczenie
Warunki techniczne określają szereg wymogów, które instalacje wentylacyjne i klimatyzacyjne powinny spełniać, w tym m.in.
izolacyjność termiczną, zabezpieczenie przeciwkondensacyjne i komfort akustyczny. Określają też wymagania dotyczące zabezpieczeń
ogniochronnych, w tym tych, które dzielą
budynek na strefy oddzielenia pożarowego
o klasie adekwatnej do przeznaczenia i charakteru obiektu.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury
w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki oraz ich usytuowanie, precyzuje w § 268.5, że przewody
wentylacyjne i klimatyzacyjne samodzielne
lub obudowane prowadzone przez strefę pożarową, której nie obsługują, powinny mieć
klasę odporności ogniowej wymaganą dla
elementów oddzielenia przeciwpożarowego
tych stref pożarowych z uwagi na szczelność
a)
ogniową, izolacyjność ogniową i dymoszczelność (E I S) lub powinny być wyposażone
w przeciwpożarowe klapy odcinające.
W praktyce często okazuje się, że tańszym
i skutecznym rozwiązaniem jest obudowa dwu-,
trzy- lub czterostronna kanału o średnich lub
dużych wymiarach systemem CONLIT PLUS.
Bierne zabezpieczenie, które zostanie raz poprawnie zamontowane, nie wymaga dodatkowych elementów sterujących, siłowników, jego
uruchomienie nie zależy od odczytów z czujników – po prostu działa przez cały czas.
System izolacji CONLIT PLUS to rozwiązanie
sprawdzone, dostępne na rynku od 2005 r. Jakość i niezawodność tego systemu po raz kolejny potwierdziły badania dla kanałów o maksymalnych wymiarach 2500×1250 mm przy
grubości zabezpieczenia zaledwie 60 mm.
CONLIT PLUS pozwala na wykonanie zabezpieczeń ogniowych kanałów wentylacyjnych,
klimatyzacyjnych i oddymiających o klasie od-
Fot. Izolacja kanałów wentylacyjnych systemem
CONLIT PLUS
porności ogniowej do dwóch godzin (E I S 120).
Izolacja posiada unikatową strukturę płyt – jest
to połączenie twardej wełny mineralnej z granulatem wodorotlenku magnezu. Niezależnie
od usytuowania kanału w pionie lub poziomie
oraz sposobu jego zabudowy (czterostronna,
trzystronna, dwustronna) grubość izolacji
wynosi 60 mm w jednej warstwie. Pozwala
to na efektywne rozmieszczenie przewodów
b)
Rys. 1. Dwa warianty mocowania oraz izolowania zawiesi: a) kanał posadowiony na warstwie izolacji, b) zawiesia w warstwie izolacji
42
listopad 2013
POWIETRZE
A R T Y K U Ł
w świetle wysokości kondygnacji oraz na
zminimalizowanie akcesoriów mocujących
płyty do jednego wymiaru (jednakowa długość
szpilek, gwoździ montażowych itp.). Grubość
zabezpieczenia zapewnia także właściwą izolację połączeń kołnierzowych. Zalety systemu to:
uniwersalność – jeden system do przewodów
wentylacyjnych, klimatyzacyjnych i oddymiających, jedna warstwa izolacji dla wszystkich
klas odporności ogniowej, łatwość montażu
– jeden wymiar akcesoriów mocujących,
szybkość montażu i pewność rozwiązania.
Fot. Widok zaizolowanych kanałów
wentylacyjnych systemem CONLIT PLUS
Montaż
Zaletą systemu CONLIT PLUS jest m.in.
nieskomplikowany montaż. Do zabezpieczenia
kanału z blachy stalowej o przekroju prostokątnym do klasy E I S 60 stosujemy płytę CONLIT
PLUS 60 ALU, a zabezpieczenie do EIS 120
uzyskujemy za pomocą płyty CONLIT PLUS
120 ALU. Pozostałe elementy systemu to
zgrzewane lub spawane szpilki z talerzykiem
dociskowym (dopuszczone są również szpilki „odwrotne”), gwoździe montażowe oraz
uszczelnienie połączeń między płytami w postaci systemowego kleju CONLIT GLUE.
Z uwagi na rozszerzenie klasyfikacji ogniowych w stosunku do aprobaty technicznej
AT-15-6856/2011 zabezpieczanie kanałów
dotyczyć może dwóch przypadków:
kanałów o wymiarach do 1250×1000 mm
oraz klasie odporności ogniowej EI 120
(ve ho i ↔ o) S,
kanałów o wymiarach do 2500×1250 mm
EI 120 (ho i ↔ o) S.
Elementem każdej instalacji jest oczywiście system zawiesi. Kanał zabezpieczony
płytami CONLIT PLUS można postawić na
zawiesiach lub też schować je wewnątrz
izolacji (rys. 1a i 1b). Zasadą jest, że dany
element może przebijać płytę maksymalnie
do połowy. Ta sama zasada dotyczy też np.
kołnierzy. Z uwagi na fakt, że w przypadku kanałów wielkogabarytowych zarówno kołnierze
przyłączeniowe, jak i poszczególne elementy
systemu zawieszenia przewodu (np. szyny
podwieszające) mają wysokość większą niż
30 mm, należy ułożyć dodatkową opaskę
z płyt CONLIT PLUS przykrywającą element
cieńszego zabezpieczenia.
Warto również podkreślić że system służy
do zabezpieczania typowych kanałów wentylacyjnych. Przewody podwiesza się do
przegrody budowlanej za pomocą systemu
zawiesi dobranych w taki sposób, żeby naprężenia rozciągające we wszystkich elementach
pionowych wynosiły nie więcej niż 9 N/mm2
dla odporności ogniowej ≤ 60 min i nie więcej niż 6 N/mm2 dla odporności ogniowej
Fot. Wzmocnienia umieszczone
w wielkogabarytowym kanale wentylacyjnym
90 i 120 min. W praktyce oznacza to, że
stosujemy:
dla kanałów ≤ 1250×1000 mm – zawiesia
od M8 do M16 w maksymalnym rozstawie
co 1500 mm oraz standardowe wzmocnienia kanału zgodnie ze specyfikacją producenta,
dla kanałów ≥ 1250×1000 mm – zawiesia
do M20 w maksymalnym rozstawie co
750 mm oraz wzmocnienia kanału w postaci
wsporników z prętów φ 10 lub rur 3/8" albo
1/2". Liczba wzmocnień umieszczonych
wewnątrz przewodów odpowiada wielokrotności wymiaru 600 mm w odniesieniu
do szerokości/wysokości przewodu oraz
300 mm w odniesieniu do jego długości.
Maksymalna odległość między wzmocnieniem a pionowym bokiem przewodu
wynosi 600 mm, a między wzmocnieniem
a połączeniem kołnierzowym – 300 mm.
W przypadku przewodów wentylacyjnych
o przekroju nie większym niż 1250×1000 mm
przejścia przez przegrody budowlane (ściany lub stropy) są dodatkowo zabezpieczane
za pomocą pasków płyt CONLIT PLUS ALU
o przekroju 100×60 mm umieszczonych na
obwodzie przewodu, po obu stronach przegrody. Przestrzeń między bokami przewodu
a krawędzią otworu w ścianie/stropie jest
szczelnie wypełniana luźną wełną mineralną
ubitą do gęstości ok. 150 kg/m3 lub skrawkami
płyt CONLIT PLUS ALU.
W przypadku przewodów wentylacyjnych
o przekroju większym niż 1250×1000 mm (do
wymiarów 2500×1250 mm włącznie) przej-
ścia przez przegrody budowlane (ściany) są
również dodatkowo zabezpieczane za pomocą
pasków płyt CONLIT PLUS 120 ALU o przekroju
120×60 mm umieszczonych na obwodzie
przewodu, po obu stronach przegrody. Także
w tym przypadku przestrzeń między bokami
przewodu a krawędzią otworu w ścianie jest
szczelnie wypełniana luźną wełną mineralną
ubitą do gęstości ok. 150 kg/m3 lub skrawkami płyt CONLIT PLUS 120 ALU. Dodatkowe
usztywnienia zewnętrzne w postaci stalowych
ceowników o wymiarach 60×30×3,0 mm
umieszczane są na obwodzie przewodu, po
obu stronach przegrody, na zewnątrz warstwy
izolacyjnej – są one wciśnięte w płyty CONLIT
PLUS 120 ALU i przymocowane za pomocą
śrub samogwintujących do boków przewodu.
Umieszczane na końcowym etapie paski płyt
izolacyjnych CONLIT PLUS 120 ALU o przekroju
120×60 mm całkowicie przykrywają zamocowane kształtowniki konstrukcyjne.
Stalowe przewody wentylacyjne o przekroju
nie większym niż 1250×1000 mm są również
zabezpieczane ogniochronnie płytami CONLIT
PLUS ALU w układzie dwu- i trójstronnym.
Dotyczy to sytuacji, gdy przewód usytuowany
jest blisko przegrody budowlanej (ściany i/lub
stropu) i nie ma możliwości umieszczenia
warstwy izolacyjnej o wymaganej grubości
ze wszystkich stron przewodu. Stosowany
jest wówczas dodatkowy pasek płyt CONLIT
PLUS ALU o przekroju 60×60 mm umieszczony wzdłuż przewodu, w miejscu styku
warstwy izolacyjnej z przegrodą budowlaną.
Pasek połączony jest z warstwą zabezpieczenia
właściwego za pomocą kleju CONLIT GLUE
i stalowych gwoździ montażowych. Elementy
podwieszeń są w przypadku zabezpieczeń
dwu- i trójstronnych umieszczane wewnątrz
warstwy izolacyjnej. Przy przejściu przewodu
poziomego zabezpieczonego ogniochronnie
w układzie dwu- i trójstronnym przez ścianę
o określonej odporności ogniowej stosowane
jest dodatkowe wzmocnienie w postaci rury
stalowej φ 15×2 mm z wewnętrznym prętem
gwintowanym M5 oraz stalowych kątowników
o wymiarach 30×30×3,0 mm, mocowanych
od zewnątrz do boków przewodu po obu
stronach ściany.
Rockwool Sp. z o.o.
66-131 Cigacice k. Zielonej Góry, ul. Kwiatowa 14
tel. 68 38 50 250, faks 68 38 50 234
e-mail: [email protected], www.rockwool.pl
listopad 2013
43
POWIETRZE
Wentylacja w Puławskim
Parku Naukowo-Technologicznym
Opis projektu
Biuro projektów Probad-Bis z Warszawy wykonało projekt instalacji dla Puławskiego Parku Naukowo-Technologicznego. Mgr inż. Krzysztof Kotliński wraz z zespołem opracował dokumentację instalacji
chłodniczej i wentylacji dla budynków, które służą podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej
z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Charakter obiektu i jego wielozadaniowość, a także brak
sprecyzowanych funkcji, jakie w przyszłości pełnić będą niektóre pomieszczenia w budynkach, wymagały
nietypowego podejścia do instalacji.
Fot. P. Kawka
P
uławski Park Naukowo-Technologiczny
powstał na terenie zabudowanym z uzbrojeniem podziemnym w sieci wodociągowe,
kanalizacyjne, cieplne i energetyczne. Część
istniejącego uzbrojenia została usunięta, gdy
stała się już zbędna.
Projektowany obiekt składa się z trzech piętrowych budynków połączonych parterowym
łącznikiem. Na dachu każdego zaprojektowano
centrale wentylacyjne i wentylatory dachowe
obsługujące tylko dany budynek. Również instalacje chłodnicze są dla każdego z budynków
niezależne. Na ich dachach zaprojektowano po
agregacie czynnika chłodzącego dla chłodnic
wentylacyjnych i drugim agregacie wody
chłodzącej dla zasilania fan-coili (klimakonwektorów wentylatorowych).
Pomimo założonych rezerw ciepła i chłodu
dla przyszłych, a nieznanych obecnie celów
badawczych i produkcyjnych projektanci przewidzieli także, że w wypadku zbyt dużego
przyszłego zapotrzebowania na media będzie
można korzystać również z dodatkowych
nagrzewnic elektrycznych lub freonowych
systemów chłodzenia.
44
listopad 2013
Instalacje wentylacyjne
W omawianym obiekcie znajdują się cztery
podstawowe grupy pomieszczeń: produkcyjne,
laboratoryjne, inkubatory i pomieszczenia
biurowe, a także pomieszczenia towarzyszące, takie jak pokoje socjalne, pomieszczenia
umywalni i WC, korytarze, pomieszczenia
techniczne oraz bufet z zapleczem i jadalnia.
Wszystkie pomieszczenia w obiekcie są
wentylowane mechanicznie. Na dachach
poszczególnych budynków ulokowano centrale
wentylacyjne i wentylatory dachowe. Wszystkie systemy wyposażone są w tłumiki, a wen-
Fot. JK
tylatory dachowe ustawiane są na tłumiących
podstawach dachowych. Centrale nawiewno-wywiewne mają systemy odzysku ciepła za
pomocą wymienników krzyżowych.
Do pomieszczeń nawiewane jest powietrze
o parametrach zapewniających utrzymanie
temperatury projektowej. W okresach niewymagających dostarczenia odpowiedniej ilości
świeżego powietrza stosuje się recyrkulację.
Straty ciepła w zimie będą pokrywane przez
system centralnego ogrzewania, a zyski ciepła będą niwelowane za pomocą fan-coili
sufitowych. Systemy wywiewne z kuchni,
w.c. i digestoriów pozbawione są systemu
odzysku ciepła.
Poszczególne systemy nawiewne i wywiewne są zblokowane tak, że mogą pracować
jednocześnie. W kanałach wentylacyjnych
przechodzących przez różne strefy pożarowe
zainstalowane są klapy pożarowe EIS 120
z siłownikiem, odcinające instalację w razie
pożaru.
Przy projektowaniu pomieszczeń laboratoriów i inkubatorów szczególnym wyzwaniem
było zapewnienie odpowiednich parametrów
bez wiedzy o specyfice ich późniejszego wykorzystania, łącznie z produkcją i technologiami.
Dlatego zaprojektowano system wentylacji
nawiewno-wywiewnej (ogólnej), który zapewni w tych pomieszczeniach podstawowe
standardy jakości powietrza. W kilku pomieszczeniach produkcyjnych przewidziano także
możliwość wykonania dodatkowych zespołów
wentylacji nawiewno-wywiewnej o wydajności 3000 m3/h (wentylacja technologiczna).
Ma ona sprostać szczególnym wymaganiom
dla przyszłych procesów, takich jak np. lakierowanie lub szlifowanie, co wymagać może
wywiewu znacznej ilości powietrza (~10 w/h)
z uwagi na dodatkowe znaczne zyski ciepła
bądź zanieczyszczenia. Projektanci przewidzieli
POWIETRZE
reklama
listopad 2013
45
POWIETRZE
46
listopad 2013
POWIETRZE
dr inż. Andrzej Bugaj
Instytut Klimatyzacji i Ogrzewnictwa
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej
Podwójna fasada – efektywny element
systemu wentylacji budynku
Double skin facade – an effective element of building ventilation system
Na świecie, także w Polsce coraz więcej budynków, szczególnie tych o charakterze biurowym, jest obecnie
prawie w całości przeszklonych. Głównym powodem tego rosnącego trendu jest duża estetyka takiego
rozwiązania. Jednak we wstępnych rozważaniach inwestycyjnych nie bierze się pod uwagę zagadnień
efektywności energetycznej przeszklonego budynku oraz konieczności zapewnienia w nim odpowiednich
warunków mikroklimatu, a szczególnie komfortu cieplnego.
J
ednym z podstawowych sposobów zoptymalizowania efektywności energetycznej budynku oraz osiągnięcia wymaganych
warunków mikroklimatu jest zastosowanie
odpowiedniego rozwiązania architektonicznego
– uwzględniającego oba te zagadnienia. Ważnym elementem projektu architektonicznego budynku jest zastosowanie fasad o odpowiedniej
konstrukcji. Optymalnym rozwiązaniem wydaje
się zastosowanie takich fasad, które mogłyby współpracować z systemami ogrzewania
i wentylacji w budynku i wspólnie tworzyłyby
odpowiedni mikroklimat w pomieszczeniach,
zapewniając jednocześnie jak najniższe zużycie
energii. W ostatnich latach na świecie coraz
częściej w budynkach wysokich o dużym
przeszkleniu stosuje się tak zwane wentylowane
fasady podwójne [1–3]. Mają one zwiększać
efektywność energetyczną budynku i zapewniać wysoką wartość użytkową.
Opis wentylowanej
fasady podwójnej
Podwójna fasada składa się z dwóch powierzchni szklanych tworzących szczelinę,
przez którą przepływa powietrze. Odległość
między tymi powierzchniami może wynosić
od 10 cm do 2 m. W szczelinie umieszczone
są żaluzje lub rolety odpowiedniej konstrukcji,
które kontrolują dopływ promieniowania słonecznego do pomieszczeń. Przepływ powietrza
w szczelinie tworzącej kanał wentylacyjny
może być związany z wentylacją naturalną
lub wspomaganą wentylatorem bądź wenty-
lacją całkowicie mechaniczną. Powierzchnię
wewnętrzną stanowi okno o podwójnym
oszkleniu, a zewnętrzną pojedyncza tafla
wzmocnionego szkła.
Rys. 1 ilustruje konstrukcję podwójnej
fasady wentylowanej i sposób jej działania.
Przepływ powietrza w szczelinie i strumień
powietrza wentylacyjnego doprowadzanego
do każdego z pomieszczeń regulowane są przez
pięć rodzajów przepustnic spełniających różne
funkcje, do których należą:
przepustnice w najniższym punkcie fasady
regulujące przepływ powietrza w szczelinie powodowany przez efekt kominowy
i ciśnienie wiatru;
przepustnice zewnętrzne na poszczególnych
kondygnacjach otwierające szczelinę na
Streszczenie
W artykule przedstawiono koncepcję
wentylowanej fasady podwójnej i zasady
jej działania jako elementu wentylacji budynku. Zaprezentowano również fragmenty analizy działania fasad podwójnych,
na podstawie której określono wskaźnik
sprawności odzysku ciepła dla przykładowych rozwiązań fasady. Wyniki analizy
pozwoliły przedstawić szereg praktycznych wniosków dotyczących stosowania
wentylowanej fasady podwójnej.
Abstract
The paper presents a concept of double skin facade and principles of its
performance as an element of building
ventilation. Also, some parts of the facade performance analysis are discussed
and the heat recovery efficiency of the
facade performance is calculated for a
number of different double skin facades.
The analysis results allow presenting
some recommendations concerning an
application of double skin facades.
48
listopad 2013
wentylator wywiewny
fasada szklana
(fasada zewnętrzna)
promieniowanie
zyski ciepła
kratka
transferowa
okno
(fasada wewnętrzna)
połączenia
żaluzje
przepustnice
szczelina
przepływ powietrza spowodowany
ciągiem kominowym oraz parciem wiatru
Rys. 1. Schemat wentylowanej podwójnej fasady [9]
POWIETRZE
listopad 2013
49
POWIETRZE
50
listopad 2013
POWIETRZE
na rok
2014
TYLKO DO
31 GRUDNIA
CENA PRENUMERATY BEZ ZMIAN:
Pełny artykuł dostępny
odpłatnie
•
•
•
•
półroczna – 80 zł
roczna studencka – 80 zł
roczna – 122 zł
dwuletnia – 220 zł Dostęp do
archiwum
RI z lat 2008-13
w internecie
Kontakt:
+
Jerzy Lachowski
tel. 22 810 21 24, faks 22 810 27 42
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
Kupon prenumeraty
ZAMAWIAM
PRENUMERATĘ
ROCZNĄ OD NUMERU
NAZWA FIRMY
ZAMAWIAM
PRENUMERATĘ PÓŁROCZNĄ/
/STUDENCKĄ/DWULETNIĄ
OD NUMERU
ULICA I NUMER
KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ
OSOBA ZAMAWIAJĄCA
RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
E-MAIL
TELEFON KONTAKTOWY
Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień Grupy MEDIUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych
z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami)
przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
S.K.A. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Volkswagen Bank Polska S.A.
09 2130 0004 2001 0616 6862 0001
DATA I CZYTELNY PODPIS
promocja
.
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.
oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie
przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje
Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich,
a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie
danych ma charakter dobrowolny.
listopad 2013
51
czytelny podpis
POWIETRZE
Katarzyna Gładyszewska-Fiedoruk, Dorota Anna Krawczyk, Andrzej Gajewski
Katedra Ciepłownictwa Politechniki Białostockiej
Józefa Wiater
Katedra Technologii w Inżynierii i Ochronie Środowiska Politechniki Białostockiej
Badanie komfortu cieplnego
w salach dydaktycznych przed modernizacją
Cz. 2. Eksperyment
The thermal comfort in classrooms before thermal modernization. Part. 2. Experiment
Komfort cieplny w pomieszczeniach definiowany jest jako stan, w którym człowiek przebywający
w pomieszczeniu nie odczuwa ani ciepła, ani zimna. W poprzednim artykule (RI 10/2013) opisano parametry
komfortu, poniżej omówione zostały wyniki badań parametrów jakości powietrza wewnętrznego w obiekcie
szkolnym: temperatury, wilgotności względnej i stężenia CO2.
P
owietrze atmosferyczne, którym oddychają organizmy żywe, jest w głównej mierze
mieszaniną azotu (78% objętości) i tlenu (21%).
W skład pozostałego 1% wchodzą przede
wszystkim: dwutlenek węgla, para wodna
i argon, poza tym również hel, neon, krypton,
ksenon i wodór. Najważniejszym z punktu
widzenia życia składnikiem powietrza jest
tlen – jego ilość we wdychanym powietrzu
może spaść z 21 do 16% bez odczuwalnego
pogorszenia samopoczucia. Azot w normalnych warunkach jest obojętny dla organizmu
ludzkiego, gdyż nie bierze udziału w procesach
biologicznych.
Dwutlenek węgla to gaz bezbarwny i bezwonny. Jego zawartość w pomieszczeniach,
w których przebywa człowiek, jest większa
niż w powietrzu atmosferycznym, gdyż wydychane przez ludzi powietrze zawiera ok.
4% tego gazu.
Ilość wydychanego CO2 przez osoby dorosłe
(dzieci: 70–80%) [14]:
Streszczenie
W artykule omówiono zagadnienia związane z jakością powietrza wewnętrznego. Zaprezentowano wyniki pomiarów
podstawowych parametrów powietrza,
takich jak temperatura, wilgotność
i stężenie dwutlenku węgla, w salach
lekcyjnych.
w czasie odpoczynku w pozycji leżącej
10–12 l/h,
w pozycji siedzącej 12–15 l/h,
lekka praca biurowa 19–24 l/h,
praca średnio ciężka, gimnastyka 33–43 l/h,
taniec, tenis 55–70 l/h,
Dopuszczalne stężenie dwutlenku węgla
w pomieszczeniach zamkniętych wynosi
1000 ppm – jest to minimum higieniczne
zalecane przez WHO [15].
Klasyfikację jakości powietrza w pomieszczeniach znaleźć można w PN-EN 13779:2008
[10]. Norma ta obowiązuje w UE, jest również
zbieżna z normami amerykańskimi [1, 2].
Wprowadzono w niej cztery główne kategorie
jakości powietrza wewnętrznego, którym odpowiada stosowne stężenie dwutlenku węgla,
podany został również minimalny strumień
powietrza wentylacyjnego przypadający na
jedną osobę. W tabeli 1 podano wartość
strumienia powietrza przypadającą na jedną
osobę w pomieszczeniach, w których nie wolno palić, w budynkach o niskiej emisyjności
zanieczyszczeń, takich jak m.in. szkoły.
52
listopad 2013
Przyrost stężenia CO2
Strumień objętości
w stosunku do stężenia CO2
powietrza zewnętrznego
w powietrzu zewnętrznym
[m3/h na 1 osobę]
[ppm]
Kategoria
Opis
IDA 1
wysoka jakość powietrza
wewnętrznego
poniżej 400
powyżej 54
IDA 2
średnia jakość powietrza
wewnętrznego
400–600
36–54
IDA 3
umiarkowana jakość
powietrza wewnętrznego
600–1000
22–36
IDA 4
niska jakość powietrza
wewnętrznego
powyżej 1000
poniżej 22
Abstract
The article shows issues related to indoor air quality. The results of the measurement of air parameters such as temperature, humidity and carbon dioxide
levels in classrooms were presented.
Temperatura to jeden z podstawowych
parametrów powietrza wewnętrznego, decydujący o naszym samopoczuciu, wydajności
w pracy i nauce, zapewniający tzw. komfort
cieplny [4]. Zalecane w normach parametry
cieplno-wilgotnościowe gwarantujące w pomieszczeniach odczuwanie komfortu cieplnego
przez ludzi to [9]:
temperatura powietrza: 20–26°C;
prędkość ruchu powietrza w strefie przebywania ludzi: 0,15–0,2 m/s, latem nawet
do 0,6 m/s;
wilgotność względna powietrza przy zalecanej temperaturze: 40–60%;
średnia temperatura promieniowania cieplnego pomieszczenia utożsamiona z temperaturą zewnętrznych przegród budowlanych: o 2–3°C mniejsza niż temperatura
otoczenia.
Optymalna temperatura zależy (oprócz indywidualnych odczuć) od pory roku i aktywności
fizycznej.
Wilgotność względna powietrza wewnętrznego zgodnie z normami [9, 10, 12] powinna
Tabela 1. Klasyfikacja jakości powietrza wewnętrznego [5, 10]
POWIETRZE
P
ROFESJONALIŚCI
OD DOBREGO
KLIMATU
FABRYKA URZĄDZEŃ
WENTYLACYJNO-KLIMATYZACYJNYCH
KONWEKTOR SP. Z O.O.
87-600 LIPNO, UL. WOJSKA POLSKIEGO 6
TEL. 54 287 22 34, 54 287 25 04
FAKS 54 287 24 97
E-MAIL: [email protected]
TORUŃ
LIPNO
WŁOCŁAWEK
PŁOCK
reklama
WARSZAWA
listopad 2013
53
POWIETRZE
promocja
54
listopad 2013
WODA
Bezinwazyjny
odczyt licznika
W dobie mobilnego przesyłu danych i coraz większej automatyzacji procesów kwestią czasu było wykorzystanie
tych technik w urządzeniach pomiarowych. Producenci oferują wiele urządzeń i systemów przeznaczonych do
zdalnego odczytu – wybór zależy od specyfiki układu, w którym miałyby one zostać zastosowane. Na szczególną
uwagę zasługują sieci M-Bus i Ethernet oraz coraz bardziej rozwijana bezprzewodowa technologia GSM.
R
ozwiązania zapewniające komfort i bezpieczeństwo stają się powoli standardem.
Systemy zdalnego odczytu (AMR – ang. automatic meter reading) mediów komunalnych
są dużym udogodnieniem zarówno dla mieszkańców budynków jedno- i wielorodzinnych,
jak i firm zajmujących się opomiarowaniem.
Pozwalają zaoszczędzić czas dzięki łatwemu,
szybkiemu i przy tym precyzyjnemu odczytowi
z urządzeń pomiarowych, a także nie zakłócać
prywatności użytkowników. Producenci oferują kilka możliwości realizacji zdalnego odczytu
przy wykorzystaniu technologii bezprzewodowych, jak i przewodowych. Te drugie rekomendowane są szczególnie dla nowych budynków,
gdzie mogą stanowić również element tzw.
inteligentnego budynku, a odczyty drogą radiową, przez WiFi czy Bluetooth, proponowane
są dla instalacji już istniejących.
Komunikacja radiowa
Systemy transmisji bezprzewodowej wykorzystujące łączność radiową składają się
ze specjalnych modułów, które montowane
są na urządzenia pomiarowe jako nakładka,
lub w nie wbudowywanych. Dodatkowymi
elementami systemu są koncentratory danych,
które zbierają sygnały z poszczególnych modułów w jednym miejscu. Powinny być one
umieszczone tak, by były łatwo dostępne dla
obsługi. Dla wygodniejszego odczytu systemy
wspierane są przez terminale odbierające
sygnały z koncentratorów.
Transmisja danych może odbywać się jednokierunkowo, czyli sygnał wysyłany jest
stale, w określonych odstępach czasu, lub
dwukierunkowo, gdy sygnał odpowiedzi z urządzenia pomiarowego wyposażonego w moduł
z nadajnikiem i odbiornikiem przesyłany jest po
zapytaniu do terminalu. Systemy transmisji radiowej umożliwiają zdalną konfigurację modułów i nadanie im numerów identyfikacyjnych
ułatwiających zlokalizowanie ewentualnych
usterek czy awarii. Producenci oferują zestawy urządzeń do odczytów m.in. z jadącego
samochodu. Wykorzystuje się do tego terminal
zbierający dane z poszczególnych liczników
oraz koncentratorów, umożliwiając tym samym kontrolę systemu w czasie rzeczywistym.
Drugim rozwiązaniem jest odczyt stacjonarny
z wykorzystaniem komputera z dostępem do
systemu, w którym zbiorczo zapisywane są
dane z poszczególnych odbiorników, przez co
możliwa jest ich obserwacja i analiza w wybranym przedziale czasowym.
Odczyt z każdego miejsca
Uzupełnieniem radiowego odczytu są technologie GSM. Moduł radiowy urządzeń pomiarowych należy wyposażyć w kartę GPRS.
Dzięki temu możliwe jest przesłanie informacji
w dowolne miejsce, w którym jest zasięg
danego operatora sieci telefonii komórkowej.
Liczba przesyłanych odczytów jest praktycznie
nieograniczona, co umożliwia pełną analizę danych oraz monitoring sieci i urządzeń
pomiarowych. Ten rodzaj transmisji nie ma
ograniczeń związanych z odległością – odczyt
może być przeprowadzony w gęsto zaludnionych miastach i w rozproszonej zabudowie
na wsi. Koszty związane z zastosowaniem tej
technologii są coraz niższe, przez co ma ona
duże możliwości rozwoju.
Coraz większą popularność zdobywają
odczyty przy zastosowaniu lokalnych sieci
bezprzewodowych, zarówno z koncentratorów
danych, jak i samych liczników. O ile Bluetooth
umożliwia odczyt z odległości do 100 m, to
WiFi przy wykorzystaniu anten kierunkowych
– z kilku lub nawet kilkunastu kilometrów.
Urządzenia pomiarowe powinny być wyposażone w specjalne nakładki, dzięki którym
dane są przesyłane do przenośnego terminalu,
a następnie do komputera, pozwalając tym
samym na przetwarzanie informacji.
Transmisja „po kablu”
Jedną z technologii przewodowych jest
wykorzystanie sieci energetycznej niskiego
napięcia. Jest to komunikacja Lonworks,
która nie jest zbyt popularna, gdyż jej jakość
zależy od stanu sieci energetycznej. Najlepiej
sprawdza się na terenach miejskich, gdzie
odległości między poszczególnymi licznikami
są niewielkie. Jakość sieci i długość obwodów
elektrycznych wpływają bezpośrednio na
odczyt i nierzadko awaria spowodować może
utratę danych.
Dla nowych budynków rekomendowanym
rozwiązaniem jest sieć M-Bus – w modernizowanych obiektach wykonanie specjalnego
okablowania dla tej technologii wymagałoby
poniesienia znacznych kosztów. Ze względu na
wysoką jakość odczytu danych przy stosunkowo niewielkiej cenie modułu jest to interesująca
technologia. Głównym elementem systemu są
urządzenia pomiarowe wyposażone w kartę
M-Bus lub w wyjścia impulsowe oraz magistrala połączona z centralą, w której zbierane
są wszystkie dane z opomiarowania. Jednostka
centralna może być również wyposażona w modem GPRS, dzięki czemu informacje mogą być
przesyłane do serwera ftp lub na adres e-mail
i osoba zajmująca się rozliczeniami ma dostęp
do nich na swoim komputerze.
Uzupełnieniem sieci M-Bus jest Ethernet,
który umożliwia dostęp do internetu, dzięki
czemu dane pomiarowe znajdują się na stronie
www. Archiwizowane są one na komputerze,
a użytkownik zyskuje bieżącą kontrolę nad
zużyciem mediów. Prosta obsługa i informowanie o awariach poprzez stronę internetową
to kolejne zalety systemu.
Podsumowanie
Zdalne opomiarowanie usprawniło system
monitoringu sieci. Dzięki wykorzystaniu w niektórych technologiach internetu użytkownik
sam może wygodnie i na bieżąco kontrolować stan licznika. Nie musi też udostępniać
swojego lokalu inkasentom, a ci ostatni dzięki
odpowiednim urządzeniom wykonują swoją
pracę szybciej i wygodniej. Ich rola w przyszłości sprowadzi się jedynie do serwisowania w razie awarii urządzenia pomiarowego.
W kontekście coraz większej popularności tzw.
inteligentnych domów zdalny odczyt stał się
praktycznie koniecznością.
kr
Oprac. na podstawie materiałów firm:
Apator, Bmeters, Ista, Itron, Mirometr i Sensus
listopad 2013
55
WODA
systemy zdalnego odczytu urządzeń pomiarowych
– Inkasencki sposób
zbierania danych
– Stacjonarny sposób
zbierania danych
Radiowy system odczytu AMR
– inkasencki i stacjonarny

przeznaczenie: system do zdalnego odczytu wodomierzy w obszarach zurbanizowanych, zwłaszcza w zabudowie budynkami wielorodzinnymi i biurowymi;
rodzaj odczytu i transmisji danych: otwarty protokół
komunikacyjny Wireless M-Bus (WM-Bus) działający
w oparciu o normę PN-EN 13757-4, protokół jawny
umożliwia współpracę z urządzeniami innego producenta, możliwość dwukierunkowej transmisji danych,
częstotliwość: 868 MHz, moc wyjściowa: 10 mW,
pamięć wartości aktualnej i z 12 ostatnich miesięcy;
opis systemu: nakładki na wodomierzach przekazują drogą radiową dane do terminalu inkasenckiego
w systemie obchodowym lub do retransmiterów
i koncentratorów w systemie stacjonarnym. Dane
trafiają ostatecznie do komputera administratora, skąd
mogą być eksportowane w postaci powszechnie
używanego formatu TXT lub CSV. Nakładki radiowe
zasilane są bezprzewodowo z baterii – nieprzerwana
praca do 12 lat;
elementy systemu:
– wodomierze produkcji Apator Powogaz,
– nakładka radiowa Smart Top do bezprzewodowej
transmisji danych na odległość do 300 m w terenie
otwartym,
– Smart Terminal – komputer kieszonkowy lub smartfon z dużym kolorowym ekranem dotykowym
i z interfejsem Bluetooth oraz moduł komunikacyjny
Bluetooth/WM-Bus,
– radiowe retransmitery i koncentratory danych
służące do przechwytywania i przechowywania
RETRANSMITER
MODUŁ RADIOWY
868 MHz
KONCENTRATOR
GSM/GPRS
INTERNET
PDA
KABEL USB
PC
CSV, TXT

SERWER TELEMETRYCZNY
danych z urządzeń pomiarowych i udostępniania
ich w sieci,
– oprogramowanie na PC/PDA: system obchodowy – Inkasent, system stacjonarny – WM-Bus
Reader;
cechy szczególne: dwukierunkowa komunikacja
umożliwia zmianę konfiguracji nakładek radiowych
w szerokim zakresie możliwych alarmów, transmisji
danych bieżących, a także historycznych. Zdalne
zarządzanie konfiguracją zwiększa czas życia baterii
zasilającej. Zastosowany w nakładce układ sensorów
optycznych umożliwia rozpoznanie kierunku przepływu wody i jest całkowicie odporny na wszelkie
zakłócenia powodowane działaniem zewnętrznego
pola magnetycznego. Oprogramowanie na PC/PDA,
tj. program Inkasent lub WM-Bus Reader, może
być zainstalowane na każdym komputerze klasy PC
z Windows XP, 7 lub Vista, gdzie w pełni integruje
się z oprogramowaniem rozliczeniowym i umożliwia
wygodny odczyt danych, zarządzanie nimi z dowolnego pulpitu administracyjnego, a także analizę
i wizualizację odczytów.
Przewodowy system zdalnego odczytu FLAT

reklama

56
przeznaczenie: nowe lub remontowane budynki wielorodzinne, galerie i centra handlowe, w których zastosowano wodomierze zimnej i ciepłej wody, mieszkaniowe
i główne oraz ciepłomierze;
rodzaj odczytu i transmisji danych: dwuprzewodowa, dwukierunkowa o dowolnej polaryzacji połączeń,
kablowa magistrala w strukturze drzewa, gdzie odczyt
danych realizowany jest poprzez transmisję danych
w oparciu o standardową komunikację M-Bus – protokół zgodny z PN-EN 1434-3 i PN-EN 13757;
opis systemu: dane z ciepłomierzy lub z koncentratorów wodomierzy KW-1, do których dołączone są
wodomierze lub inne urządzenia z nadajnikami impulsowymi, przesyłane są do konwertera M-Bus/RS-232,
a następnie poprzez gniazdo zdalnego odczytu dostępne są do odczytu przez internet lub bezpośrednio za
pomocą przenośnego lub stacjonarnego komputera
– z zainstalowanym profesjonalnym, wielofunkcyjnym
programem Flat. Użytkownik sieci ma stały dostęp do
danych i nie ponosi żadnych dodatkowych kosztów
z tytułu realizacji kolejnych odczytów;
elementy systemu odczytu:
– ciepłomierze (przeliczniki produkcji Apator Powogaz
z 4 wejściami impulsowymi),
– program Flat,
wodomierze, inne urządzenia z nadajnikami impulsowymi, np. gazomierze i liczniki prądu,
– koncentratory wodomierzy KW-1 z modułem
M-Bus,
– konwertery M-Bus/RS-232,
– gniazda zdalnego odczytu,
– ochronniki przepięciowe;
cechy szczególne: system zdalnego odczytu FLAT
jest najprostszym, najtańszym i najbardziej niezawodnym systemem zdalnego odczytu pozwalającym odczytać w dowolnym czasie i dowolną liczbę
razy wszystkie dane o zużyciu mediów (woda, gaz,
prąd i ciepło) z poszczególnych liczników w sieci,
ale także informacje dodatkowe, takie jak np. temperatura na wejściu i wyjściu ciepłomierza, moc
maksymalna, chwilowa i innych. Odczyt może
obejmować do 250 węzłów sieci z możliwością ich
zwielokrotnienia przy zastosowaniu stacji nadrzędnych NSD. Ponadto system posiada funkcje automatycznych odczytów okresowych (monitoring).
Możliwy jest również odczyt danych archiwalnych
(godzinowych, dobowych, miesięcznych i rocznych)
oraz informacji z rejestrów błędów. Jest to ponadto
system bardzo ekonomiczny, efektywny energetycznie i prosty w montażu.
–

APATOR POWOGAZ S.A.
60-542 Poznań, ul. Janickiego 23/25, tel. 61 841 81 01, faks 61 847 25 48, e-mail: [email protected], www.apator.com/pl
listopad 2013
WODA
metering solutions
Zintegrowany System
Zdalnego Odczytu HYDROLINK
reklama
Firma BMETERS Polska opracowała zintegrowany system
opomiarowania mediów drogą radiową i przewodową
oraz elastyczny zbiór współpracujących z nim urządzeń.
Wszystkie elementy systemu BMETERS współpracują
ze sobą, umożliwiając odczyt wodomierzy, ciepłomierzy i podzielników kosztów ogrzewania w tym samym
czasie, przy pomocy jednego zestawu inkasenckiego.
Zdalny odczyt pozwala na zapis zużycia mediów ze
wszystkich urządzeń niewymagający obecności lokatora
w mieszkaniu, rozwiązując problem zamkniętych mieszkań
i domów.
Zalety systemu: krótszy czas odczytu, odczyt wszystkich urządzeń w jednym czasie, brak błędów przy
odczycie wskazań, szczególnie w trudno dostępnych
miejscach, archiwizacja wskazań bezpośrednio na
komputerze, bezpośrednie komunikaty o próbach manipulacji przy urządzeniach pomiarowych.
Skład architektury Zintegrowanego Systemu
Opomiarowania i Rozliczenia Mediów: urządzenia
pomiarowe, moduł radiowy, odbiornik, komputer przenośny oraz odpowiednie oprogramowanie BMETERS.
Elastyczność systemu pozwala na dopasowanie go do
konkretnych potrzeb i wymagań klienta, gwarantując
jednocześnie odbiór dużej ilości danych, poprawność
odczytów i oszczędność czasu. System daje również
możliwość bezpośredniego odczytu danych z urządzeń
pomiarowych za pomocą przenośnego odbiornika USB
albo poprzez sieć komputerową lub telefonii komórkowej.
Rodzaj odczytów: odczyt radiowy Wireless M-Bus
wodomierzy, ciepłomierzy i podzielników kosztów
ogrzewania, odczyt magistralowy M-Bus wodomierzy
i ciepłomierzy, odczyt poprzez złącze optyczne podzielników kosztów ogrzewania HYDROCLIMA.
Odczyt radiowy Wireless M-Bus wg PN-EN 13757
Walk-by – odczyt inkasencki bezpośrednio z urządzeń pomiarowych lub za pośrednictwem mikrokoncentratorów, których zadaniem jest przedłużenie
sygnału radiowego w trudno dostępnych miejscach.
Mikrokoncentratory przekazują dane między sobą, co
umożliwia przesłanie sygnału na bardzo duże odległości
bez konieczności korzystania z internetu.
Przez internet z wykorzystaniem koncentratorów
Ethernet lub GPRS. System odczytu przez internet
oparty jest na współpracujących ze sobą mikrokoncentratorach, które doprowadzają wszystkie sygnały
do koncentratora ethernetowego lub GPRS.
Możliwość adaptacji do radiowego systemu zdalnego
odczytu wodomierzy i ciepłomierzy z nadajnikami
impulsów poprzez ich wyposażenie w moduł radiowy
z wejściem impulsowym. Dane techniczne: częstotliwość pracy: 868 MHz, moc modułów radiowych:
10 mW, moc koncentratorów danych: 25 mW, zasięg:
350 m w terenie otwartym (zależny od warunków
zewnętrznych i ukształtowania terenu), zasilanie: bateria litowa. W przypadku wodomierzy żywotność wynosi
10 lat + rok rezerwy, ciepłomierzy – 5 lat + rok
rezerwy. Dla podzielników kosztów ogrzewania czas
ten wynosi 15 lat przy domyślnych parametrach pracy
i transmisji radiowej.
Odczyt magistralowy M-Bus wg PN-EN 13757
Wyjścia: Ethernet, GPRS, RS-232, M-Bus lub
Modbus.
Dane techniczne: przewód dwużyłowy.
Zasilanie z magistrali M-Bus. Moduł wyposażony
w baterię podtrzymującą zasilanie – żywotność 1 rok.
Dane przesyłane drogą radiową
Wodomierze i ciepłomierze – numer seryjny, data
odczytu, zużycie w m3, historia 12 miesięcy wskazań, informacja o manipulacji (przyłożenie magnesu,
demontaż modułu, przepływ wsteczny i maksymalny,
niski poziom baterii, próba oszukania czujnika IR, brak
przyrostu wskazań, ciągły przepływ), eksport danych
do pliku csv lub xml, dowolna konfiguracja transmisji.
Podzielniki kosztów ogrzewania – wskazania jednostek
zużycia za aktualny i poprzedni okres rozliczeniowy, jednostek i średniej temperatur otoczenia z 24 ostatnich
miesięcy, średniej temperatury otoczenia w aktualnym
i poprzednim okresie rozliczeniowym, temperatury
minimalnej i maksymalnej wraz z datą wystąpienia,
średniej temperatury grzejnika za poprzedni okres
rozliczeniowy. Statystyki temperaturowe – rejestracja
liczby pomiarów temperatury grzejnika w zakresach
21–28°C; 28–35°C; ≥ 35°C oraz temperatury otoczenia
< 16°C. Możliwość wyboru parametrów wysyłanych
drogą radiową oraz pełna dowolność konfiguracji
parametrów transmisji radiowej.
Koncentratory danych
– rozszerzenie systemu radiowego
Radiowy system zdalnego odczytu HYDROLINK może
być rozbudowany o koncentratory danych, które
skutecznie zwiększają zasięg działania systemu. Ich
zadaniem jest odebranie komunikatów przesyłanych
przez wybrane urządzenia, zmagazynowanie ich oraz
retransmisja w dogodnym i wcześniej zaprogramowanym terminie. System z wykorzystaniem mikrokoncentratorów daje możliwość odczytu wskazań
bezpośrednio za pomocą przenośnego odbiornika USB,
a uzupełniając go o koncentratory Ethernet lub GPRS,
także poprzez internet. W tym wypadku dane trafiają
na serwer, z którego po zalogowaniu możliwe jest ich
pobranie i wykorzystanie do rozliczenia kosztów zużycia
wody i ciepła.
Funkcje mikrokoncentratora: retransmisja pakietu
danych zgodnie z modułem radiowym wodomierzy,
ciepłomierzy oraz podzielnikiem z transmisją radiową,
magazynowanie wybranych komunikatów (maks. 300
sztuk), programowalny interwał czasowy transmisji
danych, możliwość retransmisji 300 komunikatów.
Funkcje koncentratora Ethernet: pracuje ze stałym
adresem IP lub DHCP, protokół wymiany danych – UDP,
TCP, konfiguracja poprzez złącze optyczne, magazynowanie i retransmisja 500 komunikatów.
Funkcje koncentratora GPRS: pracuje ze stałym adresem IP, przesyła dane w formie e-mail lub SMS, konfiguracja poprzez RS 232, magazynowanie i retransmisja
300 komunikatów.

BMETERS POLSKA SP. Z O.O.
51-188 Psary k. Wrocławia, ul. Główna 60, tel./faks 71 388 90 83, 71 387 15 37, e-mail: [email protected], www.bmeters.pl
listopad 2013
57
WODA
System zdalnego odczytu M-Bus – nowe budownictwo

przeznaczenie: ciepłomierze i wodomierze montowane w mieszkaniach, biurach, centrach handlowych;
rodzaj odczytu i transmisji danych: dwuprzewodowa, o dowolnej polaryzacji, dwukierunkowa kablowa
magistrala, w strukturze drzewa zgodna z PN-EN
1434-3;
opis: dane z ciepłomierzy i dołączonych do nich wodomierzy bądź bezpośrednio z wodomierzy przesyłane
są do centrali, która może być odczytywana przez
internet lub bezpośrednio za pomocą przenośnego lub
stacjonarnego komputera. Można również użyć centrali z modemem GPRS, wówczas pliki .csv z danymi
wysyłane są na serwer ftp lub adres e-mail osoby zajmującej się rozliczeniami. Nie jest wówczas potrzebne
oprogramowanie M-Bus. Użytkownik systemu jest jego
właścicielem i nie ponosi w związku z tym żadnych
dodatkowych kosztów zewnętrznych. Rozwiązanie
bardzo ekonomiczne, efektywne energetycznie (magistrala nie jest zasilana z baterii urządzeń M-Bus), łatwe
w montażu i niezawodne;
urządzenia i elementy systemu odczytu: ciepłomierze CF Max, CF 51/55 przystosowane do montażu
modułów M-Bus, ciepłomierze CF UltraMax z wyjściem
M-Bus i wejściami dla wodomierzy, wodomierze Unimag
PE, Aquadis+PE przystosowane do montażu modułów
M-Bus i impulsujących, wodomierze: Aquadis+, Flodis,
Flostar M, Woltex, MSD, Unimag Cyble przystosowane
do montażu modułów Cyble M-Bus i Cyble Sensor,
konwerter 2 wejścia impulsowe/M-Bus, konwertery
typu PadPuls, konwerter Unigate RF 433 MHz/M-Bus
do odczytu maksymalnie 4 liczników wyposażonych
System M-Bus

w moduły radiowe EverBlu, centrale M-Bus do 60
i 250 adresów, konwertery M-Bus do 3, 20, 32, 64, 128
i 256 adresów, konwerter TCP/IP umożliwiający odczyt
poprzez internet, centrala M-Bus/GPRS na 8 adresów
z możliwością rozbudowy do 256;
odczyt danych: informacje pogrupowane są w tzw.
ramkach, dzięki czemu można odczytywać tylko te,
które są interesujące dla użytkownika. System umożliwia dostęp do wszystkich danych, podłączonych do

niego ciepłomierzy i modułów M-Bus. Oprogramowanie
MBUSREAD instalowane w komputerze administracyjnym pozwala tworzyć bazy urządzeń, programować
zdalnie, odczytywać indywidualnie lub zbiorowo, udostępniać dane do programu rozliczeniowego;
wskazania alarmowe: alarmy przesyłane są w ramkach, dostępne są informacje o uszkodzeniach ciepłomierzy i wodomierzy oraz anomaliach eksploatacyjnych.
System zdalnego odczytu radiowego AnyQuest (inkasencki) i EverBlu (stacjonarny)

System stacjonarny EverBlu
reklama

przeznaczenie: wodomierze, ciepłomierze, gazomierze;
rodzaj odczytu i transmisji danych: dwukierunkowy
radiowy o częstotliwości 433 MHz (korzystna relacja
propagacji do poboru energii) w paśmie niewymagającym specjalnego pozwolenia;
opis: odczyt dokonywany jest za pomocą terminalu
Psion z wbudowanym modułem nadawczo-odbiorczym w systemie dwukierunkowym. Ta dwukierunkowość pozwala na zdalne programowanie modułów oraz na przesyłanie większej ilości danych niż
w systemach jednokierunkowych. Moduł radiowy
pełni funkcję minianalizatora i dzięki temu system
wykorzystywany jest w różnych celach w przedsiębiorstwach wodociągowych: sprzedaż, gospodarka wodomierzowa, precyzyjny bilans, monitoring.
Oprogramowanie zainstalowane na komputerze administracyjnym umożliwia tworzenie tras odczytowych
liczników, analizowanie danych oraz ich łatwe przesyłanie do systemu rozliczeniowego. Użytkownik systemu jest jego właścicielem i nie ponosi w związku
z tym żadnych dodatkowych kosztów zewnętrznych.
Rozbudowaną sieć inkasencką można przekształcić
w stacjonarną EverBlu, w której dane z liczników
przesyłane są codziennie poprzez kolektory (urządzenia pośredniczące) do punktu zbierania danych,
58
listopad 2013
WODA

tzw. Akces Point. Następnie za pomocą GPRS bądź
Ethernet przesyłane są do serwera ftp, gdzie w każdej
chwili są dostępne poprzez internet;
elementy systemu odczytu: moduły AnyQuest
Cyble, AnyQuest/EverBlu Cyble Enhanced – sygnał
z liczydła wodomierza (gazomierza) do modułu przekazywany jest za pomocą elektronicznego skanera,
który nie posiada podatnych na zakłócenia elementów
opartych o magnesy stałe, takich jak np. nadajniki
kontaktronowe. Dzięki trzypunktowemu skanowaniu moduły Cyble identyfikują przepływy wsteczne.
Żywotność baterii do 15 lat, montaż bezpośrednio
na liczydle, identyfikacja wycieków, klasa szczelności IP 68, odporność na oddziaływanie magnesów;
moduły EverBlu Pulse Enhanced – radiowy moduł
z wejściem impulsowym stosowany w połączeniu
z modułem impulsującym Cyble Sensor 5-przewodowym w miejscach, gdzie sygnał radiowy z modułu

zamontowanego bezpośrednio na liczydle nie jest
w stanie pokonać przeszkód (np. głęboko pod wodą);
karty AnyQuest/EverBlu – montaż wewnątrz przelicznika ciepłomierza CF51/55, CF UltraMax z wbudowanym modułem radiowym; terminale AnyQuest,
kolektory, Akces Pointy, akcesoria;
odczyt danych wodomierzy: aktualna objętość
z datą i godziną odczytu, 13-miesięczny rejestr objętości, 13-miesięczny rejestr ilości dni z wyciekiem,
13-miesięczny rejestr alarmów detekcji przepływu
wstecznego (moduły AnyQuest Basic); w modułach
AnyQuest/EverBlu Cyble Enhanced, EverBlu Pulse
Enhanced dodatkowo: zapamiętywanie stanów objętości wodomierza w wybranym dniu (maks. 4 dni),
rejestracja zużycia (godzinowego, codziennego, tygodniowego lub miesięcznego), dwie programowalne
taryfy zużycia wody, skumulowane objętości wody
powyżej i poniżej zaprogramowanych progów, dwa

osobne 13-miesięczne rejestry alarmów „przewymiarowania” i „niedowymiarowania”, zapamiętywanie
5 szczytowych wartości przepływu z datą wystąpienia, 13-miesięczny rejestr alarmów przekroczenia
progu szczytowej wartości przepływu, alarmy znakowane stemplem czasowym (ingerencja, wyciek,
przepływ wsteczny);
odczyt danych ciepłomierzy: energia, objętość,
temperatura zasilania i powrotu, przepływ, moc, stany
dodatkowych wodomierzy, 13-miesięczny rejestr energii, 13-miesięczny rejestr objętości, 13-miesięczne
rejestry wartości szczytowych: mocy, przepływu i temperatury zasilania;
wskazania alarmowe wodomierzy: demontaż
modułu, detekcja pola magnetycznego, przepływu
wstecznego, wyciek, zablokowany licznik, licznik
odwrócony, informacja o niskim poziomie baterii oraz
pozostałym czasie jej użytkowania.
System zdalnego odczytu radiowego EquaScan
– budownictwo z licznikami w lokalach

przeznaczenie: wodomierze;
rodzaj odczytu i transmisji danych: szybka
i bezpieczna (szyfrowana) dwukierunkowa transmisja
danych w wolnym od opłat paśmie 868 MHz, zgodna
z normą PN-EN 13757;

opis: prosty i ekonomiczny system radiowego odczytu
wodomierzy, może być eksploatowany bezpośrednio przez administratorów budynków, wspólnot czy
spółdzielni mieszkaniowych. Szybka, dwukierunkowa
transmisja danych pozwala na odczyt na żądanie sze-

System radiowy EquaScan

regu dodatkowych danych zgromadzonych w pamięci
wodomierzowego modułu radiowego w celu ich wykorzystania do zaawansowanych analiz podnoszących
efektywność zarządzania;
elementy systemu odczytu: wodomierze Unimag
PE, Aquadis+PE – przystosowane do montażu
modułów EquaScan, moduły EquaScan wMIURF
– wyposażone w 12-letnią baterię litową (plus
rezerwa), przeznaczone do pracy zarówno w systemie
inkasenckim, jak i stacjonarnym; optoelektroniczny
system przeniesienia informacji z liczydła mechanicznego do radiowego modułu elektronicznego zapewnia
całkowitą zgodność stanu liczydła z wartością odczytaną z tego modułu (wykorzystanie trzypunktowego
skanowania pozwalającego na kompensację zmiany
kierunku przepływu wody), urządzenie odczytowe
MasterRF komunikujące się w standardzie Bluetooth
ze sprzętem z oprogramowaniem EquaScan; oprogramowanie EquaScan – instalowane na wyposażonym
w interfejs Bluetooth sprzęcie komputerowym (laptop, netbook, tablet, PC) z systemem operacyjnym
Windows XP, Vista lub Win 7, służące do wizualizacji
i analizy odczytów oraz do wymiany danych z oprogramowaniem rozliczeniowym (zawierającym m.in.
bazę lokatorów) w obu kierunkach, z wykorzystaniem
plików typu .csv;
odczyt danych wodomierzy: dane podstawowe:
aktualna objętość z datą i godziną odczytu, objętość na ostatni dzień okresu rozliczeniowego, numer
wodomierza oraz identyfikacyjny klienta, informacja
o typie licznika (np. licznik ciepłej wody), pozostały
czas pracy baterii; dane opcjonalne: 2×15 stanów
objętości na środek i koniec miesiąca, skumulowana
objętość przepływu wstecznego, rejestrator zdarzeń:
3 ostatnie zdarzenia montażu i demontażu modułu
radiowego ze stemplem czasowym oraz skumulowany
czas pracy modułu w stanie zdemontowanym; ostatni
alarm wycieku i przepływu wstecznego z datą wystąpienia i ustąpienia, data ostatniej instalacji modułu na
wodomierzu, data ostatniej konfiguracji oraz zdarzenia
o stanie pracy modułu;
wskazania alarmowe wodomierzy: ingerencja,
ingerencja ciągła, wyciek, przepływ wsteczny.
ITRON POLSKA SP. Z O. O.
30-702 Kraków, ul. T. Romanowicza 6, tel. 12 257 10 27 do 29, faks 12 257 10 25, e-mail: [email protected], www.itron.pl
listopad 2013
59
WODA
odczyt oraz prace serwisowe można wykonać dla pojedynczego urządzenia lub grupy urządzeń. Urządzenia
przesyłają również kody błędów w razie wykrycia
problemów w pracy urządzeń końcowych.
System radiowy symphonic 3
System
zdalnego odczytu M-Bus

reklama

60
przeznaczenie: ciepłomierze i wodomierze, urządzenia wyposażone w wyjścia impulsowe, takie jak:
wodomierze, ciepłomierze, liczniki prądu i gazu;
rodzaj odczytu i transmisji danych: dwukierunkowa
kablowa magistrala w strukturze drzewa, zgodna
z PN-EN 1434-3;
opis: dane z ciepłomierzy, wodomierzy lub urządzeń
zliczających impulsy odczytywane są przez centralki
M-Bus LC 250. Każda z centralek może zarządzać do
250 urządzeniami, a przy zastosowaniu Bus Switchera
liczba ta zwiększa się do 2000 urządzeń;
elementy systemu odczytu: moduły M-Bus do
wodomierzy domaqua m oraz istameter m, ciepłomierz
sensonic II M-Bus, urządzenie pulsonic II M-Bus
pozwalające na włączenie urządzeń mających wyjście impulsowe do sieci M-Bus, centrala LC 250
wyposażona w złącze RS-232 (służy do komunikacji
z komputerem PC), modem GSM do centralek LC 250,
Bus Switcher mogący odczytywać do 2000 urządzeń
z jednej centralki LC 250;
odczyt danych: odbywa się poprzez program M-Bus
View zainstalowany na komputerze PC. Każde urządzenie końcowe ma swój adres M-Bus, dzięki czemu
przeznaczenie: system radiowy służący do zdalnego odczytu urządzeń, takich jak podzielniki kosztów
ogrzewania, wodomierze, ciepłomierze, oraz liczników
wyposażonych w wyjścia impulsowe, np. wodomierzy,
ciepłomierzy, gazomierzy oraz liczników prądu;
elementy systemu odczytu: podzielnik kosztów
ogrzewania doprimo 3 radio net, moduł radiowy dla
wodomierzy domaqua m oraz istameter m, moduł
radiowy dla ciepłomierzy sensonic II – optosonic 3 radio
net, moduł radiowy dla ciepłomierzy ultego III – optosonic-u 3 radio net, moduł impulsowy pulsonic 3 radio
net umożliwiający podłączenie urządzeń z wyjściem
impulsowym do sieci radiowej symphonic 3;
dodatkowe: zasilanie: bateria litowa, 10 lat + rok
rezerwy, transmisja dwukierunkowa, każde z urządzeń
końcowych wyposażone jest zarówno w nadajnik, jak
i odbiornik radiowy.
Podtyp Walk-By
opis działania: odczytu urządzeń dokonuje się za
pomocą komputera przenośnego PDA wyposażonego
w moduł komunikacyjny MGW. Na komputer PDA
wysyłana jest lista urządzeń do odczytu. Terminal
odczytowy wysyła do urządzeń końcowych rozkaz
odczytowy. Urządzenia końcowe odbierają rozkaz,
dekodują go, a następnie wysyłają zapisane w swojej
pamięci wartości odczytowe i zapisane kody błędów.

Terminal odczytowy odbiera sygnał z urządzeń końcowych, dekoduje go i zapisuje w pamięci. Po zakończeniu odczytu odczytujący wysyła wartości odczytowe do
systemu rozliczeniowego (sieć Ethernet), gdzie są one
wykorzystywane w procesie rozliczeniowym;
zalety: zastosowanie komunikacji dwukierunkowej,
możliwość odczytu oraz przeprogramowania urządzenia bez konieczności wejścia do mieszkań, zniwelowanie zjawiska elektrosmogu, modułowość systemu
– pozwala na dodawanie urządzeń do sieci radiowej
bez konieczności rekonfigurowania sieci.
Podtyp sensor net
z wykorzystaniem web portalu www.ista24.pl
opis działania: system sensor net jest w pełni automatycznym systemem odczytowym, zarządzanym przez
centralny system odczytowy AMM. System ten nadzoruje pracę wszystkich sieci radiowych sensor net i organizuje harmonogram odczytowy dla urządzeń memonic
3 radio net zamontowanych w budynkach. Urządzenia
te to jednostki komunikacyjno-administrujące wyposażone w modem GSM/GPRS. Po otrzymaniu polecenia
odczytu z serwera AMM urządzenie memonic 3 radio
net rozpoczyna konfigurację sieci sensor net.
zalety: innowacyjnością tego systemu jest fakt, że
urządzenia końcowe zamontowane w budynku same
tworzą strukturę w postaci drzewa (podsieci), a urządzenia z niższych podsieci przekazują wartości odczytowe do jednostki memonic 3 radio net z urządzeń
końcowych z wyższych podsieci. Jednostka memonic
3 radio net przesyła wartości odczytowe do serwera
AMM, który je archiwizuje, a następnie dane te
udostępnione są klientom za pośrednictwem portalu
www.ista24.pl.
ISTA POLSKA SP. Z O.O.
31-406 Kraków, al. 29 Listopada 155 C, tel. 12 418 01 29, faks 12 418 01 31, e-mail: [email protected], www.ista.pl
listopad 2013
WODA
Mirometr jest spółką Grupy Diehl Metering
Uniwersalny system zdalnego odczytu IZAR+R4 (jeżdżony/stacjonarny)

reklama

przeznaczenie: wodomierze, ciepłomierze, gazomierze;
rodzaj odczytu i transmisji danych: jednokierunkowy radiowy o częstotliwości 868 MHz z emisją
telegramu co 8 sekund (R3.5 – system jeżdżony)
oraz co 15 minut (R4 – odczyt stacjonarny) w paśmie
przeznaczonym dla telemetrii;
opis: jednokierunkowy system IZAR+R4 zapewnia
równoczesną możliwość odczytu z samochodu jadącego z prędkością do 30 km/h (obecnie odczytywanych
jest w ten sposób 270 000 liczników w Polsce) oraz
odczytu stacjonarnego. W przypadku odczytu jeżdżonego terminal przenośny odczytuje telegramy radiowe
za pomocą głowicy Bluetooth (zapewniając dłuższy
czas pracy w terenie oraz większy zasięg). System
umożliwia identyfikację zdarzeń na bieżąco w terenie.
Niezależnie od częstotliwości odczytu moduł radiowy
pracuje przez dwa okresy legalizacyjne. Z odczytem
stacjonarnym IZAR+R4 można otrzymać aktualizację wszystkich odczytywanych danych co 15 minut
w czasie rzeczywistym. Wszystkie czasy wystąpienia
lub trwania zdarzenia są zapisywane w systemie.
Rozwiązanie to eliminuje konieczność składowania
rejestru danych w module radiowym. Jeden koncentrator danych umożliwia zbieranie danych z 10 000 liczników mediów. System stacjonarny pozwala prowadzić
bieżącą analizę na komputerze oraz identyfikować czas
wystąpienia i długość trwania zdarzeń. Użytkownik
systemu jest jego właścicielem i nie ponosi w związku
z tym żadnych dodatkowych kosztów zewnętrznych;

podstawowe komponenty systemu odczytu IZAR:
moduły radiowe IZAR RC 868 i R4 PL (montaż bezpośrednio na liczniku), IZAR PULSE i PL, IZAR RE 868
(problematyczne punkty) są odporne na działanie pola
magnetycznego, mają klasę szczelności IP 68 i trwałość baterii wystarczającą na dwa okresy legalizacyjne,
niezależnie od częstotliwości odczytu;
odczyt danych:
Wodomierze: indeks bieżący, indeks na koniec miesiąca, wyciek, zablokowanie liczydła, demontaż modułu
radiowego, magnetyczny, nadprzepływ, podprzepływ,
przepływ wsteczny, stan baterii.
Ciepłomierze: indeks bieżący, indeks drugorzędny, energia, objętość, temperatura zasilania i powrotu, przepływ,
moc, stany dodatkowych wodomierzy, stan baterii.
MIROMETR SP. Z O.O., Bażanowice, ul. Cieszyńska 1A, 43-440 Goleszów
tel. 33 851 04 39, faks 33 852 16 75, e-mail: [email protected], www.mirometr.com.pl, www.diehl-metering.com
listopad 2013
61
WODA
Radiowy system odczytu Sensus((S))cout

przeznaczenie: system inkasencki przeznaczony dla
przedsiębiorstw wodociągowych lub energetyki cieplnej pozwalający na zdalny odczyt urządzeń pomiarowych w miejscach trudnodostępnych, niebezpiecznych, bez konieczności dostępu do nich;
rodzaj odczytu i transmisji danych: transmisja
radiowa dwukierunkowa na częstotliwości 868 MHz;
moc nadajników radiowych: 25 mW oraz 500 mW
(repeatery);
elementy radiowego systemu: wodomierze z wyjściem impulsowym lub interfejsem danych z protokołem Minibus/M-Bus wyposażone w moduł radiowy
(wyniesiony 1-, 2-, 4-kanałowy Scout-P/Ax lub zintegrowany Scout-S). Moduły radiowe są kompatybilne
ze wszystkimi typami wodomierzy domowych Sensus
120, 405S, 420, 420PC, 612, 620, 620C, 820 oraz
przemysłowymi WPD, MEItwin, MEIjet MEIstream itp.,
a także z innymi dostępnymi na rynku urządzeniami
wyposażonymi w standardowe wyjście impulsowe
typu kontaktronowego. Częścią systemu jest też ręcz-

ny terminal PSION WA pro z zewnętrznym radioportem
Bluetooth do konfiguracji i odczytu urządzeń pomiarowych oraz specjalne oprogramowanie SensusRead
umożliwiające dodatkowo programowanie tras oraz
archiwizację i analizy danych;
zasięg: uzależniony od lokalizacji modułu, warunków
zewnętrznych (np. głęboka studzienka) oraz zakłóceń.
Przy odczycie za pomocą ręcznego terminalu PSION
WA Pro teoretyczny zasięg wynosi w otwartej przestrzeni do 1 km; w typowych warunkach na zewnątrz
budynku – 100 do 200 m; w trudnych warunkach, np.
studzienka wodomierzowa – 20 do 100 m;
pozioma sieć radiowa: mobilne odczyty w strukturze
systemu Sensu((S))cout mogą zostać przekształcone
w odczyty stacjonarne poprzez budowę poziomej sieci
radiowej z wykorzystaniem repeaterów i wzmacniaczy
pozwalających na odczyt urządzeń z jednego miejsca
i transmisję pozyskanych danych z wykorzystaniem
technologii GSM/GPRS.
Zdalny odczyt za pośrednictwem stacjonarnej sieci M-Bus

reklama

62
przeznaczenie: zdalny odczyt urządzeń pomiarowych (wodomierzy, ciepłomierzy) w obszarach o dużej gęstości zaludnienia w zwartej przestrzeni (budynki wielorodzinne, budynki
biurowe itd.);
rodzaj odczytu i transmisji danych: dwukierunkowa przewodowa magistrala o strukturze
drzewa, zgodna z PN-EN 1424-3;
opis: urządzenia pomiarowe Sensus wyposażone w moduły z interfejsem danych M-Bus
odczytywane są przez centralki. Do każdej centralki można podłączyć maks. 250 urządzeń.
W ten sposób tworzy się stacjonarną sieć M-Bus. Wykorzystując dodatkowo sieć GPRS i/lub
internet, operator systemu może zarządzać odczytami z dowolnego miejsca bezpośrednio
z poziomu komputera PC;
elementy systemu:
– wszystkie typy wodomierzy Sensus z modułem z interfejsem danych M-Bus (Base-M, HRI
Data, HRI-Mei). Ciepłomierze PolluCom, PolluStat i PolluTherm mają moduł M-Bus zabudowany wewnątrz urządzenia. Istnieje także możliwość podłączenia za pośrednictwem
modułu PadPuls wyposażonych w nadajniki impulsów urządzeń innych producentów,
– centralki CMeX (w zależności od potrzeb) z możliwością podłączenia do 10/64/250
urządzeń;
– punkty węzłowe z bramką komunikacyjną „gateway”: moduł CMe2100 z bramką GPRS,
GSM lub CMe3000 z bramką Ethernet. Bramka może być odczytana zdalnie poprzez PC
z oprogramowaniem Dokom CS;
cechy szczególne: niezależność i niezawodność, system łatwy w montażu i konfiguracji oraz
bezawaryjny w eksploatacji, nienarażony na czynniki zewnętrzne. Ze względu na konieczność
okablowania budynków preferowany w przypadku nowego budownictwa.
SENSUS POLSKA SP. Z O.O.
87-100 Toruń, ul. Mazowiecka 63/65, tel./faks 56 657 21 45, e-mail: [email protected], www.sensus.com
listopad 2013
WODA
prof. dr hab. inż. Wojciech Dąbrowski
Politechnika Krakowska
Projektowanie pompowni ścieków
– wybrane zagadnienia
Designing of wastewater pumping stations
W artykule omówiono zastosowanie obliczeń hydraulicznych do rozpoznania przyczyn nieprawidłowej pracy
przepompowni ścieków. Zastosowano model numeryczny zbudowany w programie Epanet2, udostępnionym
bez ograniczeń co do stosowania przez Agencję Ochrony Środowiska USA. Ten dobrze znany program
do obliczania sieci wodociągowych ma wiele innych zastosowań i stanowi m.in. efektywne narzędzie
przeznaczone do obliczania kanalizacji ciśnieniowej. Obliczenia w nim prowadzone zajmują mało czasu
i dostarczają więcej informacji niż uproszczone metody oparte na tablicach prawdopodobieństwa włączenia
pomp (np. metoda opracowana przez Wilo i zmodyfikowana przez Szabò).
M
odelowanie kanalizacji ciśnieniowej
programem Epanet2 pozwala na symulowanie pracy sieci w czasie. Ponadto
pozwala uwzględnić zróżnicowane w czasie
dopływy ścieków pochodzących od różnych
użytkowników kanalizacji, co stanowi istotną
Streszczenie
W artykule omówiono stosowanie programu Epanet2 do symulowania pracy
ciśnieniowej sieci kanalizacyjnej w terenie o zabudowie rozproszonej. Podjęto
zagadnienia dotyczące specyficznych
problemów związanych ze zmianą wymaganej przez producenta wartości NPSHr
w różnych scenariuszach współpracy
pomp oraz trudności ze zmianą oleju przy
zainstalowaniu pomp w niewłaściwej
pozycji. Przedstawiono również specyficzne problemy uderzenia hydraulicznego
w tranzytowym przewodzie transportującym ciśnieniowo ścieki.
Abstract
In this paper applying of Epanet2 to
model of pressure sewerage network
performance in rural areas has been
discussed. Then some specific problems
of pumping plants operation, such as
changes in values of NPSHr, depending
on different scenarios of pump operation, have been taken into focus. Some
difficulties in oil replacement in the case
of mistaken pumps installation have
been pointed out. Differences between
actions of water hummer transporting water and wastewater have been
described.
przewagę nad metodami obliczeń, w których
dla wszystkich pompowni przyjmuje się jednakowe prawdopodobieństwo włączenia.
Wystarczy zadeklarować odpowiednio krótki
krok czasowy obliczeń, np. 3 minuty, żeby
możliwe było obserwowanie włączania i wyłączania pomp, napełniania i opróżniania studni
kanalizacyjnych, zmienne w sieci ciśnienia
i przepływy.
W artykule zwrócono także uwagę na niektóre błędy często popełniane w projektach
pompowni ściekowych. Należy się spodziewać zmian w wymaganiach dotyczących
kanalizacji z uwagi na zmiany klimatu [1–3].
Będzie to również dotyczyło przepompowni
ścieków, nawet w kanalizacji sanitarnej, gdyż
w czasie deszczu dostaje się do niej pewna
ilość wody, co należy brać pod uwagę przy
wymiarowaniu.
Sposób
prowadzenia obliczeń
O włączeniu i wyłączeniu pomp decyduje
jedynie poziom zwierciadła ścieków w komorze zbiorczej pompowni, a komenda „otwórz”
i „zamknij” dowolny odcinek sieci w zależności od wysokości ciśnienia w dowolnym
węźle jest jedną z kilku prostych komend
stosowanych w sterowaniu pracą programu
Epanet2.
W przypadku ciśnieniowej sieci kanalizacyjnej w zabudowie rozproszonej owym węzłem,
w którym wysokość ciśnienia, w tym przypadku rzędna zwierciadła ścieków, decyduje
o włączeniu i wyłączeniu pompy, jest studnia
kanalizacyjna, w której zanurzona jest pompa.
Studnia ta modelowana jest jako zbiornik zapasowo-wyrównawczy, a więc należy w danych
określić rzędną nad poziom morza osi kanału
doprowadzającego ścieki oraz poziomy zwierciadeł: maksymalny i minimalny względem
osi tego kanału.
Osiągnięcie poziomu maksymalnego nie
oznacza zatrzymania pompy, a jeżeli dojdzie
do takiej sytuacji, program prowadzić będzie
obliczenia przy założeniu, że nadmiar ścieków
odprowadzany jest na zewnątrz, tak jakby
założony został przelew awaryjny, np. do
studni rezerwowej. To instrukcje sterujące
pracą pomp mają zawierać informacje o tym,
przy jakim poziomie ścieków w studni pompa
ma zostać włączona, a przy jakim wyłączona.
Poziom, przy którym się ona włączy, musi
być niższy od maksymalnego, a wyłączenie
ma nastąpić przy poziomie wyższym od
minimalnego w studni. W ten sposób, przyjmując przypadkowe poziomy zwierciadła
ścieków w poszczególnych studniach na
początku doby i znając dopływy do nich,
możemy symulować zmienne w czasie napełnienia, opróżnienia studni kanalizacyjnych
oraz zmienne w czasie przepływy przewodami
ciśnieniowymi.
Jednak żeby to było możliwe, trzeba jeszcze
określić dopływy do studni kanalizacyjnych.
W tym celu do każdej studni wyposażonej
w pompę dorysowujemy przewód doprowadzający o długości kilku metrów, średnicy ok.
1000 mm, o węźle początkowym położonym
znacznie powyżej najwyższego dopuszczalnego poziomu zwierciadła ścieków w studni
kanalizacyjnej, z której są one pompowane.
Następnie definiujemy rozbiór ujemny w tym
węźle, czyli dopływ do niego, oraz numer
rozkładu współczynników nierównomierności dopływu w poszczególnych godzinach
doby. Program Epanet nie może zostać użyty
do symulacji przepływów w kanałach ze
listopad 2013
63
WODA
64
listopad 2013
WODA
Prosty, niezawodny,
tani w eksploatacji,
na rynku od 1996 r.
Ponad 20 000 zainstalowanych
zespołów pompowych
reklama
Zespół pompowy KADOR
– wersja I
Zespół pompowy KADOR
– wersja II
PRESKPOL Sp. z o.o., ul. Grodziska 15, 05-870 Błonie
tel. 22 731 99 71/72, faks 22 731 99 73, [email protected], www.preskpol.pl
listopad 2013
65
WODA
66
listopad 2013
WODA
listopad 2013
67
WODA
dr inż. Marek Kalenik
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska SGGW
Katedra Inżynierii Budowlanej
Zakład Wodociągów i Kanalizacji
Badanie
współczynników oporów miejscowych ζ
w kolankach żeliwnych i PVC
Research of the coefficients of local resistance ζ in cast iron and PVC knees
W instalacjach wodociągowych stosowane są różne kształtki (kolanka, trójniki, zwężki, rozszerzenia), które
zmieniają kierunek układania rurociągów lub ich średnice. Produkuje się je obecnie z różnych materiałów:
żeliwa, PVC, PE. Kształtki stosowane do budowy instalacji wodociągowych nie powinny pogarszać jakości wody,
powinny być szczelne i odporne na oddziaływanie mechaniczne i chemiczne wody oraz umożliwiać przepływ
wody przy jak najmniejszych oporach hydraulicznych (stratach hydraulicznych).
D
o obliczania strat hydraulicznych w kształtkach niezbędna jest znajomość wartości
liczbowej współczynników oporów miejscowych ζ, które są podane w normie PN-76/M-34034 [12] oraz w licznych publikacjach
[1–3, 5, 9–11, 15–17]. W zależności od tego,
z jakich źródeł literatury korzystamy, dobierając współczynniki oporów miejscowych przy
obliczaniu strat hydraulicznych w rurociągach
Streszczenie
W artykule przedstawiono wyniki badań
współczynników oporów miejscowych
w nieocynkowanych i ocynkowanych
kolankach żeliwnych i kolankach PVC. Badania przeprowadzono na wybudowanym
w laboratorium stanowisku pomiarowym.
Pomiary wykonano dla kształtek o kącie
nachylenia 90°, wyprodukowanych przez
dwóch producentów kształtek żeliwnych i dwóch producentów kształtek
PVC. Wyznaczone współczynniki oporów
miejscowych z badań porównano ze
współczynnikami oporów miejscowych
wyznaczonych według obowiązującej
normy PN-76-M-34034 [12].
Abstract
The paper contains results of research
of the coefficients of local resistance in
not galvanized and galvanized cast iron
knees and PVC knees. Research were
carried out on the measuring stand built
in the laboratory. Measurements were
made for fittings about the angle of 90°
inclination, produced by two producers,
cast iron fittings and two producers,
PVC fittings. Determined coefficients of
local resistance of research, they compared with coefficients of local resistance
determined according to the applying
PN-76-M-34034 norm [12].
68
listopad 2013
wodociągowych, otrzymujemy różne wyniki.
Na wzrost oporów hydraulicznych w kształtce
ma wpływ szorstkość wewnętrznej ścianki,
kąt jej wygięcia i wielkość średnicy. Układy
wodociągowe, w których występują duże
opory hydrauliczne, generują większe koszty
inwestycyjne i eksploatacyjne, ponieważ
należy do nich dobrać większe pompy i silniki
elektryczne o większej mocy.
Celem artykułu jest przedstawienie analizy
wyników badań współczynników oporów
miejscowych obliczonych wg PN-76/M-34034
i wyznaczonych z pomiarów wykonanych na
stanowisku pomiarowym. Zakres artykułu
obejmuje badania współczynników oporów
miejscowych w kolankach żeliwnych i PVC,
których średnica wynosiła 0,02 m.
Budowa instalacji wodociągowej
w budynkach mieszkalnych
Instalacja wodociągowa w budynkach
mieszkalnych wyposażana jest w podstawową armaturę czerpalną i przybory sanitarne.
Najczęściej stosowaną armaturą są baterie
czerpalne z ruchomą wylewką do zlewu i umywalki, bateria czerpalna natryskowa oraz zawór
prosty do miski ustępowej i pralki (rys. 1).
Do podgrzewania wody ciepłej stosowane
są gazowe lub elektryczne przepływowe lub
zbiornikowe podgrzewacze wody. Instalację
wodociągową wykonuje się z rur stalowych
ocynkowanych, miedzianych lub z tworzywa
sztucznego PVC, PE, PP, PB. Popularne są też
rury warstwowe PEX/AL/PE łączone zaciskowo. Przykładowo przy zastosowaniu rur
stalowych podłączenie do sieci wodociągowej
pojedynczego budynku mieszkalnego dwukondygnacyjnego wykonuje się z rur o średnicy
wewnętrznej 40 mm, a piony wodociągowe
– o średnicy 32 mm [8], natomiast do pod-
łączenia armatury czerpalnej stosuje się rury
o średnicach:
15 mm – dla końcowych odcinków podłączeń lub podłączenia pojedynczych zaworów i baterii czerpalnych do pionu wodociągowego,
20 mm – dla końcowych odcinków pionu
wodociągowego, który jest obciążony jednym punktem czerpalnym, lub podłączeń
do pionu wodociągowego obciążonych co
najmniej dwoma punktami czerpalnymi,
25 mm – dla środkowych odcinków pionów
lub podłączeń do punktów czerpalnych
o dużej wydajności (np. zawór spłukujący
ciśnieniowy przy misce ustępowej, zawór
w hydrancie ogrodowym).
Wszystkie materiały stosowane w instalacjach wodociągowych, łącznie z materiałami
zespołów zabezpieczających, mające kontakt
z wodą pitną powinny spełniać wymagania
norm europejskich i kryteria krajowych dopuszczeń, powinny być również wzajemnie
nieagresywne w środowisku przepływającej
wody oraz innych płynów i substancji, z którymi mogą mieć kontakt.
Stagnacja wody w instalacji wodociągowej może spowodować obniżenie jej jakości
w wyniku znacznego stężenia substancji
rozpuszczonych lub substancji w zawiesinie
oraz rozwoju bakterii. Stopień pogorszenia
jakości zależy od materiałów zastosowanych
do budowy, temperatury otoczenia i czasu
trwania bezruchu wody. Ze względów higienicznych konieczne jest płukanie instalacji
wodociągowych po okresach bezruchu. Fragmenty instalacji wodociągowej, z których
korzysta się rzadko lub przez krótki okres,
powinny być po wykorzystaniu odizolowane oraz przepłukane przed ich ponownym
wprowadzeniem do eksploatacji. Rurociągi
WODA
listopad 2013
69
WODA
70
listopad 2013
WODA
Projekt obejmuje ponad 1000 godzin szkoleń dla wszystkich grup stanowiskowych (kadry kierowniczej,
sprzedaży, administracji, produkcji), m.in. z zakresu zarządzania, negocjacji, organizacji pracy, optymalizacji procesów. Ponadto dla Działu Badań i Rozwoju realizowane są szkolenia z projektowania i wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Ich efektem jest modernizacja zaworów zaporowych, regulacyjnych
i balansowych, pozwalająca m.in. na lepszą funkcjonalność i większą oszczędność energii.
Zapraszamy do zapoznania się ze szczegółami projektu na stronie www.zetkama.tawpolska.pl
listopad 2013
reklama
ZETKAMA S.A. we współpracy z firmą doradczo-szkoleniową TAW Polska Sp. z o.o. realizuje projekt
„Zielone miejsca pracy szansą na podwyższenie kwalifikacji i umiejętności pracowników przedsiębiorstwa ZETKAMA”, który jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Funduszu Społecznego.
71
WODA
A R T Y K U Ł
Niezwykłe rozwiązania
do łazienek
Wybór właściwego urządzenia odwadniającego podłogę w łazience nie zawsze jest łatwy. Przed przyszłym
użytkownikiem stoi nie lada wyzwanie. Przede wszystkim musi on dokonać właściwego wyboru spośród
szerokiej oferty wpustów i odpływów liniowych dostępnych na rynku. Firma KESSEL tworzy produkty
indywidualnie dopasowywane do potrzeb użytkowników. Jedyne ograniczenia, jakie stoją przed potencjalnym
klientem, to grubość portfela, indywidualne potrzeby, gusta, oczekiwania i… możliwości zabudowy.
Odpływy liniowe
Chcąc zamontować w łazience odpływ
liniowy, można trafić na ograniczenie w postaci niskiej podłogi uniemożliwiającej głęboką zabudowę. Wyboru należy wówczas
dokonać spośród najniższych dostępnych
na rynku odpływów. Takim rozwiązaniem
jest Linearis Compact mający minimalną
wysokość zabudowy 80 mm (wysokość
zabudowy do kołnierza wynosi tylko 65 mm).
Korpus połączony jest tutaj trwale z nasadką,
a jednocześnie zapewniony jest swobodny dostęp do rewizji. Wyjmowana pokrywa i syfon
zapewniają komfort czyszczenia i konserwacji
odpływu. Mimo bardzo niskiej konstrukcji
odpływ ten radzi sobie z przepływem wynoszącym 36 l/min. Maksymalna grubość
płytek może wynosić 10 mm. Odpływ może
zostać zabudowany przy ścianie lub od strony
pomieszczenia. W tym ostatnim przypadku
nóżki montażowe mogą zostać skrócone po
lewej lub prawej stronie.
Większe możliwości zabudowy daje Linearis Comfort. Odpływ ten składa się z kor-
Suchy syfon Multistop – osprzęt do odpływów liniowych i ściennych
pusu i nasady i w przeciwieństwie do wersji
Compact ma regulowaną wysokość ramy
i nasady. Dzięki temu dopasowuje się do
różnych wysokości podłogi oraz płytek od 8
do 22 mm. Nadaje się tym samym do stosowania w przypadku kamienia naturalnego
do grubości 20 mm. Zabudowa przebiega
podobnie jak przy odpływie Linearis Compact,
z tym że nóżki montażowe podczas zabudowy
przy ścianie można dowolnie odchylać bez
konieczności przycinania. Odpływy Linearis
Compact oraz Linearis Comfort mają pokrywę
ze stali nierdzewnej, którą po odwróceniu
można przykryć płytkami.
Linearis Comfort dostępny jest również
ze świecącą jednolitym światłem pokrywą
Light, zasilaną niskonapięciowymi diodami
LED, oraz z ekskluzywną pokrywą Crystal
z trzema komorami wypełnionymi kryształkami
Swarovskiego.
Najstarszy w rodzinie odpływów liniowych
KESSEL, ale wciąż cieszący się dużym zainteresowaniem, jest odpływ Linearis Standard.
Jest on bardzo wąski – ma pokrywę o szerokości 40 mm – a jednocześnie bardzo estetyczny. Dostęp do rewizji jest zamaskowany
płytką podłogową i tworzy estetyczną całość
z powierzchnią posadzki
Odpływy ścienne Scada
Odpływ ścienny Scada Wave z podświetleniem LED
72
listopad 2013
Innowacyjnym rozwiązaniem dającym nowe
możliwości kształtowania przestrzeni w łazience jest odpływ ścienny Scada. Odpływ ten po
raz pierwszy zaprezentowany został podczas
tegorocznych targów ISH we Frankfurcie,
a w sprzedaży dostępny jest od kwietnia
br. KESSEL jako pierwszy producent oferuje
WODA
A R T Y K U Ł
może zostać zabudowany na trzy sposoby:
w płycie gipsowej, w ścianie murowanej oraz
przy pomocy gotowego modułu podłogowego.
Całkowita wysokość odpływu wynosi zaledwie 80 cm, a przepustowość ok. 0,5 l/s.
Odwodnienia punktowe
Odpływ prysznicowy Linearis Compact
wariant podświetlany (LED) w czterech kolorach: niebieskim, czerwonym, zielonym oraz
RGB (zmieniające się kolory). Do wyboru są
trzy pokrywy: prosta ze stali nierdzewnej, ze
wzorem Wave oraz z powierzchnią do przyklejenia płytek. Pokrywa Wave sprawia, że powierzchnie zakrzywione wydają się optycznie
większe, natomiast pokrywa do przyklejenia
płytek czyni odpływ praktycznie niewidocznym. W zależności od wymagań użytkownika
pokrywy są dostępne z podświetleniem LED
oraz bez podświetlenia. Odpływ ścienny Scada
Zamiast odpływów liniowych można też
w łazience zastosować odwodnienie punktowe. Kolekcja wpustów łazienkowych KesselDesign obejmuje osiem wzorów kratek ze stali
nierdzewnej, łączących techniczny know-how
z elegancją i wysoką jakością wykonania.
Kratki występują w klasie obciążenia K3 (do
300 kg) lub L15 (do 1,5 t). Dostępne są zarówno z systemem Lock & Lift umożliwiającym
równoczesne zamykanie i zdejmowanie kratki,
jak i bez niego.
Specjalny typ nasadki z tworzywa sztucznego z powierzchnią do przyklejania płytek
maskuje odpływ, dając efekt pełnej posadzki.
Odpływ odbywa się przez boczne szczeliny.
Nasadka ma ramę ze stali nierdzewnej oraz
system ryglujący i jest odpowiednia dla płytek
o grubości 10 mm.
Ochrona łazienek
przed nieprzyjemnymi zapachami
Odpływy i wpusty łazienkowe mogą zostać dodatkowo wyposażone w suchy syfon
Multistop chroniący przed nieprzyjemnymi
zapachami powstałymi na skutek wysychania
wpustów. Problem ten dotyczy najczęściej łazienek rzadko używanych, np. przeznaczonych
dla gości, oraz łazienek z ogrzewaniem podłogowym. Suchy syfon można zamontować
w już zabudowanych odpływach – wystarczy
wyjąć z odpływu syfon wodny i w jego miejsce włożyć syfon Multistop. Zasada działania
jest bardzo prosta: syfon ma klapkę, która
otwiera się samoczynnie podczas przepływu
ścieków i pozwala na ich swobodny odpływ.
Następnie klapa powraca do pozycji podstawowej (zamkniętej) i zapobiega w ten sposób
przedostawaniu się nieprzyjemnych zapachów
z kanalizacji.
Opcjonalnie wpusty i odpływy KESSEL
można wyposażyć także w sitko na zanieczyszczenia.
Kessel Sp. z o.o.
55-040 Kobierzyce
Biskupice Podgórne, ul. Innowacyjna 2
tel. 71 774 67 60, faks 71 774 67 69
e-mail: [email protected], www.kessel.pl
TEMATYKA KONFERENCJI
Celem konferencji jest prezentacja i ocena krajowych oraz zagranicznych osiągnięć i doświadczeń ze szczególnym
uwzględnieniem następujących zagadnień tematycznych:
reklama
• materiały, uzbrojenie i opomiarowanie stosowane w budowie oraz wymianie sieci wodociągowej i kanalizacyjnej
z uwzględnieniem terenów górniczych;
• monitoring i aparatura do diagnostyki sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;
• renowacja i naprawa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej;
• pompownie wodociągowe i kanalizacyjne;
• materiały stosowane w wykonawstwie i wymianie wewnętrznych instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych;
• armatura i opomiarowanie instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych;
• warunki techniczne realizacji i eksploatacji sieci oraz instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych;
• ekonomika stosowania różnych materiałów, uzbrojenia w sieciach i instalacjach wodociągowych i kanalizacyjnych.
Kontakt: Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Politechniki Śląskiej
44-101 Gliwice, ul. Konarskiego 18
tel./faks 32 237 22 43, 32 237 21 73
e-mail: [email protected],
Zgłoszenia – do 24 stycznia 2014 r.
[email protected]
listopad 2013
73
INFORMATOR
KATALOG FIRM
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 31 75 025, fax 71 31 75 115
www.armacell.com
Producent materiałów izolacyjnych
dla profesjonalistów
reklama
– nowoczesne
izolacje kauczukowe
do zastosowań
w instalacjach
chłodniczych,
klimatyzacyjnych,
sanitarnych
i grzewczych
Konrad Bąkowski
Sieci i instalacje
gazowe
Poradnik projektowania,
budowy i eksploatacji
Wydawnictwo Naukowe PWN, 2013
Wydanie IV, 880 s., oprawa twarda
W książce przedstawiono rozwiązania techniczne dotyczące sieci, instalacji i urządzeń
zasilanych gazem, opierając się m.in. na
materiałach informacyjnych producentów
i dystrybutorów. Zagadnienia opracowano,
uwzględniając obecnie obowiązujące przepisy
prawa budowlanego i energetycznego, a także
postanowienia znowelizowanych Polskich
Norm, Norm Europejskich i Zakładowych
Norm PGNiG.
Zmiany w obecnym wydaniu, w stosunku do
poprzedniego, dotyczą przede wszystkim:
• układów zasilania gazem ziemnym,
• układów prądowo-grzewczych współpracujących ze źródłami energii odnawialnej,
• biogazowni rolniczych,
• użytkowania urządzeń gazowych,
• współpracy gazowych kotłów kondensacyjnych z kolektorami słonecznymi.
Materiał podano w sposób zwięzły, stosownie
do potrzeb osób zajmujących się projektowaniem i wykonawstwem; tekst zilustrowano ilustracjami i tablicami. Poradnik jest przeznaczony dla inżynierów projektantów, wykonawców
i pracowników nadzoru techniczno-eksploatacyjnego instalacji i sieci gazowych. Przydatny
jest również studentom uczelni technicznych,
zwłaszcza kierunku inżynieria środowiska,
energetyka i budownictwo.
Euroklasa ogniowa: B/BL-s3-d0
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR POLSKIEGO
PRODUCENTA KURKÓW KULOWYCH
FIRMY EFAWA
ORAZ PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ
HISZPAŃSKIEJ FIRMY GENEBRE
100% polskiego kapitału
W OFERCIE:
– KURKI KULOWE DO SIECI WODNYCH,
CIEPŁOWNICZYCH, GAZOWYCH I PAROWYCH
– PRZEPUSTNICE, FILTRY, ZAWORY ZWROTNE,
ŁĄCZNIKI AMORTYZACYJNE, ZASUWY
JESTEŚMY POLSKIM
PRODUCENTEM:
Wentylatorów
dachowych,
osiowych,
bębnowych,
promieniowych,
przeciwwybuchowych
Wymienników
i nagrzewnic
Urządzeń
grzewczo-wentylacyjnych
Zestawów
do uprawy grzybów
ŚWIADCZYMY USŁUGI:
Wycinania laserowego
Cynkowania ogniowego
Księgarnia Techniczna
posiadamy
certyfikaty:
ISO 9001:2000, TÜV, CE 0035
74
ul. Gołężycka 27
61-357 Poznań
tel. +48 61 870 00 11
faks +48 61 879 33 11
[email protected]
www.efar.com.pl
listopad 2013
Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych
„KONWEKTOR” Sp. z o.o.
87-600 Lipno
ul. Wojska Polskiego 6
tel. 54 287 22 34, 54 287 25 04
faks 54 287 23 41, 54 287 24 97
promocja
reklama
EFAR Sp.j.
Grupa MEDIUM
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel. 22 512 60 60, faks 22 810 27 42
www.ksiegarniatechniczna.com.pl
INFORMATOR
KATALOG FIRM
ADAM Sp. z o.o.
Systemy Mocowań i Izolacji Dźwiękowych
84-230 Rumia, ul. Morska 9A
tel. 58 771 38 88, faks 671 38 35
e-mail: [email protected], www.adam.com.pl
Fabryka Wentylatorów
...sprawdzone w każdym detalu
„OWENT” Sp. z o.o.
32-300 Olkusz, aleja 1000-lecia 2a
stożkowo-membranowy
zwrotny zawór
antyskażeniowy
EWE
CAD – Projekt s.c.
05-822 Milanówek, ul. Staszica 2B
tel./faks 22 465 59 29
www.megacad.pl
Przedsiębiorstwo MPJ
Marek Jastrzębski
20-232 Lublin, ul. Jana Kasprowicza 15
tel. 81 472 22 22, faks 81 472 20 00
e-mail: [email protected], www.mpj.pl
ROCKWOOL Sp. z o.o.
www.owent.pl
oferuje:
bezwłazowe studzienki
wodomierzowe dla wodomierzy
od Qn 2,5 do Qn 6
zestawy wodomierzowe od 1/2"
do 2" i ich elementy
zawory kulowe oraz skośne
grzybkowe od 1/2" do 2"
zawory antyskażeniowe typu EA
i EB od 3/4" do 2" (połączenia
gwintowe) oraz od DN 50
do DN 200 (połączenia kołnierzowe)
stojaki hydrantowe i ich elementy
hydranty i zawory ogrodowe
nawiertki do rur wszelkich typów
przejścia przez mury
EWE Armatura Polska Sp. z o.o.
reklama
ul. Partynicka 15
53-031 Wrocław
Tel. 71 361 03 43, 71 361 03 49
Faks 71 361 03 52, 71 361 03 74
www.ewe-armaturen.pl
IZOLACJE TECHNICZNE
q OTULINY
PAROC Pro Section 100
PAROC Section AluCoat T
PAROC Section AL5T
q MATY:
PAROC Wired Mat 65, 80, 100
PAROC Wired Mat 80, 100 AluCoat
PAROC Wired Mat 80, 100 AL1
PAROC Pro Lamella Mat AluCoat
PAROC Lamella Mat AluCoat
PAROC Pro Felt 60 N1
PAROC Pro Felt 80 N1
q PŁYTY
PAROC Pro Slab 60, 80, 100, 120
PAROC InVent 60 N1, N3, PAROC InVent 60 N1/N1,
N3/N3, PAROC InVent 80 N1, N3
PAROC InVent 60 G1, G2
PAROC InVent 80 G1, G2
q PŁYTY SPECJALNE
PAROC Fireplace Slab 90 AL1
PAROC Pro Slab 150
Wełna luzem: PAROC Pro Loose Wool
PRODUKTY IZOLACYJNE DLA BUDOWNICTWA
Izolacje ogólnobudowlane
Płyty: PAROC UNS 37, GRS 20, SSB1
Granulat: PAROC BLT 9
Izolacje fasad
– metoda lekka mokra: płyty PAROC FAS 4 i FAL 1
– metoda sucha: płyty PAROC WAS 25 i 25t, WAS 35,
WAS 50 i 50t
Izolacje dachów płaskich
Płyty: PAROC ROS 30 i 30g, ROS 50, ROB 60 i 60t
Izolacje ogniochronne
Płyty: PAROC FPS 17
PAROC POLSKA Sp. z o.o.
ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno
Tel. +48 61 468 21 90
Faks +48 61 415 45 79
www.paroc.pl
66-131 Cigacice, ul. Kwiatowa 14
infolinia: 801 660 036, 601 660 033
www.rockwool.pl
steinbacher izoterm sp. z o.o.
05-152 Czosnów, Cząstków Maz. k. W-wy, ul. Gdańska 14
tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89
www.steinbacher.pl, [email protected]
steinodur® PSN
płyty termoizolacyjno-drenażowe
Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie
odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady
steinodur® UKD
płyty termoizolacyjne z polistyrenu
Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio,
parkingi, podłogi, ściany piwnic
steinothan® 107
płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu
Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe
steinonorm® 300
otuliny z półsztywnej pianki poliuretanowej z płaszczem
zewnętrznym z PVC
Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego
ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych i przemysłowych
steinonorm® 700
otulina z twardej pianki poliuretanowej
Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych
usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły
ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów
i urządzeń w sieciach napowietrznych
steinwool®
otulina izolacyjna z wełny mineralnej
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania,
ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych
oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych
i przemysłowych
listopad 2013
75
75
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
Gdzie
nas znaleźć
Salony sprzedaży prasy
EKO-INSTAL
Bydgoszcz, ul. Fabryczna 15B
tel. 52 365 03 70, -37, 327 03 77
FAMEL
Kępno, ul. Świerczewskiego 41
tel. 62 782 85 95
Kluczbork, ul. Gazowa 2
tel. 77 425 01 00
Namysłów, ul. Reymonta 72
tel. 77 410 48 30
Olesno, ul. Kluczborkska 9a
tel. 34 359 78 51
Oława, ul. 3 Maja 20/22
tel. 71 313 98 79
Wieluń, ul. Ciepłownicza 23
tel. 43 843 91 20
HEATING-INSTGAZ
Rzeszów, ul. Przemysłowa 13
tel. 17 854 70 10
MIEDZIK
Szczecin, ul. Mieszka I 80
tel. 91 482 65 66
Dystrybutorzy
AES
Jasło, ul. Kopernika 18
tel. 13 446 35 00
ASPOL-FV
Łódź, ul. Helska 39/45
tel. 42 650 09 82
BARTOSZ Sp.j.
Białystok, ul. Sejneńska 7
tel. 85 745 57 12
BARTOSZ Sp.j. Filia Kielce
Kielce, ul. Ściegiennego 35A
tel. 41 361 31 74
BAUSERVICE
Warszawa, ul. Berensona 29P
tel. 22 424 90 90
Warszawa, ul. Albatrosów 10
tel. 22 644 84 21
Szczecin, ul. Pomorska 141/143
tel. 91 469 05 93
BOSAN
Warszawa, ul. Płowiecka 103
tel. 22 812 70 72
CENTROSAN Centrum Techniki Grzewczej
Piaseczno, ul. Julianowska 24
tel. 22 737 08 35
faks 22 737 08 28
76
BUD-INSTAL CHEM-PK
Opoczno, ul. Partyzantów 6
tel. 44 755 28 25
BUDEX
Wieluń, ul. Warszawska 22
tel. 43 843 11 60
ELTECH
Częstochowa, ul. Kalwia 13/15
tel. 34 366 84 00
PROMOGAZ-KPIS
Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 7
tel. 12 653 03 45, 653 15 02
FILA
Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 43
tel. 58 520 22 06
SANET
Gdynia, ul. Opata Hackiego 12
tel. 58 623 41 05, 623 10 96
GRAMBET
Poznań – Skórzewo, ul. Poznańska 78
tel. 61 814 37 70
TERMECO
Lublin, ul. Długa 5
tel. 81 744 22 23
WILGA
Częstochowa, ul. Jagiellońska 59/65
tel. 34 370 90 40, -41
GRUPA SBS
www.grupa-sbs.pl
AND-BUD
Tarnobrzeg, ul. Kopernika 32
tel. 15 823 01 48
APIS Andrzej Bujalski, www.apis.biz.pl
Garwolin, ul. Targowa 2
tel. 25 782 27 00
Łosice, ul. 11 Listopada 6
tel. 83 359 06 67
Łuków, Aleje Kościuszki 17
tel. 25 798 29 48
Siedlce, ul. Torowa 15a
tel. 25 632 71 02
ARMET
Chorzów, ul. ks. Wł. Opolskiego 11
tel. 32 241 12 39
listopad 2013
BORKOWSKI
Swarzędz, ul. Zapłocie 4
tel. 61 818 17 24, 818 17 25
POL-PLUS
Zielona Góra, ul. Objazdowa 6
tel. 68 453 55 55
B&B
Wrocław, ul. Ołtaszyńska 112
tel. 71 792 77 75, faks 71 792 77 76
GRUPA INSTAL-KONSORCJUM
Rypin, ul. Mławska 46f
tel. 54 280 72 68
[email protected]
CUPRUM-BIS
Toruń, ul. Lubicka 32
tel. 56 658 60 73
ANGUS
Warszawa, ul. Pożaryskiego 27a
tel. 22 613 38 60, 812 41 45
Osielsko k. Bydgoszczy, ul. Szosa Gdańska 1
tel. 52 381 39 50
[email protected]
BEHRENDT
www.behrendt.com.pl
Brodnica, ul. Batalionów Chłopskich 24
tel. 56 697 25 06
Nowe Miasto Lubawskie, ul. Grunwaldzka 56e
tel. 56 472 59 02
PAMAR
Bielsko-Biała, ul. Żywiecka 19
tel. 33 810 05 88, -89
AQUA
Gorzów Wlkp., ul. Szenwalda 26
tel. 95 720 67 20
Gorzów Wlkp., ul. Młyńska 13
tel. 95 728 17 20
Legnica, ul. Działkowa 4
tel. 76 822 94 20
Wałcz, ul. Budowlanych 10b
tel. 67 387 01 00
Wrocław, pl. Wróblewskiego 3 A
tel. 71 341 94 67
Zielona Góra, ul. M.C. Skłodowskiej 25
tel. 68 324 08 98
FEMAX
Gdańsk – Kiełpinek, ul. Szczęśliwa 25
tel. 58 326 29 00
[email protected]
Katowice, ul. Opolska 23-25
tel. 32 205 01 84
GROSS
Kielce, ul. Zagnańska 145
tel. 41 340 58 10, -15
HYDRASKŁAD
Koło, ul. Sienkiewicza 30
tel. 63 261 00 29
Łask, ul. 9 Maja 90
tel. 43 675 53 11
Pabianice, ul. Lutomierska 42
tel. 42 215 71 60
Sieradz, ul. POW 23
tel. 43 822 49 27
Turek, ul. Wyszyńskiego 2A
tel. 63 214 12 12
Warta, Proboszczowice
tel. 43 829 47 51
Zduńska Wola
ul. Getta Żydowskiego 24c
tel. 43 825 57 33
HYDRO-SAN
Kwidzyń, ul. Wąbrzeska 2
tel. 55 279 42 26
INSTALATOR
Ełk, ul. T. Kościuszki 24
tel. 87 610 59 30
Łomża, ul. Zjazd 2
tel. 82 216 56 47
Ostrołęka, ul. Boh. Westerplatte 8
tel. 29 760 67 37, 760 67 38
INSTALBUD
Piotrków Trybunalski, ul. Sulejowska 48
tel. 44 646 46 48
MESAN
Wejherowo, ul. Gdańska 13G
tel. 58 677 08 28, 677 90 90
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
METALEX
Włocławek, Planty 38a
tel. 54 235 17 93
MIEDŹ
Łódź, ul. Pogonowskiego 5/7
tel. 42 632 24 53
Pabianice, ul. Tkacka 23b
tel. 42 215 76 23
NOWBUD
Radomsko, ul. Młodzowska 4
tel. 44 682 22 17
PUH CIJARSKI, KRAJEWSKI, RĄCZKOWSKI
Płock, ul. Kazimierza Wielkiego 35a
tel. 24 268 81 82
RADIATOR
Wałbrzych, ul. Wysockiego 20a
tel. 74 842 36 04
REMBOR
Tomaszów Mazowiecki, ul. Zawadzka 144
tel. 44 734 00 61 do -65
ROMEX
Płońsk, ul. Młodzieżowa 28
tel. 23 662 87 25
RPW SANNY
Radom, ul. Limanowskiego 95e
tel. 48 360 87 96
SANITER
Płock, ul. Dworcowa 42
tel. 24 367 49 56
Warszawa, ul. Kłobucka 8 paw. 120
tel. 22 607 99 51
SAN-TERM
Łódź, ul. Warecka 10
tel. 42 611 07 81
SANTERM
Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 74
tel. 81 743 89 11
SAUNOPOL
Łódź, ul. Inflacka 37
tel. 42 616 06 56
SAWO
Zielona Góra, ul. Osadnicza 24
tel. 68 320 46 16
SYSTEMY GRZEWCZE – AUGUSTOWSKI
Kutno, ul. Słowackiego 7
tel. 24 355 44 19
Łęczyca, ul. Ozorkowska 27
tel. 24 721 55 75
TERMER – MCM
Bełchatów, ul. Cegielniana 76
tel. 44 635 08 71
TERMET
Zduńska Wola, ul. Sieradzka 61
tel. 43 823 64 31
TERMOPOL 2
Kraków, ul. Wodna 23
tel. 12 265 06 35
TERWO
Łódź, ul. Pogonowskiego 69
tel. 42 636 66 02
THERM-INSTAL
Łódź, al. Piłsudskiego 143
tel. 42 677 39 60
Łódź, ul. Kopcińskiego 41
tel. 42 677 39 00
THERMEX
Łódź, ul. Wólczańska 238/248 lok. 81
tel. 42 684 78 37
THERMO-STAN
Głowno, ul. Bielawska 17
tel. 42 719 15 26, faks 42 719 05 15
[email protected], www.thermostan.pl
Łowicz, ul. Napoleońska 12, tel. 46 837 83 93
TIBEX
Łódź, ul. Inflancka 29
tel. 42 640 61 22
Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 82
tel./faks 41 366 02 77
[email protected]
Konin-Stare Miasto, ul. Ogrodowa 21
tel. 63 245 70 10 do 15, faks 63 245 70 20
[email protected]
GRUPA TG
Kraków, ul. Rozrywka 1
tel. 12 410 12 00, faks 12 410 12 13
[email protected]
CENTRUM
Węgorzewo, ul. Warmińska 16
tel. 87 427 22 53
Kraków, ul. Zawiła 56
tel. 12 262 53 54, faks 12 262 53 49
[email protected]
HYDRO-INSTAL
Gniew, ul. Krasickiego 8
tel. 58 535 38 16
Legnica, ul. Poznańska 12
tel. 76 852 57 58, faks 76 852 57 57
[email protected]
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI
Rzeszów, ul. Reja 10
tel. 17 853 28 74
ZBI WACHELKA INERGIS
Częstochowa, ul. Kisielewskiego 18/28B
tel. 34 366 91 18
ISKO
Jastrzębie-Zdrój, ul. Świerczewskiego 82
tel. 32 473 82 40
MAKROTERM
Zakopane, ul. Sienkiewicza 22
tel. 18 20 20 740
Lublin, ul. Olszewskiego 11
tel. 81 710 40 80, [email protected]
Nowy Sącz, ul. Magazynowa 1
tel./faks 18 442 87 94
[email protected]
Olsztyn, ul. Cementowa 3
tel. 89 539 15 38, 534 54 97, faks 89 534 17 70
[email protected]
Opole, ul. Cygana 1
tel. 77 423 21 40, [email protected]
Płock, ul. Targowa 20a
tel. 24 367 10 24 do 38, faks 24 367 10 26
[email protected]
PRANDELLI POLSKA
Gdańsk, ul. Budowlanych 40
tel. 58 762 84 50
Poznań, ul. Lutycka 11
tel. 61 849 68 10 do 15, faks 61 849 68 41
[email protected]
RESPOL EXPORT-IMPORT
Czeladź, ul. Wiejska 44
tel. 32 265 95 34
Warszawa, ul. Burakowska 15
tel. 22 531 58 58
Michałowice-Reguły
Al. Jerozolimskie 333
tel. 22 738 73 00
Wrocław, ul. Krakowska 13
tel. 71 343 52 34
www.respol.pl
Poznań, ul. św. Michała 43
tel. 61 650 34 24, faks 61 650 34 20
[email protected]
Rzeszów, ul. Instalatorów 3
tel. 17 823 24 13, faks 17 823 63 79
[email protected]
Stargard Szczeciński, ul. Limanowskiego 32
tel./faks 91 577 64 96,
[email protected]
TADMAR – sieć hurtowni
Centrala: Poznań, ul. Głogowska 218
tel. 61 827 24 00
®
faks 61 827 24 10
[email protected]
TADMAR
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 27/35
tel. 52 581 22 63 do 65, faks 52 345 81 85
[email protected]
Ciechanów, ul. Przasnyska 40
tel. 23 674 36 76 do 77, faks 23 674 36 78
[email protected]
Częstochowa, ul. Bór 159/163
tel. 34 365 90 43, faks 34 365 91 07
[email protected]
Gdańsk, ul. Marynarki Polskiej 71
tel. 58 342 13 22 do -24, faks 58 343 12 43
[email protected]
Gdynia, ul. Hutnicza 18
tel. 58 663 02 35, 667 37 30
[email protected]
Gorzów Wielkopolski, ul. Podmiejska 24
tel. 95 725 60 00/06, faks 95 733 30 63
[email protected]
Katowice, ul. Leopolda 31
tel. 32 609 79 80 i 81, faks 32 609 79 83 i 85
[email protected]
Szczecin, ul. Żyzna 17
tel. 91 439 16 42, 91 311 38 61
[email protected]
Tarnów, ul. Tuchowska 23
tel./faks 14 626 83 23,
[email protected]
Toruń, ul. Chrobrego 135/137
tel. 56 611 63 43 do 45, faks 56 611 63 50
[email protected]
Wałbrzych, ul. Chrobrego 53
tel./faks 74 842 24 29
[email protected]
Warszawa, ul. Krakowiaków 99/101
tel. 22 868 81 28 do 37
[email protected]
Wrocław, ul. Długosza 41/47
tel.71 372 69 96
[email protected]
Zamość, ul. Namysłowskiego 2
tel./faks 84 627 16 14
[email protected]
Zawiercie, ul. Mylna 12/7 (wjazd od ul. Równej 15A)
tel./faks 32 671 02 55, tel. 32 671 35 04
[email protected]
[email protected]
listopad 2013
77
77
INFORMATOR
INDEKS FIRM
Zielona Góra, ul. Batorego 118 A
tel./faks 68 324 18 28
[email protected]
Pełna lista hurtowni Tadmar na www.tadmar.pl
TG INSTALACJE
centrala: Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 843 65 64, faks 61 845 68 17
[email protected]
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 31
tel. 52 325 58 58, faks 52 325 58 50
[email protected]
Katowice, ul. Porcelanowa 68
tel./faks 32 730 32 10
[email protected]
Łódź, ul. Stalowa 1
tel./faks 42 659 96 76, [email protected]
Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 28
tel./faks 22 644 91 37, [email protected]
Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 845 68 03, faks 61 845 68 00
[email protected]
Siedlce, ul. Karowa 18
tel. 25 633 95 85, faks 25 640 71 65
[email protected]
Warszawa, ul. Białołęcka 233 A
tel. kom. 600 207 551, [email protected]
Wrocław, ul. Fabryczna 14 hala nr 5
tel. 71 339 00 20, tel./faks 71 339 00 24
[email protected]
Zielona Góra, ul. Lisia 10 B
tel. 68 325 70 66, faks 68 329 96 06
[email protected]
Księgarnie
FERT Księgarnia Budowlana
Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54a
GEPRO Księgarnia Techniczna
Lublin, ul. Narutowicza 18
Główna Księgarnia Techniczna
Warszawa, ul. Świętokrzyska 14
tel. 22 626 63 38
Księgarnia Budowlana ZAMPEX
Kraków, ul. Długa 52
Księgarnia INFO-PANDA
Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 50
Księgarnia Naukowo-Techniczna LOGOS
Olsztyn, ul. Kołobrzeska 5
tel. 89 533 34 37
Księgarnia Techniczna NOT
Łódź, pl. Komuny Paryskiej 5a
tel. 42 632 09 68
Księgarnia Naukowo-Techniczna s.c.
Kraków, ul. Podwale 4
Księgarnia Piastowska
Cieszyn, ul. Głębocka 6
P.U.H. MERCURJUS Andrzej Warth
Gliwice, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 14b
tel. 32 231 28 81
Księgarnia Techniczna Anna Dyl
Kraków, ul. Karmelicka 36
78
listopad 2013
Indeks
firm
FLÄKT WOODS . . . . . . . . . . . . . 47 PANASONIC . . . . . . . . . . . . . . . 15
FLOWAIR . . . . . . . . . . . . . . 12, 16 PARADIGMA . . . . . . . . . . . . . . . 16
FLUKE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 PAROC . . . . . . . . . . . . . . . . 38, 75
FUJITSU . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PENTAIR THERMAL . . . . . . . . . 36
GALMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 POL-PLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
Strona GAZOMET . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PRAGMA INKASO . . . . . . . . . . 80
ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 GEBERIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PRANDELLI . . . . . . . . . . 16, 34, 77
Nazwa
AES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 GEPRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 PRESKPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
AND-BUD . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 GLEN DIMPLEX . . . . . . . . . . . 7, 16 PROMOGAZ-KPIS . . . . . . . . . . . 76
ANGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 GLYCO-TECH . . . . . . . . . . . . . . . 31 PRZEDSIĘBIORSTWO
APATOR POWOGAZ . . . . . . . . . 56 GRAMBET . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI
APIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 GROSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 INSTALACYJNYMI . . . . . . . . . . 77
AQUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 GRUNDFOS . . . . . . . . . . . . . 16, 17 PURMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
AQUATHERM . . . . . . . . . . . . . . 10 GRUPA ARMATURA . . . . . . . . . 14 RADIATOR . . . . . . . . . . . . . . . . 77
ARMACELL . . . . . . . . . . 15, 40, 74 GRUPA INSTALRAYCHEM . . . . . . . . . . . . . . 16, 36
ARMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 KONSORCJUM . . . . . . . . . . . . . 76 REMBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
ASPOL-FV . . . . . . . . . . . . . . 16, 76 GRUPA SBS . . . . . . . . . . . . . . . 76 RESPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
ATLANTIC . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 GRUPA TG . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 RETTIG HEATING . . . . . . . . . . . 13
B & B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 HAVACO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 ROCKWOOL . . . . . . . . . . . . 41, 75
BARTOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 HDG BAVARIA . . . . . . . . . . . . . 16 ROMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
BAUSERVICE . . . . . . . . . . . . . . 76 HEATING-INSTGAZ . . . . . . . . . 76 ROTH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
BEHRENDT . . . . . . . . . . . . . . . . 76 HENPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 RPW SANNY . . . . . . . . . . . . . . 77
HEWALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
BERETTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
SANEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
HONEYWELL . . . . . . . . . . . . . . 15
BMETERS . . . . . . . . . . . . . . 17, 57
SANET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
HORUS-ENERGIA . . . . . . . . . . . . 6
BORKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . 76
SANGROUP . . . . . . . . . . . . . . . . 21
HYDRASKŁAD . . . . . . . . . . . . . 76
BOSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
SANHA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
HYDRO-INSTAL . . . . . . . . . . . . 77
BROEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
SANIT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
HYDRO-SAN . . . . . . . . . . . . . . . 76
BRÖTJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
SANITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
INFO-PANDA . . . . . . . . . . . . . . 78
BS4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
SANTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
INSTALATOR . . . . . . . . . . . . . . 76
BUDERUS . . . . . . . . . . . . . . 12, 14
SAN-TERM . . . . . . . . . . . . . . . . 77
INSTALBUD . . . . . . . . . . . . . . . 76
BUDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
SAUNOPOL . . . . . . . . . . . . . . . . 77
INSTAL-PROJEKT . . . . . . . . . . . 17
BUD-INSTAL CHEM-PK . . . . . . 76
SAWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
ISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
SENSUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
CAD-PROJEKT . . . . . . . . . . . . . 75
ISTA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
SKIEPKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
CENTRALNY OŚRODEK
CHŁODNICTWA . . . . . . . . . . . . 16 ITRON . . . . . . . . . . . . . . . . . 16, 58 SMA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
CENTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . 76 IZOLACJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 SOTRALENTZ . . . . . . . . . . . . . . 16
CENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 KAN . . . . . . . . . . . . 12, 16, 32, 37 STEINBACHER IZOTERM . . . . . 75
CENTRUM KLIMA . . . . . . . . . . . 12 KÄRCHER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 SYSTEMY GRZEWCZE
KESSEL . . . . . . . . . . 10, 12, 16, 72 – AUGUSTOWSKI . . . . . . . . . . . 77
CIJARSKI, KRAJEWSKI,
RĄCZKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . 77 KISAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 TADMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
CLIMA KOMFORT . . . . . . . . . . . 16 KLIMOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 TERMECO . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
COMAP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 KONWEKTOR . . . . . . . . . . . 53, 74 TERMER – MCM . . . . . . . . . . . . 77
CUPRUM-BIS . . . . . . . . . . . . . . 76 KRATKI.PL . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 TERMET . . . . . . . . . . . . . . . 16, 77
CWK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 LINDAB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 TERMOPOL 2 . . . . . . . . . . . . . . 77
DAIKIN . . . . . . . . . . . . . . . . . 7, 20 LOGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 TERWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
DANFOSS . . . . . . . . . . . . . . . 9, 16 LUXBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 TG INSTALACJE . . . . . . . . . . . . 78
DARCO . . . . . . . . . . . . . . . . 14, 23 MAKROTERM . . . . . . . . . . . 16, 77 THERMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
DE DIETRICH . . . . . . . . . . . . . . . 16 MEIBES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 THERM-INSTAL . . . . . . . . . . . . 77
MERCOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 THERMO-STAN . . . . . . . . . . . . . 77
DOLNOŚLĄSKA AGENCJA
ENERGII I ŚRODOWISKA . . . . . 16 MERCURJUS . . . . . . . . . . . . . . 78 TIBEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 TWEETOP . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
EKO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . . . 76 METALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 UPONOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
ELEKTRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 MIEDZIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 VENTIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
ELTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 MIEDŹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 VESBO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 26
ELTECO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 MIROMETR . . . . . . . . . . . . . . . . 61 VIEGA . . . . . . . . . . . . . . 12, 14, 19
EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . 75 MPJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 VIESSMANN . . . . . . . . . . . . . 6, 16
FAMEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 NAVAL OY . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 VTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
FEMAX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 NIBCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 WACHELKA INERGIS . . . . . . . . 77
FERRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 NIBE-BIAWAR . . . . . . . . . . . . . 16 WAVIN METALPLAST-BUK . . . 16
FERROLI . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 NOWBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 WILGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
FERT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 OVENTROP . . . . . . . . . . . . . . . . 33 ZAMPEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
FILA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 ZEHNDER . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
FLÄKT BOVENT . . . . . . . . . . . . 47 PAMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 ZETKAMA . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
TM
100
90
80
70
600
5
50
.01
.02
.03
.0
.04
044
.05
05
40
300
130%6$&/5
.1
20
888$8,$0.1$8,4Q[PP
92-ØEȇVM8PEBSTLB
UFMGBY
-
UFMLPN-
-
FNBJMCJVSP!DXLDPNQM
.3
10
t/"8*&8/*,*46'*508&
5
.88 .99 1
2
3
4
5
6 7 8 910
10
t,3"5,*8&/5:-"$:+/&
t,3"
"5
t/"8*&8/*,*
8*308&
t/"8*&8/*,*
,"/"08&
t%:4;&
t/"8*&8/*,*46'*508&
/"8*&8/
&8/
/*,* 46'*50
/*
6'*50
50
;36$)0.:.*%:4;".*
t/"8*&8/*,*4;$;&-*/08&
t /"8*&8/*,*
t/"8*&8/*,*
8:10308&
;'*-53".*
"#40-65/:.*
t/"8*&8/*,*ƴ$*&//&
/"8*&8/*,* ƴ$*&//
t/"8*&8/*,*
10%0(080
ű4$)0%08&