Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia w

Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia w

Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
A R T Y K U £ Y
Człowiek i Środowisko
32 (1-2) 2008, s. 5-18
Marzena Suchocka
ZDOLNOŚCI REGENERACYJNE DRZEW
I ICH ODPORNOŚĆ NA USZKODZENIA
W ŚRODOWISKU MIEJSKIM
ABSTRAKT
Uszkodzenia mechaniczne drzew miejskich nie są rzadkością. Mogą one dotyczyć
systemu korzeniowego, pnia lub korony. Uszkodzenia związane z ruchem kołowym,
oberwane gałęzie lub nasypanie wierzchniej warstwy terenu może obniżyć wartość
drzewa. Granica pomiędzy zniszczeniem a uszkodzeniem drzewa, pomiędzy szkodą
całkowitą i częściową jest często niejednoznaczna, a stwierdzenie i ocena szkody
wiąże się na ogół z decyzją o pozostawieniu lub usunięciu drzewa. W tym kontekście
niezwykle ważna jest analiza czynników wpływających na możliwości regeneracyjne
uszkodzonego drzewa.
Problemy związane z uszkodzeniami mechanicznymi drzew
Reakcje drzew na uszkodzenia są niejednakowe i w zależności od wielu czynników (np. zakresu i czasu trwania uszkodzeń) mogą to być reakcje
natychmiastowe, powodujące nieoczekiwaną śmierć drzewa po jednym lub
kilku latach, lub reakcje powolne (zamieranie przez kilkanaście, kilkadziesiąt lat, prowadzące do całkowitego uschnięcia drzewa). Ostatni wariant
jest najbardziej powszechny i jednocześnie najtrudniejszy do udowodnienia
w aspekcie relacji przyczynowo-skutkowych (Coder, 1996).
5
Marzena Suchocka
Drzewa reagują na zmiany środowiska we właściwy dla siebie sposób.
W pewnych granicach, które uzależnione są od warunków siedliskowych,
są to normalne reakcje przystosowawcze (Białobok, 1989). Odchylenia od
normalnego wyglądu lub normalnych przejawów życia mogą być określone
jako objawy chorobowe lub uszkodzenia. Uwidaczniają się one w stopniowych zmianach kształtu i barwy igieł bądź liści, związanych z niewidocznymi, ale mierzalnymi zmianami przemiany materii. W zaawansowanych
stadiach chorobowych mogą obumierać poszczególne części drzew (gałęzie,
konary, korzenie, pień) lub całe drzewa.
Opis symptomów i diagnoza choroby mogą być szczególnie trudne, ponieważ procesy chorobowe są długotrwałe, przy czym najróżniejsze czynniki
mogą oddziaływać w sposób złożony równocześnie lub jeden po drugim.
Możliwość reagowania na wpływy rozmaitych czynników różnymi, zewnętrznie widocznymi objawami, jest u drzew z natury ograniczona. Oznacza to,
że np. w przypadku późnych stadiów chorobowych oraz w wypadku drzew
martwych wiele symptomów rozpatrywanych oddzielnie ma charakter niespecyficzny. W związku z tym dla diagnozy niezwykle istotne jest obserwowanie
wczesnych stadiów, które często są bardziej zróżnicowane i specyficzne.
Balder (1997) wymienia następujące możliwe uszkodzenia i anomalie
dotyczące drzew:
 liście: zmiana koloru liści (wszystkich, części), objawy zamierania,
nekrozy, zgnilizny, zrzucanie liści, zmiana formy, deformacje, narośla
tkankowe, uszkodzenia mechaniczne (uszkodzenia kłujące, szkody
związane z żerowaniem);
 uszkodzenia pędów: skrócenie długości przyrostów, uszkodzenia mechaniczne;
 uszkodzenia pnia: uszkodzenia łyka, zniszczenie drewna, choroby
powodujące więdnięcie;
 uszkodzenie korzeni: uszkodzenia kory, mechaniczne uszkodzenia
w zasięgu systemu korzeniowego, obumarcie.
Prawie każde uszkodzenie z wymienionych grup może być powodowane przez różne czynniki, czasami działające razem. Aby rozwój drzewa
przebiegał prawidłowo, drzewo powinno rosnąć we właściwym dla siebie
siedlisku, a energia wytworzona w procesie fotosyntezy powinna być zużyta
na procesy wzrostu a nie obrony. Jednak w warunkach miejskich uszkodzenia mechaniczne są powszechne. Drzewa w obliczu powtarzających się
stresowych sytuacji, takich jak uszkodzenia mechaniczne, zasolenie, susza
miejska, ubicie powierzchni gleby i wiele innych, muszą stosować „strategie
obrony” zamiast koniecznej „strategii wzrostu” (Szczepanowska, 2001).
6
Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
Witalność pełna
Witalnonść
dostateczna
Witalność
niedostateczna
Śmierć
Granica naturalnej tolerancji
Strategia
wzrostu
Strategia
obrony
Strategia
przeżycia
Granica tolerancji obniżana przez stresy
Rys. 1. Odporność drzew poddanych powtarzającym się czynnikom stresogennym (modyf. Siewniak, 1990)
Uszkodzenia mechaniczne uwzględniane są zazwyczaj w trakcie
oceniania kondycji drzew, jednak istnieją metody, które przeznaczone są
do ich oceny bezpośrednio. Zazwyczaj powstanie systemów waloryzacji
uszkodzeń mechanicznych wiązało się z koniecznością monitorowania
wpływu uszkodzeń na terenach budowlanych lub w wypadku miejsc,
gdzie drzewa są narażone na utratę lub uszkodzenie tkanek i organów (np.
drzewa przyuliczne). Ocena uszkodzeń mechanicznych jest również istotna
w kontekście zagrożeń, które mogą powodować uszkodzone drzewa.
Uszkodzenia (szkody częściowe) często towarzyszą pracom budowlanym, co za tym idzie najczęściej uwzględnianie są w metodach dotyczących
zarządzania drzewostanem na terenach budowlanych. Niezależnie od tego
w niektórych metodach oceny kondycji drzew jest również uwzględniany
czynnik uszkodzeń mechanicznych (jak np. formularz oceny kondycji CITY
GREEN, programu służącego do wyceny korzyści z drzew). W formularzu
tym obcięcie systemu korzeniowego traktowane jest jako znaczące pogorszenie kondycji drzewa i odzwierciedla się to w przyznaniu punktów
ujemnych (przykład punktacji przy ocenie systemu korzeniowego i gałęzi
drzewa: brak uszkodzeń – 10 pkt., rozległa część systemu korzeniowego
obcięta – 10 pkt., konary u nasady pnia zdrowe – 10 pkt., rejon nasady
gałęzi uszkodzenia – 15 pkt.).
Przy ocenie uszkodzeń systemu korzeniowego ogromne znaczenie
mają sytuacje pośrednio uszkadzające korzenie, np. sytuacja, kiedy korzenie
nie są obcięte, ale odkryte na powierzchni przesychają i obumierają. Przy
ocenie należy również brać pod uwagę fakt, że korzenie drzew w miastach
rosną przeważnie niesymetrycznie w stosunku do rzutu korony w związku
z barierami rozwoju, które napotykają w warunkach miejskich (Coder,
1996; Szczepanowska, 2001).
7
Marzena Suchocka
Każda metoda w inny sposób ujmuje ocenę uszkodzeń mechanicznych
drzew. Zestawienie uwzględnianych czynników i sposobów oceny podane
jest w dalszej części artykułu.
W zakresie uszkodzeń mechanicznych przeanalizowane zostało 8
metod, z czego 7 metod oceny uszkodzeń mechanicznych do tego celu
stworzonych oraz jedna z metod oceny kondycji, uwzględniająca czynnik
uszkodzeń mechanicznych. W tabeli 1 znajduje się ich charakterystyka
porównawcza.
Tabela 1. Zestawienie wybranych metod oceny uszkodzeń mechanicznych
drzew
Cechy
drzewa
Elementy
drzewa
Analizowane metody
całość drzewa
1
2
●*
●
pień
●
korona
●
system korzeniowy
●
3 4 5 6 7
● ● ● ● ●
● ●
●
„kołnierz korzeniowy” (60 cm gruntu
od pnia i 1,2 m w górę)
●
nabiegi korzeniowe
●
baza pnia pod koroną
●
konary
●
kora
●
drewno
● ●
●
●
●
●
●
czynniki deformujące kształt systemu
korzeniowego
●
zdjęcie wierzchniej warstwy gleby (do
30 cm)
●
●
nasypanie warstwy gleby
●
●
ubicie/zeskorupienie gleby
●
●
dostępność wody
magazynowanie w zasięgu systemu
korzeniowego/zanieczyszczenia
budowlane
8
● ●
●
pień – złamanie, skręcenie, pęknięcie,
wygięcie
Element
siedliska
● ●
●
●
●
Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
Cechy
drzewa
Co się
ocenia?
Analizowane metody
1
% powierzchni/% obwodu uszkodzenia w stosunku do obwodu pnia
2
3 4 5 6 7
●
● ● ●
% uszkodzenia korony
●
● ● ●
% uszkodzenia korzeni
●
●
% uszkodzenia całego drzewa
●
hierarchia uszkodzeń z zaznaczeniem
najistotniejszego
skrócenie wieku drzewa
●
● ● ● ●
●
nawarstwianie się czynników
●
szybkość reakcji drzewa
(natychmiastowa/z opóźnieniem)
●
●
długość trwania uszkodzenia
●
●
●
możliwość usunięcia szkody przez
cięcia pielęgnacyjne
●
Okres obserwacji/monitoring (pojawienie się
posuszu po uszkodzeniu)
●
Pomiar
(skala
oceny)
●
w punktach – liczba stopni
w procentach/współczynnik
●
●
nieprzekraczalne krytyczne progi
(powierzchnia uszkodzeń, odległość
wykopów)
●
●
●
●
oględziny fachowe
●
obserwacja symptomów (VTA)
●
pomiar za pomocą prostego sprzętu
●
● ● ●
klasy uszkodzeń zgodnie z wagą
uszkodzeń
Metoda
●
●
dozwolona liczba (martwych konarów,
ran)
bezpośrednia wycena monetarna
●
●
● ● ● ● ●
●
●
Oceniane metody:
1. Metoda Kocha (1997)
2. Construction Damage Assessment (1996)
3. Best Managment Practices (1995)
4. VSSG (1987)
5. Bernatzky (1987)
6. Damage Evaluation (ISA, 2007)
7. CITY GREEN (2000)
9
Marzena Suchocka
Jak wynika z tabeli uszkodzenia mechaniczne oceniane są w różny
sposób i przy uwzględnieniu różnych czynników.
STREFY STRUKTURALNE
Grube gałęzie,
drobne gałązki
Podstawa konarów
strukturalnych
Baza pnia pod żyjącą koroną
Główny pień
Kołnierz korzeniowy
Powierzchnia "talerza"
korzeniowego
Rys. 2 Ważniejsze strefy lokalizacji uszkodzeń z wyszczególnieniem miejsc
podlegających ocenie (Coder K.D. 1996)
Część metod oceny uwzględnia szczegółowo stopniowy spadek wartości drzewa na podstawie wielkości uszkodzeń mechanicznych. W każdej z tych metod wskazany jest próg graniczny, którego przekroczenie
powoduje zalecenia usunięcia drzewa (szkoda całkowita). W metodach
tych wskazany jest procentowy rozmiar uszkodzeń/utraty (pnia, korony,
systemu korzeniowego), których wystąpienie powoduje obumarcie drzewa
na skutek uszkodzeń w krótkim okresie.
W tabeli 2 pokazane zostało zestawienie progów krytycznych szkód
całkowitych, zaczerpnięte z wybranych metod.
10
Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
Tabela 2. Wartości krytyczne długości poprzecznej uszkodzenia pnia (%)
w stosunku do obwodu pnia drzewa wg wybranych metod
Nazwa
metody
Procentowe uszkodzenie obwodu pnia z oznaczeniem progu szkody
całkowitej
10
20
VSSG
ISA
Bernatzky
CDA
30
40
50
60
70
80
90 100
*
* Próg, w którym uszkodzenie drzewa uznawane jest za uszkodzenie
prowadzące do śmierci drzewa, jest tu obniżony ze względu na to, że
drzewa o uszkodzeniu pnia powyżej 30% obwodu uznawane są za drzewa
zagrażające.
Tabela 3. Wartości krytyczne uszkodzenia procentowego korony w stosunku do całości korony wg wybranych metod
Nazwa
metody
Procent uszkodzonych gałęzi w stosunku do całości korony drzewa
uznawany za uszkodzenie powodujące śmierć drzewa
10
20
30
40
50
60
70
80
90 100
VSSG
Koch
ISA
Bernatzky
Tabela 4. Wartości krytyczne procentowego uszkodzenia powierzchni
systemu korzeniowego
Nazwa
metody
Procent uszkodzenia systemu korzeniowego uznawany za
uszkodzenie powodujące śmierć drzewa
10
20
30
40
50
60
70
80
90 100
VSSG
Koch
ISA
Procentowa wielkość uszkodzenia, przy którym drzewo uznawane jest za bezwartościowe
Umiarkowane szanse na przeżycie drzewa – w metodzie zalecane
jest usunięcie
11
Marzena Suchocka
Jak wynika z zestawień (tab. 2, 3, 4), progi krytyczne stopnia uszkodzenia korony, pnia i powierzchni systemu korzeniowego, powodujące
obumarcie drzewa, są w analizowanych metodach podobne. Z bliższej
analizy metod wynika, że spadek wartości drzewa i jego szans przeżycia
następuje nieproporcjonalnie do wzrostu wielkości uszkodzenia. Spadek
wartości w miarę powiększania się zasięgu uszkodzenia zwiększa się nieproporcjonalnie, aż do osiągnięcia progu krytycznego, np. uszkodzenie
20% korony to spadek 20% wartości drzewa, natomiast uszkodzenie 40%
korony to spadek 70% wartości drzewa. Należy jednak pamiętać, że każde
drzewo inaczej reaguje na uszkodzenia w zależności od gatunku, wieku,
stanu zdrowotnego i lokalizacji (Koch, 1997).
Fazy rozwojowe drzewa a jego odporność na uszkodzenia
O ile fazy wzrostu (czyli powiększanie się organów wegetatywnych)
są dobrze poznane, o tyle wyodrębnienie faz rozwojowych jest znacznie
bardziej problematycznym zjawiskiem. Zazwyczaj wyodrębniane są
w życiu drzewa trzy kolejne okresy: młodociany, dojrzałości i starzenia
się (Bartosiewicz i Siewniak, 1976; Balder, 1997; Szczepanowska, 2001).
Koch (1997) wyodrębnia jeszcze dodatkowo w przypadku drzew nowo
sadzonych okres adaptacji się drzewa, kiedy potrzebuje ono szczególnej
pielęgnacji.
Okres młodociany rozpoczyna się od wykiełkowania nasienia i trwa
do uzyskania zdolności owocowania (tab. 5). Drzewa odznaczają się wtedy szybkim wzrostem. Kulminacja przyrostu przypada na koniec okresu
młodocianego. W tym okresie drzewa lepiej znoszą ocienienie i zanieczyszczenie powietrza, są jednak wrażliwe na przymrozki i susze. Natomiast
w końcu okresu młodocianego zdolność korzenienia oraz gojenia ran jest
największa, a co za tym idzie, największa jest odporność drzew na uszkodzenia mechaniczne korony, pnia i korzeni.
W okresie dojrzałości zmniejsza się tempo wzrostu drzew oraz intensywność procesów życiowych (żywotność) i zdolność przystosowawcza do
zmieniających się warunków otoczenia. Drzewa zaczynają owocować.
W okresie starzenia się przyrost i owocowanie ulegają stopniowo
zwolnieniu, aż do całkowitego zahamowania. Drzewa tracą zdolność
przystosowywania się do zmian w środowisku. Rozpoczyna się powolne
obumieranie, z reguły począwszy od drobnych gałązek (Szczepanowska,
2001; Bartosiewicz i Siewniak, 1976).
12
Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
Wpływ fazy rozwojowej, w której znajduje się drzewo, na jego zdolności regeneracyjne powinien zostać uwzględniony w ocenie wagi uszkodzeń
mechanicznych. Poza wskazówkami, takimi jak termin początku kwitnienia
drzew lub pojawianie się suchych gałęzi, Brenatzky (1987) proponuje zwrócić szczególną uwagę na drzewa o obwodzie pnia powyżej 1 m, w przypadku
których mogą wystąpić problemy z gojeniem ran.
Wielu autorów podaje potencjalną długość życia drzew, jednak okres,
kiedy osobniki tego samego gatunku zaczną wykazywać symptomy zamierania, może być uzależniony od warunków środowiska. Drzewa rosnące
w trudnych warunkach miejskich zazwyczaj wcześniej wchodzą w stan
dojrzałości, starości, a następnie zamierania (Szczepanowska, 2001).
Tabela 5. Długość życia drzew w miastach i w warunkach naturalnych,
z uwzględnieniem wieku rozpoczęcia kwitnienia (wg: Szczepanowska,
2001; Rokosz,1988; Balder i in., 1997; Bartosiewicz, Siewniak, 1976)
Wiek dojrzały*
(w latach)
Długość życia
w miastach
(w latach)
Najwyższy
osiągalny wiek
(w latach)
Abies alba
Acer campestre
Acer negundo
Acer saccharinum
Acer platanoides
Acer pseudoplatanus
60-70
25
35-40
25-30 (45-50*)
30-40
300-800
200
80
100-200
450 (150-200)
600
Aesculus
hippocastanum
Alnus glutinosa
Betula verrucosa
Carpinus betulus
Corylus avellana
Corylus colurna
Crataegus monogyna
Fagus silvatica
35
X
X
X
120
60-80
nie nadaje się do
miasta
60-80
20
10-12
2-30
8
10
15
40-50
X
X
60
X
50
40-80
X
Fraxinus excelsior
Juglans regia
Larix decidua
Picea abies
Pinus astriata
Pinus cembra
Pinus nigra
30-40
10-20
30-40
40
10-20
X
X
X
X
X
X
X
100-300
120
150-250
80
90 -150
150
600-930
(120-300)
250
300-400
500
400
4600
1200
500
Gatunek drzewa
150-200
13
Marzena Suchocka
cd.
Gatunek drzewa
Wiek dojrzały*
(w latach)
Długość życia
w miastach (w
latach)
Najwyższy
osiągalny wiek
(w latach)
Platanus acerifolia
Populus nigra
Populus nigra ‘Italica’
Populus tremula
Pseudotsuga sp.
Quercus robur
Quercus rubra
Robinia pseudoaccacia
Salix alba
Tilia platyphyllos
Tilia cordata
50
25 (30-50)
25
60
50
20 (40)
15
25
40
60-100
X
60-100
X
X
80-180
50-100
60
X
X
50-100
300
300
300
150
500
500-1200
180-300
200 (80-300)
150
700
500-1000
Wg: Balder i in., dane dodatkowe w wypadku rozbieżności.
X – brak danych
* Wejście w fazę wieku dojrzałego w przypadku drzew rozwijających
się w warunkach normalnych lub zbliżonych do normalnych pokrywa
się z okresem rozpoczęcia kwitnienia.
Odporność gatunkowa i szanse rozwojowe drzew
W analizowanych metodach oceny uszkodzeń mechanicznych często
podkreślany jest fakt, że reakcja drzewa uszkodzonego mechanicznie zależy w dużym stopniu od zdolności regeneracyjnych gatunku (Brenatzky,
1987; VSSG, 1991; Koch, 1997; Bartosiewicz, Siewniak, 1976). Drzewa
starzejące się mają mniejsze zdolności regeneracyjne (orzechy, dęby), nie
goją ran lub goją je w słabym stopniu (Bernatzky, 1987). Zdolności przystosowawcze do innych czynników, takich jak obniżenie poziomu wody
gruntowej, jest również różne. Według Bartoszewskiego i Siewniaka (1976)
lepsze zdolności przystosowawcze w tym zakresie mają drzewa liściaste
w porównaniu z drzewami iglastymi.
Drzewa szybko rosnące (np. niektóre gatunki klonów, topole, wierzby)
zużywają więcej energii na wzrost niż na obronę w porównaniu z gatunkami
wolno rosnącymi. Są one zatem bardziej podatne niż drzewa długowieczne
na inwazje szkodników, procesy gnicia oraz utratę stabilności (Szczepanowska, 2001).
14
Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
Tabela 6. Wybrane biologiczne właściwości drzew pod kątem ich zdolności regeneracyjnych po uszkodzeniach mechanicznych (na podstawie:
Bartosiewicz, Siewniak, 1976; Bernatzky, 1987)
Gatunek drzewa
Zdolność gojenia
ran
1
Abies alba
Acer campestre
Acer negundo
Acer saccharinum
Acer platanoides
Acer pseudoplatanus
Aesculus hippocastanum
Alnus glutinosa
Betula verrucosa
Carpinus betulus
Crataegus monogyna
Fagus silvatica
Fraxinus excelsior
Ginkgo biloba
Juglans regia
Larix decidua
Picea abies
Picea pungens
Pinus cembra
Pinus nigra
Pinus silvestris
Platanus acerifolia
Populus alba
Populus nigra
Populus nigra ‘Italica’
Populus berolinensis
Populus simonii
Populus tremula
Pseudotsuga sp.
Quercus robur
Quercus rubra
Dodatkowe informacje
zdolność
korzenienia się
szybkość wzrostu
w młodości
2
1/3
3
4
5
4
4
5
4
2
2
5
3
4
3
1
1/4
1/2
1/3
1
3
3
4
4
3
4
4
3
5
4
5
3
5
4
3
4
1
2
5
4
4
5
3
4
5
2
2
2
4
1
4
1
3
-
5
2
3
-
1
1/3
5
5
5
5
5
4
5
4
5 (1 w fazie
starzenia)
3
4
3
3
3
4
3
4
4
3
3
3
5
5
5
5
5
5
5
3
5
3
3
15
Marzena Suchocka
cd.
Gatunek drzewa
Zdolność gojenia
ran
Salix alba
Sorbus aucuparia
Tilia platyphyllos
Tilia euchlora
Tilia varsaviensis
Tilia cordata
4
4
4
4
3
4
Dodatkowe informacje
zdolność
szybkość wzrostu
korzenienia się
w młodości
4
5
4
4
5
2
5
2
5
3
5
2
Objaśnienia znaków:
1 – bardzo niskie
2 – niskie
3 – średnie
4 – wysokie
5 – bardzo wysokie
Poza fazami rozwojowymi drzewa i jego zdolnościami regeneracyjnymi w przypadku gałęzi ważna jest również strefa korony, w której nastąpiły
uszkodzenia. W metodzie wyceny Kocha (1997) uszkodzenia konarów
podzielone są na klasy ze względu na ich odwracalność i możliwość regeneracji drzewa. Drobne gałęzie znajdujące się na zewnątrz korony (tzw.
płaszcz korony) nie są oceniane ze względu na ich szybką regenerację.
Gałęzie i konary w środkowej strefie korony regenerują się w zależności od
zdolności regeneracyjnych gatunku drzewa, natomiast uszkodzenia dużych
gałęzi oraz gałęzi u nasady pnia są nieodwracalne i w krótszej lub dłuższej
perspektywie czasu powodują osłabienie kondycji i mogą prowadzić do
śmierci drzewa.
Podsumowanie
Uszkodzenia mechaniczne drzew miejskich wpływają niekorzystnie
na ich kondycję. Mogą również wpływać na zachwianie statyki i przez to
powodować zagrożenie ludzi i mienia. Uszkodzenia mechaniczne nie mogą
być jednak rozpatrywane bez uwzględnienia fazy rozwojowej drzewa oraz
zdolności regeneracyjnych gatunku. Dopiero pełna ocena daje możliwość
klasyfikacji uszkodzenia i podejmowania właściwych środków zaradczych.
Ocena uszkodzeń mechanicznych w kontekście zdolności regeneracyjnych
16
Zdolności regeneracyjne drzew i ich odporność na uszkodzenia...
drzewa (gatunkowych i związanych z wiekiem drzewa) pozwala w pewnym
stopniu na przewidywanie okresu życia drzewa, oszacowanie zakresu i intensywności koniecznych zabiegów oraz, jeżeli to konieczne, podejmowanie
decyzji dotyczących usunięcia drzewa lub jego pozostawienia.
BIBLIOGRAFIA
Bartosiewicz A., Siewniak M., 1976, Pielęgnowanie drzew ozdobnych. PWRiL,
Warszawa
Bernatzky A., 1978, Tree ecology and preservation. Elsevier, Amsterdam-Oxford-New York
Białobok S., 1989, Nasze drzewa leśne: monografie popularno-naukowe, PAN, Instytut
Dendrologii, T. 21 Życie drzew w skażonym środowisku. Warszawa
CITY GREEN calculating the value of nature, 2000, Appendix C; Worksheet for Evaluation Tree Condition, The American Forests Organization, Washington: 151-153
ISA. 2007, Damage Evaluation w http://www.treesafterthestorm.org/damage_evaluation.html
Kim D. Coder, 1996, Construction Damage Assessments: Trees and Sites. University
of Georgia
Ed. Watson, Gary W., 1995, Neely Dan Trees & building sites International Society
of Arboriculture, Savoy, Illinois
Koch W., 1997, Aktualisierte Geholtzwerttaballen, 3 Auflage, Karlsrue
Szczepanowska H.B., 2001, Drzewa w mieście, Hortpress, Warszawa
VSSG, 1991, Richtlinien zur Wertberechnung von Bäumen, Vereinigung Schweizerischer Stadtgartnereien und Gartenbaumarter. Bern
Adres Autorki:
mgr Marzena Suchocka
Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa
ul. Targowa 45, 03-728 Warszawa
17
Marzena Suchocka
TREES REGENERATIVE CAPACITY AND THEIR TOLERATION
OF MECHANICAL DAMAGE ON BUILT – UP AREAS
Summary
The mechanical damages of streets trees happen very often. They can
relate to roots area, trunk or branches. Damages connected with vehicular
traffic, torn branches or soil fills, cats, compaction can decrease the value
of the tree and it’s chance for long and health live. The border between
destroying or devastation, between worthless tree and injured tree isn’t clear
and the assessment of the damage is often connected with the decision if
the tree should be cure or should be cut.
In this context extraordinarily important is careful analysis of the factors which affects the possibilities of regeneration of the damaged tree.
Apart from that the mechanical damages of the cites trees have unfavorable influence on their condition, can also cause loss of the stability of
the tree and because of it the fall hazard and danger for people and their
properties. The mechanical damages can’t be analyzed apart from the
development phase and ability of regeneration each species. The whole
look on the tree gives opportunities to classify the damage and to chose
the proper way of curing.
The assessment of mechanical damages in the context of regeneration
ability of the tree species and it’s age allows, to a certain degree, predict the
live time of the tree or to decide how to cure the tree. This knowledge can
help also if the tree should be cut or has chance for long, save live.
18