lean – coś więcej, niż tylko odchudzanie życie ze sztuką

Transkrypt

lean – coś więcej, niż tylko odchudzanie życie ze sztuką
inform
wydanie 23
maj 2012
LEAN – COŚ WIĘCEJ, NIŻ TYLKO
ODCHUDZANIE
PODĄŻAĆ NOWYMI DROGAMI DO SUKCESU
RYZYKO Z RYZYKIEM
ŻYCIE ZE SZTUKĄ
ZAPOBIEGANIE STRATOM W KONCERIE
FORUM ARTYSTYCZNE STRABAGA
PRZEDSTAWIA SIĘ
MAGAZYN STRABAG SE
Słowo wstępne
inform 23
OD REDAKCJI
DRODZY PRACOWNICY
SZANOWNI PAŃSTWO!
Hans Peter Haselsteiner
Prezes Zarządu STRABAG SE
Na rynku budowlanym panuje ostra konkurencja przy wciąż
rosnących wymaganiach. Dlatego musimy podjąć dwa wyzwania:
1. polepszać i poszerzać możliwości rozwoju naszych pracowników
i utrzymywać ich kwalifikacje zawsze na poziomie odpowiadającym
najnowszemu stanowi wiedzy technicznej oraz 2. stawić czoła presji
cenowej poprzez właściwą optymalizację kosztów. To ostatnie
zadanie wymaga podjęcia kroków zmierzających ku optymalizacji
wszystkich procesów, przy czym potencjalne źródła oszczędności
są wszędzie – w jednych obszarach większe, w innych mniejsze.
To zagadnienie dotyczy całego koncernu i właśnie o nim traktuje
temat z okładki niniejszej broszury. Założeniem koncepcji LEAN jest
stworzenie efektywnego łańcucha wartości dodanej, w którym wszystkie działania są ściśle skoordynowane w optymalny sposób i nie ma
miejsca na jakiekolwiek „marnotrawstwo”.
Wysoka złożoność procesów budowlanych, a zwłaszcza problemy występujące w miejscach styku poszczególnych etapów roboczych, zawiera w sobie duży potencjał oszczędności. Zarządzanie
według LEAN może Państwu pomóc w jego zwiększeniu oraz optymalizacji Waszej struktury kosztowej, a co za tym idzie – osiągnięciu
lepszego zysku. Wykorzystajcie tę szansę!
Wasz Hans Peter Haselsteiner
02
www.strabag.com
inform 23
Spis treści
SPIS TREŚCI
NOWOŚCI
04
06
07
08
09
10
12
NOWE BIUROWCE Nasze lokalizacje
ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ DOTYCZY NAS WSZYSTKICH Społeczna odpowiedzialność koncernu
INWESTOWANIE W LEPSZY ŚWIAT ONLINE Działalność społeczna
WSPARCIE DLA BIZNESU STRABAG PFS
5 PYTAŃ DO … Nasza rozmowa
JAK UTRZYMAĆ KURS Nowy program kształcenia
MŁODE GWIAZDY Nowości dotyczące kariery
TEMAT Z OKŁADKI
15 LEAN – COŚ WIĘCEJ, NIŻ TYLKO ODCHUDZANIE Podążać nowymi drogami do sukcesu
LUDZIE W FIRMIE STRABAG
23 MUZYKA TOWARZYSZY MI PRZEZ CAŁE ŻYCIE Pracownicy STRABAGA na scenie
Strabag units
28 PROJEKTOWANIE – BUDOWANIE – MIESZKANIE Nasz deweloper
30 RYZYKO Z RYZYKIEM Zapobieganie stratom w koncerie
32 WSPÓLNA EUROPA Rada Zakładowa STRABAG SE
PROJEKTY
34
36
37
38
40
42
NAJDŁUŻSZY WIADUKT KOLEJOWY Rozwój szwajcarskiego transportu szynowegos
TAM, GDZIE CZEKA KOPARKA Nowy zakład produkcyjny koło Linzu
BEZPIECZNIE NA DRODZE Ośrodek bezpiecznej jazdy w Czechach
ENERGIA WIATROWA – ENERGIA PRZYSZŁOŚCI Morska elektrownia wiatrowa STRABAGA
NAJDŁUŻSZY DROGOWY PLAC BUDOWY W NIEMCZECH Rozbudowa A8 między Ulm a Augsburgiem
NURKOWANIE W PACYFIKU Najdłuższy tunel jednorurowy
SPECJALNE
44 ŻYCIE ZE SZTUKĄ Forum Artystyczne STRABAGA przedstawia się
47 BUDOWNICZY DRÓG Mistrz łamigłówek poszukiwany
W YDARZENIA
46 NOWOŻEŃCY Najpiękniejszy dzień w życiu
03
Nowości
inform 23
News
NASZE LOKALIZACJE
NOWE BIUROWCE
terowe będzie w przyszłości wykorzystane do ogrzewania, a światło
dzienne będzie kierowane przewodami z włókna szklanego do wnętrz
budynku. Pozostałe zapotrzebowanie na energię może być pokrywane przez kolektory słoneczne zamontowane na dachu i elewacji.
Nasze biurowce są rozrzucone po całym świecie – od
Molzbichl po Sankt Petersburg – nasi koledzy pracują
wszędzie. Koncern dąży do skoncentrowania swoich
obiektów biurowych, aby zapewnić ich zrównoważone
użytkowanie zgodnie z najnowocześniejszymi wymaganiami. Inform prezentuje trzy nowe biurowce.
Wizualizacja centrali Züblin w Stuttgarcie.
Świat. Po trwającej prawie siedem miesięcy budowie w lutym
2012 obchodzono uroczystość tradycyjnego zawieszenia wiechy na
rozbudowanym, pięciokondygnacyjnym gmachu centrali Züblin „Z3”
w Stuttgarcie. Ten trzeci kompleks budynków stuttgarckiej siedziby
będzie liczyć ok. 6000 m2 powierzchni kondygnacji brutto i zaoferuje
dostateczną przestrzeń dla prawie 230 kolegów. Tym samym, w tej
lokalizacji będzie pracować ogółem blisko 1300 pracowników. Na
początku października tego roku „Z3” będzie gotowy do zasiedlenia.
WSZYSCY POD JEDNYM DACHEM
Już w 2007 roku rozpoczęto projektowanie nowego obiektu biurowego dla Warszawy. Cel: nowa, wspólna siedziba dla przyszłej
krajowej centrali STRABAGA w Polsce. Nowy budynek, który obecnie
skupia większość dyrekcji w jednym miejscu, został zrealizowany
w dwóch fazach. W końcu, w lipcu 2011, ostatni koledzy przenieśli
się do nowego biurowca w Pruszkowie nieopodal Warszawy.
Kompleks w Pruszkowie oferuje miejsce dla 500 osób na
ogólnej powierzchni 17 500 m2.
Miejsce dla 230 kolegów zapewni w przyszłości „Z3”.
Już podczas wykonywania stanu surowego zatrudnieni tam
pracownicy z zapartym tchem śledzili na żywo postęp budowy.
Z ogromnym zainteresowaniem obserwowali, jak wykonawcy uporali
się z blisko 22 000 m3 urobku z wykopów budowlanych, obróbką
ogółem 6200 m3 betonu i 1050 ton stali zbrojeniowej oraz z jaką
precyzją dopasowali prefabrykowane schody, których ciężar dochodził nawet do 8 ton.
TU GRZEJĄ NAWET KOMPUTERY
„Najbardziej niskoenergetyczny budynek”, który już jest kandydatem do precertyfikatu Niemieckiego Stowarzyszenia Budownictwa
Zrównoważonego (DGNB) w kategorii złotej, zdobywa punkty za minimalne zużycie energii oraz wysoką efektywność pracy instalacji
wewnętrznych. Na przykład, ciepło wytwarzane przez centrum kompu-
04
Nowoczesna stylistyka siedziby STRABAGA w Polsce.
STATUS „ZŁOTY”
Dominujące i przezroczyste fronty ze szkła nadają budynkowi
nowoczesny i estetyczny wygląd. Zastosowano w nim najnowocześniejsze technologie. I tak na przykład ogrzewanie, jak również chłodzenie, są realizowane z wykorzystaniem ciepła pobieranego z gruntu.
Poza tym nowy budynek umożliwia bardzo korzystną pod względem
kosztów eksploatację. Zużycie energii może być zredukowane o 30 –
50 %, emisja CO2 o 35 %, produkowane odpady o 70 %, a zużycie
www.strabag.com
inform 23
Nowości
News
wody o 40 %. Dzięki temu budynek ubiega się o certyfikację LEED
na poziomie złotym. Nowej siedzibie STRABAGA udało się jako
drugiej budowli w Polsce osiągnąć ten status certyfikacji, który jest
najwyższym wyróżnieniem ekologicznym.
Informacje w skrócie + +
Duże zamówienie I: autostrada we Włoszech
Konsorcjum pod przewodnictwem STRABAGA powierzono
17.02.2012 budowę autostrady Pedemontana Lombarda.
Zamówienie opiewa na kwotę 1,7 mld euro netto i zostanie
ukończone w 2015.
Duże zamówienie II: dworzec kolejowy „Stuttgart 21”
Pomieszczenia wewnętrzne kompleksu w Pruszkowie przekonują
przejrzystymi strukturami.
BUDOWNICTWO MODUŁOWE NA NAJWYŻSZYM POZIOMIE
W listopadzie 2011 została uroczyście otwarta nowa siedziba
Budownictwa Infrastruktury w Dubi koło Cieplic w Czechach. Stary
budynek musiał zostać zburzony, ponieważ przestał spełniać wymagania. W ciągu paru miesięcy trzeba było wznieść nowy obiekt.
Konieczna była więc metoda szybka i zapewniająca elastyczność.
Dlatego podjęto decyzję o budowie w technologii Lukas Lang. Ten
innowacyjny system budownictwa z prefabrykowanych przemysłowo
elementów daje inwestorowi możliwość błyskawicznej i efektywnej
zmiany konfiguracji budynku stosownie do bieżących potrzeb.
Ed. Züblin AG otrzymał w marcu 2012 w ramach projektu
„Stuttgart 21” kolei niemieckich (Deutsche Bahn) zamówienie na budowę dworca podziemnego. Zamówienie obejmuje
wybudowanie hali peronowej, tunelu dojazdowego do dworca
w czole północnym i południowym metodą otwartego wykopu
oraz syfonów głównych kolektorów ściekowych Zachód,
Cannstatter Straße i Nesenbach. Wartość zamówienia: ok.
330 mln euro netto.
Wyróżnienie za projekt „energotubinga”
(Energietübbing®)
Züblin otrzymał wspólnie z dwoma przedsiębiorstwami partnerskimi dwa wyróżnienia brytyjskiego czasopisma „tunnels &
tunnelling International” za zaprojektowanie „energotubinga”
służącego do wykorzystania energii geotermalnej, której
źródłem są tunele. Jury nagrodziło pomysł genialny w swej
prostocie i w szczególności podkreśliło wielki postęp dla
branży, wypływający ze zrównoważonego chłodzenia tunelu,
obniżenia kosztów eksploatacji oraz zaopatrzenia budynków
w ciepło. Tubingi są to betonowe prefabrykaty, stanowiące
elementy obudowy tunelu.
Nowa szata witryny internetowej www.strabag.com
Nowa siedziba Budownictwa Infrastruktury w Czechach, wzniesiona
w systemie budownictwa Lukas Lang.
W lutym 2012 została uruchomiona nowa strona internetowa
STRABAG SE. Przez ponad rok zespół Komunikacji Koncernu pracował nad jej ulepszeniem. Zapraszamy do odwiedzenia naszej strony www.strabag.com, teraz w nowoczesnym, dynamicznym i świeżym stylu.
Po zaledwie trzymiesięcznej budowie blisko czterdziestu pracowników mogło przeprowadzić się do nowoczesnego biura. Ten
dwupiętrowy budynek biurowy ma powierzchnię użytkową 1000 m2.
KONTAKT: Heribert Herzog,
Spółki Usługowe, Obszar Centralny BRVZ 02
05
Nowości
inform 23
News
Urządzenie elektryczne w stanie czuwania
Problem: wiele urządzeń elektrycznych, np. telewizor, radio, komputer, pobiera prąd, nawet gdy są wyłączone.
Działanie:
całkowite odłączenie od elektrycznej sieci zasilającej przez
wyłączane ręcznie gniazdo
elektryczne lub
statecznik,
które automatycznie odłączają
podłączone urządzenie od sieci
po określonym czasie.
ODPOWIEDZIALNOŚĆ SPOŁECZNA KONCERNU
Efekt: oszczędność ok. 10 % rocznego zużycia energii elektrycznej
ENERGOOSZCZĘDNOŚĆ
DOTYCZY NAS WSZYSTKICH
Ogrzewanie
Problem: nadmierne ogrzewanie pomieszczeń
W ostatnim wydaniu Inform przedstawiliśmy nasze nowe
podejście do zrównoważonej odpowiedzialności przedsiębiorstwa. Tym razem demonstrujemy działania
pomagające w zmniejszeniu zużycia energii. Jak możemy
i dlaczego powinniśmy oszczędzać energię?
Świat. Koncern może wprawdzie wydawać wytyczne mające
na celu redukcję zużycia energii, jednakże za skuteczną ich realizację jest współodpowiedzialny każdy z nas. Rozpatrując globalnie
oszczędność energii nie obowiązuje tylko w obszarze życia zawodowego, ale dotyczy także naszej sfery prywatnej.
SYTUACJA WYJŚCIOWA
Największą część naszego zapotrzebowania na energię pokrywamy wykorzystując paliwa kopalne, do których zaliczają się ropa
naftowa, gaz ziemny i węgiel. Zasoby tych surowców nie są jednak
nieograniczone. Dlatego tak istotne jest przejście na odnawialne
źródła energii, takie jak energia słoneczna czy wiatrowa. Jednak
jeszcze ważniejsze jest unikanie niepotrzebnego zużycia energii.
Działanie:
obniżenie temperatury w pomieszczeniach w dzień do:
20°C w pomieszczeniach
mieszkalnych, roboczych i
łazience
18°C w kuchni i WC
15°C w korytarzu
Obniżenie
temperatury
w
pomieszczeniach w nocy do
16°C.
Efekt: oszczędność ok. 10 % kosztów ogrzewania
Oświetlenie – sterowanie czasem oświetlenia
Problem: ciągłe, niezmienne oświetlanie pomieszczeń biurowych
w godzinach pracy.
Działania:
skrócenie czasu oświetlania
w zależności od ilości światła
dziennego
wyłączanie i włączanie przez
użytkownika w zależności od
potrzeby
sterowanie oświetleniem przez
czujniki
CO MOŻEMY ZROBIĆ
Efekt: oszczędność ok. 26 % rocznego zużycia energii elektrycznej.
Duże znaczenie ma właściwe postępowanie konsumenta energii.
Każdy z nas może wnieść swój mały wkład w zachowanie naszego
klimatu. W miejscu pracy, czy w domu, można względnie łatwo
oszczędzać energię i pieniądze.
06
KONTAKT: Norbert Pralle,
Spółki Usługowe, Obszar Centralny Centralnego Działu
Technicznego, Dyr. Centralny Dział Techniczny Stuttgart (30)
www.strabag.com
inform 23
Nowości
News
DZIAŁALNOŚĆ SPOŁECZNA
INWESTOWANIE W LEPSZY
ŚWIAT ONLINE
STRABAG wspiera celowe projekty społeczne. Także
projekt Azry Bajricy. Azra organizuje za pomocą giełdy projektów www.respekt.net przedsięwzięcie stwarzające
młodym azylantom szansę na zdobycie wykształcenia.
Austria. Każdy ma prawo do nauki. Tak stanowi zapis art.
26 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ. Niestety jednak
nie wszyscy mają zapewniony dostęp do oświaty – tak jak wielu
młodych imigrantów, którzy są „zmuszeni do nicnierobienia”.
UCZ SIĘ I POZWÓL SIĘ UCZYĆ
Azra Bajrica chciała coś zmienić. Przy wsparciu życzliwych
osób znalazło się dzięki platformie internetowej www.respekt.net
doskonałe rozwiązanie. Platforma oferuje możliwość nawiązania
kontaktu z zaangażowanymi ludźmi i stowarzyszeniami w celu wspólnego tworzenia projektów służących pozyskaniu finansowej pomocy
dla lepszego współistnienia. Pomysł Azry Bajricy: sześciu młodym
azylantom należy stworzyć możliwość uzyskania podstawowych
świadectw ukończenia szkoły w Austrii. Wyzwanie polegało na
zaoferowaniu im nauki w szkole głównej lub udziału w kursach przygotowawczych i przede wszystkim pokryciu niebagatelnych kosztów
dojazdów. Ale pomoc nie miała dotyczyć tylko kwestii finansowych.
„Zwracamy się również z prośbą o osobistą pomoc do tych, którzy
przyjmą azylantów do siebie, w organizowaniu wspólnej nauki i rozsądnego kształtowania ich wolnego czasu”, oświadcza Azra Bajrica.
Po kilku tygodniach zebrano kwotę 2663 euro na sfinansowanie
projektu. Ponadto parę osób, tzw. „Buddys”, zaoferowało swoją
pomoc w prowadzeniu sportowych i kulturalnych zajęć z uczniami.
„Dla mnie to był niewielki wysiłek, ale za to ogromne podniesienie
własnej wartości poprzez stworzenie szansy tym młodym ludziom, od
których przecież nie różni mnie nic więcej, jak tylko przypadkowe
miejsce urodzenia”, mówi pomocnik David. Sina, która również
pomaga, cieszy się z kolei z możliwości konkretnej pracy nad ulepszeniem społeczeństwa. Dzięki zaangażowaniu Azry Bajricy młodzi
uchodźcy mogli też skorzystać z wielu propozycji miasta Wiednia. I tak
ci chłopcy stali się stałymi bywalcami wiedeńskiej biblioteki miejskiej.
Dzięki inicjatorom projektu nawiązało się porozumienie między
młodymi imigrantami a austriacką młodzieżą. Młodzi ludzie, wcześniej wykluczeni ze społecznych interakcji z miejscową społecznością, teraz rozkwitają. Uczą się języka, austriackiej kultury bycia
i asymilują ze społeczeństwem.
WWW.RESPEKT.NET
Ten projekt jest tylko jednym z wielu do wyboru na platformie
internetowej. Na stronie www.respekt.net każdy może stać się
aktywnym i zaangażować się łatwo i w nieskomplikowany sposób
w działalność społeczną. Czy to w formie datków na wybrane projekty,
czy w pełni aktywnie przez opracowanie i przedstawienie własnych
projektów. Po uzyskaniu potrzebnej sumy można rozpocząć realizację projektu.
KONTAKT: Diana Klein,
Spółki Usługowe, Komunikacja Koncernu
Wspólna nauka młodzieży
07
Nowości
inform 23
News
STRABAG PFS
WSPARCIE DLA BIZNESU
Pod pojęciem Facility Management (FM) rozumie się
wszelkie usługi związane z eksploatacją obiektu – od
sprzątania przez konserwację po obsługę techniczną.
Kampania pod hasłem „Die Möglichmacher” („Wsparcie
dla biznesu”) ma przybliżyć zagadnienie FM.
Niemcy. Kampania „FM – Die Möglichmacher” zaistniała w
2008 roku i obecnie bierze w niej udział 13 wiodących dostawców
usług z zakresu zarządzania nieruchomościami komercyjnymi. Przedsiębiorstwa uczestniczące w kampanii zatrudniają łącznie ponad
112 000 pracowników – od personelu sprzątającego po magistrów
inżynierów. Celem inicjatywy jest ciągłe doskonalenie wizerunku
sektora obsługi nieruchomości oraz ukazanie go jako atrakcyjnego obszaru pracy.
Również STRABAG Property and Facility Services GmbH jest
dostawcą usług z zakresu zarządzania nieruchomościami komercyjnymi i od początku włączył się w tę inicjatywę. STRABAG PFS
z główną siedzibą we Frankfurcie jest reprezentowany we wszystkich regionach Niemiec oraz wielu europejskich krajach przez liczne
centra usługowe i blisko 10 000 pracowników.
PRZYBLIŻAMY FM
08
TARGI ZARZĄDZANIA NIERUCHOMOŚCIAMI
KOMERCYJNYMI 2012
STRABAG PFS, a także kampania „Die Möglichmacher” byli
obecni na Targach Zarządzania Nieruchomościami Komercyjnymi,
które odbyły się w dniach od 6 do 8 marca 2012 we Frankfurcie.
Pierwszego dnia targów zaproszono klientów na „święto” usługodawców z branży zarządzania nieruchomościami komercyjnymi.
Późnym popołudniem stoiska targowe przeobraziły się w małe
bistra i bary. Cała uwaga była skupiona na pielęgnowaniu kontaktów
z klientami. Kolejna atrakcja miała miejsce drugiego dnia targów.
Jako główny mówca, były niemiecki federalny minister do spraw
zagranicznych Joschka Fischer stwierdził, że branża zarządzania
nieruchomościami komercyjnymi należałaby do głównych wygranych
przy obecnym zwrocie w polityce energetycznej, gdyby przyjęła na
siebie rolę prekursora w problematyce zarządzania energią i zrównoważonego zarządzania nieruchomościami.
„CZY TY TEŻ JESTEŚ JEDNYM Z NAS?”
Na zamykającym targi dniu rekrutacyjnym uczniowie, studenci
i doświadczeni specjaliści mogli uzyskać informacje dotyczące branży
zarządzania nieruchomościami komercyjnymi oraz porozmawiać
o możliwościach zdobycia wykształcenia i doskonalenia umiejętności z potencjalnymi pracodawcami. „Pasjonujące tematy i dobre
perspektywy zawodowe czynią zarządzanie nieruchomościami
komercyjnymi bardzo atrakcyjną branżą”, powiedział Wilfried
Schmahl, Dyrektor Zarządzający STRABAG PFS.
KONTAKT: Gabriele Renard, Obszary Specjalne i Koncesje,
Obszar Koncernu Usługi 4S, Dyr. Facility Management (MQ)
Tymczasem kampania „Die Möglichmacher” opracowała kompletną ofertę marketingową, adresowaną do rozmaitych grup docelowych. W ten sposób różnymi drogami będzie przybliżana tematyka zarządzania nieruchomościami komercyjnymi.
CELE KAMPANII „DIE MÖGLICHMACHER”
Bez FM nie ma IT! Kampania „Möglichmacher” krótko i zwięźle.
Prezentacja aktualnych trendów na Targach FM we Frankfurcie
Objaśnienie pojęcia FM
Tworzenie pozytywnego wizerunku sektora i przedsiębiorstw FM
Prezentacja wysokiej jakości usług
Pozyskiwanie nowych grup docelowych dla usług z zakresu FM
Waloryzacja wizerunku pracowników branży FM
www.strabag.com
inform 23
Nowości
News
NASZA ROZMOWA
5 PYTAŃ DO…
Günter Senoner powraca po dziewięciu latach do BRVZ
i od 1.1.2012 jest dyrektorem Dyrekcji. Do jego kompetencji należy Human Resource Development (rozwój
zasobów ludzkich) w koncernie. Inform przeprowadził
z nim rozmowę.
Jak widzi Pan przyszłość rozwoju zasobów ludzkich?
Wielkim wyzwaniem w najbliższych latach będzie bycie czy też
pozostanie „pracodawcą z wyboru”. Czyli aby kandydaci ubiegający
się o pracę wybierali właśnie STRABAGA jako pracodawcę spośród
wielu podobnych ofert zatrudnienia. Największe wąskie gardło będzie
stanowić znalezienie dobrze wykwalifikowanych i zaangażowanych
kandydatów. Dlatego musimy zintensyfikować szkolenia i dbać
o rozwój naszych pracowników, odkrywać ich talenty i systematycznie je doskonalić.
Branża budowlana nie cieszy się niestety zbyt dobrą renomą.
Czy dostrzega Pan problem braku młodej kadry?
W mojej opinii problem tkwi nie w wizerunku branży budowlanej jako
takiej. Na brak nowego narybku według mnie znacząco wpływają
takie czynniki, jak niż demograficzny z lat 80. i 90. przy jednoczesnym starzeniu się ludności oraz zbyt słabe wykształcenie młodzieży. Dlatego jako STRABAG będziemy szczególnie starać się
wykorzystywać własne możliwości kształcenia praktykantów i podnoszenia kwalifikacji pracowników, aby pokryć nasze przyszłe zapotrzebowanie.
„Kryzys” coraz bardziej daje o sobie znać w przemyśle budowlanym: jakie wyzwania czekają naszych pracowników w nadchodzących latach?
Kryzysy stwarzają także szanse. Dla naszych pracowników będzie
to oznaczać ukierunkowanie na wykorzystanie wszelkich możliwości
podniesienia własnej wydajności, doskonalenia swoich umiejętności
i jak najlepszego ich spożytkowania.
Przeciwwaga dla pracy zawodowej: gdzie znajduje ją Pan dla
siebie?
Przeciwwagę dla mojej pracy zawodowej znajduję w rodzinie i moich
hobby – czytaniu, żeglowaniu i jeździe na motorze.
Günter Senoner, nowy dyrektor Dyrekcji Human
Resource Development
Krótka charakterystyka dr Günter Senoner
URODZONY DNIA
13.12.1955 w Villach
UKOŃCZYŁ
1975 Budownictwo podziemne w Wyższej
Szkole Technicznej w Villach
STUDIA
1980 do 1986 Studia zaoczne dziennikarstwo
i komunikacja społeczna, politologia na uniwersytecie w Salzburgu
DOŚWIADCZENIE ZAWODOWE
17 lat na stanowiskach kierowniczych w obszarze informatyki i organizacji, przez osiem lat
kierowanie obszarem zasobów ludzkich w
STRABAGU, przez dziewięć lat własna firma
doradcza z zakresu zasobów ludzkich, szkoleń
i rozwoju kadry kierowniczej, treningów indywidualnych, mediacji, prowadzenie zajęć w Karynckiej Wyższej Szkole Zawodowej
Jakie są Pana mocne strony?
Potrafię błyskawicznie rozpoznawać relacje, jestem zorientowany na
cel i postępuję w uporządkowany sposób. Moja żona przypuszczalnie
dodałaby poza tym, że zawsze jestem życzliwie nastawiony do innych.
OD 2012:
Dyrektor Dyrekcji Human Resource Development
Dziękuję bardzo za rozmowę!
MOTTO ŻYCIOWE
„Drogi powstają, gdy nimi podążamy.” (stara
chińska mądrość)
09
Nowości
inform 23
News
Przedstawiciele BRVZ, BMTI i Działu Operacyjnego podczas warsztatów referencyjnych
NOWY PROGRAM
JAK UTRZYMAĆ KURS
Oczekiwania wobec naszych kadr kierowniczych są bardzo
wszechstronne i wymagają wysokich kompetencji.
STRABAG opracował wewnętrzny program kształcenia
kadry kierowniczej o nazwie „develop”, którego celem jest
ukierunkowane wsparcie dla naszego menedżmentu.
„develop” będzie stopniowo rozszerzany na cały koncern.
Niemcy. Nasi pracownicy i kadra kierownicza są odpowiedzialni
za sukces przedsiębiorstwa. Dobry kierownik powinien umieć
docenić każdego pracownika za jego mocne strony i odpowiednio
go mobilizować, motywować, rozwijać, kierować nim i delegować
do właściwych zadań. Mówiąc krótko: kadra kierownicza musi składać
się z uniwersalnych geniuszy. Nowy program kształcenia i rozwoju
„develop” obejmuje specjalne szkolenia z zakresu umiejętności miękkich. Faza pilotażowa w Niemczech zakończyła się pozytywnym
bilansem – nic nie stoi na drodze rozszerzeniu programu na cały
koncern.
W maju 2010 HRD zorganizował pierwsze warsztaty referencyjne
w Kolonii. Celem było ustalenie kompetencji koniecznych dla skutecznego pełnienia każdej z funkcji kierowniczych. Przedstawiciele
każdej grupy docelowej zostali zebrani w grupę pilotażową, złożoną
z kolegów operacyjnych STRABAGA i Züblina oraz kolegów z BRVZ
i BMTI. Ponadto w proces zaangażowano zewnętrzną firmę doradczą.
W oparciu o ustalone kompetencje dla każdej grupy docelowej
opracowano zakres nowego programu kształcenia.
WSPÓLNY TEST
W następnym etapie wybrano pilotażowe grupy uczestników z
różnych jednostek koncernu, w których przeprowadzono nowo
opracowane projektowane seminaria. Reakcja we wszystkich
grupach była bardzo pozytywna i konstruktywna. Zebrano i rozpatrzono sugestie i życzenia uczestników.
Przetestowano również nowość w postaci „telefonicznego
couchingu” z trenerami. W ten sposób koledzy mają możliwość
podzielenia się z trenerem przemyśleniami na temat tego, czego się
nauczyli, oraz samodzielnie wyznaczonymi celami także po lub między
poszczególnymi seminariami.
WSPÓLNA KONCEPCJA
„Szczególnie ważne było dla nas włączenie kolegów operacyjnych do procesu kształtowania treści nowego programu”, wyjaśnia
Alexandra Gödderz, odpowiedzialna kierownik grupy i kierująca procesem z działu Rozwój Zasobów Ludzkich (HRD) BRVZ. „Pod
hasłem ‘Zainteresowani zostają uczestnikami’ wspólnie opracowaliśmy zakres szkoleń.”
10
Kierująca procesem w BRVZ Gödderz, trener zewnętrzny i przedstawiciele grup docelowych…
www.strabag.com
inform 23
Nowości
News
NOWA STRUKTURA
Info + +
develop:
Unikanie konfliktów w zespołach
Grupa docelowa: kierownicy budowy /kierownicy projektów /
kierownicy zespołów
develop I:
Skuteczne zarządzanie budową
I.A Grupa docelowa: kierownicy grup z niedługim stażem na tym
stanowisku (< 2 lata) lub ew. kandydaci na nich
I.B Grupa docelowa: doświadczeni kierownicy grup z wieloletnim
doświadczeniem
FAQ – często zadawane pytania
develop II:
Profesjonalizm w zarządzaniu i kierowaniu
Grupa docelowa: dyrektorzy oddziałów
WJakie są warunki uczestnictwa?
Szkolenia dla kierowników develop są skonstruowane w taki
sposób, że uczestnicy powinni wykazać się ok. dwuletnim
doświadczeniem na stanowisku kierowniczym. „Młodym”
kierownikom zalecamy wcześniejsze uczestnictwo w seminarium „Kierowanie, komunikacja, motywacja”, na którym
uczestnicy zostaną wprowadzeni w tę tematykę i nauczą się
wielu (praktycznych) podstaw.
develop III:
Kierowanie przedsiębiorstwem i procesy zmian
Grupa docelowa: dyrektorzy dyrekcji
Jak można się zgłosić?
Zgłoszenie jak zwykle po uprzednim uzgodnieniu z przełożonym poprzez kalendarz szkoleń BRVZ.
W dedykowanych grupom docelowym programach szkoleniowych treści są oferowane w modułach. Blokowa struktura programu
składa się przeważnie z modułów obowiązkowych i dodatkowych.
Nowy program rozwoju obejmuje zarówno seminaria rozwijające osobowość, jak również szkolenia kierownicze i metodyczne.
Seminaria są prowadzone w małych grupach. Skład grupy jest
warunkowany rodzajem grupy docelowej – niezależnie od tego, do
jakiej grupy czy też do którego obszaru należą uczestnicy.
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ KARIERY
Dzięki wspólnym, niezależnym od obszarów szkoleniom kierowników są przede wszystkim wykorzystywane synergie i odkrywane wspólne cele. A to naturalnie również bodziec do działania!
Ponieważ wyzwania, z którymi muszą ”walczyć” na co dzień nasi
kierownicy, są często podobne.
KONTAKT: Alexandra Gödderz, Spółki Usługowe, Obszar
Centralny BRVZ, Dyr. Human Resource Development (28)
Czy liczy się uczestnictwo we wcześniejszych, już zaliczonych szkoleniach kierowniczych?
Moduły obowiązkowe powinni przechodzić sukcesywnie
wszyscy zainteresowani koledzy danej grupy docelowej, aby
osiągnąć jednolity stan szkolenia w koncernie. Dla modułów
dodatkowych może być zaliczony udział we wcześniejszych
seminariach o równoważnych treściach.
Czy w kolejnych seminariach biorą udział grupy w tym
samym składach?
Tak, taki jest przynajmniej cel modułów obowiązkowych.
Dlatego uczestnicy powinni wyszukać w kalendarzu szkoleń
również wyznaczone terminy kolejnych modułów i uwzględnić je w swoich planach. Doświadczenie pokazało, że grupa
w niezmiennym składzie pracuje w pełnym zaufaniu i efektywnie.
Kiedy program trafi do innych krajów koncernu?
Najpierw jesienią 2012 programem zostanie objęta Austria.
Po intensywnej fazie analizowania informacji zwrotnych
program trafi do dalszych krajów.
Gdzie znajdę dokładniejsze informacje na temat „develop”?
Opis struktury programu i poszczególnych modułów oraz
terminy znajdą Państwo w kalendarzu szkoleń BRVZ
w rubryce „develop”.
… wspólnie pracują nad treściami nowego programu kształcenia
„develop”.
11
Nowości
inform 23
News
Career
NAJLEPSI Z NAJLEPSZYCH
NOWOŚCI DOTYCZĄCE KARIERY
BEST OF 2011
MŁODE GWIAZDY
Wykwalifikowani robotnicy na placu budowy stanowią
fundament naszego sukcesu. Kształcenie młodzieży jest
dla nas sprawą bardzo ważną, bowiem to właśnie młode
pokolenie jest naszą przyszłością. W krajach niemieckojęzycznych istnieje specjalna forma edukacji młodzieży:
praktyczna nauka zawodu! Przedsiębiorstwo i szkoła
kształcą razem. Praktyczne wykształcenie w przedsiębior-
16 młodych laureatów
stwie jest uzupełnione o zajęcia z wiedzy teoretycznej.
STRABAG oferuje mnóstwo miejsc uczniom i praktykantom – od murarza, elektromontera, technika maszyn
12
Austria. W listopadzie 2011 odbyło się po raz
pierwszy wręczenie nagród „STRABAG BEST
OF 2011 – Erfolgsbausteine für deine Zukunft”
(„STRABAG NAJLEPSI 2011 – Układanka sukcesu
dla twojej przyszłości”). Podczas tego wydarzenia
STRABAG przyznał wyróżnienia tym 16 austriackim praktykantom, którzy w 2011 roku zaliczyli
egzamin certyfikujący z wynikiem celującym.
budowlanych, brukarza, montera instalacji budowlanych,
Do Wiednia przyjechali z całej Austrii młodzi
murarze, monterzy instalacji budowlanych, wodociągowych i kanalizacyjnych, monterzy deskowań
i technolodzy wykończenia wnętrz razem ze
swoimi instruktorami. Po zwiedzaniu z przewodnikiem siedziby STRABAGA i warsztatach na temat
„Moja osobista układanka sukcesu”, poprowadzonych przez Petrę Punker, eksperta ds. praktykantów, młodzi budowlańcy otrzymali w uroczystej oprawie z rąk Franza Urbana, dyrektora
Obszaru Koncernu Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne, Austria i Szwajcaria, szczególne wyróżnienie. A wielką atrakcją następnego dnia była
specjalna wycieczka z przewodnikiem po największym obecnie wiedeńskim placu budowy,
jakim jest modernizacja centralnego dworca kolejowego.
drogi edukacji.
wodociągowych i kanalizacyjnych po specjalistów ds.
finansowych w branży przemysłowej, nieruchomości
i budowlanej.
Inform przedstawia Państwu pięciu kolegów i ich rozmaite
„Bardzo podoba mi się
zawód, ponieważ każdy dzień
przynosi nowe wyzwanie i nigdy
nie jest nudno. A poza tym lubię
pracę na świeżym powietrzu.”
Florian Trinker (17) jest już na drugim roku praktyk. W 2010
ukończył Techniczną Szkołę Zawodową. W tym czasie młody Tyrolczyk miał okazję poznać zawód budowlańca podczas krótkich
praktyk przy budowie tunelu pod przełęczą Brenner. Zafascynowany
działalnością na budowie, Florian Trinker zdecydował się na podwójny
staż jako monter deskowań i robotnik budownictwa podziemnego
w STRABAGU. Jego cele na nadchodzące lata to zakończenie z sukcesem praktyki, a następnie ukończenie technikum budowlanego.
www.strabag.com
inform 23
Career
„Murarz to bardzo piękny
zawód, ponieważ murując mur
zawsze pozostawia się po sobie
ślad.”
Nowości
News
„Specjalista ds. finansowych
ma na budowie zawsze bardzo
wiele do zrobienia – od kontroli
i wystawiania faktur po poznanie
systemu controllingu projektów,
ta praca zawsze trzyma w napięciu. Moim celem jest praca na
dużej budowie w Stuttgarcie.”
Raphael Hunold (16) uczy się w Zurychu zawodu murarza.
Syn Szwajcara i Tajki ukończył szkołę średnią w Zurychu. Już dość
wcześnie wiedział, że chętnie wyuczyłby się zawodu rzemieślniczego i chciałby przy tym pracować pod gołym niebem. Raphael
Hunold zdecydował się w sierpniu 2010 na praktykę murarską
w STRABAGU. Od stycznia 2012 młody murarz pracuje przy robotach
stanu surowego nowego biurowca w Zurychu.
Benjamin Müllerbader (23) odbywa od września 2010 naukę
jako specjalista ds. finansowych w specjalności budowlanej w Züblinie.
Po zdaniu matury w 2010 związał się z Dyrekcją w Stuttgarcie.
W czasie swojej edukacji poznał już najrozmaitsze działy i podejmował dużo zadań, jakie wiążą się z tym zawodem. Od kilku miesięcy
młody pracownik finansowy jest zaangażowany na placu budowy
Think-K w Stuttgarcie i wspiera realizację projektu od strony finansowej. Swoją edukację Benjamin Müllerbader zakończy w styczniu 2013.
„Moja decyzja o rozpoczęciu kształcenia zawodowego
w koncernie STRABAG wypływa
z dobrej renomy przedsiębiorstwa, szerokiego spektrum zadań,
dobrej opieki oraz wszechstronnych możliwości awansu w ramach
BMTI oraz koncernu.”
„W nauce mojego zawodu
zyskuję ogólne rozeznanie i zapoznaję się ze wszystkimi obszarami, z którymi mam do czynienia. W ten sposób nie tylko poznaję
bardzo liczne zadania, ale mam
też kontakt z wieloma kolegami
z rozmaitych działów.”
Hannes Höper (19) rozpoczął po zdaniu małej matury we wrześniu 2010 trwające trzy i pół roku kształcenie jako mechanik maszyn
rolniczych i budowlanych w BMTI w Norymberdze. Od momentu rozpoczęcia wielkiej budowy autostrady A8 między Augsburgiem a Ulm,
obsługiwanej przez dwóch doświadczonych monterów warsztatowych, jest tam często zatrudniany. Na budowie głównie jest naprawiany i konserwowany ciężki sprzęt – a taka praca jest dla Hannesa
Höpera szczególnie pasjonująca.
Marek Spikofsky (20) jest uczniem w STRABAG PFS w Hamburgu. Naukę jako elektronik automatyki budynków i systemów
infrastruktury Marek Spikofsky rozpoczął w 2009. Jako elektronik
jest odpowiedzialny za wykonywanie, rozbudowę i modyfikacje instalacji wewnątrz budynków. Do jego zadań należy przede wszystkim
również uruchamianie i konserwacja instalacji.
13
inform 23
Temat z okładki
PODĄŻAĆ NOWYMI DROGAMI DO SUKCESU
LEAN – COŚ WIĘCEJ
NIŻ TYLKO ODCHUDZANIE
Co to jest LEAN? Nowy, nowoczesny styl kierowania?
Kram z teoriami akademickimi? Jeden z wielu pomysłów
doradców? Zbędna, dodatkowa praca?
Świat. W dosłownym tłumaczeniu z języka angielskiego „lean”
oznacza „szczupły”. W przemyśle pojęcie LEAN jest używane od
dwóch dziesięcioleci dla określenia kultury przedsiębiorstwa. Istotnym składnikiem tej kultury jest rozwój i zrównoważone wdrażanie
systemu racjonalnej i efektywnej produkcji (bez marnotrawstwa) przy
udziale wszystkich pracowników przedsiębiorstwa. Aby to osiągnąć,
trzeba wyeliminować nie tylko „marnotrawstwo” z procesów produkcyjnych, ale także ze wszystkich towarzyszących produkcji procesów pokrewnych. Optymalizację produkcji uzyskuje się nie poprzez
szybszą, szerzej zakrojoną lub dłuższą pracę, ale przez wykluczanie
zbędnych nadmiarów. To, co można teoretycznie opisać w kilku
słowach, nie jest jednak takie łatwe do zrealizowania, ponieważ
konieczne zmiany wszystkich procesów dotyczą nie tylko wszystkich
pracowników przedsiębiorstwa, ale również projektantów, dostawców
i podwykonawców.
A co to oznacza dla przemysłu budowlanego? Budowanie to
produkowanie. Nasz tok budowy jest procesem produkcyjnym.
Gdy budujemy gładko i bez trudności, produkujemy bez marnotrawstwa. Budowanie bez marnotrawstwa oznacza budowanie obiektów
o najwyższej jakości po korzystnych kosztach. To jest nasz cel. I tak
należy też po prostu rozumieć LEAN.
15
Temat z okładki
inform 23
KULTURA LEAN
CO TO JEST LEAN?
Kompleksowe pojęcie kultury
Skoncentrowanie się na zrównoważonej
satysfakcji klienta
Ramy dla doskonalenia poprzez pracę
zespołową
Niekończące się poszukiwanie coraz lepszych
rozwiązań
Zorganizowane, zdyscyplinowane środowisko
pracy
Ewolucyjne podejście
racjonalnie
Stosowanie „odchudzonego myślenia” od dziesiątek lat prowadzi
do wielkich sukcesów.
SKĄD POCHODZI LEAN?
Geneza LEAN jest związana z przemysłem motoryzacyjnym.
Koncern samochodowy Toyota z powodzeniem podniósł wydajność
swojej produkcji stosując porażająco prostą filozofię zarządzania:
odchudzenie produkcji z niepotrzebnych czynności. Japońskie
przedsiębiorstwo przez wiele lat utrzymywało wyraźną przewagę
nad producentami europejskimi pod względem produktywności, długości cyklów produkcyjnych, jakości i wykorzystania zasobów. Od
tego czasu wszyscy producenci samochodów i ich dostawcy musieli
zacząć pracować według zasad LEAN, aby zdołać utrzymać się na
rynku. Argumenty typu „LEAN funkcjonuje tylko w fabryce, u nas
na budowie wszystko jest inaczej” są niczym nieuzasadnione. Naturalnie, nie można porównywać wymagań w przemyśle budowlanym
z tymi, jakie musi spełniać produkcja stacjonarna. Nasze projekty
budowlane to niepowtarzalne, bardzo złożone i jednorazowe zakłady
produkcyjne. Zależymy od warunków atmosferycznych, często
zmienia się u nas personel, który posiada rozmaite umiejętności,
kwalifikacje i doświadczenie. Ale właśnie wysoka złożoność oferuje
nadzwyczajny potencjał oszczędności. I dokładnie na tym opiera
się LEAN. Im bardziej ambitne jest zadanie, tym większe są również
możliwości jego optymalizacji.
WIZJA
„Chcemy stworzyć kulturę, która umożliwi pracę ku zadowoleniu wszystkich”, objaśnia wizję tego systemu zarządzania Jörg
Eschenbach, dyrektor Obszaru Centralnego Zarządzanie Procesami
Budowlanymi (Bau Prozess Management). „Gdy osiągniemy ten cel,
interesy zleceniodawców, projektantów, wykonawców i dostawców
nie będą wzajemnie sprzeczne, ale będą współgrać. W ten sposób
znajdziemy się w znanej i tak pożądanej sytuacji win-win.”
racjonalnie
www.strabag.com
inform 23
Temat z okładki
Wszystkie działania podejmowane w ramach zarządzania LEAN
mają jasny cel: tworzenie produktów lub usług bez marnotrawstwa.
LEAN W PRZEMYŚLE BUDOWLANYM
Przy optymalizacji na absolutnie pierwszym planie stawiamy przebieg procesu budowlanego, czyli produkcję. Tutaj zarządzanie LEAN
jest opracowywane i realizowane pod nazwą „LEAN-Construction”. Działania polegające na dostarczeniu odpowiednich materiałów
w odpowiednim czasie na właściwe miejsce określa się mianem
logistyki. Optymalizacja procesów w tym zakresie, tak istotnych
dla produkcji bez marnotrawstwa, przebiega według koncepcji
„LEAN-Logistics”.
LEAN W STRABAGU
Zarządzanie LEAN zostanie najpierw wprowadzone w pionie
budownictwa infrastruktury. W celu wsparcia jednostek operacyjnych
powołano w koncernie zespół złożony ze specjalistów budownictwa,
logistyki i optymalizacji procesów, funkcjonujący jako Obszar Centralny „Zarządzanie Procesami Budowlanymi” („Bau Prozess Management”, w skrócie BPM).
Aby osiągnąć zrównoważony efekt, jednostki operacyjne potrzebują specjalistów we własnych szeregach, którzy przy wsparciu ze
strony BPM wdrożą kulturę LEAN, jej zasady, metody i narzędzia oraz
będą dalej rozwijać ten system zarządzania. Na płaszczyźnie obszarów koncernu te ambitne zadania będą wypełniać pełnomocnicy ds.
LEAN, a na płaszczyźnie dyrekcji – eksperci ds. LEAN.
Procesy będą wspólnie analizowane, aby następnie zintensyfikować efektywność całego łańcucha wartości dodanej przez zastosowanie określonych metod i sposobów postępowania. Projekt będzie
realizowany wspólnie i przy użyciu rozmaitych narzędzi LEAN.
17
Temat z okładki
inform 23
CZTERY ZASADY KULTURY LEAN
ZASADY LEAN
Kultura LEAN uwzględnia cały łańcuch
wartości dodanej. Narzędzia LEAN służą
ukierunkowaniu procesów budowlanych
wzdłuż łańcucha wartości dodanej według
czterech podstawowych zasad:
Zasada ciągłego przepływu: nieprzerwany,
sprawny przepływ wszystkich informacji i materiałów, brak zakłóceń, brak zatorów materiałowych i czasowych.
Zasada czasu taktu: czas taktu jest determinowany przez proces wiodący lub przez
„wąskie gardło” w łańcuchu. Po ustaleniu
i wyznaczeniu czasu taktu wszyscy uczestnicy
procesu realizują produkcję i transporty w jednakowym rytmie.
Zasada ssania: komórka odbiorcza „zasysa”
produkcję z komórki zasilającej. W ten sposób
do procesu jest wnoszona tylko taka ilość
informacji lub materiałów, jaka rzeczywiście
może zostać w nim przetworzona.
Zasada „zero błędów”: celem jest wytworzenie bezbłędnego produktu. Ten cel może być
osiągnięty tylko w drodze bezbłędnej produkcji.
efektywnie
Zawsze jest coś do poprawienia – na wszystkich płaszczyznach
i w każdym procesie. Dlatego potencjały istnieją zawsze i wszędzie.
W niektórych jednostkach większe, w innych mniejsze.
ŁAŃCUCH WARTOŚCI DODANEJ
Ulepszenia są możliwe w każdym miejscu łańcucha wartości
dodanej, zwanym też „łańcuchem dostaw”. Rozpatrzmy to na przykładzie budownictwa infrastruktury. W idealnym wypadku łańcuch ten
ma swój początek w miejscu pozyskania surowców, a więc w kamieniołomie lub żwirowni. Potem zawsze następuje proces transportu,
który kończy się w zakładzie produkcji materiałów budowlanych. Tam
dobiega końca proces wytwarzania asfaltu lub betonu, który znowu
zazębia się z następującym po nim procesem transportu. Procesem
końcowym i wiodącym w tym łańcuchu jest wytworzenie produktu
finalnego, jakim jest wybudowanie asfaltowej lub betonowej jezdni.
ANALIZA
Aby znaleźć potencjalne źródła ulepszeń, eksperci operacyjni
ds. LEAN przeprowadzają wspólnie ze specjalistami BPM analizy.
W zakładach wytwarzających surowce lub materiały budowlane
dokonuje się analiz strumienia wartości. Na placach budowy przede
wszystkim chronometraże i obserwacje migawkowe poszczególnych etapów robót szybko dają pewne wyniki.
Istotnymi czynnikami zakłócającymi są czas oczekiwania i wady
produkcyjne: np. oczekiwanie na informacje, oczekiwanie na materiały,
oczekiwanie na składniki procesu produkcji, używanie wadliwych
materiałów i błędy w obsłudze lub awarie maszyn. Spora część
tych zakłóceń ma swoje przyczyny w obarczonej błędami koncepcji
wstępnej i braku komunikacji.
efektywnie
www.strabag.com
inform 23
Temat z okładki
„Do tej pory wykonaliśmy grubo ponad sto analiz i mamy dobre
rozeznanie w potencjalnych źródłach ulepszeń poszczególnych odcinków procesów”, mówi Gunther Mai, dyrektor oddziału BPM.
POTENCJAŁ ULEPSZEŃ
Do optymalizacji procesów o istotnym znaczeniu BPM wspólnie
stworzył Narzędzia Operacyjne (Tools), które mają służyć unikaniu
błędów oraz upraszczać i standaryzować procesy logistyczne oraz
procesy budowlane.
LEAN ROŚNIE W SIŁĘ
Intensywna kampania informacyjna i rozbudowane szkolenia
wydatnie przyczyniają się do zrozumienia konieczności zrównoważonego wdrażania zarządzania LEAN w koncernie.
Warsztaty i liczne skuteczne zastosowania stworzonych przez
BPM narzędzi dla działów produkcji i logistyki są mocnym argumentem za kontynuacją wszystkich działań na rzecz wprowadzenia systemu LEAN w koncernie. W październiku 2011 została opublikowana jedyna w swoim rodzaju w branży budowlanej podręcznik
poświęcony LEAN. Znalazła ona bardzo pozytywny oddźwięk w strukturach STRABAGA.
LEAN nie jest prostym w realizacji patentem na sukces, ale
założeniem długofalowym o wielce obiecujących perspektywach
rozwoju w koncernie STRABAG. Im lepiej zapoznamy się z koncepcją zarządzania LEAN, tym więcej potencjałów będziemy potrafili
dostrzec.
Społeczność LEAN rośnie w siłę!
19
Temat z okładki
inform 23
skutecznie
Od ponad trzech lat zespół BPM pracuje nad rozwojem i realizacją kultury LEAN w budownictwie infrastruktury. Razem z kolegami operacyjnymi zespół BPM towarzyszy ponad 100 projektom
na placach budowy. I co niezmiernie cieszy – we wszystkich tych
projektach uzyskano poparte dowodami ulepszenia.
Inform przedstawia projekty z obszaru Budownictwa Infrastruktury, które zostały przeanalizowane w oparciu o zasady LEAN,
wspólnie zrealizowane i ulepszone.
PRZYKŁAD: REMONT MODERNIZACYJNY A2 KOŁO
HANOWERU
ulepszenie
Ponieważ szczegółowy projekt został opracowany
z dokładnością co do minuty, wytwórnia mieszanki asfaltowej
mogła nieprzerwanie zaopatrywać stosowane podajniki, a za
ich pośrednictwem rozściełacz asfaltu. Wykonanie przebiegało
bez zakłóceń, czyli bez przerw związanych z oczekiwaniem na
działania innych uczestników procesu oraz bez awarii maszyn.
Ciągłość produkcji zapewniła wysoką jakość i krótki czas
budowy, co przełożyło się na najwyższe zadowolenie klienta.
Wystąpiła pożądana sytuacja win-win dla wszystkich uczestników procesu.
Sytuacja wyjściowa
Frezowanie i wykonanie asfaltowej nawierzchni w trybie pracy nocnej
wielozmianowej na obciążonej intensywnym ruchem autostradzie
w Niemczech.
Analiza
Liczne szczegółowe chronometraże, obserwacje migawkowe i analizy
strumienia wartości na budowach asfaltowych dróg w Austrii,
Niemczech, Polsce i na Węgrzech.
Narzędzie LEAN
Zastosowanie standardowej metody rozściełania asfaltu LC-Asphalt
STRAtakt
Telematyka
skutecznie
www.strabag.com
inform 23
Temat z okładki
PRZYKŁAD: WYTWÓRNIA MIESZANKI ASFALTOWEJ
OROSZ
Sytuacja wyjściowa
Wykrycie potencjalnych możliwości ulepszeń we wszystkich węgierskich wytwórniach.
ulepszenie
Analiza
Ewaluacja całej sieci zasilania i dostaw, obserwacja strumienia
informacji i materiałów.
Przy pomocy narzędzi LEAN udało się uprościć i ustandaryzować procesy dostaw i wysyłki z użyciem optycznych
systemów sygnalizacji i wygospodarowaniem dodatkowej
pojemności silosów. Uzyskano przyspieszenie usuwania
usterek poprzez reorganizację warsztatu i udostępnienie
potrzebnych narzędzi. Poza tym nastąpiło zmniejszenie ilości
wypadków.
Narzędzie LEAN
STRAsco
STRAport
Analiza strumienia wartości
Porządek & Czystość 6S
Kanban
PRZYKŁAD: ROZŚCIEŁACZ ASFALTU I WALCE
Sytuacja wyjściowa
Kluczowy sprzęt jest decydujący dla wydajności. W przypadku rozściełania asfaltu sprzętem takim są rozściełacze i walce. Awarie lub
błędne ustawienia maszyn powodują przerwanie łańcucha wartości
dodanej i są przyczyną kłopotów z jakością. Ich skutkiem jest znaczny
wzrost kosztów lub obniżenie wynagrodzenia z tytułu wad.
Analiza
Wnikliwa analiza raportów warsztatowych, wywiad wśród personelu
obsługi i kierownictwa.
Narzędzie LEAN
Książki pracy maszyn
Lista kontrolna
ulepszenie
W ścisłej i dobrej współpracy ze specjalistami BMTI opracowano książki pracy maszyn i listy kontrolne dla rozściełaczy
i walców. Dzięki przeprowadzanym codziennie oględzinom
maszyn i ich najważniejszych komponentów znacznie zmniejszyła się awaryjność, ponieważ operatorzy w każdej chwili
znają stan swoich maszyn i mogą szybko zareagować na
problemy. Koncepcja codziennej inspekcji technicznej zapewnia ciągłość pracy sprzętu.
21
inform 23
Ludzie w firmie STRABAG
PRACOWNICY STRABAGA NA SCENIE
MUZYKA TOWARZYSZY
MI PRZEZ CAŁE ŻYCIE
Z definicji „muzyka” jest sztuką organizacji struktur
dźwiękowych. Dla wielu kolegów muzyka jest jednak
czymś znacznie więcej, niż samym tylko szeregiem
tonów i dźwięków!
Świat. Muzyka ożywia, podnosi nastrój i jest wytchnieniem od
często ciężkiego dnia pracy. Również wielu pracowników STRABAGA
realizuje się bardziej lub mniej hobbystycznie jako muzycy i gra na
rozmaitych instrumentach muzycznych. Puzon, gitara, instrumenty
perkusyjne – możliwości są tak wszechstronne, jak samo życie,
a wybór różnorodnych instrumentów jest ogromny. Koledzy chętnie
muzykują w zespołach – wówczas muzyka sprawia jeszcze więcej
przyjemności!
Wielu z nich używa również swoich głosów jako instrumentów.
W domu pod prysznicem, na wielkiej scenie, solo, w duecie lub
chórze – śpiewa się po prostu wszędzie.
Muzyka wydobywa zdolności socjalne. Byliby Państwo zdziwieni, jak wielu kolegów jest obdarzonych muzycznym talentem. Na
kolejnych stronach przeczytają Państwo nieco więcej o muzycznych
pasjach naszych kolegów.
Wsłuchajcie się w to brzmienie!
Patrick Mink gra ze swoimi dziećmi
23
Ludzie w firmie STRABAG
inform 23
Peter Fischer
FUNKCJA: dyrektor Contract Management w Austrii
Instrument: djembe (bęben afrykański)
Już w trakcie studiów na wydziale inżynierii budowlanej
Politechniki w Wiedniu Peter Fischer był zafascynowany
instrumentami perkusyjnymi – przede wszystkim rytm wywarł
na nim wrażenie. Przez przypadek poznał egzotyczny, zachodnioafrykański bęben, djembe. Od 2005 bębni na tym instrumencie, który zachwyca go szczególnie różnorodnością
dźwięków. Ale gra solo jest dla niego zbyt nudna. Dlatego
Fischer najchętniej gra ze swoim sześcioosobowym zespołem djembistów „Laut im Wald” („Głośno w Lesie”). Teraz
ćwiczą przed wspólnym występem z chórem miejscowego
kościoła. „Chcemy również wydać płytę CD, dlatego mamy
próby raz w tygodniu”, mówi Fischer. „W ten sposób odbębniam od siebie często również stres.”
24
www.strabag.com
inform 23
Ludzie w firmie STRABAG
Olga Lapshina
FUNKCJA: asystentka w Rosji
Instrument: głos
Dla Olgi Lapshiny śpiew jest największą pasją. Ukończyła
szkołę muzyczną, a następnie studiowała przez jeden semestr
grę na fortepianie w zawodowej szkole muzycznej w Niżnym
Nowgorodzie, przerwała jednak naukę muzyki na rzecz studiów
komunikacji międzykulturowej. Nigdy jednak całkiem nie
porzuciła śpiewania i fortepianu. Lapshina brała już z powodzeniem udział w różnych konkursach piosenkarskich, a nawet
wygrała kilka nagród. W kwietniu 2011 Lapshina wspólnie
ze swoją przyjaciółką była pomysłodawczynią i organizatorką
koncertu dla około 60 słuchaczy na rosyjskim uniwersytecie
humanistycznym w Moskwie, ponieważ kocha „sprawianie
ludziom radości muzyką”.
Péter Kerekes
FUNKCJA: inżynier na Węgrzech
Instrument: puzon
Péter Kerekes muzykuje od ponad 25 lat. Najpierw Kerekes
nauczył się gry na waltorni, potem przez pięć lat muzykował
w Orkiestrze Symfonicznej w węgierskim mieście Esztergom. Podczas studiów na uniwersytecie w Sopron wstąpił
do kapeli miejskiej i od tego czasu jest członkiem tego
zespołu. W 1959 miejska orkiestra miała swój pierwszy oficjalny występ, z członków-założycieli dwóch muzyków jest
nawet aktywnych do dziś. Kapela gra również większe koncerty, jak na przykład podczas bali sylwestrowych. Otrzymała też liczne międzynarodowe wyróżnienia. „Ćwiczymy
bardzo dużo i ciężko, ale to sprawia, że muzykowanie w grupie
jest jeszcze piękniejsze”, mówi Kerekes. W międzyczasie
zmienił instrument i od 13 lat gra na puzonie.
25
Ludzie w firmie STRABAG
inform 23
Denis Zhdanov
FUNKCJA: pracownik działu IT w Rosji
Instrument: perkusja
Denis Zhdanov ma 27 lat, mieszka i pracuje w Moskwie. Od
sześciu lat gra na perkusji we własnym zespole „Los
Microbios”. Ogólnie stylem muzycznym grupy jest latino,
ale członkowie zespołu lubią też urozmaicenie, dlatego w
swoją muzykę wplatają też elementy innych stylów, na przykład ska, rocka czy rapu. Zhdanov poświęca się grze na perkusji od 2000 roku. Dodatkowo chciał też nauczyć się gry na
fortepianie, ale niestety brakuje mu na to czasu. Dla Denisa
Zhdanova muzyka jest najlepszym środkiem wyrażenia
uczuć i emocji. „Muzyka jest zawsze ze mną, nie mógłbym
się z nią rozstać”, podkreśla Zhdanov znaczenie muzyki w
swoim życiu.
26
www.strabag.com
inform 23
Ludzie w firmie STRABAG
Patrick Mink
FUNKCJA: kierownik grupy Arriba w Niemczech
Instrument: wiolonczela
Patrick Mink już w wieku siedmiu lat został członkiem chóru
chłopięcego Rottweiler Münstersängerknaben i do 25 roku
życia był z nim „w trasie”. I tak Mink śpiewał główną partię w
operze „Bastien i Bastienne” Mozarta. Drugą wielką pasją
Minka jest wiolonczela. Początkowo Mink grał na wiolonczeli
w szkolnej orkiestrze, później, w czasie studiów, w kwartecie
smyczkowym. Dzisiaj Patrick Mink muzykuje przeważnie w
gronie rodziny i przyjaciół. Dopełnieniem miłości Minka do
muzyki jest jego funkcja wicedyrygenta 70-osobowego chóru
Münsterchor Rottweil przy miejscowym kościele. „Często
przychodzi się zestresowanym na próbę chóru, ale po 10
minutach cały stres odchodzi w zapomnienie i człowiek znowu
czuje się swobodnie i naprawdę dobrze”, mówi Patrick Mink.
Od kucharza po cukiernika –
szukamy Pani /Pana!
Wielu z Państwa chętnie przygotowuje kulinarne specjały
z całego świata, zaprasza gości na wielodaniowe obiady lub
piecze torty i keksy niczym prawdziwy cukiernik. Dlatego
chcielibyśmy w następnym numerze przedstawić kreatywnych kucharzy-hobbystów i ich ulubione przepisy. Kreują
Państwo chętnie własne przepisy, kuszą słodkimi smakołykami lub znają kolegę, który chętnie wymachuje chochlą?
Będziemy cieszyć się z kontaktu z nami: STRABAG SE,
Komunikacja Koncernu, Bettina Mattes (zamknięcie numeru:
30.6.2012)
27
STRABAG Units
inform 23
NASZ DEWELOPER
PROJEKTOWAĆ –
BUDOWAĆ – MIESZKAĆ
Przedsiębiorstwo budownictwa mieszkaniowego Mischek
od ponad 60 lat prowadzi działalność deweloperską, a od
2005 roku należy do koncernu STRABAG. Inform przedstawia będący właśnie w trakcie budowy projekt budynku
mieszkalnego w Wiedniu i ukazuje efektywną współpracę
między deweloperem Mischek a STRABAGIEM.
Austria. „Organizujemy i realizujemy nie tylko budowę mieszkań i budynków mieszkalnych w Wiedniu, również sprzedaż mieszkań własnościowych i pod wynajem, zarządzanie nieruchomościami
oraz realizacja projektów zaliczają się do głównych obszarów naszej
działalności”, opisuje zakres działań przedsiębiorstwa Stephan
Jainöcker, dyrektor finansowy Dyrekcji.
schowki na rowery, miejsce na wózki dziecięce, mniejsze mieszkania dla singli, place zabaw dla dzieci i wiele więcej. Projektant musi
stale urzeczywistniać tego typu życzenia. Rocznie w dziale projektowym Mischek powstaje około 1000 mieszkań.
ZAKRES ZADAŃ:
Jeden ze zrealizowanych właśnie przez Mischek projektów
znajduje się na obrzeżach Wiednia. Położone na granicy lasu dawne
„Miasto Dziecka” ożywa ponownie. W byłym domu dziecka wyremontowano i zrewitalizowano warte zachowania części budynku
i uzupełniono o nową, nowoczesną dobudowę, doskonale komponującą się z całym obrazem. Celem projektu było utrzymanie koncepcji urbanistycznej i zachowanie części istniejących obiektów.
Kompleks budynków składa się z kilku domów mieszkalnych,
a ponadto obejmuje kryty basen, halę sportową i pomieszczenia do
wspólnego użytku wszystkich mieszkańców. Mischek nie tylko kształtuje swoją nowoczesną architekturą wizerunek Wiednia, ale przy
budowie domów zwraca też szczególną uwagę na ochronę przed
hałasem i wysokiej jakości izolację. „W ostatnich latach usilnie pracowaliśmy nad efektywnością i jakością i możemy zaoferować
naszym klientom pełny serwis”, mówi Manfred Trnka, dyrektor techniczny Dyrekcji. Ten serwis obejmuje między innymi:
Akwizycja
Zakup działek
Udział w konkursach
Rozwój projektu od koncepcji architekta do momentu oddania
mieszkań
Sprzedaż mieszkań własnościowych
SWÓJ PROJEKTANT
Szczególną cechą przedsiębiorstwa Mischek jest to, że w jego
ramach funkcjonuje własny dział projektowy. W tym dziale firma
sporządza wszystkie projekty jako główny projektant. Najlepiej
wykształceni inżynierowie na bieżąco dbają o spełnianie mieszkaniowych marzeń klientów zarówno pod względem estetyczno-architektonicznym, jak również technicznym, a także ciągłe udoskonalenia
poprzez opracowywanie innowacyjnych koncepcji. Możliwość przemieszczania się bez samochodu, optymalny dostęp do publicznych
środków transportu i sieć ścieżek rowerowych to ważne założenia w
miejskich projektach. Poza tym przy wyposażeniu budynków coraz
częściej bierze się pod uwagę aspekt społeczny, na przykład wspólne
28
„Żyje się tylko raz” – Mischek spełnia mieszkaniowe marzenia.
SPEŁNIANIE MIESZKANIOWYCH MARZEŃ
elastyczną obsługę klienta na najwyższym poziomie
modele projektowanych mieszkań
indywidualne terminy wizyt na miejscu już w trakcie fazy
budowlanej
mieszkania pokazowe
terminy ukończenia zgodnie z harmonogramem
inform 23
STRABAG Units
INNOWACJE:
Projekt pierwszego budynku mieszkalnego wolnego od PCW przy
Baumgasse 48, 1030 Wiedeń, w roku 2002
Zastosowanie instalacji solarnych i własnych ujęć wody
Zastosowanie bezrozpuszczalnikowych powłok malarskich i klejów
przy wykończeniu wnętrz (zarządzanie chemikaliami)
Wybudowanie pierwszego dużego osiedla domów mieszkalnych
z mieszkaniami własnościowymi w technologii domów pasywnych
przy Kammelweg, 1210 Wiedeń
Ilustracja projektu budowlanego „Miasto Dziecka”
WYNIK SPRZEDAŻY ZA 2011: 248 MIESZKAŃ
PASZPORT EKOLOGICZNY
W projekcie według koncepcji Mischek szczególny nacisk położono na wysoką jakość wyposażenia mieszkań. Aby stworzyć
mieszkańcom jak najlepszą atmosferę we wnętrzach i przyjemny
klimat w mieszkaniach, już podczas budowania zastosowano biobudowlane produkty wysokiej klasy. „Paszport ekologiczny” ocenia te
kryteria. Paszport ekologiczny (Ökopass) jest pierwszym austriackim
świadectwem jakości dla budynków, które określa jakość mieszkania oraz ekologiczną jakość budynku. Wszystkie kryteria są badanie
i oceniane przez niezależny austriacki Instytut Biobudownictwa i Ekologii Budowlanej w drodze pomiarów i obliczeń.
MISCHEK I STRABAG
Za projekt obiektu budowlanego Mischek jest odpowiedzialny
jako „generalny projektant”. STRABAG wkracza do „Miasta Dziecka”
w charakterze wykonawcy budowlanego. „Trzeba zwracać uwagę
na wiele wspólnych kwestii technicznych i odpowiednio je koordynować. Wspólnie z firmą Mischek czuwamy nad przebiegiem
robót według planu”, relacjonuje Marco Angel, kierownik budowy
STRABAGA.
Nowi mieszkańcy wprowadzą się do „Miasta Dziecka” w czerwcu
2013.
KONTAKT: Manfred Trnka /Stephan Jainöcker,
Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne, Obszar Koncernu
Austria 3C, Dyr. Mischek BTS (KQ)
Mischek stawia na zrównoważony rozwój.
29
STRABAG Units
inform 23
ZAPOBIEGANIE STRATOM („FLOPOM”) W KONCERNIE
RYZYKO Z RYZYKIEM
Projekty w branży budowlanej są zdominowane przez
wysoką złożoność i konieczność podejmowania decyzji
obarczonych niepewnością. Profesjonalne postępowanie
z błędami i ryzykami należy więc do kluczowych kompetencji o dużym znaczeniu w działalności projektowej.
Inform przeprowadził rozmowę z Frankiem Lulei, który
jest odpowiedzialny w obszarze Contract Management
za zapobieganie stratom w koncernie.
Mimo wszelkich dostępnych możliwości pomocnych w planowaniu ryzyka zawsze stanowi ono ważny temat w projektach
budowlanych. Dlaczego tak jest?
Planowanie zdarzeń jest zawsze związane z niepewnością, ponieważ nie można dokładnie przewidzieć przyszłości. W konsekwencji
zawsze muszą istnieć ryzyka, to znaczy trzeba liczyć się z odstępstwami od planu – tak pozytywnymi, jak i negatywnymi.
Ale „flopy” bywają również spowodowane popełnionymi błędami…
Precyzyjnie definiujemy błąd jako odstępstwo od ugruntowanego
standardu i w związku z tym należy dokładnie rozgraniczyć błędy
i ryzyka. Niepowodzenia spowodowane ryzykiem są niemożliwe do
uniknięcia w przypadku projektów budowlanych, ale zawsze istnieje
szansa uzyskania korzyści z dotychczasowego doświadczenia. Natomiast należy jak najbardziej unikać błędów. Warunkiem unikania
błędów są jasno określone standardy.
Kiedy projekt zostaje uznany za „flop”?
W tej chwili stałe ujemne kwoty stanowią kryterium niepowodzenia.
Dla uzyskania dobrych efektów uczenia się zasadna byłaby też definicja względna: przykładowo odstępstwo od oczekiwania udokumentowanego na początku projektu.
Jak można w porę zauważyć zagrożenie?
Oczywiście kierownictwo budowy zawsze posiada najwięcej informacji o stanie i prawdopodobnym przebiegu realizacji projektu.
Pytanie tylko, w jakim stopniu informowany jest o tym przełożony.
Frank Lulei i Zespół Zapobiegania Stratom
zajmują się profesjonalnie błędami i ryzykiem
w projekcie.
inform 23
FlAw
Jakie dokładnie mogłyby być takie wskaźniki wczesnego
ostrzegania?
Zasób danych dotyczących projektów STRABAGA stanowi wyjątkową skarbnicę doświadczenia. Możemy pokazać, że w istniejących
danych są ukryte wzorce, które można odkryć przy użyciu profesjonalnych metod matematyczno-statystycznych i wykorzystać dla
kolejnych projektów w charakterze wskaźników wczesnego ostrzegania. W ten sposób można z 80 % trafnością oszacować wynik
końcowy już na etapie zrealizowania 30 % bieżącego projektu.
Korzyść: w przypadku zagrożenia „minusem” można jeszcze w porę
podjąć środki zaradcze.
STRABAG Units
Na etapie realizacji 30 % bieżącego projektu można oszacować z 80 % trafnością, jak będzie wyglądać wynik końcowy.
RISK
Już na posiedzeniu Koncernu na początku 2008 podjęto decyzję
o wprowadzeniu w całym koncernie systematycznej i ustrukturyzowanej analizy „flopów”. Co wydarzyło się do tej pory?
Rocznie nasz zespół analizuje ok. 50 projektów wspólnie z kolegami
operacyjnymi. Wyniki są omawiane w odniesieniu do poszczególnych
obszarów raz na pół roku w naszej sieci pełnomocników ds. zapobiegania stratom. Istotnym aspektem wymiany informacji jest przy tym
konieczne zaufanie, jakie było budowane w ostatnich latach.
Jakie działania są planowane, by przyczynić się do dalszego
unikania strat na projektach w Koncernie?
Wedle własnych szacunków kolegów operacyjnych średnio 40 %
wszystkich kosztów niepowodzeń ma swoje przyczyny w błędach
i odstępstwach od standardów! Skierowanie odpowiednich działań
na to pole odniesie zatem największy skutek. Dalej jest planowane
stworzenie w Koncernie systemu zarządzania ryzykiem dla każdego z
pionów, w którym głównym filarem oceny ryzyka będzie analiza umów.
Bardzo dziękuję za rozmowę.
KONTAKT: Frank Lulei, Spółki Usługowe,
Obszar Centralny Koncernu Contract Management
Przy użyciu modeli matematycznych można zmierzyć wskaźniki wczesnego ostrzegania i wykorzystać je w późniejszych projektach.
31
STRABAG Units
inform 23
RADA ZAKŁADOWA STRABAG SE
Gerhard Springer
Austria
Przewodniczący Rady Zakładowej
STRABAG SE
WSPÓLNA EUROPA
Przemiany i utworzenie STRABAG Societas Europaea (SE)
umożliwiło powołanie europejskiej rady zakładowej – Rady
Doris Fiala
Austria
Jef De Cnodder
Belgia
Mihalkov Vasil
Bułgaria
Zakładowej STRABAG SE. Inform przedstawia zadania
tego gremium.
Świat. Rada Zakładowa SE jest organem reprezentującym pracowników Spółki Europejskiej (Societas Europaea = SE). Rada
zakładowa STRABAG SE pełni funkcję ośrodka komunikacyjno-informacyjnego między pracownikami z krajów członkowskich a zarządem STRABAG SE.
Kompetencje rady zakładowej sięgają spraw na płaszczyźnie
międzynarodowej w granicach Europy. W rzeczywistości jednak
gremium to reprezentuje interesy wszystkich pracowników w Koncernie. Zarząd SE jest zobowiązany do regularnego informowania
rady zakładowej SE o rozwoju sytuacji biznesowej i perspektywach.
Stosunki między Radą Zakładową SE a Zarządem STRABAG SE
reguluje zawarta we wrześniu 2009 umowa o uczestnictwie pracowników w działalności STRABAG SE.
ZROBIMY TO WSPÓLNIE
Reiner Hauptvogel
Niemcy
Zastępca Przewodniczącego Rady
Zakładowej STRABAG SE
Rada Zakładowa STRABAG SE składa się obecnie z 20 reprezentantów z 13 krajów UE i EOG. Reprezentanci poszczególnych
krajów zostali wybrani – w zależności od postanowień krajowych
– w drodze wyborów, porozumień związkowych lub mianowania do
tego naczelnego gremium. Od liczby pracowników w danym kraju
zależy liczba reprezentantów krajowych. Jednym w najbardziej dłu-
Detlef Poppe
Niemcy
Zastępca Przewodniczącego Rady
Zakładowej STRABAG SE
Andreas Batke
Niemcy
32
Wolfgang Kreis
Niemcy
Alfred Tiesler
Niemcy
Claudio Mirandi
Włochy
inform 23
gofalowych celów Rady Zakładowej STRABAG SE jest przyjęcie
w jej poczet oddelegowanych zgodnie z regulaminem reprezentantów
pracowników ze wszystkich krajów członkowskich UE.
STRABAG Units
Magdolna Gyulaine
Węgry
ZADANIA KRAJOWE
W większości krajów, w których koncern ma swoje przedstawicielstwa, istnieją własne, krajowe rady zakładowe, uformowane
zgodnie z obowiązującym w danym kraju prawem. Ich główne zadanie
polega między innymi na zwracaniu uwagi na przestrzeganie ustaw
i przepisów obowiązujących przedsiębiorstwo. Innym ważnym aspektem jest ochrona pracy i zdrowia na terenie przedsiębiorstwa,
bowiem również w tym zakresie rady zakładowe mają poważny
współudział w podejmowaniu decyzji.
Z WIELKIM ZAANGAŻOWANIEM
Miroslav Červený
Czechy
Anamarija Krpič-Andrejek
Słowenia
Rady zakładowe zajmują się problemami pracowników. Najczęściej to właśnie one są pierwszym kontaktem we wszystkich kwestiach. Stąd zadania rady zakładowej są wszechstronne – rada pośredniczy w komunikacji między pracownikami a pracodawcami.
„Tyle współpracy, ile jest tylko możliwe, i tyle konfliktów, ile jest
tylko konieczne”, tak brzmi motto Gerharda Springera, który jest
Przewodniczącym Rady Zakładowej STRABAG SE od 2009. Jego
kadencja kończy się w 2014. „Bardzo chętnie troszczę się o interesy
kolegów, a w ciągu 35 lat mojej obecności w radzie zakładowej
przeżyłem już wiele”, mówi Springer.
Praca w radzie zakładowej oznacza również stawianie czoła
codziennym wyzwaniom. Dlatego nastawienie Gerharda Springera
i jego kolegów jest zgodne z zasadą: „Obojętnie, czego dotyczy
problem, w istniejących warunkach zawsze musi być możliwe znalezienie rozwiązania z korzyścią dla wszystkich.”
Ján Dzurik
Słowacja
Anka Jovanovič
Serbia
KONTAKT: Gerhard Springer, Rada Zakładowa STRABAG SE
Stefan Schillig
Szwajcaria
Informacje dot. rady zakładowej w intranecie
(STRAnet) w zakładce Koncern > Sprawy
pracowników > Reprezentacja pracowników.
Sonja Kušek
Chorwacja
Ireneusz
Pietruszewski
Polska
Monika Halubek Viorel Pescar
Polska
Rumunia
33
Projekty Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne
inform 23
ROZWÓJ SZWAJCARSKIEGO TRANSPORTU SZYNOWEGO
NAJDŁUŻSZY WIADUKT
KOLEJOWY
Koleje szwajcarskie (Schweizer Bundesbahnen, w skrócie
SBB) zleciły w ramach megaprojektu „Linia średnicowa”
budowę dwóch spektakularnych wiaduktów kolejowych
w Zurychu. Wiadukt wzdłuż ulicy Letzigraben będzie
najdłuższym wiaduktem kolejowym w Szwajcarii.
Od 2015 pomkną nim pociągi pospieszne z maksymalną
prędkością 120 km /h na wysokości 20 metrów nad ziemią
w poprzek zuryskiego dworca głównego i trasy szybkiego ruchu.
Szwajcaria. Nowa „linia średnicowa” o całkowitej długości 9,6 km
będzie stanowić rdzeń osi zachód-wschód szwajcarskiego ruchu
kolejowego. Projekt o wartości kilku miliardów pozwoli na wprowadzenie nowych połączeń i zwiększenie możliwości przesiadek
oraz przyczyni się do podniesienia stabilności rozkładu jazdy szybkiej
kolei miejskiej. Prace nad projektem zaczęto już w 2001 roku.
Betonowe filary musiały być wznoszone przy utrzymanym ruchu
pociągów i między torowiskami.
Linia średnicowa jest największym położonym na terenie miasta
placem budowy w Szwajcarii i przecina miasto Zurych. Sercem
całej inwestycji jest podziemny dworzec przelotowy. Linia średnicowa zostanie otwarta pod koniec 2015 roku. Całkowite koszty
budowy wyniosą około 2,03 mld franków szwajcarskich. STRABAG
wykonuje nową drogę łączącą poszczególne obiekty inwestycji,
która będzie biegła przez istniejący zuryski dworzec główny i dwa
nowe wiadukty.
TO, CO WIDAĆ, TO TYLKO NIEWIELKA CZĘŚĆ
Nowy wiadukt wzdłuż ulicy Letzigraben ma 23 filary, 17 z nich
już stoi na torowisku. Przebieg wykonania ustroju nośnego wiaduktu
odznacza się nadzwyczajną złożonością, a warunki ramowe są
bardzo wymagające. Ze względu na niekorzystne podłoże gruntowe,
zbudowane przede wszystkim ze żwiru i piasku, filary musiały być
osadzone nawet na głębokości do 45 m. Przed wykonaniem każdego
filara zostały odpowiednio przełożone tory oraz przewody podziemne.
Przewody wysokiego napięcia musiały być ułożone w gruncie. Brak
jest możliwości wykonania drogi budowlanej do filarów stojących
pośród torowiska. Do wybudowania tych filarów wszystkie instalacje,
włącznie z maszynami do wbijania pali i materiałami, muszą być
dowożone pociągiem budowlanym. Logistyczny wymiar budowy
jest wyjątkowo wymagający: ścianki szczelne, ogromne maszyny
wiertnicze, wszystkie bariery, każde pojedyncze zbrojenie musi być
34
dostarczone pociągiem budowlanym. Samochody ciężarowe mogą
podjechać tylko do filarów osadzanych na skraju torowiska. Jednak
większość filarów znajduje się pośród torowiska. Dlatego nawet
betoniarki ze świeżym betonem muszą być załadowane na pociąg.
SĄSIEDZTWO
Dodatkowym utrudnieniem jest konieczność prowadzenia
wszystkich robót budowlanych bez przerywania ruchu pociągów.
Również w nocy roboty mogą być wykonywane tylko w ograniczonych okienkach czasowych. Z placem budowy i torowiskiem sąsiadują bowiem tereny zamieszkałe. To dlatego określono bardzo wąskie
przedziały czasu na wykonywanie robót.
www.strabag.com
inform 23
Projekty Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne
Czas budowy wiaduktu przy Letzigraben: 2009-2015
Czas budowy wiaduktu w tzw. „trójkącie węglowym”:
2010-2015
Warstwa fundamentów: 11 000 m2
Rozścielenie tłucznia pod ułożenie torów: 23 000 t
Objętość betonu: 50 000 m3
Pale wiercone: 8000 m
Zwierzęta też żyją w bezpośrednim otoczeniu torowisk
KAWAŁEK PO KAWAŁKU
CO KILKA SEKUND MKNIE POCIĄG
dującymi się pod napięciem 15 000 woltów przewodami trakcji kolejowej. Kto porusza się po torowisku, musi w każdej sekundzie
uważać na wjeżdżający lub wyjeżdżający pociąg pospieszny.
Dlatego praca na tym terenie jest bardzo trudna i wymaga wielkiego
wysiłku. Niektóre filary zostały wzniesione w odległości zaledwie
kilku centymetrów od torów, po których jeżdżą pociągi. „Jesteśmy
bardzo wdzięczni i dumni z tego, że do dzisiaj – mimo tych nadzwyczaj wymagających warunków ramowych – nie zdarzył się żaden
poważniejszy wypadek”, mówi kierownik projektu Markus Meier.
Jednotorowe wiadukty zostaną oddane do użytku w 2015. Pomkną
po nich pociągi pospieszne z maksymalną prędkością 120 km /h –
ponad torowiskiem zuryskiego dworca głównego.
Największym wyzwaniem dla pracowników na budowie jest
konieczność prowadzenia robót bez przerywania ruchu pociągów –
wysoko nad pędzącymi z łoskotem pociągami pospiesznymi i znaj-
KONTAKT: Markus Meier, Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne,
Obszar Koncernu Austria/Szwajcaria 3B, Dyr. Budownictwo
Inżynieryjne Zurych (IE)
Wiadukt jest budowany przy zastosowaniu rusztowania przesuwnego o długości blisko 90 m, wysokości 10 m i ciężarze 600 t.
Rusztowanie jest używane do wykonywania poszczególnych odcinków części jezdnej długiego wiaduktu betonowego. Jest rozpięte
między filarami, co eliminuje konieczność ustawiania na torowisku
wsporników do jego podparcia, dzięki czemu ruch pociągów pozostaje niezakłócony.
35
Projekty Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne
inform 23
NOWY ZAKŁAD PRODUKCYJNY KOŁO LINZU
TAM, GDZIE CZEKA KOPARKA
Hale produkcyjne nie są może specjalnie błyskotliwymi
dziełami architektonicznymi, ale też wymagają wysokiej
jakości i szybkości w budowie. Logistyka budowlana ma
tu znaczenie decydujące, gdy trzeba szybko przetwarzać
Nowy zakład produkcyjny Wacker-Neuson
znaczne ilości materiałów.
Austria. Budowa nowego zakładu produkcyjnego firmy WackerNeuson, wiodącego producenta maszyn budowlanych, jest realizowana w Górnej Austrii. STRABAG otrzymał w maju 2011 zlecenie na
wykonanie tego projektu budowlanego – tak powstał największy i najnowocześniejszy zakład produkcyjny kompaktowych maszyn koncernu Wacker-Neuson. Wacker-Neuson jest producentem sprzętu
budowlanego i kompaktowych maszyn budowlanych. Działające
na całym świecie przedsiębiorstwo produkcyjne z główną siedzibą
w Monachium ma od kilku lat swoje przedstawicielstwo w austriackim
mieście Linz.
KOPARKI POTRZEBUJĄ MIEJSCA
Już w 2008 roku koncern Wacker-Neuson nabył działkę o pow.
ok. 160 000 m2, zlokalizowaną na południowy wschód od górnoaustriackiego miasta Linz w gminie Hörsching, tuż przy autostradzie A25.
Ze względu na rosnący popyt na produkowane przez koncern
maszyny i planowaną współpracę ze znanym światowym przedsiębiorstwem Caterpillar istniejący zakład w Linzu już dawno osiągnął
kres swych mocy przerobowych. Wystarczający powód, aby przenieść się na większy teren. W nowej lokalizacji planuje się produkcję
minikoparek i maszyn budowlanych w bardzo dużych seriach.
TYLKO 11 MIESIĘCY BUDOWY
Wziąwszy pod uwagę rozmiary placu budowy i bardzo krótki,
zaledwie 12-miesięczny czas budowy, realizacja projektu stanowiła
spore wyzwanie dla wszystkich uczestników procesu. Kulminacyjnym punktem całego projektu był wyznaczony termin ukończenia
budowy na kwiecień 2012. „W ten sposób obiekt musiał być ‘zwarty’
z końcem roku 2011”, wyjaśnia Johann Albert, odpowiedzialny za
projekt. „Zadanie szczególnie utrudniał fakt, że szczegółowe plany
i obliczenia statyczne zostały nam przekazane dopiero w chwili
udzielenia zlecenia, dlatego prace przy fundamentach mogły być
rozpoczęte dopiero w czerwcu 2011.”
Wartość zlecenia: 33,3 mln euro
Rozpoczęcie budowy: czerwiec 2011
Ukończenie: kwiecień 2011
Wielkość obiektu: 58.000 m2
Po oficjalnej uroczystości wbicia pierwszej łopaty w czerwcu
2011 realizacja tego dużego przedsięwzięcia budowlanego nabrała
tempa. Już po pięciu miesiącach można było świętować tradycyjne
zatknięcie wiechy na dachu kompleksu przemysłowego o wielkości
blisko 58 000 m2. W dalszym ciągu logistyka wymagała współpracy
całego zespołu na placu budowy. W kwietniu 2012 zakończono
roboty w ramach zlecenia na generalne wykonawstwo o wartości
około 33 mln euro i zaledwie jedenastomiesięcznym czasie budowy.
GOTOWI NA PRZYSZŁOŚĆ
W nowych halach produkcyjnych producenta sprzętu budowlanego będzie możliwe zoptymalizowanie procesów produkcyjnych
i podniesienie jakości produktów przez zastosowanie najnowszych
technologii, jak na przykład lakierni do powlekania proszkowego
i stanowiska do piaskowania.
KONTAKT: Johann Alber, Budownictwo Ogólne i Inżynieryjne,
Obszar Koncernu Austria/Szwajcaria 3B, Dyr. Górna Austria (AV)
Olbrzymi teren zapewni dostateczną ilość miejsca w przyszłości.
36
www.strabag.com
inform 23
Projekty Budownictwo Infrastruktury
CENTRUM BEZPIECZEŃSTWA JAZDY W CZECHACH
BEZPIECZNIE NA DRODZE
Statystyki pokazują, że liczba śmiertelnych wypadków
drogowych w Czechach osiągnęła w 2011 najniższą
wartość od 1990 roku. Ten pocieszający bilans można
również zawdzięczać centrum bezpiecznej jazdy w Ostrawie.
Kierowcy podczas testowania swoich umiejętności
Centrum obchodziło już rok swego istnienia.
Czechy. Pisk opon, rozbryzgujące fontanny wody i nagłe zmiany
prędkości – takie sceny są w „centrum bezpiecznej jazdy” na porządku
dziennym. Od świeżo upieczonych kierowców po doświadczonych
zawodowców, kierujących pojazdami dwu- i czterokołowymi – odcinek
testowy przejechało już ponad 13 000 kierowców.
ZDRADLIWA BUDOWA
Jako generalny wykonawca STRABAG zrealizował wszystkie
roboty budowlane i prace przygotowawcze. Vladimir Zatloukal, kierownik projektu, przypomina sobie utrudnione warunki: „Inwestycja
znajduje się częściowo na starych terenach przemysłowych. Dla
znajdujących się na nich obiektów brak jest jakichkolwiek dokumentacji projektowych. Podczas robót związanych z wykonywaniem
wykopów odkryto resztki starych fundamentów z sieciami zasilającymi, które trzeba było sprawdzić pod kątem ich ewentualnego
funkcjonowania i możliwego połączenia z sąsiadującymi halami
przemysłowymi. Demontaż w niekorzystnych warunkach atmosferycznych, jak też krótkie terminy wymagały ciągłych interwencji operacyjnych.” Wzmocniona powierzchnia z asfaltobetonu i wielkości
25 000 m2 obejmuje pięć modułów ćwiczeniowych. Dwa służą do
trenowania podstawowych umiejętności w kierowaniu pojazdem na
suchej i mokrej nawierzchni. Trzy moduły dają kierowcom możliwość
testowania refleksu w nieoczekiwanych zdarzeniach, takich jak
nagły poślizg przy jeździe prosto, na zakrętach lub akwaplanacja.
W STRUGACH WODY
Do symulacji śliskiej jezdni przewidziano asfaltową powierzchnię z 64 zraszaczami i specjalną powłoką poślizgową. Wydobywające się ze 108 dysz kolumny wody stanowią przeszkodę, którą kierowca musi pokonać podczas jazdy treningowej. Zamknięty system
gospodarki wodnej jest sterowany automatycznie i jest ekonomiczny w eksploatacji, a także przyjazny środowisku. Do efektywnego wykorzystania wody deszczowej zbudowano zbiorniki deszczówki (o pojemności 350 m3). Ponadto ułożono 1100 m sieć przewodów ciśnieniowych i ściekowych oraz 20 000 m kabli elektrycznych
o rozmaitych profilach.
Jiři Malík, kierownik obszaru Zachód oddziału w Ostrawie podsumowuje znaczenie budowli następującymi słowami: „Cieszymy się, że
STRABAG mógł uczestniczyć w realizacji tak ważnego projektu
budowlanego. Zdobyte doświadczenia będą dla nas cenną referencją
w przypadku realizacji obiektów o podobnym charakterze.”
KONTAKT: Ladislav Šaro, Budownictwo Infrastruktury,
Obszar Koncernu Czechy i Słowacja 6O (Dyr. TF)
Wartość zlecenia: 85 mln koron czeskich
Czas budowy: 05.2010 – 10.2010
Powierzchnia zabudowy: 25.000 m2
Ilość asfaltu ogółem: 8.000 t
Łączna liczba przeszkolonych kierowców: 13.200
Sercem inwestycji jest hydrauliczna prosta płyta poślizgowa.
Dostawcą tej technologii jest austriackie przedsiębiorstwo „TH
Technische Hydraulik”. Płyta może wywoływać nieoczekiwane poślizgi. To urządzenie i krąg poślizgowy dla motocyklistów są unikalne
w Czechach.
„Centrum bezpiecznej jazdy” w Czechach
37
Projekty Obszary Specjalne i Koncesje
inform 23
MORSKA FARMA WIATROWA STRABAGA
ENERGIA WIATROWA –
ENERGIA PRZYSZŁOŚCI
Rozwój morskiej energetyki wiatrowej rozpoczął się.
STRABAG stawia na tę alternatywną formę pozyskiwania energii i decydująco współkształtuje przyszłość
morskiej energetyki wiatrowej w Europie. W Cuxhaven
/ Niemcy trwają intensywne testy nad seryjną budową
fundamentów wykorzystując siłę ciężkości fundamentu
przy posadowienu wiatraka na dnie morskim
Niemcy. STRABAG stawia w budowie morskich farm wiatrowych
na alternatywny system posadowienia wieży na dnie morskim, wobec
dotychczas stosowanych posadowień w systemie konstrukcji stalowych typu: „Jacket” (czworoboczna konstrukcja – dopisek tlumacza),
typu „Tripod” – trójnożna konstrukcja czy też palowa konstrukcja typu
”Monopile”. Nowa technologia ma tę zaletę, że obciążony fundament,
działający pod wpływem prawa grawitacji, może być zainstalowany
szybko, a przy tym w porównaniu do zwykle stosowanych posadowień palowych – prawie nie wytwarza hałasu. Koncepcja instalacji
STRABAGA umożliwia kompletny montaż elektrowni wiatrowej z fundamentem, turbiną i wirnikiem ze skrzydłami na lądzie. Transport
i instalacja na morzu są realizowane z zaprojektowanego przez
STRABAGA statku posiadającego możliwość zanurzenia
SERYJNE MORSKIE FARMY WIATROWE STRABAGA
Cała koncepcja produkcji seryjnej zakłada w dużej części zautomatyzowaną produkcję niezależną od warunków atmosferycznych
i fal morskich. W tym celu w następnych latach zostanie wybudowany w Cuxhaven zakład produkcyjny z własnym molem dla produkcji
wielkoseryjnej fundamentów grawitacyjnych. Dzięki przemysłowym
procesom budowlanym i zaawansowanej logistyce transportu jest
możliwa ekonomiczna produkcja przyjaznych środowisku fundamentów farm wiatrowych bezpośrednio w miejscu załadunku na
statek. „STRABAG oferuje więc efektywne, kompletne rozwiązanie
dla systemu posadowienia-fundamentowania morskich farm wiatrowych”, wyjaśnia zalety nowego systemu Klaus Weber, odpowiedzialny
dyrektor techniczny Dyrekcji.
PLANOWANIE, TESTOWANIE, BADANIE W ROZMIARZE
ORYGINALNYM
Aby móc sprawdzić bezpieczeństwo funkcjonowania tych fundamentów w zastosowaniu praktycznym, wykonano w głębokim na
38
siedem metrów wykopie budowlanym w Cuxhaven pierwszy, ważący
5500 ton fundament testowy w rozmiarze oryginalnym. Podłoże gruntowe odpowiada temu występującemu w przyszłych lokalizacjach farm
wiatrowych na Morzu Północnym. Przy pomocy specjalnego, hydraulicznego urządzenia obciążającego zasymulowano w sposób bliski rzeczywistości działanie obciążeń wywoływanych przez wiatr i fale, jakich
należy spodziewać się na otwartym morzu, na mechaniczne własności
fundamentu grawitacyjnego. Fundament testowy jest wspieranym
przez niemieckie Federalne Ministerstwo Środowiska, Ochrony Przyrody i Bezpieczeństwa Reaktorów oraz realizowanym przez Centralny
Dział Techniczny naukowym programem eksperymentalnym.
Koszty fundamentu testowego:
ok. 8 mln euro (włącznie z próbami)
Czas trwania testu: 06.2011 – 12.2011
Wymiary fundamentu testowego:
długość 40 m, szerokość 40 m, wysokość 33 m
Ciężar fundamentu testowego: 5.500 t
Zużyty beton: 2.500 m3
www.strabag.com
inform 23
Projekty Obszary Specjalne i Koncesje
Info + +
Co to jest morska energia wiatrowa?
Morska energia wiatrowa zalicza się do energii odnawialnych
i jest alternatywą dla elektrowni atomowych. Do wytwarzania
prądu służą farmy wiatrowe instalowane na morzu, wykorzystujące energię ze środowiska naturalnego.
Ważący 550 t fundament testowy w Cuxhaven
ODPORNY NA SZTORMY
Fundament był poddawany cyklicznym obciążeniom przez
okres sześciu miesięcy, w czasie których zasymulowano łącznie
19 wielodniowych sztormów. Wykonano łącznie 1,3 miliona cykli
obciążeniowych fundamentu testowego w celu symulacji wielkich
obciążeń wywoływanych przez morskie fale. Każdy cykl obciążeniowy odpowiadał przepływowi fali. W czasie trwania obciążeń dla
oceny cyklicznego zachowania zmierzono symultanicznie pionowe
i poziome przemieszczenia podłoża i fundamentu oraz zmiany ciśnienia porowego i naprężenia całkowitego w podłożu.
PROGNOZA POTWIERDZONA
„Jesteśmy bardzo dumni z tego, że testy potwierdziły pożądaną
dobrą nośność fundamentu grawitacyjnego, prognozowaną w licznych obliczeniach symulacyjnych”, relacjonuje Udo Hartwig, który
kierował badaniami dla Centralnego Działu Technicznego. Podczas
prób udało się jednoznacznie potwierdzić dotychczasowy wniosek,
wysnuty z czysto teoretycznych rozważań nad mechanicznymi wła-
snościami podłoża, wedle którego fundament po wystąpieniu silniejszego niekorzystnego zdarzenia, w wyniku działania większych obciążeń cofa się z powrotem w następstwie słabszych cykli. Przy tym
zdecydowanie najsilniejsze osiadanie wystąpiło już przy pierwszym
symulowanym sztormie. Kolejne sztormy wywoływały jedynie słabe
zwiększenie osiadania. Nadzwyczajne efekty pomiarów fundamentu
testowego w Cuxhaven umożliwiają analizę możliwych obciążeń
w wyniku ryzyk geotechnicznych w odniesieniu do instalacji fundamentu grawitacyjnego na morzu.
Bez wyjątku pozytywne rezultaty pomiarów fundamentu testowego pokazują, że zaprojektowana przez STRABAGA konstrukcja
grawitacyjna nadaje się do stosowania jako fundament morskich
farm wiatrowych na dużych głębokościach. Produkcja fundamentów
grawitacyjnych będzie odbywać się w Cuxhaven. Ale zanim z tego
alternatywnego źródła energii popłynie prąd elektryczny, jest jeszcze
wiele do zrobienia.
KONTAKT: Klaus Weber,
Budownictwo Infrastruktury, Obszar Koncernu WSO 2L,
Dyr. Morska Energetyka Wiatrowa (ID)
39
Projekty Obszary Specjalne i Koncesje
inform 23
ROZBUDOWA A8 MIĘDZY ULM A AUGSBURGIEM
NAJDŁUŻSZY
DROGOWY PLAC BUDOWY
W NIEMCZECH
27 miesięcy postępowania przetargowego, 52 miesiące
czasu budowy, 360 miesięcy koncesji – to ramowe wartości liczącego blisko 41 km, a tym samym najdłuższego
drogowego placu budowy w Niemczech. Rozbudowa
autostrady A8 z czterech do sześciu pasów jest realizowana w formie partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP).
Niemcy. A8 jest pierwszym projektem z drugiej serii tak
zwanych modeli rozbudowy („A-Modelle”), na który Niemieckie
Federalne Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Rozwoju Miast
ogłosiło przetarg. Na cele rozbudowy utworzono spółkę koncesyjną PANSUEVIA GmbH & Co. KG, w której STRABAG posiada
50% udziałów. Spółka jest w szczególności odpowiedzialna od paź-
Po długim postępowaniu o udzielenie zamówienia roboty ruszyły
w kwietniu 2011
dziernika 2011 również za finansowanie, eksploatację i utrzymanie
odcinka autostrady o całkowitej długości 58 km.
27 MIESIĘCY POSTĘPOWANIA PRZETARGOWEGO
Już na początku roku 2009 rozpoczęto postępowanie w sprawie
o udzielenie zamówienia w niepewnej gospodarczo sytuacji. Wstępne
kwalifikacje, pierwsza oferta, negocjacje i w końcu „najlepsza i ostateczna oferta” ciągnęły się do późnego lata 2010.
Zwięzła decyzja o udzieleniu zamówienia została potwierdzona
przez kilka instancji w dodatkowym postępowaniu sprawdzającym.
W wyniku kontroli przeprowadzonej w dalszym toku postępowania
po proteście, jaki złożyło pokonane konsorcjum, udzielenie zamówienia opóźniło się i ostatecznie nastąpiło po prawie 27 miesiącach
w kwietniu 2011.
52 MIESIĄCE CZASU BUDOWY
Zaraz po otrzymaniu zlecenia rozpoczęły się negocjacje
w sprawie dokumentów finansowych. Już w trakcie ich trwania
podjęto przygotowania do budowy pod kierownictwem Budownictwa Infrastruktury Niemcy Południowe. „To był już ważny sygnał dla
całego regionu Szwabii, że w zasadzie od pierwszego dnia jeździły
tu koparki. Szybkość działania budowlanego zespołu roboczego
naprawdę wywarła na mnie wrażenie”, opowiada Hans Christian
Kattwinkel, dyrektor finansowy spółki koncesyjnej.
Rozbudowa została przeniesiona przez spółkę koncesyjną
PANSUEVIA na budowlany zespół roboczy. 50-procentowe udziały
STRABAGA dzielą pomiędzy siebie HEILIT+WOERNER i Züblin.
„Wszystkie roboty przy trasie są prowadzone przy bieżącym ruchu
samochodowym – to szczególne wyzwanie logistyczne, wymagaKattwinkel jest dyrektorem finansowym spółki PANSUEVIA
40
www.strabag.com
inform 23
Projekty Obszary Specjalne i Koncesje
Zmotywowany zespół
Roboty toczą się przy bieżącym ruchu samochodowym
jące mądrego i rozważnego planowania”, objaśnia techniczny kierownik projektu Michael Halm.
KONTAKT: Hans Christian Kattwinkel, Obszary Specjalne
i Koncesje, Obszar Koncernu Rozwój Infrastruktury 4W
Ogółem rozbudowa autostrady może trwać maksymalnie
52 miesiące, tak aby od jesieni 2015 ruch mógł płynąć na całym
odcinku bez przeszkód sześcioma pasami.
KONTAKT: Michael Halm, Budownictwo Infrastruktury,
Obszar Koncernu Niemcy Południe 6H, Dyr. Duże Projekty (EE)
360 MIESIĘCY KONCESJI
Oprócz budowania łańcuch wartości dodanej wydłuża się
o eksploatację i utrzymanie – na wszystkich trzech płaszczyznach
STRABAG jest prominentnie reprezentowany przez 50% udziałów.
W związku z tym przykłada się szczególną wagę nie tylko do wysokiej jakości samej budowy. Odpowiednio wysokie wymagania dotyczą
też strukturyzacji projektu, do prac w tym zakresie włączono BRVZ,
CLS, GVDi TPA. Do sfinansowania inwestycji o wartości około 410 mln
euro opracowano długookresowy projekt finansowania, które zrefinansuje się w wyniku dofinansowania ze strony państwa w wysokości
75 mln euro oraz miesięcznych wpływów z tytułu opłat myta przez
samochody ciężarowe. A to wszystko przez 360 miesięcy! Nawet
kiedy autostrada będzie już dawno ukończona, PANSUEVIA będzie
działać jeszcze przez długi czas.
Powierzchnia nowej jezdni: 1,2 mln m2
Transport ziemi: 4,2 mln m3
Beton na nawierzchnię jezdni: 380.000 m3
Obiekty mostowe: 79
„PPP – UMOWA ROKU”
Opracowanie struktury finansowania nie było wcale proste.
„Właśnie ze względu na kryzys finansowy musieliśmy pogodzić się
z niektórymi niepowodzeniami. Ale ostatecznie udało nam się to
wspólnie opanować”, opisuje Kattwinkel. Tym bardziej cieszy wyróżnienie „European Shadow Toll Deal of the Year 2011”. W lutym 2012
magazyn branżowy „Project Finance” zatwierdził wybór tego szczególnego projektu PPP i jego finansowania.
41
Projekty Obszary Specjalne i Koncesje
inform 23
NAJDŁUŻSZY TUNEL JEDNORUROWY
NURKOWANIE W PACYFIKU
Międzynarodowy zespół budowniczych tuneli wciąż
pracuje w Singapurze. Najdłuższy tunel jednorurowy,
budowany metodą tarczową zostanie ukończony pod
koniec 2012 roku w regionie Pacyfiku.
Singapur. Nazwa Singapur pochodzi z języka starohinduskiego
i oznacza miasto lwów. To wyspiarskie państwo o powierzchni 712 km2
jest najmniejszym państwem w Azji Południowej. Jego powierzchnia
jest porównywalna mniej więcej z powierzchnią niemieckiego miasta
Hamburg. Pozyskiwanie lądu odgrywa dla Republiki Singapurskiej
bardzo ważną rolę. Singapur leży na południowym krańcu Malezji i jest
zamieszkany przez około pięć milionów mieszkańców. Przez cały
rok na tej popularnej turystycznej wyspie panują temperatury rzędu
250C. Ten kraj słynie jednak nie tylko z niekończącego się nigdy
lata. Singapur jest państwem wielokulturowym i uchodzi za nowoczesny tygiel rozmaitych kultur i ludzi. Ale również gorączkowość
i stres mieszkańców są tutaj odczuwalne – to obraz niecodzienny
dla Europejczyka.
Züblin realizuje w tym ruchliwym mieście-państwie wyjątkowy
projekt: od stycznia 2011 powstaje tu najdłuższy, wykonywany metodą
tarczową jednorurowy tunel w regionie Azji Pacyficznej. Zlecenie
o wartości 13,8 mln euro obejmuje przy tym obniżenie dwóch szybów
oraz budowę żelbetowego tunelu o średnicy dwóch metrów i długość
1550 m. W tym tunelu znajdzie się rurociąg gazowy pod wysokim
ciśnieniem, który pod ziemią łączy położoną na stałym lądzie część
Singapuru z wyspą Jurong, przecinając kanał żeglugowy West-Jurong.
BUDOWANIE POD WODĄ
Tunel gazowy powinien leżeć przeciętnie 30 m pod poziomem
morza. Dlatego przed rozpoczęciem budowy w styczniu 2011 trzeba
było przeprowadzić wykop w dnie morskim. „Te roboty mogłyby
mieć znaczący wpływ na środowisko i podmorskie życie. Zaradzi-
China
Bangladesh
Thailand
India
Laos
Burma
Vietnam
Cambodia
Philippine
Sri Lanka
Malaysia
Malaysia
Singapore
Indonesia
Singapore
Jurong Island
liśmy temu stosujące metodę tarczową”, mówi Josef Kofler, kierownik projektu i ekspert w dziedzinie tej metody pracy. Dzięki temu
udało się zminimalizować skutki dla środowiska i uzyskać jeszcze
jeden bardzo ważny efekt: efektywna czasowo eksploatacja zapobiegła kosztownym przerwom w ruchu statków.
ZAAWANSOWANE
TECHNICZNE KNOW-HOW
Ze względu na zróżnicowane
warunki geologiczne (od miękkich do twardych skał) oraz panujące pod wodą ciśnienie do
trzech barów Züblin zdecydował
się na zastosowanie specjalnej
maszyny do wiercenia tuneli typu
dual-mode (TBM).
Uroczystość podczas robót budowlanych
42
Przebicie tunelu w Singapurze
www.strabag.com
Użycie TBM dało w efekcie większą elastyczność, bezpieczeństwo i efektywność przy budowie tunelu. Maszyna ma 15 m długości
i doskonale sprawdziła się już przy budowie dwóch tuneli w zachodniej Australii. Oba projekty otrzymały wyróżnienie przemysłu budownictwa cywilnego i tunelowego. Inform relacjonował już ten projekt
przy okazji opisu budowy instalacji zaopatrzenia w wodę i utylizacji
ścieków w Australii w numerze 21.
Wartość zlecenia:
23,6 mln dolarów singapurskich (ok. 13,8 mln euro)
Czas budowy: 01.2011 – 12.2012
Czas budowy: 23 miesiące
Długość: 1.550 m
Wielkim wyzwaniem była stała kontrola i nadzór kierunku drążenia przez TBM, a więc precyzja jej prowadzenia. Tę zapewnia jednak
„uniwersalny system nawigacji” (UNS). UNS gwarantuje odchyłki nie
większe niż plus /minus 20 mm, a więc w zakresie możliwym do
zaakceptowania. Züblin zaprojektował i wyprodukował dla tego projektu wszystkie rury przeciskowe. Produkcja odbywała się w fabryce
rur w Tajlandii. Rury żelbetowe zostały zaprojektowane specjalnie
dla tego projektu. Okres ich użytkowania wynosi 100 lat, rury wytrzymują siłę nacisku 1000 ton.
BUDOWA TUNELU W REKORDOWYM CZASIE
Singapur jest również znany z tempa życia – prywatnego, ale
przede wszystkim zawodowego. Züblin mógł również dowieść tempa
swojej pracy. Drążenie tunelu zostało zakończone w styczniu 2012
bez opóźnień i większych przerw po 123 dniach przy średnim tempie
robót 12,6 m dziennie, mniej więcej 32 dni przed planowanym terminem. Dalsze roboty związane z ukończeniem projektu są w toku, jak
na przykład instalacja wysokociśnieniowego gazociągu o długości
2,8 km. Kompletne ukończenie projektu jest planowane na grudzień
2012.
KONTAKT: Josef Kofler/Erhan Oguz, Obszary Specjalne
i Koncesje, Obszar Koncernu International 3G,
Dyr. Flächengeschäft (MJ)
inform 23
Projekty Obszary Specjalne i Koncesje
Dalsze projekty tuneli w Singapurze:
SG – JEC Package B
Wartość zlecenia: ok. 14 mln euro
Czas budowy: 01 / 2012 – 06 /2014
Czas budowy: 28 miesięcy
Jurong Eastern Catchment Project Package A2
Wartość zlecenia: ok. 9,8 mln euro
Czas budowy: 10 / 2011 – 02 /2014
Czas budowy: 28 miesięcy
Instalacja ściekowa Pasir Ris – Package 2
Wartość zlecenia: ok. 22,7 mln euro
Czas budowy: 10 /2009 – 02 /2012
Czas budowy: 30 miesięcy
Cable Tunnel MRT Downtown Line 2
Wartość zlecenia: ok. 1,4 mln euro
Czas budowy: 10 /2010 – 08 /2011
Czas budowy: 10 miesięcy
MRT North East Line
Czas budowy: 04 /1997 – 06 / 2000
Czas budowy: 39 miesięcy
Wartość zlecenia: 87,7 mln dol. sing.
(ok. 51,5 mln euro)
DTSS T-06 Queensway Tunnel
Czas budowy: 12 /2000 – 03 /2005
Czas budowy: 52 miesiące
Wartość zlecenia: 92 mln dol. sing. (ok. 54,1 mln euro)
DTSS Uper Thomson Link Sewer
Czas budowy: 03 /2003 – 04 /2005
Czas budowy: 26 miesięcy
Wartość zlecenia: 43 mln dol. sing. (ok. 25,3 mln euro)
DTSS Kranjie Link Sewer
Czas budowy: 07 /2006 – 06 /2007
Czas budowy: 12 miesięcy
Wartość zlecenia: 10 mln dol. sing. (ok. 5,9 mln euro)
43
Specjalne
inform 23
FORUM ARTYSTYCZNE STRABAGA PRZEDSTAWIA SIĘ
ŻYCIE ZE SZTUKĄ
STRABAG wspiera sztukę i wszystko, co się z nią wiąże.
Od wielu lat zespół Forum Artystycznego STRABAGA
w składzie Wilhelm Weiss, Tanja Skorepa i Barbara
Baum, z wielkim zapałem opiekuje się artystami,
pracownikami i gośćmi. Dzięki ich zaangażowaniu wielu
kolegów dzieli się swoją fascynacją sztuką nowoczesną.
Świat. „Sztuka jest piękna, ale wymaga wiele pracy!” Ten cytat
towarzyszy trzyosobowemu zespołowi forum sztuki. Nowe wyzwania i działania należą do dnia powszedniego zespołu Forum Artystycznego STRABAGA, który angażuje się w koncernie we wszystkich obszarach sztuki. Forum Artystyczne istnieje od 1994 i propaguje sztukę przede wszystkim wśród pracowników STRABAGA:
50 wystaw w galerii STRABAGA Artlounge w Wiedniu, 15 lat nagrody
Artaward, ponad 2000 obrazów w 60 biurach to pokaźny dorobek
zespołu artystów. Inform zagląda za kulisy…
Prace jury w STRABAG Artlounge
PRACA W OTOCZENIU SZTUKI
Od lewej do prawej: Tanja Skorepa, Wilhelm Weiss Barbara Baum
KIM JESTEŚMY
Wilhelm Weiss jako syn mieszkającego w Karyntii malarza już
bardzo wcześnie zainteresował się sztuką i kulturą. Sam pasjonatkolekcjoner, jest dyrektorem Forum Artystycznego STRABAGA, od
wczesnych lat dziewięćdziesiątych jest odpowiedzialny między
innymi za zakupy obrazów do kolekcji STRABAGA. Tanja Skorepa,
aktywna we wszystkich obszarach Forum Artystycznego, jest zawsze
przyjaźnie nastawiona do artystów i pracowników. Zgromadziła
cenne doświadczenie w dziedzinie mody i sztuki w wiedeńskich
galeriach i muzeach, zanim rozpoczęła swoją pracę na Forum Artystycznym STRABAGA. Barbara Baum, kierownik artystyczny i kuratorka Forum, pochodzi z „artystycznej rodziny” i nawiązała dobre
kontakty z wieloma znanymi artystami. Jej konikiem była i jest sztuka
modernistyczna.
44
W 2003 roku rozpoczęto tworzenie Forum Artystycznego
STRABAGA, które wcześniej przeniosło się z Karyntii do Wiednia, do
wiedeńskiej centrali STRABAGA. Rok później nastąpiło otwarcie galerii
rzeźby Gironcoli, a wkrótce potem została wystawiona pierwsza ekspozycja w nowo urządzonej galerii sztuki STRABAGA Artlounge na
poddaszu biurowca STRABAGA w Wiedniu. Na nowo zaadaptowano
zbiory i nagrodę artystyczną STRABAGA – Artaward. Kolejnym dużym
zadaniem była budowa i urządzenie nowej pracowni artystycznej
o powierzchni 700 m2 w budynku STRABAGA w roku 2008, w którym
może pracować i mieszkać do pięciu artystów z kraju i zagranicy.
WSPARCIE NA WSZYSTKICH PŁASZCZYZNACH
Doroczna nagroda „STRABAG Artaward International” jest
wymagającym największego wkładu projektem, poprzedzonym
siedmiomiesięcznymi przygotowaniami. Różnorodność biorących
udział w konkursie krajów, w których STRABAG posiada swoje
przedstawicielstwa, setki kandydatów są wielkim wyzwaniem dla
Forum Artystycznego STRABAGA. Ale też dzięki wszechstronnej
pomocy ze strony różnych krajów organizacja wydarzenia jest
możliwa. Po Węgrzech, Słowacji i Czechach do przyszłej edycji
konkursu 2012 – 2014 zaproszono po raz pierwszy artystów z Polski,
Rumunii i Rosji. Tego roku o nagrodę ubiegało się 900 młodych artystów – to nowy rekord. „Forum Artystyczne STRABAGA jest dumne
z już 90 laureatów z kraju i zagranicy, którzy dzięki wsparciu
www.strabag.com
inform 23
Specjalne
Nagroda STRABAG Artaward International – profesjonalne jury przy
wyborze laureatów
STRABAGA mogli zrobić karierę artystyczną”, opowiada dyrektor
Forum Artystycznego Wilhelm Weiss.
zawrót głowy i użycie dźwigu przy przemieszczaniu kilkumetrowych
rzeźb zostało zrealizowane z powodzeniem.
ZAWSZE ZAANGAŻOWANI DLA SZTUKI
KONTAKT: Wilhelm Weiss / Tanja Skorepa / Barbara Baum,
Forum Artystyczne STRABAGA
Takie artystyczne akcje, jak instalacja „House Attack” znanego
światowego artysty Erwina Wurma w siedzibie STRABAGA w Bratysławie, zawieszenie obrazu o wysokości dwunastu metrów w obecności artysty Hermanna Nitscha i kolekcja rzeźb Gironcoli w Gironcoli-Kristall zaliczają się najbardziej spektakularnych przedsięwzięć
artystycznych. Zawieszenie obrazów na wysokości wywołującej
Info + +
Czy są Państwo zainteresowani?
Bliższe informacje na temat Forum Artystycznego STRABAGA na stronie internetowej www.
strabag-kunstforum.at
Montaż obrazów Hermanna Nitscha w budynku STRABAGA w
Bratysławie
45
Wydarzenia
inform 23
Michaela i Stefan Haslinger
NAJPIEKNIEJSZY DZIEŃ W ŻYCIU
Alma i Stephan Kahler
NOWOŻEŃCY
Michaela i Stefan Haslinger oraz Alma i Stephan Kahler
zawarli związki małżeńskie i mogą opowiedzieć dwie
szczególnie piękne historie miłości. Obie pary pracują
w firmie STRABAG i znalazły swoją wielką miłość
w miejscu pracy.
Świat. Stefan Haslinger jest kierownikiem budowy w Budownictwie Infrastruktury w firmie Land i Mehofer, Michaela Haslinger,
z domu Rauhofer, jest pracownikiem finansowym w dziale realizacji
projektów w Wiedniu. Poznali się nie bezpośrednio w miejscu pracy,
ale za pośrednictwem forum internetowego. Wspólny pracodawca
od początku był tematem rozmów – a to łączy. Ale nie tylko tych
dwoje jest zatrudnionych w tym samym przedsiębiorstwie.
RODZINA STRABAGA
W rodzinie Rauhoferów ojciec, matka, brat, wujek i kuzyn mają
wspólną przeszłość i teraźniejszość w STRABAGU. Rodzina Haslingerów z kolei od dziesięcioleci jest zakorzeniona u Langa i Menhofera – stąd Stefan Haslinger już w młodych latach zainteresował się
zawodem budowlańca. Michaela i Stefan Haslinger szybko znaleźli
się i równie szybko zaczęli snuć plany na przyszłość i myśleć
o weselu. Wesele musiało odbyć się w miejscu niezwykłym. Stefanowi
46
pałac Hernstein był już znany z wcześniejszego wewnętrznego
szkolenia. Gdy podczas zwiedzania pałacu menedżer ds. organizacji
wydarzeń opowiedział o swojej przeszłości u Langa i Menhofera, od
razu było jasne: ślub odbędzie się w pałacu Hernstein. Wielki dzień
miał miejsce 16.7.2011 – ze specjalną niespodzianką, gdy Michaela
Haslinger zorganizowała swojemu przyszłemu mężowi w charakterze prezentu ślubną limuzynę STRABAGA.
HISTORIA MIŁOŚCI CHORWACKO-AUSTRIACKIEJ
Alma Kahler, z domu Hadzic, rozpoczęła swoją karierę w 2009
jako pracownik finansowy w Budownictwie Inżynieryjnym Europa
Południowo-Wschodnia w Wiedniu. Stephan Kahler był w tym czasie
zatrudniony na stanowisku inżyniera w budownictwie ogólnym. Alma
i Stephan Kahlerowie pracowali wprawdzie przez wiele miesięcy
w tym samym biurowcu w wiedeńskiej metropolii, ale zostali sobie
przedstawieni dopiero podczas wycieczki zakładowej w maju 2010.
Na początku 2011 Alma Kahler otrzymała ofertę przejęcia opieki
finansowej nad firmą-córką Pomgrad w Splicie. Dopiero co ci dwoje
mieli ze sobą tylko kontakt zawodowy, a po roku, 27.2.2012, wzięli
ślub! Teraz pracują razem w STRABAGU w Splicie, szczęśliwi ze
sobą.
Inform gratuluje wszystkim świeżo upieczonym i oczywiście
parom z dłuższym stażem i życzy pięknej wspólnej przyszłości!
www.strabag.com
inform 23
1
2
1
6
4
3
3
Specjalne
4
5
MISTRZ ŁAMIGŁÓWEK POSZUKIWANY
3
BUDOWNICZY DRÓG
B
4
3
Zasady łamigłówki:
Z miasta A do miasta B jest budowana droga. Liczby
A
4
na górze i z prawej strony podają, ile elementów drogi
4
należy zbudować w tej kolumnie lub rzędzie. Należy
A
tak wyrysować drogę w kratkach, aby prowadziła
z miasta A do miasta B!
4
C
Wskazówka:
4
2
Jeżeli w którymś polu na pewno nie może być już więcej
1
elementów drogi, to należy je wykreślić!
B
Odcinki drogi:
Możliwe są tylko następujące elementy drogi –
proste i zakręty:
1
2
3
4
5
6
Rozwiązanie:
A
B
C
Wśród wszystkich nadesłanych rozwiązań rozlosu-
3 wskazane pola lub rozwiązanie całej łamigłówki
jemy trzy zegarki STRABAGA.
należy przesłać do: [email protected]
Termin nadsyłania rozwiązań: 15.8.2012
Zarażeni wirusem komputerowym!
Radość dzieci z pierwszej klasy szkoły powszechnej w Pöttsching
w Austrii była wielka, gdy otrzymały „nowy” sprzęt od naszego
działu informatycznego BRVZ. Nasze stare komputery znalazły
nowe zadanie w szkole. Jako podziękowanie dzieci zmajstrowały
powyższy kolaż.
47
www.strabag.com
STOPKA Wydawca: STRABAG SE, Villach Redakcja: Bettina Mattes (odpow.), Carmen Ferner Współpraca redakcyjna: Edita Novotna
(Czechy / Słowacja), Evelyn Agocs (Węgry), Bożena Czekajska (Polska), Wiktoriya Chimakadze (Rosja) Layout i realizacja druku:
Gundula Schmid (odpow.) Przygotowanie do druku: finishingmove Druk: Tauber Public Relations, Warszawa Zdjęcia: Strandperle
(zdjęcie tytułowe, str. 14), Istockphoto (str. 6), Azra Bajrica (str. 7), Fotofolia (str. 19, 21, 45), Royalize (str. 24, 25, 26, 27, 31, 39, 42,46, 47),
Josef Marek (str. 37), Education & Outreach (EDO) Division National Heritage Board, Singapur (str. 43) Zapytania i listy prosimy
kierować do: STRABAG SE, do rąk: Bettina Mattes, Tel. +43 1 22422-1100, Fax + 43 1 22422-1177, [email protected],
Donau-City-Straße 9, A-1220 Wiedeń
Firma STRABAG SE przywiązuje dużą wagę do wyrównania szans kobiet i mężczyzn. W celu uproszczenia stosujemy w naszych tekstach w liczbie mnogiej określenia neutralne, takie jak „pracownicy”, „zleceniodawcy” czy „eksperci”. Pod tymi określeniami rozumiane
są zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

Podobne dokumenty

mistrzowskie wyczyny na północy mocno w górę zrośnięty

mistrzowskie wyczyny na północy mocno w górę zrośnięty W małych grupach od ośmiu do czternastu uczniów dziesiątej klasy Peter Frohn, kosztorysant STRABAG Düren sprawia, że matematyka staje się przystępna i zrozumiała. Wspólnie z uczniami, bezpośrednio ...

Bardziej szczegółowo

inform WROTA NA ŚWIAT PŁYWANIE POD RUCHOMYM DACHEM

inform WROTA NA ŚWIAT PŁYWANIE POD RUCHOMYM DACHEM Firma STRABAG dąży tu do bycia prekursorem na europejskim rynku budowlanym. Raport zawiera również dane dotyczące społecznego i socjalnego zaangażowania koncernu. Jednocześnie podkreśla on odpowied...

Bardziej szczegółowo

poziom xxi wieku olbrzym w nowym wymiarze najnowsze

poziom xxi wieku olbrzym w nowym wymiarze najnowsze w obecności 600 gości. Znak jakości STRABAG może wykorzystywać jako referencję przez okres jednego roku.

Bardziej szczegółowo

Kunden PDF von Repro 12

Kunden PDF von Repro 12 jest i pozostanie jakość naszego zespołu: bo w pracy zespołowej, w mikro- i makroskali, wewnętrznie i na zewnątrz, ponad granicami rynków, państw i jednostek organizacyjnych udaje się to, co dla po...

Bardziej szczegółowo