Drukuj artykuł
Transkrypt
Drukuj artykuł
http://www.mojekgw.pl 13 wrz 2016 Historia KGW w Białobrzegach Historia Koła Gospodyń w Białobrzegach Początki działalności zorganizowanej kobiet w Białobrzegach można powiązać z powstaniem Straży Ogniowej w 1896 r., a na pewno z okresem poprzedzającym powstanie parafii tj. 1920 r. Powiązanie ze strażą zapewne ma uzasadnienie, gdyż trzon drużyny pożarniczej stanowili gospodarze wsi lub ich synowie. Kobiety pomagały w akcjach ratowniczych, a w miesiącach letnich w organizowaniu festynów, dzięki którym można było pozyskać fundusze na funkcjonowanie miejscowej jednostki. Każdego roku pod koniec kwietnia strażacy chętnie pomagali kobietom przy odnawianiu przydrożnych krzyży i kapliczek (malowano wapnem, ozdabiano wieńcami z gałęzi lub igliwia, żywymi i sztucznymi kwiatami wykonanymi przez kobiety z bibuły). Gdy nadszedł miesiąc maj całe rodziny gromadziły się przy kapliczkach i krzyżach, by modlitwą i śpiewem chwalić Matkę Bożą. Podobną wspólną mobilizacją był okres poprzedzający Dzień Wszystkich Świętych, kiedy to porządkowano groby najbliższych zmarłych i strojono je żywymi i sztucznymi kwiatami z bibuły, które dla trwałości powlekano woskiem. Na aktywność kobiet w naszej wsi miała zapewne duży wpływ powstała w 1898 r. Żeńska Szkoła Rolnicza w Albigowej, która przygotowywała młode dziewczęta do odpowiedzialnej roli gospodyni i matki (kilka białobrzeżanek ukończyło tę szkołę m.in.: Aniela Janusz i Helena Rzepka-Uchman). Wzorem istniejącej już we wsi Straży Pożarnej, około roku 1908 powstała myśl zawiązania organizacji, która pomogła by w codziennym gospodarowaniu. Na takich to podwalinach powstało Kółko Rolnicze w Białobrzegach. Gdy w naszym społeczeństwie zawiązała się myśl utworzenia parafii w Białobrzegach ok. 1915 r. rodak białobrzeski ojciec Berard Kiełb (franciszkanin) założył we wsi III Zakon Franciszkański, którego członkami byli świeccy pragnący poświęcić swój czas wspólnej modlitwie wstawienniczej. Była to w Białobrzegach po Straży Ogniowej druga organizacja skupiająca w swych szeregach zarówno mężczyzn jak i kobiety mieszkańców naszej wsi. Był to okres wytężonej modlitwy, wszelkich starań prawnych, a także prac organizacyjnych w pozyskiwaniu funduszy na budowę przyszłej świątyni. Rok 1916 należy uznać za rok zawiązania się, powstania organizacji kobiecej w Białobrzegach. Te kilkuletnie wspólne działania sprawiły, że wyraźnie wykształciła się grupa niewiast, które wiodły prym we wszelkich działaniach na rzecz wsi, straży czy organizującej się parafii. Do grupy tej należały: Trojnar Magdalena (1851-1925), Dołęga Katarzyna (1853-1930), Wierzbińska Maria (1882-1960), Ślimak Klara (1887-1974), Markowicz Teresa (1888-1973), Stryczek Katarzyna (1890-1984), Uchman Magdalena (1891-1976), Bester Maria (1859-1912), Naróg Julia (1897-1943), Bar Maria (1898-1967), Bednarz Zofia (1898-1977), Hołub Helena (1898-1987). Powstanie parafii radykalnie wpłynęło na przeobrażenie myślenia i poziomu życia mieszkańców. Potrzeby parafii, środowiska spowodowały, że ludzie zaczęli inaczej myśleć o drugim człowieku. Zauważyć można było większą chęć wspólnego działania. Przy kościele powstały Róże Różańcowe, należało dbać dodatkowo o kościół, parafię. Do parafii przypisano także parę hektarów ziemi, zawiązało się gospodarstwo i potrzebne były dodatkowe ręce do pracy na polu plebańskim. Społeczeństwo widząc potrzeby wsi i parafii z ochotą przystąpiło do wspólnego działania. Wiele młodych gospodyń i dziewcząt z zapałem wstąpiło w szeregi powstałego stowarzyszenia, organizacji skupiającej białobrzeskie niewiasty. Nastąpił jak gdyby drugi wysyp chętnych kobiet do pracy społecznej. A były to m.in: Lęcznar Anna (19001991), Bester Wiktoria (1900-1984), Janusz Aniela (1901-1973), Rzepka Wiktoria (1903-1985), Rzepka Salomea (1903-1986), Markowicz Józefa (1905-1998), Janusz Wiktoria (1906-1988), Trojnar Zofia (1907-1995), Jagusztyn Rozalia (1908-1996), Słupek Anna (1908-1991), Balawender Stefania (1909-1992), Rzepka Helena (1911-1999), Borcz Julia (1914-1996). Przez parę lat kalendarz działania Koła Kobiet był podobny. Na wiosnę majówki, w lecie dożynki, a jesienią i zimą różnego rodzaju kursy (szycia, haftowania, gotowania oraz kurs bibułkarstwa). Wykonywane przez nie ozdoby przedstawiały głównie występujące w naturze kwiaty: maki, stokrotki, chabry, niezapominajki i dzwonki. Kwiaty z bibuły wykorzystywano do przybrania wieńców na Wszystkich Świętych. Podczas uroczystości kościelnych używano ich do dekoracji feretronów noszonych w czasie procesji. Ubarwiały także uroczystości weselne: wianuszki z kwiatów nosiły druhny, a gościom weselnym przypinano do ubrań stroiki, tzw. bukiety. Od 1929 r. kiedy to w lecie oddano do użytku Dom Ludowy nastąpił duży rozwój świadomości społecznej. Mieszkańcy w jesienno-zimowe wieczory mieli się już gdzie spotykać. W budynku tym oprócz sali tanecznej, gdzie odbywały się,: zabawy, zebrania, szkolenia itp. był sklep z towarami przemysłowymi prowadzony przez miejscowe Kółko Rolnicze oraz pomieszczenia biurowe dla sołtysa i jedno pomieszczenie zostało przeznaczone dla kobiet i straży pożarnej. W okresie międzywojennym kobiety białobrzeskie należały do prekursorów rolnictwa i wszelakiej hodowli. Gdy w 1930 r. powstała mleczarnia gwałtownie wzrosła hodowla krów. Gdy w pierwszych tygodniach pracy mleczarnia skupiła tylko 350 litrów mleka, to po czterech latach pracy, mleczarnia w miesiącach letnich przyjmowała już ok. 8 tys. litrów mleka. Nastała wojna, ciemne lata okupacji, młode dziewczyny aktywnie włączyły się w ruch konspiracyjny. Brały udział w tajnym nauczaniu, opiekowały się potrzebującymi z oddziałów Armii Krajowej. Jesienią 1944 r. gdy działania wojenne szybkimi krokami posuwały się na zachód, ludzie próbowali otrząsnąć się z tragicznych doświadczeń, bo trzeba było żyć dalej. Białobrzeskie kobiety postanowiły pomóc w przywracaniu normalności. Aby nie czekać na nadchodzące przemiany, przedwojenne działaczki naszej wsi postanowiły za namową ks. Latawca powołać do życia Koło Gospodyń Wiejskich w Białobrzegach. Na drugą niedzielę lutego 1945 r. ksiądz zaprosił wszystkie kobiety z Białobrzegów z prawej strony Wisłoka na zebranie organizacyjne do Domu Ludowego. Na spotkanie przyszło ok. osiemdziesiąt kobiet w różnym wieku. Po dość burzliwych dyskusjach wybrano aktyw organizacji. Powołano zarząd koła w składzie: prezes - Anna Lęcznar sekretarz - Wiktoria Janusz skarbnik - Anna Słupek członek - Genowefa Dubiel członek - Emilia Wacnik Nowy zarząd ostro wziął się do pracy. To kobiety były inicjatorem i współorganizatorem wszelkich działań, zmierzających do poprawy warunków życia na wsi. Co można było wykonać bez funduszy, to tematy podejmowano np. powrót do szkółki drzew owocowych, pielęgnowanie drzewek i ich rozprowadzanie, pomoc strażakom w organizowaniu imprez strażackich itp. Prowadzone były kursy kroju i szycia, gotowania, pieczenia, wychowywania dzieci, uprawy warzyw, hodowli drobiu i zwierząt. Organizowane były wycieczki krajoznawcze. Zmieniały się członkinie koła, a także zarząd, ale prezeską była zawsze Anna Lęcznar zwana potocznie "Macią". To "za panowania Maci" KGW w Białobrzegach w wielkim stopniu przyczyniło się do wybudowania chodników, utwardzenia głównej drogi, zelektryfikowano wieś, wybudowano most na Wisłoku i dokonano wiele innych mniejszych, ale jakże ważnych dla społeczności wiejskiej rzeczy, przy których kobiety zawsze były obecne. Wiosną 1980 r. w Domu Ludowym w Białobrzegach odbyło się zebranie sprawozdawczo-wyborcze naszego Koła połączone z Dniem Kobiet. Na zebraniu "Macia" ze względu na stan zdrowia złożyła rezygnację i na jej miejsce wybrano żonę miejscowego organisty Helenę Wojnar, zastępcą została Zofia Słupek, sekretarzem Genowefa Trojnar. Członkami zarządu zostały: Władysława Bednarz, Jadwiga Kubat, Stanisława Trojnar, Wiktoria Dulęba, Maria Fic, Maria Wal i Grażyna Jarosz. Wspaniale układała się współpraca KGW z plebanią, władzami samorządowymi, kółkiem rolniczym, mleczarnią, a zwłaszcza z OSP Białobrzegi. Organizowano akcje hodowli kurcząt, konkursy na najpiękniejszy ogródek kwiatowy. Kobiety chętnie uczestniczyły w szkoleniach rolniczych i gospodarstwa domowego. Wraz z kółkiem rolniczym uczestniczyły w wycieczkach turystyczno - krajoznawczych np. wycieczka w Pieniny. Pomagały w organizowaniu uroczystości państwowych, kościelnych, strażackich i środowiskowych. W miejsce "Święconego jajka" wprowadzono "Dzień Kobiet", a choinkę zastąpił "Dzień Seniora". Przetrwała tradycja występów estradowych naszych pań, które przy każdej okazji uświetniały swymi programami rozrywkowymi organizowane uroczystości. Przemiany ustrojowe które miały miejsce na przełomie lat 1989/1990, spadek znaczenia rolnictwa, brak na tradycyjnych form dokształcania, niszczenie spółdzielczości, wyśmiewanie dotychczasowych przyzwyczajeń, nawyków i form i metod działania KGW doprowadziły do ogólnej apatii. Jednak nasze gospodynie mobilizowane przez ówczesnego proboszcza ks. Stanisław Wacnika uznały, że trzeba działać i za najważniejsze punkty w działalności wyznaczono: Dożynki Parafialne (należy zadbać o wieniec i korowód dożynkowy oraz należało organizować Dzień Seniora. Oczywiście nie zapomniały gospodynie o pomocy w zbiórce żywności dla ubogich. Jesienią 1998 r. na zebraniu kierowanie kołem powierzono Zofii Słupek, a w skład zarządu weszły: Zofia Hajduk, Zofia Dubiel, Krystyna Markowicz, Maria Rzepka, Grażyna Jarosz, Krystyna Golenia, Barbara Piekarz, Teresa Pelc, Halina Bartnik i Urszula Trojnar. Dzięki pomocy Rady Sołeckiej w Białobrzegach uzupełniono naczynia w wypożyczalni. Na wiosnę 2005 r. na prezeskę koła wybrano Krystynę Markowicz, a do zarządu Zofię Hajduk, Marię Rzepkę, Zofię Dubiel i Teresę Pelc. Gospodynie postanowiły kontynuować dotychczasowy profil działania. W dniu 11 marca 2011 r. na walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym z udziałem Przewodniczącej Wojewódzkiej Rady Kobiet Pani Janiny Kuźniar jednogłośnie na przewodniczącą koła wybrano kol. Zofię Hajduk. W skład zarządu weszły: Zofia Dubiel, Zofia Rzepka z d. Wal, Maria Rzepka, Teresa Pelc, Krystyna Golenia, Maria Orłoś, Stanisława Janusz. W programie działania gospodynie założyły sobie przede wszystkim kontynuację dotychczasowych poczynań oraz szukania nowych form działania. Rok rocznie organizowany jest Dzień Seniora, udział w dożynkach parafialnych i gminnych z wieńcem własnoręcznie wykonanym przez gospodynie. Od pięciu lat koło nasze organizuje Powiatowe Katarzynki. Bierze udział w licznych konkursach na szczeblu powiatowym takich jak: Zapusty-zapusty - Kosina Wielkanocne Tradycje - Albigowa Powiatowy Dzień Matki - Białobrzegi Festiwal Kwiatów - Albigowa Smaki i Aromaty z Galicyjskiej Chaty - Sonina Zamknij Lato w Słoiku - Kraczkowa Święto chleba - Głuchów Katarzynki - Białobrzegi Konkurs Kronik - Albigowa Przy Wigilijnym Stole - Wola Mała. Rokrocznie bierze także udział w imprezach gminnych: Pierogowy zawrót głowy w Budach Łań., Dobre bo nasze w Woli Dalszej, Święto dyni w Korniaktowie. Nasze koło dzięki uprzejmości władz gminy i Gminnego Ośrodka Kultury i Czytelnictwa prowadzi od wielu już lat swoją działalność w budynku wspomnianego GOKiCz. W jednym z pomieszczeń urządzona jest kuchnia i znajdują się naczynia. Lokum trochę ciasne, ale spełniające swe zadania. Tutaj się gospodynie gromadzą na zebrania i przygotowują posiłki na imprezy organizowane w Domu Kultury. Gdy jest potrzeba to mogą skorzystać ze wszystkich pomieszczeń tego budynku. Koło liczy obecnie ponad 17 członkiń. Czynnie bierze udział w życiu naszej wsi, dba aby podczas różnych uroczystości nie zabrakło tradycyjnego jadła. Dla swoich członkiń organizuje spotkania opłatkowe, święcone jajko, wycieczki krajoznawcze. Historia koła jest bogato opisana w trzech kronikach dzięki naszemu kronikarzowi kol. Zofii Rzepce. Mimo upływu czasu, biegu historii staramy się kultywować tradycję i nowoczesność. Nasze koło ma 100 lat, mamy nadzieję, że jeszcze długo będzie mogło służyć społeczeństwu. Zofia R. z Koło Gospodyń Wiejskich Białobrzegi