kliknij, aby przejść do programu sesji plakatowych
Transkrypt
kliknij, aby przejść do programu sesji plakatowych
SESJE PLAKATOWE 13.05.2016r. Sesja Plakatowa p 1. Nadciśnienie tętnicze. Ostre uszkodzenie nerek. Prowadzący: Dr hab. n. med. Dorota Drożdż, Dr hab. n. med. Sylwester Prokurat p1-1 Zespół tylnej odwracalnej encefalopatii w przebiegu ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek Autorzy: D. Tomczyk, S. Chrul, A. Jander, M. Chamielec, D. Barańska, M. Tkaczyk Afiliacja: Klinika Pediatrii Immunologii i Nefrologii, Klinika Neurologii, Zakład Diagnostyki Obrazowej Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi p1- 2 Zakrzepica naczyń żylnych mózgu jako konsekwencja późnego rozpoznania zespoły nerczycowego u nastolatka. Autorzy: Agnieszka Bargenda, Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Afiliacja: Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu p1-3 Ocena wczesnych markerów ostrego uszkodzenia nerek u dzieci z chorobami serca poddanych diagnostycznemu cewnikowaniu serca – doniesienie wstępne. Autorzy: D. Tomczyk, A. Jander, P. Dryżek, T. Moszura, E. Głowacka, W. Krajewski M. Tkaczyk Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, Klinika Kardiologii, Centrum Medycznej Diagnostyki Laboratoryjnej, Klinika Intensywnej Terapii Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi p1-4 Ocena ryzyka wystąpienia AKI u pacjentów z wrodzoną wadą serca. Autorzy: Anna Musielak, Magdalena Silska- Dittmar, Anna Benedyk, Danuta Ostalska- Nowicka, Jacek Zachwieja Afiliacja Klinika Kardiologii Dziecięcej, Nefrologii i Nadciśnienia Tętniczego Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu p1-5 Mapy pasmowe w zaburzeniach przewodnictwa śródkomorowego u dzieci leczonych nerkozastąpczo. Autorzy: Dorota Polak-Jonkisz, Małgorzata Sobieszczańska, Danuta Zwolińska, Henryk Filipowski, Krystyna Laszki-Szcząchor Afiliacja: Katedra Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu p1-6 Ostre uszkodzenie nerek (OUN) w przebiegu zatrucia lekami u nastolatka- opis przypadku. Autorzy: Kinga Musiał, Wojciech Ostrowski, Dorota Polak-Jonkisz, Danuta Zwolińska Afiliacja: Klinika Nefrologii Pediatrycznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu p1-7 Renina i angiotensynogen w moczu dzieci i młodzieży z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Autorzy: Agnieszka Rybi- Szumińska, Magdalena Zając, Anna Wasilewska Afiliacja: Klinika Pediatrii i Nefrologii Uniwersytet Medyczny w Białymstoku p1-8 Skuteczna interwencja laryngologiczna u chrapiących dzieci obniża ciśnienie tętnicze. Autorzy: M. Stańczyk, P. Raczyński, J. Andrzejewski, K. Faltin, M. Kostrzewa, A. MazurekKula, K. Ostrowska, W. Konopka, M. Tkaczyk, Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi p1-9 Grubość kompleksu błona wewnętrzna-środkowa tętnic szyjnych wspólnych jako pierwszy objaw uszkodzenia układu krążenia u chrapiących dzieci. Autorzy: M. Stańczyk, P. Raczyński, J. Andrzejewski, K. Faltin, M. Kostrzewa, A. Mazurek-Kula, K. Ostrowska, W. Konopka, M. Tkaczyk, Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi p1-10 Profil metaboliczny i zawartość fruktozy w diecie nastolatków z nadciśnieniem tętniczym i stanem przednadciśnieniowym. Autorzy: M. Stańczyk, D. Tomczyk, M. Grzelak, J. Topolska-Kusiak, P. Raczyński, M. Tkaczyk, Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii , Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi p1- 11 Ocena wczesnych markerów nadciśnienia tętniczego u dzieci z otyłością Autorzy: Katarzyna Maćkowiak-Lewandowicz, Izabela Krzyśko, Piotr Fichna, Danuta Ostalska- Nowicka, Jacek Zachwieja Afiliacja: Klinika Kardiologii Dziecięcej, Nefrologii i Nadciśnienia tętniczego Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Sesja Plakatowa p 2. Zakażenia układu moczowego. Prowadzący: Dr hab. n. med. Katarzyna Jobs, Dr hab. n. med. Kinga Musiał p2-1 Etiologia zakażeń układu moczowego u dzieci w pierwszym roku życia- doświadczenia ośrodka Autorzy: Anna Wachnicka-Bąk, Katarzyna Jobs, Anna Jung Afiliacja: Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Wojskowy Instytut Medyczny, Centralny Szpital Kliniczny MON p2-2 Skuteczność 4 tygodniowej uroterapii standardowej w leczeniu nadczynności pęcherza moczowego. Autorzy: Lakomy Agata, Maternik Michał, Krzemińska Katarzyna, Chudzik Ilona, Żurowska Aleksandra Afiliacja: Klinika Pediatrii, Nefrologii i Nadciśnienia Gdański Uniwersytet Medyczny p2-3 Profil bakterii w posiewach moczu pobranych od pacjentów w III-rzędowym szpitalu Autorzy: A. Seraficka(1), J. Lisiak(2), M. Tkaczyk(2) Afiliacja: Centrum Medycznej Diagnostyki Laboratoryjnej, ICZMP Łódź p2-4 Pęcherz neurogenny jako objaw zespołu regresji kaudalnej– opis przypadków Autorzy: Karolina Kalicka , Małgorzata Zajączkowska, Leszek Piechuta, Jerzy Czyż, Andrzej Kasza, Monika Wojciechowska, Przemysław Sikor) Afiliacja: Klinika Nefrologii Dziecięcej, Katedra i Klinika Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie p2-5 Stężenie w moczu interleukiny-6 i interleukiny-8 u niemowląt z zakażeniem układu moczowego i bezobjawową bakteriurią. Autorzy: Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Agnieszka Turczyn, specjalistycznym. Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny p2-6 Profil kliniczny pacjentów z pierwotnym moczeniem nocnym. Autorzy: A. Krakowska, M. Tkaczyk, M. Miklaszewska, K. Zachwieja, K. Kiliś-Pstrusińska, I. Mader-Wołyńska, D. Ratajczak, M. Maternik, A. Korzeniewska-Kozyrska, A. Jander, Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, ICZMP Łódź p2-7 Skuteczność uroterapii standardowej jako pierwszej metody terapii u dzieci z pierwotnym monosymptomatycznym moczeniem nocnym Autorzy: M. Tkaczyk, M. Miklaszewska, K. Zachwieja, K. Kiliś- Pstrusińska, I. Mader -Wołyńska, D. Ratajczak, M. Maternik, A. Korzeniewska- Kozyrska, A. Krakowska, A. Jander, Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, ICZMP Łódź p2-8 Analiza nieprawidłowości w badaniach obrazowych u niemowląt z zakażeniami układu moczowego- doświadczenia ośrodka Autorzy: Anna Wachnicka-Bąk, Katarzyna Jobs, Anna Jung Afiliacja: Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Wojskowy Instytut Medyczny, Centralny Szpital Kliniczny MON Sesja Plakatowa u 3. Glomerulopatie I. Prowadzący: Dr hab. n med. Irena Makulska, Dr hab. n med. Tadeusz Porowski p3-1 Rodzinna nefropatia hiperurykemiczna – rzadka przyczyna przewlekłej choroby nerek u dziecka. Autorzy: Małgorzata Stańczyk, Kamila Pająk, Katarzyna Dyga, Piotr Adamczyk, Maria Szczepańska, Marcin Zaniew, Bodo Beck, Marcin Tkaczyk Afiliacja: Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii ICZMP w Łodzi p3-2 Stężenia białek β-kateniny i sklerostyny w osoczu dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym leczonych steroidami. Autorzy: Agnieszka Pukajło- Marczyk, Anna Jakubowska, Agnieszka Bargenda, Katarzyna KiliśPstrusińska, Danuta Zwolińska Afiliacja: Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytety Medyczny we Wrocławiu p3-3 Masywna rabdomioliza w przebiegu zakażenia wirusem grupy typu B u chłopca z idiopatycznym zespołem nerczycowym (IZN) Autorzy: Piotr Skrzypczyk, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Elżbieta Kuźma-Mroczkowska, Małgorzata Pańczyk- Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego p3-4 Zapalenie wątroby w przebiegu zakażenia Yersinia enterocolitica 03 u dziecka z idiopatycznym zespołem nerczycowym Autorzy: Elżbieta Kuźma-Mroczkowska , Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Edyta Podsiadły, Urszula Demkow Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego p3-5 Renalaza u dzieci z glomerulopatiami Autorzy: Piotr Skrzypczyk, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska, Joanna Przychodzień, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Elżbieta Górska, Anna Stelmaszczyk- Emmel Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego p3-6 Czy stwierdzenie mutacji w genach potencjalnie związanych z patogenezą zespołu nerczycowego jest równoznaczna z genetycznym tłem choroby ? Autorzy: L. Hyla- Klekot, E. Gacka, J. Taraszkiewicz, B. Pulcer, G. Kucharska Afiliacja: Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii. p3-7 Wiodąca rola współpracy nefrologa z patomorfologiem w kompleksowej ocenie patomechanizmu kłębuszkowej choroby nerek. Autorzy: Lidia Hyla-Klekot, Henryk Karkoszka, Ewa Gacka Afiliacja: Oddział Nefrologii Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii p3-8 Sklerostyna u dzieci z hiperkalciurią idiopatyczną- doniesienie wstępne. Autorzy: I. Artemiuk, M. Pańczyk-Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 13.05.2016r. Sesja Plakatowa p 4. Varia Prowadzący: Dr hab. n. med. Dorota Polak-Jonkisz, Dr hab. n. med. Jan Zawadzki p4-1 Kryteria kwalifikacji dzieci z zespołem nerczycowym do terapii Rituximabem wg danych z piśmiennictwa i doświadczeń własnych. Autorzy: L. Hyla- Klekot, B. Pulcer, G. Kucharska, J. Taraszkiewicz, E. Gacka Afiliacja: Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii Chorzów p4-2 Ostre poparciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek u chorych leczonych w powiatowym ośrodku pediatrycznym Autorzy: Tomasz Jarmoliński, Hanna Marciniak Afiliacja: Oddział Dziecięcy, Szpital Międzyrzecki p4-3 Zespół nerczycowy u dzieci – czy możliwa jest opieka skoordynowana na poziomie powiatowego oddziałau pediatrycznego? Autorzy: Tomasz Jarmoliński, Hanna Marciniak Afiliacja: Oddział Dziecięcy, Szpital Międzyrzecki p4-4 Pierwotnie obustronny chłoniak nerek u 10 letniego chłopca. Opis przypadku. Autorzy: Anna Żakowska –Żych(1), Hanna Haleczko-Weksznejder(1), Agata Bonisławska(1), Tomasz Ociepa(2), Jarosław Peregud-Pogorzelski(2), Andrzej Brodkiewicz(1) Afiliacja: Oddział Kliniczny Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć SPS ZOZ Zdroje w Szczecinie p4-5 Zwiększone wydalanie karnityny w moczu u dzieci urodzonych z niską masą ciała. Autorzy: Piotr Tomasz Protas , Alina Kępka, Agnieszka Rybi- Szumińska, Katarzyna Taranta-Janusz, Anna Wasilewska Afiliacja: Klinika Pediatrii I Nefrologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, p4-6 Zaburzenia wydalania kwasu moczowego w przebiegu defektów metabolizmu puryn -opis dwóch przypadków. Autorzy: Hanna Marciniak, Tomasz Jarmoliński Afiliacja: Oddział Dziecięcy, Szpital Międzyrzecki p4-7 Przydatność oznaczania NGAL w surowicy u niemowląt z zakażeniem układu moczowego. Autorzy: Agnieszka Szmigielska, Grażyna Krzemień, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii WUM p4-8 Bardzo rzadkie przyczyny zespołu Fanconi – opis dwóch przypadków Autorzy: Marcin Kołbuc, Marcin Zaniew, Piotr Czubkowski, Irena Jankowska, Detlef Bockenhauer, Paul Giessen, Jacek Wysocki, Afiliacja: Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, Specjalistyczny ZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań p4-9 Mieszana heterozygotyczna mutacja genu (SLC34A3) dla ko-transportera sodowo-fosforanowego typu IIc u 7- letniej pacjentki jako przyczyna nefrokalcynozy Autorzy: Kalicka K., Zajączkowska M., Sikora P. Afiliacja: Klinika Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Sesja Plakatowa p 5. Glomerulopatie II. Wady układu moczowego I Prowadzący: Dr hab. Lidia Hyla-Klekot, Dr hab. Andrzej Brodkiewicz p5- 1 Leczenie nefropatii Schoenleina-Henocha - doświadczenia własne Autorzy: Dorota Salamon-Słowińska, Marcin Kołbuc, Elżbieta Krzysztofik, Emilia Szumińska- Napiontek, Marcin Zaniew Afiliacja: SZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań p5- 2 Jakość życia a stres u dzieci z zespołem nerczycowym i ich rodziców. Autorzy: Elżbieta Kuźma-Mroczkowska, Dominika Adamczuk, Małgorzata Mizerska -Wasiak, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego p5- 3 Zatorowość płucna u dziewczynki z idiopatycznym zespołem nerczycowym i mutacją czynnika V TYPU LEIDEN Autorzy: Małgorzata Mizerska-Wasiak, Piotr Skrzypczyk, Agnieszka Biejat, Michał Brzewski, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego p5- 4 Skrajne wodonercze w wyniku zwężenia podmiedniczkowego moczowodu u niemowlęcia Autorzy: Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Stanisław Warchoł, Teresa Dudek-Warchoł, Przemysław Bombiński, Agnieszka Biejat, Marzena Barczuk, Afiliacja: Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa p5- 5 Całkowite zdwojenie narządu rodnego u dziewczynek z agenezją nerki Autorzy: T. Dudek-Warchoł, G. Krzemień, A. Szmigielska, M. Brzewski, M. Panek, S. Warchoł Afiliacja: Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa p5- 6 Nefroureterektomia u dziewczynki z nawracającym roponerczem. Autorzy: Agnieszka Szmigielska, Grażyna Krzemień, Teresa Dudek-Warchoł, Stanisław Warchoł Afiliacja: Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa p5- 7 Zespół Senior- Loken u 11-letniego niskorosłego chłopca. Opis przypadku. Autorzy: Sobieszczańska- Droździel A., Zajączkowska M., Wieczorkiewicz-Płaza A., Beck B., Kowalczyk M., Sikora P. Afiliacja: Klinika Nefrologii Dziecięcej. Uniwersytet Medyczny w Lublinie p5- 8 Pyelonephritis xanthogranulomatosa jako przyczyna nefroureterektomii u 2,5 letniego chłopca – opis przypadku. Autorzy: Wieczorkiewicz-Płaza A., Bieniaś B., Sikora P., Nachulewicz P., Nurzyńska-Flak J., Woźniak M., Sobieszczańska- Droździel A., Zajączkowska M. Afiliacja: Klinika Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie p5- 9 Ocena stężeń leptyny, greliny i obestatyny w surowicy dzieci z I rzutem zespołu nerczycowego Autorzy: B. Leszczyńska, E. Kuźma- Mroczkowska, A. Majcher, P.Gryz- Ryczywolska, I. Kotuła, U. Demkow, B. Pyrżak, M. Pańczyk- Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii WUM Sesja Plakatowa p 6. Wady układu moczowego II. Tubulopatie Prowadzący: Dr hab. n. med. Katarzyna Taranta- Janusz, Dr hab. n. med. Przemysław Sikora, p6- 1 Torbiel śródbrzusza u 14- letniej pacjentki z zespołem Currarino i przewlekłą chorobą nerektrudności diagnostyczne. Autorzy: Konstancja Fornalczyk, Maciej Bagłaj, Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Katarzyna Domagała- Pękalska, Irena Wikiera- Magott, Danuta Zwolińska Afiliacja: Klinika Nefrologii Pediatrycznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu p6- 2 Zespół Barttera u 10-miesięcznego niemowlęcia - opis przypadku. Autorzy: Szumera Anna, Zagożdżon Ilona, Żurowska Aleksandra Afiliacja: Klinika Chorób Nerek i Nadciśnienia Dzieci i Młodzieży w Gdańsku p6- 3 Ektopia skrzyżowana nerki. Opis przypadków. Autorzy: K. Grudzińska, M. Dębicka, z, A. Żakowska- Żych, H. Haleczko- Weksznejder, J. Kościuszkiewicz, A. Brodkiewicz Afiliacja: Oddział Kliniczny Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć. SPZOZ “Zdroje”, Pomorski Uniwersytet Medyczny, Szczecin p6- 4 Pęcherz moczowy pomylony z guzem jajnika u dziewczynki z zatrzymaniem - moczu. Opis przypadku. Autorzy: M. Dębicka, M. Remigolska- Baczewicz, K. Grudzińska, S. Paradowski, A. Brodkiewicz Afiliacja: Oddział Kliniczny Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć. ZOZ “Zdroje”, Szczecin p6- 5 suPAR jako biomarker skutecznego leczenia za pomocą wstrzyknięć toksyny botulinowej u dzieci z pęcherzem neurogennym Autorzy: Jolanta Sołtysiak, Magdalena Silska- Dittmar, Maria Stachowiak-Lewandowska, Jacek Zachwieja, Danuta Ostalska- Nowicka, Paweł Kroll, Afiliacja: Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu p6- 6 Rzadka przyczyna nefrokalcynozy u 14-letniej dziewczynki. Autorzy: Omar Bjanid, Piotr Adamczyk, Małgorzata Stojewska, Dagmara Roszkowska- Bjanid, Magdalena Paszyna-Grześkowiak, Agnieszka Jędzura, Joanna Oświęcimska, Katarzyna Ziora, Aurelia Morawiec-Knysak, Maria Szczepańska, Afiliacja: Oddział Nefrologii Dzieci SPSK nr 1 w Zabrzu p6- 7 Kamica odlewowa u małych dzieci – prezentacja dwóch przypadków Autorzy: Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Katarzyna Jankowska- Dziadak, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Afiliacja: Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii WUM p6- 8 Nie bądźmy nefrocentryczni, czyli o pozanerkowych powikłaniach w zespole suszonej śliwki Autorzy: Katarzyna Prościak, Kinga Musiał, Maria Miler, Danuta Zwolińska Afiliacja: Klinika Nefrologii Pediatrycznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu p6- 9 Metoda SERVQUAL – w ocenie jakości życia pacjentów z przewlekłą chorobą nerek – badanie pilotażowe. Autorzy: Węgłowski Paweł, Zwolińska Danuta, Karniej Piotr, Dorota Polak-Jonkisz Afiliacja: Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny, Wrocław. STRESZCZENIA PREZENTACJI PLAKATOWYCH p1-1 Zespół tylnej odwracalnej encefalopatii w przebiegu ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek D. Tomczyk, S. Chrul, A. Jander, M. Chamielec, D. Barańska, M. Tkaczyk Klinika Pediatrii Immunologii i Nefrologii, Klinika Neurologii, Zakład Diagnostyki Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi Obrazowej Zespół tylnej odwracalnej encefalopatii (Posterior reversible encefalopathy syndrome-PRES) jest zespołem ostrych objawów neurologicznych, takich jak: bóle głowy, wymioty, zaburzenia świadomości, zaburzenia widzenia, drgawki z charakterystycznym obrazem OUN w badaniu rezonansu magnetycznego (zmiany w istocie białej i szarej obu półkul). Celem pracy jest prezentacja ujawnienia się tego zespołu u dziecka z ostrym kłębuszkowym zapaleniu nerek. Do Kliniki przyjęto 8-letniego chłopca z objawami ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek. Z wywiadu wiadomo, że chory dotychczas nie były leczone z powodu chorób przewlekłych, a 2 tygodnie przed hospitalizacją przebył łagodną infekcję układu oddechowego. W badaniach laboratoryjnych czynność nerek była upośledzona. Podwyższone był również wskaźniki stanu zapalnego. Chory miał okresowo wysokie wartości ciśnienia tętniczego (95-99 pc normy dla płci, wieku i wzrostu). W 2 dobie hospitalizacji u chorego (leczonego objawowo) rozwinęły się objawy neurologiczne: ból głowy ustępujący po wymiotach, nadmierna senność, zaburzenia reaktywności i szerokości źrenic oraz obustronnie dodatni objaw Babińskiego. Chory miał wówczas podwyższone ciśnienie tętnicze. W jednofazowym badaniu TK głowy wykluczono krwawienie, obrzęk mózgu oraz zmiany organiczne w OUN. Stan neurologiczny chorego nadal ulegał dynamicznemu pogorszeniu, aż do utraty przytomności z drgawkami i kilkuminutowym bezdechem. Wykonano badanie MRI, w którym obecny był obraz charakterystyczny dla odwracalnej encefalopatii tylnego dołu czaszki. Po wdrożeniu leczenia przeciwobrzękowego objawy neurologiczne u chorego uległy wycofaniu. W 7 dobie leczenia uzyskano normalizację czynności nerek. W kolejnym badaniu MRI głowy wykonanym po 3 miesiącach nastąpiła całkowita regresja zmian w mózgowiu co ostatecznie potwierdziło rozpoznanie PRES.Wnioski: Zespół tylnej odwracalnej encefalopatii jest rzadkim powikłaniem ostrego kłębuszkowego zapalenia nerek. Należy pamiętać o tym w przypadku wystąpienia objawów neurologicznych u chorego. p1- 2 Zakrzepica naczyń żylnych mózgu jako konsekwencja późnego rozpoznania zespoły nerczycowego u nastolatka. Agnieszka Bargenda, Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Wstęp: Zespołowi nerczycowemu (ZN) często towarzyszy stan nadkrzepliwości, który może prowadzić do zakrzepicy naczyń. Zmiany zakrzepowe dotyczą najczęściej naczyń żylnych, a zakrzepica naczyń mózgu jest najrzadszą lokalizacją. Cel pracy: Przedstawienie przypadku 16-letniego chłopca z rozległą zakrzepicą naczyń żylnych mózgu w przebiegu pierwszego rzutu ZN. Opis przypadku: 16-letni chłopiec bez wcześniejszych istotnych obciążeń chorobowych obserwował stopniowy przyrost masy ciała, pogorszenie tolerancji wysiłku i uporczywe bóle głowy trwające kilka tygodni. Badania laboratoryjne wykonane w szpitalu rejonowym ujawniły masywną proteinurię oraz odchylenia biochemiczne typowe dla zespołu nerczycowego. Chłopca przekazano do Kliniki Nefrologii Pediatrycznej. W trakcie transportu medycznego obserwowano bardzo nasilone bóle głowy, wymioty oraz krótkotrwałe drgawki. Przy przyjęciu na SOR stan chłopca był ciężki. W badaniu fizykalnym stwierdzono uogólnione obrzęki, wodobrzusze, podwyższone wartości ciśnienia tętniczego oraz bradykardię. Badania dodatkowe ujawniły istotnie podwyższony hematokryt, nasiloną hipoalbuminemię, dyslipidemię, a także zaburzenia krzepnięcia pod postacią obniżonego stężenia antytrombiny III, podwyższonego stężenia D-dimerów i fibrynogenu. Badania obrazowe głowy (TK, MR) wykazały rozległe zmiany zakrzepowe naczyń żylnych mózgu. Zastosowano leczenie przeciwzakrzepowe oraz steroidy w pełnej dawce. Z uwagi na steroidooporność zastosowano mykofenolan mofetilu, uzyskując remisję w ciągu kolejnych 4 tygodni leczenia. Z uwagi na dodatni wywiad rodzinny w kierunku choroby zakrzepowej pogłębiono diagnostykę zaburzeń krzepnięcia. Wykluczono genetyczne, hematologiczne, infekcyjne i autoimmunologiczne tło zmian, co wskazywało na wtórny do zespołu nerczycowego charakter zaburzeń. Kontrolne badania obrazowe głowy, wykonane po 12 miesiącach leczenia, wykazały pełną rekanalizację naczyń mózgu. Wnioski: W przypadku późnego rozpoznania ZN, zakrzepica naczyń mózgowych może być dominującym objawem, wynikającym ze znacznego nasilenia zaburzeń biochemicznych. p1-3 Ocena wczesnych markerów ostrego uszkodzenia nerek u dzieci z chorobami serca poddanych diagnostycznemu cewnikowaniu serca – doniesienie wstępne. D. Tomczyk, A. Jander, P. Dryżek, T. Moszura, E. Głowacka, W. Krajewski M. Tkaczyk Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, Klinika Kardiologii, Centrum Medycznej Diagnostyki Laboratoryjnej, Klinika Intensywnej Terapii Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi Wstęp: Indukowane kontrastem ostre uszkodzenie nerek (CI-AKI) jest jatrogennym powikłaniem coraz częściej wykonywanych badań z użyciem środków kontrastowych. Wskaźniki wczesnego uszkodzenia nerek takie jak lipokalina neutrofilowa (NGAL), Cystatyna C, białko wiążące kwasy tłuszczowe (L-FABP), mogą być pomocne we wczesnym rozpoznawaniu CI-AKI i podjęciu właściwego leczenia. Celem badania była ocena wczesnych wskaźników uszkodzenia nerek u dzieci poddawanych diagnostycznemu cewnikowaniu serca. Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 16 dzieci (12M,4K) z wrodzonymi wadami układu krążenia w wieku od 7 doby życia do 13 roku życia, mediana wieku wynosiła 35,5 m-ca (IQRs 14-77 m-cy), u których ze względów medycznych wykonywano elektywną angiografię serca. W seryjnych pobraniach moczu i surowicy (0,2,6,24,48 h) oznaczano stężenie kreatyniny, cystatyny C, NGAL, L-FABP oraz wskaźnik NGAL/kreatynina w moczu. Oceniano również nawodnienie oraz diurezę przed i po zabiegu. Wszyscy chorzy mieli prawidłową czynność nerek (e-GFR) przed zabiegiem. Wyniki: Analiza statystyczna wykazała, że wyjściowe stężenie NGAL w surowicy [Me=25,9 ng/ml; (IQRs 19,4-29,6 ng/ml)], wzrasta w pierw-szych 6h po podaniu kontrastu [Me=30,6 ng/ml; (IQRs 22,3-42,2 ng/ml), (p=0,031) i obniża się do wartości wyjściowych w ciągu 24h.Wzrost NGAL w surowicy koreluje z obniżeniem się e-GFR w tym samym okresie czasu (p=0,0032). Nie zaobserwowano zmian w zakresie wskaźnika NGAL /kreatynina w moczu. Stężenia cystatyny C w surowicy również nie uległy zmianie w ciągu 24h od podania kontrastu. Wnioski: Wynik badania wskazuje, że u dzieci poddawanych zabiegom angiografii serca ostre uszkodzenie nerek mierzone czułymi wskaźnikami może ujawnić się już w 6 godzinie od zabiegu. Badanie finansowane z grantu wewnętrznego ICZMP nr 2014/IV/42-GW p1-4 Ocena ryzyka wystąpienia AKI u pacjentów z wrodzoną wadą serca. Anna Musielak, Magdalena Silska- Dittmar, Anna Benedyk, Danuta Ostalska- Nowicka, Jacek Zachwieja Klinika Kardiologii Dziecięcej, Nefrologii i Nadciśnienia Tętniczego Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Wstęp: W ostatnich latach na znaczeniu zyskują wczesne markery uszkodzenia nerek. U części pacjentów występuje zespół sercowo-nerkowy, gdzie podłożem wystąpienia AKI jest choroba układu krążenia. Celem pracy była ocena ryzyka wystąpienia AKI u pacjentów z wrodzoną wadą serca na podstawie stężenia wczesnych markerów uszkodzenia nerek. Metody: Badaniem objęto grupę 68 pacjentów w wieku od 0-49 miesięcy (średnia 12 +-13 miesięcy) z rozpoznaną wadą serca na podstawie badania echokardiograficznego. U pacjentów stwierdzono GFR oraz stężenie kreatyniny w surowicy w normie wiekowej. Oznaczono NGAL w surowicy i w moczu oraz markery w moczu tj. katepsynę, beta-2-mikroglobulinę, KIM-1 oraz angiotensynogen. Wyniki: W badanej grupie pacjentów stwierdzono istotnie wyższe stężenie NGAL oraz katepsyny i beta-2-mikroglobuliny w moczu w stosunku do grupy kontrolnej. Stężenie NGAL pozostawało istotnie statystycznie wyższe po podziale grupy badanej ze względu na rodzaj wady serca (sinicza/niesinicza) oraz zastosowane leczenie (zachowawcze/operacyjne). Statystycznie istotną zależność stwierdzono między NGAL w moczu a frakcją wyrzutową lewej komory. Wnioski: U pacjentów z wrodzoną wadą serca istnieje ryzyko wystąpienia AKI oraz zespołu sercowo-nerkowego. p1-5 Mapy pasmowe w zaburzeniach przewodnictwa śródkomorowego u dzieci leczonych nerkozastąpczo Dorota Polak-Jonkisz(1), Małgorzata Sobieszczańska(2), Danuta Zwolińska(1), Henryk Filipowski(2), Krystyna Laszki- Szcząchor(2), (1)Katedra Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu (2)Katedra Patofizjologii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Wstęp. Zmiany sercowo-naczyniowe należą do jednych z istotniejszych zaburzeń czynnościowych obserwowanych u pacjentów z przewlekłą choroba nerek. Zmianom strukturalnym serca mocznicowego towarzyszą zmiany w układzie bodźcoprzewodzącym serca, co z kolei wiedzie do zwiększonej śmiertelności w tej populacji chorych. Celem pracy było utworzenie map pasmowych do oceny zmian występujących w rozprzestrzenianiu się fali pobudzenia śródkomorowego w sercu u dzieci poddawanych zabiegom hemodializy przez 1 rok i powyżej roku w oparciu o multielektrodowe rejestracje potencjałów serca (BSPM). Materiał i metody. Przebadano 12 dzieci i młodych dorosłych poddawanych zabiegowi hemodializy (5 – przez 1 rok, 7 – powyżej 1 roku) (średnia wieku 16.8±2 lata). Grupę kontrolną stanowiło 31 dzieci zdrowych w odpowiednim wieku. Do rejestracji użyto 87-elektrodowego japońskiego HPM-7100 Fukuda Denshi. Po wyznaczeniu wartości istotnego czasu pobudzenia komór serca, dla wszystkich badanych grup i dla grupy kontrolnej utworzono mapy pasmowe obrazujące zmiany w drodze rozprzestrzeniania się pobudzenia w śródkomorowym układzie bodźcoprzewodzącym serca. Wyniki. Na podstawie utworzonych map stwierdzono, że zmiany o różnym stopniu zaawansowania występują głównie w obszarze lewej odnogi pęczka Hisa. W grupie pacjentów dializowanych do roku są one niewielkie i mają charakter zablokowania przejścia pobudzenia w obrębie górnej wiązki lewej odnogi. U dłużej hemodializowanych zmiany nasilają się i prowadzą do zakłóceń rozprzestrzeniania się fali pobudzenia określanych jako niezupełny blok lewej odnogi. Ich obraz widoczny jest poza zasięgiem 12 elektrod klasycznego badania ekg, stąd nie wykazuje ich rutynowe badanie EKG. Wnioski. 1.Opracowana metoda umożliwia szybkie i nieinwazyjne diagnozowanie wczesnego stadium zaburzeń przewodzenia w sercu poddawanych hemodializom pacjentom. . 2. Zaburzenia toru przewodzenia pobudzenia w sercu występują w obrębie lewej odnogi pęczka Hisa i jej wiązek, a ich nasilenie zależy od czasu leczenia hemodializami. 3. Utworzone mapy pasmowe stanowią proste narzędzie odczytu występujących zmian., które nie są jeszcze widoczne w klasycznym EKG. p1-6 Ostre uszkodzenie nerek (OUN) w przebiegu zatrucia lekami u nastolatka- opis przypadku Kinga Musiał(1), Wojciech Ostrowski(2), Dorota Polak-Jonkisz(1), Danuta Zwolińska(1) (1)Klinika Nefrologii Pediatrycznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu (2)Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Nefrologii Pediatrycznej Wstęp: Ostre uszkodzenie nerek (OUN) występuje u dzieci z częstością 4:100 000/rok. U pacjentów powyżej 5.r.ż. dominuje mechanizm nerkowy OUN. Polekowe uszkodzenie nerek jest jedną z rzadszych przyczyn OUN u dzieci. Celem pracy było przedstawienie przypadku OUN w przebiegu zatrucia lekami u nastolatka. 15-letni chłopiec przed snem zażył w celu samobójczym 21 tabletek (Losartan-10 tabletek a 50mg(!), Zolpidem, Azytromycynę, Trimetazydynę). Rano był podsypiający, spowolniały, skarżył się na podwójne widzenie, zwymiotował po posiłku. Przy przyjęciu do szpitala rejonowego w badaniu fizykalnym poza RR 90/60mmHg bez odchyleń od normy. W badaniach laboratoryjnych kreatynina w surowicy 1,53 mg/dl, wyrównana kwasica metaboliczna, prawidłowy ciężar gatunkowy moczu i ślad białka. W 2. dobie stwierdzono narastanie stężenia kreatyniny (3,33 mg/dl) pomimo zachowanej diurezy, w USG opisano zatarcie echostruktury nerek. Konsultacje psychologiczna i psychiatryczna nie wykazały nieprawidłowości w zachowaniu chłopca. Pacjenta przekazano do Kliniki Nefrologii Pediatrycznej. Przy przyjęciu nastolatek był w stanie ogólnym dobrym, wartość kreatyniny w surowicy wynosiła 3,31 mg/dl, pozostałe parametry biochemiczne prawidłowe. Pacjent nie wymagał podaży leków moczopędnych, utrzymywała się diureza do 2l/dobę. W 12. dobie stężenie kreatyniny wynosiło 1,15mg/dl. W trakcie pobytu w oddziale nastrój chłopca ulegał obniżeniu. Rodzice wyrazili chęć wypisania dziecka na żądanie. Po ponownej konsultacji psychologicznej chłopiec został wypisany w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem wizyty kontrolnej w Klinice za 3 tygodnie. Wnioski: Dominującym mechanizmem OUN była przyczyna przednerkowa, o czym świadczy zachowana diureza i szybka poprawa funkcji nerek. Zasadniczą rolę mogła odegrać znaczna dawka Losartanu, skutkująca obniżeniem ciśnienia tętniczego i zmniejszeniem filtracji kłębuszkowej wskutek rozszerzenia tętniczek odprowadzających kłębuszków nerkowych. p1-7 Renina i angiotensynogen w moczu dzieci i młodzieży z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym Agnieszka Rybi-Szumińska, Magdalena Zając, Anna Wasilewska Klinika Pediatrii i Nefrologii Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Wprowadzenie: Nadciśnienie tętnicze (NT) w populacji wieku rozwojowego stanowi coraz większy problem kliniczny. Powszechnie wiadomo, że układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAS) pełni kluczową rolę w patogenezie NT, jednak rola nerkowej aktywacji RAS wciąż nie została jednoznacznie określona. Cele pracy: Celem pracy była ocena nerkowej aktywności RAS u dzieci i młodzieży z NT oraz próba odpowiedzi na pytanie, co lepiej odzwierciedla tą aktywność: renina, czy angiotensynogen (AGT)? Materiał i metody: Badanie zostało przeprowadzone na grupie 59 pacjentów z nadciśnieniem tętniczym pierwotnym (19 dziewczynek) oraz 29 zdrowych przedstawicielach grupy referencyjnej (19 dziewczynek) z prawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego. Wykonano oznaczenia wydalania reniny oraz AGT w moczu przy pomocy testów ELISA (The Human Renin Quantikine ELISA Kit, R&D Systems, Minneapolis, MN oraz ELISA Kit for Angiotensinogen (AGT), Cloud-Clone Corp., Houston, TX) a także odniesiono te wartości do pomiarów ciśnienia tętniczego oraz wydalania sodu w moczu. Wydalanie reniny w moczu oceniono w pikogramach na mililitr (pg/ml), a AGT w nanogramach na mililitr (ng/ml) oraz przeliczono na miligram kreatyniny (odpowiednio pg/mg kr. i ng/mg kr.). Zależności między badanymi parametrami oszacowano za pomocą programu Statistica 12.0.Wyniki: Stwierdzono istotnie wyższe wydalanie reniny w moczu pacjentów z NT w porównaniu z grupą odniesienia (5.2 v 0.08 pg/mg kr., p=0.004). Ponadto wykazano istotną korelację między wydalaniem reniny w moczu a wartościami ciśnienia tętniczego skurczowego (r=0.36, p=0.023). U pacjentów z NT stwierdzono także dodatnią korelację między wydalaniem w moczu reniny a AGT (r=0.4, p=0.001) oraz ujemną między wydalaniem reniny a wydalaniem sodu w moczu (r=-0.27, p=0.048).Wnioski: Na podstawie przeprowadzonego badania można przypuszczać, że wewnątrznerkowy układ RAS pełni istotną rolę w patogenezie nadciśnienia tętniczego u dzieci i młodzieży, a wydalanie reniny w moczu wydaje się być lepszym markerem jego aktywności niż AGT. Jednak jednoznaczne potwierdzenie tej hipotezy wymaga przeprowadzenia badań na znacznie większej populacji pacjentów. p1-8 Skuteczna interwencja laryngologiczna u chrapiących dzieci obniża ciśnienie tętnicze M. Stańczyk(1), P. Raczyński(2), J. Andrzejewski(3), K. Faltin(4), M. Kostrzewa(4), A. Mazurek-Kula(5), K. Ostrowska(5), W. Konopka(6), M. Tkaczyk(1), (1)Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (2)Zakład Diagnostyki Obrazowej, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (3)Klinika Otolaryngologii, Audiologii i Foniatrii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi (4)Koło Studenckie przy Klinice Pediatrii, Kardiologii Prewencyjnej i Immunologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi (5)Klinika Kardiologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (6)Klinika Otolaryngologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi Wstęp: Obturacyjny bezdech senny ma dobrze udokumentowany negatywny wpływ na ciśnienie tętnicze. Dane dotyczące wpływu łagodniejszej formy tych zaburzeń u dzieci na wysokość ciśnienia są niespójne. Celem badania była ocena wysokości ciśnienia tętniczego u dzieci z zaburzeniami oddychania podczas snu przed i po zabiegu udrożnienia górnych dróg oddechowych. Materiał i metody: Grupa badana składała się z 50 zakwalifikowanych do adentomii, adenotonsillektomii lub tonsillotomii dzieci (mediana 7 lat) z zaburzeniami oddychania podczas snu (SDB). Grupa porównawcza składała się z 20 zdrowych dzieci (mediana wieku 8 lat). Dzieci z grupy badanej były oceniane przed zabiegiem oraz 3 i 6 miesięcy po. Nasilenie SDB było ustalane na podstawie ankiety wypełnianej przez rodziców. U dzieci przeprowadzono pomiar przygodnego ciśnienia krwi przed i po zabiegu udrożnienia górnych dróg oddechowych. Wyniki: Dzieci z grupy badanej miały ciśnienie tętnicze prawidłowe i porównywalne do dzieci z grupy kontrolnej (z-score SBP 0,043 vs -0,35, p=0,7551; z-score DBP -0,07 vs -0,51, p=0,2232). Po zabiegu ciśnienie tętnicze przygodne obniżyło się (z-score SBP I= 0,043, II= -0,187, III= -0,761; p=0,0004, z-score DBP I= 0,07, II= -0,22, III= -0,41; p<0,0001). Wartości obu składowych ciśnienia nie różniły się w porównaniu z grupą kontrolną na ostatnim etapie badania. Wniosek: Badanie wykazało, że dzieci z łagodniejszymi formami zaburzeń oddychania podczas snu mają prawidłowe ciśnienie tętnicze. Poprawa warunków oddychania w nocy jest korzystna dla układu krążenia, na co wskazuje obniżenie ciśnienia tętniczego po zabiegu. Praca finansowana ze środków Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, nr zadania : 2012/ IV/50. p1-9 Grubość kompleksu błona wewnętrzna-środkowa tętnic szyjnych wspólnych jako pierwszy objaw uszkodzenia układu krążenia u chrapiących dzieci M. Stańczyk(1), P. Raczyński(2), J. Andrzejewski(3), K. Faltin(4), M. Kostrzewa(4),A. Mazurek-Kula(5), K. Ostrowska(5), W. Konopka(6), M. Tkaczyk(1), (1)Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (2)Zakład Diagnostyki Obrazowej, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (3)Klinika Otolaryngologii, Audiologii i Foniatrii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi (4)Koło Studenckie przy Klinice Pediatrii, Kardiologii Prewencyjnej i Immunologii Wieku Rozwojowego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi (5)Klinika Kardiologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (6)Klinika Otolaryngologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi Wstęp: Obturacyjny bezdech senny ma udokumentowany wpływ na stan układu krążenia. Wpływ łagodniejszych form zaburzeń oddychania podczas snu na krążenie dzieci, w tym na grubość kompleksu błona wewnętrzna- środkowa tętnic szyjnych wspólnych (cIMT) nie jest dotychczas w pełni poznany. Cel: Celem badania była ocena grubości kompleksu błona wewnętrzna-środkowa tętnic szyjnych wspólnych u chrapiących dzieci przed i po zabiegu udrożnienia górnych dróg oddechowych. Materiał i metody: Grupa badana składała się z 50 dzieci w wieku 6-14 lat (mediana wieku 7 lat) z zaburzeniami oddychania podczas snu (SDB) w przebiegu przerostu tkanki limfatycznej nosogardła. Dzieci te zostały zakwalifikowane do adenotomii, adenotosillektomii lub tonsillektomii. Grupa porównawcza składała się z 20 dzieci bez SDB i przerostu układu chłonnego nosogardła (mediana wieku 8 lat). Dzieci z grupy badanej były ocenianetrzykrotnie – przed zabiegiem oraz 3 i 6 miesięcy po. Obecność i nasilenie objawów w czasie snu były ustalane na podstawie subiektywnej oceny rodziców. U dzieci przeprowadzono pomiar przygodnego ciśnienia krwi. cIMT oceniono badaniem ultrasonograficznym. Wyniki: Na pierwszym etapie badania obustronnie cIMT była istotnie statystycznie szersza w grupie badanej w porównaniu z grupą kontrolną (cIMT 0,052 cm vs 0,045 cm, p=0,0015, pcIMT 0,053 cm vs 0,050 cm, p=0,0162). W toku obserwacji cIMT zmniejszyła się i na ostatnim etapie badanie nie obserwowano różnic pomiędzy grupami (cIMT 0,047 cm vs 0,045 cm, p-0,2028; pcIMT 0,048 cm vs 0,050 cm, p=1,0). Dzieci z grupy badanej miały ciśnienie tętnicze porównywalne do dzieci z grupy kontrolnej. Wniosek: Badanie wykazało, że dzieci z zaburzeniami oddychania podczas snu, chociaż mają prawidłowe ciśnienie tętnicze, mogą prezentować cechy subklinicznego uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego. Praca finansowana ze środków Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi, nr zadania : 2012/IV/50. p1-10 Profil metaboliczny i zawartość fruktozy w diecie nastolatków z nadciśnieniem tętniczym i stanem przednadciśnieniowym M. Stańczyk(1), D. Tomczyk(1), M. Grzelak(1), J. Topolska-Kusiak(2), P. Raczyński(3), M. Tkaczyk(1), (1)Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii , Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (2)Klinika Kardiologii, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi (3)Zakład Diagnostyki Obrazowej, Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi Wstęp: W prewencji pierwotnej nadciśnienia zwraca się szczególną uwagę na zaburzenia składu ciała na niekorzyść tzw. masy beztłuszczowej. Wzmożone spożycie fruktozy może prowadzić do podwyższenia ciśnienia tętniczego. Cel: Celem badania była ocena profilu metabolicznego nastolatków z nadciśnieniem tętniczym i stanem przednadciśnieniowym oraz ocena zawartości fruktozy w ich diecie. Materiał i metody: Zbadano 31 dzieci w wieku 12-18 lat (mediana 15 lat, M:F 18:13). W grupie badanej wykonano pomiary wzrostu, masy ciała, wskaźników: masy ciała, talia-biodro, talia-wzrost oraz oceniano zawartość tłuszczu i beztłuszczowej masy ciała za pomocą bioimpedancji elektrycznej. Oceniono dietę pod kątem zawartości fruktozy i kaloryczności posiłków. Wyniki: 45% dzieci (33% chłopców i 61% dziewczynek) miało nieprawidłowo wysoki wskaźnik masy ciała (z-score BMI > 2,0 SDS). Wskaźnik talia-wzrost był istotnie wyższy w grupie dziewczynek (0,53 i 0,45 odpowiednio, p=0,04). Podobnie Z-score obwodu talii (2,82 vs 1,13, p=0,02). Dziewczynki w porównaniu z chłopcami miały większą procentową zawartości tkanki tłuszczowej (31% vs 17 %, p=0,001). Kaloryczność diety dziewczynek była niższa (1967kcal vs 2683 kcal, p =0,003), ale w obu grupach stwierdzono nadmierną podaż energii (120% zapotrzebowania). Ilość energii w diecie pochodzącej z fruktozy nie przekraczała 15% (wśród dziewczynek 14%, wśród chłopców 9%). Wnioski: Badanie wykazało, że nastoletnie dziewczynki z podwyższonymi wartościami ciśnienia krwi w porównaniu z chłopcami częściej cierpią na nadwagę, otyłość oraz mają niekorzystną – brzuszną dystrybucję tkanki tłuszczowej. Dietę dzieci z podwyższonym ciśnieniem tętniczym cechuje nadmierna kaloryczność przy małym udziale energii pochodzącej z fruktozy. Praca finansowana ze środków Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. p1- 11 Ocena wczesnych markerów nadciśnienia tętniczego u dzieci z otyłością Katarzyna Maćkowiak-Lewandowicz, Izabela Krzyśko, Piotr Fichna, Danuta Ostalska- Nowicka, Jacek Zachwieja Klinika Kardiologii Dziecięcej, Nefrologii i Nadciśnienia tętniczego Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu W ciągu ostatniego dziesięciolecia nadwaga i otyłość stały się istotnym problemem medycznym, także w populacji dziecięcej. W związku z tym obserwuje się stały wzrost zachorowalności wśród polskich dzieci na nadciśnienie tętnicze(NT). Sugeruje się, że nadaktywność układu renina-angiotensyna-aldosteron w adipocytach, a także wystąpienie glomerulopatii związanej z otyłością mogą odpowiadać za powstanie NT. Celem niniejszej pracy była ocena nowych markerów uszkodzenia nerek: angiotensynogenu(AGT), lipokaliny związanej z żelatynazą neutrofili(NGAL) oraz cząsteczki uszkodzenia nerek 1(KIM-1) jako wczesnych wskaźników wystąpienia nadciśnienia tętniczego u pacjentów pediatrycznych z otyłością. Badaniem objęto 80 pacjentów z rozpoznaniem otyłości prostej w wieku 3 do 17 lat. U każdego dziecka wykonano 24-godzinny pomiar ciśnienia tętniczego metodą holterowską(ABPM). Oceniano średnie wartości ciśnienia tętniczego całodobowo oraz w porze czuwania i nocy. Wykazano wyższe średnie wartości stężenia angiotensynogenu w surowicy krwi, w grupie pacjentów otyłych z nadciśnieniem tętniczym, w stosunku do grupy dzieci z otyłością, u których nie występowało NT. Ponadto stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy stężeniem angiotensynogenu w surowicy krwi a wartością ciśnienia skurczowego krwi. W odniesieniu do stężeń angiotensynogenu w moczu zależność istniała pomiędzy ciśnieniem rozkurczowym krwi, a wartością tego markera. Nie wykazano korelacji pomiędzy stężeniem NGAL oraz KIM-1 a wartościami ciśnienia tętniczego u pacjentów z otyłością. Wzrost stężenia angiotensynogenu w surowicy krwi oraz w moczu stanowi czynnik ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego u otyłych dzieci. Słowa kluczowe: AGT, ciśnienie tętnicze, otyłość p2-1 Etiologia zakażeń układu moczowego u dzieci w pierwszym roku życia- doświadczenia ośrodka Anna Wachnicka-Bąk, Katarzyna Jobs, Anna Jung Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Wojskowy Instytut Medyczny, Centralny Szpital Kliniczny MON Do zakażenia układu moczowego (ZUM) najczęściej dochodzi poprzez rozprzestrzenianie się drobnoustrojów drogą wstępującą. Rzadko dochodzi do ZUM drogą krwiopochodną. Według piśmiennictwa głównym czynnikiem etiologicznym ZUM są bakterie Gram – ujemne, zasiedlające przewód pokarmowy, okolicę podnapletkową lub przedsionek pochwy. W piśmiennictwie jednym ze wskazań do wykonania szczegółowej diagnostyki przyczyn ZUM jest nietypowa( inne niż E.coli) etiologia choroby. Cel- ocena etiologii ZUM u niemowląt leczonych w Klinice Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej WIM. Materiał- 217 dzieci (126 dziewczynek, 91 chłopców) w wieku od 1 do 12mż. leczonych w latach 2008-2014. Metoda- retrospektywna analiza dokumentacji medycznej. Wyniki- U 150 dzieci (69,12%) z posiewu moczu wyhodowano E.coli, u 8 (3,69%) –Klebsiella pneumoniae, u 3 (1,38%) –Pseudomonas aeruginosa, w pojedynczych przypadkach Enetrobacter cloace oraz faecium, Citrobacter freundii, Serratia marcescens, Staphylococous aureus. U 9 dzieci(4,2%) wyhodowano 2 bakterie, u większości jedną z nich była E.coli. U 19 dzieci (8,76%) wyhodowano różnorodną florę bakteryjną, u 1 dziecka( 0,46%)- E.coli ESBL(+), u 19 pacjentów (8,75%) otrzymano jałowy wynik posiewu- był pobrany po włączeniu antybiotykoterapii, przed przyjęciem do Kliniki. W grupie 137 dzieci u których wykonano zarówno USG jak cystoureterografię mikcyjną (CUM) analizowano czynnik etiologiczny zakażenia w zestawieniu z obecnością lub brakiem wady układu moczowego. Spośród 66 dzieci bez wady E. coli wyhodowano u 48 (72,7%), natomiast wśród dzieci z wadą –u 47 z 71 pacjentów (66%). U pacjentów z wadami innymi niż odpływy pęcherzowo-moczowodowe (OPM) E. coli wyhodowano u 13 z 26 dzieci (50%) WnioskiPrzyczyną ZUM u niemowląt w większości jest E. coli. Wyjątek stanowią dzieci z wadami innymi niż OPM, gdyż u nich częstsza jest nietypowa etiologia. p2-2 Skuteczność 4 tygodniowej uroterapii standardowej w leczeniu nadczynności pęcherza moczowego Lakomy Agata, Maternik Michał, Krzemińska Katarzyna, Chudzik Ilona, Żurowska Aleksandra Klinika Pediatrii, Nefrologii i Nadciśnienia Gdański Uniwersytet Medyczny Wstęp: Uroterapia standardowa wg zaleceń ICCS (International Children’s Continence Society) powinna być leczeniem pierwszego rzutu w nadczynności pęcherza moczowego u dzieci. W tej terapii głównymi elementami jest omówienie z pacjentem i jego rodzicami funkcji układu moczowego, zalecenie prawidłowej pozycji mikcyjnej podczas oddawania moczu, regularnych mikcji, prawidłowej podaży płynów oraz zapobieganie i leczenie zaparć. Dzieci ze zdiagnozowaną nadczynnością pęcherza powinny przejść standardową uroterapię przed wdrożeniem leczenia farmakologicznego (leki cholinolityczne) lub przezskórnej elektrostymulacji nerwów (TENS). Obecnie nie określono jednoznacznie czasu trwania uroterapii standardowej przed włączeniem leczenia drugiego rzutu. Celem pracy była ocena skuteczności 4 tygodniowej uroterapii standardowej u dzieci z nadczynnością pęcherza moczowego. Materiał i metody: Do badania włączono 35 dzieci w wieku od 6 do 16 lat z rozpoznaną nadczynnością pęcherza moczowego. Kryteria włączenia stanowiły objawy nadczynności pęcherza: parcia naglące, częste mikcje, dzienne nietrzymanie moczu. Pacjenci z wadami wrodzonymi układu moczowego, zaparciami, pojemnością pęcherza powyżej 150% oczekiwanej pojemności do wieku, znamiennym zaleganiem po mikcji i/lub krzywą uroflowmetryczną inną niż wieżowata lub w kształcie dzwonu nie byli włączeni do badania. W okresie 14 dni poprzedzającym rozpoczęcie badania pacjenci prowadzili dziennik mikcji, kalendarz moczenia oraz mieli wykonywane badanie uroflowmetryczne. Uroterapia standardowa trwała 4 tygodnie i polegała na cotygodniowych spotkaniach z uroterapeutą celem wprowadzenia i monitorowania jej zasad. Wyniki leczenia oceniane były po zakończonej uroterapii za pomocą dziennika mikcji, kalendarza moczenia oraz uroflometrii. Wyniki: Po 4 tygodniach od wprowadzenia uroterapii standardowej stwierdzono istotne statystycznie zmniejszenie ilości moczenia dziennego (-1,2 z 7,5/14 dni) oraz parć naglących (-2,25 Z 8,1/14 dni). Całkowite ustąpienie moczenia dziennego stwierdzono u 6/31 (19%) pacjentów, a zmniejszenie epizodów moczenia powyżej 50% u 4/31 (12%). Pojemność pęcherza zwiększyła się do prawidłowej u 10 pacjentów (p=0,013). Nie obserwowano istotnych zmian w parametrach uroflowmetrycznych (Qmax, kształt krzywej mikcyjnej).Wnioski: Okres 4 tygodni intensywnej uroterapii wydaje się być zbyt krotki do osiągnięcia zadawalających wyników w leczeniu nadczynności pęcherza moczowego w porównaniu do innych badań z dłuższym okresem leczenia. p2-3 Profil bakterii w posiewach moczu pobranych od pacjentów w III-rzędowym szpitalu specjalistycznym A. Seraficka(1), J. Lisiak(2), M. Tkaczyk(2) (1)Centrum Medycznej Diagnostyki Laboratoryjnej, ICZMP Łódź (2)Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, ICZMP Łódź Wstęp: Zakażenia układu moczowego są najczęściej wywoływane przez bakterie Gram-ujemne, z czego za większość przypadków odpowiada Escherichia coli. Coraz częściej izolowane są pałeczki Gram-ujemne ESβL(+). Cel: Celem badania była analiza profilu bakteryjnego posiewów moczu w zależności od profilu oddziału szpitalnego .Materiały i metody: Badanie jest retrospektywną analizą wyników badań bakteriologicznych moczu 5478 dzieci hospitalizowanych w okresie 2 lat w klinikach III-rzędowego ośrodka referencyjnego w pediatrii. Wyniki:. Wśród 5478 posiewów moczu 78 % z nich było jałowych, 5 % zanieczyszczonych, a 17 % dodatnich. Wśród 497 dodatnich posiewów o mianie >10^5 wyhodowano: Escherichia coli w 233 (47%),) Klebsiella pneumoniae w 60 (12%) , Pseudomonas aeruginosa w 43 (9%), Enterococcus faecium w 43 (9%) i Enterococcus faecalis w 27 przypadkach (5%). Pozostałe szczepy bakterii izolowano incydentalnie. W klinikach pediatrycznych izolowano: Escherichia coli w 107 (73%) i Enterococcus faecalis w 13 przypadkach (9%). W klinice Chirurgii i Urologii wyhodowano: Escherichia coli w 44 (35%), Pseudomonas aeruginosa w 19 (15%), Klebsiella p. w 17 (13%), Enterococcus f. w 15 (12%), a Enterobacter spp. w 8 przypadkach (6%). W Pododdziale Nefrologii wyhodowano: Escherichia sp. w 64 (53%), Pseudomonas sp. w 11 (9%), Klebsiella p. w 9 (7,5%), a Enterocococcus f. w 9 przypadkach (7,5%). W OIT wyhodowano: Klebsiella w 29 (28%), Enterococcus w 23 (22%) Escherichia w 18 (17%), Enterobacter spp. w 10 (10%), Pseudomonas w 10 (10%), Staphylococcus w 7 przypadkach (7%). Odsetek szczepów ESBL (+) wynosił 5% w przypadku E. coli, a 45% w przypadku Klebsiella sp. Najwięcej szczepów E. coli ESBL (+) pochodziło z klinik pediatrycznych (33%), a Klebsiella sp. z OIT i Kliniki Chirurgii i Urologii (21%). Wniosek: Badanie potwierdziło, że najczęstszym patogenem izolowanym z dróg moczowych u dzieci w szpitalu jest E.coli z niewielkim znaczeniem szczepów ESBL (+). Profil flory zależy od typu oddziału. Pseudomonas i Klebsiella odgrywają największą rolę w Klinice Urologii i Chirurgii oraz OIT, gdzie jednocześnie wykazują wysoką oporność na antybiotyki. p2-4 Pęcherz neurogenny jako objaw zespołu regresji kaudalnej– opis przypadków Karolina Kalicka , Małgorzata Zajączkowska, Leszek Piechuta, Jerzy Czyż, Andrzej Kasza, Monika Wojciechowska, Przemysław Sikor) Klinika Nefrologii Dziecięcej, Katedra i Klinika Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Terminem zespołu regresji kaudalnej (caudal regression syndrome; CRS) określa się wrodzone zaburzenie rozwojowe, które obejmuje agenezję bądź dysgenezję dystalnych kręgów, najczęściej współistniejące z malformacją rdzenia kręgowego oraz dysfunkcją kończyn dolnych. Anomalia ta powstaje bardzo rzadko, a zapadalność szacowana jest na 1:40,000 - 60,000 żywych urodzeń. Jakkolwiek częściej jest ona stwierdzana u dzieci matek cukrzycowych, to jej etiopatogeneza pozostaje niejasna. W obrazie klinicznym CRS dominują objawy ze strony układu nerwowego oraz nieprawidłowości związane z narządem ruchu, co powoduje, iż pacjenci od okresu wczesno-niemowlęcego pozostają pod opieką neurologiczną i ortopedyczną. Niekiedy postawienie właściwej diagnozy jest utrudnione ze względu na brak widocznych odchyleń w badaniu fizykalnym, prawidłowy rozwój psychomotoryczny oraz brak lub miernie nasilone objawy ze strony układu moczowego. U około 90% pacjentów z CRS rozpoznaje się neurogenną dysfunkcję pęcherza moczowego o zróżnicowanej postaci i następstwach. W pracy przedstawiono dwa przypadki pacjentów z pęcherzem neurogennym stanowiącym składową obrazu klinicznego CRS. 6miesięcznej dziewczynki z nawracającymi zakażeniami układu moczowego, u której rozszerzenie diagnostyki różnicowej o badania urodynamiczne oraz rezonans magnetyczny (MRI) odcinka lędźwiowokrzyżowego kręgosłupa doprowadziło do przypadkowego rozpoznania CRS. 15-letniego chłopca ze zdiagnozowanym CRS w okresie niemowlęcym, z przewlekłą chorobą nerek będącą najpewniej konsekwencją zaniedbania, braku stałej opieki nefrologicznej i urologicznej. p2-5 Stężenie w moczu interleukiny-6 i interleukiny-8 u niemowląt z zakażeniem układu moczowego i bezobjawową bakteriurią Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Agnieszka Turczyn, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Celem pracy była ocena zależności pomiędzy laboratoryjnymi wskaźnikami stanu zapalnego i stężeniem w moczu IL-6 i IL-8 u niemowląt z pierwszym epizodem zakażenia układu moczowego (ZUM) i bezobjawową bakteriurią (BB).Materiał i metody: Badaniami objęto 31 niemowląt w wieku średnio 5,683,11. Dzieci podzielono na 3 grupy: ZUM z gorączką (grupa I, n=10), ZUM bez gorączki (grupa II, n=13), BB (grupa III, n=8). Oceniono wskaźniki stanu zapalnego (CRP, OB, WBC) i stężenie w moczu IL6 i IL-8. Wyniki: Wzrost stężenia w moczu IL-6 stwierdzono u 80% dzieci z grupy I, 53,8% z grupy II i 37,5% z grupy III; wzrost stężenia IL-8 odpowiednio u 70%, 38% i 25% dzieci. Stężenia IL-6 [(IL6/kreatynina (pg/mg)] były znamiennie wyższe w grupie I w porównaniu z grupą III (IL-6: 33,1440,86 vs 1,462,54, p<0,05), stężenia IL-8 [IL-8/kreatynina (pg/mg)] znamiennie wyższe w grupie I w porównaniu z grupą II (811,561219,79 vs 37,9356,39, p<0,05). Stwierdzono pozytywną korelację pomiędzy IL-6, a CRP i OB (odpowiednio r=0,68, p=0,007; r=0,59 p=0,04) oraz IL-8, a CRP (r=0,61, p=0,04). Wnioski: U dzieci z ZUM z gorączką stwierdzono znamiennie wyższe stężenia w moczu IL-6 w porównaniu do dzieci z BB, oraz IL-8 w porównaniu do dzieci z ZUM bez gorączki. Wykazano dodatnią korelację pomiędzy stężeniem IL-6, CRP i OB oraz stężeniem IL-8 i CRP. p2-6 Profil kliniczny pacjentów z pierwotnym moczeniem nocnym A. Krakowska(1), M. Tkaczyk(1), M. Miklaszewska(2), K. Zachwieja(2), K. Kiliś- Pstrusińska(3), I. Mader-Wołyńska(3), D. Ratajczak(4), M. Maternik(5), A. Korzeniewska-Kozyrska(6), A. Jander(1) (1) Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, ICZMP Łódź (2) Klinika Nefrologii Dziecięcej, CMUJ Kraków (3) Klinika Nefrologii Pediatrycznej, UM Wrocław (4) Poradnia Urologiczna, Bydgoszcz (5) Klinika Nefrologii i Nadciśnienia Dzieci i Młodzieży, UM Gdańsk (6) Klinika Pediatrii i Nefrologii, UM Białystok Wstęp. Standardowym postępowaniem w moczeniu nocnym pierwotnym jest uroterapia. Aby dobrze ją zaplanować potrzebne są dane dotyczące czynności układu moczowego i nerek ujęte w formę kalendarza i dziennika mikcji. Celem pracy jest analiza profilu klinicznego pacjentów zgłaszających się po raz pierwszy do Poradni Nefrologicznej z pierwotnym moczeniem nocnym. Materiał i metody. Praca jest elementem wieloośrodkowego badania analizującego skuteczność reżimu płynowego u pacjentów z pierwotnym moczeniem nocnym. Zebrane informacje obejmowały następujące dane: parametry antropometryczne, wywiad rodzinny, nasilenie moczenia, występowanie dolegliwości ze strony układu moczowego, kalendarz i dziennik mikcji, obecność parć naglących, a także zaparć. Dane zostały poddane analizie, obliczano średnie objętości mikcji, maksymalne objętości mikcji, ilość moczu oddanego do godziny 17 oraz diurezę dobową, podobnej ocenie poddano objętości przyjmowanych płynów. Wyniki. Grupa badana składała się z 52 pacjentów (39 M i 13 K). Mediana wieku wyniosła 7 lat. Moczenie nocne u matki dziecka występowało u 12 badanych (23%), z kolei dodatni wywiad w kierunku moczenia nocnego u ojca dziecka występował u 7 badanych (13,5%). Pacjenci u których zarówno matka jak i ojciec moczyli się w nocy stanowili 5,8% grupy badanej (3 dzieci). Mediana ilości epizodów moczenia nocnego w przeciągu 14 dni wyniosła 9 epizodów. Przeciętna godzina pierwszej porcji moczu to 7:00 rano. Mediana objętości pierwszej porcji moczu to 135 ml. Przeciętna godzina ostatniej porcji moczu to 21:00. Mediana średniej liczby mikcji na dobę to 6, a mediana największej mikcji w ciągu doby to 176 ml. Wnioski. U 90% chorych rozpoznano moczenie nocne monosymptomatyczne. Wśród badanych dominowali pacjenci płci męskiej. U większości dzieci z grupy badanej wywiad rodzinny w kierunku moczenia nocnego był ujemny. Pacjenci mieli tendencję do spożywania płynów przed snem. Niewielki odsetek badanych cierpiał na zaparcia. p2-7 Skuteczność uroterapii standardowej jako pierwszej metody terapii u dzieci z pierwotnym monosymptomatycznym moczeniem nocnym M. Tkaczyk(1), M. Miklaszewska(2), K. Zachwieja(2), K. Kiliś- Pstrusińska(3), I. .Mader -Wołyńska(3), D. Ratajczak(4), M. Maternik(5), A. Korzeniewska- Kozyrska(6), A. Krakowska(1), A. Jander(1), (1)Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii, ICZMP Łódź (2)Klinika Nefrologii Dziecięcej, CMUJ Kraków (3)Klinika Nefrologii Pediatrycznej, UM Wrocław (4)Poradnia Urologiczna, Bydgoszcz (5)Klinika Nefrologii i Nadciśnienia Dzieci i Młodzieży, UM Gdańsk (6)Klinika Pediatrii i Nefrologii, UM Białystok Wstęp: Podstawowym narzędziem do leczenia dzieci z pierwotnym monosymptomatycznym (mmn) moczeniem nocnym jest uroterapia standardowa. Znajduje ona zastosowanie w pierwszym jak i w następnych etapach postępowania terapeutycznego. Cel: Celem badania była ocena skuteczności uroterapii standardowej (nauka higieny, reżimu płynowego i motywacji) u dzieci, które po raz pierwszy zgłosiły się do lekarza z powodu mmn. Materiał i metody. Badanie poprowadzono jako wieloośrodkową prospektywną próbę kliniczną wśród dzieci (5-16 lat, M:37 D:13) z mmn, które zgłosiły się po raz pierwszy do specjalisty z problemem. Postępowanie zaplanowano wg standów ICCS. Po 2 tyg. obserwacji klinicznej zastosowano u nich uroterapię standardową oceniając jej skuteczność w interwałach miesięcznych (30-60-90 dni).Wyniki: Średnia redukcja liczba mokrych nocy wynosiła po miesiącu 17%, po 2 27%, a po 3 miesiącach 33%. Biorąc pod uwagę kryteria ICCS skuteczność kliniczna leczenia po miesiącu stosowania terapii wyniosła 5/50-10% (częściowa odpowiedź), 1/50-2% (pełna odpowiedź), po 2 miesiącach odpowiednio 8/50-16% częściowa a 6/50-12% pełna. Na zakończenie obserwacji pełna skuteczność leczenia sięgnęła: 9/50-18% (p=0.008 vs. 1 m); częściowa odpowiedź: 18/50-36% (p=0.02 vs 1 m.). 25/41 dzieci nadal moczących się otrzymało leczenie II rzutu. 14/41 dzieci kontynuowało nadal jedynie uroterapię. Wniosek: Badanie wykazało, że standardowa uroterapia wykazuje największą skuteczność po 3 miesiącach stosowania. Większość chorych (82%) nie osiąga jednak pełnego sukcesu i znacząca część z nich (66%) wymaga zastosowania terapii II rzutu. p2-8 Analiza nieprawidłowości w badaniach obrazowych u niemowląt z zakażeniami układu moczowegodoświadczenia ośrodka Anna Wachnicka-Bąk, Katarzyna Jobs, Anna Jung Klinika Pediatrii, Nefrologii i Alergologii Dziecięcej, Wojskowy Instytut Medyczny, Centralny Szpital Kliniczny MON Zakażenia układu moczowego (ZUM) są najczęstszą chorobą infekcyjną o etiologii bakteryjnej w populacji dziecięcej. Niejednokrotnie zakażenie układu moczowego może być pierwszym objawem nieprawidłowości anatomicznych lub czynnościowych w układzie moczowym. Badaniem obrazowym pierwszego wyboru jest badanie ultrasonograficzne nerek i pęcherza moczowego (USG), następnym zwykle cystoureterografia mikcyjna (CUM). ZUM występuje u około 7% dzieci w wieku od 2 do 24 mż. gorączkujących bez innych objawów towarzyszących. Cel- retrospektywna analiza badan obrazowych wykonanych u pacjentów w wieku od 1 do 12 mż. hospitalizowanych w Klinice Pediatrii, Nefrologii, Alergologii Dziecięcej z powodu pierwszorazowego zakażenia układu moczowego. Materiał- 217 dzieci ( 126 dziewczynek, 91 chłopców) hospitalizowanych w Klinice od 2008 do 2014 roku. Metoda- retrospektywna analiza dokumentacji medycznej. Wyniki- USG wykonano u 217 dzieci, prawidłowy wynik uzyskano u 36 ( 16,59%). U 127 dzieci (58,53%) uwidoczniono poszerzenie układów kielichowo-miedniczkowych (UKM) do 10mm, u 25 pacjentów (11,52%) poszerzenie UKM przekraczało 10mm.U 5 dzieci(2,3%) stwierdzono asymetrię wielkości nerek , u 8 (3,68%) złogi w nerkach. W pojedynczych przypadkach USG uwidoczniło torbiele nerki, zdwojenia z poszerzeniami UKM, wodonercze, nerkę podkowiastą, ureterocele. U 142 dzieci wykonano CUM. W 87 przypadkach ( 61,27%) uzyskano wynik prawidłowy. U 45 dzieci(31,69%) wykryto odpływy pęcherzowo-moczowodowe (OPM). U 10 dzieci (7,04%) wykryto zastawki cewki tylnej. Wnioski – U większości niemowląt z ZUM badanie USG wykazuje nieprawidłowości, to badanie należy więc wykonać u wszystkich chorych. Warto natomiast rozważyć celowość wykonania CUM po pierwszym epizodzie zakażenia, gdyż w większości badanie nie wykazuje patologii i nie wpływa na decyzje o leczeniu. p3-1 Rodzinna nefropatia hiperurykemiczna – rzadka przyczyna przewlekłej choroby nerek u dziecka. Małgorzata Stańczyk(1), Kamila Pająk(1), Katarzyna Dyga(2) , Piotr Adamczyk(3), Maria Szczepańska(3), Marcin Zaniew(4), Bodo Beck(5), Marcin Tkaczyk(1) (1) Klinika Pediatrii, Immunologii i Nefrologii ICZMP w Łodzi (2) Oddział Nefrologii Dzieci z Pododdziałem Dializoterapii, SPSK nr 1, Zabrze (3) Katedra i Klinika Pediatrii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach (4)Specjalistyczny ZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań (POLtube) (5)Institute of Human Genetics, University of Cologne, Cologne, Germany (POLtube) Wstęp. Rodzinna nefropatia hyperurykemiczna (FJHN – Familial juvenile hyperuricemic nephropathy) charakteryzuje się przewlekła niewydolnością nerek oraz hiperurykemią. Jest to rzadkie pierwotne zaburzenie cewkowo-śródmiąższowe nerek o autosomalnym dominującym typie dziedziczenia, spowodowane mutacją genu uromoduliny. Objawy niewydolności nerek pojawiają się zwykle w okresie młodzieńczym. U dzieci wczesne rozpoznanie etiologii zaburzeń może być pomocne w poprawie rokowania. W pracy zaprezentowano przypadek dziewczynki, u której na podstawie szczegółowych badań rozpoznano przewlekłą chorobę nerek w przebiegu rodzinnej nefropatii hiperurykemicznej. Opis przypadku: Szesnastoletnia, dotychczas zdrowa dziewczynka została przyjęta do Kliniki z powodu przewlekłej choroby nerek o nieznanym podłożu. W rodzinie 2 rodzeństwa było dializowane przewlekle. Badania diagnostyczne wykazały przewlekłą chorobę nerek w stadium II/III (60 ml/min/1,73m2) z towarzyszącą hiperurykemią, bez hyperurykozurii. Biopsja nerki nie wykazała swoistych zmian. Diagnostyka genetyczna poprowadzona po 3 latach obserwacji (Poltube) pozwoliła na ustalenie rozpoznania rodzinnej nefropatii hiperurykemicznej (FJHN). Po ustaleniu diagnozy u dziewczynki, badania przeprowadzono u pozostałych członków rodziny, uzyskując potwierdzenie obecności mutacji u 4 z 11 poddanych badaniu osób. Wnioski: Współistnienie skąpoobjawowej niewydolności nerek nieznanego pochodzenia u chorych obciążonym wywiadem rodzinnym wskazuje na konieczność przeprowadzenia diagnostyki w kierunku rzadkich schorzeń uwarunkowanych genetycznie. Wczesna diagnoza jest istotna nie tylko w aspekcie spowolnienia postępu choroby u dziecka, ale również umożliwia właściwe poradnictwo genetyczne. p3-2 Stężenia białek β-kateniny i sklerostyny w osoczu dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym leczonych steroidami Agnieszka Pukajło- Marczyk, Anna Jakubowska, Agnieszka Bargenda, Katarzyna Kiliś-Pstrusińska, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytety Medyczny we Wrocławiu Wstęp: Przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym (IZN) może prowadzić do powikłań kostnych. Szlak sygnałowy Wnt odgrywa istotną rolę w procesie metabolizmu tkanki kostnej i etiologii osteoporozy. Β– katenina jest kluczowymi białkiem szlaku Wnt, sklerostyna zaś pełni rolę inhibitora tej ścieżki sygnalizacyjnej. Celem pracy była ocena stężeń β-kateniny i sklerostyny w osoczu dzieci z IZN leczonych glikokortykosteroidami oraz próba określenia przydatności tych białek jako wskaźników metabolizmu kostnego w tej grupie pacjentów. Materiał i metody: Badaniami objęto 70 dzieci, 50 dzieci z IZN bez objawów osteoporozy oraz 20 dzieci zdrowych. Pacjentów z IZN podzielono na 4 grupy w zależności liczby przebytych rzutów, będących miarą zastosowanej steroidoterapii, oraz aktywności choroby (rzut-remisja). Stężenie sklerostyny i β-katetiny oznaczono w osoczu metodą immunoenzymatyczną. Wyniki: Stwierdzono istotnie wyższe osoczowe stężenia sklerostyny i β-kateniny we wszystkich grupach pacjentów z IZN w porównaniu z grupą kontrolną oraz wykazano znamienny wzrost stężenia badanych białek w zależności od liczby rzutów IZN. Stężenia β-kateniny były znamiennie wyższe w czasie rzutu choroby niż w remisji w grupie pacjentów z pierwszym i powyżej 8 nawrotem choroby. Nie wykazano różnicy pomiędzy stężeniami sklerostyny w rzucie i w remisji w grupie dzieci z pierwszym rzutem choroby, odnotowano natomiast istotnie wyższe stężenia w okresie rzutu choroby w porównaniu z remisją w grupie dzieci, które przebyły więcej niż 8 rzutów. Stwierdzono dodatnią korelację stężeń obu badanych białek ze stężeniem parathormonu, zarówno w fazie rzutu, jak i w remisji nerczycy. Stężenia sklerostyny i β-kateniny korelowały dodatnie ze sobą we wszystkich grupach pacjentów z IZN. Wnioski: Zmiany stężeń badanych protein u dzieci z IZN leczonych glikokortykosterodami bez objawów osteoporozy wskazują na zaburzenia metabolizmu kostnego u tych pacjentów. Sklerostyna i βkatenina mogą być przydatne jako markery wczesnych zmian kostnych u dzieci z IZN. p3-3 Masywna rabdomioliza w przebiegu zakażenia wirusem grupy typu B u chłopca z idiopatycznym zespołem nerczycowym (IZN) Piotr Skrzypczyk, Małgorzata Mizerska-Wasiak, Elżbieta Kuźma-Mroczkowska, Małgorzata PańczykTomaszewska Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wprowadzenie: Rabdomioliza to jedno z powikłań zakażeń wirusowych. Postulowane mechanizmy uszkodzenia mięśni przez wirusy to bezpośrednia inwazja wirusa do komórek mięśni, uszkodzenie przez toksyny wirusa lub reakcja immunologiczna. Opis przypadku: 5-letni chłopiec ze sterydowrażliwym idiopatycznym zespołem nerczycowym (w wywiadzie 4 rzuty leczone prednizonem, od 3 miesięcy bez sterydoterapii). Od 3 dni przed przyjęciem gorączka do 38,6 st. C, w dniu poprzedzającym przyjęcie bóle kończyn dolnych, trudności w chodzeniu. Przy przyjęciu do Kliniki zaczerwienione gardło, ruchy bierne i czynne w stawach zachowane, znaczne osłabienie mięśni kończyn dolnych, stawy niezmienione. W badaniach: WBC 3,9 tys./μl, CRP < 1,0mg/dl, białko 4,9 g/dl, albuminy 2,3 g/dl, mocznik 25mg/dl, kreatynina 0,3 mg/dl, hipertransaminazemia (AspAT 440 j./l, AlAT 100 j./l), znacznie podwyższony poziom kinazy kreatynowej (10817 j./l, norma <150); w badaniu moczu białkomocz 3500 mg/dl. U chłopca rozpoznano rzut IZN i ostrą rabdomiolizę. W badaniach w kierunku infekcyjnych przyczyn rabdomiolizy stwierdzono zakażenie wirusem grypy typu B (wymaz z nosa i gardła, badanie metodą PCR RNA), wykluczono świeże zakażenie (badania serologiczne) wirusami Ebsteina-Barra, cytomegalii oraz Chlamydophila pneumoniae i Mycoplasma pneumoniae. W leczeniu zastosowano od dnia przyjęcia prednizon w dawce 60mg/m2/24h i od drugiej doby oseltamiwir (przez 5 dni). Obserwowano szybką poprawę motoryki, normalizację stężenia kinazy kreatyninowej i aktywności transaminaz oraz ustąpienie białkomoczu w siódmej dobie pobytu w szpitalu. Wnioski: 1. W każdym przypadku pogorszenia motoryki u dziecka z objawami infekcji dróg oddechowych należy oznaczyć aktywność kinazy kreatynowej. 2.Zakażenie wirusem grypy u dziecka z idiopatycznym zespołem nerczycowym stanowi czynnik ryzyka powikłań i rzutu choroby. p3-4 Zapalenie wątroby w przebiegu zakażenia Yersinia enterocolitica 03 u dziecka z idiopatycznym zespołem nerczycowym Elżbieta Kuźma-Mroczkowska(1) , Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska(1), Edyta Podsiadły(2), Urszula Demkow(2) (1)Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (2)Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego 5,5 letnia dziewczynka przyjęta do Kliniki Nefrologii z powodu nawrotu białkomoczu. Dotychczas przebyła 3 rzuty zespołu nerczycowego i 5 nawrotów białkomoczu. Leczenie prednizonem zakończyła 14 dni przed przyjęciem do szpitala. W wywiadzie krótkotrwały ból brzucha, stan podgorączkowy, oddała jeden luźny stolec. Przy przyjęciu bezodchyleń w badaniu fizykalnym. W badaniach laboratoryjnych: białkomocz-116mg/dl, podwyższone stężenie CRP-7mg/dl (norma 0,0-1,0mg/dl), PCT-0,68ng/ml (norma <0,05ng/ml) oraz enzymów wątrobowych (tab). Stężenie kreatyniny (0,4mg/dl), albumin (3,4g/dl), białka całkowitego (6,8g/dl), bilirubiny (1,1mg/dl), badanie układu krzepnięcia oraz morfologia były prawidłowe. Wykluczono zakażenie: HAV, HBV, HCV, EBV, CMV oraz autoimmunologiczne zapalenie wątroby, niedobór alfa 1-antytrypsyny, chorobę Wilsona. W USG obraz narządów jamy brzusznej prawidłowy. Wobec narastania białkomoczu do wartości nerczycowych -1945mg/dl w 2-iej dobie hospitalizacji włączono prednizon 60mg/m2/dobę uzyskując ustąpienie białkomoczu w 12 dobie leczenia. Z posiewu kału wyhodowano szczep yersinia enterocolitica O3 biotyp 4. Badania serologiczne potwierdziły wysokie miana p/ciał p/yersinii. W leczeniu zastosowano ceftriakson dożylnie (w dawce 80mg/kg masy ciała/dobę) przez 14 dni. Obserwowano normalizację prób wątrobowych i obniżenie miana p/ciał p/yersinii. Nie obserwowano nawrotu białkomoczu: Wniosek: U dziecka obciążonego sterydoterapią zakażenie o etiologii yersinia może przybierać nietypową postać. p3-5 Renalaza u dzieci z glomerulopatiami Piotr Skrzypczyk(1), Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska(1), Joanna Przychodzień(1), Małgorzata MizerskaWasiak(1), Elżbieta Górska(2), Anna Stelmaszczyk- Emmel(2) (1) Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (2)Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wprowadzenie: Renalaza to produkowany przez nerki enzym inaktywujący katecholaminy. Badania u dorosłych z chorobami nerek wskazują na znaczenie renalazy w patogenezie nadciśnienia tętniczego (NT) i rozwoju zmian narządowych. Cel: ocena stężenia renalazy w surowicy u dzieci z glomerulopatiami. Materiał i metody: W grupie 78 dzieci (12,37±4,48 lat) z glomerulopatiami: idiopatycznym zespołem nerczycowym (IZN) (n=40), nefropatią IgA (IgAN) (n=12), nefropatią Schönleina- Henocha (SHN) (n=12) i innymi glomerulopatiami (IG) (n=14) oceniono stężenie renalazy w surowicy (Cloud Corp., Chiny), BMI Z- score, kształt i prędkość fali tętna, ciśnienie tętnicze obwodowe i centralne, stosowane leki, GFR wg wzoru Schwartza, parametry biochemiczne. Wyniki: W całej grupie stężenie renalazy wynosiło śr. 25,74±8,94 [μg/ml], u dzieci z IZN: 24,71±7,20, IgAN: 26,73±6,48, SHN: 28,36±12,23, IG: 25,55±12,06 [μg/ml], różnice nieznamienne. Stężenie renalazy nie różniło się u chłopców i dziewczynek (47/31) (26,35±7,16 vs. 24,81±11,19, NS), oraz u pacjentów z i bez NT (40/38) (25,44±9,16 vs. 26,04±8,82, NS); pacjenci z białkomoczem cechowali się wyższym stężeniem renalazy niż pacjenci bez białkomoczu (30/48) (28,43±11,71 vs. 24,05±6,23, p=0,03). U dzieci z białkomoczem stężenie renalazy korelowało z dobową utratą białka (r=0,50, p=0,03). W grupie 78 dzieci stężenie renalazy korelowało (p<0,05) z wiekiem (r=0,25), centralnym ciśnieniem skurczowym, rozkurczowym i średnim (r=0,32; r=0,37; r=0,36), obwodowym ciśnieniem rozkurczowym wyrażonym jako Z-score (r=0,34), GFR (r=-0,45), cholesterolem (r=0,27), trójglicerydami (r=0,30). Wykazano tendencję do korelacji renalazy z prędkością fali tętna (r=0,25). Wnioski: 1. U dzieci z glomerulopatiami stężenie renalazy zależy od wieku, wartości GFR, lipidów i białkomoczu. 2.U dzieci z glomerulopatiami renalaza może odgrywać rolę w rozwoju nadciśnienia tętniczego i zmian narządowych. p3-6 Czy stwierdzenie mutacji w genach potencjalnie związanych z patogenezą zespołu nerczycowego jest równoznaczna z genetycznym tłem choroby ? L. Hyla- Klekot, E. Gacka, J. Taraszkiewicz, B. Pulcer, G. Kucharska Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii W pracy przedstawiamy przypadek 7 letniego chłopca , u którego w 1 roku życia wystąpił sterydooporny zespół nerczycowy. Badania genetyczne wykonane w ramach programu PODONET wykazały mutację w genie podocyny. W genie NPHS2 stwierdzono mutację c.[622G>A]; ( p.A208T) oraz polimorfizm c.686G>A (p.R229Q). Na podstawie analizy genotypów rodziców określono, że u matki dziecka powyższe zmiany mutacja c.[622G>A]; ( p.A208T) oraz polimorfizm c.686G>A (p.R229Q)występują w dwóch allelach genu ( złożona heterozygota) . U ojca wykazano polimorfizm c.686G>A (p.R229Q). Rodzeństwo było wolne od mutacji , zdrowe. U matki nigdy nie obserwowano symptomów choroby nerek ani też żadnej choroby z zaangażowaniem układu immunologicznego. Ze względu na rozpoznanie genetycznie uwarunkowanego zespołu nerczycowego u chłopca odstąpiono od wykonania biopsji nerki. Do leczenia włączono cyklosporynę A, uzyskując stopniowa normalizację zaburzeń biochemicznych , a także powolne ustąpienie białkomoczu. Rozwój chłopca przebiega prawidłowo. Pełna remisja zespołu nerczycowego utrzymuje się przy stężeniach CsA 30-40ug/ml. Wobec aktualnych informacji o braku znaczenia sprawczego wykrytej u chłopca mutacji c.[622G>A]; ( p.A208T) dla rozwoju zespołu nerczycowego , przyjęto koncepcję o dominującej roli czynników nabytych (zapalnych) w rozwoju choroby u tego chłopca. Po 5 latach leczenia wycofano cyklosporynę, chłopiec pozostaje w remisji. p3-7 Wiodąca rola współpracy nefrologa z patomorfologiem w kompleksowej ocenie patomechanizmu kłębuszkowej choroby nerek. Lidia Hyla-Klekot(1), Henryk Karkoszka(2), Ewa Gacka(1) (1)Oddział Nefrologii Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii (2)Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych ŚUM w Katowicach Biopsja nerki stanowi od lat uznaną i obligatoryjną metodę diagnostyczną w nefrologii klinicznej. Jej wynik stanowi podstawę ustalenia diagnozy, terapii i rokowania w kłębuszkowych chorobach nerek. Wprawdzie nie ustalono jednoznacznych korelacji kliniczno- morfologicznych, ale precyzyjna ocena bioptatu przez patomorfologa stanowi dla klinicysty bezcenną pomoc w zrozumieniu procesu przebudowy nefronów leżącego u podłoża obserwowanego zespołu klinicznego. W Oddziale Nefrologii Dziecięcej ChCPiO biopsje wykonywane są zgodnie z obowiązującymi standardami, zaś ich oceny, po zapoznaniu się z objawami klinicznymi, dokonuje patomorfolog będący praktykującym nefrologiem. W pracy przedstawiamy kilka przypadków lekoopornych zespołów nerczycowych o wczesnym początku, z ujemnymi wynikami badań genetycznych, u których w bioptatach stwierdzono szereg interesujących zmian morfologicznych: mikrotętniaki, obecność resztek komórkowych w przestrzeni moczowej, zmniejszenie wymiarów kłębuszków nerkowych. p3-8 Sklerostyna u dzieci z hiperkalciurią idiopatyczną- doniesienie wstępne. I. Artemiuk, M. Pańczyk-Tomaszewska Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wprowadzenie: Sklerostyna jest białkiem wydzielanym przez osteocyty, działającym jako inhibitor kościotworzenia. Celem pracy była ocena stężenia sklerostyny u dzieci z hiperkalciurią idiopatyczną. Pacjenci i metody: Grupę badaną stanowiło 47 dzieci (25 dziewczynek i 22 chłopców) w wieku od 5 do 17,1 lat (9,47±3,73) z hiperkalciurią idiopatyczną, grupę kontrolną 33 zdrowych dzieci (19 dziewczynek i 14 chłopców) w wieku od 5,5 do 17,35 lat (10,87±3,28). W surowicy krwi analizowano stężenia: sklerostyny, osteoklacyny, wapnia (Ca), fosforu (P), fosfatazy alkalicznej (ALP), parathormonu (PTH intact) oraz 25(OH)2D3. U wszystkich dzieci zbadano gęstość mineralną kości odcinka lędźwiowego (L1-L4 BMD ) i całego kręgosłupa (Total BMD) przedstawioną w postaci Z-score. W porcji moczu oceniono wskaźniki krystalizacji Ca/kreatyniny, P/kreatyniny, Mg/kreatyniny, Mg/Ca. Wyniki: W grupie badanej stwierdzono znamiennie niższe stężenie sklerostyny (ng/ml) w porównaniu do dzieci zdrowych (mediana 2,67 ng/ml, zakres 1,55-4,65 vs mediana 3,09 ng/ml, zakres 1,85-5,21, p=0,001, odpowiednio).W grupie badanej stwierdzono niższą gęstość mineralną kości w odcinku lędźwiowym w stosunku do dzieci z grupy kontrolnej (średnia -0,1± 1,2 vs 0,39± 0,96; p=0,05, odpowiednio). Zaobserwowano dodatnią korelację stężenia sklerostyny i osteokalcyny zarówno w grupie badanych dzieci i w grupie kontrolnej( R=0,32, p=0,03; R=0,68, p=0,0001, odpowiednio).W grupie kontrolnej sklerostyna korelowała także z ALP (R=0,55, p=0,004).Nie stwierdzono korelacji sklerostyny z gęstością mineralną kości oraz innymi analizowanymi parametrami. Wnioski: Stwierdzona korelacja sklerostyny z markerami kościotworzenia u dzieci z hiperkalciurią idiopatyczną wymaga dalszych badań. p4-1 Kryteria kwalifikacji dzieci z zespołem nerczycowym do terapii Rituximabem wg danych z piśmiennictwa i doświadczeń własnych L. Hyla- Klekot, B. Pulcer, G. Kucharska, J. Taraszkiewicz, E. Gacka Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii Chorzów Spotykane w praktyce klinicznej u dzieci przypadki lekoopornych zespołów nerczycowych skłoniły do poszukiwania nowych opcji terapeutycznych. W ostatnich latach pojawia się wiele raportów klinicznych poświęconych stosowaniu Rituximabu. Dzięki analizie danych z raportów, trwa konsolidacja wytycznych do kwalifikacji dzieci do tej formy terapii. Kryteria kwalifikacji do leczenia rituximabem:1. sterydozależny, często nawracający zespół nerczycowy, zależny od wysokich dawek glikokortykosteroidów. 2. zachowana prawidłowa funkcja nerek (GFR>80 ml/min) 3. remisja zespołu nerczycowego w okresie zaordynowania leku (brak białkomoczu). 4. wykluczenie aktywnej infekcji wirusowej (CMV, HBV, HCV). 5. normatywne stężenie immunoglobulin (szczególnie IgG). 6. wynik biopsji: cechy podocytopatii, FSGS, brak włóknienia cewkowo-śródmiąższowego. 7. wyczerpanie innych metod leczenia lub bardzo nasilone działanie uboczne leków. Z doświadczeń własnych wiemy, że niepowodzenie terapii może wynikać ze zbyt późnego zastosowania Rituximabu (pkt 2 i 7). W pracy przedstawiono doświadczenia własne obejmujące 9 przypadków zastosowania Rituximabu, realizując program powtórzenia dawki po 6 mc. pod kontrolą liczby limfocytów B. W 5 przypadkach udało się uzyskać przedłużającą się remisję i odstawić leczenie, w 2 przypadkach- niepowodzenie; w 1 przypadku rozwój przewlekłej niewydolności nerek; w 1 przypadku nawroty białkomoczu nerczycowego przed upływem 6 miesięcy od podania leku korelujące z odnową limfocytów B. Dotyczy to chorego, u którego od 9 mc życia stwierdzano bardzo niskie stężenia IgG.. Dylemat: Podawać więcej niż 4 dawki? Podawać Jeśli nie uzyskaliśmy dłuższej remisji? Brak danych określających dolną granicę wieku wdrożenia terapii. Pytanie otwarte: Kiedy jest nadzieja na trwałą remisję? Jakie następstwa terapii nie są nam jeszcze znane. p4-2 Ostre poparciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek u chorych leczonych w powiatowym ośrodku pediatrycznym Tomasz Jarmoliński, Hanna Marciniak Oddział Dziecięcy, Szpital Międzyrzecki Wstęp: ostre popaciorkowcowe kłębuszkowe zapalenie nerek (OPKZN) jest jedną z najczęstszych glomerulopatii wieku dziecięcego. Ze względu na zróżnicowany, często skąpoobjawowy, obraz kliniczny i samoograniczający się przebieg choroby, pacjenci z OPKZN nie trafiają zwykle do opieki specjalistycznej, w związku z czym dane epidemiologiczne i kliniczne są niepełne i trudne do zgromadzenia. Cel pracy: ocena częstości występowania, trafności rozpoznania klinicznego, przebiegu choroby i wczesnego rokowania w OPKZN u dzieci hospitalizowanych w powiatowym ośrodku pediatrycznym z poradnią nefrologiczną. Materiał i metody: badano grupę 12 chorych z rozpoznaniem wstępnym OPKZN leczonych w Międzyrzeczu w latach 2013-2015. Analizowano wiek, płeć, objawy kliniczne, obraz biopsyjny w przypadkach wątpliwych diagnostycznie i zejście choroby. Wyniki: OPKZN rozpoznano wstępnie u 12 dzieci, u 2 z nich, ze względu na wątpliwości diagnostyczne (długo utrzymujące się nadciśnienie i zespół nerczycowy) wykonano biopsję nerki stwierdzając błoniasto- rozplemowe kłębuszkowe zapalenie nerek oraz nefropatię IgM. W grupie chorych z OPKZN było 6 chłopców i 4 dziewczynki w wieku 2,1-13,7 lat (średnia 6,7+3,1 lat). U 9 z nich OPKZN poprzedziło ostre zakażenie, w tym tylko u 3 angina, a u 1 zapalenie skóry. Przewlekłe ognisko zakażenia stwierdzono u 7 dzieci. W obrazie klinicznym OPKZN dominowały krwiomocz (5) i obrzęki (4), u 1 dziecka wystąpiły jednoczasowo obrzęki i krwiomocz. Nadciśnienie tętnicze pojawiło się u 5 chorych. W badaniach laboratoryjnych u 8 pacjentów wykazano podwyższone miano ASO, u 8 – obniżone stężenie składowej C3 dopełniacza w surowicy, u 7 – białkomocz (w tym u 2 – nerczycowy) i u 2 – podwyższone stężenie kreatyniny w surowicy. Ciężkie powikłania w postaci masywnych przesięków do opłucnej i niewydolności oddechowej wystąpiły u jednego chorego. Wszyscy pacjenci wyzdrowieli, a białkomocz i krwinkomocz ustąpiły w trakcie półrocznej obserwacji. Wnioski: obraz kliniczny OPKZN ulega zmianie na przestrzeni lat. Wydaje się, iż aktualnie rzadziej obserwuje się typowe zakażenie paciorkowcowe w okresie poprzedzającym chorobę oraz zespół nefrytyczny w jej ostrej fazie. Ze względu na znaczenie wczesnego różnicowania dzieci z OPKZN powinny być konsultowane przez nefrologa. p4-3 Zespół nerczycowy u dzieci – czy możliwa jest opieka skoordynowana na poziomie powiatowego oddziału pediatrycznego? Tomasz Jarmoliński, Hanna Marciniak Oddział Dziecięcy, Szpital Międzyrzecki Wstęp: leczenie dzieci z zespołem nerczycowym (ZN) powinno odbywać się pod nadzorem ośrodka nefrologicznego, w którym istnieje stale możliwość hospitalizacji i uzyskania ambulatoryjnej porady w przypadku zaostrzenia i powikłań, pełniącego też konsultacyjny dyżur telefoniczny dla lekarzy „w terenie”. Opublikowane w 2015r. zalecenia PTNfD porządkują postępowanie lecznicze w ZN, brakuje natomiast wciąż jednolitego modelu organizacyjnego w tym zakresie. Cel pracy: ocena możliwości diagnostyki i terapii ZN w powiatowym ośrodku pediatrycznym z przyszpitalną poradnią nefrologiczną dziecięcą. Materiał i metody: w grupie dzieci z ZN leczonych w Międzyrzeczu w latach 2012-2015 przeanalizowano: dane demograficzne, wynik badania biopsyjnego nerki, przebieg kliniczny choroby, leczenie, powikłania oraz problemy medyczne i organizacyjne. Wyniki: w badanym okresie leczono 40 chorych z ZN w wieku 217 lat (19 chłopców i 21 dziewczynek). Wśród 38 pacjentów pozostających pod opieką ośrodka dłużej niż 6 miesięcy 4 pochodziło spoza województwa lubuskiego. U 18 chorych stwierdzono ZN steroidozależny (ZNSZ), u 14 – steroidowrażliwy (w tym u 2 – z częstymi nawrotami), a u 6 – steroidooporny (ZNSO). U 16 dzieci z ZNSZ lub ZNSO wykonano badanie biopsyjne nerki (w tym u 10 w latach 2012-15) stwierdzając FSGS w 6 przypadkach oraz MCD w 5 i DMP w 5 (ocena: prof. E. Urasińska, Zakład Patomorfologii PUM w Szczecinie). Poza leczeniem kortykosteroidami 14 chorych otrzymywało cyklofosfamid, 16 – cyklosporynę A (CsA), 3 – MMF i 1 – rituximab. Wszyscy chorzy z ZNSO uzyskali remisję podczas leczenia CsA, najdłuższy okres jej stosowania wynosił 6 lat (2 chorych z ZNSZ). U 3 dzieci stwierdzono poważne powikłania: ostrą niewydolność nerek u 10-letniej dziewczynki z ZNSO, grypę AH1N1 u 5-latka z ZNSZ oraz zakrzepicę żyły głównej dolnej u 15-latka z I epizodem ZN (tego chorego przekazano do ośrodka specjalistycznego). Postępowanie diagnostyczne i lecznicze prowadzono według powszechnie przyjętych standardów w ramach opieki szpitalnej i ambulatoryjnej, a rodzicom i lekarzom POZ zapewniono możliwość stałego kontaktu telefonicznego z nefrologiem. Podstawowe trudności w opiece nad pacjentami z ZN miały charakter organizacyjno-ekonomiczny i wiązały się z koniecznością hospitalizowania chorych z obniżoną odpornością na oddziale ogólnopediatrycznym, przekraczaniem „limitów” przyjęć wyznaczonych przez NFZ oraz kwestionowaniem przez płatnika zasadności okresowych kontroli dzieci przewlekle leczonych immunosupresyjnie w trybie hospitalizacji jednodniowych. Wnioski: w regionach pozbawionych specjalistycznego ośrodka nefrologii pediatrycznej możliwe jest skoordynowanie opieki nad dziećmi z ZN na poziomie oddziału ogólnopediatrycznego dysponującego odpowiednią kadrą, warunkami lokalowymi i zapleczem diagnostycznym. W aktualnej sytuacji organizacyjnej polskiej pediatrii celowe wydaje się zapewnienie funkcjonowania co najmniej jednego centrum diagnostyki i leczenia chorób nerek u dzieci w każdym województwie. p4-4 Pierwotnie obustronny chłoniak nerek u 10 letniego chłopca. Opis przypadku Anna Żakowska –Żych(1), Hanna Haleczko- Weksznejder(1), Agata Bonisławska(1), Tomasz Ociepa(2), Jarosław Peregud- Pogorzelski(2), Andrzej Brodkiewicz(1) (1) Oddział Kliniczny Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć SPS ZOZ Zdroje w Szczecinie (2) Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej PUM w Szczecinie Chłoniaki stanowią trzeci co do częstości rodzaj nowotworów występujących u dzieci (ok. 21%). Najczęściej punktem wyjścia są węzły chłonne jamy brzusznej lub śródpiersia (odpowiednio 35 i 26%), do lokalizacji pozawęzłowych należą m.in. oczodół, tarczyca, kości, gruczoł sutkowy, jądra i skóra. Nerki należą do jednych z najrzadszych lokalizacji pierwotnych chłoniaka u ludzi. Do chwili obecnej opisano kilkadziesiąt przypadków pierwotnych chłoniaków nerek. W pracy opisano przypadek 10 – letniego chłopca skierowanego do Oddziału Klinicznego Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć SPS ZOZ „Zdroje” z podejrzeniem ostrego popaciorkowcowego zapalenia nerek. Podstawowym objawem u dziecka był krwiomocz występujący od doby przed przyjęciem. W badaniu fizykalnym zwracały uwagę jedynie obustronne zmiany guzowate wyczuwalne w jamie brzusznej. W badaniu USG opisano znacznie powiększone, guzowato zmienione nerki. Ze względu na niecharakterystyczny dla ostrego popaciorkowcowego kłębuszkowego zapalenia nerek obraz w USG zdecydowano o wykonaniu NMR jamy brzusznej. Wysnuto podejrzenie obustronnego chłoniaka nerek. Wykonano biopsją gruboigłową nerki prawej. W oparciu o wynik badania histopatologicznego postawiono rozpoznanie pierwotnego obustronnego chłoniaka nerek z komórek B. Chłopca przekazano do Kliniki Pediatrii Hematologiii Onkologii Dziecięcej w celu leczenia. p4-5 Zwiększone wydalanie karnityny w moczu u dzieci urodzonych z niską masą ciała Piotr Tomasz Protas , Alina Kępka, Agnieszka Rybi- Szuminska, Katarzyna Taranta-Janusz, Anna Wasilewska Klinika Pediatrii I Nefrologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Pracownia Badań Radioimmunologicznych i Biochemii, Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka, Warszawa, Polska Wprowadzenie: L-karnityna (L-carnitine, LC) i jej główny ester, acetylo-L-karnityna (acetyl-L-carnitine, ALC) są podstawowymi molekułami biorącymi udział w transporcie długołańcuchowych kwasów tłuszczowych przez błonę mitochondrialną podczas fosforylacji oksydacyjnej. Homeostaza karnityn jest utrzymywana głównie przez nerki, których funkcja może być zaburzona u dzieci urodzonych z niską masą ciała. Cel pracy: Celem badania było sprawdzenie, czy zaburzenia wydalania LC i jego głównego estruALC, mogą być efektem dysfunkcji nerek u dzieci z niską masą urodzeniową. Materiał i metody: Badaniami objęto 59 dzieci z niską masą urodzeniową (2165g [1490-2440]) oraz 22 dzieci z prawidłową masą urodzeniową, jako grupę odniesienia (3500g [3275-3650]). Pacjentów podzielono na trzy grupy: 0-3 miesięcy, 4-12 miesięcy i powyżej 1 roku życia w chwili badania. Do oceny stężenia LC i ALC w moczu użyto metody spektrofotometrycznej. Dane wyrażono jako LC i ALC jak też w przeliczeniu na kreatyninę. Wyniki: Wydalanie w moczu LC było istotnie wyższe w grupie dzieci 0-3 miesięcy oraz 4-12 miesięcy w porównaniu z grupą odniesienia. Natomiast wydalanie ALC było istotnie wyższe we wszystkich grupach wiekowych w porównaniu z grupą odniesienia. Wykazano ujemną korelację masy urodzeniowej z LC/kr. (r = -0,3, p <0,05) oraz ALC/kr. (r = -39, p <0,05). Wnioski: Utrata LC i ALC u młodszych dzieci urodzonych z niska masą ciała jest wyższa. Zwiększone wydalanie z moczem karnityny i jej ujemną korelację z masą urodzeniową może odzwierciedlać istotne zaburzenia funkcji nerek. p4-6 Zaburzenia wydalania kwasu moczowego w przebiegu defektów metabolizmu puryn -opis dwóch przypadków Hanna Marciniak, Tomasz Jarmoliński Oddział Dziecięcy, Szpital Międzyrzecki Zaburzenia metabolizmu puryn są rzadką przyczyną kamicy układu moczowego. Badania biochemiczne i molekularne pozwalające na ich precyzyjną diagnostykę są trudno dostępne, co dodatkowo wpływa na częstość ich rozpoznawana w Polsce. Przestawiono dwa przypadki, w których obraz kliniczny pozwolił na bardzo prawdopodobne określenie defektu enzymatycznego i zaplanowanie postępowania. Chory 1: 9-letni chłopiec został skierowany do diagnostyki nefrologicznej po czterech epizodach nieżytu żołądkowojelitowego z odwodnieniem i cechami ostrego uszkodzenia nerek (AKI); pierwszy z nich przebył w wieku 4 lat. Analiza dokumentacji wskazywała na wysokie stężenie kwasu moczowego we krwi (do 12,8mg/dl). W wywiadzie rodzinnym kamica nerkowa u dziadka. W badaniach dodatkowych wykazano drobne złogi w nerkach oraz hiperurikemię (7,8mg/dl) z hiperurikozurią (34-53mg/kg m.c./dobę). Rozpoznano zespół Kelley'a- Seegmillera (częściowy deficyt fosforybozylotransfrazy hipoksantyno- guaninowej) Po włączeniu leczenia allopurinolem z intensywnym nawadnianiem dożylnym i alkalizacją w trakcie wymiotów i biegunki nie obserwowano nawrotów AKI. Chora 2: 11-letnią dziewczynkę przyjęto do diagnostyki bólów brzucha i krwinkomoczu, które trwały 4 miesiące. Wywiad rodzinny był niemożliwy do ustalenia. W badaniach dodatkowych stwierdzono hipourykemię (0,5mg/dl) z hipourikozurią (0,5-0,8mg/kg m.c./dobę), co pozwoliło na wysunięcie podejrzenia ksantynurii (defekt oksydoreduktazy ksantynowej). Zalecono dietę niskopurynową oraz obfite pojenie. W obydwu przypadkach pewne rozpoznanie wymaga oznaczenia stężeń metabolitów puryn we krwi i w moczu i potwierdzenia defektu badaniem molekularnym i ewentualnie enzymatycznym. Badania te nie są aktualnie wykonywane w żadnym ośrodku nefrologii dziecięcej w Polsce. Wnioski: w diagnostyce kamicy moczowej, krwinkomoczu i AKI należy brać pod uwagę zaburzenia metabolizmu puryn. Rozpoznanie kliniczne można w tych przypadkach postawić na podstawie oznaczeń stężenia kwasu moczowego we krwi i moczu. p4-7 Przydatność oznaczania NGAL w surowicy u niemowląt z zakażeniem układu moczowego Agnieszka Szmigielska, Grażyna Krzemień, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii WUM Wstęp: Zakażenie układu moczowego (ZUM) może przebiegać w postaci ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek (OOZN) lub zakażenia dolnych dróg moczowych (ZDDM). U niemowląt ocena lokalizacji zakażenia bywa trudna. W ostatnich latach odkryto wiele nowych wskaźników ostrego uszkodzenia nerek. Jednym z nich jest NGAL (lipokalina neutrofilowa związana z żelatynazą). Wzrost stężenia NGAL we krwi występuje w stanach niedotlenienia tkanek oraz w stanach zapalnych, m.in. w OOZN. Cel pracy: Ocena przydatności oznaczenia NGAL w surowicy u niemowląt w różnicowaniu lokalizacji ZUM. Materiał i metody: Badaniami objęto 76 niemowląt w wieku 6,65,1 miesiąca, w tym 39 (51%) dziewczynek, z pierwszym w życiu ZUM. Na podstawie objawów klinicznych dzieci podzielono na dwie grupy: OOZN (I) – 53 (70%) dzieci, ZDDM (II) – 23 (30%). U wszystkich oznaczono: CRP, leukocytozę (WBC), OB, prokalcytoninę (PCT) oraz NGAL w surowicy. Wyniki: Stężenia CRP, WBC, OB i PCT były znamiennie wyższe w grupie I w porównaniu z grupą II (CRP: 10,137,31mg/dL vs 5,9420,76 p<0,05; WBC: 20,16,06 103/ul vs 17,2918,74, p<0,05; OB: 72,4432,8mm/godz vs 29,220,88, p<0,05; PCT: 3,26,65ng/ml vs 0,060,03, p<0,05).U wszystkich dzieci stwierdzono wzrost stężenia NGAL w surowicy, znamiennie wyższy w grupie I w porównaniu z grupą II (162,8365,95ng/ml vs 53,5817,01, p<0,05).Wnioski: Oznaczenie NGAL w surowicy może być przydatne do wczesnego rozpoznania OOZN u niemowląt. p4-8 Bardzo rzadkie przyczyny zespołu Fanconi – opis dwóch przypadków Marcin Kołbuc(1), Marcin Zaniew(1), Piotr Czubkowski(2), Irena Jankowska(2),Detlef Bockenhauer(3), Paul Gissen(4), Jacek Wysocki(1) (1) Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, Specjalistyczny ZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań (2) Klinika Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii, CZD, Warszawa (3) Klinika Nefrologii, GOSH, Londyn, Wlk. Brytania (4)Laboratory for Molecular Cell Biology, University College London; GOSH, Londyn, Wlk. Brytania Zespół Fanconi (ZF) jest złożonym zaburzeniem proksymalnych cewek nerkowych, które prowadzi do dyselektolitemii, kwasicy metabolicznej, defektów zagęszczania moczu, upośledzenia wzrastania oraz krzywicy. Wśród przyczyn ZF u dzieci najczęściej wymienia się wrodzone choroby metaboliczne (np. cystynoza – najczęstsza przyczyna u dzieci, galaktozemia, tyrozynemia, choroba Wilsona) oraz zespół Lowe i choroba Denta. Opis przypadków: prezentowany jest obraz kliniczny, przebieg diagnostyki i leczenie dwóch pacjentek z ZF. Pierwszy przypadek dotyczy 6-mies. niemowlęcia, u którego wysunięto podejrzenie zespołu ARC (artrogrypoza, dysfunkcja cewek proksymalnych, cholestaza) w oparciu o współistnienie charakterystycznych objawów klinicznych. U dziecka przeprowadzono analizę proteomiczną profili białkowych moczu oraz badanie molekularne, co pozwoliło na ostateczne potwierdzenie zespołu (mutacja genu VPS33B). Drugi prezentowany przypadek dotyczy 4-letniej dziewczynki z kompletnym ZF i hipoglikemią, u której dotychczas nie udało się ustalić podłoża tubulopatii pomimo szeroko zakrojonej diagnostyki. Aktualnie w diagnostyce różnicowej brane są pod uwagę zespoły współistniejące z zaburzeniami glikemii, tj. zespół Fanconi- Bickel oraz MODY 1, który spowodowany jest mutacją genu HNF4A (badanie genetyczne w trakcie). W obu prezentowanych przypadkach stosowane jest typowe leczenie objawowe. Wnioski: W diagnostyce pacjentów z ZF należy uwzględniać bardzo rzadkie genetyczne zespoły chorobowe. p4-9 Mieszana heterozygotyczna mutacja genu (SLC34A3) dla ko-transportera sodowo-fosforanowego typu IIc u 7- letniej pacjentki jako przyczyna nefrokalcynozy Kalicka K., Zajączkowska M., Sikora P. Klinika Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Nefrokalcynoza (NC) oznacza nadmierną depozycję soli wapnia w tkance nerkowej. Etiopatogeneza tego objawu obejmuje m. in. rzadkie, często genetycznie uwarunkowane zaburzenia metaboliczne. Wciąż jednak w niektórych przypadkach przyczyna NC pozostaje niewyjaśniona. W ostatnich latach stwierdzono, że w diagnostyce NC należy uwzględnić pierwotne zaburzenia nerkowej regulacji homeostazy fosforanowej na podłożu mutacji genów (SLC34A1, SLC34A3) dla ko-transporterów sodowo-fosforanowych Na/Pi. Przedstawiamy opis przypadku 7-letniej dziewczynki ze stwierdzoną w trakcie diagnostyki okresowych bólów brzucha obustronną NC rdzeniową. Na podstawie przeprowadzonych badań ujawniono hiperkalcemiczną hiperkalciurię (HC), hipocitraturię, tendencję do hipofosfatemii mimo prawidłowych wartości frakcyjnego wydalania fosforanów z moczem, obniżony poziom parathormonu oraz 25hydroksycholekalcyferolu przy relatywnie wysokich poziomach 1,25-dihydroksycholekalcyferolu. W densytometrii ujawniono miernie nasilone cechy osteopenii w kręgach lędźwiowych. Badanie genetyczne wykazało obecność mieszanej heterozygotycznej mutacji genu SLC34A3 (L416fs + IVS12(+3)g>a). Prezentowany przypadek potwierdza konieczność rozszerzenia diagnostyki o badanie molekularne u pacjentów z NC na podłożu HC. Rozpoznanie mutacji genów kodujących ko-transportery Na/Pi pozwala nie tylko na wyjaśnienie etiopatogenezy NC, ale również umożliwia zastosowanie leczenia przyczynowego. p5- 1 Leczenie nefropatii Schoenleina- Henocha - doświadczenia własne Dorota Salamon-Słowińska, Marcin Kołbuc, Elżbieta Krzysztofik, Emilia Szumińska- Napiontek, Marcin Zaniew SZOZ nad Matką i Dzieckiem, Poznań Nefropatia jest istotnym powikłaniem choroby Schoenleina- Henocha, a nasilony białkomocz jest jednym z czynników wskazujących na niepomyślne rokowanie. W leczeniu nefropatii Schoenleina- Henocha (HSN) stosowane są steroidy oraz inne leki immunosupresyjne w przypadku braku poprawy i/lub w przypadkach o ciężkim przebiegu. Cel: ocena stosowanego leczenia u dzieci z HSN hospitalizowanych w szpitalu dziecięcym w Poznaniu. Pacjenci i metoda: Przeanalizowano przypadki 7 dzieci (4 dziewczynki, 3 chłopców) w wieku 2,6-10 lat z HSN leczone w latach 2013-2015 w oddziale pediatrycznym. Wyniki: U wszystkich analizowanych pacjentów obserwowano prawidłową czynność nerek oraz białkomocz (14,5-126 mg/kg/24 h, mediana 61), w tym u 6 nerczycowy bez innych cech zespołu nerczycowego. U 6 dzieci występowało nadciśnienie tętnicze. U pierwszego leczonego dziecka wykonano biopsję nerki (klasa 2 wg WHO), odstępując od jej wykonania w kolejnych przypadkach. Wszystkie dzieci były początkowo leczone steroidami w dawce 1-2 mg/kg oraz enalaprilem (0,2-0,3 mg/kg), u trojga z nich uzyskano remisję. U pozostałych 4 dzieci z uwagi na utrzymujący się białkomocz nerczycowy podano 3-6 pulsów steroidowych oraz stosowano 6 mies. leczenie mykofenolanem mofetilu (MMF) w dawce 20-25 mg/kg/24h, obserwując szybki spadek białkomoczu. W obserwacji wynoszącej 6-26 mies. (mediana 11,5 mies.) nie stwierdzono nawrotu białkomoczu. U żadnego z dzieci nie obserwowano działań ubocznych MMF. Wnioski: 1/ MMF może stanowić alternatywę dla innych leków immunosupresyjnych w leczeniu steroidoopornych przypadków HSN przebiegających z białkomoczem nerczycowym. 2/ Leczenie HSN z białkomoczem nerczycowym może być prowadzone bez biopsji nerki. p5- 2 Jakość życia a stres u dzieci z zespołem nerczycowym i ich rodziców Elżbieta Kuźma-Mroczkowska, Dominika Adamczuk, Małgorzata Mizerska -Wasiak, Małgorzata PańczykTomaszewska Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wstęp: Zespół nerczycowy (ZN) istotnie zmienia funkcjonowanie chorego dziecka i jego rodziny. Nawrotowy charakter choroby, długotrwałe leczenie są czynnikami stresu w rodzinach dzieci dotkniętych ZN i mogą negatywnie wpływać na jakość życia dziecka. Cel: Ocena jakości życia związanej ze zdrowiem (HRQoL) u dzieci z ZN. Ocena nasilenia stresu u rodziców dzieci z ZN oraz wpływu typu strategii radzenia sobie ze stresem u chorego dziecka na jego HRQoL. Materiał i metody: Do badania przekrojowego zakwalifikowano dzieci w wieku 8-18 lat w remisji ZN oraz ich opiekunów. Do oceny HRQoL użyto kwestionariusza KIDSCREEN 52-wersji dla dziecka. Strategie radzenia sobie ze stresem u dziecka oceniono skalą JSR -Jak sobie radzisz? Do oceny nasilenia stresu u rodzica użyto Skali Odczuwanego Stresu-PSS-10. Informacje o przebiegu choroby i aktywności dziecka uzyskano z ankiety własnej konstrukcji wypełnianej przez rodziców. Wyniki: Badaniem objęto 24 dzieci w średnim wieku 11,58 ± 2,67 lat w trakcie sterydoterapii. Średni czas od rozpoznania ZN wynosił 8,56 lat (4-14 lat), średni czas od ostatniego rzutu ZN 24,7 (1-67) miesięcy. W porównaniu do normy wiekowej, u dzieci z ZN stwierdzano gorszą ocenę aktywności fizycznej (59,8±15,7 vs 70,2±17,4 p<0,05) i ogólnego nastroju (p=0,06). Aktywną strategię radzenie sobie ze stresem przyjmowało 52% dzieci, 26%-poszukiwanie wsparcia społecznego, 22%-formy pośrednie. Nie wykazano wpływu typu strategii radzenia sobie ze stresem na HRQoL. Wysokie lub średnie nasilenie stresu wykazano u 16/24 (66,7%) rodziców. Wnioski:. Dzieci z ZN gorzej oceniają swoją aktywność fizyczną i ogólny nastrój w porównaniu do zdrowych dzieci. U większości rodziców dzieci z ZN stwierdza się znaczące nasilenie stresu p5- 3 Zatorowość płucna u dziewczynki z idiopatycznym zespołem nerczycowym i mutacją czynnika V TYPU LEIDEN Małgorzata Mizerska-Wasiak(1), Piotr Skrzypczyk(1), Agnieszka Biejat(2), Michał Brzewski(2), Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska(1) (1) Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (2)Zakład Radiologii Pediatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Wprowadzenie: Powikłania zakrzepowo-zatorowe występują u dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym (IZN) z częstością 2-3%. Zatorowość płucna należy do najcięższych powikłań zespołu nerczycowego, choć może również mieć przebieg skąpoobjawowy. Opis przypadku: 17-letnia dziewczynka z IZN (początek choroby w wieku 15 2/12 lat, w biopsji nerki – rozlany rozplem mezangium, w wywiadzie 2 rzuty choroby, leczona aktualnie 60mg/48h). Od 5 dni kaszel i ból lewej części klatki piersiowej. Przy przyjęciu do szpitala bez istotnych odchyleń w badaniu przedmiotowym. W badaniach: WBC 18,3tys./μl, HGB 16,5g/dl, PLT 237tys./μl, CRP 3,4mg/dl (n:<1,0), mocznik 44mg/dl, kreatynina 0,7mg/dl, albuminy 2,7 g/dl, białkomocz 900mg/dl. W koagulogramie: APTT 26s, INR 1,01, fibrynogen 8,88g/l, AT III 45%, D-dimery 19000μg/l. Na zdjęciu rtg - prawidłowy obraz serca i płuc, w USG - nie stwierdzono płynu w jamach opłucnowych, w ECHO serca dyskinetyczny ruch przegrody międzykomorowej. W angioTK klatki piersiowej: skrzeplina wypełniająca tętnicę płucną lewą szerząca się do większości tętnic subsegmentalnych. Zakrzep w części pośredniej tętnicy płucnej prawej, tętnica pośrednia z rozgałęzieniami wypełniona skrzeplinami. W segmencie 10 płuca lewego ognisko zawału płuca. Włączono nadroparynę (2x950j.m./10kg/dawkę s.c.). Obserwowano szybkie ustąpienie dolegliwości bólowych. Po 9 dniach zmniejszono dawkę nadroparyny do 1x950j.m./10kg/dawkę, po 17 dniach lek zamieniono na rywaroksaban. W badaniach w kierunku trombofilii stwierdzono mutację czynnika V typu Leiden w układzie heterozygotycznym. Wnioski: 1.Kaszel i ból w klatce piersiowej u dziecka z rzutem zespołu nerczycowego może wskazywać na zatorowość płucną. 2. U dzieci z zespołem nerczycowym i ciężkim powikłaniem zakrzepowym wskazane są badania w kierunku dodatkowego czynnika ryzyka – trombofilii wrodzonej. p5- 4 Skrajne wodonercze w wyniku zwężenia podmiedniczkowego moczowodu u niemowlęcia Grażyna Krzemień(1), Agnieszka Szmigielska(1), Stanisław Warchoł(2), Teresa Dudek-Warchoł(2), Przemysław Bombiński(3), Agnieszka Biejat(3), Marzena Barczuk(3) (1) Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa (2) Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa (3)Zakład Radiologii Pediatrycznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa Wstęp: Narastanie wodonercza w kolejnych badaniach USG i/lub pogorszenie czynności nerki w badaniu izotopowym wskazuje na istotne zwężenie podmiedniczkowe moczowodu i jest wskazaniem do leczenia operacyjnego. Badanie izotopowe u niemowląt może być obarczone błędem z powodu niedojrzałości nerek i dużej podatności miedniczki nerkowej na rozciąganie. Opis przypadku: Chłopiec 7 miesięczny z prenatalnie rozpoznanym wodonerczem lewostronnym. W badaniu USG po urodzeniu NL 65mm, kielichy 20mm, miedniczka AP 20mm, warstwa miąższowa zwężona do 2mm, NP 54mm, kielichy 3mm, miedniczka AP 7mm, pęcherz moczowy o nieco nieregularnych zarysach. Cystouretrografia mikcyjna prawidłowa, w scyntygrafii 99mTc-EC: NL 40,5%, NP 51,5%, wodonercze lewostronne znacznego stopnia z obniżeniem udziału nerki w oczyszczaniu, z objawami utrudnionego wydalania na poziomie ujścia miedniczkowo-moczowodowego, warstwa miąższowa zwężona, niewielkie poszerzenie UKM NP. W kontrolnym USG NL 103mm, kielichy 24-27mm, miedniczka AP 31mm, warstwa miąższowa zwężona do 2mm. W badaniu uro-TK: NL 88mm, kielichy 18-22mm, miedniczka AP 26mm, warstwa miąższowa znacznie zwężona, słabo wydziela środek cieniujący. W 99mTc-EC NL 40%, NP. 60%, brak poprawy wydalania z NL, warstwa miąższowa bardzo zwężona, „objaw skorupki”. Dziecko zakwalifikowano do plastyki miedniczkowo-moczowodowej Hynes- Andersona. Śród-operacyjnie stwierdzono olbrzymią grubościenną miedniczkę nerkową ze skrajnym zwężeniem podmiedniczkowym. Jako drenaż wewnętrzny pozostawiono cewnik typu „double- J” 3FR, 12cm, który usunięto po 2 miesiącach. Kontrolne USG po zabiegu wykazało nieznaczne zmniejszenie stopnia wodonercza Chłopiec pozostaje pod opieką urologiczną i nefrologiczną. Stężenie kreatyniny w surowicy wynosi 0,2mg%, badania moczu i ciśnienie tętnicze są prawidłowe. Wnioski: Niemowlęta z bezobjawowym wodonerczem, leczone początkowo zachowawczo, mogą wymagać w późniejszym terminie leczenia chirurgicznego. p5- 5 Całkowite zdwojenie narządu rodnego u dziewczynek z agenezją nerki T. Dudek-Warchoł (1), G. Krzemień (2), A. Szmigielska (2), M. Brzewski(3), M. Panek(1), S. Warchoł (1) (1) Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa (2) Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa (3)Zakład Radiologii Pediatrycznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa Wprowadzenie: Wady narządu rodnego występują u 25 do 50% dziewczynek z agenezją nerki. Całkowite zdwojenie macicy i pochwy, z niedrożnością jednej pochwy i agenezją nerki po tej samej stronie określany jest jako zespół Herlyn- Werner- Wunderlich (HWW). W większości przypadków właściwe rozpoznanie stawiane jest dopiero w okresie dojrzewania. Cel: Zwrócenie uwagi na współwystępowanie wad narządu rodnego u dziewczynek z agenezją nerki oraz przedstawienie sposobu postępowania w przypadku całkowitego zdwojenia narządu rodnego. Materiał: W ostatnich 4 latach leczono dwie 13-letnie dziewczynki z zespołem HWW. U pacjentki nr 1 dotychczas niemiesiączkującej, w usg wykonanym z powodu bólów w podbrzuszu stwierdzono brak prawej nerki, możliwość zdwojenia macicy i w okolicy zapęcherzowej guzowaty twór odpowiadający wypełnionej płynem pochwie. U pacjentki nr 2 ze stwierdzoną od urodzenia agenezją nerki prawej, miesiączkującą od 8 cykli, w usg wykonanym również z powodu bólów w podbrzuszu, stwierdzono zdwojenie macicy, dwie pochwy, duży zbiornik płynowy w prawej pochwie. U obu dziewczynek w cystoskopii niesymetryczny trójkąt pęcherza oraz brak prawego ujścia moczowodu, w vaginoskopii widoczny wypuklający się do światła badanej pochwy po stronie prawej twór. Badanie MR potwierdziło rozpoznanie zespołu HWW: całkowitego zdwojenia narządu rodnego z zarośnięciem prawej pochwy (dwie pochwy, szyjki i jednorożne macice).Metoda: Operacyjnie udrożniono prawą pochwę na drodze częściowego wycięcia przegrody międzypochwowej (zabieg fenestracji). Wyniki: W czasie 1 i 3,5-letniej obserwacji obie dziewczynki bez dolegliwości, prawidłowo miesiączkują, w usg bez nawrotu kolekcji płynowej w pochwie. Wnioski: Dziewczynki ze stwierdzana agenezją nerki wymagają stałej kontroli i wnikliwej oceny budowy i stanu narządu rodnego. p5- 6 Nefroureterektomia u dziewczynki z nawracającym roponerczem Agnieszka Szmigielska(1), Grażyna Krzemień(1), Teresa Dudek-Warchoł(2), Stanisław Warchoł(2) (1)Klinika Pediatrii i Nefrologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa (2)Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa Wstęp: Roponercze jest bardzo rzadkim powikłaniem zakażenia układu moczowego (ZUM) u dzieci. Wystąpieniu roponercza sprzyjają: wady układu moczowego związane z zaburzeniem w odpływie moczu, zakażenie wywołane wielolekoopornymi bakteriami, zaburzenia odporności, cukrzyca i kamica układu moczowego. Opis przypadku: Dziewczynka urodzona z prawidłowej ciąży i porodu. W 9 miesiącu życia przebyła ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek (OOZN). W badaniu USG opisano: NP 58mm, kielichy 5mm, miedniczka AP 5mm z pogrubiałą ścianą, NL 61mm bz. W wieku 10 miesięcy wystąpił nawrót OOZN. W badaniu USG rozpoznano roponercze prawostronne: NP 89mm, warstwa miąższowa zwężona, kielichy 16-20mm, miedniczka AP 32mm, mocz w UKM o podwyższonej echogeniczności, z grubą warstwą osadu; w scyntygrafii 99mTc-EC (EC) udział NP w oczyszczaniu 5%. W leczeniu zastosowano cefalosporynę III generacji, uzyskano normalizację badań laboratoryjnych. W urografii- TK opisano: NP 57mm, warstwa miąższowa gorzej zakontrastowana, zarys nerki nierówny, UKM nieposzerzony. W wieku 12 miesięcy badanie USG wykazało: NP 50mm, struktura miąższu zatarta, kielichy 5mm, miedniczka AP 5mm; w EC udział NP w oczyszczaniu 10%; w cystouretrografii mikcyjnej uwidoczniono OPM Io do NP. W wieku 17 miesięcy wystąpił nawrót OOZN. W badaniu USG opisano roponercze prawostronne, NP 83mm, kielichy 10-20mm, miedniczka AP 30mm; w EC udział NP w oczyszczaniu 2%. W leczeniu zastosowano cefalosporynę III generacji. Wobec utrzymywania się roponercza w badaniu USG, wykonano zabieg nefroureterektomii prawostronnej. Dziewczynka pozostaje pod opieką poradni nefrologicznej. Ciśnienie tętnicze, USG, badania moczu i czynność NL są prawidłowe. Wnioski: Nawracające ZUM mogą być powikłane roponerczem i wiązać się z koniecznością wykonania nefroureterektomii. p5- 7 Zespół Senior- Loken u 11-letniego niskorosłego chłopca. Opis przypadku Sobieszczańska- Droździel A.(1), Zajączkowska M.(1), Wieczorkiewicz-Płaza A.(1), Beck B.(2), Kowalczyk M.(3), Sikora P.(1) (1)Klinika Nefrologii Dziecięcej. Uniwersytet Medyczny w Lublinie (2)Uniklinik Köln. Institute of Human Genetics, Kolonia, Niemcy (3)Klinika Okulistyki Ogólnej. Uniwersytet Medyczny w Lublinie Wprowadzenie. Zespół Senior-Loken (SLS) jest rzadką asocjacją typu młodzieńczego nefronoftyzy (NPHP) i dystrofii siatkówki o autosomalnie recesywnym sposobie dziedziczenia. NPHP to heterogenna grupa torbielowatości nerek zaliczanych do ciliopatii i najczęstsza genetycznie uwarunkowana przyczyna schyłkowej niewydolności nerek w wieku rozwojowym Manifestacja oczna może obejmować zwyrodnienie barwnikowe siatkówki, wrodzoną ślepotę Lebera lub jedynie nieprawidłowy wynik elektroretinografii (ERG).Opis przypadku. Przedstawiamy przypadek 11-letniego chłopca z SLS i niskorosłością. Wywiad chorobowy obejmował wrodzony oczopląs, postępujące pogarszanie ostrości wzroku, niskorosłość, zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej, mowy i sprawności manualnej. W 11 r.ż. zaobserwowano poliurię i nykturię, a na podstawie badań laboratoryjnych rozpoznano przewlekłą chorobę nerek (PChN) w stadium 3 (eGFR 44 ml/min./1,73 m2). W badaniu USG stwierdzono prawidłowej wielkości hiperechogeniczne nerki, o zatartej strukturze korowo-rdzeniowej z pojedynczymi torbielkami. Klinicznie rozpoznano NHPH, co potwierdzono badaniem genetycznym (homozygotyczna delecja genu NPHP1). Zredukowane odpowiedzi skotopowe i resztkowe fotopowe w badaniu ERG oraz dyskretne zmiany depigmentacyjne i przegrupowania barwnika na dnie oka stały się podstawą rozpoznania obuocznej dystrofii czopkowo-pręcikowej. Nie stwierdzono zmian organicznych CUN w badaniu MRI. W diagnostyce niskorosłości ujawniono obniżony poziom IGF-1. Na podstawie całokształtu obrazu klinicznego rozpoznano SLS. Wnioski. Asocjacja SLS z niskorosłością niezwiązaną z PChN występuje sporadycznie. Rozpoznanie retinopatii u dziecka powinno obligować do przeprowadzenia diagnostyki nefrologicznej. p5- 8 Pyelonephritis xanthogranulomatosa jako przyczyna nefroureterektomii u 2,5 letniego chłopca – opis przypadku Wieczorkiewicz-Płaza A.(1), Bieniaś B.(1), Sikora P.(1), Nachulewicz P. (2), Nurzyńska-Flak J.(3), Woźniak M.(4), Sobieszczańska- Droździel A.(1), Zajączkowska M.(1) (1)Klinika Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (2)Klinika Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (3)Klinika Hematologii, Onkologii i Transplantologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (4)Zakład Diagnostyki Obrazowej Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Lublinie Pyelonephritis xanthogranulomatosa jest bardzo rzadko występującą odmianą przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek prowadzącą do zniszczenia lub zwłóknienia miąższu nerkowego. Proces chorobowy dotyczy zwykle jednej nerki, stwarza duże problemy diagnostyczne, a właściwe rozpoznanie stawiane jest najczęściej dopiero na podstawie badania histopatologicznego. Za przyczynę schorzenia uważana jest najczęściej przeszkoda w odpływie moczu, kamica moczowa, nawracające infekcje dróg moczowych, przewlekła antybiotykoterapia lub zaburzenia ukrwienia spowodowane zakrzepicą lub zatorami. Celem pracy była prezentacja przypadku 2,5 letniego chłopca z posocznicą oraz guzem nerki lewej naciekającym trzustkę oraz przeponę sugerującym zmianę nowotworową, w którego utkaniu tkankowym stwierdzono pyelonephritis chronica xanthogranulomatosa. Chłopiec 2,5 letni przyjęty został do szpitala klinicznego z objawami posocznicy. Od kilku miesięcy obserwowano nawracające zakażenia układu moczowego przebiegające z gorączką, leczone objawowo. Dziecko było apatyczne i osłabione, zauważono powiększenie się obwodu brzucha z wyczuwalnym w lewej połowie jamy brzusznej oporem patologicznym. W badaniach obrazowych stwierdzono niewydzielającą, znacznie powiększoną nerkę lewą o niejednorodnej strukturze z obecnością obszarów płynowych i zwapnień. Ze względu na niejasny obraz choroby i brak reakcji na stosowaną antybiotykoterapię zadecydowano o przeprowadzeniu zabiegu operacyjnego, w trakcie którego usunięto zmienioną nerkę lewą wraz z moczowodem oraz nacieczonym przez guz fragmentem przepony i trzustki. W badaniu histopatolog-gicznym stwierdzono pyelonephritis chronica xanthogranulomatosa. Po wygojeniu się ran i normalizacji parametrów zapalnych pacjent został wypisany do domu. Od czasu operacji nie występowały zakażenia układu moczowego, dziecko stało się aktywne i pogodne. Badania kontrolne wykazały prawidłową funkcję nerki prawej z podwójnym układem kielichowo-miedniczkowym, bez obecności odpływów pęcherzowo-moczowodowych i zaburzeń mikcji. Przypadek pacjenta przedstawiamy z powodu trudności diagnostycznych i leczniczych oraz konieczności wykonania zabiegu operacyjnego z usunięciem całości zmiany jako najlepszego sposobu postępowania. p5- 9 Ocena stężeń leptyny, greliny i obestatyny w surowicy dzieci z I rzutem zespołu nerczycowego B. Leszczyńska(1), E .Kuźma- Mroczkowska(1), A. Majcher(2), P. Gryz -Ryczywolska(1), I. Kotuła(3), U. Demkow(3), B .Pyrżak(2), M .Pańczyk- Tomaszewska(1) (1)Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii WUM (2)Katedra i Klinika Pediatrii i Endokrynologii WUM (3)Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej i Immunologii Klinicznej Wieku Rozwojowego WUM Dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym (ZN) leczone dużymi dawkami glikokortykosteroidów (GKS) mają zwiększone łaknienie i nadwagę. Zmiany stężeń leptyny , greliny i obestatyny - peptydów regulujących łaknienie, mogą u nich wpływać na nasilenie otyłości. Celem pracy była ocena stężeń leptyny, greliny i obestatyny w surowicy dzieci z ZN. Materiał i metody: Badaniami objęto 19 dzieci z I rzutem ZN leczonych GKS w wieku 6,2 ±2,5 lat – grupa I oraz 10 zdrowych dzieci w wieku 6,3 ± 2,1 lat grupa II. U wszystkich dzieci wykonywano pomiary antropometryczne (SDS BMI, wsk.pas/wzrost - WHtR), oceniano w surowicy stężenie: leptyny, greliny i obestatyny , przed leczeniem (0), w remisji (R), po 1 i 6 miesiącach leczenia w grupie I i jednorazowo w grupie II. Wyniki: Dzieci z ZN miały wyższe (p<0,05) wartości SDS BMI i WHtR w okresie O,R i 1m w porównaniu do gr II. Średnie stężenie leptyny było znamiennie niższe w rzucie choroby (O) w porównaniu do wartości w R,1,6m, ale nie różniło się od grupy II (4,15±2,9, 8,63 ± 12,26, 7,5 ± 7,14, 6,91±6,73 vs 6,5±8,09, NS odpowiednio) . W grupie I średnie stężenia greliny w R oraz obestatyny w 0,R,1,6 były znamiennie niższe w porównaniu do gr II (299,6±177,7 vs 490±292,3 p<0,05; 87,6±85,2, 188,2±190,8, 141,8±191,6, 18,5±17,7 vs 527,3±449,3 p<0,01 odpowiednio). Nie stwierdzono korelacji między stężeniem badanych hormonów a dawką Prednizonu i BMI SDS. Wnioski: Niskie stężenie obestatyny w surowicy u dzieci z ZN w trakcie sterydoterapii może wpływać na przyrost masy ciała. p6- 1 Torbiel śródbrzusza u 14- letniej pacjentki z zespołem Currarino i przewlekłą chorobą nerektrudności diagnostyczne Konstancja Fornalczyk(1), Maciej Bagłaj(2), Katarzyna Kiliś-Pstrusińska(1), Katarzyna Domagała- Pękalska(3), Irena Wikiera- Magott(1), Danuta Zwolińska(1) (1) Klinika Nefrologii Pediatrycznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu (2)Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu (3)Zakład Radiologii Ogólnej, Zabiegowej i Neuroradiologii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny we Wrocławiu 14-letnia dziewczynka z zespołem Currarino, z przewlekłą chorobą nerek i bardzo bogatą przeszłością chorobową ( m.in. zamknięcie przetoki kałowej, resekcja potworniaka okolicy przedkrzyżowej, lewostronna nefrektomia, wytworzenie przetoki jelitowej metodą Malona, odbarczenie zakotwiczonego rdzenia kręgowego, wytworzenie przetoki Mitrofanoffa), została przyjęta do Kliniki Nefrologii Pediatrycznej we Wrocławiu w trybie ostrodyżurowym z podejrzeniem zakażenia układu moczowego. Na trzy dni przed przyjęciem do Kliniki pacjentka zgłaszała bóle brzucha i gorączkowała. Przy przyjęciu stan ogólny dziewczynki był średni, badaniem fizykalnym stwierdzono: brzuch tkliwy w okolicy śródbrzusza, bez towarzyszących objawów otrzewnowych, liczne blizny po zabiegach operacyjnych, niedobór masy ciała i wzrostu, prawidłowe ujścia przetok Mitrofanoffa i Malona, wadę zgryzu, kyfotyzację odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa, ograniczenie ruchomości w stawach skokowych. W badaniach laboratoryjnych: leukocytoza -13,17 tys/uL,w surowicy: podwyższone stężenie CRP-102,69 mg/l, mocznika- 62 mg/dl i kreatyniny- 2,27 mg/dl, leukocyturia, dodatni posiew moczu: Steptococcus agalactiae. Włączono antybiotykoterapię uzyskując istotną poprawę stanu klinicznego. Badaniem ultrasonograficznym jamy brzusznej stwierdzono w śródbrzuszu po stronie lewej, poniżej otworu przetoki obecność wielokomorowej przestrzeni płynowej o wymiarach 5,7x 4,8 cm i wysunięto podejrzenie urinoma. Pacjentkę konsultowano urologicznie z zaleceniem rozszerzenia diagnostyki. Wykonano badanie MR miednicy, którym zobrazowano cienkościenną przestrzeń płynową na poziomie dolnego bieguna nerki po stronie lewej o wymiarach: AP 39 mm, TR 58 mm i CC 65 mm, komunikującą się z kanałem przetoki okołopępkowej. Obraz przemawiał w pierwszej kolejności za urinoma. Ze względu na nawrót dolegliwości bólowych brzucha oraz problemy techniczne z prowadzeniem czystego przerywanego cewnikowania przez przetokę pacjentkę przekazano w trybie nagłym celem dalszego leczenia do Kliniki Chirurgii i Urologii Dziecięcej we Wrocławiu. Laparotomia ujawniła guz jajnika lewego. p6- 2 Zespół Barttera u 10-miesięcznego niemowlęcia - opis przypadku Szumera Anna, Zagożdżon Ilona, Żurowska Aleksandra Klinika Chorób Nerek i Nadciśnienia Dzieci i Młodzieży w Gdańsku Wrodzone defekty czynności cewek nerkowych są rzadkimi chorobami polegającymi na upośledzeniu czynności resorpcyjnej i/lub wydzielniczej w obrębie cewek nerkowych. Defekty czynności cewek mogą dotyczyć każdego fragmentu nefronu. Zespół Barttera jest tubulopatią, u podłoża której leży defekt transportu sodu, potasu i chloru w części cienkiej ramienia wstępującego pętli Henlego. Cechuje się występowaniem wielomoczu, hiponatremią, hipochloremią oraz hipokaliemiczną alkalozą metaboliczną, z cechami wtórnego hiperaldosteronizmu przy prawidłowym ciśnieniu tętniczym. Częstość występowania szacuje się na 1:830 000-1mln.Praca przedstawia przypadek 10-miesięcznego niemowlęcia płci męskiej hospitalizowanego wielokrotnie z powodu odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych: hipokaliemii, hiponatremii, hipochloremii oraz zasadowicy metabolicznej. Z odchyleń obserwowano również poliurię, wymioty, brak prawidłowych przyrostów masy i długości ciała oraz hiperkalciurię. Wartości ciśnienia tętniczego były prawidłowe. Na podstawie obrazu klinicznego oraz badań biochemicznych wysunięto podejrzenie zespołu Barttera. Pobrano badania genetyczne. Włączono do leczenia inhibitor syntezy prostaglandyn (indometacynę), antagonistę aldosteronu (spironolakton) oraz inhibitor konwertazy angiotensyny (enalapril). Chłopiec wymagał suplementacji doustnej i dożylnej potasu oraz sodu. Wobec trudności z uzyskaniem prawidłowego stanu odżywienia oraz uporczywych wymiotów, rozpoczęto żywienie enteralne: początkowo przez sondę dożołądkową, a następnie gastrostomię (PEG), uzyskując zadowalające przyrosty masy ciała oraz zmniejszenie częstotliwości wymiotów. W okresach infekcji dziecko wymagało intensyfikacji suplementacji jonów drogą dożylną i doustną. Wnioski: Wcześnie postawiona diagnoza i leczenie Zespołu Barttera umożliwia spowolnienie progresji uszkodzenia nerek i ograniczenie zaburzeń wzrastania. p6- 3 Ektopia skrzyżowana nerki. Opis przypadków K. Grudzińska, M. Dębicka, z, A. Żakowska- Żych, H. Haleczko- Weksznejder, J. Kościuszkiewicz, A. Brodkiewicz Oddział Kliniczny Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć. SPZOZ “Zdroje”, Pomorski Uniwersytet Medyczny, Szczecin Ektopia skrzyżowana (ES)nerek jest rzadką wadą wrodzoną, polegającą na zmianie położenia nerki na stronę przeciwną. Moczowód nerki przemieszczonej przecina linię pośrodkową. Częstość występowania ES szacuje się na 0,05-0,1%. Wielu pacjentów pozostaje niezdiagnozowanych, diagnoza pozostałych jest często przypadkowa (USG z powodu bólów brzucha, ZUM). Czasem wada współwystępuje z innymi defektami. Opisano 2 przypadki ektopii skrzyżowanej w tutejszym Ośrodku. Przypadek 17- letniego pacjenta z podejrzeniem nerki podkowiastej. W USG po urazie sugestia nerki podkowiastej. W USG w tutejszym Ośrodku podejrzenie ektopii skrzyżowanej nerki lewej. W renografii nerka lewa położona ektopowo, po stronie prawej i ku dołowi, obustronnie utrudniony odpływ moczu. W URO- TK nerka lewa po stronie prawej, zrośnięta górnym biegunem z dolnym biegunem nerki prawej, z obustronnym opóźnieniem wydzielania. Przypadek 10 letniego chłopca z zespołem wad (MMC z wodogłowiem, zespół Arnolda- Chiariego). W okresie noworodkowym w USG nerka prawa zdwojona oraz brak nerki lewej w miejscu typowym. W 3 mż w USG obie nerki po prawej stronie, lewa zlokalizowana niżej i przyśrodkowo. W URO-TK nerka lewa po stronie prawej, w nerce prawej zdwojony UKM, dwa moczowody łączące się w połowie długości, moczowód lewy uchodzący do pęcherza po stronie lewej. W CUG refluks pęcherzowomoczowodowy III stopnia lewostronny. W 10 rż w USG jamy brzusznej nerka lewa poniżej prawej, mniejsza, pęcherz z uchyłkami. W scyntygrafii statycznej z DMSA- nietypowy kształt nerki prawej wynika z nakładania się na nią nerki lewej. Autorzy chcieli zwrócić uwagę na bardzo rzadkie występowanie ektopii skrzyżowanej nerek oraz możliwość jej współistnienia z innymi wadami. p6- 4 Pęcherz moczowy pomylony z guzem jajnika u dziewczynki z zatrzymaniem - moczu. Opis przypadku M. Dębicka(1), M. Remigolska-Baczewicz(1), K. Grudzińska(2), S. Paradowski(1), A. Brodkiewicz(1) (1)Oddział Kliniczny Pediatrii, Nefrologii Dziecięcej, Dializoterapii i Leczenia Ostrych Zatruć. ZOZ “Zdroje”, Szczecin (2)Odział Chirurgii Dziecięcej, Oparzeń i Urologii, ZOZ „Zdroje” , Szczecin Całkowite zatrzymanie moczu charakteryzuje się nagłą, bolesną niezdolnością do opróżnienia pęcherza. Zatrzymanie moczu u dzieci występuje sporadycznie. Różnicowanie przyczyn zatrzymania moczu obejmuje zapalenie lub ropień uchyłków jelita, perforacja oraz niedokrwienie jelita, tętniak aorty , nowotwory w obrębie miednicy mniejszej. Guzy jajników takie jak potworniaki stanowią 15% wszystkich nowotworów jajnika i 25% guzów jajnika wieku dziecięcego . Opisano przypadek dwunastoletniej dziewczynki skierowanej do tutejszego Oddziału Klinicznego z podejrzeniem nagłego zatrzymania moczu. Z wywiadu nasilające się dolegliwości bólowe brzucha. Brak diurezy. Przy przyjęciu dziewczynka cierpiąca. W badaniu przedmiotowym w rzucie pęcherza widoczne okrągłe uwypuklenie powłok skórnych. Palpacyjnie macalny twór , nieprzesuwalny względem podłoża. W usg bardzo duży pęcherz. Założono cewnik Foleya uzyskując niewielki wyciek moczu. W kontrolnym usg uwidoczniono balon cewnika poza zbiornikiem płynowym uznanym pierwotnie za pęcherz moczowy. W cystoskopii nie stwierdzono patologii. W śródoperacyjnym usg stwierdzono cienkościenny zbiornik płynowy zlokalizowany w linii pośrodkowej ciała pomiędzy dolnym biegunem nerki lewej, a wątrobą Przeprowadzono zabieg podczas którego stwierdzono ogromną torbiel zrośniętą z jajowodem lewym. Torbiel usunięto. W badaniu hist-pat - teratoma adultum cysticum. Autorzy chcieli zwrócić uwagę na możliwość popełnienia pomyłki diagnostycznej. W badaniu usg guz jajnika może prezentować się jak pęcherz moczowy. p6- 5 suPAR jako biomarker skutecznego leczenia za pomocą wstrzyknięć toksyny botulinowej u dzieci z pęcherzem neurogennym Jolanta Sołtysiak(1), Magdalena Silska- Dittmar(1), Maria Stachowiak-Lewandowska(1), Jacek Zachwieja(1), Danuta Ostalska- Nowicka (1), Paweł Kroll(2), (1)Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu (2)Klinika Chirurgii, Traumatologii i Urologii Dziecięcej, Wstęp: suPAR jest rozpuszczalną formą receptora urokinazowego aktywatora plazminogenu (uPAR) i pochodzi z jego rozszczepienia pod wpływem działania enzymów proteolitycznych. Receptor uPAR występuje głównie na różnych komórkach układu immunologicznego, takich jak makrofagi, neutrofile czy monocyty i odgrywa istotna rolę w mediacji procesów odpornościowych. Podwyższone stężenia suPAR stwierdza się w przebiegu różnych chorób związanych z aktywacją układu immunologicznego, w tym chorób infekcyjnych, autoimmunologicznych, jak również nowotworowych. Wykazano, że suPAR posiada również właściwości prognozowania przebiegu chorób i koreluje z ciężkością schorzenia. Wpływ interwencji chirurgicznej na stężenie suPAR nie został jeszcze ustalony. Celem pracy była ocena zmiany stężenia suPAR u dzieci poddanych zabiegom cystoskopii wykonywanych w celach diagnostycznych i/lub terapeutycznych. Metody: Grupa badana składała się z 39 dzieci (19 chłopców i 20 dziewczynek) w wieku 9,39 ± 2,49 lat. Dane kliniczne i laboratoryjne zostały podane w tabeli 1. U wszystkich chorych wykonano cystoskopię w warunkach sali operacyjnej. U dzieci z pęcherzem neurogennym zabieg wykonano w znieczuleniu miejscowym, u pozostałych pacjentów w znieczuleniu ogólnym. Grupę badaną podzielono na cztery grupy:- grupa A – cystoskopia diagnostyczna, (9 dzieci)- grupa B - cystoskopia z użyciem preparatu Deflux celem ostrzyknięcia ujść pęcherzowych moczowodów u dzieci z odpływami wstecznymi , (6 dzieci)- grupa C - cystoskopia z nacięciem zastawek cewki tylnej, (6 dzieci)- grupa D - cystoskopia ze wstrzyknięciem toksyny botulinowej w ścianę pęcherza neurogennego, (18 dzieci). Próbki krwi pobierano rano przed cystoskopią i następnie 24 godziny później. Oznaczenia wykonywano za pomocą metody ELISA zgodnie z instrukcjami producenta (ViroGates, Birkerod, Dania). W analizie statystycznej użyto testów nieparametrycznych. Poziom istotności statystycznej ustalono na poziomie p <0,05. Wyniki: Wszystkie dzieci wykazały prawidłową funkcję nerek oraz prawidłowe odczyny zapalne oceniane na podstawie białka C - reaktywnego. Znamienną redukcję stężenia tego białka wykazano u dzieci z pęcherzem neurogennym (grupa D), po ostrzyknięciu pęcherza za pomocą toksyny botulinowej (2.63±0.64 vs 2.35±0.51ng/ml; p=0.0067). Obniżenie suPAR może wskazywać na poprawę kliniczną u pacjentów po ostrzykiwaniu pęcherza neurogennego. W grupie B) i C) średnie stężenia białka suPAR po cystoskopii były niższe w porównaniu do poziomu przed leczeniem, jednak wyniki te nie były istotne statystycznie. Po cystoskopii diagnostycznej nie stwierdzono obniżenia stężenia suPAR. Wnioski: Znamienne obniżenie stężenia suPAR może wystąpić u dzieci z pęcherzem neurogennym po cystoskopii ze wstrzyknięciem toksyny botulinowej w ścianę pęcherza neurogennego i może zapowiadać poprawę kliniczną. p6- 6 Rzadka przyczyna nefrokalcynozy u 14-letniej dziewczynki Omar Bjanid(1), Piotr Adamczyk(2), Małgorzata Stojewska(2), Dagmara Roszkowska-Bjanid(1), Magdalena Paszyna-Grześkowiak(1), Agnieszka Jędzura(1), Joanna Oświęcimska(2),Katarzyna Ziora(2), Aurelia Morawiec-Knysak(1), Maria Szczepańska(2), (1)Oddział Nefrologii Dzieci SPSK nr 1 w Zabrzu (2)Katedra i Klinika Pediatrii, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, SUM w Katowicach Autorzy opisują przypadek 14-letniej dziewczynki z idiopatyczną niedoczynnością przytarczyc. Wywiad rodzinny i wywiad okołoporodowy były nieistotne, rozwój dziecka - prawidłowy. Od 9 r.ż. występowały kilkakrotnie omdlenia. W 11 r.ż. rozpoznano pierwotną niedoczynność przytarczyc. W badaniu TK głowy uwidoczniono wówczas obustronnie zwapnienia w rzucie jąder podkorowych oraz drobne zwapnienie w płacie czołowym. W badaniu usg tarczycy rozpoznano nieco obniżoną i niejednorodną echogeniczność narządu; ponadto stwierdzono obecność przeciwciał anty-TPO. Wdrożono leczenie węglanem wapnia (4000 mg/24h) oraz 1-alfa-hydroxycholecalcyferolem (1,75 µg/24h). Mimo terapii nie uzyskiwano normalizacji wyników fosfatemii i kalcemii. W 14 r.ż. stwierdzono nefrokalcynozę - I stopień wg klasyfikacji Hoyer'a. Przy przyjęciu do Oddziału Nefrologii (11.2015) dziewczynka była w stanie ogólnym dobrym. W badaniu fizykalnym stwierdzono biały nalot na języku (badaniem mikologicznym potwierdzono drożdżycę), próchnicę zębów i hipoplazję szkliwa. W wykonanych badaniach laboratoryjnych potwierdzono niski poziom parathormonu, 25-(OH)-D, zmniejszoną aktywność fosfatazy alkalicznej, hiperfosfatemię, obniżony poziom wapnia całkowitego i zjonizowanego. W analizie biochemicznej porannej porcji moczu wykazano podwyższoną kalciurię (wskaźnik Ca/kreatynina: 0,24 mg/mg) oraz niekorzystny stosunek inhibitorów do promotorów krystalizacji (wskaźnik Mg/Ca: 0,25 mg/mg). Pozostałe wyniki badań, w tym badanie gęstości mineralnej kośćca, były prawidłowe. Wobec hiperkalciurii włączono leczenie hydrochlorotiazydem w dawce 12,5 mg/24h, uzyskując w kontrolnych badaniach wartość wskaźnika Ca/kreatynina 0,19 mg/mg. Ze względu na niedoczynność przytarczyc, najprawdopodobniej na tle autoimmunologicznym, współistnienie kandydozy jamy ustnej oraz podejrzenie subklinicznej choroby Hashimoto, w rozpoznaniu należy wziąć pod uwagę autoimmunologiczny zespół wielogruczołowy typu 1 (APS-1), oraz możliwość ujawnienia się w przyszłości objawów niedoczynności kory nadnerczy. p6- 7 Kamica odlewowa u małych dzieci – prezentacja dwóch przypadków Grażyna Krzemień, Agnieszka Szmigielska, Katarzyna Jankowska- Dziadak, Małgorzata Pańczyk-Tomaszewska Katedra i Klinika Pediatrii i Nefrologii WUM Wstęp: Kamica moczowa u dzieci rozpoznawana jest z częstością 0,1-5%. U około 75-85% dzieci z kamicą stwierdza się czynniki predysponujące do jej wystąpienia: zaburzenia metaboliczne, nawracające zakażenia układu moczowego i/lub wady wrodzone. Kamica odlewowa nerki najczęściej jest następstwem zbyt późno rozpoznanych i nieskutecznie leczonych zakażeń układu moczowego wywołanych bakteriami wytwarzającymi ureazę, która rozkłada mocznik na amoniak i dwutlenek węgla. Opis przypadków: Prezentujemy 2 chłopców z kamicą odlewową nerki rozpoznaną w wieku 8 i 31 miesięcy. Powodem wykonania badania USG jamy brzusznej u obu chłopców było zakażenie układu moczowego. Młodsze dziecko wcześniej nie demonstrowało żadnych objawów kamicy, u starszego w wywiadzie były nawracające zakażenia układu moczowego o etiologii Proteus mirabilis, epizody niepokoju i bólów brzucha. U obu chłopców na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych i obrazowych wykluczono podłoże metaboliczne kamicy i wadę układu moczowego. W leczeniu kamicy u młodszego dziecka dwukrotnie zastosowano zabieg ESWL, u starszego zabieg ESWL połączony z operacyjnym usunięciem złogów. Chemiczny skład kamieni (struwit, apatyt) potwierdził infekcyjne podłoże kamicy. W czasie długofalowej kontroli w poradni nefrologicznej nie obserwowano nawrotów zakażeń układu moczowego. Ciśnienie tętnicze, USG układu moczowego oraz badania oceniające czynność nerek są prawidłowe. Wnioski: W przypadku nawrotów zakażeń układu moczowego należy brać pod uwagę obecność złogów w układzie moczowym. Kamica odlewowa u dzieci często nie daje żadnych objawów klinicznych i jest rozpoznawana przypadkowo w badaniu USG lub w trakcie zakażenia układu moczowego. p6- 8 Nie bądźmy nefrocentryczni, czyli o pozanerkowych powikłaniach w zespole suszonej śliwki Katarzyna Prościak, Kinga Musiał, Maria Miler, Danuta Zwolińska Klinika Nefrologii Pediatrycznej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Wstęp: Zespół suszonej śliwki występuje z częstością ok. 1 na 30 000 żywych urodzeń. W jego skład wchodzą: niedorozwój mięśni brzucha, wnętrostwo oraz wady układu moczowego. Opis przypadku: 6-tygodniowy chłopiec z rozpoznanym po urodzeniu zespołem suszonej śliwki został przekazany do Kliniki Nefrologii Pediatrycznej z Oddziału Intensywnej Terapii Dziecięcej. Niemowlę było tam leczone z powodu ostrej niewydolności oddechowej, niewydolności krążenia oraz sepsy, które wystąpiły po zabiegu wytworzenia przetoki pęcherzowo - skórnej metodą Blocksoma. W badaniu fizykalnym stwierdzano dysmorfię twarzy, zniekształconą, skróconą klatkę piersiową, wiotki, rozlany brzuch oraz obustronne wnętrostwo. Wydolność nerek była prawidłowa. W trakcie hospitalizacji w Klinice dwukrotnie wystąpiło zakażenie dróg moczowych o przebiegu bezgorączkowym. W USG uwidoczniono obustronne wodonercze oraz moczowody olbrzymie. W cystografii mikcyjnej zobrazowano lewostronny odpływ IV/V stopnia, mały pęcherz moczowy oraz prawidłową cewkę moczową, a w renoscyntygrafii opisano krzywe kumulacyjne obu nerek oraz lewostronną uropatię zaporową. W wieku 4 i 5 miesięcy u pacjenta wystąpiły kolejne epizody zapalenia płuc z towarzyszącą ostrą niewydolnością oddechową wymagającą wentylacji mechanicznej. W 6. miesiącu życia chłopiec był ponownie hospitalizowany w Klinice Nefrologii Pediatrycznej z powodu zakażenia dróg moczowych. Dodatkowo stwierdzono cechy niedożywienia, liczne afty w jamie ustnej, a w badaniach laboratoryjnych niedokrwistość mikrocytarną, hiponatremię i hiperkaliemię. Funkcja nerek była prawidłowa. Włączono antybiotyk, obserwowano normalizację parametrów morfologicznych i biochemicznych krwi oraz szybki przyrost masy ciała. Wnioski: Zespół suszonej śliwki charakteryzuje się dużą różnorodnością kliniczną. Towarzyszące objawy ze strony układu oddechowego, nie związane z chorobą podstawową, mogą stanowić zasadniczy problem terapeutyczny i wpływać znacząco na odległe rokowanie. p6- 9 Metoda SERVQUAL – w ocenie jakości życia pacjentów z przewlekłą chorobą nerek – badanie pilotażowe Węgłowski Paweł(1), Zwolińska Danuta(1), Karniej Piotr(2), Polak-Jonkisz Dorota(1), (1)Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytet Medyczny, Wrocław (2)Katedra Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Medyczny, Wrocław Wprowadzenie: Oczekiwania pacjentów w zakresie jakości życia są coraz wyższe nie tylko w postrzeganiu pacjenta jako człowieka, tworzeniu z nim więzi i otwartości na potrzeby, ale również w obszarach związanych z samą realizacją świadczenia medycznego. Metoda SERVQUAL pozwala określić stopień ważności czynników wpływających na postrzeganie jakości życia przez pacjentów. Cel pracy: Celem pracy była identyfikacja najważniejszych luk jakości, wpływających na postrzeganie jakości życia. Materiał i metody: Grupa badana składała się z 25 dzieci (dziewczynki hemodializowane: 4–średnia wieku: 12 l., dziewczynki przyjęte na oddział nefrologii pediatrycznej: 9–śr. 15 l., chłopcy hemodializowani: 2 – śr. 8 l., chłopcy przyjęci na oddział nefrologii pediatrycznej: 10 – śr. 12l.) Z potwierdzoną PChN. Do oceny w badaniu ilościowym wykorzystano standaryzowaną ankietę, wypełnianą przez rodziców, opartą na metodzie SERVQUAL gdzie dobór grupy był celowy. Wnioski: Ocenie poddano luki wpływające na postrzeganie jakości życia. Im wyższy procent przypisany do wskazanej luki – tym jego wartość ma największe znaczenie dla respondenta. LUKA 1: Estetyka i ergonomia pomieszczeń, posiadanie odpowiedniego wyposażenia, schludny i właściwy wygląd personelu: (dzieci HD: 17,5 %; dzieci z oddziału: 16,5 %.) LUKA 2: Zdolność i umiejętność do świadczenia usług medycznych w sposób rzetelny, właściwy i zindywidualizowany: (dzieci HD: 21,25 %; dzieci z oddziału: 24,1 %). LUKA 3: Kompleksowość i terminowość wykonania usługi medycznej. Optymalne wykorzystanie czasu pobytu pacjenta w poradni/oddziale: (dzieci HD: 21,67 %; dzieci z oddziału: 19,09 %). LUKA 4: Kultura osobista i kwalifikacje personelu, empatia, wzbudzanie zaufania: (dzieci HD: 19,58 %; dzieci z oddziału: 20,1 %). LUKA 5: Postrzeganie pacjenta jako człowieka, tworzenie więzi, otwartość na potrzeby, troskliwość i zrozumienie: (dzieci HD: 20,0 %; dzieci z oddziału: 20,21 %).