Jak wspierać rozwój mowy

Jak wspierać rozwój mowy dziecka ?
W pierwszym roku życia:
-mów jak najczęściej do dziecka, tak aby mogło obserwować twarz, nazywaj
czynności które wykonujesz, podawaj nazwy interesujących dziecko
przedmiotów, czy czynności, śpiewaj kołysanki, czytaj bajki na dobranoc
-Od czwartego miesiąca zachęcaj dziecko do głużenia – mów do dziecka
i słuchaj go
-baw się z malcem grzechotkami, grającymi zabawkami,
-Od szóstego miesiąca życia zachęcaj dziecko do gaworzenia- zamierzonego
powtarzania dźwięków mowy. Dziecko naśladuje sylaby i głoski podane przez
dorosłego
Dziecko po ukończeniu pierwszego roku życia powinno rozumieć znaczenie
kilkunastu słów, proste polecenia. W tym okresie pojawiają się pierwsze
wyrazy: mama, tata, baba,
W drugim roku życia:
-Wskazuj przedmioty i podawaj ich nazwy, nazywaj wykonywane czynności,
opisuj cechy przedmiotów, zjawisk np. małe duże, słodkie, kwaśne
-Baw się z dzieckiem w „zabawy paluszkowe” np. Idzie raczek nieboraczek.
Polecamy również „Wierszyki- masażyki”
-Podczas wspólnego czytania bajek, proś o pokazanie na obrazku np.:
przedmiotu, zwierzątka ( kotka, misia, koła samochodu )
-Zachęcaj dziecka do mówienia- naśladowania dźwięków wydawanych przez
zwierzęta, odgłosów z otoczenia np.: tup, tup- odgłos kroków, bam, bam- gra
bębenek. Wspólnie z dzieckiem nazywamy części twarzy i ciała, nazwy
zabawek, zwierząt, produktów spożywczych.
-Mobilizuj dziecko do budowania prostych wypowiedzi- zadawaj pytania.
Przy czym rodzic jeszcze nadal odgrywa „podwójną rolę” podczas dialogupomaga dziecku w formułowaniu prawidłowych odpowiedzi.
-Śpiewaj z dzieckiem proste piosenki z pokazywaniem np. „Pokaż Kasiu gdzie
masz oko?”
Pod koniec drugiego roku życia słownik dziecka zawiera kilkadziesiąt wyrazów,
z których większość stanowią rzeczowniki oraz czasowniki. Pojawiają się
wypowiedzi dwuwyrazowe i początki odmiany – przy czym jako pierwsza
pojawia się odmiana przez przypadki.
W trzecim roku życia:
-Stymuluj rozwój spostrzegawczości wzrokowej- zachęcaj dziecko do układania
dobieranek obrazkowych, prostych puzzli- najpierw 3-, 6-, 9-elementowych
a następnie sukcesywnie zwiększaj ich ilość.
-Proponuj dziecku zabawy słuchowe- typu odgadnij, co to za dźwięk ?
-Ucz dziecko prostych piosenek najlepiej połączonych z pokazywaniem
oraz krótkich wierszyków z literatury dziecięcej
-Czytając dziecku książeczki wskazuj na znajdujące się na ilustracjach
przedmioty i podawaj ich nazwy, tak samo czynności i cechy przedmiotów
i osób. Zadawaj pytania do czytanej bajeczki, oglądanych ilustracji.
-Proponuj malcowi gry językowe np.: proste zagadki
Trzylatek zaczyna budować pierwsze zdania, które są dwuwyrazowe
i początkowo wyłącznie twierdzące. Następnie pojawiają się proste zdania
pytające i rozkazujące. Z części mowy najczęściej używane są rzeczowniki
i czasowniki. Pojawiają się już przymiotniki i spójniki.
W czwartym roku życia:
-układaj z dzieckiem historyjki obrazkowe składające się z 3-, 4- elementów,
zadawaj pytania do każdego obrazka, wykazuj przyczynę i skutek
-Baw się z dzieckiem w zabawy tematyczne np.: sklep, wizytę u lekarza.
Staraj się, aby w zabawie rolą dziecka było nie tylko odpowiadanie na pytania,
ale również ich zadawanie
-Staraj się wyczerpująco odpowiadać na pytania malca. Dzieci zadają dużo
pytań o nazwę, przyczynę i skutek co służy rozwojowi słownictwa.
-Podczas czytania bajek sprawdzaj zadając pytania poziom rozumienia tekstu
Sprawność artykulacyjna czterolatków jest dość duża. Dzieci w tym wieku
wymawiają prawidłowo wszystkie głoski oprócz /r/, które bywa jeszcze
zastępowane przez głoskę /l/ oraz /sz,ż,cz,dż/, które zastępowane mogą być
głoskami / s, z, c dz /
W piątym i szóstym roku życia:
-Wzbogacaj zakres słownictwa dziecka poprzez czytanie literatury dziecięcej
-Proś dziecko o ułożenie i opowiedzenie treści historyjki obrazkowej, ilustracji
-organizuj zabawy tematyczne, w czasie których dziecko ćwiczy użycie
zwrotów grzecznościowych np.: rozmowa z panią sprzedawczynią a rozmowa z
rówieśnikiem
-Ucz dziecko wierszy i piosenek
Dziecko pięcioletnie powinno wymawiać wszystkie głoski prawidłowo. Zdarza
się, że pięciolatek nie wymawia jeszcze głoski /r/, czy
/sz, ż,cz,dż/. Należy wówczas zgłosić się z dzieckiem na badanie logopedyczne
w celu stwierdzenia przyczyny trudności.
Jeżeli niepokoi cię rozwój mowy Twojego dziecka skorzystaj z porady czy
badania logopedycznego w naszej Poradni.
Opracowano na podstawie :
B. Sawa, Dzieci z zaburzeniami mowy, WSiP 1990
H. Mystkowska, Rozwijamy mowę i myślenie dziecka w wieku przedszkolnym,
WSiP 1991
J. Cieszyńska, M. Korendo, Wczesna interwencja terapeutyczna, wyd.
Edukacyjne 2007
M. Góralówna B. Hołyńska, Rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu,
PZL 1993
R. Sprawka J. Graban, Logopedyczne zabawy grupowe dla dzieci od 4 do 7 lat,
Harmonia 2006
L. Kaczmarek, Kształtowanie się mowy dziecka, PTPN 1957
L. Kaczmarek, Nasze dziecko uczy się mowy, Wyd. Lubelskie 1977
Kowalski
www.naszaporadnia.eu
www.ossesek.pl - w co się bawić
Elżbieta Kaczmarczyk - neurologopeda