KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII
Transkrypt
KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII
KOMISJA EUROPEJSKA WYSOKI PRZEDSTAWICIEL UNII EUROPEJSKIEJ DO SPRAW ZAGRANICZNYCH I POLITYKI BEZPIECZEŃSTWA Bruksela, dnia 16.5.2014 r. JOIN(2014) 19 final WSPÓLNE SPRAWOZDANIE DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY Specjalny Region Administracyjny Makau: sprawozdanie roczne za 2013 r. PL PL STRESZCZENIE Od czasu przekazania Makau Chińskiej Republice Ludowej, które miało miejsce w 1999 r., Unia Europejska i jej państwa członkowskie uważnie obserwują zmiany polityczne i gospodarcze zachodzące w Specjalnym Regionie Administracyjnym (SRA) Makau w ramach zasady „jeden kraj, dwa systemy”. Zgodnie z zobowiązaniem podjętym w 1999 r. wobec Parlamentu Europejskiego co roku sporządzane jest sprawozdanie na temat zachodzących w Makau zmian. Niniejsze sprawozdanie jest dwunastym z kolei i dotyczy zmian, które wystąpiły w 2013 r. UE jest przekonana, że zasada „jeden kraj, dwa systemy” zatwierdzona w ustawie zasadniczej Makau nadal dobrze funkcjonowała w 2013 r. Prawa i podstawowe wolności ludności Makau były przestrzegane. Polityka gospodarcza była nadal zgodna z zasadami rynkowymi, podporządkowanymi zasadzie rządów prawa. Poczyniono dalsze postępy w dziedzinie promowania przejrzystości i dobrych rządów. System sprawowania rządów w Makau stał się bardziej demokratyczny dzięki zwiększeniu liczby mandatów przyznawanych w drodze wyborów bezpośrednich w wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego przeprowadzonych w 2013 r. UE ma nadzieję, że osiągnięte zostaną w tym względzie dalsze postępy prowadzące ostatecznie do przeprowadzania wyborów powszechnych w celu wyboru zarówno szefa rządu, jak i Zgromadzenia Ustawodawczego. UE jest gotowa współpracować z Makau w celu wzmocnienia sądownictwa oraz poprawy regulacyjnych i instytucjonalnych ram prowadzenia działalności gospodarczej. Stosunki dwustronne pomiędzy UE a Makau nadal się zacieśniały. W 2013 r. UE i Makau obchodziły dwudziestą rocznicę wejścia w życie umowy o handlu i współpracy. Znaczenie tej rocznicy podkreśliła wizyta przewodniczącego Komisji Europejskiej, José Manuela Barroso, w Makau w listopadzie 2013 r. Stosunki handlowe i inwestycyjne uległy znacznemu rozszerzeniu i przebiegały w przeważającej mierze bez problemów. UE i SRA Makau podpisały horyzontalną umowę o przewozach lotniczych, stwarzając tym samym ramy prawne dla całej UE w celu rozwijania stosunków z Makau w dziedzinie lotnictwa cywilnego. ZMIANY POLITYCZNE Rok 2013 był czwartym rokiem sprawowania urzędu przez Chui Sai Ona, szefa rządu SRA Makau. Strategicznymi priorytetami rządu w dalszym ciągu były dywersyfikacja gospodarki, rozwijanie współpracy regionalnej w delcie Rzeki Perłowej, dotarcie do krajów portugalskojęzycznych i podjęcie kwestii standardów życia. W swoim dorocznym przemówieniu dotyczącym strategii politycznej, wygłoszonym w Zgromadzeniu Ustawodawczym w dniu 15 listopada 2013 r., szef rządu stwierdził, że dzięki silnemu wparciu ze strony rządu centralnego i wspólnym wysiłkom rządu i ludności Makau, region ten pokonał wewnętrzne i zewnętrzne trudności na drodze do stabilnego rozwoju społecznego, politycznego, gospodarczego i kulturowego. 2 Dochowując wierności zasadzie kształtowania polityki „Najpierw ludzie”, rząd Makau podjął wysiłki na rzecz poprawy polityki, która wpływa na dobrostan ludności, i promowania dywersyfikacji gospodarczej. Szef rządu podkreślił potrzebę usprawnienia administracji publicznej, odpowiedzialności, przejrzystości i ochrony wolności prasy oraz wzmocnienia rządów prawa. W związku z wyborami do Zgromadzenia Ustawodawczego w dniu 15 września 2013 r. poczyniono stopniowe postępy w kwestii reformy politycznej. Zwiększono liczbę członków Zgromadzenia Ustawodawczego z 29 do 33, tworząc dwa nowe mandaty w geograficznych okręgach wyborczych i dwa nowe mandaty w okręgach funkcjonalnych przyznawane w drodze wyborów bezpośrednich, które reprezentują przedsiębiorstwa, pracowników, przedstawicieli wolnych zawodów oraz grupy interesów w zakresie dobrobytu, kształcenia, kultury i sportu. Wyborcy z Makau wybrali przedstawicieli w ramach 14 z 33 mandatów w Zgromadzeniu. Był to niewielki, lecz pozytywny krok w kierunku wzmocnienia podstaw demokracji rządu SRA Makau. Ponieważ prawo w Makau nie przewiduje, aby partie polityczne wystawiały indywidualnych kandydatów, kandydaci występowali jako część listy. Na 20 listach pojawiło się łącznie 145 kandydatów rywalizujących o głosy 277 153 zarejestrowanych wyborców. Kampania wyborcza trwała dwa tygodnie i podlegała ścisłym regułom, których przestrzeganie nadzorowała komisja do spraw wyborów. Przedstawiono zarzuty, że komisja nie była w pełni bezstronna. Prokuratura zasugerowała zweryfikowanie roli komisji i przedłużenie okresu kampanii wyborczej z dwóch do czterech tygodni. Spośród wszystkich zarejestrowanych wyborców Makau swój głos oddało 55 % (151 881 osób), czyli o 5 % mniej niż w wyborach w 2009 r., co stanowiło najniższą frekwencję od 2001 r. Kandydaci popierający panujący system społeczny zdobyli 23 mandaty (12 w geograficznych okręgach wyborczych i 11 w okręgach funkcjonalnych), stanowiąc znaczną większość. Mając na uwadze, że siedem innych mandatów jest obsadzanych w drodze bezpośredniego mianowania przez szefa rządu, rząd może liczyć na poparcie prawie wszystkich członków Zgromadzenia. W marcu 2013 r. Komitet Praw Człowieka (KPC) ONZ dokonał przeglądu ratyfikacji przez Makau MPPOiP. W swoich wnioskach wezwał rząd SRA Makau do przedstawienia w terminie jednego roku planu, który pozwalałby na „ustalenie ram czasowych przejścia do systemu wyborczego opartego na powszechnych i równych wyborach, które zapewnią korzystanie przez wszystkich obywateli z czynnego i biernego prawa wyborczego”. UE wspiera ten cel. W 2013 r. wolność słowa była w Makau zasadniczo przestrzegana. Osoby fizyczne nadal bez utrudnień korzystały z wolności słowa, a prasa i media elektroniczne odzwierciedlały szerokie spektrum opinii. W okresie wyborczym media Makau rozpowszechniały informacje wyborcze i informacje o platformach politycznych różnych list wyborczych, a także przyczyniały się do zwiększenia świadomości istotnych zagadnień wśród głosującego społeczeństwa. W dalszym ciągu występowały obawy dotyczące stopnia wolności prasy i polityki rządu dotyczącej 3 dostępu dziennikarzy do informacji rządowych. Dwukrotnie odmówiono wjazdu do Makau dziennikarzom z Hong Kongu, którzy byli przedstawicielami mediów opozycyjnych, takich jak Apple Daily. Media społecznościowe działały natomiast swobodnie i prężnie się rozwijały. Jak pokazało kilka spraw dotyczących korupcji na wysokim szczeblu, szczególnej uwagi wymagała promocja przejrzystości i dobre rządy. W 2013 r. Komisja ds. Zwalczania Korupcji podała, że spośród 1 279 spraw, które rozpatrzyła w 2012 r., 852 stanowiło nowe skargi, co oznacza wzrost o 8 % w porównaniu z rokiem poprzednim. Prokuratura wszczęła 183 dochodzenia, czyli 71 spraw więcej niż w 2011 r., w dalszym ciągu utrzymując tendencję wzrostową, która zaczęła się w 2010 r. Prawie 60 % spraw zarejestrowanych w 2012 r. zostało wniesionych przez skarżących, którzy podali swoje dane osobowe. Sytuacja ta pokazuje, że obywatele byli bardziej skłonni do zawiadamiania o przestępstwach i bardziej świadomi swoich praw. ZMIANY GOSPODARCZE W 2013 r. gospodarka Makau osiągnęła wysoki poziom wzrostu PKB wynoszący 11,9 %, czyli wyższy niż 9,1 % w 2012 r. Wzrost ten był spowodowany głównie wysokim eksportem usług w sektorach gier hazardowych i turystyki. Wydatki na inwestycje także charakteryzowały się wysokim wzrostem z powodu budowy nowych hoteli i osiedli mieszkań socjalnych. Inflacja utrzymała się na stosunkowo wysokim poziomie wynoszącym 5,5 %1. Było to spowodowane presją inflacyjną wywołaną większymi cenami importowymi towarów i ożywioną działalnością gospodarczą. Turystyka poradziła sobie dobrze w 2013 r., liczba odwiedzających sięgnęła 29,3 mln, co stanowiło wzrost o 4,6 % w porównaniu z rokiem ubiegłym. Turyści z Chin kontynentalnych stanowili 63,5 % wszystkich turystów, stanowiąc główny bodziec dla dużego wzrostu gospodarczego w Makau. Wpływy z sektora gier hazardowych wykazały duży wzrost wynoszący 18,6 %, sięgając kwoty 360 mld MOP w 2013 r.2. Makau utrzymało swoją pozycję największego na świecie rynku kasyn, którą zajmuje nieprzerwanie od 2006 r. Wykorzystując turystykę związaną z grami hazardowymi, Makau nadal rozwijało sektor konferencji i wystaw oraz dziedzinę twórczości i kultury. Zorganizowano tam szereg targów, konferencji i imprez dotyczących nowych dziedzin, takich jak pojazdy samochodowe, jachty, statki powietrzne, środowisko i badania medyczne. Podmioty prowadzące kasyna wybudowały ekskluzywne centra handlowe i urozmaiciły je pokazami rozrywkowymi, aby przyciągnąć turystów. Wiele innych miast azjatyckich nadal uważa Makau za przykład sukcesu. 1 Wszystkie wskaźniki gospodarcze dotyczące gospodarki Makau pochodzą z oficjalnych statystyk Urzędu Statystycznego rządu SRA Makau. 2 Źródło: biuro rządu SRA Makau ds. inspekcji i koordynacji gier. 4 W nadchodzących latach sektory gier hazardowych i turystyki w Makau będą się nadal rozwijać. W 2013 r. budowano 10 nowych hoteli, w których znajduje się około 4 300 pokoi. Do rządu złożono kolejne 18 wniosków o pozwolenie na budowę hoteli, w których znajdzie się 18 500 pokoi. Te nowe miejsca zwiększą pulę 26 000 pokoi hotelowych już istniejących w Makau, co oznacza, że do 2018 r. pojemność tamtejszych hoteli zwiększy się niemal dwukrotnie, osiągając 49 000 pokoi. W ramach zarządzania wzrostem sektora gier hazardowych rząd ograniczył liczbę stołów do gry. Pułap 5 500 stołów do gry osiągnięto na koniec 2012 r. W 2013 r. rząd zdecydował o przyznaniu 250 nowych stołów do gry dwóm podmiotom prowadzącym kasyna do ich niedawno ukończonych kasyn. Rząd utrzymał politykę, zgodnie z którą nowe stoły do gry przyznaje się proporcjonalnie do rozmiarów niehazadrowej działalności gospodarczej (takiej jak sklepy, konferencje, pokazy rozrywkowe itd.) prowadzonej przez nowe kasyno. Z powodu szybkiego rozwoju sektora gier hazardowych, Makau podjęło znaczne wysiłki, aby objąć ten sektor właściwymi ramami i dokonać postępów w kierunku spełnienia norm Grupy Specjalnej ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (FATF). UE zachęca władze Makau do kontynuowania wysiłków niezbędnych do podjęcia działań przeciwko czynnikom ryzyka właściwym dla sektora gier hazardowych i jest gotowa zaangażować się w wymianę doświadczeń w tym zakresie. Mimo wysiłków rządu struktura gospodarcza Makau nie uległa znacznej dywersyfikacji w ostatnich latach. Udział gier hazardowych w PKB był coraz większy, od 32,3 % w 2009 r. do 45,9 % w 2012 r.3. Jedną czwartą całkowitej ludności aktywnej zawodowo zatrudniały przedsiębiorstwa związane z grami hazardowymi i rozrywką. We wpływach z podatków rząd opiera się głównie na podatku od gier hazardowych. Podmioty prowadzące kasyna płacą podatek od gier hazardowych w wysokości 35 % dochodu brutto z gier hazardowych, co w 2013 r. stanowiło 81 % dochodów budżetowych4. Biorąc pod uwagę szybki rozwój sektora gier hazardowych w 2013 r., problem dla Makau stanowił niedobór zasobów ludzkich. Przez większą część roku stopa bezrobocia była niezwykle niska, wynosząc 1,8 %. Z tego względu, w celu zaspokojenia potrzeb rozwijającej się gospodarki Makau w znacznej mierze opierało się na zagranicznych pracownikach i przedstawicielach wolnych zawodów. Liczba pracowników zagranicznych – w tym pracowników niepochodzących z Makau, lecz będących jego rezydentami na podstawie wizy/pozwolenia na pracę, jak i pracowników, którzy przekraczają granicę udając się do pracy – wzrosła i osiągnęła rekordowy w historii poziom 137 838 osób na koniec 2013 r., co stanowi 37 % całkowitej siły roboczej. Podczas gdy sektor przedsiębiorstw domagał się bardziej elastycznego systemu importu siły roboczej w celu zaradzenia jej niedoborom, związki zawodowe naciskały na utrzymanie środków ochronnych na korzyść miejscowych 3 Źródło: urząd statystyczny rządu SRA Makau. 4 Źródło: biuro SRA Makau ds. usług finansowych. 5 pracowników i zarezerwowanie niektórych kluczowych stanowisk, takich jak stanowiska krupierów w kasynach, dla miejscowej ludności. W swoim przemówieniu dotyczącym strategii politycznej na 2014 r. szef rządu potwierdził, że rząd utrzyma obecną politykę pierwszeństwa rezydentów w dostępie do pracy i zagwarantował, że nierezydenci nie będą mogli pracować jako krupierzy. W październiku 2013 r. rząd Makau przeprowadził pierwsze konsultacje społeczne na temat minimalnego wynagrodzenia za pracę dla określonych zawodów. W wyniku konsultacji zaproponowano minimalne wynagrodzenie za pracę dla dwóch zawodów – pracowników ochrony i dozorców zatrudnianych przez spółki zajmujące się zarządzaniem nieruchomościami. Makau jest jedyną jurysdykcją w Chińskiej Republice Ludowej, która nie posiada przepisów prawa odnośnie do ustawowej płacy minimalnej. Priorytetem politycznym rządu jest integracja regionalna, biorąc pod uwagę możliwości, jakie stwarza ona dla dywersyfikacji gospodarczej. Kluczowym narzędziem pozostała umowa o bliższej współpracy gospodarczej SRA Makau z Chinami kontynentalnymi, zgodnie z którą do końca 2015 r. nastąpi pełna liberalizacja handlu. W dniu 30 sierpnia 2013 r. obie strony podpisały suplement X. Na jego mocy przedsiębiorstwom Makau zapewniony zostanie zwiększony dostęp do 28 sektorów i podsektorów usługowych w Chinach kontynentalnych. Od czasu jego wdrożenia w 2004 r. do końca lipca 2013 r. wydano łącznie 435 świadectw dla usługodawców z Makau. Obecnie w ramach umowy o bliższej współpracy gospodarczej (CEPA) istnieją 383 środki liberalizacji handlu w sektorze usług. Rozwój specjalnej strefy ekonomicznej na wyspie Hengqin w Zhuhai, sąsiedniej gminie Makau na kontynencie, stanowi pozytywny wynik współpracy z Guangdong opartej na umowie ramowej dotyczącej współpracy Makau i Guangdong. Park przemysłowy na wyspie Hengqin, należący do Makau i Guangdong, spotkał się z dużym zainteresowaniem biznesowym wśród przedsiębiorstw i spółek zagranicznych z kontynentu. Otrzymano łącznie 89 wniosków o rozpoczęcie działalności gospodarczej w parku przemysłowym, głównie w sektorze turystyki, nowoczesnej technologii, kultury, sprzętu medycznego i usług finansowych. W dniu 20 lipca 2013 r. ukończono także budowę nowego kampusu Uniwersytetu Makau w Hengqin. Chociaż ten nowy kampus Uniwersytetu Makau znajduje się na kontynentalnej części terytorium, będzie on podlegał jurysdykcji władz SRA Makau. Makau nadal korzystało ze swej roli centrum współpracy i handlu pomiędzy Chinami a krajami portugalskojęzycznymi. W 2013 r. odbyło się kilka ważnych wydarzeń w tej dziedzinie. Najważniejszym z nich była czwarta konferencja ministerialna Forum Współpracy Gospodarczej pomiędzy Chinami i krajami portugalskojęzycznymi, która trwała w dniach 5–6 listopada. WSPÓŁPRACA MIĘDZY UE A MAKAU W 2013 r. UE i Makau obchodziły 20. rocznicę wejścia w życie Umowy w sprawie handlu i współpracy między UE a SRA Makau. Najważniejszym wydarzeniem podczas obchodów rocznicy była wizyta przewodniczącego Komisji Europejskiej José Manuela Barroso w dniu 6 23 listopada. Przewodniczący Barroso spotkał się z szefem rządu Makau Chui Sai Onem i innymi członkami rządu SRA. Wystąpił on wraz z szefem rządu podczas uroczystej publicznej konferencji i otworzył wystawę zdjęć przedstawiających stolice UE. Poczta Makau wydała dwa specjalne znaczki pocztowe upamiętniające tę rocznicę. Wspólny Komitet ustanowiony umową dwustronną pomiędzy UE i Makau odbył posiedzenie w dniu 15 listopada 2013 r. Podsumował on ogólnie pozytywny rozwój stosunków dwustronnych od czasu wejścia w życie umowy. Rozkwitowi handlu towarzyszył rozwój szerokiego zakresu działań w ramach współpracy w różnych dziedzinach, począwszy od spraw prawnych po kształcenie, badania i szkolenia dla tłumaczy ustnych. Komitet omówił też współpracę w sprawach podatkowych, uwzględniając uzgodnienia międzynarodowe w dziedzinie automatycznej wymiany informacji między organami administracji podatkowej. Podjęto również kwestie związane z ochroną praw własności intelektualnej i zamówieniami publicznymi, w tym z porozumieniem w sprawie zamówień publicznych Światowej Organizacji Handlu, oraz integracją regionalną. Wyrażono wzajemne zainteresowanie współpracą w nowych obszarach, takich jak kultura, przemysł twórczy i ochrona środowiska. Rząd Makau zgłosił propozycje dalszych działań w obszarach współpracy prawnej, ochrony środowiska, walki z handlem ludźmi oraz przemysłu twórczego i kultury. Podczas ceremonii w dniu 23 listopada 2013 r. UE i SRA Makau podpisały horyzontalną umowę w sprawie niektórych aspektów przewozów lotniczych. W ceremonii podpisania udział wzięli szef rządu Makau Chui Sai On i przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso. Umowa ta przywróci pewność prawną 15 istniejącym umowom dwustronnym o przewozach lotniczych pomiędzy Makau a poszczególnymi państwami członkowskimi UE i będzie stanowiła solidne podstawy dla rozwoju stosunków w dziedzinie lotnictwa pomiędzy UE i Makau. W 2013 r. zarejestrowano znaczny wzrost w handlu dwustronnym między UE i Makau. Całkowita wartość dwustronnego handlu wzrosła o 28,3 %, osiągając poziom 656,5 mln EUR5. Wartość wywozu UE do Makau wzrosła o 37 %, osiągając poziom 542 mln EUR, jako że popyt na towary przywożone wzrastał w Makau wraz z umacnianiem się gospodarki. Wywóz towarów z UE obejmował przede wszystkim statki powietrzne, wyroby skórzane i napoje (głównie wino). Wartość przywozu UE z Makau pozostała stabilna, wynosząc 114,5 mln EUR. W 2013 r. UE odnotowała nadwyżkę w handlu z Makau w wysokości 428 mln EUR. UE była drugim po Chinach dostawcą towarów do Makau (23 % przywozu w 2013 r.6). W 2013 r. powołano Izbę Handlową Makau-UE. Przewodniczący Komisji Europejskiej José Manuel Barroso wziął oficjalny udział w jej inauguracji w dniu 23 listopada. Przed powołaniem Izby Makau-UE Europejska Izba Handlowa w Hong Kongu zorganizowała udział UE w dwóch największych corocznych wydarzeniach w Makau, forum inwestycyjnym Makau 5 Źródło: Eurostat (baza danych Comext). 6 Źródło: urząd statystyczny rządu SRA Makau. 7 oraz międzynarodowym forum współpracy i wystawie międzynarodowej. Wspólny pawilon UE podczas tych dwóch imprez zapewnił istotną możliwość promowania wizerunku unijnych firm i dotarcia do partnerów. Te dwa wydarzenia były także doskonałą okazją dla gości z Makau i Chin kontynentalnych do nawiązania kontaktów. Zorganizowano pierwsze działania w ramach programu akademickiego UE–Makau po jego uruchomieniu w grudniu 2012 r. W ramach tego programu, którym zarządza konsorcjum pod przewodnictwem uniwersytetu w Makau, zorganizowano szereg seminariów na różne tematy, dużą konferencję z okazji 20. rocznicy umowy dwustronnej pomiędzy UE i Makau i szereg imprez podczas wizyty przewodniczącego Barroso oraz z powodzeniem przeprowadzono symulację „Modelu UE” ilustrującą posiedzenie Rady Europejskiej. UE i Makau kontynuowały szkolenia tłumaczy ustnych dwóch języków, chińskiego i portugalskiego, na mocy protokołu ustaleń podpisanego w 2012 r. Tłumacze ustni przeszli pięciomiesięczne szkolenia w Makau i w Brukseli. W grudniu 2012 r. w siedzibie Komisji Europejskiej otwarto wystawę fotograficzną poświęconą Makau, zatytułowaną „Bridging Time”. Czas trwania tej wystawy przedłużono do czerwca 2013 r. UE będzie nadal rozwijała swoje stosunki z SRA Makau, zacieśniała powiązania gospodarcze i handlowe, usprawniała współpracę z przedsiębiorstwami i społeczeństwem obywatelskim oraz promowała mobilność i wymianę z mieszkańcami Makau. Do najważniejszych priorytetów na 2014 r. należy zaliczyć współpracę w kwestiach prawnych, ochronę środowiska, walkę z handlem ludźmi, wymianę kulturalną i współpracę środowisk akademickich. W ramach współpracy z Makau mającej na celu dywersyfikację jego gospodarki, UE zaproponowała dialog na temat ram regulacyjnych dotyczących ułatwienia handlu i inwestycji, w tym konkurencji, zamówień publicznych, procedur regulacyjnych i prawa własności intelektualnej. UE jest też zainteresowana współpracą z Makau w zakresie promowania interesów przedsiębiorstw UE w specjalnej strefie ekonomicznej Hengqin i innych najważniejszych inicjatyw gospodarczych. 8