D - Sąd Apelacyjny w Łodzi

Sygn. akt: III AUa 260/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 listopada 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska
Sędziowie: SSA Jacek Zajączkowski (spr.)
SSA Anna Szczepaniak-Cicha
Protokolant: st.sekr.sądowy Kamila Tomasik
po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2013 r. w Łodzi
sprawy A. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.
o wysokość świadczenia,
na skutek apelacji organu rentowego
od wyroku Sądu Okręgowego w Kaliszu
z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. akt: V U 1478/12,
oddala apelację.
Sygn. akt III AUa 260/13
UZASADNIENIE
Decyzją z 20 marca 2012 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił A. K. przeliczenia
podstawy wymiaru emerytury przy przyjęciu za lata 1971 – 1972 wynagrodzenie z tytułu dodatkowego zatrudnienia
wnioskodawcy.
Od powyższej decyzji A. K. odwołał się do Sądu Okręgowego w Kaliszu wnosząc o jej zmianę i przeliczenie należnego
mu świadczenia z uwzględnieniem za lata 1971 – 1972 dodatkowego wynagrodzenia.
Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.
Wyrokiem z 13 grudnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Kaliszu zmienił zaskarżona decyzję w ten sposób, że ustalił,
iż odwołujący ma prawo do obliczenia wysokości emerytury przy przyjęciu, iż podstawę składki na ubezpieczenie
społeczne za 1971 rok stanowi kwota 17.716 zł, a za 1972 r. kwota 17.280,00 zł poczynając od 1 lipca 2011 roku.
Sąd pierwszej instancji ustalił, że: A. K. urodził się w dniu (...)roku. Ubezpieczony ma przyznane prawo do emerytury,
która została obliczona przy zastosowaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia o wartości 95,20%.
Wskaźnik ten wyliczony został, między innymi, od wynagrodzenia z lat 1971 – 1972. za każdy rok tego okresu ZUS
przyjmował wynagrodzenie roczne odpowiadające minimalnemu wynagrodzeniu za pracę.
Wnioskodawca w latach 1971 – 1972 wykonywał na rzecz byłego Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w K. –
Wydział Oświaty i (...) dodatkowe prace, za które pobierał wynagrodzenie. Od tego wynagrodzenia urząd odprowadzał
składkę emerytalną. W 1971 roku A. K. otrzymywał za każdy miesiąc kwoty w wielkościach od 79,00 zł do 450,00
zł. Łączna suma kwot otrzymanych przez odwołującego z tego tytułu wyniosła 5.716,00 zł. W 1972 roku, oprócz
wskazanych wyżej kwot miesięcznych, ubezpieczony otrzymał także kwotę 715,00 zł za pracę przy akcji zimowej
1971-72 oraz kwotę 1.100,00 zł za pracę przy obozie wędrownym w sierpniu 1972 roku. Łączna suma kwot otrzymanych
w 1972 roku z tytułu dodatkowego zatrudnienia wyniosła 5.289,00 zł.
W latach 1970-1973 wnioskodawca był zatrudniony jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w K.. Było to jego
podstawowe miejsce pracy.
Powołując się na treść art. 15 ust. 1, 2a i 6 oraz art. 53 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227, ze zmianami) Sąd
Okręgowy uznał odwołanie za zasadne. Sąd uznał, że zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci list płac za lata
1971 – 1972 pozwala na przyjęcie kwot stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia w spornym okresie
z tytułu dodatkowego wynagrodzenia wnioskodawcy. Dlatego też Sąd doliczył do kwot minimalnego wynagrodzenia
wnioskodawcy z tytułu podstawowego zatrudnienia wynikające ze wskazanych wyżej list kwoty wynagrodzenia
dodatkowego, co skutkuje wyższym wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru emerytury, co z kolei przełoży się na
wysokość świadczenia emerytalnego wnioskodawcy.
W tym stanie rzeczy, działając na podstawie art. 47714 § 2 k.p.c., Sąd Okręgowy w Kaliszu orzekł jak w sentencji.
Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżył organ rentowy apelacją w całości, zarzucając mu:
• naruszenie prawa materialnego, to jest art. 15 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS,
• naruszenie przepisów postępowania, to jest art. 233 § 1 k.p.c.
Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania.
W uzasadnieniu apelujący wskazał między innymi, że Sąd za rok 1972 przyjął łączną kwotę wynagrodzenia w wysokości
17.280,00 zł, podczas gdy suma podstawowego i dodatkowego wynagrodzenia to kwota 17.289,00 zł. Nadto wskazał,
że nie miał zapewnionego dostępu do list płac za lata 1971-1972, w oparciu o które Sąd poczynił istotne ustalenia
faktyczne w sprawie.
Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:
Apelacja organu rentowego nie odnosi skutku, gdyż rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego znajduje uzasadnienie w
całokształcie okoliczności faktycznych sprawy, jak i treści obowiązujących przepisów.
W myśl art. 15 ust. 1, 2a i 6 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (tekst jednolity: Dz. U. z
2009 roku Nr 153, poz. 1227, ze zm.) podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.
4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na
podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego
z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub
rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176. Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania
w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek
przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do
okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury
lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających
przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
Zgodnie z § 20, obowiązującego w dacie wydania przez organ rentowy zaskarżonej decyzji, rozporządzenia Rady
Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłat tych
świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49, ze zmianami) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość zarobku lub
dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury lub renty są dla pracowników – zaświadczenia zakładów pracy
wystawione według wzoru ustalonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo legitymacja ubezpieczeniowa
zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i osiąganych zarobków.
W postępowaniu sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie obowiązują wskazane wyżej
ograniczenia dowodowe. W przypadku braku dokumentacji płacowej istnieje możliwość ustalenia wysokości
wynagrodzenia ubezpieczonego w oparciu o dokumentację zastępczą znajdująca się w aktach osobowych, takich jak
umowy o pracę, angaże, w których zawarte są dane dotyczące wynagrodzenia, wówczas można uwzględniać tylko takie
składniki, które są pewne, wypłacane były w danym okresie stale i w określonej wysokości (por.: wyrok SA w Lublinie
z 4.10.2012 r., III AUa 305/12, LEX nr 1223273).
Apelujący w niniejszej sprawie nie kwestionował samej możliwości ustalenia wysokości wynagrodzenia A. K. w oparciu
o znajdujące się w aktach listy płac z lat 1971 – 1972, lecz podnosił, że nie miał możliwości zapoznania się z tymi listami,
gdyż Sąd nie posiadał ich na rozprawie w dniu 12 października 2012 roku, a wniosek organu rentowego o wypożyczenie
akt został załatwiony odmownie.
Powyższy zarzut apelującego jest całkowicie chybiony. Z protokołu rozprawy, która odbyła się przed Sądem pierwszej
instancji w dniu 7 grudnia 2012 roku wyraźnie wynika, że pełnomocnik organu rentowego oświadczył, że z
przedmiotowymi listami płac zapozna się po zakończeniu rozprawy i nie żąda, aby były na niej odczytane. Wobec
powyższego przedmiotowy zarzut organu rentowego jest bezpodstawny.
Sąd Apelacyjny nie podziela nadto zarzutu naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisu art. 15 ustawy o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Na podstawie przedłożonych list płac z lat 1971 –
1972 Sąd Okręgowy ustalił wysokość dodatkowego wynagrodzenia uzyskanego przez ubezpieczonego w spornym
okresie i zasadnie doliczył je do podstawy wymiaru świadczenia wnioskodawcy obok wynagrodzenia uzyskiwanego z
tytułu podstawowego stosunku pracy, które z uwagi na brak dokumentacji płacowej, zostało określone na poziomie
najniższego wynagrodzenia za pracę.
Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny w Łodzi, działając na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację jako
całkowicie bezzasadną.