Rozliczenia między operatorami sieci telefonicznych a dostawcami

Rozliczenia między operatorami sieci telefonicznych a dostawcami

Miros³aw FERENIEC*
Rozliczenia między operatorami
sieci telefonicznych a dostawcami
usług internetowych – ISP
Przekszta³canie siê spo³eczeñstwa postindustrialnego wieku
XX w spo³eczeñstwo informacyjne wieku XXI wi¹¿e siê z szeregiem procesów o charakterze technicznym, ekonomicznym,
prawnym, spo³ecznym, kulturowym itd. Proces kszta³towania siê
spo³eczeñstwa informacyjnego rozpocz¹³ siê stosunkowo niedawno, odpowiednie regulacje prawne s¹ zaledwie tworzone,
a wiêkszoœæ krajów dopiero wchodzi w fazê budowy zintegrowanej infrastruktury teleinformatycznej o zaawansowanych mo¿liwoœciach us³ugowych. Polska powinna szybko do³¹czyæ do tej
grupy krajów. Informatyka bêdzie odgrywa³a coraz wiêksz¹ rolê
w spo³eczeñstwach i gospodarkach krajów, które j¹ szybko zaadaptuj¹, zmieniaj¹c zasadniczo organizacjê i metody ich funkcjonowania. Bezzw³oczne rozpoczêcie procesu powszechnej in* Instytut Łączności, Warszawa, e−mail: [email protected]
816
formatyzacji kraju powinno u³atwiæ Polsce szybsze do³¹czenie do
grupy krajów najwy¿ej rozwiniêtych.
Rozwój rynku teleinformatycznego na œwiecie stymuluj¹ obecnie dwa zjawiska:
M konwergencja,
M globalizacja.
Pierwsze z nich polega na stopniowym wzajemnym przenikaniu siê informatyki, telekomunikacji i mediów – dziedzin, które do
niedawna dzia³a³y autonomicznie. Globalizacja polega na uniwersalizacji rynku, mo¿liwej dziêki standaryzacji rozwi¹zañ technicznych, po³¹czeniom miêdzysieciowym i rozwojowi globalnych
systemów i sieci telekomunikacyjnych, w tym eksploatowanych
przez globalnych operatorów.
Polski rynek us³ug teleinformatycznych jest stosunkowo m³ody
i s³abo rozwiniêty, w stosunku do potrzeb i uzasadnionych aspi-
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
racji (szacowane przychody w 2000 r. wynios³y ok. 450 mln z³, tj.
ponad 100 mln USD). Jest on równie¿ znacznie mniejszy (w
przeliczeniu na jednego mieszkañca) ni¿ w krajach Unii Europejskiej, USA czy te¿ Japonii. W celu zdynamizowania tego rynku
jest konieczne podjêcie dzia³añ stymuluj¹cych jego rozwój. Dzia³ania te powinny polegaæ na:
M wspieraniu przez pañstwo rozwoju sektora telekomunikacji, m.
in. przez stworzenie regulacji prawnych zachêcaj¹cych do korzystania z szeroko rozumianych us³ug teleinformatycznych,
M sprzyjaniu rozwojowi konkurencji i wchodzeniu na rynek nowych operatorów, w tym równie¿ dostawców us³ug internetowych
(Internet Service Providers – ISP).
Jednak, aby rynek móg³ siê szybko i prawid³owo rozwijaæ,
a nowi operatorzy wchodziæ na ten rynek i na nim efektywnie
funkcjonowaæ, powinni oni mieæ stabilne warunki prowadzenia
dzia³alnoœci gospodarczej, wynikaj¹ce z jasnych i precyzyjnych
regulacji prawnych. Powinny te¿ istnieæ w³aœciwe zasady technicznej i ekonomicznej wspó³pracy operatorskiej, tak aby wieloœæ
operatorów nie tworzy³a dodatkowych barier w powszechnym korzystaniu z dostêpu do ró¿nych sieci i ró¿nych us³ug.
Podstawowym sposobem dostêpu do us³ug teleinformatycznych, w szczególnoœci do us³ug internetowych – ze wzglêdu na
ich powszechnoœæ i dostêpnoœæ – s¹ i bêd¹ w najbli¿szym czasie publiczne sieci telefoniczne, stacjonarne i mobilne. W Polsce
jest obecnie ponad 20 mln abonentów sieci stacjonarnych i mobilnych typu komórkowego. Jest to potencjalny rynek abonentów
zainteresowanych dostêpem do us³ug teleinformatycznych z wykorzystaniem ³¹czy telefonicznych (fix i mobile) dla transmisji danych w technice modemowej. Ten rodzaj dostêpu do us³ug teleinformatycznych zwany jest dial up. Dla zapewnienia powszechnego i efektywnego wykorzystania sieci telekomunikacyjnych
jest zatem konieczne doprowadzenie do zrównowa¿enia taryf za
œwiadczone us³ugi i ustalenia w³aœciwych zasad i stawek rozliczeniowych.
Ustawa – Prawo telekomunikacyjne [1] umo¿liwia kontynuacjê procesu liberalizacji rynku telekomunikacyjnego w Polsce,
reguluje równie¿, w podstawowym zakresie, kwestie dotycz¹ce
po³¹czeñ miêdzysieciowych i rozliczeñ miedzyoperatorskich.
Jednak zaproponowane w niej rozwi¹zania zasadnicze powinny
byæ wspomagane polityk¹ regulacyjn¹ i decyzjami Urzêdu Regulacji Telekomunikacji (URT), ukierunkowan¹ na rozwój konkurencji na polskim rynku telekomunikacyjnym. Dotyczy to nie tylko
po³¹czeñ miêdzy operatorami sieci telefonicznych, ale równie¿
zasad komercyjnej wspó³pracy miêdzy operatorami publicznych
sieci telefonicznych i dostawcami us³ug telekomunikacyjnych,
w tym ISP. Dostawca ten nie mo¿e byæ postrzegany przez operatora telekomunikacyjnego jedynie jako „abonent” jego sieci –
musi byæ uznawany równie¿ jako podmiot generuj¹cy przychody
dla operatora telekomunikacyjnego, a wiêc jako partner gospodarczy, z którym nale¿y sprawiedliwie podzieliæ siê uzyskiwanymi przychodami.
MODELE ROZLICZENIOWE
Z OPERATORAMI ISP STOSOWANE
W KRAJACH UNII EUROPEJSKIEJ
W krajach UE, które wprowadzi³y system rozliczeñ miêdzy
operatorami sieci telefonicznych i ISP, stosuje siê jeden z trzech
podstawowych modeli rozliczeniowych dla dostêpu do us³ug
œwiadczonych przez ISP [2] za pomoc¹ po³¹czeñ komutowanych
(dial up):
M model oparty na us³ugach zakoñczenia po³¹czenia (call termination services model),
M model oparty na us³ugach poœredniego dostêpu (indirect access services model),
M model oparty na us³ugach rozbudowanego billingu (number
translation services model).
Stosowane w krajach UE modele rozliczeniowe dla komutowanych po³¹czeñ telefonicznych do ISP dotycz¹ sytuacji, gdy
w zestawieniu po³¹czenia z urz¹dzeniami ISP bierze udzia³ wiêcej ni¿ jeden operator sieci telefonicznej, a ISP jest odrêbnym
operatorem. Oczywiœcie jest mo¿liwe uproszczenie tych modeli
w przypadku, gdy wszystkie funkcje dostêpu do ISP pe³ni jeden
operator sieci telefonicznej.
Po³¹czenie z urz¹dzeniami ISP rozpoczyna siê w sieci operatora lokalnego (OL) (najczêœciej jest to dominuj¹cy na rynku operator telefoniczny) i jest kierowane do ISP za poœrednictwem sieci dostêpowej koncesjonowanego operatora (lub operatorów).
Modele stosowane w krajach UE dla po³¹czeñ z ISP ró¿ni¹ siê
przede wszystkim sposobem ustalania op³at i rozliczeñ oraz
przep³ywami finansowymi miêdzy operatorami bior¹cymi udzia³
w po³¹czeniu. Podstawowe ró¿nice pomiêdzy tymi modelami
przedstawiono na rysunkach 1, 2 i 3.
W modelu pokazanym na rys. 1 abonent operatora sieci lokalnej (OL) generuje po³¹czenie do ISP za poœrednictwem sieci licencjonowanego operatora, który jest posiadaczem numeru dostêpowego do ISP. Jest to numer tzw. geograficzny, czyli
zwi¹zany z lokalizacj¹ sieci operatora dostêpowego. W modelu
tym operator sieci lokalnej ustala cenê detaliczn¹ za po³¹czenie
z ISP, uwzglêdniaj¹c w niej op³atê za zakoñczenie po³¹czenia
(termination fee), któr¹ okreœla operator sieci dostêpowej do ISP,
zgodnie z procedurami dotycz¹cymi okreœlania stawek rozliczeniowych (interconnection). Operator sieci lokalnej jest zobowi¹zany do wystawienia rachunku swojemu abonentowi i pobrania
od niego nale¿noœci oraz rozliczenia siê z operatorem sieci dostêpowej do ISP wed³ug stawki przez niego ustalonej. Natomiast
operator sieci dostêpowej do ISP, na podstawie umowy, dzieli
siê op³at¹ za zakoñczenie po³¹czenia z ISP.
Oczywiœcie w modelu tym mo¿e wystêpowaæ tylko jeden operator, który jest jednoczeœnie operatorem sieci lokalnej i dostêpowej do ISP. W takiej sytuacji z przedstawionego schematu ubywa jeden element, a operator sieci lokalnej i dostêpowej dzieli siê
z ISP op³at¹ pobran¹ od swojego abonenta.
O Rys. 1. Schemat rozliczeń dla modelu opartego na usługach zakończenia połączenia (call termination services model)
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
817
W modelu pokazanym na rys. 2, w odró¿nieniu od modelu
opartego na us³ugach zakoñczenia po³¹czenia (call termination
services model), cenê detaliczn¹ po³¹czenia z ISP okreœla operator (LO−1) posiadaj¹cy ogólnokrajowy numer dostêpowy do
ISP. Natomiast op³atê za rozpoczêcie po³¹czenia (origination
fee) okreœla operator sieci lokalnej (OL), która mo¿e byæ regulowana zgodnie z procedurami interconnection. Dodatkowo w modelu tym uczestniczy drugi licencjonowany operator telekomunikacyjny (LO−2), do którego jest przy³¹czony ISP. Jednoczeœnie
okreœla on op³atê za zakoñczenie po³¹czenia z ISP (termination
jest przy³¹czony ISP (OL-2). Istnieje równie¿ mo¿liwoœæ uzgodnienia z operatorem sieci lokalnej, do której jest przy³¹czony abonent generuj¹cy po³¹czenie do ISP, aby to on wystawia³ rachunek i pobiera³ op³atê, a ró¿nicê miêdzy pobran¹ op³at¹ detaliczn¹
od abonenta i op³at¹ za rozpoczêcie po³¹czenia (origination fee)
przekazywa³ operatorowi posiadaj¹cemu ogólnokrajowy numer
dostêpowy.
W modelu pokazanym na rys. 3 wykorzystano wybrane rozwi¹zania z modelu opartego na us³ugach zakoñczenia po³¹czenia (call termination services model) i modelu opartego na us³u-
O Rys. 2. Schemat rozliczeń dla modelu opartego na usługach pośredniego dostępu (indirect ac−
cess services model)
O Rys. 3. Schemat rozliczeń dla modelu opartego na usługach rozbudowanego billingu (number
translation services model)
fee). Model ten jest na tyle elastyczny, ¿e funkcje operatora dostêpowego do ISP mo¿e pe³niæ równie¿ operator posiadaj¹cy
ogólnokrajowy numer dostêpowy (LO-1), czyli operator, który
ustala cenê detaliczn¹ dla abonenta za po³¹czenie z ISP. W modelu tym operator posiadaj¹cy ogólnokrajowy numer dostêpowy,
poza ustaleniem ceny detalicznej po³¹czenia, wystawia równie¿
rachunek abonentowi i pobiera od niego op³atê, a nastêpnie rozlicza siê z operatorami bior¹cymi udzia³ w po³¹czeniu z ISP,
z operatorem sieci lokalnej (OL) i z operatorem sieci, do której
818
gach poœredniego dostêpu (indirect access services model).
W rezultacie otrzymano model, w którym operator sieci dostêpowej otrzymuje od operatora sieci lokalnej przychody pomniejszone o op³aty za rozpoczêcie po³¹czenia i rozbudowany billing
(NTS charge). W modelu tym operator sieci lokalnej (OL) ustala
cenê detaliczn¹ po³¹czenia do ISP lub obci¹¿a abonenta op³at¹
zatrzyman¹ przez operatora sieci dostêpowej powiêkszon¹
o op³atê za rozpoczêcie po³¹czenia i op³atê za rozbudowany billing. Oznacza to, ¿e w sposób poœredni cenê detaliczn¹ za po³¹PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
czenie do ISP okreœla operator sieci dostêpowej do ISP (na rys.
3 zilustrowano to w kolorze br¹zowym).
Istotn¹ ró¿nic¹ w stosunku do modelu opartego na us³ugach
zakoñczenia po³¹czenia (call termination services model) i modelu opartego na us³ugach poœredniego dostêpu (indirect access
services model) jest fakt wystêpowania niegeograficznego numeru dostêpowego do ISP. W³aœcicielem tego numeru jest operator sieci dostêpowej, do której jest przy³¹czony ISP. Oczywiœcie, tak jak w innych modelach, operator sieci dostêpowej
rozlicza siê z ISP na podstawie umowy handlowej o podziale
wp³ywów z tytu³u ruchu generowanego do ISP. Mo¿e oczywiœcie
wystêpowaæ sytuacja, ¿e operator sieci dostêpowej do ISP i ISP
stanowi¹ jednoœæ organizacyjn¹. Oznacza to, ¿e ISP bierze
udzia³ w rozliczeniach na zasadach interconnection.
O Tabela 1. Modele rozliczeń za dostęp do ISP w krajach Unii Euro−
pejskiej w 2000 roku
Model oparty
na usługach
zakończenia
połączenia
(call termination
model)
Belgia
Finlandia
Francja
Hiszpania
Holandia
Luksemburg
Portugalia
W³ochy
Model oparty
na usługach
pośredniego
dostępu
(indirect access
services model)
Dania
Niemcy
Szwecja
Model oparty
na usługach
rozbudowanego
billingu
(number translation
services model)
Irlandia
Wielka Brytania
Oród³o: Analysys Research
Wiêkszoœæ krajów UE w 2000 roku stosowa³a model pierwszy,
oparty na us³ugach zakoñczenia po³¹czenia (call termination
services model), aczkolwiek zaobserwowano proces zmiany modeli na model trzeci, oparty na us³ugach rozbudowanego billingu
(number translation services model), który pocz¹tkowo stosowa³y tylko Irlandia i Wielka Brytania. W tabeli 1 przedstawiono podzia³ krajów UE wg stosowanych modeli rozliczeñ za dostêp do
ISP w 2000 roku. W tabeli tej zabrak³o dwóch krajów cz³onkowskich UE, tj. Austrii, która stosuje inny model rozliczeniowy oraz
Grecji, sk¹d brak jest informacji.
Przedstawione powy¿ej modele rozliczeniowe ulegaj¹ ci¹g³ym
modyfikacjom, w celu lepszego ich dostosowania do potrzeb rynkowych i konkurencyjnego rozwoju us³ug w danym kraju. Zmiany
te s¹ ukierunkowane na rozwój konkurencji, co powoduje obni¿enie cen detalicznych po³¹czeñ i u³atwienie dostêpu do us³ug ISP.
PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA
ROZLICZEŃ Z OPERATORAMI ISP
W POLSCE
Dostêp do sieci teleinformatycznych mo¿e byæ realizowany nie
tylko z sieci telefonii stacjonarnej (przewodowych i bezprzewodowych) i mobilnych, ale równie¿ sieci telewizji kablowych i specjalistycznych sieci dedykowanych. Jednak w warunkach polskich,
ze wzglêdu na swoj¹ powszechnoœæ, podstawow¹ rolê na obecnym etapie rozwoju us³ug teleinformatycznych odgrywaj¹ i w ci¹gu najbli¿szych kilku lat bêd¹ odgrywa³y sieci telefoniczne stacjonarne i ruchome, szczególnie dla dostêpu masowego
u¿ytkownika (indywidualny abonent, ma³e firmy, szko³y itd.).
W Polsce liczba stacjonarnych telefonicznych linii abonenckich
wynosi ponad 11 mln, a liczba abonentów sieci komórkowych
ponad 9 mln. Tak wiêc z tych sieci mo¿e byæ generowany obecnie najwiêkszy ruch do urz¹dzeñ ISP. Dlatego rozliczenia miêdzy
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
operatorami sieci telefonicznych (OT) i ISP, poza odpowiedni¹
polityk¹ taryfow¹, stanowi¹ obecnie klucz do rozwoju us³ug teleinformatycznych w Polsce.
Opieraj¹c siê na generalnych zasadach dotycz¹cych rozliczeñ
miêdzy operatorami sieci telefonicznych, obowi¹zuj¹cych w krajach Unii Europejskiej, które s¹ stopniowo przenoszone do Polski, mo¿na zaproponowaæ wprowadzenie poni¿szych podstawowych zasad, dotycz¹cych po³¹czeñ miêdzy OT i ISP. Zasady te
mog¹ byæ oparte na nastêpuj¹cych za³o¿eniach.
M ISP jest operatorem telekomunikacyjnym i jako taki ma
prawo do ustalenia w umowie z innym operatorem telekomunikacyjnym warunków wspó³pracy miêdzyoperatorskiej, gdy¿ funk−
cjonowanie ISP jest źródłem przychodów OT, powstających
w wyniku generowania ruchu przez abonentów OT do ISP.
M Wszyscy operatorzy telekomunikacyjnych sieci publicznych
maj¹ obowi¹zek pod³¹czenia urz¹dzeñ ISP na niedyskryminacyjnych zasadach w punktach styku przez nich zaproponowanych.
M Operator telekomunikacyjny maj¹cy dominuj¹c¹ pozycjê na
rynku jest zobowi¹zany do opublikowania ramowej oferty, w której bêdzie zawarta proponowana stawka rozliczeniowa z ISP za
rozpoczêcie po³¹czenia w jego sieci.
M Operator sieci publicznej, maj¹cy dominuj¹c¹ pozycjê na rynku, powinien ustalaæ stawki rozliczeniowe na podstawie kosztów
przyrostowych.
M Ka¿dy ISP, niezale¿nie od wielkoœci generowanego do niego
ruchu, ma prawo do równoprawnych i obiektywnych zasad rozliczeñ.
Na rys. 4 przedstawiono przyk³adowy schemat po³¹czeñ miêdzy abonentami, którzy korzystaj¹ z us³ug oferowanych przez
ISP, operatorami sieci telefonicznych (OT), dostawcami us³ug internetowych (ISP) i dostawcami treœci (CP).
Po³¹czenia abonentów sieci telefonicznych z urz¹dzeniami
ISP mog¹ byæ obecnie realizowane w drodze telefonicznego po³¹czenia komutowanego (dial up) lub wydzielonego po³¹czenia
O Rys. 4. Schemat przyłączenia dostawcy treści (CP) i dostawcy
usług internetowych (ISP) do sieci telefonicznej
sta³ego. W obu przypadkach po³¹czeñ miêdzy OT i ISP, niezale¿nie od rodzaju po³¹czenia (po³¹czenie komutowane, sta³y dostêp), ISP maj¹ prawo do rozliczeñ z OT. Pojêcie operatorzy sieci telefonicznych (OT) obejmuje operatorów sieci stacjonarnych
(TP SA, Netia, El-Net, Telefonia Lokalna itd.) i sieci komórkowych (PTC, Polkomtel, Centertel).
Okreœlenie szczegó³owych zasad rozliczeñ miêdzy OT i ISP
wymaga przede wszystkim ustalenia, kto powinien okreœlaæ ceny
detaliczne dla abonentów za dostêp do us³ug oferowanych przez
ISP (dla po³¹czeñ komutowanych i sta³ego dostêpu). Kwestiê tê
mo¿na rozpatrywaæ dwuwariantowo:
wariant I – ceny detaliczne dla abonentów za dostêp do us³ug
oferowanych przez ISP ustalaj¹ operatorzy sieci telefonicznych,
wariant II – ceny detaliczne dla abonentów za dostêp do us³ug
oferowanych przez ISP s¹ ustalane przez ISP, a operatorzy sieci telefonicznych wprowadzaj¹ je do swoich cenników.
Wariant I
W przypadku zastosowania wariantu I – OT i ISP negocjuj¹
stawkê rozliczeniow¹ za dostêp do urz¹dzeñ ISP i oferowane
przez niego us³ugi, któr¹ okreœla ISP. Jest to zwi¹zane z faktem,
¿e ruch w sieci operatorów sieci telefonicznych jest generowany
819
w wyniku dzia³alnoœci ISP i maj¹ oni prawo do czêœci przychodów pobieranych przez OT od abonentów przy³¹czonych do ich
sieci i korzystaj¹cych z us³ug oferowanych przez ISP. Gdyby nie
by³o ISP, nie by³oby tego typu ruchu w sieci operatora telefonicznego, a wiêc nie by³oby przychodów z tytu³u us³ug dostêpu do
ISP. Jeœli OT ma przychody wygenerowane w wyniku ruchu kierowanego do urz¹dzeñ ISP, to powinien siê nimi podzieliæ z ISP.
Jednoczeœnie OT ustalaj¹ ceny detaliczne za po³¹czenia do ISP
dla abonentów przy³¹czonych do ich sieci.
Wariant II
W przypadku zastosowania wariantu II – operatorzy ISP negocjuj¹ z OT stawkê rozliczeniow¹ za ruch generowany do nich
przez abonentów sieci telefonicznych z tytu³u: wykorzystania sieci
OT, generacji po³¹czenia, billingu, pobierania op³at itd., natomiast
sami (ISP) ustalaj¹ cenê detaliczn¹ p³acon¹ przez abonentów
sieci telefonicznych. Mechanizm ten pozwala ISP konkurowaæ miêdzy sob¹ nie tylko pod wzglêdem jakoœci i iloœci œwiadczonych us³ug, ale równie¿ ceny za dostêp do oferowanych us³ug.
Przy okreœlaniu zasad rozliczeniowych przez operatorów telekomunikacyjnych jest istotna znajomoœæ stanowiska organów odpowiedzialnych za stosowanie w³aœciwych zasad rozliczeñ i ustalanie cen detalicznych us³ug telekomunikacyjnych. W Polsce takie
uprawnienia posiada URT. W tej sytuacji URT powinien jak najszybciej upubliczniæ swoje stanowisko w tych kwestiach, co mo¿e
mieæ istotne znaczenie przede wszystkim w sytuacji wyst¹pienia
sporu miêdzy OT i ISP oraz koniecznoœci jego rozstrzygniêcia.
Jest to niezwykle wa¿ne dla procesu negocjacji zasad rozliczeñ
i stawek rozliczeniowych miêdzy operatorami telekomunikacyjnymi. W ten sposób bowiem operatorzy telekomunikacyjni znaj¹
rozwi¹zanie, jakie bêdzie zastosowane w stosunku do nich
w przypadku braku uzgodnienia przez nich umowy o po³¹czeniach miêdzysieciowych i koniecznoœci postêpowania arbitra¿owego prowadzonego przez URT. W procesie negocjacji takie stanowisko nazywa siê Best Alternative To a Negotiated Agreement,
w skrócie BATNA. Znajomoœæ takiego stanowiska to BAT NA
przed³u¿aj¹ce siê i ma³o efektywne negocjacje, znacznie je przyspieszaj¹cy oraz zachêcaj¹cy do uzgodnienia i zawarcia umowy
bez ingerencji strony trzeciej (w tym przypadku URT).
W warunkach polskich, w zale¿noœci od rodzaju dostêpu do
urz¹dzeñ ISP, URT móg³by kierowaæ siê nastêpuj¹cymi zasadami.
M Dla dostêpu do urz¹dzeñ ISP za pomoc¹ po³¹czenia komutowanego (dial up) cenê us³ugi dostêpu do urz¹dzeñ ISP okreœlaj¹ sami ISP, gdy¿ to oni s¹ dostawcami us³ugi koñcowej powoduj¹cej generowanie ruchu w sieci operatora telefonicznego.
Jednak przed okreœleniem cen musz¹ wynegocjowaæ stawki rozliczeniowe z operatorami sieci telefonicznych za rozpoczêcie po³¹czenia w ich sieci, billing po³¹czeñ, wystawianie rachunków,
œci¹ganie nale¿noœci itd. Wynika to z faktu, i¿ stawka rozliczeniowa dla operatora sieci telefonicznej, która jest dla niego przychodem, jest jednoczeœnie kosztem dla ISP. Ten model jest podobny do modelu rozliczeniowego stosowanego dla us³ug Audiotele
– 0 700.
M Natomiast dla dostêpu do urz¹dzeñ ISP przy wykorzystaniu
³¹cza sta³ego cenê za dostêp do urz¹dzeñ ISP ustala operator
sieci telefonicznej, kieruj¹c siê przede wszystkim nastêpuj¹cymi
wzglêdami:
– cena dostêpu do urz¹dzeñ ISP od danego operatora sieci telefonicznej musi byæ jednakowa dla wszystkich ISP korzystaj¹cych z analogicznej lokalizacji punktu styku oraz przep³ywnoœci
³¹cza do urz¹dzeñ ISP,
– operator sieci telefonicznej powinien negocjowaæ stawkê rozliczeniow¹ z ISP uzale¿nion¹ od liczby eksploatowanych ³¹czy
i ich przep³ywnoœci.
M Stawka rozliczeniowa powinna byæ konstruowana na analogicznych zasadach jak pobierana op³ata.
820
Zaproponowanie takich zasad powinno zachêciæ OT do rozbudowy swoich sieci i oferowania swoim abonentom w wiêkszym
zakresie us³ug sta³ego dostêpu do urz¹dzeñ ISP, które w przysz³oœci powinny byæ podstawow¹ form¹ dostêpu do us³ug oferowanych przez ISP. Wynika to równie¿, analogicznie jak w przypadku us³ug miêdzystrefowych, z d¹¿enia do wprowadzenia
wiêkszej konkurencji cenowej na us³ugi dostêpu do ISP za pomoc¹ po³¹czenia komutowanego (dial up), który w najbli¿szym
czasie bêdzie jednak dominuj¹cym rodzajem dostêpu do us³ug
oferowanych przez ISP w Polsce.
W przypadku przyjêcia zasady, ¿e ceny po³¹czeñ komutowanych (dial up) do ISP ustalaj¹ OT, mo¿na by³oby doprowadziæ do
ograniczenia konkurencji w segmencie us³ug oferowanych przez
ISP, gdy¿ ISP konkurowaliby ze sob¹ tylko pod wzglêdem dostêpu do treœci, a nie równie¿ op³at za dostêp do swoich us³ug.
Bior¹c pod uwagê rozwój rynku us³ug teleinformatycznych
i wspieraj¹c rozwój konkurencji wœród ISP lepsze wydaje siê pozostawienie im mo¿liwoœci ustalania op³at za dostêp do ich
us³ug. Ponadto takie s¹ tendencje ogólnoœwiatowe. Przyjêcie tej
zasady wymusza jednak wprowadzenie bardziej rozbudowanego
systemu rozliczeñ, uzale¿nionego od lokalizacji punktu styku sieci OT i urz¹dzeñ ISP. Operatorzy telekomunikacyjni musz¹ równie¿ posiadaæ bardziej rozbudowane systemy billingowe.
Jednoczeœnie, niezale¿nie od rodzaju dostêpu do urz¹dzeñ
ISP, operatorzy ISP na warunkach umownych powinni wynegocjowaæ z dostawcami treœci (CP) kwestie rozliczeñ za korzystanie z informacji przez nich dostarczanych lub dystrybucjê tych informacji.
Przyk³adowy schemat rozliczeñ za korzystanie z us³ug teleinformatycznych przez abonentów sieci telefonicznych wykorzystuj¹cych po³¹czenie komutowane, z us³ug teleinformatycznych
przedstawiono na rys. 5.
O Rys. 5. Kierunek przepływu faktur i gotówki za zrealizowane usłu−
gi dostępu do ISP przy wykorzystaniu komutowanych połączeń te−
lefonicznych
Alternatywny sposób fakturowania i przep³ywu gotówki móg³by byæ zastosowany po uzgodnieniu z OT, ¿e to on bêdzie fakturowa³ abonentów wg cen detalicznych ustalonych przez ISP,
a nastêpnie rozlicza³ siê z ISP, pozostawiaj¹c sobie op³atê rozliczeniow¹ za: generacjê po³¹czenia do ISP z jego sieci telefonicznej, billing po³¹czeñ, wystawianie rachunków i wziêcie na siebie
ryzyka zwi¹zanego ze œci¹ganiem nale¿noœci od abonentów.
Sprawdzonym przyk³adem takiego sposobu rozliczeñ jest np. japoñski operator sieci komórkowej DoCoMo, który pobiera, za wymienione wy¿ej czynnoœci, 9% mar¿y od przychodów za po³¹czenia wygenerowane z jego sieci do ISP.
ZASADY USTALENIA STAWEK
ROZLICZENIOWYCH DLA POŁĄCZEŃ
Z OPERATORAMI ISP W POLSCE
Z uwagi na dobro rynku i z uwagi na kosztowe zasady rozliczeñ obowi¹zuj¹ce operatorów telekomunikacyjnych oraz bior¹c
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
pod uwagê malej¹c¹ inflacjê i zbli¿aj¹cy siê do koñca proces restrukturyzacji taryf telefonicznych u dominuj¹cego na rynku operatora telekomunikacyjnego, a tak¿e fakt, i¿ specyfika ruchu generowanego do ISP jest odmienna od standardowych po³¹czeñ
telefonicznych (po³¹czenia z ISP s¹ znacznie d³u¿sze od statystycznych standardowych po³¹czeñ telefonicznych) proponujê
na najbli¿sze lata, dla dostêpu do us³ug oferowanych przez ISP,
nastêpuj¹ce zasady dotycz¹ce okreœlania stawek rozliczeniowych.
W przypadku dostêpu do urz¹dzeñ ISP za pomoc¹ po³¹czenia
komutowanego (dial up) powinny byæ stosowane co najmniej
dwie stawki rozliczeniowe, uzale¿nione od okresów taryfikacyjnych. Stawki te powinny byæ dodatkowo uzale¿nione od lokalizacji punktu styku miêdzy sieci¹ telefoniczn¹ a urz¹dzeniami nale¿¹cymi do ISP oraz rodzaju sieci telefonicznej (stacjonarna /
mobilna). Stawka rozliczeniowa powinna byæ stawk¹ kwotow¹ za
minutê zrealizowanego po³¹czenia z ISP, zatrzymywan¹ przez
operatora sieci telefonicznej, do której jest przy³¹czony abonent
koñcowy. Dodatkowo nale¿a³oby przyj¹æ zasadê, ¿e stawki rozliczeniowe dla po³¹czeñ z ISP, ze wzglêdu na znacznie d³u¿szy
czas trwania po³¹czenia od standardowych po³¹czeñ telefonicznych (przeciêtny czas standardowych po³¹czeñ telefonicznych
wynosi ok. 3 min, a po³¹czeñ z Internetem ok. 16–17 minut z tendencj¹ rosn¹c¹), powinny byæ ni¿sze od standardowych stawek
rozliczeniowych dla po³¹czeñ telefonicznych. Jest to uzasadnione faktem, i¿ pocz¹tkowy koszt zestawienia po³¹czenia rozk³ada
siê na znacznie d³u¿szy okres, a przez to koszt jednej minuty po³¹czenia jest ni¿szy. Dodatkowo mo¿na by zró¿nicowaæ stawkê
rozliczeniow¹ w zale¿noœci od d³ugoœci trwania po³¹czenia z ISP.
Wy¿sza stawka rozliczeniowa za minutê po³¹czenia mo¿e byæ
dla pierwszych trzech minut po³¹czenia (np. stawka rozliczeniowa jak dla standardowych po³¹czeñ telefonicznych), a obni¿ona
stawka rozliczeniowa dla po³¹czeñ d³u¿szych. Alternatyw¹ dla takiej propozycji mo¿e byæ wprowadzenie dodatkowej stawki rozliczeniowej za zestawienie po³¹czenia, co jest praktykowane w co
najmniej po³owie krajów nale¿¹cych do Unii Europejskiej, zarówno dla standardowych po³¹czeñ telefonicznych, jak równie¿ dla
po³¹czeñ z ISP.
Przyjmuj¹c powy¿sze zasady, mo¿na by³oby zastosowaæ nastêpuj¹c¹ bardzo prost¹ formu³ê rozliczeniow¹ dla po³¹czeñ komutowanych z sieci telefonicznych do ISP:
– ISP otrzymuje kwotê Cd-Srp.
– operator telefoniczny (OT) zatrzymuje dla siebie kwotê Srp,
gdzie:
Cd – jest cen¹ detaliczn¹ za po³¹czenie do ISP, okreœlon¹ przez
ISP,
Srp – jest stawk¹ rozliczeniow¹ za 1 minutê po³¹czenia do ISP,
okreœlan¹ przez OT.
Wprowadzaj¹c powy¿sze zasady, mo¿na by³oby doprowadziæ
do sytuacji, ¿e cena detaliczna za po³¹czenie do ISP mog³aby
byæ ni¿sza od ceny standardowego po³¹czenia telefonicznego.
Sprzyja³oby to rozwojowi us³ug ISP. Czynnikami stymuluj¹cymi
obni¿enie cen po³¹czeñ do ISP by³by mechanizm rozliczeñ miêdzysieciowych i konkurencja miêdzy ISP.
Dodatkowo nale¿a³oby wprowadziæ system zachêcaj¹cy operatorów ISP do rozbudowy swoich infrastruktur. System ten
móg³by polegaæ na okreœleniu stawek rozliczeniowych za wykorzystanie poszczególnych poziomów sieci telefonicznej, czyli poziomu lokalnego, strefowego i miêdzystrefowego. W zale¿noœci
od poziomu przy³¹czenia swoich urz¹dzeñ operator ISP otrzymywa³by lub p³aci³, w zale¿noœci od systemu rozliczeñ, mniejsz¹ lub
wiêksz¹ ró¿nicê pomiêdzy cen¹ detaliczn¹ po³¹czenia a stawk¹
(stawkami) rozliczeniow¹. Dodatkowym mechanizmem zniechêcaj¹cym ISP do podnoszenia cen detalicznych po³¹czeñ – w celu sfinansowania kosztów po³¹czenia w przypadku po³¹czenia
wykorzystuj¹cego kilka poziomów sieci telefonicznej – by³by mechanizm konkurencji rynkowej miêdzy ISP.
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
Jednak – tak jak ju¿ o tym wspomniano – w przypadku zastosowania zasady ustalania ceny detalicznej za dostêp do us³ug oferowanych przez ISP przed Urzêdem Regulacji Telekomunikacji stoi
dosyæ trudne zadanie opracowania zasad rozliczeñ i stawek rozliczeniowych dla wszystkich mo¿liwych sytuacji po³¹czeñ z ISP
i wkomponowania tych zasad w standardowe warunki rozliczeñ
miêdzy operatorami sieci telefonicznych. De facto bowiem chodzi
tu o ten sam typ po³¹czenia komutowanego (dial up) wyró¿niaj¹cego siê tylko znacznie d³u¿szym czasem trwania po³¹czenia,
w porównaniu ze standardowym po³¹czeniem telefonicznym.
Urz¹d Regulacji Telekomunikacji powinien przedstawiæ do publicznej wiadomoœci zalecany system rozliczeñ, powinien jednak
dopuœciæ równie¿ inne mo¿liwoœci rozliczeñ ni¿ zalecane, jeœli
operatorzy (operator sieci telefonicznej i ISP) je uzgodni¹. URT
powinien tak¿e opublikowaæ zalecane przedzia³y stawek rozliczeniowych, a nie konkretne stawki, tak aby daæ pewn¹ swobodê negocjacyjn¹ operatorom uzgadniaj¹cym umowê o po³¹czeniu miêdzy sieciami telekomunikacyjnymi. Dopiero w przypadku
sporu i koniecznoœci jego rozstrzygniêcia, w drodze decyzji administracyjnej, powinien okreœliæ konkretny model rozliczeniowy
oraz konkretne stawki rozliczeniowe.
Przygotowuj¹c propozycje przedzia³ów stawek rozliczeniowych trzeba uwzglêdniæ kilka podstawowych zasad, wymienionych dalej, zwi¹zanych z rozliczeniami miêdzysieciowymi.
M Stawka rozliczeniowa dla operatora sieci telefonicznej, w której jest inicjowane (rozpoczynane) po³¹czenie (call origination),
mo¿e byæ wy¿sza od stawki rozliczeniowej dla operatora sieci telekomunikacyjnej (np. telefonicznej, ISP), w której jest koñczone
po³¹czenie (call termination), taki mechanizm wystêpuje w wiêkszoœci krajów nale¿¹cych do Unii Europejskiej.
M Wysokoœæ stawek rozliczeniowych powinna byæ uzale¿niona
od punktu styku miêdzysieciowego.
M Wysokoœæ stawek rozliczeniowych powinna byæ zorientowana
na koszty zwi¹zane z wykorzystaniem danego odcinka sieci telekomunikacyjnej, a koszty powinny byæ liczone wed³ug zalecanej
powszechnie metody LRIC [3], [4], [5].
M W okresie równowa¿enia taryf telekomunikacyjnych (cen detalicznych po³¹czeñ p³aconych przez abonentów) powinno siê
uwzglêdniaæ ten fakt i tak okreœlaæ zalecane przedzia³y stawek
rozliczeniowych, aby sprzyja³y one równowa¿eniu i obni¿aniu taryf telekomunikacyjnych.
M Stawki rozliczeniowe za po³¹czenia do ISP powinny byæ odpowiednio skorelowane ze stawkami rozliczeniowymi za standardowe po³¹czenia telefoniczne.
Stosuj¹c tych piêæ podstawowych zasad, mo¿na pokusiæ siê
o okreœlenie propozycji stawek rozliczeniowych na 2002 rok dla
po³¹czeñ z ISP. Trzeba oczywiœcie pamiêtaæ, ¿e w wyniku równowa¿enia taryf telekomunikacyjnych zalecane stawki rozliczeniowe na dany rok powinny byæ publikowane przez URT pod koniec roku poprzedzaj¹cego rok, w którym powinny one
obowi¹zywaæ. Dodatkowo, ustalaj¹c zalecane na dany rok przedzia³y stawek rozliczeniowych, mo¿na uwzglêdniaæ preferowany
kierunek rozwoju telekomunikacji w Polsce, jednak nie powinien
to byæ czynnik dominuj¹cy.
PROPOZYCJE STAWEK
ROZLICZENIOWYCH
W POŁĄCZENIACH
Z OPERATOREM ISP W 2002 ROKU
Kieruj¹c siê podstawowymi zasadami dotycz¹cymi rozliczeñ,
a szczególnie zasadami 1, 2, 4 i 5 okreœlonymi w poprzednim
rozdziale, proponowane stawki rozliczeniowe dla po³¹czeñ z ISP
w 2002 roku mog³yby wygl¹daæ nastêpuj¹co.
M Stawka rozliczeniowa (Srp) za wykorzystanie lokalnej stacjonarnej sieci telefonicznej, z której jest inicjowane po³¹czenie do
821
ISP, w przypadku lokalizacji punktu styku z urz¹dzeniami ISP na
poziomie najni¿szym, tj. centrali koñcowej (miejscowej lub okrêgowej) mog³aby wynosiæ w godzinach szczytowych w granicach
3,2 – 3,8 gr. za 1 minutê po³¹czenia, a w godzinach poza szczytem w granicach 1,9 – 2,3 gr. za 1 minutê.
M Stawka rozliczeniowa (Srp) za wykorzystanie strefowej stacjonarnej sieci telefonicznej, z której jest inicjowane po³¹czenie do
ISP, w przypadku lokalizacji punktu styku z urz¹dzeniami ISP na
poziomie wy¿szym, tj. centrali strefowej (po³¹czenie wewn¹trzstrefowe), mog³aby wynosiæ, w godzinach szczytu, w granicach
4,0 – 5,0 gr. za 1 minutê po³¹czenia, a w godzinach poza szczytem w granicach 2,4 – 3,0 gr. za 1 minutê. Oznacza to, ¿e stawka rozliczeniowa za tranzyt po³¹czenia miêdzy poziomem lokalnym a poziomem strefowym mog³aby wynosiæ odpowiednio 0,8 –
1,2 gr. lub 0,5 – 0,7 gr. za 1 minutê. Ze wzglêdu na konfiguracjê
polskiej sieci telekomunikacyjnej i zainstalowane w niej urz¹dzenia, przede wszystkim centrale cyfrowe, ten poziom sieci powinien byæ podstawowym poziomem styku z urz¹dzeniami ISP.
M Ze wzglêdu na mo¿liwoœæ wyst¹pienia koniecznoœci tranzytu
po³¹czenia do ISP miêdzy strefami telekomunikacyjnymi (brak
urz¹dzeñ danego ISP w danej strefie numeracyjnej) powinna byæ
równie¿ okreœlona stawka za tranzyt po³¹czenia miêdzy strefami
telekomunikacyjnymi. Dla po³¹czeñ z ISP mog³aby ona wynosiæ:
w godzinach szczytu 12–15 gr. za 1 minutê, a w godzinach poza
szczytem 7–9 gr. za 1 minutê.
M Stawka rozliczeniowa za dostêp do ISP z sieci mobilnych mog³aby wynosiæ w godzinach szczytu w granicach 30,0–40,0 gr. za
1 minutê, a w godzinach poza szczytem w granicach 18–24 gr.
za 1 minutê.
W przypadku propozycji stawek rozliczeniowych za tranzyt po³¹czenia miêdzy strefami telekomunikacyjnymi i za generacjê po³¹czenia w sieci bezprzewodowej typu komórkowego stawki rozliczeniowe powinny w kolejnych latach zdecydowanie maleæ,
przede wszystkim w wyniku restrukturyzacji taryf oraz wzrostu
ruchu generowanego w tych sieciach, co powinno skutkowaæ obni¿eniem kosztów jednostkowych po³¹czeñ.
W przypadku alternatywnego podejœcia do ustalania zasad
i stawek rozliczeniowych za dostêp do ISP, polegaj¹cego na
ustalaniu op³aty za po³¹czenia do ISP przez operatorów sieci telefonicznych, mechanizm rozliczeñ jest stosunkowo prosty. Wynika on z faktu, ¿e koszt dostêpu od punktu styku do urz¹dzeñ
ISP jest jednakowy, niezale¿nie od rodzaju sieci, z jakiej jest kierowany. Przyjmuj¹c to za³o¿enie, przedzia³y stawek rozliczeniowych p³acone ISP przez operatorów sieci telefonicznych mog³yby byæ w 2002 r. nastêpuj¹ce:
M w godzinach szczytu w granicach 3,6–4,4 gr. za 1 minutê,
M w godzinach poza szczytem w granicach 2,2–2,6 gr. za 1 minutê.
Przedstawione powy¿ej propozycje wysokoœci stawek rozliczeniowych powinny byæ zweryfikowane przez operatorów sieci
telekomunikacyjnych i URT, na podstawie analizy danych dotycz¹cych faktycznych kosztów po³¹czeñ sieciowych. Wydaje siê
jednak, ¿e przedstawione powy¿ej propozycje, przynajmniej
w czêœci (w zakresie dostêpnych autorowi informacji), odpowiadaj¹ faktycznym kosztom po³¹czeñ miêdzysieciowych. Wszystkie przedstawione stawki rozliczeniowe s¹ stawkami netto bez
VAT.
W przypadku po³¹czeñ komutowanych do ISP (dial up) mo¿e
wystêpowaæ jeszcze inna forma ustalania op³at za dostêp do
ISP, tzw. forma zrycza³towanej op³aty zwi¹zanej lub nie zwi¹zanej z okreœlonym czasem trwania po³¹czeñ do ISP w danym
okresie rozliczeniowym, np. jednego miesi¹ca. W tym przypadku te¿ powinien byæ zastosowany mechanizm rozliczeñ miêdzy
OT i ISP. Wychodz¹c z jednej z podstawowych zasad dotycz¹cych metod ustalania stawek rozliczeniowych, a mianowicie z
zasady, ¿e stawki rozliczeniowe powinny byæ ustalane na ana-
822
logicznych zasadach jak op³aty za dane us³ugi, w przypadku
stosowania op³aty zrycza³towanej za po³¹czenia do ISP, OT powinien siê rozliczaæ w sposób zrycza³towany z ISP. W przypadku wystêpowania op³at zrycza³towanych za okreœlony czas po³¹czeñ oraz op³at uzale¿nionych od czasu trwania po³¹czenia,
np. w przypadku przekroczenia okreœlonego czasu po³¹czeñ,
powinien byæ stosowany mieszany sposób rozliczeñ, odpowiednio do formy pobieranych op³at za po³¹czenia z ISP. Dla po³¹czeñ przekraczaj¹cych okreœlony czas uwzglêdniony w op³acie
zrycza³towanej i pobierania za te po³¹czenia op³aty uzale¿nionej
od czasu trwania po³¹czenia powinny byæ stosowane stawki
rozliczeniowe, takie jak dla komutowanych po³¹czeñ do ISP.
Powstaje natomiast pewien problem w przypadku rozliczenia za
okres, za który jest pobierana op³ata zrycza³towana. Wydaje siê,
¿e mo¿liwe jest zastosowanie jednego z dwóch sposobów: podzia³u procentowego op³aty zrycza³towanej lub okreœlenia zrycza³towanej stawki kwotowej. Osobiœcie opowiadam siê za ustaleniem zrycza³towanej stawki kwotowej, gdy¿ w przypadku
procentowego podzia³u op³aty zrycza³towanej ka¿da zmiana tej
op³aty powodowa³aby automatyczne zmiany wysokoœci kwot
rozliczeniowych. Mog³oby to nie mieæ uzasadnienia ekonomicznego, a szczególnie kosztowego. Ponadto decyzja jednej strony
mia³aby wp³yw na wyniki ekonomiczne pozosta³ych stron, bior¹cych udzia³ w po³¹czeniu, bez zapewnienia im mo¿liwoœci
przedstawienia swoich stanowisk.
W przypadku dostêpu do urz¹dzeñ ISP za pomoc¹ sta³ego ³¹cza operator sieci telefonicznej powinien równie¿ wnosiæ op³atê
na rzecz ISP. W zwi¹zku z tym, ¿e koszt dostêpu do urz¹dzeñ
ISP jest sta³y i zwi¹zany z kosztami instalacji oraz utrzymania takich ³¹czy, a op³aty pobierane od abonentów wykorzystuj¹cych
takie ³¹cza s¹ równie¿ sta³e i uzale¿nione od przep³ywnoœci takich ³¹czy, stawka rozliczeniowa, jak¹ powinni wnosiæ operatorzy
sieci telefonicznych na rzecz ISP, powinna byæ równie¿ uzale¿niona od przep³ywnoœci ³¹cza dostêpowego do abonenta. Mo¿na
równie¿ zastosowaæ zasadê, ¿e stawka rozliczeniowa, miêdzy
operatorami sieci telefonicznych i ISP jest uzale¿niona od przep³ywnoœci ³¹cza dostêpowego do urz¹dzeñ ISP i jest niezale¿na
od liczby sta³ych ³¹czy abonenckich eksploatowanych przez danego operatora sieci telefonicznej.
Przy rozpatrywaniu problematyki rozliczeñ miêdzy operatorami sieci telekomunikacyjnych nale¿y równie¿ przewidywaæ, co
mo¿e siê wydarzyæ w bliskiej przysz³oœci i odpowiednio przygotowaæ siê do mo¿liwoœci wystêpowania okreœlonych problemów
z tym zwi¹zanych. Na przyk³ad w najbli¿szym okresie, tj. w ci¹gu
2–3 lat, znacznie zostan¹ rozwiniête us³ugi w sieciach szerokopasmowych o zró¿nicowanej przep³ywnoœci, które ju¿ obecnie
zaczynaj¹ byæ œwiadczone. Dla tego typu sieci i us³ug w nich
œwiadczonych te¿ powinny byæ przygotowane zasady rozliczeñ
miêdzy operatorami eksploatuj¹cymi sieci szerokopasmowe, jak
równie¿ zasady rozliczeñ dla operatorów eksploatuj¹cych sieci
w¹skopasmowe maj¹ce punkt styku z sieciami szerokopasmowymi. Jednak temat rozliczeñ miêdzy operatorami eksploatuj¹cymi tego typu sieci przekracza za³o¿enia dotycz¹ce niniejszego
artyku³u i jest tematem na oddzielny artyku³ lub cykl artyku³ów.
✽✽✽
Przedstawione w niniejszym artykule mechanizmy rozliczeñ
oraz propozycje stawek rozliczeniowych s¹ pewn¹ propozycj¹
rozwi¹zania nabrzmia³ego problemu rozliczeñ operatorów sieci
telefonicznych z ISP przede wszystkim dla po³¹czeñ komutowanych (dial up), który – mimo analiz i prac prowadzonych od co
najmniej dwóch lat – nie znalaz³ jeszcze dostatecznego rozwi¹zania w Polsce. Mam nadziejê, ¿e przedstawione propozycje pomog¹ rozwi¹zaæ ten problem.
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
LITERATURA
[1] Ustawa z dnia 21 lipca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne, Dz. U. nr
73 poz. 852
[2] Analysys Research – ISP Interconnect: Revenue Models for Dial up
Access, May 2000
[3] Michna J.: Niektóre aspekty rozliczeñ miêdzyoperatorskich, Biuletyn
Informacyjny Instytutu £¹cznoœci, nr 8, 1998
PRZEGLĄD TELEKOMUNIKACYJNY ! ROCZNIK LXXIV ! nr 12/2001
[4] Michna J.: Po³¹czenia miêdzysieciowe – wybrane aspekty rozliczeñ,
Przegl¹d Telekomunikacyjny + Wiadomoœci Telekomunikacyjne, nr 6,
1999
[5] Michna J.: Rozliczenia miêdzyoperatorskie. Czêœæ I, Przegl¹d Telekomunikacyjny + Wiadomoœci Telekomunikacyjne, nr 10, 2000
Artykuł recenzowany
(Artyku³ nades³ano do red. – wrzesieñ 2001)
823