TECHNOLOGICZNY BIEG PO ZŁOTO

TECHNOLOGICZNY
BIEG PO ZŁOTO
Sport zawodowy, armia i loty kosmiczne to trzy źródła
technologicznych innowacji. W roku Igrzysk Olimpijskich
i Mistrzostw Europy w piłce nożnej możemy spodziewać
się wysypu nowości. To, co na bieżniach, basenach
i boiskach pozwoli dziś zdobyć złoto, jutro zobaczymy
na półkach sklepowych
TEKST: MARCIN MOŃKA
T
echnologia idzie ramię
w ramię ze sportem.
Wzajemnie się przenikają
i uzupełniają. Podczas
Igrzysk Olimpijskich raz na cztery
lata mamy technologiczno-sportowe święto, gdzie następuje
prawdziwa erupcja najnowszych
osiągnięć. Niemal wszystkie
dyscypliny korzystają z innowacji
i chyba jedynie krykiet jest w tej
materii oporny. Tam rządzi przywiązanie do tradycyjnych wartości
i wiara w ludzkie umiejętności.
– Technologii nie ma chyba jedynie
w sportach ludowych, czyli
np. przeciąganiu drewnianych
bali czy też wyścigu z wiadrem,
by polać sąsiadkę – przytakuje
Zuzanna Skalska, trendwatcherka
DESIGNALIVE.PL
w holenderskim studiu VanBerlo.
I dodaje: – Ostatnio słyszę,
że nawet na basenach stosuje się
środki do rozrzedzania wody.
Buty z IQ
Niezwykle szybko rozwiązania
tworzone dla zawodowców trafiają na sklepowe półki. Z czasem
tanieją, powszednieją, by ustąpić
miejsca nowym. Od zeszłego
roku każdy może grać w inteligentnych butach, jakie Adidas
stworzył parę lat temu dla „boga
futbolu” Leo Messiego. Model
adizero f50 miCoach, określany
jako „but z mózgiem”, pozwala śledzić obroty o 360 stopni
i zapisywać co sekundę średnią
prędkość, ilość sprintów, dystans, a nawet kroki. Cyfrowe
dane są gotowe do dalszej analizy
treningu. Dane można porównywać z wynikami innych zawodników w serwisie miCoach.com.
Sam but, choć jest wyposażony w urządzenie rejestrujące,
waży zaledwie 165 gramów.
Szyte „na miarę”
Projektant Andrzej Bikowski
przez lata był związany z firmą Adidas, gdzie stworzył buty
m.in. dla Tysona Gaya, w których
zawodnik 4 lata temu wystartował na Igrzyskach Olimpijskich
w Pekinie. Bikowski obecnie
pracuje dla skandynawskiej marki
ICEBREAKER:
Designed by Nature
– elastyczne
dzianiny Icebreaker
powstałe z wełny
nowozelandzkich
owiec grzeją zimą,
chłodzą w lecie i nie
przetrzymują potu,
redukując przykry
zapach. Zupełnie
naturalne, umieszczone w kompostowniku ulegają
rozkładowi w kilka
tygodni. Z tego
materiału produkuje
się głównie odzież
outdoorową
TECHNOLOGIE 41
zdaniem nie tylko lekkoatletyka,
ale wiele innych dyscyplin zostało
zrewolucjonizowanych przez
wprowadzenie nowych technologii. – Wystarczy spojrzeć jak przez
ostatnie lata zmieniała się konstrukcja nart. Nowe rozwiązania
sprzętowe często ułatwiają sportowcom trening, chronią przed
kontuzjami czy poprawiają komfort użytkowania, co pozwala osiągać lepsze rezultaty. Z drugiej strony, takie przełomowe rozwiązania
są też często blokowane, bo dają
niesprawiedliwą przewagę, która
wypacza idee sportowej fair-rywalizacji – mówi Andrzej Bikowski.
ZDJĘCIA: ICEBREAKER, ADIDAS, NIKE, SPEEDO
Skóra rekina zakazana
obuwniczej Ecco i nie ukrywa,
że czynnikiem popychającym sport
do przodu jest ciągła rywalizacja.
– Czasem na jeden bieg tworzy się
kilka par butów dopasowanych
specjalnie dla sportowca. Rasmus
Henning, światowej klasy triatlonista, startował w prototypowym
obuwiu, które stało się podstawą przy projektowaniu nowej
kolekcji biegowych modeli Ecco.
Skopiowaliśmy kształt jego stóp,
tworząc unikalne kopyto (model
do kształtowania obuwia – przyp.
red.) dla tych kilku par, które
potrzebował. Ta bezpośrednia
współpraca zaowocowało rozwiązaniami, które znacznie poprawiają funkcjonalność nowych butów
Biom – opisuje projektant. Jego
Piłkarz Leo Messi
był pierwszym,
który zagrał
w butach adizero
f50 miCoach. Buty
Adidasa wyposażone w czujniki śledzą
każdy ruch zawodnika, a następnie
wszystkie dane
analizuje program
komputerowy
Wiele pytań i wątpliwości
swego czasu wzbudziły kostiumy
pływackie Fastskin, nazywane
„skórą rekina”. Przy ich opracowaniu australijska firma Speedo
korzystała z pomocy specjalistów
z NASA. – Taką mamy technologię,
jaką wojnę. Te zjawiska zawsze
szły ze sobą w parze. Wszystko
swój początek czerpie z doświadczeń militarnych bądź badań
kosmicznych. A specjaliści z NASA
mają sprzęt niedostępny innym
badaczom i naukowcom – zauważa Zuzanna Skalska. W modelu
LZR Racer wystartował w Pekinie
amerykański pływak Michael
Phelps, zdobywając osiem złotych
medali olimpijskich! Strój był
wykonany z odpychającej wodę
tkaniny i śliskich paneli z poliuretanu. Pod względem właściwości
i z wyglądu przypominał skórę
rekina – zwierzęcia, które ważąc
nawet tonę, potrafi bez problemu
pokonać opór wody. Praca nad
tego typu kostiumami to niemal
laboratoryjne zajęcie – naukowcy
podczas badań potrafili analizować skany ciał 400 zawodników, szukając miejsc, w których
woda napotyka na największy
opór. W 2010 Międzynarodowa
Federacja Pływacka zabroniła stosowania kontrowersyjnych kostiumów. – Jestem dość sceptycznie
nastawiony do wielu rozwiązań,
bo mocno redukują czynnik ludzki
w rywalizacji sportowej. W takich
sytuacjach o wynikach zaczyna
decydować sprzęt, dostępność
do niego. Sport powinien być
wspierany przez technologie, lecz
tylko te, które operują wyłącznie
rozwiązaniami czysto treningowymi. I pozostać rywalizacją opartą
o możliwości ludzkiego organizmu – na tym przecież polega jego
istota: człowiek zostaje obdarzony
wspaniałymi umiejętnościami
42 TECHNOLOGIE
i potrafi je wykorzystać w czystej
walce na sportowych arenach
– przyznaje Paweł Słomiński,
były trener kadry narodowej
pływaków, współtwórca sukcesów m.in. Otylii Jędrzejczak
i Pawła Korzeniowskiego.
Innowacyjny
powrót do tradycji
NIKE FLYKNIT
Model obuwia, który
staje się „drugą skórą”
na stopach. Wykorzystano w ich produkcji
technikę dziania, przez
co Buty są bardzo lekkie. Zostały stworzone
na Igrzyska Olimpijskie
w Londynie z myślą
o długodystansowcach
Stroje sportowe w historii od bawełnianych pantalonów i trykotów
przeszły do syntetyków. Lżejszych,
szybciej schnących i elastycznych.
Każdy nowy materiał po 2–3 latach
od chwili, gdy sportowcy osiągali
w nich sukcesy, przedostawał się
do masowej produkcji. Z czasem
jednak zaczęto powracać do natury i poszukiwać materiałów
naturalnych z wykorzystaniem
nowych sposobów tkania, dziania
czy, wytwarzania przędzy.
Pod hasłem „designed by nature”
(„zaprojektowane przez naturę”)
marka Icebreaker produkuje
odzież outdoorową z naturalnej
wełny nowozelandzkich owiec
rasy Merynos. Prócz ciepłych
ubrań, które chronią przed utratą
ciepła, co wydaje się oczywiste,
Icebreaker opracował niezwykle
cienkie włókna i sprężyste dzianiny, które chłodzą, nie magazynują potu i przykrych zapachów.
Ponadto zakopane w ziemi
rozkładają się w kilka miesięcy.
Technologię dziania (tak jak
na szydełku lub drutach) wykorzystała marka Nike w butach Flyknit.
W laboratoriach marki stworzono
nowy sposób produkowania buta,
dzięki której powstała ultralekka,
świetnie dopasowana i pozbawiona
szwów cholewka, która wraz z językiem buta waży zaledwie 34 gramy. Cały but z podeszwą – 160
gramów. To niebagatelny postęp
w stosunku do najpopularniejszego
z dotychczasowych modeli butów
dla maratończyków Nike Zoom
Streak 3. Firma na nowy produkt
poświęciła 4 lata. Zespół składający
się z programistów, inżynierów
i projektantów zajmował się mikrotechnicznymi właściwościami
statycznymi materiałów elastycznych. W efekcie but nałożony
na nogę sprawia wrażenie „drugiej
skóry”. Z modelu Flyknit korzystają
najlepsi długodystansowcy z Kenii,
Anglii, Rosji czy USA. Wystartowali
w nich w maratonach, pobiegną również w Londynie.
43
Stała inwigilacja
Technologia jest dziedziną
napędzającą wyniki, a sportowcy
i ich zespoły nie szczędzą milionów euro, by wygrać każdy
wyścig – przede wszystkim ten
w pracowniach analitycznych.
Jednak doping technologiczny
wydaje się igraszką przy możliwościach, jakie stwarza genetyka.
– Coraz częściej mówi się o dopingu genetycznym: nasz ustrój
wytwarza np. białko, które produkuje i wzmacnia mięsień. Takie
białka są pobierane od zawodnika
i w chwili, gdy jest w okresie rehabilitacji i nie może obciążać mięśni, wstrzykuje mu się genetycznie
zmodyfikowane białko. Taka forma
dopingu jest niewykrywalna.
Podobno najbliższa olimpiada
w Londynie będzie ostatnią, która
odbędzie się bez dopingu genetycznego na szeroką skalę – wyjaśnia Paweł Ryngier, trener i fizjoterapeuta z Akademii Wychowania
Fizycznego w Katowicach.
Wykorzystywanie komórek
macierzystych bez wątpienia ma
kolosalną przyszłość, szczególnie
gdy tego rodzaju zabiegi mają
służyć niekoniecznie w osiąganiu
lepszych wyników sportowych,
lecz ratować życie. Sportowcy
znów są w awangardzie. I czy tego
chcą, czy nie, stali się uczestnikami wspólnej pracy w laboratoriach
i są poddawani eksperymentom.
Króliki doświadczalne
LZR RACER: Kostiumy pływackie Speedo poprawiały wyniki sportowej rywalizacji na tyle, że Międzynarodowa Federacja Pływacka zabroniła ich stosowania. Jednak studenci m.in.
z London College of Fashion postanowili wykorzystać materiał
do stworzenia kamizelek ratunkowych i odzieży technicznej,
przydatnej służbom ratunkowym. Z „odrzuconego” materiału
powstają również projekty modowe, w tym kostiumy kąpielowe
Do nieustającego monitoringu
naszej aktywności musimy się
przyzwyczaić wszyscy. – Jesteśmy
królikami doświadczalnymi.
W którymś momencie do naszej
rzeczywistości wejdzie proces
nieustannego monitorowania, aby
kompletnie rozumieć nasze ciało.
Proaktywny tryb życia i ludzkie zdrowie będą najważniejsze.
Skala przedsięwzięcia będzie tak
ogromna, że nawet ściany poczują,
czy mamy gorączkę czy też nie.
Podkreślam jednak wyraźnie:
to, co piszemy o przyszłości,
to jedynie nasze przeczucia, pewne
mrzonki oparte na konceptach
technologicznych, jakie prezentują
różne firmy dzisiaj. Nie oceniajmy ich jak dzisiejszy konsument.
Czy mieliśmy rację, przekonają
się przyszłe pokolenia, bo tylko
w ten sposób dziś tworzymy jutro
– podkreśla Zuzanna Skalska.
DESIGNALIVE.PL