Temat seminarium - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Transkrypt

SEMINARIA
IETU
Kompleksowa ocena
środowiskowych zagrożeń
zdrowia na obszarach
aglomeracji Polski
dr inż. Eleonora Wcisło
Z e s p ó ł A n a l i z R yz yk a
Ś r o d o w i s k ow e g o/
Zakład Zarządzania
Ś r o d o w i s k ow e g o
Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych
www.ietu.katowice.pl
Projekt „Europejskie i krajowe działania na rzecz
środowiska i zdrowia”, realizowany na zlecenie
Ministerstwa Środowiska w 2008 roku
Zadanie 2. Ocena środowiskowych zagrożeń zdrowia
ludzi na obszarach podwyższonego ryzyka
Eleonora Wcisło, Joachim Bronder, Jacek Długosz
Plan seminarium
 Charakterystyka obszaru badań (12 aglomeracji)
 Wskaźnikowa metoda oceny środowiskowych zagrożeń
zdrowia
 Źródła danych wejściowych - środowiskowych i
zdrowotnych
 Wyniki badań
 Wnioski
Cel pracy
Kompleksowa ocena zagrożeń środowiskowych oraz
związanych z nimi negatywnych skutków
zdrowotnych na obszarach aglomeracji Polski
Pola badawcze
 Obszarowa ocena zagrożeń środowiskowych
 Obszarowa ocena negatywnych skutków
zdrowotnych
Obszar badań
12 aglomeracji (> 250 tys. mieszkańców)
Charakterystyka aglomeracji
 około 9 mln mieszkańców (24% ludności Polski)
 największa aglomeracja - Aglomeracja Górnośląska
(14 miast o liczbie ludności ok. 2 mln)
Dane za 2006 r. (BDR GUS 2008)
Charakterystyka aglomeracji (c.d.)
 znaczna koncentracja źródeł emisji (punktowej,
liniowej i powierzchniowej) substancji
zanieczyszczających powietrze
 27 miast spośród 33 jednostek terytorialnych
wchodzących w skład aglomeracji to miasta o dużej
skali zagrożenia powietrza
Dane za 2006 r. (Ochrona Środowiska 2007)
 nadmierne zanieczyszczenie powietrza we
wszystkich aglomeracjach – klasa C (najmniej
korzystna) w ocenie łącznej jakości powietrza
 trzy aglomeracje zaklasyfikowane do klasy C ze
względu na trzy substancje zanieczyszczające:
• Aglomeracja Krakowska (PM10, SO2, NO2)
• Aglomeracja Górnośląska (SO2, PM10, O3)
• Aglomeracja Łódzka (NO2, PM10, O3)
Dane za 2006 r. (IOŚ 2007)
 31 miast spośród 33 jednostek terytorialnych
wchodzących w skład aglomeracji to miasta o dużej
skali zagrożenia ściekami
 19 miast należy do miast o największej ilości
wytworzonych odpadów
Dane za 2006 r. (Ochrona Środowiska 2007)
Wskaźnikowa metoda oceny - schemat DPSEEA
(Corvalán i wsp. 1996)
Wskaźnikowa metoda oceny
 Obliczanie wskaźników zagrożeń środowiskowych




Wskaźnik ilości ścieków odprowadzanych do wód
powierzchniowych lub ziemi (WŚ)
Wskaźnik nagromadzenia odpadów (WNO)
Wskaźnik zanieczyszczenia powietrza (WZP)
Wskaźnik zanieczyszczenia gleb (WZG)
Metoda oceny (c.d.)
 Obliczanie wskaźników uwarunkowanego
środowiskowo stanu zdrowia




Współczynnik umieralności mężczyzn w wieku 30-59 lat z
powodu nowotworów złośliwych (WUM30-59NZ)
Współczynnik umieralności mężczyzn i kobiet razem wieku
30-59 lat z powodu chorób układu krążenia (WUMK30-59UK)
Współczynnik umieralności mężczyzn i kobiet razem z
powodu chorób układu oddechowego (WUMKUO)
Odsetek urodzeń z niską masą urodzeniową - poniżej 2500 g
(PUZWAGA2500)
Metoda oceny (c.d.)
 Taksonomiczna metoda konstrukcji miar
syntetycznych - zagrożeń środowiskowych i
uwarunkowanego środowiskowo stanu zdrowia normalizacja i agregacja wskaźników, normalizacja
miar syntetycznych
Metoda konstrukcji miar syntetycznych
Normalizacja wskaźników
Ynormij 
Ynormij
Yij
maxYij
minYij
maxYij  Yij
maxYij  minYij
- znormalizowana wartość j-tego wskaźnika (j = 1, 2, ..., m) w i- tej aglomeracji
(i = 1, 2, ..., k)
- wartość j-tego wskaźnika (j = 1, 2,..., m) w i-tej aglomeracji (i = 1,2,...,k)
- maksymalna wartość j-tego wskaźnika (j = 1, 2, ..., m)
w i-tej aglomeracji (i = 1, 2, ..., k)
- minimalna wartość j-tego wskaźnika (j = 1, 2, ..., m)
w i-tej aglomeracji (i = 1, 2, ..., k)
(za Malczewskim 1999)
Metoda konstrukcji miar syntetycznych (c.d.)
Agregacja znormalizowanych wskaźników
1 m
Si   Yij
m j1
Si
Ynormij
m
- wartość miary syntetycznej dla i-tej aglomeracji
- znormalizowana wartość j-tego wskaźnika (j = 1, 2, ..., m) w i-tej
aglomeracji (i = 1, 2, ..., k)
- liczba wskaźników
(wg Strahl 1978)
Metoda konstrukcji miar syntetycznych (c.d.)
Normalizacja miar syntetycznych
maxSi  Si
Snormi 
maxSi  minSi
Snormi
Si
maxSi
minSi
- znormalizowana wartość miary syntetycznej dla i-tej aglomeracji
- wartość miary syntetycznej dla i-tej aglomeracji
- maksymalna wartość miary syntetycznej w i-tej aglomeracji (i = 1, 2, .., k)
- minimalna wartość miary syntetycznej w i-tej aglomeracji (i = 1, 2, ..., k)
(za Malczewskim 1999)
Metoda oceny (c.d.)
Indeksacja miar syntetycznych (analiza skupień)
INDEKS 1
niewielkie zagrożenie środowiskowe substancjami chemicznymi lub
najlepszy uwarunkowany środowiskowo stan zdrowia ludności
zamieszkującej daną aglomerację
INDEKS 2
umiarkowane (średnie) zagrożenie środowiskowe
lub umiarkowanie dobry uwarunkowany środowiskowo stan zdrowia
INDEKS 3
duże zagrożenie środowiskowe lub najgorszy uwarunkowany
środowiskowo stan zdrowia
Metoda oceny (c.d.)
 Utworzenie profili waloryzacji wskaźników zagrożeń
środowiskowych w celu wskazania dominujących w
poszczególnych aglomeracjach zagrożeń
środowiskowych (trójstopniowa indeksacja wskaźników
na podstawie analizy skupień)
Źródła danych wejściowych
Wskaźniki zagrożeń środowiskowych
 WŚ ,WNO –
Bank Danych Regionalnych GUS
 WZP
–
dane Inspekcji Ochrony Środowiska
uzyskane w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska
(punktowe stężenia substancji zanieczyszczających
powietrze, współrzędne stacji pomiarowych)
 WZG
–
dane Centralnego Archiwum PIG-u
(stężenia metali w wierzchniej warstwie gleby, współrzędne
poboru próbek gleb)
 Warstwa informacyjna GIS granic jednostek terytorialnych
Źródła danych wejściowych
Wskaźniki uwarunkowanego środowiskowo stanu zdrowia
Dane demograficzne pochodzące z rejestru zgonów i
rejestru urodzeń GUS:
 ludność według płci i wieku - ogółem, w tym w wieku od 30-
59 lat
 zgony według wybranych przyczyn
 urodzenia żywe ogółem, w tym urodzenia żywe z niską
masą urodzeniową (poniżej 2500 gramów)
Wyniki
Klasyfikacja aglomeracji wg wartości indeksów
Wyniki
Klasyfikacja aglomeracji wg wartości indeksów (c.d.)
Wyniki
Profile waloryzacji wskaźników zagrożeń środowiskowych
Wnioski

Kompleksowa ocena zagrożeń środowiskowych występujących w
aglomeracjach Polski, przeprowadzona za 2006 rok, wykazała
największe nasilenie tych zagrożeń w Aglomeracji Górnośląskiej i
Rybnicko-Jastrzębskiej (Indeks 3), a średnie zagrożenie – w
Aglomeracji Krakowskiej, Warszawskiej i Szczecińskiej (Indeks 2)

Kompleksowa ocena uwarunkowanego środowiskowo stanu zdrowia
mieszkańców aglomeracji wykazała, że stan zdrowia mieszkańców
Aglomeracji Łódzkiej i Górnośląskiej jest najgorszy (Indeks 3), a
Bydgoskiej, Trójmiejskiej, Poznańskiej, Szczecińskiej, Wrocławskiej
i Warszawskiej - umiarkowanie dobry (Indeks 2)
Wnioski (c.d.)

Aglomeracja Górnośląska jest aglomeracją o największym zagrożeniu
środowiskowym, a jednocześnie jedną z aglomeracji o najgorszym
stanie zdrowia mieszkańców

Aglomeracja Białostocka jest aglomeracją o najmniejszym zagrożeniu
środowiskowym, a jednocześnie o najlepszym stanie zdrowia
mieszkańców
Wnioski (c.d.)

Profile waloryzacji zagrożeń środowiskowych utworzone z
pojedynczych wskaźników mogą stanowić podstawę do wyznaczania
kierunków i priorytetów działań naprawczych na obszarach
aglomeracji
Dziękuję za uwagę
Kontakt
dr inż. Eleonora Wcisło
Zespół Analiz Ryzyka Środowiskowego/ Zakład
Zarządzania Środowiskowego
tel. 32-254 60 31 w. 263
e-mail: [email protected]

Temat seminarium - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Transkrypt

Podobne dokumenty

dr Izabela Biedroń - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

dr hab. inż. Eleonora Wcisło, prof. IETU mgr Maciej Rzychoń

Jakość życia - Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

OFERTA PRACY Stanowisko Trener, instruktor Firma RONDO

Innowacyjne metody produkcji biopaliw

Informujemy, że można nabyć pamiątki związane z VII Ogólnopolską

Grafika : drukuj / nie drukuj ul. Reymonta 24/203, 40