CZY ŚWIAT ZA OKNEM JEST BIORÓŻNORODNY? WIZYTA W

CZY ŚWIAT ZA OKNEM JEST BIORÓŻNORODNY? WIZYTA W

Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Autorka: Ewa Żemojtel-­‐Soszka PRZYRODA, SZKOŁA PODSTAWOWA, II ETAP EDUKACYJNY
CZY ŚWIAT ZA OKNEM JEST BIORÓŻNORODNY? WIZYTA W PARKU
SKRÓCONY OPIS LEKCJI:
W trakcie zajęć zostanie przedstawiony park jako mała ostoja bioróżnorodności. Uczniowie
zapoznają się z bogactwem roślin i zwierząt żyjących w parku. Zajęcia podzielono na dwie
części. Pierwszy etap to zajęcia terenowe z rozpoznawania organizmów w środowisku
naturalnym za pomocą przewodników do oznaczania roślin i zwierząt. Ciąg dalszy zajęć
w pracowni komputerowej - prezentacja wyników obserwacji za pomocą narzędzia prezentacji
w Dokumentach Google.
CELE:
Uczeń powinien:







dokonywać obserwacji organizmów w terenie,
posługiwać się przyrządami służącymi do obserwacji przyrody (lupa, lornetka),
rozpoznawać na podstawie dostępnych źródeł organizmy (przewodniki, albumy,
Wikipedia),
dokumentować wyniki obserwacji w postaci tabeli,
wymienić organizmy charakterystyczne dla parku,
przedstawić za pomocą narzędzia prezentacji w Dokumentach Google różnorodność
gatunkową organizmów żyjących w parku,
rozumieć konieczność ochrony bioróżnorodności.
PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO DLA SZKÓŁ
PODSTAWOWYCH - PRZEDMIOT PRZYRODA II ETAP EDUKACYJNY
1. Ja i moje otoczenie
6) nazywa zmysły człowieka i wyjaśnia ich rolę w poznawaniu przyrody, stosuje zasady
bezpieczeństwa podczas obserwacji przyrodniczych
7) podaje przykłady przyrządów ułatwiających obserwację przyrody (lupa, mikroskop,
lornetka) opisuje ich zastosowanie, posługuje się nimi podczas prowadzonych
obserwacji.
1
4. Najbliższa okolica
1) rozpoznaje w terenie przyrodnicze (nieożywione i ożywione) oraz antropogeniczne
składniki krajobrazu i wskazuje zależności między nimi.
3) obserwuje i nazywa typowe organizmy lasu, łąki, pola uprawnego.
5) wskazuje organizmy samożywne i cudzożywne oraz podaje podstawowe różnice
w sposobie ich odżywiania.
7. Krajobrazy Polski i Europy
4) wymienia formy ochrony przyrody stosowane w Polsce, wskazuje na mapie Parki
Narodowe, podaje przykłady rezerwatów przyrody, pomników przyrody i gatunków
objętych ochroną występujących w najbliższej okolicy.
ADRESACI: uczniowie szkół podstawowych IV-VI.
PRZEDMIOT: przyroda.
CZAS REALIZACJI: 2 godziny lekcyjne (90 minut).
METODY/FORMY REALIZACJI:



zajęcia terenowe,
praca w grupach,
prezentacja w Dokumentach Google.
MATERIAŁY POMOCNICZE:








przewodniki do rozpoznawania roślin i zwierząt,
karty pracy - etykieta parku, dokumentacja obserwacji,
karteczki samoprzylepne,
przyrządy obserwacyjne (lupa, lornetki),
plansza z właściwymi i niewłaściwymi formami zachowania się w parku,
przeglądarka internetowa, np. Google Chrome, Firefox, Internet Explorer, Safari
fotografie pospolitych gatunków roślin i zwierząt (Wikipedia),
aparat fotograficzny lub smartfon/tablet z aparatem fotograficznym, optymalnie po
jednym urządzeniu na grupę (można użyć także urządzeń uczniów).
PRZEBIEG ZAJĘĆ:
Część wstępna
Lekcję rozpoczynamy od przypomnienia uczniom, jakimi cechami charakteryzuje się osoba
dbająca o środowisko przyrodnicze.
Spotkanie w parku rozpoczynamy od głosowania. Uczniowie mają przed sobą dwie plansze
(załączniki 1 i 2), na których przedstawione są w postaci graficznej - właściwe i niewłaściwe
zachowania w parku. Uczniowie wybierają niewerbalnie - ustawiając się przy danej planszy.
2
Jeżeli w grupie znajdą się uczniowie mający problemy z rozpoznaniem właściwych postaw
(ustawili się przy niewłaściwej planszy) to wspólnie przypominamy zasady bezpiecznego
i kulturalnego przebywania w parku. Głośno odczytujemy zasady z planszy i je krótko
omawiamy.
Celem tej części zajęć jest kształtowanie właściwych postaw pro środowiskowych
uczniów - 5 minut.
Część właściwa zajęć
Pierwszy etap zajęć – w parku (terenowe)
Nauczyciel dzieli klasę na grupy 4 osobowe.
Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy (załącznik nr 3) i prosi ich o pracę zgodnie
z instrukcją. Dodatkowo rozdane zostają lupy, lornetki i przewodniki do rozpoznawania roślin
i zwierząt oraz karteczki samoprzylepne, którymi uczniowie będą zaznaczać w przewodnikach
rozpoznane przez siebie organizmy.
Karta ćwiczeń jest podzielona na dwie części - pierwsza to etykieta parku (wspólna dla
wszystkich grup) a druga dotyczy organizmów zamieszkujących park (4 różne grupy
organizmów).
Nie wprowadzamy karty ćwiczeń - grzyby i porosty (ze względu na ogromną trudność
w rozpoznawaniu).
Nauczyciel wyodrębnia następujące grupy:
I. rośliny zielne,
II. drzewa,
III. krzewy,
IV. zwierzęta.
Uczniowie przystępują do pracy. Ich zadaniem będzie odszukanie i rozpoznanie 5-10
organizmów. W tym celu korzystają z prostych kluczy do rozpoznawania roślin i zwierząt.
Nauczyciel przypomina uczniom, by każdy rozpoznany „parkowy” organizm został zaznaczony
w przewodniku samoprzylepną karteczką.
Dodatkowym zadaniem jest wykonanie zdjęć organizmów spotykanych w parku.
Jeżeli nauczyciel dysponuje 4 aparatami fotograficznymi, zdjęcia mogą wykonywać sami
uczniowie, w innym przypadku zdjęcia wykonuje sam nauczyciel.
Zostaną one wykorzystane podczas zajęć w pracowni komputerowej.
Nauczyciel jako osoba wspierająca, porusza się pomiędzy grupami służąc ewentualną pomocą w
identyfikacji „okazów”. Uczniowie starają się na bieżąco dokumentować obserwowane
organizmy poprzez wpisanie ich do kart ćwiczeń.
Zajęcia w parku kończą się, gdy uczniowie odszukają i rozpoznają organizmy żyjące w parku
oraz uzupełnią dokumentację. Nauczyciel zbiera karty ćwiczeń. 35 minut
3
Drugi etap zajęć. Zajęcia w pracowni komputerowej
Przed rozpoczęciem zajęć nauczyciel zakłada folder ze zdjęciami organizmów wykonanymi
w parku. Dostęp do folderu powinny mieć wszystkie grupy.
Zdjęcia wykonane podczas zajęć terenowych mogą być słabej jakości, co może uniemożliwić
poprawną identyfikację organizmów i wpłynie znacząco na estetykę prezentacji. Dotyczy to
głównie organizmów zwierzęcych (zwłaszcza ptaków czy ssaków, które ze względu na ich
ruchliwość i płochliwość ciężko ująć na zdjęciu). Nauczyciel powinien przejrzeć wszystkie
zdjęcia – sprawdzić ich jakość i zgodność z gatunkami zamieszczonymi w kartach ćwiczeń
i zaznaczonymi karteczkami w przewodnikach przez uczniów. W przypadku nieudanych
fotografii zamieścić zdjęcia alternatywne (np. z Wikipedii – pamiętając o prawach autorskich).
Nauczyciel zaprasza uczniów do pracowni, w której będą pracować w tych samych grupach co
w parku.
Zadaniem uczniów będzie wykonanie prezentacji złożonej z 5-10 slajdów (dla każdej grupy),
korzystając z programu Dokumenty Google. Uczniowie pracują w chmurze. Mini prezentacja
powinna zawierać slajd tytułowy (nazwa grupy, imiona członków, ewentualnie rozpoznane
gatunki organizmów i hiperłącza do dalszych slajdów) oraz slajdy prezentujące wyniki
obserwacji (fotografia z etykietą - nazwa gatunkowa).
Grupa uczniowska, która wykonana poprawnie zadanie najszybciej, będzie mogła wykonać slajd
tytułowy. Powinien zawierać tytuł “Czy świat za oknem jest różnorodny? Wizyta w parku” oraz
slajd z etykietą parku.
Po wykonaniu zadania przez uczniów, nauczyciel sprawdza poprawność oznaczenia gatunków.
W tym czasie uczniowie pracują indywidualnie w aplikacji Tagxedo (www.tagxedo.com). Ich
zadaniem będzie stworzenie chmury słów. Nauczyciel proponuje wykorzystanie cieni
związanych tematycznie z parkiem (np. drzewo, ptak), natomiast jako słów powinni użyć nazw
organizmów zamieszkujących park. 35 minut
W wyniku pracy otrzymamy wspólną prezentację odpowiadającą na pytanie zawarte w temacie
“Czy świat za oknem jest różnorodny?”.
Część końcowa
Podsumowaniem zajęć będzie wspólne obejrzenie prezentacji multimedialnej, w której
poszczególne slajdy przestawiane będą przez przedstawicieli grup I-IV. 10 minut
Dzięki niej uczniowie uzmysłowią sobie, że niedaleko nas jest ciekawy pod względem
przyrodniczym kawałek żyjącej, bogatej w gatunki przyrody, która jest na wyciągnięcie ręki
i można się nią zachwycać bez względu na porę roku. Uczniowie uświadamiają sobie, że park
miejski należy chronić, ponieważ stanowi ostoję dla wielu organizmów w tym również
chronionych.
MATERIAŁY POMOCNICZE:
4
Załącznik 1
Jak zachowujemy się w parku?
5
Załącznik 2
Jak zachowujemy się w parku?
6
Załącznik 3
Część 1 - wspólna dla wszystkich grup.
7
Część 2 – podział zadań dla grup.
8
9
10
11