Annual Reports of Education, Health and Sport

Transkrypt

Radomska Szkoła Wyższa w Radomiu
Radom University in Radom
Annual Reports
of Education, Health and Sport
9781329900554
Edited by
Iwona Czerwińska Pawluk
Jan Falkowski
Hanna Żukowska
Wiesława Pilewska
Walery Zukow
http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/index
http://journal.rsw.edu.pl
https://pbn.nauka.gov.pl/search?search&searchCategory=WORK&filter.inJournal=49068
http://elibrary.ru/contents.asp?titleid=37467
Open Access
Radom 2014
Radomska Szkoła Wyższa w Radomiu
Radom University in Radom
Annual Reports
of Education, Health and Sport
9781329900554
Edited by
Iwona Czerwińska Pawluk
Jan Falkowski
Hanna Żukowska
Wiesława Pilewska
Walery Zukow
http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/index
http://journal.rsw.edu.pl
http://elibrary.ru/contents.asp?titleid=37467
Open Access
Radom 2014
1
Scientific Council
p ro f. z w d r hab . g eo . Z . B a b iń sk i (P o la n d ), pro f. zw . d r hab . m e d . T . C h u m a c h e n k o (U k ra in e), prof. zw . d r hab. te ch n . R . C ich o n (P o la n d ), prof. zw . d r ha b m e d . N . D ra g o m ire tsk a y a (U k ra in e),
p ro f. zw. d r h ab . m e d . V . E z h o v (U k ra in e ), pro f. zw . d r h ab . g eo . J. F a lk o w sk i (P o la n d ), prof. zw . dr h a b . m e d . A. G o z h e n k o (U k ra in e), prof. zw . d r hab. geo. M . G ro d z y n sk y i (U k ra in e),
p ro f. zw . d r hab . I. G ry g u s (U k ra in e), pro f. zw . d r h a b m e d . A . G u d y m a (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m e d . S. G u ly a r (U k ra in e), prof. zw . dr hab. m e d . W . H ag n e r (P oland),
pro f. zw . d r h ab . m e d . I. K a r w a t (P o la n d ), pro f. zw . d r h ab . m e d . M . K y ry liu k (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m e d . Y. L im a n sk y (U k ra in e), prof. zw . d r hab. geo. A . M e ln ik (U k ra in e), prof. zw . dr hab. m e d . V . M iz in (U k ra in e),
p ro f. zw . d r hab . m e d . B . N a sib u llin (U k ra in e), prof. zw . dr hab. geo. O. O b o d o v sk y i (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m e d . I. S a m o s iu k (U kraine),
p ro f. zw . d r hab . m e d . L. S h a fra n (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m e d . I. S h m ak o v a (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m ed.A . S v irsk iy (U k ra in e),
p ro f. zw . d r hab . O. S o k o lo v (U k ra in e), p rof. zw . d r hab. m e d . V. S te b liu k (U k ra in e), prof. zw . d r hab. S. Y erm a k o v , (U k ra in e),
p ro f, d r hab . m e d . A. A v ra m e n k o , doc. P a e d D r. E le n a B e n d ik o v a , PhD . (S lo v a k ia ), pro f. d r hab. K . B u śk o (P o la n d ), dr hab. m e d . E . G o zh e n k o (U k ra in e), prof. dr hab. H . K n ap ik (P o la n d ), d r hab. R M u sz k ie ta (P oland),
p ro f. d r h ab . m e d . W . M y śliń sk i (P o la n d ), pro f. d r h ab . M . N a p ie ra ła (P o la n d ), prof. d r hab. M . P a stu sz k o (P o la n d ), prof. d r hab. K . P ru sik (P o la n d ), prof. d r hab. M . Z a s a d a (P o la n d ),
d r m ed. L . B u tsk a ia (U k ra in e), d r I. M . B a ty k (P o la n d ), d r M . C ieślick a (P o la n d ), dr m e d . M . C h a rz y n sk a -G u la (P o la n d ), doc. d r n. m e d . V . C h e rn o (U k ra in e), d r m e d . K C y w in sk i (P o la n d ),
d r m e d . I. C z e rw in sk a P a w lu k (P o la n d ), d r b io l. S. D o lo m a to v (U k ra in e ), d r m ed. M . D zierza n o w s k i (P o la n d ), d r m e d . M . H ag n e r-D e re n g o w sk a (P o la n d ), dr m e d . B. Ję d rz e je w sk a (P o la n d ),
d r m e d . U. K az m ie rc z a k (P o la n d ), d r m ed. K K ic z u k (P o la n d ), d r Z. K w a śn ik (P o la n d ), d r m e d . T. M a d ej (P o la n d ), dr m e d . E. M ik o la je w sk a (P o la n d ), d r D . M ik o la je w sk i (P o la n d ),
d r m e d . B. M u s z y n sk a (P o la n d ), d r m e d . A. N a la z e k (P o la n d ), d r m e d . N . N o v ik o v (U k ra in e), d r m e d . K . N o w a c k a (P o la n d ), d r m e d . G. P o la k (P o la n d ), d r m e d . P. P ro k o p c z y k (P o la n d ),
d r m e d . A. R a d z im in sk a (P o la n d ), d r m e d . L . S ie rp in sk a (P o la n d ), d r D a v e s S in ch (R e p u b lic o f In d ia ), doc. dr A . S k a liy (U k ra in e ), d r T. S k a liy (U k ra in e),
d r B. S tan k ie w icz (P o la n d ), d r m e d . E . T re la (P o la n d )
Editorial Board
S te fa n A d a m c a k (S lo v a k ia ), P a v o l B a rtik (S lo v a k ia ), E le n a B e n d Ak o v a (C z e c h R e p u b lic ), J a n u s z B ie lsk i (P o la n d ), K rz y s z to f B u śk o (P o la n d ), M iro sła w a C ieślick a (P o la n d ), Je rz y E k ste ro w ic z (P o la n d ), W ło d z im ie rz E rd m a n n (P oland),
T o m a sz F ro ło w ic z (P o la n d ), A ttila G ila n y i (H u n g a ry ), Ig o r G ry g u s (U k ra in e), H a lin a G u ła -K u b isz ew sk a (P o la n d ), P a w e ł Izd e b sk i (P o la n d ), S ergii Ie rm a k o v (U k ra in e), T e ty a n a Ie rm a k o v a (U k ra in e), J a n a Ju rik o v a (C z ec h R ep u b lic ),
V la stim ila K ara s k o v a (C z e c h R e p u b lic ), Ja c e k K la w e (P o la n d ), M a riu sz K lim c z y k (P o la n d ), A lic ja K o ste n c k a (P o la n d ), F ra n tise k L a n g e r (C z ec h R e p u b lic ), E lig iu sz M a d ejs k i (P o la n d ), Jiri M ic h a l (S lo v a k ia ), L u d m ila M ik lan k o v a
(C z ec h R e p u b lic ), E m ila M ik o łaje w sk a (P o la n d ), V ik to r M ish c h e n k o (U k ra in e), S ta n is ła w M o c e k (P o la n d ), M iro sła w M ro z k o w ia k (P o la n d ), R a d o sła w M u sz k ie ta (P o la n d ), A n n a N a la z e k (P o la n d ), M a re k N a p ie ra ła (P o la n d ),
Je rz y N o w o c ie ń (P o la n d ), P io tr O le śn iew ic z (P o la n d ), W ład y sław P a ń c z y k (P o la n d ), W ie sła w a P ile w sk a (P o la n d ), M iro sla v a P rid a lo v a (C z ec h R e p u b lic ), K rz y s z to f P ru s ik (P o la n d ), K rz y s z to f S a s-N o w o sie ls k i (P o la n d ), A le k sa n d r S kaliy
(U k ra in e), T e ty a n a S k a liy (U k ra in e), E w a S o k o ło w sk a (P o la n d ), B ła ż e j S tan k ie w icz (P o la n d ), R o b e r t S tęp n ia k (P o la n d ), A le k sa n d e r S tu ła (P o la n d ), N a o k i S u z u k i (Jap a n ), M iro sła w a S z a rk -E c k a rd t (P o la n d ), M a cie j Ś w ią tk o w sk i (P o la n d ),
H ry c h o riy T e re sc h u k (U k ra in e), H ry h o riy V a sja n o v ic z (U k ra in e ), M a riu sz Z a s a d a (P o la n d ), T e ty a n a Z av h o ro d n y a (U k ra in e), W a le ry Ż u k o w (P o la n d ), H a n n a Ż u k o w sk a (P o la n d )
Advisory Board
Z y g m u n t B a b iń sk i (P o la n d ), Y u riy B risk in (U k ra in e), L a s z ló C se rn o ch (H u n g a ry ), K a z im ie rz D en e k (P o la n d ), M iro sla v D u tc h a k (U k ra in e), K aro l G c rn e r (S lo v a k ia ), K az im ie rz K o c h a n o w ic z (P o la n d ), Je rz y K o sie w ic z (P o la n d ),
S ta n is ła w K o w a lik (P o la n d ), T a d e u sz M a sz c z a k (P o la n d ), M ik o laj N o s k o (U k ra in e ), Je rz y P o ś p ie c h (P o la n d ), E u g e n iu sz P ry stu p a (U k ra in e), R o b e rt S z e k lick i (P o la n d ), Jitk a U lric h o v a (C z e c h R e public).
Reviewers:
p ro f. zw . d r hab . g eo . Z . B a b iń sk i (P o la n d ), doc. P a e d D r. E le n a B e n d ik o v a , P h D . (S lo v a k ia ), prof. zw . d r hab. m e d . T . C h u m a c h e n k o (U k ra in e), prof. zw . d r hab. te ch n . R . C ich o n (P oland),
prof. zw . d r
h ab . m e d . N . D ra g o m ire tsk a y a (U k ra in e), p ro f. zw . d r hab . m e d . V . E z h o v (U k ra in e), prof. zw . d r hab. geo. J. F a lk o w sk i (P o la n d ), prof. zw . d r hab. m e d . A . G o zh e n k o (U k ra in e), prof. zw . dr hab. geo. M .
G ro d z y n sk y i (U k ra in e),
p ro f. zw . I. G ry g u s (U k ra in e), p ro f. zw . A . G u d y m a (U k ra in e), p ro f. zw . d r h ab . m e d . S. G u ly a r (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m e d . W . H a g n e r (P o la n d ), prof. zw . dr hab. m e d . I. K a rw a t (P o la n d ), prof. zw . dr hab. m e d . M . K y ry liu k (U k ra in e),
pro f. zw . d r hab . m e d . Y . L im a n sk y (U k ra in e), p ro f. zw . d r hab . g eo . A . M e ln ik (U k ra in e), prof. zw . d r hab. m e d . V . M iz in (U k ra in e), prof. zw . dr hab. m e d . B. N a sib u llin (U kraine),
pro f. zw . d r hab . geo. O. O b o d o v sk y i (U k ra in e), pro f. zw . d r h ab . m e d . I. S a m o siu k (U k ra in e), prof. zw . dr hab. m e d . L . S h a fra n (U k ra in e), prof. zw . dr hab . m e d . I. S h m ak o v a (U k ra in e),
p ro f. zw . d r hab . O. S o k o lo v (U k ra in e), p rof. zw . d r hab. m e d . V. S te b liu k (U k ra in e), prof. zw . d r hab. S. Y erm a k o v , (U k ra in e),
pro f. d r h ab . m e d . A . A v ra m e n k o , p ro f. d r h ab . K B u śk o (P o la n d ), d r hab. m e d . E. G o zh e n k o (U k ra in e), prof. d r hab. H . K n a p ik (P o la n d ), prof. zw . dr h a b . g eo. A . M e ln ik (U k ra in e),
p ro f. d r hab . R M u sz k ie ta (P o la n d ), pro f. d r h ab . m e d . W . M y śliń sk i (P o la n d ), prof. dr h ab. M . N a p ie r a ła (P o la n d ), prof. dr hab. M . P a stu sz k o (P o la n d ), prof. d r hab. K . P ru sik (P oland ),
pro f. d r h a b . M . Z a s a d a (P o la n d ), prof. dr hab . m e d . W . Z u k o w (P o la n d ),
d r I. M . B a ty k (P o la n d ), d r m ed. L. B u tsk a ia (U k ra in e), doc. d r n. m e d . V . C h e rn o (U k ra in e), d r M . C ieślick a (P o la n d ), d r m e d . I. C z e rw in sk a P a w lu k (P o la n d ), d r b iol. S. D o lo m a to v (U k ra in e),
d r m ed. N . N o v ik o v (U k ra in e), doc. d r A . S k a liy (U k ra in e), d r T . S k a liy (U k ra in e ), d r B. S tan k ie w icz (P o la n d ), dr m e d . E . T re la (P o la n d )
Edit o rs- i n- Chi ef
Anatoliy Gozhenko
Walery Zukow
Co- e dit or s
Radosław Muszkieta
Marek Napierała
A s s oc ia t eE d it o rs
Iwona Czerwinska Pawluk
Mariusz Klimczyk
Mirosława Cieślicka
Adam Szulc
Sec re t a ry
Bartłomiej Niespodziński
© The Author(s) 2014.
This articles is published w ith O pen Access at Annual Reports o f Education, Health and Sport o f Radomska Szkoła W yższa w Radomiu, Poska, Radom U niversity in Radom, Poland
Open A ccess T his articles is distributed under the terms o f the Creative Commons Attribution Noncomm ercial License which permits any noncom mercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the
original author(s) and source are credited.
Attribution — You m ust attribute the work in the manner specified by the author or licensor (but not in any w ay that suggests that they endorse you or your use o f the work). Noncommercial — You m ay not use this w ork for
commercial purposes. Share A like — I f you alter, transform, or build upon this work, you m ay distribute the resulting work only under the same or similar license to this one.
Declaration on the original version. Because o f the parallel version o f the m agazine publishing traditional (paper) and o f electronic (online), Editors indicates that the m ain version o f the m agazine is to issue a "paper ”
Zawartość tegoż czasopisma jest objęta licencją Creative Commons U znanie autorstwa-Użycie niekom ercyjne-Na tych samych warunkach 3.0
Publishing House: R adom ska Szkoła W yższa w R adom iu, R adom University in R adom S tr. Zubrzyckiego 2 26-600 R adom Tel.: +48 48 383 66 05 m ed.@ rsw.edu.pl
P rinting House: Radom ska Szkoła W yższa w R adom iu, R adom U niversity in R adom S tr. Zubrzyckiego 2 26-600 R adom Tel.: +48 48 383 66 05 m ed.@ rsw.edu.pl
ISBN 9781329900554
Liczba znaków: 863 000 (ze streszczeniami i okładką). Liczba grafik: 115 x 1 000 znaków (ryczałt) = 115 000 znaków.
Razem: Liczba znaków: 978 000 (ze streszczeniami, okładką i grafikami) = 24,45 arkuszy wydawniczych.
Number o f characters: 863 000 (with abstracts). Number o f images: 115 x 1000 characters (lump sum) = 115 000 characters.
Total: Number of characters: 978 000 (with abstracts, summaries and graphics) = 24,45 sheet publications.
DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.46139
2
Content:
Introduction....................................................................................................................... 5
Starenkyi Victor, Goryachaya Veronica, Sokolov Oleksandr, Ugryumova Ekatherina. Diagnostic model and information technology of
classification states in the differential diagnosis NSCLC (non-small cell lung cancer) patients with different methods of radiotherapy and
chemotherapy. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed.
Annual Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 7-26. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This
articles is published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
Yedynak GA, Prusik Katarzyna. Physical rehabilitation of children with orthopedic foot deformities in children with amendments the
musculoskeletal system = Ф1зична р еабт тащ я датей при ортопедичних деформащях стоп у д1тей з урахуванням змш опорно-рухового
апарату. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual
Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 27-36. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This
Golovakha ML, Prusik Krzysztof. Improvement of physical rehabilitation in congenital clubfoot = Совершенствования процесса
физической реабилитации при врожденной косолапости. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed.,
Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 37-46.
ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This articles is published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport.
RSW. Radom. Poland.
Byzdra Krzysztof, Wojciechowski Paweł, Stępniak Robert, Stankiewicz Błażej, Zukow Walery. Characteristics of level motor abilities of
children with overweight and the correct weight = Charakterystyka poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą oraz z masą
prawidłową. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed.
Annual Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 47-62. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014.
This articles is published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
Kalisz Zdzisława, Hagner-Derengowska Magdalena, Ribszleger Elżbieta, Kalisz Karolina, Kochański Bartosz, Koper Anna, Zukow Walery.
Work with people with disabilities intellectually and its impact on family life worker = Praca zawodowa z osobami niepełnosprawnymi
intelektualnie a jej wpływ na życie rodzinne pracownika. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed.,
RSW. Radom. Poland.
Woźniak Kamila, Smuczyński Wojciech, Siedlecki Zygmunt, Grzyb Sebastian, Śniegocki Maciej, Pawlicka Aleksandra, Ciesielska Na talia,
Zukow
Walery.
Intraventricular
meningioma
case
report
=
Oponiak wewnątrzkomorowy
opis
przypadku.
[in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual Reports
of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 81-88. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This articles is
published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
Woźniak Kamila, Smuczyński Wojciech, Siedlecki Zygmunt, Grela Marcin, Śniegocki Maciej, Nowacka Krystyna, Pawlicka Aleksandra,
Ciesielska Natalia, Sokołowski Remigiusz, Zukow Walery, Ratuszek Dorota. Evaluate the effectiveness of treatment of carpal tunnel
syndrome in patients undergoing surgery in the Department of Neurosurgery and Neurotraumatology of the University Hospital No. 1 in
Bydgoszcz = Ocena skuteczności leczenia zespołu cieśni nadgarstka u pacjentów leczonych operacyjnie w Katedrze i Klinice Neurochirurgii i
Neurotraumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed.,
Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW.
Radom. 2014. 89-100. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This articles is published with Open Access at Annual Reports of
Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
Woźniak Kamila, Smuczyński Wojciech, Siedlecki Zygmunt, Grela Marcin, Śniegocki Maciej, Pawlicka Aleksandra, Ciesielska Natalia,
Sokołowski Remigiusz, Zukow Walery, Grzyb Sebastian. Evaluate the outcomes of L5-S1 disc herniation in patients undergoing surgery in
the Department of Neurosurgery and Neurotraumatology of the University Hospital No. 1 in Bydgoszcz = Ocena wyników leczenia dyskopatii
L5-S1 u pacjentów leczonych operacyjnie w Katedrze i Klinice Neurochirurgii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy.
[in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual Reports of
Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 101-108. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This articles is
Cieślicka Mirosława, Stankiewicz Błażej, Ligman Oliwia, Zukow Walery. Somatic construction and the level of capacity motoricyty paddlers
at the various stages of sports training = Budowa somatyczna i poziom zdolności motorycznych wioślarzy na różnych etapach szkolenia
sportowego. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed.
Annual Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 109-126. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014.
This articles is published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
3
Tatarchuk T., Voronenko N., Ganzhiy I., Burlaka O. State of hormonal homeostasis, lipid and carbohydrate metabolism in women with
polycystic ovary syndrome. [In] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed.,
Zukow Walery Ed. Annual Reports of Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 127-132. ISBN 9781329900554. ©
The Author(s) 2014. This articles is published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
Gozhenko A. I., Susla O. B. Experience of arginine glutamate and meldonium use for correction of structural and functional heart changes in
patients with valve calcification on predialysis stage of chronic kidney disease = Досввд застосування аргШну глутамату i мельдошю для
корекци струкгурно-функцюнальних змш серця у хворих i3 клапанною кальцифшащсю на додiалiзному е т а т хроШчно'! хвороби
широк. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual
Batyk Iwona M. Need to modify travel services offers in response to the demand of the Russian market = Potrzeba modyfikacji oferty usług
turystycznych w odpowiedzi na zapotrzebowanie rynku rosyjskiego. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed.,
Pilewska Wiesława, Pilewski Robert, Zukow Walery. Characteristics of body composition highly qualified dancers and dancers standard
style of dance sports in light of Perkal method = Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu
standardowego sportowego tańca metodą Perkala. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed.,
RSW. Radom. Poland.
Piątek Mirosław, Byzdra Krzysztof, Stępniak Robert, Zukow Walery. Athletic Abilities Candidates for studies at the Academy of Physical
Education and Sport in Gdansk, depending on your body type = Zdolności Lekkoatletyczne Kandydatów na Studia w Akademii Wychowania
Fizycznego i Sportu w Gdańsku w zależności od typu budowy ciała. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed.,
Pilewska Wiesława, Pilewski Robert, Zukow Walery. Characteristics of body composition highly qualified dancers and dancers Latin
American style of dance sports in light of Perkal method = Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu
latynoamerykańskiego sportowego tańca metodą Perkala. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed.,
RSW. Radom. Poland.
Pilewska Wiesława, Tichoniuk Marcin, Zukow Walery. The size parameters of heart rate in the final round standard style of dance sports
and selected characteristics and indicators of body for example steam World Champions as the basis for individualized sports training =
Wielkość parametrów pracy serca w rundzie finałowej stylu standardowego sportowego tańca oraz wybranych cech i wskaźników bud owy
ciała na przykładzie pary Mistrzów Świata jako podstawa indywidualizacji szkolenia sportowego. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed.,
Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual Reports of Education, Health and Sport
9781329900554. RSW. Radom. 2014. 213-236. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This articles is published with Open Access at
Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland.
Mysula MS. Cytokine parameters changes in patients who suffered hemisphere ischemic stroke = H3mchchhh niiToKinioiibix noKa3aTeaen y
ôoabibix, KOTopbie nepeiecan nmeMHuecKHH noaymapibiH HHcyabT. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed.,
Gozhenko A.I., Kovalevskaya L.A, Kucher O.W., Zukow W. Smoking as a risk factor and copd-related gastrointestinal disorders = KypeH^,
как фактоp pncuo хpоничecкой обcтpyктивной болeзни лeгких и ^ п у ^ т у ю щ и х imipr/Keiiiiií жeлyдочно-кишeчного тpакта.
[in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual Reports of
Education, Health and Sport 9781329900554. RSW. Radom. 2014. 247-258. ISBN 9781329900554. © The Author(s) 2014. This articles is
Pawlicka Aleksandra, Smuczyński Wojciech, Woźniak Kamila, Siedlecki Zygmunt, Śniegocki Maciej. Fulfilling the daily calcium
requirement of lactose intolerant adults = Zaspakajanie dziennego zapotrzebowania na wapń u osób dorosłych cierpiących na nietolerancję
laktozy. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed., Pilewska Wiesława Ed., Zukow Walery Ed. Annual
4
Pilewska Wiesława, Pilewski Robert, Zukow Walery. Rating size of selected characteristics and indicators of construction somatic dancers
against them partners in the couples dancing, a specific choice of the standard style of dancing couples dance sports = Ocena wielkości
wybranych cech i wskaźników budowy somatycznej tancerek na tle partnerów tworzących z nimi pary taneczne, jako specyfika doboru par
tanecznych stylu standardowego sportowego tańca. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed., Falkowski Jan Ed., Żukowska Hanna Ed.,
RSW. Radom. Poland.
Cieślicka Mirosława, Pilewska Wiesława, Michalska Joanna, Zukow Walery. Assessment of motor abilities of students from the first year of
primary school in Rogoźno = Ocena zdolności motorycznych uczniów z I klasy gimnazjum w Rogoźnie. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed.,
Sukhovolets I.O., Mysula I.R. Features of structural reorganization o f periodontal tissues in animals with periodontal disease and adrenaline
intoxication dependent on type of inflammatory reaction = Особенности структурной реорганизации тканей пародонта у животных с
пародонтитом при адреналиновой интоксикации в зависимости от типа воспалительной реакции. [in] Czerwińska Pawluk Iwona Ed.,
5
Introduction
W e h o p e th a t a v a rie d p ro g ra m o f th e
Annual Reports of Education, Health and Sport
w ill a n sw e r y o u r e x p e c ta tio n s. W e b e lie v e th a t th e
Sport
w ill c o n trib u te to ra isin g th e k n o w le d g e ,
Annual Reports of Education, Health and
sk ills a n d
ab ilitie s o f d o cto rs, th e ra p ists,
p h y sio th e ra p ists, n u rse s, p sy c h o lo g ists, b io lo g is ts , re se a rc h e rs, p ra c titio n e rs a n d h e a lth w o rk e rs
in te re ste d in re h a b ilita tio n , p h y sio th e ra p y , to u rism a n d re cre atio n .
Annual Reports of Education, Health and Sport,
c o rre s p o n d in g to th e m o d e rn c h a lle n g e s
o f g lo b a l h e a lth sp e c ia lists c o lle c t a rtic le s fro m th o se areas o f th e le a d in g c e n te rs o f re n o w n e d
fo re ig n a n d d o m estic. M a n y o f th e m p re s e n t state o f art in th e ir field. T h is w ill b e p a rtic u la rly
v a lu a b le fo r y o u n g d o c to rs in th e sp e c ia liz a tio n , a n d stu d en ts.
W e lc o m e to fa m ilia riz e y o u rs e lf w ith th is is su e all re le v a n t h a z a rd s a n d h ea lth , life an d
safety at w o rk in to u ris m , re c re a tio n , re h a b ilita tio n , p h y sio th e ra p y , n u rs in g o rg a n iz a tio n to w o rk
safely a n d m is sio n s in th e s e co n d itio n s, th e in flu e n c e o f e n v iro n m e n ta l c o n d itio n s o n p u b lic health .
A u th o rs fro m a b ro a d a n d th e c o u n try w ill p re s e n t an o v e rv ie w o f c o n te m p o ra ry c h a lle n g e s
a n d s o lu tio n s in th e s e areas. T h e iss u e c o n c e rn s th e te x t o f th e w id e r w o rk fo r h u m a n h ealth ,
to u rism , re c re a tio n , p h y sio th e ra p y , n u rsin g , w e lln e s s a n d re h a b ilita tio n , in c lu d in g th e e c o n o m ic s o f
h e a lth care.
© The Author(s) 2014.
This articles is published with Open Access at Annual Reports of Education, Health and Sport. RSW. Radom. Poland
Open Access This articles is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any
noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited.
©©dD I
Attribution — You must attribute the work in the manner specified by the author or licensor (but not in any way that suggests that they
endorse you or your use of the work). Noncommercial — You may not use this work for commercial purposes. Share Alike — If you alter,
transform, or build upon this work, you may distribute the resulting work only under the same or similar license to this one.
6
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (8): 7-26
The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683.
© The Author (s) 2013;
This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of University Radom in Radom, Poland
Open Access
This article is distributed under the term s o f the Creative Com m ons A ttribution Noncom m ercial License which perm its any noncom m ercial
use, distribution, and reproduction in any medium , provided the original author(s) and source are credited.
This is an open access article licensed under the term s o f the Creative Com m ons A ttribution Non Com m ercial License
(http://creativecom m ons.org/licenses/by-nc/3.0/) which perm its unrestricted, non com m ercial use, distribution and reproduction in any
m edium , provided the w ork is properly cited.
Conflict of interest: None declared. Received: 25.04.2013. Revised: 25.07.2013. Accepted: 08.08.2013.
UDC: 681.518.2:519.816
DIAGNOSTIC MODEL AND INFORMATION
TECHNOLOGY OF CLASSIFICATION STATES IN
THE DIFFERENTIAL DIAGNOSIS NSCLC (NON
SMALL CELL LUNG CANCER) PATIENTS WITH
DIFFERENT METHODS OF RADIOTHERAPY AND
CHEMOTHERAPY
1
2
3
Victor Starenkyi , Veronica Goryachaya , Oleksandr Sokolov , Ekatherina Ugryumova
2
d ep artm en t of Radiotherapy, Institute of Medical Radiology
named after S.P. Grigoriev, Pushkinskaya Street 82, 61024, Kharkiv, Ukraine
E-mail: [email protected]
d ep artm en t of Informatics, National Aerospace University Chkalov Street 17, 61070,
Kharkiv, Ukraine
3 Department of Informatics, Faculty of Physics, Astronomy and Informatics,
Nicolaus Copernicus University, Grudzianska 5, 87-100, Torun, Poland
Abstract: The method for solving the classification condition of elements complex systems
has been improved. The system model of the diagnosing medical process and biological
elements of the system (patients) has been proposed. Based on the information content
analysis and aggregating state variables made the reduction of the dimension variables o f the
status patients. Computer decision support system for biomedical diagnose condition of
patients has been developed.
Keywords: regression analysis, reduction of dimension, classification states.
7
1. Statement of the problem and its relevance
Epidemiological studies, which have been conducted in different countries, indicate a gradual
increase in the frequency incidence o f lung cancer, but in this investigated sampling are
increases of severe cases (IIIA - IIIB stages).
Treatment planning and statistical of obtained data analysis are necessary part of scientific
activity. Statistical methods make it possible not only to evaluate new methods of diagnosis
and treatment, but also to supplement the information content of traditional indicators, which
are critical to making a decision regarding the choice of tactics of radiation and
chemoradiation therapy.
The development of defects in engineering or biomedical systems is a complex dynamic
process. Subject area experts cannot always predict how quickly they will be develop. It is not
always possible to reach a consensus at what stage of development are located the defects
and, as a consequence of which methods of eliminating defects needs to apply. Monitoring
and forecasting dynamic process of the system work, help to experts and/or patients (if
biomedical systems are considered) to make decisions that lead to better values criteria
quality of the work system or the survival and quality of life for patients.
As an example of a complex system, we consider medico-biological system, which consists of
the following elements: doctor, patients and subsystem diagnosis of patients. The system
model process of diagnosing biomedical system is shown in Figure 1, where Database - the
database of patients with measurable parameters; S - the adder of an inputs; Controller - the
governing body ( it's a doctor, that develops a script treatment of patients); u - the control
variables; f
- external influences (disturbance); Object of control - the object of
management (patients); X - the state variables patients; Y - the quality criteria of the states
patients; Anamnez -
data collection anamnesis; Laboratory diagnosis - data of laboratory
8
diagnosis; Visual diagnosis - data visual diagnostics; The diagnosis - establishment of the
diagnosis.
The beginning and the end stages of the life cycle of the treatment patients we defined as the
set of final states of the patients. The number of states have taken to address is set by the
expert in the subject area based on the results o f the cluster analysis. It has accepted as a
working hypothesis, the hypothesis of local equilibrium, according to which the patient is
uniquely determined, with the fundamental system his state variables.
We assume that the critical on the set of final states is a resistant state in which, due to the
progressive development of defects in the functional parts, the patient in the treatment process
becomes unmanageable.
The objective problem is that there is no structured allowing rule transition for the patient in
question in a resistant state.
Fig. 1. System model process o f diagnosing medical and biological systems.
9
Great attention is given consideration of problems in the theory and practice of diagnosing the
state of complex systems by both scholars in Ukraine and abroad. A lot of papers has been
published to the present time, produced describing the methods for solving problems of
diagnosing technical and medical-biological systems (see, for example [1-10]). In the papers
[1-3] are sufficiently described the general provisions of the trainees artificial neural network
(ANN) theory, which are widely used for the construction of formal mathematical models
(diagnostic models) in the form of regression equations. The prospects of application and
development classification methods of state (pattern recognition) has been discussed in the
papers [4-10], such as: the formation of informative state variables; classification based on the
training set; accounting dynamics of the state variables of control objects.
It should be noted that in the majority of works devoted to the diagnostic challenges and
prediction based on the ANN, there are no variables information content analysis of
diagnostic models.
Analysis of existing sources literature shows that in the development of the problem-solving
diagnosing methods, such as building a diagnostic model, classification and prediction of the
state, causes a number of mathematical problems such as:
-
large dimension of problems;
-
the state variables are correlated variables (multicollinearity);
-
low information content of state variables;
-
there is uncertainty in the formation and structuring of decision rules status
classification systems elements.
To ensure the reliability of the information obtained through regression models, these models
should have the property of stability in the conditions of a priori uncertainty of the input data,
as well as sufficient from a practical point of view of accuracy.
10
Information support, which has been developed for today does not allow with a sufficiently
high level of confidence to solve the classification problem for the elements of complex
systems.
Thus, there is a need to improvement models, mathematical methods and information
technology tools processing of statistical data for the states analysis of elements dynamic
systems.
The purpose of this study is to analyze the statistical relationship between the variables that
determine the state of the elements biomedical systems (patients); Identification affiliations
patient to a particular class based on its conditions sensed variables.
During the research process were solving the following scientific objectives: the construction
of the diagnostic model; reduction of dimension vector input data; aggregation of state
variables into complexes, which pairwise would have been poorly correlated variables
(orthogonalization); classification state of patients.
2. Staging and method of solving the problem of constructing the diagnostic model
Based on a systematic analysis o f process diagnosing was revealed hierarchy of stages
diagnosing:
laboratory diagnosis (biochemical blood tests,
etc.), visual
diagnostics
(ultrasound, MRI, etc.) and identified corresponding to each step registered variables of the
patients. The initial dimension of the space state variables was equal to 11.
Further, experimental sample of sensed variables that characterize the state of the observed
patients was formed. Hereinafter the sample was divided into four classes according to the
TNM classification:
-
healthy patients - 81 people;
-
“The first and the second stages” (It’s a small or large tumor size in the parenchyma of
the organ, but it does not affect the capsule organ or invades the muscle layer of the
hollow body, an isolated metastasis in the lymph nodes) - 175 patients;
11
-
“The third stage” (It’s a tumor of considerable size and affects all tissue parenchymal
organ or germinates through the all the layers of a hollow organ, numerous metastases
which are usually linked with each other and with the tissues in the lymph nodes) 194 patients;
-
“The fourth stage” (the tumor extends beyond the organ then germinates into the
surrounding organs and tissues, usually it comes to the regional lymph nodes that are
inaccessible (or difficult to access) to remove) - 178 patients.
The data are summarized in Excel Table, as shown in Table I. As an indication of the
classification by dividing the total sample into classes was chosen level of disease
progression.
Correlation analysis had been performed to identify the statistical dependence between
random variables that determine the condition of the patients, through the point estimate of
the correlation coefficients for each of the classes. In what follows a variable HCE_NL was
removed from the analysis because of the low reliability (it means that the majority patients
had the missed data of analysis or values hadn't been accurate).
For selected variables has been analyzed trends of the mean values of the state variables in
classes (see Excel table in Table I). The trend of changes detected in the following variables
with increasing levels o f disease progression: bombesin, PEA, the Karnofsky scale. The
Karnofsky scale (KS) had been chosen as a criterion quality of the patients.
Table I. Baseline patien ts’ data fo r the form ation o f the variables that determine their state
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
DR
POL
M_STR
ORG_OM
T
N
B_NL
REA_NL
DL
FORM
KP
63,00
1,00
0,00
0,00
0,00
0,00
42,30
8,71
0,00
0,00
96
51,00
1,00
0,00
0,00
0,00
0,00
39,80
8,20
0,00
0,00
98
49,00
1,00
0,00
0,00
0,00
0,00
41,10
8,90
0,00
0,00
96
56,00
1,00
0,00
0,00
0,00
0,00
42,30
8,71
0,00
0,00
92
12
51,00
1,00
1,00
2,00
2,00
1,00
157,00
66,00
3,00
2,00
90,00
49,00
1,00
1,00
4,00
2,00
1,00
166,00
36,50
1,00
1,00
85,00
56,00
1,00
1,00
1,00
2,00
1,00
198,00
74,30
1,00
1,00
90,00
72,00
1,00
1,00
5,00
2,00
1,00
186,30
37,00
3,00
2,00
90,00
54,00
1,00
1,00
4,00
2,00
1,00
161,00
74,50
3,00
1,00
90,00
63,92
1,00
1,00
6,00
1,00
2,00
234,80
73,20
1,00
1,00
80,00
58,51
1,00
1,00
1,00
3,00
2,00
183,00
86,40
2,00
1,00
70,00
44,67
1,00
1,00
2,00
3,00
2,00
191,60
91,50
2,00
2,00
70,00
70,49
1,00
2,00
5,00
3,00
2,00
185,80
85,60
2,00
1,00
90,00
57,99
1,00
2,00
6,00
3,00
1,00
192,50
87,30
2,00
1,00
80,00
67,13
1,00
2,00
6,00
4,00
2,00
241,00
131,00
4,00
1,00
76,00
58,46
1,00
2,00
4,00
4,00
2,00
260,00
109,00
1,00
1,00
80,00
43,20
1,00
2,00
6,00
4,00
1,00
244,00
129,00
2,00
2,00
80,00
63,14
1,00
1,00
5,00
4,00
2,00
266,00
86,00
1,00
1,00
70,00
56,83
1,00
1,00
5,00
4,00
2,00
243,00
131,00
1,00
2,00
70,00
Group number
Name of variables
DR
POL
M_STR
ORG_OM
T
N
B_NL
REA_NL
DL
FORM
KP
Meaninig
Age
Gender
Metastases
Metastatic organ
Stage T
Stage N
Bombesin
REA
Lung lobe
Type of the tumor
Karnofsky scale
0
61,6543
1,135802
0
0
0
0
40,94815
7,884321
0
0
95,17607
1
61,64486
1,068571
1,4
4,622857
2,434286
0,577143
183,2109
53,86686
1,485714
1,4
81,71429
2
61,7889
1,221649
1,396907
4,438144
2,427835
1,701031
208,0531
78,61546
1,474227
1,438144
80,47423
3
61,44246
1,095506
1,370787
4,662921
3,988764
1,123596
243,4888
97,10899
1,477528
1,404494
76,4382
F ig 2. The average values o f the state variables.
Suppose there is a multi-dimensional matrix of states X = X j ) (i = 1..7, j = 1 . . J ), where I the number of observed patients in the sample, J - the number of measured state variables.
Traditionally, the rows of this matrix are called precedents. We perform the centering and
standardization of data:
x/j = (x/j ~(X j ) ) / ° j ,
where (x ^
- average of the j 's state variable; o j - its standard deviation.
13
We formulate the statement of the problem constructing a diagnostic model. There is given a
vector function through a set of training pairs (X (0),d ) , p
=
1.. P , where X (0),d - input
vectors with dimension H 0 , and output vector with dimension H K +1, respectively. This
sample must be approximated. The result of solving the problem should be a mathematical
mechanism, as a result of which work it was possible to get any value of the vector function
Y (k+^(X(0)), which is represented by a given training set based on a specified input vector, in
the range which is limited by the input data.
The correlation and regression analysis methods [10-12] were used in order to identify
linkages and regularities in development researched process.
Correlation analysis. In order to detect statistical dependence between random variables that
determine the condition of the patients were obtained point estimates coefficients of pair
correlations for each of the classes. The quality criterion has been chosen scale condition of
the patients. Based on the analysis of pair correlation coefficients were identified variables for
each o f the classes for which the pair correlation coefficients exceed the selected level of
significance (> 0.15) [11]. Thus, the state variables have been identified, the impact of which
on a scale condition revealed the determining factor.
Regression analysis. Based on normalized variables with using a generalized least squares
(OLS)
was
Y = P0 + P1X 1 +
obtained
by
linear
multiple
regression
equation
in
the
form:
X 2 + ...+ Pj X j + s , where Pj ( j = 1.. J ) - coefficients of linear multiple
regression (they are presented in the Table II).
Table II. Coefficients o f the equation multiple linear regression
beta1
beta2
beta3
beta4
beta5
-0,038339
-0,022420
-0,138732
-0,104550
-0,494796
14
beta6
beta7
beta8
beta9
beta10
-0,109025
0,183213
0,154101
-0,197986
-0,070018
Evaluation of information content variables of the diagnostic model in the form of
coefficients significance of the contribution of the state variables in the values of the quality
2
criterion - m = * l
*l
J
, was carried out using the parameters found of the regression equation,
2
I *2
J= 0
according
to
the
criterion
of
the
conditional
entropy
[2]:
f 2
° YX j
1
?
= —log2
. In the result analysis of variables information content
V" 2
XJj JJ
had been revealed that the dimension space of the state variables can be reduced to 5 to 10
variables. The coefficients of the importance of the contribution of the state variables to the
values KS are shown in the Table. III.
Table III. The coefficients the contribution importance o f the state variables
T
DL
B NL
REA NL
M STR
N
ORG OM
FORM
DR
POL
0,6273
0,1004
0,0860
0,0608
0,0493
0,0305
0,0280
0,0126
0,0038
0,0013
The coefficient of determination has equaled 0,384548; the multiple correlation coefficient is
equal 0,62012.
15
Thus, based on conducted analysis has been revealed 5 of 10 informative variables that
determine the condition of the patients in classes according to the chosen criterion quality of
the scale condition of the patients.
3. The statement and method of solving classification problem state elements of dynamic
systems
We formulate the statement of the classification problem. Let the X * be is a vector of
variables describing the state of the precedents and M - it is the set of numbers classes (of
scenarios). It is known the count of possible failure scenarios system in the whole and for
each scenario (class) had been formed subset of observed state variables (symptoms).
According to the values of the vector X * projections the precedent is assigned to one of the
possible sets Rm, где m = 0.M - 1 . Is needed to find a да-th scenario, where precedent has a
maximum the distribution density of conditional probability of occurrence X * in да-th
scenario:
3! m* e Cm(p(Xm | Rm))(m = 0 .M -1): p(Xm | Rm) ^ max,
(2)
where Cm (p(Xm | Rm)) - is the set of m-th indexes of distribution densities the conditional
probability of occurrence X * have a precedent in the да-th scenario.
In order to correctly solve the problem of classification was conducted factor analysis of the
variables of the condition patients.
The factor analysis. Factor analysis based on principal component (PC) analysis was used as a
method for aggregating state variables into a complexes, which pairwise would be poorly are
correlated variables (the orthogonalization) for the purpose of eventual
dimension of the state variables.
16
reducing the
As is well known the variance multivariate random variables is characterized by the
correlation matrix £.
The essence of the PC method is to decompose a matrix of values of the state variables X °
(1):
A
X 0 = TP = X ta P a ,
(3)
a =1
where T - it’s matrix scores with dimension I x A ; P - it’s matrix loadings with dimension
J x A ; A - is the number of principal components.
Matrix loadings P is the transition matrix out of the original space of the state variables
X 1..XJ ( J -dimension) into principal components space ( A -dimension).
In the PCA method are used new aggregated variables ta (a = 1..A), which are a linear
combination of the original variables X j (j = 1..J) [12]: T = X °(PT ) .
Suppose A is a matrix of the eigenvalues of the correlation matrix £, A = diag{X1,...,XA \ .
The matrix unknown variables (PC) F of dimension I x A , where A < J , is defined as a
linear combination of:
F = X °L ,
(4)
where L - is a matrix consisting of the projections eigenvectors of matrix £ , corresponding
to the eigenvalues Xa of the matrix A , on the axis of the original coordinate system of the
state variables space X1.. X J .
In this case, the matrix itself L when A = J by construction is orthogonal: LFL = l L = E ,
L = L7X, where E - theidentity matrix.
The matrix of factor loadings is given by:
P = LA 2 .
17
(5)
The rows matrix P correspond to the original variables, the columns correspond to factors (or
PC). For the matrix loadings the following relation holds:
P TP = A = diag{Xi
(6)
where values 21 >... > XA > 0 are eigenvalues of the covariance matrix £ . Expression (3)
taking into account (5) can be rewritten as:
(7)
The elements of the matrix scores T they represent normalized PC, which obtained from
_1
_1
_1
ordinary PC by multiplying A 2 : T = FA 2 , T = X °LA 2 , thus in view of equations (4-7) we
have:
F = TA2 = X °PA 2 .
(8)
State recognition. The problem of status recognition is reduced to the classification problem
(2). In order to avoid multicollinearity we apply orthogonalization procedure state variables
(8). Furthermore to solve the problem of classifying an object's state was used a probabilistic
neural network with the following structure (Figure 3):
-
the input layer
- The input elements are the values of the vector projections
of observed precedent symptoms F *;
-
the layer samples p \m ...pMm - Centers classes of training sample. The number of
patterns equal to the count of classes in the training set.
The input layer and the layer samples are fully meshed structure. Activity the element layer
samples was determined by the dependence which corresponded to the probability
distribution density according to the Student's t - law (which is appropriate for the limited
r - i s a the Euler gamma
18
function with n degrees of freedom ( n = K l +K m _ 2; K l , K m - the number of precedents in
the corresponding classes, l, m = 1 .M );
tlm - statistics Student:
tlm
MDlm
± +^
’
Kl Km
(9)
where MDjm - Mahalanobis distance from an unknown precedent (is assuming that it belongs
to class l) to the m-th sample - MD}m = 1 ( f * _lsF^jJ'£_11ooieJ^F* _ (F ^ j), where F * - the
values are projections PC vector of observed symptoms of unknown precedent;
(Fm^ - average projections values PC vector of the observed symptoms of layer samples
element;
£ pooled - the combined correlation matrix for the considered scenarios (for classes) - is
determined in view
of belonging of the precedent to one,
or a another class:
£ pooled = ~ ---- ------- ((K l _ l)£l + (K m _ l)£m ) ;
Kl + Km _ 2
-
rrM
1
m*,p ( F *» | R *)
. .
. .
The output layer
m
m (an output element) this is a discriminator threshold
values which indicates the element of the fiber samples with a maximum value of
activity (i.e. indicates the class to which belongs unknown precedent).
19
f,
*
—
I*
7
f*
,p( f m
**|Rm*)
*
Fq
output
layer
fa
The input layer
) p Mm
The layer samples
Fig. 3. Architecture o f probabilistic neural network.
Should be noted that the values of Student's statistics (9) depend on the choice of the basis,
wherein is assessed degree of proximity between the precedent and samples (in solving
process the classification problem), as well as between samples (in the analysis of the
importance of the distances between classes). Therefore there is a need to structure the
additional statistical decision rule choice of a single (supporting) basis. According to the
principle of maximum likelihood as the decision rule of choice of the support basis m* was
adopted the following:
3!m* e Cm {tlmX1,m = 0 M _ -) :mintlm ^ max,
(10)
where Cm {tlm) - set of m-th indexes statistics.
According to the principle of maximum likelihood as a criterion for the transition from one
state to the other state of patients (keeping in mind that they are ordered by the level of
p{F* | R
)
disease progression), it can be used a Bayesian decisive rule: Vm = 0 .M _ 1: p 7+1 1— m \ >P%IRm )
20
which is true under the condition that
)
)
)
p(r
p{f*
,
. "p ^ m+X ~ 1, where P{Rm ) - is a priors
P \Rm+1 p\Fm)
probabilities of implementation the classes.
4. Information technology solving classification state problem elements of the biomedical
system
System model of information and analytic provision of decision making process by decisionmaker-person (DM) in the medico-biological diagnosis of state the patients is shown in Fig. 4.
Composition and structure of computer interactive decision support system (CI DSS) for
biomedical diagnosis of patients have been formed. The information technology of the
calculations in environment which is developed by CI DSS had been developed.
21
Fig. 4. The system model o f information and analytic provision o f decision making process by
decision-maker-person (DM) in the medico-biological diagnosis o f state the patients.
22
5. The example of the solution classification problem of state elements (patients) of
biomedical systems
At the stage o f the factor analysis was conducted reduction of the dimension space the PC
based on the Kaiser's criterion [12]. It was decided to keep 6 PC of 10 PC, that allowed to
reduce the dimension of the state variables.
An analysis of the importance distance between the classes was conducted taking into account
selected number of state variables and the number of precedents in the groups (classes). The
distance between the centers classes in each of the selected basis spaces is defined based on
Student's {tlm} statistic. The statistical decision Student's rule had been used - it’s a
hypothesis of equality of the means [2, 11]. Analysis of the data in Table. IV shows, that the
distances between the classes are significant, as evidenced by the excess of the critical values
of the statistics Student.
Following the decision rule (10) as a support basis, was selected basis corresponding to the
class ‘0’. Fig. 5 shows the arrangement of classes ‘0’, ‘1’, ‘2 ’ and ‘3’ in the selected basis
space.
Table IV. The results analysis the importance o f distances between classes
Class ‘0’
C la ss‘1’
Class ‘2’
Class ‘3’
These the values o f the Student's statistics {tim}, which correspond the
distance between the centers o f the classes when the number PC=6
{critical values - tcrt(nmin = 150; P=0,99)=2,61}
0
1
2
3
0
31,78
34,39
48,90
0 23,84
1 0
2 11,74
3 22,34
0 24,04
1 10,01
2 0
3 9,63
23
0 55,04
1 21,70
2 13,14
3 0
The results of solving the problem of classification based on the estimates of probability of
belonging precedent to this or that class are shown in the Table. V. The probability of
recognizing of the class itself is more than 70%.
Fig. 5. Location o f training set precedents in the space o f state variables relative to the
support basis.
Table V. The results o f solving the classification problem
The probability o f recognizing class, %
Class ‘0’
PC=6
100
C la ss‘1’
PC =6
90,3
Class ‘2’
PC =6
71,6
Class ‘3’
PC =6
89,3
6. The results and conclusions
A system model of the process o f diagnosing medical and biological elements of the system
(of patients) has been proposed.
Statistical method for classification of state of the elements of dynamic systems based on
probabilistic
neural
network
approach
has
been
improved.
It now
includes
the
orthogonalization procedure and the reduction of the dimension of the factor space of the state
variables and, in contrast to existing methods, uses as a measure of proximity the precedents
in the space of Student's t statistic state variables, in the chosen pivotal basis, according to the
24
principle of maximum likelihood. The high result reliability of states precedents recognition
achieved if the distance between the classes are significant.
Thus, for example, the results solving problem constructing diagnostic models and state
classification of elements biomedical system (of patients) for the particular type of disease us
have been obtained. Based on the information content analysis and aggregation variables
made the reduction dimension of the space o f the state variables.
CI DSS has been developed at the biomedical diagnosis of patients state. There is also offered
information technologies calculations in an environment developed by CI DS.
In the current study, mathematical processing variables of the state patients determined their
specificity for different stages of lung cancer, that allows you to verify a diagnosis with a
probability of at least 70% and to choose an adequate treatment for cancer process when
evaluating the aggregate allocated in importance indicators (T stage, Lung lobe, Bombesin,
REA, Metastases) by means of developed method and CI DSS that implements it.
Thus, the method of diagnosis of diseases of the respiratory system, which has been
developed by us, provides reliable criterias estimate, allows to take into account the mutual
influence of different variables on each other and allows you to make the diagnosis of
respiratory diseases for each individual patient.
1.
2.
3.
4.
References
Rudenko, O.G. Artificial neural network. Textbook / O.G.Rudenko, E.V. Bodyanskiy. Kharkov: “Company SMITH”, 2005. - 408p. (in Russian).
Haykin Neural networks: a complete course, second edition/ Haykin, Simon: Trans. from
English. Moscow publishing house “Williams”, 2006. - 1104 p. (in Russian).
Ugryumova, E.M. Trained artificial neural network in the construction of formal
mathematical models of systems under a priori uncertainty of data / E.M. Ugryumova //
Herald Kharkov University: Coll. Science. Avenue Avg. Mathematical Modelling.
Information Technology. Automated control systems. - 2010. - Issue 13 (№890). - P. 237 253. (in Russian).
Taguchi G. The Mahalanobis-Taguchi Strategy. A pattern technology system / Taguchi G.,
Jugulum R. New York: John Wiley & Sons, 2002. - 235 p.
25
5. Vysochina, O.S. Telecommunication network monitoring model based on modified
probabilistic neural network / O.S. Vysocina, S.I. Shmatko, A.M. Salman // East European
Journal of advanced technologies. - Kharkov, 2010. - №5. - P.67-71. (in Russian).
6. Koltunov, I.A. New statistical methods of pattern recognition and classification for automatic
decryption of remote sensing / I.A. Koltunov, A.N. Dumin, V.A. Katrych, R.R. Naumov //
Herald Kharkov National University - 2011. - № 966. A series “Radiophysics and
Electronics”, Issue 18. - P. 37-49. (in Russian).
7. Kritskyi, O.L. Fisher information matrix for the multivariate method of dynamic conditional
correlations DCC-MGARCH(1,1) / O.L. Kritskyi // Herald of Tomsk State University. 2009. - № 4. A series “Management, computer engineering and Informatics”, Issue 9. - P.
67-82. (in Russian).
8. Igor Loboda, Sergiy Yepifanov, Yakov Feldshteyn, 2012, “A more realistic scheme of
deviation error representation for gas turbine diagnostics”, Proceedings of ASME Turbo Expo
2012 GT2012, June 11-15, 2012, Copenhagen, Denmark, 10p.
9. Sokolov O., Radyvonenko O., Korchak T, Gololobova O. Epidemics prediction with the use
of neuro-fuzzy methods for time series under uncertainty conditions // Journal of Health
Sciences, Poland, 2012. P. 64-70. (in Russian).
10. Afanasyevskaya, V.E. The methodology of solving the problem of classification of technical
condition of aircraft gas turbine engine / V.E. Afanasyevskaya, E.M. Ugryumova, V.V.
Nerubassky, T.V. Gaidenko // East European Journal of advanced technologies. - 2012. - №
3/10 (57). - P.40-43. (in Russian).
11. Aivazyan, S. A. Applied Statistics and Econometrics basis - Textbook for high schools / S. A.
Aivazyan, V.S. Mkhitaryan. - Moscow: UNITY, 1998. - 1022p. (in Russian).
12. Khalafyan, A.A. Textbook STATISTICA 6. Statistical analysis of data / A. A. Khalafyan. Moscow: Bean-Press Ltd., 2007. - 512 p. (in Russian).
26
Open Access
This article is distributed under the term s o f the Creative Com m ons Attribution Noncom m ercial License which perm its any noncom m ercial use,
distribution, and reproduction in any m edium , provided the original author(s) and source are credited.
This is an open access article licensed under the term s o f the Creative Com m ons Attribution N on Com m ercial License
(http://creativecom m ons.org/licenses/by-nc/3.0/) which perm its unrestricted, non com m ercial use, distribution and reproduction in any medium,
provided the w ork is properly cited.
Physical rehabilitation of children with orthopedic foot
deformities in children with amendments the musculoskeletal
system
Фiзична р еа б т та щ я дггей при ортопедичних деформащях стоп у
дггей з урахуванням змш опорно-рухового апарату
Yedynak GA, Prusik Katarzyna
Сдинак Г.А., Прусж Катажина
Lviv Academy of Physical Culture
Academy of Physical Education and Sport (Gdansk)
Льв1вський ушверситет фтичноУ культури
Академ1я виховання ф1зичного i спорту (Гданськ)
Анотащя.
фiзичноi
Дослщження
реабш тацп
при
передбачало
ортопедичних
обгрунтування
деформащях
стоп
застосування
у
дггей
з
урахуванням змш опорно-рухового апарату. Фiзична реабш тащ я повинна
базуватися на тому, що у дошкольному та молодшому шкшьному в щ
вщбуваються с у ш ^ змши морфо-функщональних показниюв та на урахуванш
невролопчних i судинних змш, сприяти попередженню рецидивiв, проявiв
27
деформацп в процес росту дитини, попередженню розвитку трофiчних
порушень.
Ключовi слова: деформащя, стопа, фiзична реабiлiтацiя, дгги.
Annotation. The study involved the justification of physical rehabilitation for
orthopedic foot deformities in children with amendments the musculoskeletal system.
Physical rehabilitation should be based on the fact that in the preschool and early
school years there are significant changes in morpho-functional parameters and on
account of neurological and vascular changes that contribute to the prevention of
relapse, signs of strain in the growth o f the child, the prevention of venous disorders.
Key words: deformity, foot, physical rehabilitation, children.
Abstrakt. Badanie miało na celu uzasadnienie rehabilitacji ruchowej u dzieci z
deformacją ortopedyczną stóp, z uwzględnieniem różnych zmian w układzie ruchu.
Rehabilitacja
ruchowa
powinna
uwzględniać
fakt,
że
u
dzieci
w
wieku
przedszkolnym i wczesnym wieku szkolnym występują rozwojowe, znaczne zmiany
w zakresie parametrów morfo-funkcjonalnych oraz szereg zmian neurologicznych i
naczyniowych, które przyczyniają się do zapobiegania nawrotom objawów napięcia
nerwowo-ruchowego w trakcie rozwoju dziecka oraz zaburzeń troficznych.
Słowa kluczowe: deformacja, stopa, rehabilitacja, dzieci.
Вступ.
Важливим показником благополуччя суспшьства е здоров’я дней.
Зниження руховоi активност в дп'ей дошкшьного та молодшого шкшьного вшу
призводить до порушення опорно-рухового апарату та пов’язаних iз цим змш у
серцево-судиннш i дихальних системах, попршуються обмшш процеси,
28
знижуеться працездатнють, спостершаеться порушення психiки, що негативно
впливае на 1хню життедiяльшсть. Вагому роль в даному аспект вщ грае стан
стопи, оскiльки стопа як один iз найважлив!тттих органiв прямоходiння людини
в умовах природних локомоцш виконуе не тшьки функцiю опори, а й
забезпечуе органiзацiю ресорних взаемодiй тiла людини з опорною поверхнею.
Недостатня або порушена мщнють м ,язiв, якi тдтримую ть склепiння
стопи, е одним iз чинникiв порушень нормального склепiння стопи й може
призвести до патолопчних змш не тшьки в с т о т , а й в штттих ланках опорнорухового апарату та системах органiзму людини [2, 7].
Ортопедiя -
область клiнiчноi медицини, що вивчае хвороби та
деформацп опорно-рухового апарату i розробляе методи iх дiагностики,
лiкування та профiлактики.
Кшцевою
метою лiкувально-профiлактичних
заходiв в ортопедп е збереження функцii або вщновлення ii у випадку
порушення. Для досягнення цiеi мети ортопедiя користуеться всшякими
методами: лiкарськими засобами, мехашчними впливами у формi ручно!'
допомоги,
апаралв,
ортопедичними
апаратами
i взуттям,
хiрургiчними
методами у виглядi рiзних оперативних втручань. Особливе мiсце серед засобiв
профiлактики i лiкування захворювань опорно-рухового апарату займае фiзична
реабш тащ я [5,9].
Мета досл1дження - обгрунтування застосування фiзичноi реабш тацп
при ортопедичних деформащях стоп у дiтей з урахуванням змш опорнорухового апарату.
Результати дослщження та 1х обговорення.
Для обгрунтування застосування фiзичноi реабш тацп при деформацiях
стоп з урахуванням змш опорно-рухового апарату було проведено аналiз,
синтез,
узагальнення,
порiвняння
викладених
у
науковiй
лiтературi,
документальних i методичних джерелах теоретичних положень клшшофiзiологiчних складових вроджено1' кли т оногосл та плоскоступневосл.
29
Опорно-руховий апарат мае багато функцш, найважлившими з яких е
забезпечення опори тша, а також захисна та рухова функцп. При цьому кожна з
них забезпечуеться бiологiчними й морфолопчними структурами.
Стопа людини е бюлопчно важливим органом забезпечення природних
локомоцш. Функцiя стопи дае змогу у стш н о реалiзовувати найширшi аспекти
перемщ ення людини в просторi в усьому доступному багатствi 11 рухових
можливостей. Процес розвитку опорно-рухового апарату дгтей старшого
дошкiльного вiку перебувае т д впливом рiзноманiтних факторiв i шддаеться
певним змiнам, у тому ч и ^ й патологiчним. Серед рiзних патологш нижнiх
кiнцiвок у дiтей перше мюце займають порушення руховох' функцп стопи.
Нефшсоваш порушення стопи в дгтей iз часом можуть призвести до
серйозних змш в усьому оргашзм^ На думку науковцiв, одшею з причин
сплощення склепiнь стопи е слабюсть м ’язово-суглобового апарату.
Шд впливом фiзичних вправ стопа може суттево деформуватися, що
часто призводить до небажаних наслiдкiв як у дин ам щ звичайноi ходьби, так i
в розвитку И патологiй. На сучасному е т а т розвитку суспiльства, коли на
здоров’я дiтей негативно впливае безлiч факторiв, особливо актуальним е
питання розроблення концепцп фiзичноi реабш тацп щодо збереження та
вiдновлення функцш стопи [1, 10].
Порушення при плоскоступневостг:
сплощення поздовжнього або/1
поперечного склетння. При поздовжнiй плоскостопостi -
ущшьнюеться
подовжнiй звiд, при поперечнш - поперечний, при змiшанiй - поздовжнш 1
поперечний, а також вщхилення п ’ятки назовнi.
Порушення при клишоногостг: за даними ультразвуковоi дiагностики, при
клишоногостi вiдбуваються наступнi змши:
- аномалiя точки прикрiплення сухожилля переднього великогомiлкового
м'яза, пiдошовноi поверхш 1 плесновоi i дистальноi дшянки 1 клиноподiбноi
кiстки;
- скошешсть дистальноi сугло6 ово1 поверхнi 1 клиноподiбноi кiстки
назовнi, у дiтей з приведеною стопою;
30
- вроджета деформaцiя тaрaнноï кiстки, ята полягae в сплощеннi
ïï
голiвки i блокa, деформaцiï тa вкороченш шийки, трикутно! форми тiлa aбо
збiльшеннi всieï тaрaнноï кiстки 3i змiною форми в бiк округло!, ротaцiя нaзовнi
бiльше 30°;
- гiпоплaзiя i вaжкий внутриттньо-тдош овний вивиx човноподiбноï кiстки
(35%), yповiльнення ïï оссифiкaцiï, пiдвивиx (15%);
- зaкрyглення зовнiшнього крaю кубовидно! кiстки з уповшьненням
розвитку центру оссифiкaцiï.
Все це призводить до рiзкого зниження мобш ьност стопи у виглядi
розвинyтиx контрaктyр сyглобiв, особливо гомiлковостyпневого. Kрiм того,
виникae обмеження рyxливостi i сили трiцепсa гомiлки, нерiдко зyстрiчaються
дегенерaтивнi змiни, aсептичнi некрози юсток стопи.
Н а ^ д к и ортопедичних деформацт стоп: швидта стомлювaнiсть, болi в
стопax при xодьбi, стояннi, бiль може проявлятися в спиш, ногax (колiнниx,
тaзостегновиx сyглобax), xиткiсть при xодьбi, порушення постaви, головний
бiль, сколюз, остеоxондроз, мiжxребцевi грижi, нейроциркyляторнa дистошя
[3,11,13].
При xодьбi кожен крок сyпроводжyeться yдaром об якусь поверxню,
зaвдяки
aмортизyючоï
функцп (склепiння)
-
силa поштовxy
рiвномiрно
розподiляeться по всш стопi. Але при плоскостопост тa клишоногостi
«yдaрний iмпyльс» не компенсyeться склепiннями стопи (вони вщсутш) i зaвдae
ушкодження колiнним, тaзостегновим сyглобaм i поперековому вiддiлy xребтa,
виникaють болi в колiнax, тaзi, xребтi.
Бaлaнсyвaльнa фyнкцiя зaбезпечye yтримaння рiвновaги при рyсi i
стоянш,
aле
оскiльки
при
плоскостопостi
i
клишоногост
порушено
взaeморозтaшyвaння чaстин стопи, функщя повнiстю не виконyeться i при
xодьбi може спостерiгaтися x m ^ ^ ^ , нестiйкiсть, втрaтa рiвновaги.
Поштовxовa функщя зaбезпечye прискорення при xодьбi. При цьому
вiдбyвaeться перерозподiл нaвaнтaження та переднi вiддiли стопи i попм
поштовx. Але тaк як при плоскостопост тa клишоногостi чaсто вiдзнaчaeться
31
болючють, перенесення центру ваги i поштовх однiею точкою стопи неодмiнно
призводить до рiзкого болю i функщя частково втрачаеться [4,6,8,12].
З цього можна зробити висновок - при плоскостопост та клишоногост!
стопи повноцiнно не можуть виконувати
сво1
функцп i якiсть життя рiзко
знижуеться.
Фiзична реабiлiтацiя повинна базуватися на тому, що у дошкiльному та
молодшому шкiльному вiцi вiдбуваються с у ш ^ змiни морфо-функцiональних
показникiв, становлення шдивщуальних iнтересiв i мотивацiй до занять
фiзичними вправами (рис. 1). В цьому в щ вiдбуваеться iнтенсивний розвиток
бюдинам ш и рухiв дитини,
особливо
обережно
!х
координацшно!' компоненти. Внаслiдок чого
необхiдно
пiдходити
до
органiзацii
правильного
тренувального режиму дiтей даного вжу, зокрема в частинi дозування фiзичних
навантажень, оскiльки цей фактор мае вагомий вплив на формування опорнорухового
апарату.
З
метою
ращонального
дозування
фiзичних
вправ
враховували бюмехашчш особливостi будови стопи дiтей. Функщя стопи
дозволяе усшшно реалiзовувати найтттирттп аспекти перемiщення людини в
просторi. У той же час з точки зору бюмехашки, стопу розглядали не у виглядi
окремо!' функщонально!' дiлянки, а як елемент складно!' системи опорнорухового апарату.
32
Рис. 1. Складовi програми фiзичноi реабш тацп
Основним засобом фiзичноi реабiлiтацii е фiзичнi вправи i елементи
спорту. Фiзичнi вправи дають позитивний ефект в реабш тацп, коли вони поперше, адекватнi можливостям дитини, а по-друге, надають тренуючу дiю i
пiдвищують адаптацiйнi можливостi.
Фiзична реабш тащ я при ортопедичних деформацiях стоп повинна
базуватись
на
урахуванш
неврологiчних
33
i
судинних
змiн,
сприяти
попередженню
рецидивiв, проявiв
деформацii в процес
росту дитини,
попередженню розвитку трофiчних порушень.
Висновки
Обсяг рухiв дитячо! стопи больший, нiж доросло!', внаслщок бшьшо!'
еластичностi м ’язово-зв’язкового апарату. Через це дитяча стопа найменш
пристосована до
статичних навантажень, швидко
втомлюеться
i легко
тддаеться деформацii.
Фiзична
реабiлiтацiя
повинна
враховувати
наслiдки
ортопедичних
деформацш стоп: швидка стомлюванiсть, болi в стопах при ходьбi, стоянш,
бiль в спинi, ногах (колшних, тазостегнових суглобах), хиткiсть при ходьбу
порушення постави, головний бiль, сколюз, остеохондроз, мiжхребцевi грижi,
нейроциркуляторна дистошя та базуватись на урахуваннi невролопчних i
судинних змiн, сприяти попередженню рецидивiв, проявiв деформацii в процес
росту дитини, попередженню розвитку трофiчних порушень.
Лiтература:
1.
Валькевич
О.В., Бичук
О.
Бюмехашчний
аналiз
сантального
профiлю стопи дiвчаток молодшого школьного вiку // Фiзичне виховання, спорт
i культура здоров’я у сучасному суспшьствк - 2011. - № 4 (12). - С. 31-35.
2.
Валькевич О.В., Бичук О.1., Альошина А.1. Бюмехашчний аналiз
сантального профшю стопи хлопчикiв молодшого школьного вiку // Вiсник
Чернiгiвського державного педагогiчного унiверситету iменi Т. Г. Шевченка. 2011. - Вип. 91. - С. 75-78.
3.
Виленская Т.Е. Физическое воспитание детей младшего школьного
возраста. - Ростов н/Д: Феникс, 2006. - 256 с.
34
4.
Врожденные
и
приобретенные
деформации
стоп
у
детей
и
подростков : пособие для врачей / сост. М.П. Конюхов, И.Ю. Клычкова, Ю.А.
Лапкин, Л.А. Дрожжина. - СПб., 2000. - 48 с.
5.
Лапутин А.Н., Кашуба В.А., Сергиенко К.Н. Технология контроля
двигательной функции стопы школьников в процессе физического воспитания.
- К., 2003. - 67 с.
6.
Москаленко
Н.В.
Фiзичне
виховання
молодших
школярiв.
-
Дншропетровськ: Вид-во «1нноващя», 2007. - 252с.
7.
Bensahel, H. History of the functional method for conservative treatment
of dubfoot / H. Bensahel, B. Bienayme, P. Jehanno // J. Child. Orthop. - 2007. Vol. 1, N 3. - P.175-176.
8.
Bensahel, H. Practical applications in idiopathic clubfoot: A retrospective
multicentric study in EPOS / H. Bensahel, A. Catterall, A. Dimeglio // J. Pediatr.
Orthop. - 1990. - Vol. 10, N 2. - P. 186-188.
9.
Dietz, F. The genetics o f idiopathic clubfoot / F. Dietz // Clin. Orthop. -
2002. - N 401. - Р. 39-48.
10. Herzenberg, J.E. Ponseti versus traditional methods of casting for
idiopathic clubfoot / J.E. Herzenberg, C.Radler, N. Bor // J. Pediatr. Orthop. - 2002.
- Vol. 22. - Р. 517-521.
11. Noonan, K.J. Nonsurgical management o f idiopathic clubfoot / K.J.
Noonan, B.S. Richards // J. Am. Acad. Orthop. Surg. - 2003. - Vol. 11. - Р.392-402.
35
12. Pirani, S. Magnetic resonance imaging study o f the congenital clubfoot
treated with the Ponseti method / S. Pirani, L. Zeznik, D. Hodges // J. Pediatr. Orthop.
- 2001. - Vol. 21. - P.719-726.
13. Zwick, E.B. Comparison of Ponseti versus surgical treatment for
idiopathic clubfoot: a short-term preliminary report / E.B. Zwick [et al.] // Clin.
Orthop. - 2009. - Vol. 467, N 10. - P. 2668-2676.
36
Open Access
(http://creativecom m ons.org/licenses/by-nc/3.0/) which perm its unrestricted, non com m ercial use, distribution and reproduction in any medium ,
IMPROVEMENT OF PHYSICAL REHABILITATION IN
CONGENITAL CLUBFOOT
Совершенствования процесса физической реабилитации при врожденной
косолапости
Golovakha ML, Prusik Krzysztof
Головаха М. Л., Прусик Кшиштоф
Zaporozhye State Medical University
Academy of Physical Education and Sport (Gdansk)
Запорожский государственный медицинский университет
Академия физического воспитания и спорта (Гданск)
Аннотация.
Целью исследования было усовершенствование процесса физической
реабилитации для успешной коррекции приведения переднего отдела стопы
при рецидивирующей косолапости.
В исследования были задействованы 48 детей
с рецидивирующей
косолапостью в возрасте 6-7 лет, оперированных ранее в различных регионах
нашей страны по методике McKay - 20 детей (из них 32 ноги с приведением
переднего отдела стопы), по Зацепину (в некоторых случаях с применением
элементов Штурма и использованием разреза Кадивилла) - 28 детей (из них 49
37
ног с приведением переднего отдела стопы). Все дети первично получили
оперативное лечение в возрасте от 1 года до трех лет.
Исследование довело, что для успешной коррекции данного рецидива,
физическая реабилитация должна быть направлена на развитие двигательных
функций (навыков), коррекцию их нарушений с последующим доведением до
норм и формирование у ребенка верного стереотипа постановки ног при разных
движениях.
Ключевые слова: косолапость, физическая реабилитация, рецидив, дети.
Abstrakt
Celem badania było udoskonalenie procesu rehabilitacji ruchowej, która
powinna skorygować przywiedzenie przodostopia.
W badaniu wzięło udział 48 dzieci z nawracającym zniekształceniem stopy w
wieku 6-7 lat. Badane dzieci były wcześniej operowane w różnych regionach kraju,
zgodnie z różną metodyką: McKay - 20 niemowląt (w tym 32 nogi z uruchomieniem
przedniej części stopy), Zatsepin (w niektórych przypadkach z wykorzystaniem
techniki Szturma i za pomocą cięcia Kadivilla) - 28 dzieci (w tym 49 nóg z
uruchomieniem przedniej części stopy). Wszystkie dzieci poddano podstawowemu
leczeniu chirurgicznemu w wieku od pierwszego do trzeciego roku życia.
Badanie przyniosło efekty w postaci korekty nawracającego przywodzenia
przodostopia. Rehabilitacja ruchowa powinna koncentrować się na rozwoju funkcji
ruchomości stopy, korygowania nieprawidłowych nawyków ruchowych, a następnie
dostosowania ruchomości stopy do norm i kształtowania lokomocji dziecka zgodnie
ze stereotypem właściwym dla różnych ruchów.
Słowa kluczowe: stopa końsko-szpotawa, rehabilitacja, nawrót, dzieci.
Annotation
The aim of the study was to improve the process of physical rehabilitation to
bring the successful correction of the forefoot for recurrent clubfoot.
38
The study involved 48 children with recurrent clubfoot aged 6-7 years
previously operated in various regions of the country, the same procedure McKay 20 babies (of which legs 32 with actuation o f the forefoot) along Zatsepin (in some
cases with the use of elements assault and using a cut Kadivilla) - 28 children
(including 49 feet to bringing the forefoot). All the children received primary surgical
treatment in aged from 1 year to three years.
The study has brought that successful correction of recurrence, physical
rehabilitation should focus on the development of motor functions (skills), correction
of violations, followed by adjustment to the standards and shaping the child's true
stereotype o f foot at different movements.
Key words: clubfoot, physical rehabilitation, relapse, children.
Введение.
Врожденная косолапость является сложным пороком развития, при
котором изменение внешней формы стопы является проявлением патологии
костной, суставной, нервной и сосудистой систем нижней конечности на фоне
нарушения иннервационных процессов и имеет склонность к рецидивированию
в процессе роста ребенка [3,6]. Несмотря на большое количество исследований
в области изучения этиопатогенеза врожденной косолапости, ее причины в
большинстве случаев все еще остаются неизвестными. По данным ряда
авторов, рецидивы косолапости составляют от 15 до 30 %, приведение
переднего отдела склонно к рецидивированию у 85% пациентов. Наиболее
часто рецидивы деформации у детей, леченных как консервативным, так и
оперативным путем в возрасте до 1 года, возникают к 3-7 годам при
интенсивном росте ребенка [1,5,7]. Лечение рецидивирующей косолапости
представляет
значительные
трудности.
39
На
данный
момент
ортопеды
используют разные методики оперативных вмешательств, но часто они не
приводят к желаемым стабильным результатам [2,4].
Цель исследования - определить средства физической реабилитации при
рецидивирующей врожденной косолапости (приведение переднего отдела
стопы), обеспечивающие наиболее благоприятные отдаленные результаты.
Методы исследования. Во время исследования применялись следующие
методы:
анамнестический -
оценивались сроки возникновения рецидива
деформации при лечении различными методиками; клинический - визуальная
оценка формы стопы и состояния послеоперационных рубцов при рецидиве
косолапости,
оперированной
ранее;
плантоконтурография.
Метод
плантографии является наиболее удобным для обследований и позволяет более
точно определить форму и степень приведения переднего отдела стопы.
Результаты исследования. В исследования были задействованы 48
детей с рецидивирующей косолапостью в возрасте 6-7 лет, оперированных
ранее в различных регионах нашей страны по методике McKay - 20 детей (из
них 32 ноги с приведением переднего отдела стопы), по Зацепину (в некоторых
случаях
с применением
элементов
Штурма и
использованием
разреза
Кадивилла) - 28 детей (из них 49 ног с приведением переднего отдела стопы).
Все дети первично получили оперативное лечение в возрасте от 1 года до трех
лет.
Оперативное
лечение
по
методике
McKay
позволило
сохранить
правильные соотношения в суставах стопы на период от одного года до трех
лет. При рецидиве деформации превалировало приведение переднего отдела,
эквинус не превышал 100°, кавусный компонент не был выражен, варусное
отклонение пяточной кости составляло не более 15°.
Рецидив после оперативного лечения косолапости по Зацепину возникал
не менее чем через 3-5 лет после оперативного лечения и также сопровождался
преимущественно приведением переднего отдела. Необходимо отметить, что
при
разрезе
по
Кадивиллу
и
Зацепину
40
формируется
тянущий
рубец,
обращенный в сторону подошвы, усугубляющий приведение и супинацию
переднего отдела.
Основной компонент рецидивирующей косолапости, на который была
направлена физическая реабилитация - приведение переднего отдела стопы.
Для коррекции приведения переднего отдела стопы была разработана
программа физической реабилитации, которая проводилась в три
периода,
каждый период имел свои задания, использовались разные средства физической
реабилитации (рис.1). Общая методика физической реабилитации включала
следующие
основные
процедуры:
ЛФК,
комплексы
коррекционных
упражнений, различные виды ходьбы; физиотерапию, массаж и гидромассаж;
ортопедические средства.
При проведении физической реабилитации значительное внимание было
направлено на коррекцию переднего отдела стопы, развитие двигательных
функций (навыков), коррекцию их нарушений с последующим доведением до
нормы.
Физические упражнения были
основным
средством
проведения
занятий, вспомогательным средством были тренажеры. В основе физической
реабилитации
лежит
онтогенетическая
последовательная
стимуляция
двигательного развития с учетом качественных специфических нарушений,
характерных
для
врожденной
косолапости.
С
помощью
стретчиговых
упражнений осуществлялась глубокая растяжка мышц.
При данной патологии важное значение имеет формирование у ребенка
верного стереотипа постановки ног при разных движениях.
41
Программа физической реабилитации
подготовительный
этап
Задания:
- коррекция
патологического
положения стоп;
- предваритель
ное
обучение
верному
выполнению
упражнений;
основной этап
Задания:
- обучение
технике
выполнения
- укрепление
мышц
нижних
конечностей
заключительный
этап
Задания:
- обучения
технике выполнения
- укрепление
мышц
нижних
конечностей
- овладение
навыками
Средства: лечебная физическая культура, коррекцио нные
упражнения, стретчинг гимнастика, тутора, лечебный массаж,
физиотерапевтические процедуры, антиварусная обувь
Ожидаемый результат: полная коррекция приведения переднего отдела
стопы
Рис.
1.
Составляющие
программы
физической
реабилитации
при
врожденной косолапости
Формирование двигательного стереотипа проводили поэтапно (курсами)
в ходе специальных упражнений, с учетом
степени сформированности
основных двигательных функций (навыков). Задача физической реабилитации
заключается
в
ориентации
на
использование
природных,
экологически
оправданных средств, стимулирующих быстрое восстановление детского
42
организма; в обучении умениям использовать соответствующие комплексы
физических упражнений (с помощью родителей), закаливание, термические
процедуры и другие средства.
Наряду
с
коррекцией
приведения
переднего
отдела
стопы,
мы
преследовали основную цель физической реабилитации - максимально полное
восстановление
двигательных
функций.
Это
огромная,
тяжелая
работа,
требующая от ребенка терпения и настойчивости, а от педагога, который
курирует процесс реабилитации, специальных знаний, навыков, наличия в
арсенале
необходимого
приспособлений.
реабилитационного
Разработкой
и
оборудования,
коррекцией
персональной
тренажеров,
программы
занимался реабилитолог, кроме того, его задачей является методологическое
сопровождение реабилитационного процесса.
Физическая реабилитация была логическим продолжением лечения.
Методы физической реабилитации, использованные нами в ходе исследования,
предполагали
биомеханические
ориентированные.
Реабилитационная
последовательность
восстановить
воздействия,
действий,
двигательные
программа
которые
функции.
всегда
необходимо
Учитывая
индивидуально
представляет
собой
совершить,
чтобы
возраст
детей,
каждое
упражнение было верно подобрано (с учетом специфики детского организма),
правильно организовано(с помощью технических средств, приспособлений,
специального реабилитационного оборудования) и правильно выполнено.
Императивность
-
это
основной
принцип
организации
упражнений. Это означает, что ребенку в виде необходимых внешних условий
задаются все параметры выполнения упражнения: траектория и амплитуда
движения,
силовые
характеристики,
частота
и
количество
повторений,
интенсивность и т.д. Такая форма организации реабилитационного процесса
обеспечивает
методическую,
планомерную,
многочасовую
работу
на
положительный результат.
После завершения курса реабилитации произошли позитивные сдвиги у
детей (табл.1).
43
Таблица 1
Результаты обследования детей с врожденной косолапостью
Методика оперативного
В начале
В конце
Через 6
вмешательства
исследования
месяцев
49
18
19
у%
87,5%
32,1%
33,9%
28
11
13
у%
80%
27,5%
32,5%
По Зацепину
По McKay
С табл.1 мы видим, что благодаря проведению физической реабилитации
произошла коррекция приведения переднего отдела стопы. Так если в начале
исследования, у детей, оперированных по методике Зацепина на 49 (87,5%)
ногах
наблюдалось
приведение
переднего
отдела
стопы,
то
в
конце
исследования лишь на 18 (32,1%) ногах; также этот результат практически
полностью
сохранился
через
6 месяцев,
только
на
19 (33,9%) ногах
.наблюдалось приведение переднего отдела стопы. В оперированных по
методике McKay в начале исследования на 28 (80%) ногах наблюдалось
приведение переднего отдела стопы, в конце исследования - лишь на 11
(27,5%) ногах, также этот результат практически полностью сохранился через 6
месяцев, только на 13 (32,5%) ногах .наблюдалось приведение переднего отдела
стопы.
Результаты
подтверждают
позитивное
влияние
физической реабилитации на коррекцию врожденной косолапости.
Выводы.
Проведенный нами анализ результатов усовершенствования процесса
физической реабилитации, позволяет сделать следующие выводы: частая форма
рецидивирующей косолапости - это приведение переднего отдела стопы. Для
успешной коррекции данного рецидива, физическая реабилитация должна быть
направлена на развитие двигательных функций (навыков), коррекцию их
44
нарушений с последующим доведением до норм и формирование у ребенка
верного стереотипа постановки ног при разных движениях.
Литература:
1. Кожевников В.В. Малоинвазивные хирургические вмешательства в
комплексном лечении врожденной косолапости у детей: автореф. дис. на соиск.
уч. степени канд. мед. наук: спец.
14.00.35, 14.00.22 "Травматология и
ортопедия". - Омск, 2008. - 22 с.
2. Крестьяшин И.В.
Дифференциальные подходы к диагностике и
лечению врожденной косолапости у детей: дис. канд. мед наук: 14.01.19. - М.,
2011. - 75 с.
3. Чугуй
Е.В.
Результаты
лечения
врожденной
косолапости
модифицированной повязкой Финка-Эттингена и эластоступом Чугуй у детей
раннего возраста // Челевек и его здоровье: материалы конгресса. - СПб., 2006.
- С. 94.
4. Bensahel, H. History o f the functional method for conservative treatment of
clubfoot / H. Bensahel, B.Bienayme, P. Jehanno // J. Child. Orthop. - 2007. -Vol. 1,
N 3. - P.175-176.
5. Noonan, K. J., et al. Leg length discrepancy in unilateral congenital clubfoot
following surgical treatment // Iowa Orthopedic Journal 24, no. 1 (2004): 60-64.
6. Noonan, K.J. Nonsurgical management of idiopathic clubfoot / K.J. Noonan,
B.S. Richards // J. Am. Acad.Orthop. Surg. - 2003. - Vol. 11. - Р.392-402.
45
7.
Templeton P.A. Factors predicting the outcome of primary clubfoot surgery
/ P.A. Templeton, M.J. Flowers, K.H. Latz, D. Stephens // Can. J. Surg. 2006. - Vol.
49, № 2. - P. 123-127.
46
Open Access
use, distribution, and reproduction in any m edium , provided the original author(s) and source are credited.
m edium , provided the work is properly cited.
CHARACTERISTICS OF LEVEL MOTOR ABILITIES OF CHILDREN
WITH OVERWEIGHT AND THE CORRECT WEIGHT
Charakterystyka poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą oraz z
masą prawidłową
Krzysztof Byzdra1, Paweł W ojciechowski1, Robert Stępniak 2 ,
Błażej Stankiewicz 2 , Walery2 Zukow
1AWFiS
2
Gdańsk
Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland
Keywords: motoricyty, motor skills, motor skills testing, overweight.
Słowa kluczowe: motoryczność,
motorycznych, nadwaga.
zdolności
motoryczne,
testowanie
zdolności
Abstract
The aim of the study was to compare the levels of motor skills of children with
overweight and normal weight at early school age.
The material consisted o f 95 girls and 109 boys from grades IV-VI learners in Public
School No. 21 in Radom. The study was conducted in the month of April 2013. Execution
order was made by testing anthropometric measurements including height and weight using
the body mass index was calculated, which was then applied to the centile charts. Evaluation
of the motor has been tested a modified test EUROFIT. A comparison of the results of
children who are overweight and normal weight.
The results show a large percentage of overweight children in early school age.
Analyzing the results of the level of motor skills children can see that they differ
between children with overweight and normal weight.
47
Streszczenie
Celem badań było porównanie poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą i z
masą prawidłową w młodszym wieku szkolnym.
Materiał badawczy stanowiło 95 dziewczynek oraz 109 chłopców z klas IV-VI
uczących się w Publicznej Szkole Podstawowej nr 21 w Radomiu. Badania przeprowadzono
w miesiącu kwietniu 2013 roku. Realizacja celu dokonana została za pomocą badań
antropometrycznych obejmujące pomiary wysokości i masy ciała za pomocą których
obliczono wskaźnik BMI, który następnie został naniesiony na siatki centylowe. Ocena
zdolności motorycznych została zbadana zmodyfikowanym testem EUROFIT. Dokonano
porównania wyników badań dzieci z nadwagą oraz z masą prawidłową.
Wyniki wskazują na duży procent dzieci z nadwagą w młodszym wieku szkolnym.
Analizując wyniki badań poziomu zdolności motorycznych dzieci można dostrzec, iż
różnią się one pomiędzy dziećmi z nadwagą, a masą prawidłową.
Introduction
The need for physical activity in today's consumerist world especially noticeable in
children younger school age is replaced by a passive, unfortunately, spending time at the
computer, watching TV, the multimedia games or also in parallel with reaching the wrong
die. Very often we then deal despite his young age are overweight. This is the accumulation
of fat in the body in excess of the optimal amount of health. Obesity is becoming a common
feature in populations where there are no problems with a lack of food and dominates lifestyle
devoid of physical activity. Obesity has reached epidemic proportions throughout the world. It
is estimated that over 1.4 billion people globally are overweight or obese. Number of
overweight people is growing and this applies to all ages. A healthy body needs a small
amount of fat for the proper functioning o f hormones, reproductive and immune systems, as
well as energy reserves for future use. However, gathering too much fat can lead to impaired
movement and flexibility, as y also changes the appearance of the body (3,4,8).
Materials and method
The study was conducted in Public School No. 21 in Radom. The facility has its own
gym, on which they are made studies. The study was conducted in the month of April 2013.
The study included children from nine classes (3 class IV, 3 class V and 3 class VI).The
research material was 95 girls (35 class IV, 29 class V, 31 class VI) and 109 boys (39 class
IV, 35 class V, 35 class VI) anthropometric measurements were taken: body height, body
weight, of which the calculated body mass index, and then applied it to the WHO centile
charts. For girls of class IV overweight is above 20 percentile for girls of Class V above the
21 percentile, and for the sixth year above 22 percentile. For boys of Class IV overweight is
above 19.2 percentile for class V above 20 percentile and for Class VI above 21 percentile.
Overweight children marked in yellow in the table. The assessments of motor skills were
tested using four tests: test was used to test the modified EUTOFIT. Were investigated
coordination capacity, high-speed, strength, and endurance children.
48
The trial used the coordination capacity plate tapping (tapping into rings) which
examines the rate of movement of the upper limb. An attempt was based on the rapid
transformations touching on two appropriately spaced discs. Hand was not examined during
the trial on a rectangular plate. Before you hand hands crossed, the test had to be arranged on
the opposite pulley. Tapping into rings was done by hand as soon as possible adjustment of
the test from one disc to another on the hand immobilized on a rectangular plate in the
middle. The test performed 25 touches each disc as soon as he can. The test was performed
once for each hand, hoped to score better.
The ability to speed events used test run over a distance of 20m. The test became a
high starting position before the starting line. At the command start, running as fast as
possible to the finish line 20m away. The test was performed one time, time was measured
with an accuracy of 0.01 sec. The ability to force dynamometer was used Riester examining
the strength of a child's hand. Cover dynamometer test, fingers and hand him firmly in place,
then tested left hand along the trunk and squeezed the dynamometer with maximum force. [1]
The test performed on one sample of the right and left hand, was taken into account better
result. The test result is shown in bar. The endurance capacity shuttle run test was used 10x20
m. The test became a high starting position before the starting line. At the command start
running as soon as possible to the second line, exceed it with both feet and returns back wit.
This double pole made five times. Time 5 cycles (200m) was measured with an accuracy of
0.01 sec. The test is carried out once (1,2,7).
Analysis of the results, discussion and conclusions
The results of anthropometric measurements are presented in the form of tables and
graphs:
Table 1. Summary of the results of BMI in girls with Class IV-VI.
Average
max
min
Class 4
18.98
26.3
13.6
Class 5
19.38
32.2
13.5
49
Class 6
20.88
31.8
14.2
Figure 1. Graphical interpretation of the statement BMI girls from classes IV-VI.
Girls BMI increases with age.
Table 2. The average values and standard deviation (SD) BMI of girls in grades IV-VI.
Average
SD
Class 4
18.98
3.11
Class 5
19.38
5.28
Class 6
20.88
4.76
Table 3. Summary of the results of BMI boys in classes IV-VI.
Average
max
min
Class 4
18.42
26.9
11.9
Class 5
20.76
27.8
12.8
50
Class 6
21.18
28.9
14.9
35
30
28,9
27,3
7C-, Q
25
20
C
c □ 2 1 ,1 3
c ■ 2 0 ,7 6
□ lS.42
15
14,9
10
max
• min
12,3
i iq
■ średnia
------------------------------------
5
0
klasa 4
klasa5
klasa6
Figure 2. Graphical interpretation of the statement BMI of boys from classes IV-VI.
BMI of boys from classes IV-VI century grows.
Table 4. The average values and standard deviation (SD) BMI of boys in grades IV-VI.
Average
SD
Class 4
18.42
3.44
Class 5
20.76
3.84
Class 6
21.18
3.96
Table 5. Summary of average BMI of children in classes IV-VI.
mean BMI girls
Class 4 Class 5
18.98
19.38
mean BMI boys
18.42
51
20.76
Class 6
20.88
21.18
21.5
21
20.5
20
^ 19,5
“
19
18.5
18
17.5
17
klasa 4
klasa5
■ średni BMI dziewczynek
klasa6
■ średni BMI chłopców
Figure 3. Graphical interpretation average BMI o f children in classes IV-VI.
Average BMI of girls is higher than boys in the class IV and in classes V-VI demonstrated
higher mean BMI values for boys.
Table 6. Summary of children who are overweight and normal weight in classes IV-VI
overweight children
Children with normal
weight
84
120
■ dzieci z nadwagą
■ dzieci z wagą prawidłową
Figure 4. Summary of percentage of overweight children in classes IV to VI to others.
Analyzing the results of anthropometric measurements we find that in girls and boys as there
is increase in body weight and body height over the next year which is caused by human
52
ontogenetic development. Body weight and the amount of girls in the class IV is slightly
higher than boys in the nucleus of the age group. In class V and VI, weight and height of boys
exceeds the weight and height o f girls respectively with class V and VI. Overweight girls in
classes IV, V and VI are respectively 43%, 28%, 35% and boys in classes IV, V, VI, 33%,
57%, 49% where in class V and VI, the percentage of overweight boys is definitely higher
than girls in the same age group. The level of overweight girls in grades IV-VI is 36% and for
boys in these classes is higher at 46%. The overall proportion of overweight children in the
study has been conducted in that school is 41%.
The results of fitness tests: plater this table, run over a distance of 20m, run over a distance of
10x20m, and dynamometer test (stronger hand) girls and boys in grades IV-VI are presented
in the form of tables and graphs.
Table 7. Summary throttling test results of this coordination plater ping girls with overweight
and normal weight in classes IV-VI.
Class 4 Class 5 Class 6
average duration of girls who are
overweight (s)
average duration of girls with normal
weight (s)
11.65
13.43
11.94
12.13
11.83
10.08
"igure 5. Graphical interpretation of the test results is coordinating plate ping girls with
overweight and normal weight in classes IV-VI.
Overweight girls in an attempt to achieve better coordination time in class IV and class V and
VI girls with normal weight reached a time better than the girls who are overweight.
Table 8. Summary of test results of the high speed of boys are overweight and normal weight
in classes IV-VI
53
average duration of overweight boys
average time of normal weight boys
klasa 4
■ średni czas chłopców z nadwagą
Class 4 Class 5
4.41
4.36
3.9
klasa5
3.96
Grade 6
4.29
3.99
klasa6
■ średni czas chłopców z wagą prawidłową
Figure 6 Graphical interpretation of results-speed run on 20m boys in overweight and normal
weight in classes IV-VI.
The boys are overweight exhibit significantly smaller capacity, speed of normal weight boys
in grades IV-VI.
Table 9. Summary of tensile test results of girls who are overweight and normal weight in
classes IV-VI.
Class 4 Class 5 Class 6
average duration of overweight girls
average duration of girls with normal
weight
54
64.33
65.98
63.72
61.1
59.55
56.5
CU
co
3to
ro
rsl
U
klasa 4
■ średni czas dziewczynek z nadwagą
klasaS
klasa6
■ średni czas dziewczynek z wagą prawidłową
Figure 7 Interpretation of Results graphite total endurance race at 10x 20m girls with
overweight and normal weight in classes IV-VI.
In all classes, time of overweight girls exhibited less value than girls of normal weight in the
endurance test
Conclussions
1. Analysis of the results of anthropometric students from classes IV-VI showed severely
overweight children in these classes.
2. Studies have shown more overweight in boys than in girls from classes IV to VI.
3. Body weight and the height of the younger school age is growing rapidly.
4. Motor coordination is more developed in girls than in boys of classes IV-VI.
5. Ability, speed girls at the turn of the classes IV-VI exhibit clear progress.
6. Overweight children gain time significantly worse than their peers in an attempt to both
high speed and strength.
7. Power capacities of children in grades IV-VI, both boys and girls grow.
8. Boys and girls who are overweight are significantly stronger than children of normal
weight.
Summation
The above work we have tried to draw attention to the problem of obesity in society,
especially among children. We undoubtedly need to pay more attention to the need for
exercise and physical activity. In general, the reason for weight gain is taking more calories
than are expended by the body (by exercise or daily life), (3.7). Of course, being overweight
is also affected by genetic predisposition, hormonal imbalances, stress and many others, but it
should be emphasized an important role of parents, carers, teachers in promoting normal
ontogenetic development and awareness of the needs and benefits of physical activity and a
healthy lifestyle.
References
55
1. Denisiuk L. H. Milicerowa Rozwój sprawności motorycznej dzieci i młodzieży w wieku
szkolnym. Warszawa 1969.
2. Herold Gerd: Medycyna wewnętrzna. Warszawa 2004.
3. E. Małecka-Tendera, P. Socha Otyłość u dzieci i młodzieży Warszawa 2011.
4. Osiński W. ZagadnieniaMotoryczności Człowieka Poznań 1991.
5. Osiński W. Antropomotoryka Poznań 2003.
6. Raczek J. Antropomotoryka teoria motoryczności człowieka w zarysie Warszawa 2010.
7. Stupnicki R., R. Przewęda, Milde K. Centylowe siatki sprawności fizycznej polskiej
młodzieży wg testów Eurofit Warszawa 2003.
8. Napierała M., Cieślicka M., Postawa rodziców i ich dzieci wobec szkolnej aktywności
fizycznej [w:] Wychowanie fizyczne i sport w badaniach naukowych. X Konferencja
Naukowa, Poznań 2002, AWF, s. 137-144.
Wstęp
Potrzeba aktywności fizycznej w dzisiejszym konsumpcyjnym świecie szczególnie zauważalna u dzieci
w młodszym wieku szkolnym zastępowana jest niestety biernym spędzaniem czasu przy komputerze, przed
telewizorem, przy grach multimedialnych, czy też, albo również z idącą równolegle nieprawidłową dietą. Bardzo
często mamy wtedy do czynienia mimo młodego wieku z nadwagą. Jest to nagromadzenie się tkanki tłuszczowej
w organizmie przekraczające optymalne ilości zdrowotne. Nadwaga staje się typową cechą w populacjach,
gdzie nie ma problemów z brakiem żywności i dominuje styl życia pozbawiony aktywności fizycznej. Nadwaga
osiągnęła rozmiary epidemii na całym świecie. Szacuje się, że ponad 1,4 mld ludzi na świecie żyje z nadwagą
bądź z otyłością. Liczba osób z nadwagą stale się powiększa i dotyczy to wszystkich grup wiekowych. Zdrowe
ciało potrzebuje niewielkiej ilości tłuszczów do prawidłowego działania hormonów, układów rozrodczego i
odpornościowego, oraz jako zapasów energii do przyszłego wykorzystania. Jednak zgromadzenie zbyt dużej
ilości tłuszczów może prowadzić do upośledzenia ruchów i gibkości, jak również zmienia wygląd ciała (3,4,8).
Materiał i metoda badawcza
Badania zostały przeprowadzone w Publicznej Szkole Podstawowej nr 21 w Radomiu. Placówka
posiada własną salę gimnastyczną na której zostały wykonane badania. Badania przeprowadzono w miesiącu
kwietniu 2013 roku. Badaniem objęto dzieci z 9 klas (3 klasy IV, 3 klasy V oraz 3 klasy VI) . Materiałem
badawczym było 95 dziewczynek ( 35 z klasy IV, 29 z klasy V, 31 z klasy VI ) oraz 109 chłopców ( 39 z klasy
IV, 35 z klasy V, 35 z klasy VI ) Wykonano pomiary antropometryczne : wysokość ciała, masę ciała, z których
wyliczono wskaźnik BMI, a następnie naniesiono go na siatki centylowe WHO. Dla dziewczynek z klasy IV
nadwaga występuje powyżej 20 centyla, dla dziewczynek z klasy V powyżej 21 centyla, a dla VI klasy powyżej
22 centyla. Dla chłopców z klasy IV nadwaga występuje powyżej 19,2 centyla, dla klasy V powyżej 20 centyla,
a dla klasy VI powyżej 21 centyla. Dzieci z nadwagą oznaczono kolorem żółtym w tabeli. Ocenę sprawności
motorycznych zbadano za pomocą 4 prób: Do badań został użyty zmodyfikowany test EUTOFIT. Badane były
zdolności koordynacyjne, szybkościowe, siłowe oraz wytrzymałościowe dzieci.
Do zdolności koordynacyjnych użyto próby plate tapping (stukanie w krążki), która bada szybkość
ruchów kończyny górnej. Próba polegała na szybkim dotykaniu na przemian dwóch odpowiednio rozstawionych
krążków. Dłoń nie badana znajdowała się podczas próby na prostokątnej płytce. Przed rozpoczęciem dłoń ręki
badanej należało ułożyć skrzyżnie na przeciwległym krążku. Stukanie w krążki odbywało się poprzez jak
najszybsze przestawianie ręki badanej z jednego krążka na drugi nad ręką unieruchomioną na prostokątnej płytce
56
pośrodku. Badany wykonał 25 dotknięć każdego krążka najszybciej jak potrafi. Próbę wykonano jeden raz dla
każdej dłoni, liczył się wynik lepszy.
Do zdolności szybkościowych użyto próby biegu na dystansie 20m. Badany stawał w pozycji startowej
wysokiej przed linią startową. Na komendę start, biegł jak najszybciej do linii mety oddalonej o 20m. Próbę
wykonano 1 raz, czas mierzony był z dokładnością do 0,01sek. Do zdolności siłowych użyto dynamo metru
firmy RIESTER badającego siłę dłoni dziecka. Badany obejmował dynamometr, palce i dłoń doń ściśle
przylegały, następnie badany opuszczał rękę wzdłuż tułowia i ściskał dynamometr z maksymalną siłą.1 Badany
wykonał po jednej próbie prawą i lewą ręką, pod uwagę brany był wynik lepszy. Wynik próby przedstawiono w
jednostkach bar. Do zdolności wytrzymałościowych użyto próby biegu wahadłowego 10x20 m. Badany stawał w
pozycji startowej wysokiej przed linią startową. Na komendę start biegł jak najszybciej do drugiej linii,
przekraczał ją obiema stopami i wracał z powrotem. Taki podwójny bieg wykonał 5 razy. Czas 5 cykli (200m)
mierzony był z dokładnością do 0,01sek. Próbę wykonuje się jeden raz (1,2,7).
Analiza wyników badań, dyskusja i wnioski
Wyniki pomiarów antropometrycznych zostały przedstawione w formie tabel oraz wykresów:
Tab. 1. Zestawienie wyników BMI dziewczynek z klas IV-VI.
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średnia
18,98
19,38
20,88
max
26,3
32,2
31,8
min
13,6
13,5
14,2
Wykres 1. Interpretacja graficzna zestawienia BMI dziewczynek z klas IV-VI.
BMI dziewczynek wraz z wiekiem rośnie.
Tab. 2. Zestawienie wartości średnich i odchylenia standardowego (SD) BMI dziewczynek w klasach IV-VI.
Klasa 4
średnia
Klasa 5
18,98
19,38
57
Klasa 6
20,88
SD
3,11
5,28
4,76
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średnia
18,42
20,76
21,18
max
26,9
27,8
28,9
min
11,9
12,8
14,9
Tab. 3. Zestawienie wyników BMI chłopców z klas IV-VI.
35
30
28,9
27,3
V, Q
25
20
c
c
c
■20,76
□2 1, 13
D l S . 42
15
14,9
max
• min
12,3
i iq
■ średnia
10
5
0
klasa 4
klasa5
klasa6
Wykres 2. Interpretacja graficzna zestawienia BMI chłopców z klas IV-VI.
BMI chłopców z klas IV-VI wiekiem rośnie.
Tab. 4. Zestawienie wartości średnich i odchylenia standardowego (SD) BMI chłopców w klasach IV-VI.
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średnia
18,42
20,76
21,18
SD
3,44
3,84
3,96
Tab. 5. Zestawienie średniego BMI dzieci w klasach IV-VI.
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średni BMI dziewczynek
18,98
19,38
20,88
średni BMI chłopców
18,42
20,76
21,18
58
21.5
21
20.5
20
^ 19,5
“
19
18.5
18
17.5
17
klasa 4
klasa5
■ średni BMI dziewczynek
klasa6
■ średni BMI chłopców
Wykres 3. Interpretacja graficzna średniego BMI dzieci w klasach IV-VI.
Średnie BMI dziewczynek jest wyższe od chłopców w klasie IV natomiast w klasach V-VI.średnie BMI
przejawia wyższe wartości u chłopców.
Tab. 6. Zestawienie dzieci z nadwagą oraz z masą prawidłową w klasach IV-VI.
84
dzieci z nadwagą
dzieci z masą prawidłową
120
■ dzieci z nadwagą
■ dzieci z wagą prawidtową
Wykres 4. Zestawienie procentowe dzieci z nadwagą w klasach IV-VI do pozostałych.
Analizując wyniki pomiarów antropometrycznych stwierdzamy, iż u dziewczynek i jak chłopców występuje
wzrost masy ciała jak i wysokości ciała z biegiem kolejnych lat co spowodowane jest rozwojem
ontogenetycznym człowieka. Masa ciała jak i jego wysokość u dziewczynek w klasie IV jest nieznacznie
większy niż u chłopców w tej samie grupie wiekowej. W klasie V i VI masa ciała i wysokość chłopców
przewyższa masę ciała i wysokość dziewczynek odpowiednio z klasy V i VI. Nadwaga dziewczynek w klasach
IV, V, VI wynosi odpowiednio 43%, 28%, 35% zaś u chłopców w klasach IV, V, VI wynosi 33%, 57%, 49%
59
gdzie w klasie V i VI odsetek chłopców z nadwagą jest zdecydowanie wyższy niż u dziewczynek w tej samej
grupie wiekowej. Poziom nadwagi dziewczynek w klasach IV-VI wynosi 36% zaś u chłopców w tychże klasach
jest wyższy i wynosi 46%. Ogólny odsetek dzieci z nadwagą na których zostały przeprowadzone badania w tejże
szkole wynosi 41%.
Wyniki badań prób sprawnościowych: plate tapping, biegu na dystansie 20m, biegu na dystansie 10x20m, oraz
próby dynamometrycznej (reki silniejszej) dziewcząt i chłopców z klas IV-VI zostały przedstawione w formie
tabel i wykresów.
Tab. 7. Zestawienie wyników próby koordynacyjnej plate tapping dziewczynek z nadwagą i masą prawidłową w
klasach IV-VI.
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średni czas dziewczynek z nadwagą (s)
11,65
13,43
11,94
średni czas dziewczynek z masą prawidłową (s)
12,13
11,83
10,08
klasa 4
klasa5
klasa6
Wykres 5. Interpretacja graficzna wyników próby koordynacyjnej plate tapping dziewczynek z nadwagą i masą
prawidłową w klasach IV-VI.
Dziewczynki z nadwagą osiągnęły w próbie koordynacyjnej czas lepszy w klasie IV zaś w klasie V i VI
dziewczynki z masą prawidłową osiągnęły czas lepszy od dziewczynek z nadwagą.
Tab. 8. Zestawienie wyników próby szybkościowej chłopców z nadwagą i masą prawidłową w klasach IV-VI.
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średni czas chłopców z nadwagą
4,41
4,36
4,29
średni czas chłopców z masą prawidłową
3,9
3,96
3,99
60
klasa 4
■ średni czas chłopców z nadwagą
klasa5
klasa6
■ średni czas chłopców z wagą prawidłową
Wykres 6. Interpretacja graficzna wyników szybkościowej biegu na 20m chłopców z nadwagą i masą
prawidłową w klasach IV-VI.
Chłopcy z nadwagą są przejawiają wyraźnie mniejsze zdolności szybkościowe od chłopców z masą prawidłową
w klasach IV-VI.
Tab. 9. Zestawienie wyników próby wytrzymałościowej dziewczynek z nadwagą i masą prawidłową w klasach
IV-VI.
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
średni czas dziewczynek z nadwagą
64,33
65,98
63,72
średni czas dziewczynek z masą prawidłową
61,1
59,55
56,5
klasa 4
klasa5
klasa6
Wykres 7. Interpretacja graficzna wyników wytrzymałościowych biegu na 10x 20m dziewczynek z nadwagą i
masą prawidłową w klasach IV-VI.
61
We wszystkich klasach czas dziewczynek z nadwagą przejawiał słabsze wartości od dziewczynek z masą
prawidłową w teście wytrzymałościowym.
Wnioski
1. Analiza wyników antropometrycznych uczniów z klas IV-VI wykazała znaczną nadwagę dzieci z tychże
klas.
2. Badania wykazały większą nadwagę u chłopców niż u dziewczynek z klas IV-VI.
3. Masa ciała jak i jego wysokość w młodszym wieku szkolnym gwałtownie rośnie.
4. Koordynacja ruchowa jest lepiej rozwinięta u dziewczynek niż u chłopców z klas IV-VI.
5. Zdolności szybkościowe dziewczynek na przełomie klas IV-VI przejawiają wyraźny progres.
6. Dzieci z nadwagą uzyskują czas wyraźnie gorszy od swoich rówieśników zarówno w próbie szybkościowej
jak i wytrzymałościowej.
7. Zdolności siłowe dzieci w klasach IV-VI zarówno chłopców jak i dziewczynek rosną.
8. Chłopcy i dziewczynki z nadwagą są wyraźnie silniejsze od dzieci z masą prawidłową.
Podsumowanie
Powyższą pracą próbowaliśmy zwrócić uwagę na problem nadwagi w społeczeństwie, zwłaszcza wśród
dzieci. Niewątpliwie należy zwrócić większą uwagę na potrzebę ruchu oraz aktywności fizycznej. W ogólności
powodem nadwagi jest przyjmowanie większej ilości kalorii niż jest wydatkowanych przez organizm (przez
ćwiczenia lub codzienne życie),(3,7). Oczywiście na nadwagę mają również wpływ uwarunkowania genetyczne,
brak równowagi hormonalnej, stres oraz wiele innych, ale należy podkreślić dużą rolę rodziców, opiekunów,
nauczycieli w propagowaniu prawidłowego rozwoju ontogenetycznego i uświadamianiu potrzeby i korzyści
płynących z aktywności fizycznej oraz zdrowego stylu życia.
Bibliografia
1. Denisiuk L. H. Milicerowa Rozwój sprawności motorycznej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Warszawa
1969.
2. Herold Gerd: Medycyna wewnętrzna. Warszawa 2004.
3. E. Małecka-Tendera, P. Socha Otyłość u dzieci i młodzieży Warszawa 2011.
4. Osiński W. Zagadnienia Motoryczności Człowieka Poznań 1991.
5. Osiński W. Antropomotoryka Poznań 2003.
6. Raczek J. Antropomotoryka teoria motoryczności człowieka w zarysie Warszawa 2010.
7. Stupnicki R., R. Przewęda, Milde K. Centylowe siatki sprawności fizycznej polskiej młodzieży wg testów
Eurofit Warszawa 2003.
8. Napierała M., Cieślicka M., Postawa rodziców i ich dzieci wobec szkolnej aktywności fizycznej [w:]
Wychowanie fizyczne i sport w badaniach naukowych. X Konferencja Naukowa, Poznań 2002, AWF, s. 137
144.
62
Open Access
Work with people with disabilities intellectually and its
impact on family life worker
Praca zawodowa z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie a jej wpływ na życie
rodzinne pracownika
Zdzisława Kalisz 1 , Magdalena Hagner-Derengowska 1,4 , Elżbieta Ribszleger 2 ,
13
5
13
6
Karolina Kalisz ’ , Bartosz Kochański , Anna Koper ’ , Walery Zukow
1Bydgoska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy, ul. Unii Lubelskiej 4C
2Kujawsko-Pomorskie Centrum Pulmonologii w Bydgoszczy, ul. Meysnera 9
3Centrum Onkologii w Bydgoszczy im. prof. F. Łukaszczyka, ul. dr Izabeli Romanowskiej 2
4Radomska Szkoła Wyższa w Radomiu, ul. Zubrzyckiego 2
5Studenckie Koło Naukowe Rehabilitacji, Katedra i Klinika Rehabilitacji CM UMK, Bydgoszcz
6Uniwersytet Karzimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Poland
Abstract
Introduction.
Home work at home social assistance is difficult and responsible, requires energy and,
therefore, it is very important to take it to people who have a predisposition to its execution.
In addition to the relevant personality traits: patience, responsibility, openness to other people
and sensitivity to their needs and emotional warmth is essential to proper education.
Objective.
The aim of the work is the assessment of the impact of employment people with
disabilities are intellectually on the family life of workers.
Material and methods.
The research was conducted among workers of two houses in Bożenkowo and
Koronowo, villages located in Bydgoszcz powiat. Using a questionnaire survey. Survey group
comprised 77, selection of special nature.
Results.
Working with intellectually disabled persons only in small degree of negative impact
on family life, as only 16% of respondents believe that it is the reason for the quarrel, and
22% moves the problems with work on family life. Studies have shown that education allows
you to deal with better directional problems associated with working with people with
disabilities. Up to 92% of respondents with secondary education does not work on problems
shifting direction. Male sex workers better cope with the problems associated with work and
not move problems with work on family life. It was observed that the work at home social
63
assistance was taken accidentally by people who at her choice of guided the distance to the
place of residence or the absence o f other opportunities to find a job (69%).
Conclusions.
1. Working with intellectually disabled persons only to a small extent adversely affect family
life.
2. Studies have shown that education allows you to deal with better directional problems
associated with working with people with disabilities.
3. The results obtained in the course of the studies confirmed that male workers better cope
with the problems associated with the work.
Streszczenie
Wstęp
Praca w domu pomocy społecznej jest trudna i odpowiedzialna, wymaga poświęcenia
i energii, dlatego bardzo ważne jest, aby podejmowały ją osoby, które mają odpowiednie
predyspozycje do jej wykonywania. Oprócz odpowiednich cech osobowości, tj.: cierpliwość,
odpowiedzialność, otwartość na innych ludzi i wrażliwość na ich potrzeby oraz ciepło
emocjonalne istotne jest właściwe wykształcenie.
Cel
Celem pracy jest ocena wpływu pracy zawodowej z osobami niepełnosprawnymi
intelektualnie na życie rodzinne pracowników.
Materiał i metody
Badania przeprowadzono wśród pracowników dwóch domów pomocy społecznej w
Bożenkowie i Koronowie, miejscowościach usytuowanych na terenie powiatu bydgoskiego za
pomocą kwestionariusza ankiety. Ankietowana grupa liczyła 77, dobór miał charakter celowy.
Wyniki
Praca z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie tylko w niewielkim stopniu wpływa
negatywnie na życie rodzinne, ponieważ jedynie 16% ankietowanych uważa, że jest ona
powodem kłótni domowych, a 22% przenosi problemy z pracy na życie rodzinne. Badania
wykazały, że wykształcenie kierunkowe pozwala lepiej radzić sobie z problemami
związanymi z pracą z osobami niepełnosprawnymi. Aż 92% badanych posiadających
wykształcenie kierunkowe nie przenosi problemów z pracy na rodzinę. Pracownicy płci
męskiej lepiej radzą sobie z problemami związanymi z pracą i nie przenoszą problemów
z pracy na życie
rodzinne. Zaobserwowano, że praca w domu pomocy społecznej
podejmowana była przypadkowo przez osoby, które przy jej wyborze kierowały się
odległością od miejsca zamieszkania lub brakiem innych możliwości znalezienia pracy
(69%).
Wnioski
1. Praca z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie tylko w niewielkim stopniu wpływa
negatywnie na życie rodzinne.
2. Badania wykazały, że wykształcenie kierunkowe pozwala lepiej radzić sobie z problemami
związanymi z pracą z osobami niepełnosprawnymi.
3. Wyniki uzyskane w toku przeprowadzonych badań potwierdziły, że pracownicy płci
męskiej lepiej radzą sobie z problemami związanymi z pracą.
Słowa kluczowe: praca zawodowa, pracownicy, opieka, rodzina, niepełnosprawni
intelektualnie.
Keywords: careers, employees, care, family, disabled intellectually.
64
Wstęp
Praca zawodowa jest integralną częścią naszego życia. Poświęcamy na nią niemalże
połowę naszej dorosłej egzystencji. Podstawową motywacją do podjęcia pracy jest potrzeba
zaspokojenia osobistych i rodzinnych potrzeb materialnych, co stanowi podstawę bytu
człowieka we współczesnym świecie. Jednak ogromną rolę w podjęciu działań zawodowych
odgrywają własne zainteresowania, predyspozycje intelektualne, ambicje, a także wzorce
wynoszone z rodziny. Aktywność zawodowa ma ogromny wpływ na psychikę i zachowanie,
a co za tym idzie determinuje w znacznym stopniu życie rodzinne człowieka czynnego
zawodowo. Istotnym faktem dotyczącym wpływu pracy zawodowej na życie rodzinne
pracownika jest jego własna rodzina. Pozytywne relacje między jej członkami, zaspokojone
potrzeby
psychospołeczne
oraz
poczucie
bezpieczeństwa
warunkują
prawidłowe
funkcjonowanie człowieka w pracy. Pracy, która często jest trudna i obciążająca z racji swojej
specyfiki dotyczącej bezpośrednio drugiego człowieka dotkniętego niepełnosprawnością.
Sytuacja ekonomiczna naszego kraju, rosnąca stopa bezrobocia, problemy ze znalezieniem
zatrudnienia spowodowały, że często podejmuje się pracę z przypadku. Natomiast pracując
z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie konieczne jest posiadanie odpowiednich
kwalifikacji i predyspozycji.
Potrzebna jest znajomość zagadnienia, jego właściwe
zrozumienie i nie ma miejsca na przypadkowość. Praca jest trudna, wymaga pokory,
cierpliwości oraz zaangażowania. W zamian daje jednak ogromną satysfakcję, radość
i zadowolenie. [1,12]
Upośledzenie umysłowe
Niepełnosprawność intelektualna, zwana jest również upośledzeniem umysłowym,
niedorozwojem umysłowym oraz oligofrenią. Wymienione powyżej terminy w literaturze
przedmiotu
używane
bywają
zamiennie,
jednak
w
ostatnim
czasie
definicja
„niepełnosprawności intelektualnej” postrzegana jest jako najmniej pejoratywna, gdyż stawia
ona upośledzenie umysłowe na równi z pozostałymi niepełno sprawnościami [13].
Upośledzenie
Psychiatrycznego
jest
umysłowe
„znacznym
według
definicji
obniżeniem
65
Amerykańskiego
poziomu
ogólnego
Towarzystwa
funkcjonowania
intelektualnego, któremu towarzyszą istotne ograniczenia w zakresie funkcjonowania
adaptacyjnego, właściwego dla danego okresu rozwoju” [14].
Upośledzenie umysłowe, to nie konkretna jednostka chorobowa, ale zespół skutków
chorób i uszkodzeń centralnego układu nerwowego [15].
Upośledzenie umysłowe nie jest chorobą, stanowi jedynie objaw, który może być
spowodowany różnymi czynnikami biologicznymi, psychicznymi, psychologicznymi czy
społecznymi. Jest skutkiem toczących się procesów patologicznych, które mają wpływ na
funkcjonowanie człowieka doprowadzając w znacznym stopniu do obniżenia sprawności
intelektualnej oraz upośledzenia zdolności przystosowawczych [10, 11]. Jest to najliczniejsza
z punktu widzenia epidemiologicznego przyczyna niepełnosprawności wśród
dzieci
i młodzieży, gdyż dotyczy 60 - 70% ogółu niepełnosprawnych osób w Polsce [2].
Najnowsza, ogólnie przyjęta i stosowana w Polsce od 1997 roku definicja upośledzenia
umysłowego zawarta jest w Międzynarodowej Klasyfikacji Uszkodzeń, Niepełnosprawności
i Upośledzeń (ICD-10).
W ICD-10 upośledzenie ujmowane jest jako: (...) zahamowanie lub niepełny rozwój
umysłowy, wyrażający się przede wszystkim w upośledzeniu umiejętności, które ujawniają się
w okresie rozwojowym i stanowią o ogólnym poziomie inteligencji,
poznawczych,
mowy,
motorycznych
i
umiejętności
społecznych.
tzn. zdolności
Może
występować
samodzielnie lub z innymi zaburzeniami psychicznymi i fizycznym i [3].
W ICD-10 sklasyfikowano upośledzenie uwzględniając zarówno współczynnik
inteligencji, jak i wiek umysłowy:
• lekkie - iloraz inteligencji 50-69; wiek umysłowy - 9 do poniżej12 lat,
• umiarkowane - iloraz inteligencji 35-49; wiek umysłowy -
6
do poniżej 9 lat,
• znaczne - iloraz inteligencji 20-34; wiek umysłowy - 3 do poniżej 6 ,
• głębokie - iloraz inteligencji poniżej 20; wiek umysłowy mniej niż 3.
Obecnie coraz częściej wyróżnia się tylko dwie grupy upośledzenia:
• lżejsze (80% przypadków),
• głębsze (20%). [4]
66
Tab. 1. Klasyfikacja upośledzenia umysłowego [12]
TEST
TEST TERMANA
WECHSLERA
- MERRILL
85-110
84-100
70-84
69-83
Niedorozwój umysłowy/odchylenie od -2 do -3/ 55-69
52-68
STOPIEŃ ROZWOJU UMYSŁOWEGO
Rozwój przeciętny
/odchylenie standardowe mniejsze i równe 1/
Rozwój niższy niż przeciętny/odchylenie od -1
do -2/
Niedorozwój umysłowy umiarkowany
40-54
36-51
25-39
20-35
0-24
0-19
/odchylenie od -3 do -4/
Niedorozwój umysłowy znaczny
/odchylenie od -4 do -5/
Niedorozwój umysłowy głęboki
Występuje również klasyfikacja ujmowana w aspekcie lekarskim, gdzie podstawą tego
podziału jest etiologia upośledzenia. Obejmuje ona
8
grup czynników patogennych: choroby
zakaźne, czynniki fizyczne i pourazowe, nowotwory, czynniki nieznanego pochodzenia
działające w okresie przedporodowym, czynniki związane z zaburzeniami metabolizmu,
czynniki intoksykacyjne, schorzenia o nieznanej lub niepewnej etiologii oraz opóźnienie
umysłowe łączące się z niejasnymi lub psychologicznymi reakcjami jedynie funkcjonalnymi
[5].
67
Specyfika funkcjonowania DPS dla osób niepełnosprawnych intelektualnie
Dopóki człowiek może mieszkać i funkcjonować wśród swoich bliskich powinien tam
jak najdłużej pozostać. Osoby niepełnosprawne intelektualnie nie mają dużego wyboru
dotyczącego stylu życia czy warunków, w jakich chciałyby przebywać Wszystkie decyzje
podejmuje za nich rodzina i osoby opiekujące się nimi. One też najczęściej decydują
0 umieszczeniu osoby niepełnosprawnej w domu pomocy społecznej (DPS). Placówka taka
świadczy całodobową opiekę nad osobami, które się w niej znajdują. Jest instytucją mającą
nieść wsparcie osobom wymagającym pomocy a niemogącym otrzymać tego od rodziny. Do
początku lat 90-tych większość tych domów stanowiła przepełnione ośrodki funkcjonujące na
zasadzie szpitali. K. Mrugalska scharakteryzowała je jako: Zakład opieki społecznej w swym obecnym kształcie tworzy nienormalne warunki rozwoju.
(...) Mieszkając
w zakładzie jest się obdartym z wszelkiej własności, nie posiada się nawet swoich przyborów
toaletowych, ulubionych drobiazgów, znanych części garderoby [6,7].
Przemiany, jakie zaszły na początku lat 90-tych,
spowodowały przeobrażenia
instytucjonalne. Życie w domach pomocy społecznej uległo w sposób znaczący jakościowej
przemianie. Warunki życia przybliżają się w jak największym stopniu do warunków życia
w środowisku domowym. Ważne jest też, aby personel pracujący w tych placówkach, oprócz
odpowiedniej wiedzy posiadał predyspozycje psychiczne i wysoki poziom etyki zawodowej.
Funkcjonowanie DPS
określa Rozporządzenie Ministra Polityki
Społecznej
z dnia
19 października 2005 roku w sprawie domów pomocy społecznej [8 ].
Działalność domu ma zapewnić właściwy zakres usług, który jest zgodny ze standardami
określonymi dla danego domu i opiera się na indywidualnych potrzebach mieszkańca. Aby
określić te potrzeby dom powołuje zespoły terapeutyczno-opiekuńcze, w skład których
wchodzą pracownicy domów bezpośrednio pracujących z mieszkańcem. Zespoły te
opracowują indywidualne plany wspierania mieszkańców i wspólnie z nimi je realizują.
Jeżeli sprawność intelektualna mieszkańca na to pozwala on również nie tylko realizuje, ale
1 uczestniczy w jego opracowaniu. Jeżeli jest to możliwe, mieszkaniec sam wybiera
pracownika pierwszego kontaktu, który koordynuje działania wynikające z indywidualnego
planu wspierania mieszkańca. Dyrektor domu opracowuje regulamin organizacyjny,
w którym przedstawiona jest struktura organizacyjna i szczegółowy zakres działalności danej
placówki.
68
Rozporządzenie określa, że dom świadczy usługi:
- w zakresie potrzeb bytowych,
- opiekuńcze,
- wspomagające, które polegają m.in. na umożliwieniu udziału w terapii zajęciowej,
utrzymaniu kontaktu z rodziną, działaniach zmierzających do usamodzielnienia na miarę
możliwości, umożliwienie zaspakajania potrzeb religijnych i zapewnienie przestrzegania praw
mieszkańców oraz dostępność informacji o tych prawach.
Poza przedstawionymi usługami dom dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych
intelektualnie w zakresie potrzeb edukacyjnych zapewnia pobieranie nauki, uczestnictwa
w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych czy uczenie i wychowanie przez doświadczenie
życiowe. DPS
dla osób niepełnosprawnych intelektualnie musi połączyć w
swym
funkcjonowaniu dwa podejścia: rodzinne i instytucjonalne [8 ,9 ].
Materiał i metody
Badaniami objęto grupę 77 osób -
pracowników dwóch domów samopomocy
w Koronowie i Bożenkowie znajdujących się w powiecie bydgoskim, województwie
kujawsko-pomorskim. Wybrano osoby pracujące bezpośrednio z mieszkańcami domów
samopomocy. W
strukturze zatrudnienia są to pracownicy działu terapeutyczno -
opiekuńczego, którzy ze względu na specyfikę pracy cały czas przebywają z podopiecznymi.
Pracownikom przekazano kwestionariusz ankiety, którego wypełnienie było dobrowolne
i anonimowe.
Wyniki
Na podstawie przeprowadzonych badań z użyciem kwestionariusza ankiety uzyskano
następujące wyniki. Poniżej znajdują się ryciny przedstawiająca charakterystykę badanej
grupy.
69
Boźenkowo
Koronowo
□ 20-29
0 3 0 -3 9
Razem
□ 40-49
0 5 0 -5 9
Ryc. 1. Struktura wieku badanych
Z analizy zebranego materiału wynika, że w grupie badanych osób największą grupę -35,06%
(27) stanowiły osoby w przedziale wiekowym 30-39 lat. Centralnie sklasyfikowały się dwie
grupy wiekowe od 20 do 29 lat stanowiące 23,38% (18 osób) i tylko o jedną osobę mniej, 17
osób (22,08%), było w przedziale wiekowym od 40 do 49 lat. Najmniej liczną grupę pośród
ankietowanych 19,48% (15) stanowiły osoby w wieku 50-59 lat.
Ocenie
poddano
płeć
ankietowanych.
Rycina
poniżej
przedstawia
rozkład
płci
ankietowanych.
Boźeiilcowo
Koronowo
□ m ężczyźni
Rnzeni
□ K o b ie ty
Ryc. 2. Płeć ankietowanych
W badanej grupie uwidacznia się duża dysproporcja w zakresie płci. W DPS
Bożenkowo pracuje 12 osób płci męskiej, co stanowi 38,71%, i 19 kobiet, co stanowi 61,29%.
W DPS w Koronowie panie stanowią 95,65% (44 kobiety), panowie 4,35% (2 mężczyzn).
Zauważa się wyraźną przewagę kobiet w obu domach - stanowi to 81,82% badanych.
Przeprowadzone badania wyraźnie wskazują, iż w domach pomocy społecznej kobiety
dominują pod względem zatrudnienia. Charakterystyczne jest też to, że w domu gdzie
przebywają mężczyźni niepełnosprawni intelektualnie, ze względu na wykonywanie
70
czynności pielęgnacyjno - higienicznych do bezpośredniej opieki zatrudnia się opiekunów
płci męskiej.
Istotnym elementem jest również ocena stanu cywilnego pracowników w aspekcie
pracy z osobami niepełnosprawnymi, poniżej graficzna prezentacja wyników.
Ryc. 3. Stan cywilny ankietowanych
Badając daną zbiorowość pod względem stanu cywilnego zauważono, iż najliczniejszą grupę
stanowią osoby zamężne lub żonaci - jest ich prawie 62,34% (48 osób). Ankietowani, którzy
nie założyli rodzin, czyli panny i kawalerowie, to 23,38% (18 osób). Mniej licznie występują
ankietowani, którzy utracili współmałżonka - wdowy i wdowcy, stanowi to 9,09% (7 osób).
Najmniej liczną grupę - 5,19% stanowią osoby, które w ankiecie wymieniły rozwódki (3) i
stan wolny
( 1
osoba).
W badaniach dokonano również oceny czy pracownicy mieszkają „sami” czy „z
rodziną”.
Ryc. 4. Pracownicy mieszkający samotnie lub z rodziną
W badanej grupie niewielka liczba osób mieszka samotnie, zaledwie 10,39% respondentów
71
( 8
osób). Zdecydowana większość 89,61% (69 osób) prowadzi wspólne gospodarstwo domowe
z
rodziną.
Istotnym czynnikiem w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie jest wykształcenie
pracowników.
Ryc. 5. Wykształcenie ankietowanych
Poziom wykształcenia u pracowników biorących udział w badaniach jest zróżnicowany
i przedstawia się następująco. Dominująca grupa to osoby z wykształceniem średnim, bo aż
51 osób, co stanowi 66,23%. Wykształcenie wyższe posiada 19 badanych (24,68%),
natomiast tylko 1 osoba ma wykształcenie podstawowe (1,30%), a 6 osób zawodowe (7,79%).
Wśród respondentów zaobserwowano, iż niespełna 45,45% (35 osób) badanych posiada
wykształcenie kierunkowe. Osoby te najczęściej pracują na stanowisku pielęgniarki,
pedagoga, psychologa, fizjoterapeuty, pracownika socjalnego czy terapeuty zajęciowego.
Osoby wykonujące zawód inny niż wyuczony pracują najczęściej w roli opiekunów
i w ankiecie wymieniali takie zawody jak: sprzedawca (3 osoby), mechanik (5osób), technik
technologii żywienia zbiorowego (2 ), tokarz ( 1 ), kucharz (2 ), ślusarz ( 1 ), technik ekonomista
(2 ), politolog ( 1 ), dietetyk ( 1 ), technik administracji - urzędnik skarbowy ( 1 ), krawcowa (2 ),
obuwnik ( 1 ), chemik - laborant ( 1 ), technik ( 1 ), fotograf ( 1 ), telemonter urządzeń
telekomunikacyjnych (1). Wśród badanych 13 osób nie wymieniło żadnego zawodu.
72
Ryc. 6. Struktura osób posiadających kierunkowe wykształcenie
Staż pracy osób pracujących w badanych domach pomocy społecznej przedstawia się
różnie.
Ryc. 7. Staż pracy badanych
Najliczniejszą
grupę
stanowią
osoby
pracujące w
przedziale
od
11
do 20
lat,
i stanowi to 25,97% ankietowanych (20 osób).
Najmniej liczną grupę stanowią pracownicy, których staż pracy zawodowej mieści się w
przedziale powyżej 30 lat - 12,99% (10 osób). Staż pracy mniejszy niż 5 lat posiada 19,48%
ankietowanych (15 osób), a reszta respondentów mieści się w przedziale od
6
do 10 lat oraz
w przedziale od 21 do 30 lat (po 16 osób, w każdym z tych przedziałów wiekowych), co
stanowi po 20,78% badanych.
73
Poniższy wykres przedstawia staż pracy badanych pod względem liczby lat
przepracowanych
z
osobami
niepełnosprawnymi
intelektualnie.
Os
cd
-O
O’" O"
Bożenkow o
□ d o 5 lat
K o ro n o w o
D o d 6 d o I O lat
R azem
a o d l i d o 2 0 lat
□ o d 21 d o 3 0 lat
Ryc. 8. Staż pracy badanych z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie
Najliczniejszą grupę stanowią badani, których staż pracy nie przekracza 5 lat - 61,04% (47
osób). Najmniej licznie są reprezentowane osoby pracujące ponad 21 lat; stanowią one 6,49%
(5 osób) wszystkich badanych. Charakterystyczne jest to, że w DPS Bożenkowie nie ma osób
pracujących powyżej 21 lat, gdyż dom istnieje od 1990 roku. W Koronowie, mimo iż osoby
niepełnosprawne zamieszkują DPS dopiero od 2005 roku są pracownicy ze stażem powyżej
21 lat Są to osoby, które pracowały w DPS w Gądeczu (powstał w 1980 roku) i zostały
przeniesione do Koronowa. W przedziale od
6
do 10 lat przepracowało 12 osób, co stanowi
15,58%, a od 11 do 20 lat przepracowało 13 osób (16,88%).
Bardzo ciekawym elementem w badaniu jest ocena motywu podjęcia pracy w domu pomocy
społecznej.
Wykres
•-P
poniżej
przedstawia
otrzymanych
^
-P
O'
OS
p
oó
t+y
—
r
o
-»O oo
•no
sd oś f
r^ l
B ożenkow o
wyników.
---
-P
O'
r -.p
«"
CN
analizę
p
O"
t
O
•fi
r
o ro,
®‘
OO
TT
oś'
■
V©
K o ro n o w o
r' ----o
oo
"O
ud
--P
v®'
n i
R azem
□ "B lisk o śćm iejsca z a m ie s z k a n ia
□ P rz y p a d e k
□ .Test z g o d n a z m o i m i k w a l i f i k a c j a m i
□ lim e
OKTie m ia łam w y b o r u
Ryc. 9. Motywy podjęcia pracy w domu pomocy społecznej
Najczęstszą przyczynę podejmowania pracy w obu domach wg ankietowanych był fakt, że
74
jest ona zgodna z ich kwalifikacjami - 31,17% tj. 24 osób. Dokonując analizy domów
oddzielnie zauważono, że w Bożenkowie na pierwszym miejscu w wyborze pracy decydował
przypadek 38,71% (12 osób), a w Koronowie większość ankietowanych stwierdziła, że
bliskość miejsca zamieszkania 36,96% (17 os). Na drugim miejscu, w jednym i drugim domu,
respondenci wymienili jako motyw zgodność z kwalifikacjami: w Bożenkowie 32,26% (10
os), natomiast w Koronowie 30,43% (14 os). Charakterystyczne jest też to, że w Koronowie
21,74% (10 os) stwierdziło, iż nie miało wyboru podejmując pracę w DPS, a w Bożenkowie
tylko 6,45% (2 os). Pozostała grupa badanych ogółem 6,49% (5 osób) kierowała się innymi
motywami w wyborze pracy, takimi jak: zainteresowanie kierunkami medycznymi
praca z ludźmi chorymi
niesienia pomocy
( 1
os), zainteresowanie tematem niepełnosprawności
( 1
os), powołanie
( 1
( 1
os),
os), chęć
os).
( 1
Decyzje o zmianie pracy można poniekąd postrzegać jako wymiernik satysfakcji z pracy.
Rycina
12
prezentuje
wyniki
.o
o
-.O
oo
co
odpowiedzi
na
to
pytanie
respondentów.
'O
o
’- T
t
rd“
oo
•o
■rsi
B ożenkow o
□ tak
wśród
K o ro n o w o
□ N ie
oo
R azem
□ N ie um iem określić
Ryc. 10. Decyzja o zmianie pracy
Wśród grupy badanej na pytanie czy gdyby była możliwość zmiany pracy aż 42,86% (33
osoby)
respondentów
dało
odpowiedź
negatywną,
natomiast
33,77%
(26
osób)
zdecydowałoby się na zmianę pracy. Najmniejszy procent badanych, bo 23,38% (18 osób) nie
umiał określić, jaka byłaby ich decyzja. W poszczególnych domach sytuacja jest
zróżnicowana. W Bożenkowie 38,71% (12 osób) nie zdecydowałoby się na zmianę pracy,
35,48% (11 osób) nie umiało określić, a najmniej liczna grupa ankietowanych 25,81%
( 8
osób) odpowiedziało twierdząco. W Koronowie najmniej liczną grupą były osoby
niezdecydowane 15,22% (7 osób), większość badanych nie zmieniłoby pracy 45,65%
(21 osób), a 39,13% (18 osób) podjęłoby decyzję o zmianie pracy.
75
Kolejne pytanie miało na celu bezpośrednią ocenę satysfakcji z wykonywanej pracy wśród
pracowników.
R ożen k o w o
□ Tak
K o ro n o w o
O N ie
R azem
□ N i e um iem ok reślić
Ryc. 11. Satysfakcja z wykonywanej pracy
Zdecydowana większość pracowników DPS
objętych badaniami 61,04% (47
osób)
stwierdziła, że praca, którą wykonują sprawia im satysfakcję. Zaprzeczyło temu 16,88% (13
osób). Natomiast 22,08% (17 osób) nie umiało określić czy praca na obecnym stanowisku
daje satysfakcję.
Ankietowanym zadano również pytanie jak praca z osobami niepełnosprawnymi wpływa na
zachowanie po wyjściu z pracy. Poniżej znajduję się graficzna prezentacja wyników.
Ryc. 12. Wpływ pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie na zachowanie po wyjściu z pracy
Analizując wpływ pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie na zachowanie
pracowników po wyjściu z pracy 33,77% (26 osób) stwierdziło, że są bardziej tolerancyjni,
tyleż samo 33,77% (26 osób) uznało, iż na ich zachowanie nie ma to najmniejszego wpływu.
Niespełna 30% (23 osoby) po wyjściu z pracy jest bardziej nerwowych. Inne odczucia miało
2,60%
( 2
osoby) badanych (uwrażliwia na niepełnosprawność 76
1
osoba, myślę w domu o ich
problemie - 1 osoba). Porównując zebrany materiał zauważyć można różnicę pomiędzy
poszczególnymi domami. W DPS w Koronowie 39,13% (18 osób) po wyjściu z pracy jest
bardziej nerwowych, w Bożenkowie tylko 16,13% (5 osób) ma takie odczucia. Większości
pracowników 45,45% (35 osób) trudno jest zapomnieć o problemach występujących w pracy.
Natomiast 40,26% (31 osób) ankietowanych nie ma z tym problemu. Mniejszy procent
badanych 14,29% (11 osób) nie umiało określić czy jest to dla nich problem, czy nie
odczuwają go. Połowa osób pracujących w DPS w Koronowie 52,17% (24 osoby) nie
zapomina o kłopotach w pracy. Lepiej radzą sobie z tym pracownicy DPS w Bożenkowie,
gdyż
Rycina
tylko
35,48%
przedstawia
(11
osób)
wpływ
o\
0©
przenosi
problemów
w
!<?=
O
f©
fO
Bożenkowo
na
pracy
do
życie
domu.
rodzinne.
©\
Koronowo
D N ie
pracy
z
vN©
O
N
□ T ak
problemy
Razem
□ N ie u n iie n i o k re ślić
Ryc. 13. Wpływ problemów w pracy na życie rodzinne
Większości pracowników 45,45% (35 osób) trudno jest zapomnieć o problemach
występujących w pracy. Natomiast 40,26% (31 osób) ankietowanych nie ma z tym problemu.
Mniejszy procent badanych 14,29% (11 osób) nie umiało określić czy jest to dla nich
problem, czy nie odczuwają go. Połowa osób pracujących w DPS w Koronowie 52,17% (24
osoby) nie zapomina o kłopotach w pracy. Lepiej radzą sobie z tym pracownicy DPS
w Bożenkowie, gdyż tylko 35,48% (11 osób) przenosi problemy z pracy do domu.
Poniższa rycina przedstawia odpowedzi na pytanie czy pracownik przenosi problemy z pracy
na życie rodzinne.
77
B ożenkow o
□ Tak
K o ro n o w o
n N ie
R az em
□ N i e u m ie m określić
Ryc. 14. Przenoszenie problemów z pracy na życie rodzinne
U badanych pracowników zaobserwowano, że większość 68,83% (43 osoby) nie
przenosi problemów z pracy na życie rodzinne, umie te dwie rzeczy rozdzielić. Niewielki
procent badanych 9,09% (7 osób), nie umie określić czy im się to udaje. Jednak 17 osób
(22,08%) przyznaje, że ma z tym problem. W DPS Koronowo gdzie 95,65% stanowią
kobiety, 26,09% ankietowanych (12 osób), problemy z pracy przenosi na życie rodzinne.
W DPS Bożenkowo, w którym to 38,71% pracowników stanowią mężczyźni, zdecydowana
mniejszość personelu (16,13%) przenosi problemy związane z pracą do domu. Z grona
pracowników tylko jeden mężczyzna nie potrafił określić swojego stosunku do problemu.
Niniejsza rycina przedstawia rozkład odpowiedzi na pytanie „Czy praca jest powodem kłótni
domowych?”
powód do kłótni domowych
Ankietowani w zdecydowanej większości 77,92% (60 osób) na pytanie czy praca jest
powodem kłótni domowych dali odpowiedź negatywną. Niewielki odsetek badanych 6,49%
(5 osób) nie umiało określić, czy spory w domu są związane z pracą. Twierdząco na zadane
pytanie odpowiedziało 15,58% (12 osób).
78
Wnioski
1. Praca z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie tylko w niewielkim stopniu wpływa
negatywnie na życie rodzinne.
2. Badania wykazały, że wykształcenie kierunkowe pozwala lepiej radzić sobie z problemami
związanymi z pracą z osobami niepełnosprawnymi.
3. Wyniki uzyskane w toku przeprowadzonych badań potwierdziły, że pracownicy płci
męskiej lepiej radzą sobie z problemami związanymi z pracą.
Piśmiennictwo
1. A. Soroka-Fedorczuk, Obraz osób niepełnosprawnych, w: T. Plich (red.), Encyklopedia
Pedagogiczna XXI wieku,T. 2, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2004, s. 649
652.
2. K. Kirejczyk, Upośledzenie umysłowe - Pedagogika, PWN, Warszawa 1981, s. 13.
3. B.
Cytowska, Drogi edukacyjne dzieci niepełnosprawnych intelektualnie, Instytut
Pedagogiki Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002
4. A. Bilikiewicz (red), Psychiatria Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2006, s. 61
5. H. Borzyszkowska, Oligofrenopedagogika, PWN, Warszawa 1985, s. 30.
6
. K. Mrugalska, Więzi rodzinne osób z upośledzeniem umysłowym a ich pobyt w domach
pomocy społecznej, WSiP, Warszawa 1987, s. 23.
7. Z. Tarkowski, C. Jurkiewicz, Plan opieki indywidualnej w Domu Opieki Społecznej,
Wydawnictwo Orator, Lublin 1997, s. 7.
8
. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. (Dz. U. nr 64, poz. 593, z późn. zm.).
9. W. Reichmann, Wspólne życie w domu pomocy społecznej dla upośledzonych umysłowo,
Wspólne tematy, 2007, nr 11-12, s. 22.
10. K. J. Zabłocki, Wprowadzenie do rewalidacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń
1996, s. 100.
11. J. Sowa, Pedagogika specjalna w zarysie, Wydawnictwo Oświatowe FOSZE, Rzeszów
1997, s. 9.
12. J. Wyczesany, Oligofrenopedagogika, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1998
13. A. Maciarz, Społeczny wymiar niepełnosprawności intelektualnej, „Szkoła Specjalna”, nr
4 (231) 2005.
79
14. R.C. Carson, J.N. Butcher, S. Mineka, Psychologia zaburzeń. Człowiek we współczesnym
świecie, GWP, Gdańsk 2003, s. 1106.
15. J. Kirenko, M. Parchomiuk, Edukacja i rehabilitacja osób z upośledzeniem umysłowym,
Wyd. Akademickie WSSP, Lublin 2008, s. 13.
80
Open Access
This is an open access article licensed under the term s o f the Creative Com m ons Attribution Non Com m ercial License
medium , provided the work is properly cited.
Intraventricular meningioma - case report
Oponiak wewnątrzkomorowy - opis przypadku
Kamila W oźniak 1 , Wojciech Smuczyński1 , Zygmunt Siedlecki1 , Marcin Grela 1 ,
Aleksandra Pawlicka 1 , Remigiusz Sokołowski2 , Walery Zukow 3
departm ent of Neurosurgery and Neurotraumatology Nicolaus Copernicus University Collegium
Medicum, Bydgoszcz, Poland
2Neurosurgical Students’ Scientific Group Department of Neurosurgery and Neurotraumatology Nicolaus
Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland
3Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland
Key words: tumor, meningioma, surgical treatment.
Słowa kluczowe: guz, oponiak, leczenie operacyjne.
Abstract
Primary intraventricular tumors are very rare processes with proliferative. It is estimated that
are less 10% brain tumor in adults. The majority are benign, where radical neurosurgical
treatment has a complete cure. The authors present a case of clinical operations in a patient
treated with the Clinic Neurosurgery Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum
(Department of Neurosurgery and Neurotraumatology Nicolaus Copernicus University
Collegium Medicum) in Bydgoszcz with histopathological diagnosis of meningioma in the
intraventricular location.
Streszczenie
Pierwotne guzy wewnątrzkomorowe należą do bardzo rzadko występujących procesów o
charakterze rozrostowym. Szacuje się, że stanowią mniej 10% wszystkich guzów OUN u
osób dorosłych. W większości są to zmiany o charakterze łagodnym, gdzie radykalne leczenie
neurochirurgiczne daje całkowite wyleczenie. Autorzy przedstawiają opis przypadku
klinicznego chorego leczonego operacyjne w Katedrze i Klinice Neurochirurgii Uniwersytetu
81
Mikołaja Kopernika Collegium Medicum
(Department of Neurosurgery and
Neurotraumatology Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum) w Bydgoszczy z
rozpoznanym
w
badaniu
histopatologicznym
oponiakiem o
umiejscowieniu
wewnątrzkomorowym.
Introduction
Primary intraventricular tumors (Fig. 1) are very rare processes with proliferative. It is
estimated that up less 10% of all brain tumor in adults. The primary intraventricular tumors
include proliferative processes, which are derived from the cell walls or intraventricular
structures. The authors present a case o f clinical operations in a patient treated with the Clinic
of Neurosurgery (Department of Neurosurgery and Neurotraumatology Nicolaus Copernicus
University Collegium Medicum) in Bydgoszcz in the study diagnosed with histo-pathological
wewn^trzkomorowym the location of meningiomas.
P a ra s a g itta l
F a lc in e
Intrave
tricular
Figure. 1 Meningiomas.
Source: http://www.hopkinsmedicine.org
A case report
The Cathedral and the Neurosurgical Clinic (Depa rtment of Neurosurgery and
Neurotraumatology) from the Department of Emergency Medicine (Department of
Emergency Medicine) hit a 30-year-old man after a head injury caused by the first attack of
epilepsy in life. In an interview collected from the patient: alcoholism, several weeks a clear
weakening of the left half of the body, recurrent severe pain in the head. As made under the
Department of Emergency Medicine study, computed tomography revealed: the right
hemisphere o f the brain rather well demarcated tumor change the size of 50mm. The pin
surrounded by edema. The patient was in good general condition, the Glasgow Coma Scale 14
82
points, with trace left-sided hemiparesis was admitted to the Department of Neurosurgery and
Neurotraumatology. Then the MRI study was commissioned which revealed: a change in the
structure of the deep right hemisphere dispersible intense homogeneous strengthening
counterstained with starting point in the choroid plexus triangle right lateral ventricle with
extensive finger-like edema zone around the central structures of moving to the left. Based on
the outcome of the clinical trial and the results of imaging the patient was qualified for
surgery. The arrangement on the back of a semi-circular cut around the temporo - parietal
craniotomy was performed right in this area, then made corticotomy within the upper parietal
lobule reached more well marginated tumor penetrating into the lumen of the lateral ventricle.
Intraoperative mass of gray-cherry color with venous vessels on its surface. Inspection tumor
bed showed no residual tumor. Uneventful perioperative course. In the three days after the
operation began improving patient rehabilitation. At the time of discharge the patient in
general and neurological condition good (scale Glasgow 15 points, without paralysis and
other neurological examination deviations).
Discussion
Meningiomas are among the most common primary intracranial tumors. Their incidence is
estimated to be approximately 15% of all brain tumors. Meningiomas derived from epithelial
cells covering the arachnoid (meningiothelium). They appear most frequently in the sixth or
seventh decade o f life, often in women than men, which is linked to the presence in the cells
meningiothelium progesterone receptors. Because of the slow growth and mostly benign
nature are very rare in children and adolescents. These tumors are often morphologically as
hard butter well demarcated from adjacent brain, are attached to the dura mater. The most
common symptom is an increase in intracranial pressure which can lead to seizures and cause
focal neurologic symptoms depend on the location of the tumor. Mostly common locations
meningiomas are: about sickle area, vaulted ceilings, sphenoid wing, larval olfactory,
parasellar area. Intraventricular meningiomas are rare. It is estimated that comprise from 0.5%
to 3-4% of all intracranial meningiomas. Localized mainly around the triangle ventricular
lateral ventricles (approximately 78%), the third ventricle (15%), the fourth ventricle
(approximately 4-5%). They develop from cells of vascular plexus and choroidal tissue. This
is most likely due to migration of the choroid plexus cells vascular during embryonic
development, which makes it possible to develop in the interior chamber meningioma. The
treatment is radical resection of the tumor. It usually allows a full recovery, without the need
for adjuvant therapy in the form o f radiation therapy or chemotherapy. Adjuvant therapy is
applicable in the case of incomplete tumor resection, treatment changes as anaplastic or
recurrence of cancer.
Conclusions
1. Intraventricular tumors are very rare proliferative processes of the CNS;
2. Meningiomas detected in people under 50 years of age are rare;
3. Most meningiomas are benign tumors, where radical surgery has a complete cure.
References
1. Simpson D. The recurrence o f intracranial meningiomas after surgical treatment. J Neurol
Neurosurg Psychiatry 1957, 20: 22-39.
83
2. Natarajan SK, Sekhar LN, D. et al Schessel petroclival meningiomas: Multimodality
treatment and outcomes at long-term follow-up. Neurosurgery 2007, 60: 965-981.
3. Yasargil MG, Mortara RW, Curcic M. Meningiomas of the basal posterior cranial fossa.
Adv Tech Stand Neurosurg 1980; 7: 3-115.
4. Samii M, Ammirati M. cerebellopontine angle meningiomas (Posterior pyramid
meningiomas). In: Al-Mefty O. [ed]. Meningiomas. Raven Press, New York, 1991, pp. 503
516.
5. Bassiouni H, Hunold A, Asgari, S., et al Meningiomas of the posterior petrous bone:
functional outcome after microsurgery. J Neurosurg 2004; 100: 1014-1024.
. Nakamura M, Roser F, Dormie M., et al Facial and cochlear nerve function after surgery of
cerebellopontine angle meningiomas. Neurosurgery 2005, 57: 77-90.
6
7. Dufour, H., Muracciole X, Metellus P, et al Long-term tumor control and functional
outcome in patient with cavernous sinus meningiomas treated by radiotherapy with or without
previous surgery: Is there an alternative to aggressive tumor removal? Neurosurgery 2001, 48:
285-296.
8 .
Bricolo AP Turazzi S., A., et al Talacchi Microsurgical removal of petroclival
meningiomas: a report of 33 Patients. Neurosurgery 1992, 31: 813-828.
9. Goel A, Muzumdar D. Conventional posterior fossa approach for surgery on petroclival
meningiomas: A report on an experience with 28 cases. Surg Neurol 2004, 62: 332-340.
10. Al-Mefty O., J. L. Fox, R. R. Smith Petrosal approach for petroclival meningiomas.
Neurosurgery 1988, 22: 510-517.
11. Siwanuwatn R., Deshmukh P, Figueiredo E.G. et al Quantitative analysis of the working
area and angle of attack for the retrosigmoid, combined petrosal, and transcochlear
approaches to the petroclival region. J Neurosurg 2006; 104: 137-142.
12. Bochenek Z., Kukwa A. An extended approach through the middle cranial fossa to the
internal auditory meatus and the cerebello-pontine angle. Acta Otolaryngol 1975; 80: 410
414.
13. Kawase T, Shiobara R, Toya S. Middle fossa transpetrosal-transtentorial approach for
sphenopetroclival meningiomas: surgical method and results in 10 Patients. Neurosurgery
1991, 28: 869-876.
14. A. W. Morrison, King mp Experiences with a translabyrinthine-transtentorial approach to
the cerebellopontine angle. Technical note. J Neurosurg 1973; 38: 382-390.
15. House W. F., De la Cruz, A., W. E. Hitselberger Surgery of the skull base: transcochlear
approach to the petrous apex and Clivus. Otolaryngology 1978; 8 6 : 770-779.
84
16. George B, Lot G. Foramen magnum meningiomas: a review from personal experience of
37 cases and from a cooperative study of 106 cases. Neurosurgery Quarterly, 1995, 5: 149
167.
17. Bassiouni H, Ntoukas V., Asgari S., et al Foramen magnum meningiomas: clinical
outcome after microsurgical resection via a posterolateral suboccipital approach
retrocondylar. Neurosurgery 2006, 59: 1177-1187.
18. Nanda A, Vincent D. A., P. S. Vannemreddy et al Far-lateral approach to intradural
lesions of the foramen magnum without resection of the occipital condyle. J Neurosurg 2002;
96: 302-309.
19. Lot G, George B. The extent o f drilling in the lateral approaches to the craniocervical
junction area from a series of 125 cases. Acta Neurochir (Wien) 1999, 141: 111-118.
20. Arnautovic KI, Al-Mefty O., Husain M. Ventral foramen magnum meningiomas. J
Neurosurg 2000; 92 (Suppl.): 71-80.
Wstęp
Pierwotne guzy wewnątrzkomorowe (Ryc. 1) należą do bardzo rzadko występujących procesów o charakterze
rozrostowym. Szacuje się, że stanowią mniej 10% wszystkich guzów OUN u osób dorosłych. Do pierwotnych
guzów wewnątrzkomorowych zalicza się te procesy rozrostowe, które wywodzą się ze ścian komór lub ze
struktur wewnątrzkomorowych. Autorzy przedstawiają opis przypadku klinicznego chorego leczonego
operacyjne w Katedrze i Klinice Neurochirurgii (Department of Neurosurgery and Neurotraumatology Nicolaus
Copernicus University Collegium Medicum) w Bydgoszczy z rozpoznanym w badaniu histo-patologicznym
oponiakiem o umiejscowieniu wewnątrzkomorowym.
Ryc. 1. Oponiaki.
85
Źródło: http://www.hopkinsmedicine.org
Opis przypadku
Do Katedry i Kliniki Neurochirurgii i Neurotraumatologii (Department od Neurosurgery and
Neurotraumatology) z Katedry Medycyny Ratunkowej (Department of Emergency Medicine) trafił 30-letni
mężczyzna po urazie głowy spowodowanym pierwszym w życiu napadem epilepsji. W wywiadzie zebranym od
chorego: ZZA, od kilku tygodni wyraźne osłabienie lewej połowy ciała, nawracające silne dolegliwości bólowe
głowy. W wykonanym w warunkach Department of Emergency Medicine badaniu tomografii komputerowej
głowy uwidoczniono: w prawej półkuli mózgowia dość dobrze odgraniczoną zmianę guzowatą wielkości 50mm
otoczoną palczastym obrzękiem. Chorego w stanie ogólnym dobrym, w skali Glasgow 14 pkt, ze śladowym
niedowładem lewostronnym przyjęto do Department od Neurosurgery and Neurotraumatology. Następnie
zlecono badanie MRI głowy, które uwidoczniło: zmianę w strukturach głębokich prawej półkuli mózgowej
ulegająca intensywnemu jednorodnemu wzmocnieniu kontrastowemu z punktem wyjścia w splocie
naczyniówkowym trójkąta prawej komory bocznej z rozległą palczastą strefą obrzęku wokół, z
przemieszczeniem struktur środkowych na lewo. W oparciu o wynik badania klinicznego oraz wynik badań
obrazowych chorego zakwalifikowano do leczenia operacyjnego. W ułożeniu na plecach z cięcia półkolistego w
okolicy skroniowo - ciemieniowej prawej wykonano kraniotomię w tej okolicy, następnie wykonano
kortykotomię w obrębie płacika ciemieniowego górnego dotarto do bardzo dobrze odgraniczonego guza
penetrującego do światła komory bocznej. Śródoperacyjne masa barwy szaro-wiśniowej z naczyniami żylnymi
na jego powierzchni. Inspekcja loży pooperacyjnej nie wykazała resztek nowotworu. Przebieg okołooperacyjny
niepowikłany. W 3 dobie po zabiegu rozpoczęto usprawnianie rehabilitacyjne pacjenta. W chwili wypisu chory
w stanie ogólnym i neurologicznym dobrym (w skali Glasgow 15 pkt, bez niedowładów i innych odchyleń w
badaniu neurologicznym).
Dyskusja
Oponiaki są jednymi z najczęstszych pierwotnych guzów wewnątrzczaszkowych. Częstość ich występowania
szacuje się na ok. 15 % wszystkich guzów mózgu. Oponiaki pochodzą z komórek nabłonka pokrywającego
pajęczynówkę (meningiothelium). Są to występujące najczęściej w szóstej lub siódmej dekadzie życia; częściej u
kobiet niż mężczyzn, co jest łączone z obecnością w komórkach meningiothelium receptorów dla progesteronu.
Z powodu powolnego rozwoju i głównie łagodnego charakteru bardzo rzadko spotykane są u dzieci i młodzieży.
Guzy te morfologicznie najczęściej mają postać twardych mas dobrze odgraniczonych od przylegającego mózgu,
są przytwierdzone do opony twardej. Najczęstszym objawem jest wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego
mogący prowadzić do napadów padaczkowych, a także wywoływać ogniskowe objawy neurologiczne zależne
od umiejscowienia guza. Głównie spotykane lokalizacje oponiaków to: okolica okołosierpowa, sklepienie,
skrzydła kości klinowej, rynienka węchowa, okolica okołosiodłowa. Oponiaki wewnątrzkomorowe występują
bardzo rzadko. Szacuje się, że stanowią od 0,5% do 3-4% wszystkich oponiaków wewnątrzczaszkowych.
Lokalizują się głownie w okolicy trójkąta komorowego komór bocznych (ok. 78%), komory III (15 %), komory
IV (ok. 4-5 %). Rozwijają się z komórek splotu naczyniastego oraz tkanki naczyniówkowej.
Najprawdopodobniej jest to spowodowane migracją komórek naczyniówki do splotu naczyniastego podczas
rozwoju embrionalnego, co stwarza możliwość rozwoju oponiaka we wnętrzu komór. Leczeniem stanowi
radykalne usunięcie guza. Pozwala ono zwykle na całkowite wyleczenie, bez konieczności leczenia
uzupełniającego w postaci radioterapii lub chemioterapii. Leczenie uzupełniające ma zastosowanie w przypadku
niecałkowitej resekcji guza, leczeniu zmian o charakterze anaplastycznym, bądź wznów nowotworów.
Wnioski
1. Guzy wewnątrzkomorowe stanowią bardzo rzadkie procesy rozrostowe OUN;
2. Oponiaki wykrywane u osób poniżej 50 roku życia należą do rzadkości;
3. Większość oponiaków stanowią guzy łagodne, gdzie radykalne leczenie operacyjne daje całkowite
wyleczenie.
Bibliografia
86
1. Simpson D. The recurrence of intracranial meningiomas after surgical treatment. J Neurol Neurosurg
Psychiatry 1957, 20: 22-39.
2. Natarajan SK, Sekhar LN, D. et al Schessel petroclival meningiomas: Multimodality treatment and outcomes
at long-term follow-up. Neurosurgery 2007, 60: 965-981.
3. Yasargil MG, Mortara RW, Curcic M. Meningiomas of the basal posterior cranial fossa. Adv Tech Stand
Neurosurg 1980; 7: 3-115.
4. Samii M, Ammirati M. cerebellopontine angle meningiomas (Posterior pyramid meningiomas). In: Al-Mefty
O. [ed]. Meningiomas. Raven Press, New York, 1991, pp. 503-516.
5. Bassiouni H, Hunold A, Asgari, S., et al Meningiomas of the posterior petrous bone: functional outcome after
microsurgery. J Neurosurg 2004; 100: 1014-1024.
6. Nakamura M, Roser F, Dormie M., et al Facial and cochlear nerve function after surgery of cerebellopontine
angle meningiomas. Neurosurgery 2005, 57: 77-90.
7. Dufour, H., Muracciole X, Metellus P, et al Long-term tumor control and functional outcome in patient with
cavernous sinus meningiomas treated by radiotherapy with or without previous surgery: Is there an alternative to
aggressive tumor removal? Neurosurgery 2001, 48: 285-296.
8. Bricolo AP Turazzi S., A., et al Talacchi Microsurgical removal of petroclival meningiomas: a report of 33
Patients. Neurosurgery 1992, 31: 813-828.
9. Goel A, Muzumdar D. Conventional posterior fossa approach for surgery on petroclival meningiomas: A
report on an experience with 28 cases. Surg Neurol 2004, 62: 332-340.
10. Al-Mefty O., J. L. Fox, R. R. Smith Petrosal approach for petroclival meningiomas. Neurosurgery 1988, 22:
510-517.
11. Siwanuwatn R., Deshmukh P, Figueiredo E.G. et al Quantitative analysis of the working area and angle of
attack for the retrosigmoid, combined petrosal, and transcochlear approaches to the petroclival region. J
Neurosurg 2006; 104: 137-142.
12. Z. Bochenek, Kukwa A. An extended approach through the middle cranial fossa to the internal auditory
meatus and the cerebello-pontine angle. Acta Otolaryngol 1975; 80: 410-414.
13. Kawase T, Shiobara R, Toya S. Middle fossa transpetrosal-transtentorial approach for sphenopetroclival
meningiomas: surgical method and results in 10 Patients. Neurosurgery 1991, 28: 869-876.
14. A. W. Morrison, King mp Experiences with a translabyrinthine-transtentorial approach to the
cerebellopontine angle. Technical note. J Neurosurg 1973; 38: 382-390.
15. House W. F., De la Cruz, A., W. E. Hitselberger Surgery of the skull base: transcochlear approach to the
petrous apex and Clivus. Otolaryngology 1978; 86: 770-779.
16. George B, Lot G. Foramen magnum meningiomas: a review from personal experience of 37 cases and from a
cooperative study of 106 cases. Neurosurgery Quarterly, 1995, 5: 149-167.
17. Bassiouni H, Ntoukas V., Asgari S., et al Foramen magnum meningiomas: clinical outcome after
microsurgical resection via a posterolateral suboccipital approach retrocondylar. Neurosurgery 2006, 59: 1177
1187.
18. Nanda A, Vincent D. A., P. S. Vannemreddy et al Far-lateral approach to intradural lesions of the foramen
magnum without resection of the occipital condyle. J Neurosurg 2002; 96: 302-309.
87
19. Lot G, George B. The extent of drilling in the lateral approaches to the craniocervical junction area from a
series of 125 cases. Acta Neurochir (Wien) 1999, 141: 111-118.
20. Arnautovic KI, Al-Mefty O., Husain M. Ventral foramen magnum meningiomas. J Neurosurg 2000; 92
(Suppl.): 71- 80.
88
Journal o f Health Sciences. 2013; 3 (8): 89-100
This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems o f University Radom in Radom, Poland
Open Access
Evaluate the effectiveness of treatment of carpal tunnel
syndrome in patients undergoing surgery in the
Department of Neurosurgery and Neurotraumatology of
the University Hospital No. 1 in Bydgoszcz
Ocena skuteczności leczenia zespołu cieśni nadgarstka u pacjentów leczonych
operacyjnie w Katedrze i Klinice Neurochirurgii i Neurotraumatologii Szpitala
Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy
1
1
1
2
Kamila Woźniak , Wojciech Smuczyński , Marcin Grela , Dorota Ratuszek ,
Aleksandra Pawlicka 1, Natalia Ciesielska 1 , Remigiusz Sokołowski3 , Walery Zukow 4
2Department of Rehabilitation Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland
4University of Economy, Bydgoszcz, Poland
Key words: carpal tunnel, surgery, neurosurgery.
Słowa klucze: zespół cieśni nadgarstka, operacja, neurochirurgia.
Abstract
Introduction: Carpal tunnel syndrome (Lat . Isthmia canalis carpi syndrome) is a condition
resulting from prolonged compression of the median nerve (nervus medianus) running in the
carpal tunnel.
Aim: Evaluation of the effects of surgical treatment in patients with carpal tunnel syndrome
immediately after surgery and during the 14 days after surgery.
Material and Methods: From January 2012 to June 2013 in the Department of Neurosurgical
Clinic of the University Hospital No. 1 in Bydgoszcz for surgery were enrolled 21 patients
diagnosed with unilateral carpal tunnel syndrome with varying degrees of severity. The study
of efficiency in the surgical method included an evaluation of objective and subjective
89
symptoms, the presence of positive provocation tests in the period after surgery (1 day and 14
day)
Results: Analysis of the current treatment results showed that the method used in the majority
of patients experiencing a decrease or disappearance of pain and autonomic disturbances in
the area supplied by the median nerve and improve the function of the diseased hand.
Conclusions: Surgical treatment is an effective procedure for patients who have exhausted
the possibility of pharmacological treatment and physiotherapy. Assess the relationship of the
effects of therapy requires further study on a larger number of patients.
Streszczenie
Wstęp: Zespół cieśni nadgarstka (łac. syndroma isthmi canalis carpi) to stan chorobowy
powstały w wyniku długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego (nervus medianus)
biegnącego w kanale nadgarstka.
Cel pracy: Ocena efektów leczenia operacyjnego u pacjentów z zespołem cieśni nadgarstka
bezpośrednio po zabiegu operacyjnym oraz w okresie 14 dni po zabiegu operacyjnym.
Materiał i metody: W okresie od stycznia 2012 do czerwca 2013 w Katedrze i Klinice
Neurochirurgii i Neurotraumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy do
zabiegu operacyjnego zakwalifikowano 2 1 chorych, u których stwierdzono jednostronny
zespół cieśni nadgarstka o różnym stopniu nasilenia. Badanie skuteczności metody
operacyjnej obejmowało ocenę obiektywnych i subiektywnych objawów klinicznych,
obecność dodatnich testów prowokacyjnych w okresie po zabiegu operacyjnym( 1 doba i 14
doba)
Wyniki: Analiza dotychczasowych wyników leczenia wykazała, że po zastosowanej metodzie
u większości pacjentów następuje zmniejszenie bądź ustąpienie dolegliwości bólowych i
zaburzeń wegetatywnych w obszarze zaopatrywanym przez nerw pośrodkowy oraz poprawa
funkcji chorej ręki.
Wnioski: Zastosowane leczenie operacyjne jest skutecznym postępowaniem u chorych, u
których
zostały
wyczerpane
możliwości
leczenia
farmakologicznego
oraz
fizjoterapeutycznego. Ocena zależności efektów terapii wymaga dalszych badań na większej
liczbie pacjentów.
Introduction
Carpal tunnel syndrome (Syndrome Isthmia Latin canalis carpi) is a condition resulting from
prolonged compression of the median nerve (nervus medianus) running in the carpal tunnel
(Fig.1). The incidence of this syndrome in the general population is about 1%.The disease is
the most common nerve inflammation or swelling of the surrounding tissues and degenerative
or traumatic strengthen the carpal tunnel space is limited. The initial pressure on the median
nerve fibers leads to their eating disorder, which causes secondary swelling and pain
intensifies. In the literature, there have been many reasons for this oppression. These are the
most common:
90
•
anatomical change in channel dimensions, due to the presence of a tumor or ganglion;
•
degenerative or congenital anomaly;
•
systemic diseases: such as diabetes, hypothyroidism, chronic renal failure;
•
alcoholism;
•
cumulative trauma associated with work or hobbies that require repetitive movements
of the wrist and hand, or the use of vibrating tools;
•
Hormonal changes during pregnancy and menopause.
The clinical syndrome includes:
•
tingling in the wrist and thumb area;
•
tingling of the index and middle fingers and half of the ring finger;
•
muscle atrophy withers;
•
positive Tinel sign (tapping on the median nerve in the carpal tunnel syndrome causes
of paresthesia in the fingers innervated by the median nerve somatosensory);
•
positive Phalen sign (paresthesia intensity after a few tens of seconds, hold-flexion-
beam wrist);
•
weakening grip, lack of precision and limits movement;
•
difficult clamping hand into a fist;
•
Loss of a hand held items.
Symptoms usually occur at night, made worse after lifting limbs and reduce the abandonment.
After waking the patient feels a tingling in the hand, which is often ignored by assigning them
adopted the wrong position during sleep. In the event of more severe disease paresthesia and
pain the patient awake at night, then welcome relief to leave the hand on the floor. In addition
to clinical symptoms help in the diagnosis of carpal tunnel syndrome is electroneurography (it
shows in most cases a final extension of sensory and motor latencies, conduction deceleration
in sensory and motor fibers and reduce the amplitude of the potential of sensory and motor).
The additional tests are performed occasionally damaged muscle EMG examination,
radiographs, ultrasound, magnetic resonance imaging and measuring the pressure in the carpal
tunnel. The main goal of treatment is to eliminate pain and improve sensation and hand
function. Ailments treated conservatively and surgically. Conservative treatment usually does
91
not produce a positive effect. Causal treatment is highly effective operating cut flexor
retinaculum and decompression of the nerve. [ 1 - 6 ].
WrçiaôlopoprMca*
aidtamki
Ścięgna zgioaczy
Nerw p o śro d k o w y w k a n a le
n a d g a rstka
O b s z a r r ę k i, w k tó ry m
o d c zu w a n e s ą d o le g liw o śc i
Figure. 1. Carpal tunnel.
Source: www.szpitalavimed.pl
Aim of the study
Evaluation of the effects of surgical treatment in patients with carpal tunnel syndrome
immediately after surgery and during the 14 days after surgery.
Materials and Methods
In the period from January 2012 to June 2013 in the Department of Neurosurgical Clinic of
the University Hospital No. 1 in Bydgoszcz for surgery were enrolled 21 patients (16 women
and 5 men) diagnosed with unilateral carpal tunnel syndrome with varying degrees of
severity. Overall the study were 14 right upper limb and left upper limb 7. Patients qualified
for surgery based on the results of the clinical trial and the examination electroneurographic.
The antibiotic cover (Tarfazolin 3 x 1.0g) under local anesthesia with a classic, was cut flexor
retinaculum (transverse ligament of the wrist), then assumed sutures and dressing (Fig. 2).
Patients were discharged home on day 1 after surgery, without fever with normal wound
92
healing in post-operative. Test the effectiveness of the operational methods included an
evaluation of objective and subjective symptoms, the presence of positive provocation tests in
the postoperative period (1 day and 14 day).
Figure. 2. Operation.
Source: http://www.nirschlorthopaedic.com
Results
1.
Patients reported improvements in self-service, and a significant reduction in pain day
and night (81% in one day after surgery, 90% on the 14th day after surgery).
2.
Patients reported improvement in vegetative disorders (numbness, tingling subsided in
more than 90% of patients in the 1 and 14 days after surgery).
3.
2 people did not notice a significant improvement in perceived pain.
4.
None of the patients scheduled for surgery did not suffer any deterioration in the
perceived pain before the surgery.
Discussion
Carpal tunnel syndrome is a chronic syndrome resulting from a variety of local and systemic
causes. The results of conservative treatment frequent give satisfactory results. They expose
93
patients to receive pain medication, steroids, and often exhausting physiotherapy, while the
achieved result is usually short-lived and does not produce satisfactory results. During the
patient's eligibility for surgery must be taken into account the severity of symptoms, the
degree of damage to the median nerve and the concomitant disease and anatomical
deformities. The decision to undertake surgery should subside after exhausting the
possibilities offered by conservative treatment. You can also find reviews that only operating
decompression of the median nerve immediately following rehabilitation is the only and most
effective way to treat cases. The main purpose of surgical treatment is to reduce pain and
improve function of the hand, as these elements affect significantly the quality of life for the
MS patients.Evaluation of patients before and after surgery showed improvements in
subjective and objective symptoms. The study, however, do not cover the problem and should
be repeated on a larger group. The long-term (long-term) effects of surgical treatment on
subjective and objective evaluation of clinical symptoms and electrophysiological parameters
also need further observation and analysis. [ 1 -6 ].
Conclusions
1. Applied surgery is an effective procedure for patients who have exhausted the possibility of
pharmacological treatment and physiotherapy.
2. Assess the relationship of the effects of therapy requires further study on a larger number of
patients.
References
1. Koszewicz M.: Obraz kliniczny zespołu cieśni nadgarstka[w:] Zespoły z ucisku:
diagnostyka i leczenie, Materiały
konferencyjne Kraków 2003.
2. Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawówi mięśni, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL Warszawa 1998. Boscheinen-Morrin J, Conolly W.B.: The hand: Fundamentalsof
Therapy. Third Edition, Butter-worth Heinemann, 2001.
3. Deja A., Jabłońska-Brudło J., Bakuła S.: Obraz kliniczny zespołu cieśni nadgarstka,
Fizjoterapia 2003,11,1, 21.244
4. Jon M. Whitley, MD,PhD Dennis E.McDonnell, MD.: Zespół kanału nadgarstka,
wskazówki do właściwego postępowania,
94
Medycyna po Dyplomie, 1995, 4, 3, 123.
5. Atcheson S.G.: Zespół kanału nadgarstka: czy to choroba zawodowa?. Medycyna po
Dyplomie, 2000, 9, 7, 142.
6
. Kwiwerska-Jagodzińska K., Mikuła W., Postępowanie usprawniające p o leczeniu
operacyjnym zespołu kanału nadgarstka. Postępy Rehabilitacji, 2001, XV, 1, 17.
Wstęp
Zespół cieśni nadgarstka (łac.syndroma isthmi canalis carpi) to stan chorobowy powstały w
wyniku długotrwałego ucisku nerwu pośrodkowego(nervus medianus) biegnącego w kanale
nadgarstka (Ryc. 1). Częstość występowania tego zespołu w populacji ogólnej wynosi około
1%. Przyczyną choroby jest najczęściej obrzęk zapalny nerwu lub tkanek otaczających oraz
zwyrodnieniowe lub pourazowe zacieśnienia ograniczonej przestrzeni kanału nadgarstka.
Początkowy ucisk na włókna nerwu pośrodkowego doprowadza do zaburzenia ich
odżywiania, co wywołuje wtórny obrzęk i nasila się dolegliwości. W piśmiennictwie podaje
się wiele przyczyn takiego ucisku. Są to najczęściej:
•
zmiana wymiarów kanału anatomicznego,
spowodowana występowaniem
guza czy
ganglionu;
•
zmiany zwyrodnieniowe bądź wrodzone anomalia;
•
choroby
ogólnoustrojowe:
takie jak:
cukrzyca,
niedoczynność
tarczycy,
przewlekła
niewydolność nerek ;
•
alkoholizm;
•
kumulujące się urazy związane z pracą zawodową lub hobby, które wymaga powtarzających
się ruchów nadgarstka i ręki lub używania wibrujących narzędzi;
•
zmiany hormonalne w okresie ciąży i menopauzy.
Do objawów klinicznych zespołu należy:
95
•
mrowienie w nadgarstku i w okolicy kciuka;
•
mrowienie palca wskazującego i środkowego oraz połowy palca serdecznego;
•
zanik mięśni kłębu;
•
dodatni objaw Tinela (pukanie w nerw pośrodkowy na wysokości kanału nadgarstka
powoduje parastezje w obrębie palców unerwionych czuciowo przez nerw pośrodkowy);
•
dodatni objaw Phalena (nasilenie parestezji po kilku-kilkudziesięciu
sekundach
utrzymywania zgięcia stawu promieniowo-nadgarstkowego);
•
osłabienie chwytu, brak precyzji i ograniczenia ruchów;
•
utrudnione zaciśnięcie ręki w pięść;
•
wypadanie z dłoni trzymanych przedmiotów.
Objawy występują najczęściej w nocy, nasilają się po uniesieniu kończyny, a zmniejszają po
opuszczeniu. Po przebudzeniu chory odczuwa mrowienie w obrębie ręki, które często
ignoruje, przypisując je przyjęciu nieprawidłowej pozycji podczas snu. W razie większego
nasilenia choroby parestezje i ból budzą chorego w nocy, ulgę przynosi wtedy opuszczenie
ręki na podłogę. Poza objawami klinicznymi pomocna w rozpoznaniu zespołu cieśni
nadgarstka jest elektroneurografia (wykazuje ona w większości przypadków wydłużenie
końcowej latencji czuciowej i ruchowej, zwolnienie prędkości przewodzenia we włóknach
czuciowych i ruchowych oraz obniżenie amplitudy potencjału czuciowego i ruchowego).
Z badań dodatkowych wykonuje się niekiedy badanie emg uszkodzonych mięśni,
badanie radiologiczne, ultrasonografię, rezonans magnetyczny i pomiar ciśnienia w kanale
nadgarstka. Głównym zadaniem postępowania leczniczego jest eliminacja bólu oraz poprawa
czucia i funkcji ręki. Dolegliwości leczy się zachowawczo i operacyjnie. Leczenie
zachowawcze zwykle nie przynosi pozytywnego efektu. Leczeniem przyczynowym o dużej
skuteczności jest operacyjne przecięcie troczka zginaczy i odbarczenie nerwu. [ 1 - 6 ].
96
\Vt<ia<Uo poprMca*
nłdęamkł
Ścięgna zginaćzy
Nerw p o śro d k o w y w k a n a le
n a d g a rstka
O b s z a r r ę k i, w k tó ry m
o d c zu w a n e s ą d o le g liw o śc i
Ryc 1. Carpal tunnel
Źródło: www.szpitalavimed.pl
Cel pracy
Ocena efektów leczenia operacyjnego u pacjentów z zespołem cieśni nadgarstka bezpośrednio
po zabiegu operacyjnym oraz w okresie 14 dni po zabiegu operacyjnym.
Materiały i metody
W okresie od stycznia 2012 do czerwca 2013 w Katedrze i Klinice Neurochirurgii i
Neurotraumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy do zabiegu operacyjnego
zakwalifikowano 21 chorych( 16 kobiet i 5 mężczyzn), u których stwierdzono jednostronny
zespół cieśni nadgarstka o różnym stopniu nasilenia. Ogólnie badaniu poddano 14 kończyn
górnych prawych i 7 kończyn górnych lewych. Chorych zakwalifikowano do leczenia
operacyjnego
w
oparciu
o
wynik
badania
klinicznego
oraz
wynik
badania
elektroneurograficznego. W osłonie antybiotykoterapii (Tarfazolin 3 x 1.0g) w znieczuleniu
miejscowym
metodą
klasyczną
przecinano
troczek
zginaczy
(więzadło
poprzeczne
nadgarstka), następnie założono pojedyncze szwy i opatrunek (Ryc. 2). Chorzy byli
wypisywani do domu w
1
dobie po zabiegu operacyjnym, bez gorączki z prawidłową gojącą
97
się raną pooperacyjną. Badanie skuteczności metody operacyjnej obejmowało ocenę
obiektywnych
i
subiektywnych
objawów
klinicznych,
obecność
dodatnich
testów
prowokacyjnych w okresie po zabiegu operacyjnym( 1 doba i 14 doba).
Ryc.2. Operation
Źródło: http://www.nirschlorthopaedic.com
Wyniki
1. Pacjenci zgłosili poprawę w zakresie samoobsługi oraz istotne zmniejszenie bólu nocnego i
dziennego (81% w 1 dobie po zabiegu operacyjnym, 90% w 14 dobie po zabiegu
operacyjnym)
2. Pacjenci zgłosili poprawę w zakresie zaburzeń wegetatywnych (uczucie drętwienia,
mrowienia ustąpiło u ponad 90 % chorych w 1 i 14 dobie po zabiegu operacyjnym)
3. 2 osoby nie zauważyły istotnej poprawy w zakresie odczuwanych dolegliwości
98
4. Żaden z chorych zakwalifikowanych do leczenia operacyjnego nie odczuł pogorszenia w
zakresie odczuwanych dolegliwości sprzed zabiegu.
Dyskusja
Zespół cieśni nadgarstka jest zespołem przewlekłym, wynikającym z wielu różnych przyczyn
ogólnych i miejscowych. Wyniki leczenia zachowawczego częstą dają niezadowalające
efekty. Narażają one chorego na przyjmowanie leków przeciwbólowych, sterydoterapię i
często wyczerpujące zabiegi fizjoterapeutyczne, podczas gdy osiągany rezultat jest zwykle
krótkotrwały i nie przynosi zadowalających efektów. Podczas kwalifikacji pacjenta do
leczenia operacyjnego należy brać pod uwagę nasilenie objawów, stopień uszkodzenia nerwu
pośrodkowego oraz współistniejące schorzenia i deformacje anatomiczne. Decyzja o podjęciu
leczenia operacyjnego powinna zapadać po wyczerpaniu możliwości, jakie daje leczenie
zachowawcze.
Spotkać można też opinie, że tylko operacyjne odbarczenie nerwu
pośrodkowego z następującą bezzwłocznie rehabilitacją jest jedynym i w większości
przypadków skutecznym sposobem leczenia. Głównym zadaniem leczenia operacyjnego jest
zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawa funkcji ręki, gdyż te elementy wpływają
znacząco na jakość życia pacjentów. Ocena stanu chorych przed i po zastosowaniu leczenia
operacyjnego wykazała poprawę w zakresie subiektywnych i obiektywnych objawów
klinicznych. Przeprowadzone badania nie wyczerpują jednak problemu i powinny być
powtórzone na większej grupie. Długofalowy (wieloletni) wpływ leczenia operacyjnego na
ocenę
subiektywnych
i
obiektywnych
objawów
klinicznych
oraz
parametrów
elektrofizjologicznych także wymagają dalszych obserwacji i analiz. [ 1 - 6 ].
Wnioski
1.Zastosowane leczenie operacyjne jest skutecznym postępowaniem u chorych, u których
zostały wyczerpane możliwości leczenia farmakologicznego oraz fizjoterapeutycznego.
2.Ocena zależności efektów terapii wymaga dalszych badań na większej liczbie pacjentów.
Bibliografia
99
1. Koszewicz M.: Obraz kliniczny zespołu cieśni nadgarstka[w:] Zespoły z ucisku:
diagnostyka i leczenie, Materiały
konferencyjne Kraków 2003.
2. Buckup K.: Testy kliniczne w badaniu kości, stawówi mięśni, Wydawnictwo Lekarskie
PZWL Warszawa 1998. Boscheinen-Morrin J, Conolly W.B.: The hand: Fundamentalsof
Therapy. Third Edition, Butter-worth Heinemann, 2001.
3. Deja A., Jabłońska-Brudło J., Bakuła S.: Obraz kliniczny zespołu cieśni nadgarstka,
Fizjoterapia 2003,11,1, 21.244
4. Jon M. Whitley, MD,PhD Dennis E.McDonnell, MD.: Zespół kanału nadgarstka,
wskazówki do właściwego postępowania,
Medycyna po Dyplomie, 1995, 4, 3, 123.
5. Atcheson S.G.: Zespół kanału nadgarstka: czy to choroba zawodowa?. Medycyna po
Dyplomie, 2000, 9, 7, 142.
6
. Kwiwerska-Jagodzińska K., Mikuła W., Postępowanie usprawniające p o leczeniu
operacyjnym zespołu kanału nadgarstka. Postępy Rehabilitacji, 2001, XV, 1, 17.
100
Open Access
(http://creativecom m ons.org/licenses/by-nc/3.0/) which perm its unrestricted, non comm ercial use, distribution and reproduction in any
Evaluate the outcomes of L5-S1 disc herniation in patients
undergoing surgery in the Department of Neurosurgery
and Neurotraumatology of the University Hospital No. 1 in
Bydgoszcz
Ocena wyników leczenia dyskopatii L5-S1 u pacjentów leczonych operacyjnie w
Katedrze i Klinice Neurochirurgii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy
1
Kamila Woźniak 1 , Wojciech Smuczyński 1 , Marcin Grela
, Dorota2 Ratuszek ,
Aleksandra Pawlicka 1 , Natalia Ciesielska 1 , Remigiusz Sokołowski3 , Walery Zukow 4
2Department of Rehabilitation Nicolaus Copernicus University Collegium Medicum, Bydgoszcz, Poland
4Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland
Key words: discopathy, surgery, neurosurgery.
Słowa klucze: dyskopatia, operacja, neurochirurgia.
Abstract
Introduction: The term refers to the intervertebral discs common name for herniated nucleus
pulposus of the intervertebral disc of the spine. It consists in highlighting the nucleus
pulposus, which causes pressure and irritation of the spinal nerves, spinal cord or other
structures of the spinal canal. The mechanism of irritation is twofold. First, the pain is caused
by mechanical compression. Another element that could cause pain stimuli of a low pH
nucleus pulposus caused poor in oxygen metabolism.
Aim: Evaluation of the effects o f surgical treatment in patients with intervertebral discs of the
spine at the L5-S1z sciatica immediately after surgery, within 14 days and 4 weeks after
surgery.
Material and Methods: From January 2012 to June 2013 in the Department of Neurosurgical
Clinic of the University Hospital No. 1 in Bydgoszcz for surgery spine disc disease L5-S1
with sciatica enrolled 80 sicks diagnosed with unilateral protuberance of the intervertebral
101
disc. Test the effectiveness of the operational methods included an evaluation of objective and
subjective symptoms, the presence of positive provocation tests (symptoms of stretching) in
the period after surgery (1 day, 14 day and 4 weeks after surgery).
Results: Analysis of the current treatment results showed that the method used in the majority
of patients experiencing a decrease or disappearance of back pain in the section LS.
Conclusions: Surgical treatment is an effective procedure for patients who have exhausted
the possibility of pharmacological treatment and physiotherapy. Assess the relationship of the
effects of therapy requires further study on a larger number of patients.
Streszczenie
Wstęp: Termin dyskopatia odnosi się do potocznej nazwy przepukliny jądra miażdżystego
tarczy międzykręgowej kręgosłupa. Polega na uwypukleniu jądra miażdżystego, które
powoduje ucisk i drażnienie korzeni rdzeniowych, rdzenia kręgowego lub innych struktur
kanału kręgowego. Mechanizm drażnienia jest dwojaki. Po pierwsze dolegliwości bólowe
powodowane są przez ucisk mechaniczny. Drugim elementem mogącym wywoływać bodźce
bólowe jest niskie pH jądra miażdżystego spowodowane ubogą w tlen przemianą materii.
Cel pracy: Ocena efektów leczenia operacyjnego u pacjentów z dyskopatia kręgosłupa na
poziomie L5-S1 z rwą kulszową bezpośrednio po zabiegu operacyjnym, w okresie 14 dni i 4
tygodni po zabiegu operacyjnym.
Materiał i metody: W okresie od stycznia 2012 do czerwca 2013 w Katedrze i Klinice
Neurochirurgii i Neurotraumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy do
zabiegu operacyjnego dyskopatii kręgosłupa L5-S1 z rwą kulszową zakwalifikowano 80
chorych, u których stwierdzono jednostronną wypuklinę krążka międzykręgowego. Badanie
skuteczności metody operacyjnej obejmowało ocenę obiektywnych i subiektywnych objawów
klinicznych, obecność dodatnich testów prowokacyjnych(obj. rozciągowych) w okresie po
zabiegu operacyjnym(1 doba, 14 doba i 4 tygodnie po zabiegu operacyjnym).
Wyniki: Analiza dotychczasowych wyników leczenia wykazała, że po zastosowanej metodzie
u większości pacjentów następuje zmniejszenie bądź ustąpienie dolegliwości bólowych
kręgosłupa w odc. LS.
Wnioski: Zastosowane leczenie operacyjne jest skutecznym postępowaniem u chorych, u
których
zostały
wyczerpane
możliwości
leczenia
farmakologicznego
oraz
fizjoterapeutycznego. Ocena zależności efektów terapii wymaga dalszych badań na większej
liczbie pacjentów.
Introduction
The term refers to the intervertebral discs common name for herniated nucleus pulposus of the
intervertebral disc o f the spine. It consists in highlighting the nucleus pulposus, which causes
pressure and irritation o f the spinal nerves, spinal cord or other structures o f the spinal
canal. The most common cause o f pain syndrome are pathologies within the intervertebral
disc, surrounding ligaments, muscles and their attachment to the skeleton. Progressive
changes biostructure (mainly dehydration) lead to the degeneration o f the intervertebral disc
annulus fibrosus, cracking obliquely oriented fibers, circular, and consequently the movement
to form the nucleus pulposus hernia and secondary changes within the same vertebrae and
102
intervertebral joints. The long-term course of the disease form irreversible production of an
osteophytes or narrowing of the spinal canal (stenosis secondary). In 95% of cases, the
etiology is associated with deficient gene resulting in poor quality of the sulfur bonds of
collagen fibers forming the fibrous ring o f the intervertebral disc. Among other factors
responsible for the degeneration of the intervertebral disc usually refers to:
• A history of trauma or long-lasting injuries are a factor exacerbating overload
condition or accelerating a sudden onset o f the disease;
• Lifting weights above 10% of its own weight in an irregular manner and, for example,
with an additional rotation o f the spine;
• Occupational factors such as vibration, mechanical, driving for hours and even many
hours o f paperwork in uniform and forced a disadvantaged position o f the body and
spine;
• Occupational factors such as vibration, mechanical, driving for hours and even many
hours o f paperwork in uniform and forced a disadvantaged position o f the body and
spine.
The most common symptoms o f disc disease o f the spine in a section o f LS are:
• Pain usually spinal lumbar and lumbosacral is the first and predominant symptom in
most patients;
• Pain in the area o f origin o f the root lumbosacral (including acute or chronic) is a
neuralgia of the sciatic nerve and is situated along its course: around the buttock, hip,
lower limb at the knee joint, in the calf, ankle around until toes and the edge o f the foot;
• Pain is often accompanied by abnormal sensations usually surface mainly in the form
of paresthesia, but also weak and arranged in accordance with the area of innervation of
a damaged nerve root;
• After a longer period lasting damage to the function and nerve root compression can
occur reflexes periosteal bone - tendon and symptoms o f muscle weakness, which is also
a visible reflection of the affected arm circumference reduction;
• In some patients clearly observed intensification of paraspinal muscle tension, often
on the side o f the nerve root compression.
In addition to clinical features helpful in the diagnosis of disc disease of the spine section of
LS is MRI. The additional tests are sometimes performed radiographs, CT o f the spine in the
level LS (usually the existing contraindications to perform MRI).The main goal of treatment
is to eliminate pain and improve sensation and function of the extremities. Ailments treated
conservatively and surgically. Conservative treatment usually does not produce a positive
effect. Causal treatment is highly effective surgical removal of knob of the intervertebral disc.
Currently available methods o f surgical treatment:
• Standard removal of the intervertebral disc - discectomy;
• Microsurgical removal of the disc;
• Percutaneous techniques impact on the structure of the intervertebral disc - the
different methods based on laser technology, U.S., high frequency waves mainly use in
the type of pain vertebral syndromes maintained continuity with the fibrous ring of the
intervertebral disc;
• Dissolution of the intervertebral disc by injection of the enzyme. [1-8].
103
Aim of the study
Evaluation o f the effects o f surgical treatment o f intervertebral discs in patients with vertebral
column at the level o f L5-S1 z sciatica immediately after surgery, and in a period of 14 days
and 4 weeks after surgery.
Materials and Methods
In the period from January 2012 to June 2013 in the Department of Neurosurgical Clinic of
the University Hospital No. 1 in Bydgoszcz for surgery were enrolled 80 patients (37 women
and 43 men) diagnosed with unilateral protuberance of the intervertebral disc at L5-S1 and
sciatica (54 patients with right-sided, left-sided 36 patients).Patients qualified for surgery
based on the results o f the clinical trial and the examination imaging (MRI kr LS). The
antibiotic cover (Tarfazolin 3 x 1.0g) under general anesthesia by the classical method (laying
on his stomach, cutting longitudinal episode incubated in LS, discectomy and foraminotomy)
then assumes sutures and dressing. Patients were discharged home on day 1 after surgery,
without fever with normal wound healing in post-operative. Test the effectiveness o f the
operational methods included an evaluation o f objective and subjective symptoms, the
presence o f positive provocation tests in the postoperative period (1 day, 14 day 4 weeks).
Results
1.
The patients reported an improvement in the self and a significant reduction of
pain (70% in 1 day after surgery, 75% on the 14th day after surgery, 80% at 4 weeks
after surgery);
2.
Patients reported improvement in vegetative disorders (numbness, tingling
subsided in more than 90% o f patients in the 1 and 14 days after surgery);
3.
8 people have not noticed a significant improvement in perceived pain;
4.
None o f the patients scheduled for surgery did not suffer any deterioration in
the perceived pain before the surgery.
Discussion
Intervertebral discs o f the lumbar spine will inevitably lead to a reduction in the quality o f life
o f the patient. Reduction o f spinal disorders to the extent that the lead close to normal
lives. The results of conservative treatment frequent give satisfactory results. They expose
patients to receive pain medication and often exhausting physiotherapy, while the results are
usually achieved short-term and does not produce satisfactory results. Absolute indication for
surgical removal o f herniated nucleus pulposus is the sudden onset of massive pain syndrome
undergoing the symptoms of paralytic seizure and confirmed the light of the spinal canal for
diagnostic imaging. The indications for elective surgery is complete diagnostic imaging and
ineffective conservative treatment or progressive symptoms o f pain and neurologic despite
such treatment The main purpose o f surgical treatment is to reduce pain and improve function
of the lower limb, because these elements significantly affect the quality of life of patients.
Evaluation o f patients before and after surgery showed improvements in subjective and
objective symptoms. The study, however, does not cover the problem and should be repeated
on a larger group. The long-term (long-term) effects of surgical treatment on subjective and
104
objective evaluation of clinical symptoms and diagnostic imaging also require further
observation and analysis. [ 1 - 8 ].
Applications
1. Applied surgery is an effective procedure for patients who have exhausted the possibility of
pharmacological treatment and physiotherapy.
2. Assess the relationship of the effects of therapy requires further study on a larger number of
patients
References
1. Ishihara H, Urban JP. Effects o f low oxygen concentrations and metabolic inhibitors
on proteoglycan and protein synthesis rates in the intervertebral disc. „J Orthop Res”.
17 (6 ), s. 829-35, 1999.
2. Urban JP, Roberts S. Degeneration o f the intervertebral disc. „Arthritis Res Ther”. 5
(3), s. 120-30, 2003.
3. Ohshima H, Urban JP. The effect o f lactate and p H on proteoglycan and protein
synthesis rates in the intervertebral disc. „Spine”. 17 (9), s. 1079-82, 1992.
4. Park P, Garton HJ, Gala VC, Hoff JT, McGillicuddy JE. Adjacent segment disease
after lumbar or lumbosacralfusion: review o f the literature. „Spine”. 29 (17), s. 1938
44, 2004.
5. Iatridis JC, Mente PL, Stokes IA, Aronsson DD, Alini M. Compression-induced
changes in intervertebral disc properties in a rat tail model. „Spine”. 24 (10), s. 996
1002, 1999.
6 .
Pope MH, Goh KL, Magnusson ML. Spine ergonomics. „Annu Rev Biomed Eng”. 4,
s. 49-68, 2002.
7. Elfering A, Semmer N, Birkhofer D, Zanetti M, Hodler J, Boos N. Risk factors fo r
lumbar disc degeneration: a 5-year prospective M R I study in asymptomatic
individuals. „Spine”. 27 (2), s. 125-34, 2002.
8 .
Annunen S, Paassilta P, Lohiniva J, Perala M, Pihlajamaa T, Karppinen J, et al.. An
allele o f COL9A2 associated with intervertebral disc disease. „Science”. 285 (5426),
s. 409-12, 1999.
Wstęp
Termin dyskopatia odnosi się do potocznej nazwy przepukliny jądra miażdżystego tarczy
międzykręgowej kręgosłupa. Polega na uwypukleniu jądra miażdżystego, które powoduje
ucisk i drażnienie korzeni rdzeniowych, rdzenia kręgowego lub innych struktur kanału
kręgowego. Najczęstszą przyczyną zespołu bólowego są patologie w obrębie krążka
międzykręgowego, sąsiednich więzadeł, mięśni i ich przyczepów do układu szkieletowego.
Postępujące zmiany biostruktury (głównie dehydratacja) doprowadzają do zwyrodnienia
pierścienia włóknistego tarczy międzykręgowej, pękania skośnie ułożonych włókien
okrężnych, a w konsekwencji do przemieszczania się jądra miażdżystego z wytworzeniem
przepukliny oraz zmian wtórnych w obrębie samych kręgów i stawów międzykręgowych.
105
Przy wieloletnim przebiegu procesu chorobowego tworzą się nieodwracalne zmiany
wytwórcze o charakterze osteofitów czy zwężenia kanału kręgowego (stenoza wtórna). W
95% przypadkach etiopatogeneza związana jest z niedoborem genowym czego skutkiem jest
słaba jakość wiązań siarkowych włókien kolagenowych tworzących pierścień włóknisty
tarczy międzykręgowej. Wśród innych czynników odpowiedzialnych za zwyrodnienie krążka
międzykręgowego najczęściej wymienia się:
•
Przebyty uraz lub długo trwające urazy przeciążeniowe są czynnikiem nasilającym
dolegliwości lub przyspieszającym nagły początek choroby;
• Podnoszenie ciężarów powyżej 10% wagi własnej w sposób nieprawidłowy i na
przykład z dodatkową rotacją kręgosłupa;
• Czynniki zawodowe np. wibracja, wielogodzinne kierowanie pojazdami
mechanicznymi, a nawet wielogodzinna praca biurowa w jednostajnej czy
wymuszonej a niekorzystnej pozycji ciała i kręgosłupa;
• Czynniki zawodowe np. wibracja, wielogodzinne kierowanie pojazdami
mechanicznymi, a nawet wielogodzinna praca biurowa w jednostajnej czy
wymuszonej a niekorzystnej pozycji ciała i kręgosłupa.
Najczęstszymi objawami dyskopatii kręgosłupa w odcinku L-S są:
•
•
•
•
•
Ból zazwyczaj kręgosłupowy w odcinku lędźwiowym i lędźwiowo-krzyżowym jest
pierwszym i dominującym objawem u większości chorych;
Ból pochodzenia korzeniowego w okolicy lędźwiowo-krzyżowej (również ostry lub
przewlekły) ma charakter neuralgii nerwu kulszowego i jest umiejscowiony wzdłuż
jego przebiegu: w okolicy pośladka, stawu biodrowego, w kończynie dolnej w okolicy
stawu kolanowego, w łydce, w okolicy stawu skokowego aż do palców i krawędzi
stopy;
Bólowi często towarzyszą zaburzenia czucia zazwyczaj powierzchniowego głównie w
postaci parestezji, ale również osłabienia i układają się zgodnie z obszarem unerwienia
uszkodzonego korzenia nerwowego;
Po dłużej trwającym okresie uszkodzenia funkcji i ucisku korzeni nerwowych może
pojawić się zniesienie odruchów okostnowo - ścięgnistych oraz objawy niedowładu
mięśni, czego widocznym odzwierciedleniem jest również zmniejszenie obwodu
zajętej kończyny;
U części chorych wyraźnie obserwuje się wzmożenie napięcia mięśni
przykręgosłupowych, często po stronie ucisku korzeni nerwowych.
Poza objawami klinicznymi pomocna w rozpoznaniu dyskopatii kręgosłupa odcinku L-S jest
MRI. Z badań dodatkowych wykonuje się niekiedy badanie radiologiczne, KT kręgosłupa w
odcinku L-S ( zwykle przy istniejących przeciwwskazaniach do wykonania MRI).Głównym
zadaniem postępowania leczniczego jest eliminacja bólu oraz poprawa czucia i funkcji
kończyn. Dolegliwości leczy się zachowawczo i operacyjnie. Leczenie zachowawcze zwykle
nie przynosi pozytywnego efektu. Leczeniem przyczynowym o dużej skuteczności jest
operacyjne usunięcie wypukliny krążka międzykręgowego.
Dostępne obecnie metody leczenia chirurgicznego:
• Standardowe usunięcie krążka międzykręgowego - discectomy;
106
•
•
•
Mikrochirurgiczne usunięcie krążka;
Techniki przezskórnego oddziaływania na struktury tarczy międzykręgowej - różne
metody oparte na technice laserowej, US, fal wysokiej częstotliwości głównie
stosowanie w zespołach bólowych o typie kręgosłupowym z zachowana ciągłością
pierścienia włóknistego tarczy międzykręgowej ;
Rozpuszczenie krążka międzykręgowego za pomocą iniekcji enzymu. [1-8].
Cel pracy
Ocena efektów leczenia operacyjnego u pacjentów z dyskopatia kręgosłupa na poziomie L5S1z rwą kulszową bezpośrednio po zabiegu operacyjnym, w okresie 14 dni i 4 tygodni po
zabiegu operacyjnym.
Materiały i metody
W okresie od stycznia 2012 do czerwca 2013 w Katedrze i Klinice Neurochirurgii i
Neurotraumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 1 w Bydgoszczy do zabiegu operacyjnego
zakwalifikowano 80 chorych( 37 kobiet i 43 mężczyzn), u których stwierdzono jednostronną
wypuklinę krążka międzykręgowego na poziomie L5-S1 oraz rwę kulszową (prawostronną 54
chorych, lewostronną 36 chorych). Chorych zakwalifikowano do leczenia operacyjnego w
oparciu o wynik badania klinicznego oraz wynik badania obrazowego (MRI kr LS). W
osłonie antybiotykoterapii (Tarfazolin 3 x 1.0g) w znieczuleniu ogólnym metodą klasyczną
(ułożenie na brzuchu, cięcie podłużne w odcinku L-S, discectomy oraz foraminotomy)
następnie założono pojedyncze szwy i opatrunek. Chorzy byli wypisywani do domu w 1
dobie po zabiegu operacyjnym, bez gorączki z prawidłową gojącą się raną pooperacyjną.
Badanie skuteczności metody operacyjnej obejmowało ocenę obiektywnych i subiektywnych
objawów klinicznych, obecność dodatnich testów prowokacyjnych w okresie po zabiegu
operacyjnym( 1 doba, 14 doba 4 tygodnie).
Wyniki
1. Pacjenci zgłosili poprawę w zakresie samoobsługi oraz istotne zmniejszenie bólu
(70% w 1 dobie po zabiegu operacyjnym, 75% w 14 dobie po zabiegu operacyjnym,
80% w 4 tygodnie po zabiegu operacyjnym);
2. Pacjenci zgłosili poprawę w zakresie zaburzeń wegetatywnych (uczucie drętwienia,
mrowienia ustąpiło u ponad 90 % chorych w 1 i 14 dobie po zabiegu operacyjnym);
3. 8 osób nie zauważyło istotnej poprawy w zakresie odczuwanych dolegliwości;
4. Żaden z chorych zakwalifikowanych do leczenia operacyjnego nie odczuł pogorszenia
w zakresie odczuwanych dolegliwości sprzed zabiegu.
Dyskusja
Dyskopatia kręgosłupa lędźwiowego nieuchronnie prowadzi do obniżenia jakości życia
pacjenta. Zmniejszenie dysfunkcji kręgosłupa w stopniu umożliwiającym prowadzenie
zbliżonego do normalnego trybu życia. Wyniki leczenia zachowawczego częstą dają
niezadowalające efekty. Narażają one chorego na przyjmowanie leków przeciwbólowych i
często wyczerpujące zabiegi fizjoterapeutyczne, podczas gdy osiągany rezultat jest zwykle
krótkotrwały i nie przynosi zadowalających efektów. Bezwzględnym wskazaniem do
operacyjnego usunięcia przepukliny jądra miażdżystego jest jej nagłe wystąpienie, masywny
107
zespół bólowy przechodzący w objawy porażenne i potwierdzone zajęcie światła kanału
kręgowego w diagnostyce obrazowej. Wskazaniem do zabiegu planowego jest pełna
diagnostyka obrazowa oraz nieskuteczne leczenie zachowawcze lub postępujące objawy
bólowe i neurologiczne pomimo takiego leczenia Głównym zadaniem leczenia operacyjnego
jest zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawa funkcji kończyny dolnej, gdyż te
elementy wpływają znacząco na jakość życia pacjentów. Ocena stanu chorych przed i po
zastosowaniu leczenia operacyjnego wykazała poprawę w zakresie subiektywnych i
obiektywnych objawów klinicznych. Przeprowadzone badania nie wyczerpują jednak
problemu i powinny być powtórzone na większej grupie. Długofalowy (wieloletni) wpływ
leczenia operacyjnego na ocenę subiektywnych i obiektywnych objawów klinicznych oraz
wykonanych badań obrazowych także wymagają dalszych obserwacji i analiz. [ 1 - 8 ].
Wnioski
1. Zastosowane leczenie operacyjne jest skutecznym postępowaniem u chorych, u których
zostały wyczerpane możliwości leczenia farmakologicznego oraz fizjoterapeutycznego.
2. Ocena zależności efektów terapii wymaga dalszych badań na większej liczbie pacjentów
Bibliografia
9. Ishihara H, Urban JP. Effects o f low oxygen concentrations and metabolic inhibitors
on proteoglycan and protein synthesis rates in the intervertebral disc. „J Orthop Res”.
17 (6 ), s. 829-35, 1999.
10. Urban JP, Roberts S. Degeneration o f the intervertebral disc. „Arthritis Res Ther”. 5
(3), s. 120-30, 2003.
11. Ohshima H, Urban JP. The effect o f lactate and p H on proteoglycan and protein
synthesis rates in the intervertebral disc. „Spine”. 17 (9), s. 1079-82, 1992.
12. Park P, Garton HJ, Gala VC, Hoff JT, McGillicuddy JE. Adjacent segment disease
after lumbar or lumbosacralfusion: review o f the literature. „Spine”. 29 (17), s. 1938
44, 2004.
13. Iatridis JC, Mente PL, Stokes IA, Aronsson DD, Alini M. Compression-induced
changes in intervertebral disc properties in a rat tail model. „Spine”. 24 (10), s. 996
1002, 1999.
14. Pope MH, Goh KL, Magnusson ML. Spine ergonomics. „Annu Rev Biomed Eng”. 4,
s. 49-68, 2002.
15. Elfering A, Semmer N, Birkhofer D, Zanetti M, Hodler J, Boos N. Risk factors fo r
lumbar disc degeneration: a 5-year prospective M R I study in asymptomatic
individuals. „Spine”. 27 (2), s. 125-34, 2002.
16. Annunen S, Paassilta P, Lohiniva J, Perala M, Pihlajamaa T, Karppinen J, et al.. An
allele o f COL9A2 associated with intervertebral disc disease. „Science”. 285 (5426),
s. 409-12, 1999.
108
Journal o f Health Sciences. 2013; 3 (8): 109-126
Open Access
SOMATIC CONSTRUCTION AND THE LEVEL OF
CAPACITY MOTORICYTY PADDLERS AT THE
VARIOUS STAGES OF SPORTS TRAINING
Budowa somatyczna i poziom zdolności motorycznych wioślarzy na różnych etapach
szkolenia sportowego
Mirosława Cieślicka, Błażej Stankiewicz, Oliwia Ligman, Walery Zukow
Keywords: rowing, overall efficiency, somatic structure.
Słowa kluczowe: wioślarstwo, sprawność ogólna, budowa somatyczna.
Abstract
The aim o f the study is to obtain inform ation about the state o f the level o f m orphological and m otor skills row ers and paddlers trained in RT W
Row ing Club Lotto B ydgostia against national and regional research. The study involved trained athletes rowing. The age range is 13-15 years
surveyed. Analysis o f the results o f tests carried out in the previous chapter for the construction o f som atic and m otor skills can get answers to the
questions in advance, as well as to form ulate the following conclusions:
1. The level o f developm ent o f selected structural characteristics o f the young people shows th at the current youth is heavier and higher than
likened peers in 1999 and 2001.
2. Y oung rowers and rowing in term s o f types o f constitutional represent the greatest type leptosomatic.
3. The level o f m otor skills R ow ing Club RT W L O TTO -B ydgostia RTW is at a good level and the im portant fact is probably the fact that young
people who every day row ing training is m ore efficient than for their peers who do not im prove their m otor skills by training. In m ost trials,
young row ers have achieved progress in research from 1999 to 2001.
4. International Physical Fitness Test is largely perform ed very well in com parison with research on a sim ilar age group in 1999 and 2001.
However, th e young row ers should receive at this stage better than average, taking into account a large contribution o f the training process, in
which participate actively.
Streszczenie
Celem badania je s t uzyskanie inform acji o stanie poziom u cech m orfologicznych i zdolności m otorycznych wioślarek i w ioślarzy trenujących w
K lubie W ioślarskim RTW Lotto B ydgostia na tle badań ogólnopolskich i regionalnych. Badaniom poddano zaw odników trenujących
wioślarstwo. Przedział wiekowy badanych to 13-15 lat. A naliza wyników badań przeprowadzona w powyższych rozdziałach pod kątem budow y
somatycznej i zdolności m otorycznych um ożliw ia uzyskanie odpowiedzi na zadane wcześniej pytania, a także na w ysunięcie następujących
wniosków:
1. Poziom rozw oju w ybranych cech strukturalnych badanej m łodzieży wykazuje na to, że obecna m łodzież je s t cięższa i wyższa, niż
porównywani rów ieśnicy z roku 1999 i 2001.
2. M łodzi wioślarze i w ioślarski pod względem typów konstytucjonalnych reprezentują w największym stopniu typ leptosom atyczny.
3. Poziom zdolności m otorycznych m łodzieży z Klubu W ioślarskiego RT W LOTTO -B ydgostia kształtuje się na poziom ie dobrym, a także
istotnym faktem je s t zapew ne to, iż młodzież, która na co dzień trenuje w ioślarstwo je s t bardziej sprawna niżeli ich rówieśnicy, którzy nie
podnoszą swoich zdolności m otorycznych przy pom ocy treningu. W większości prób m łodzi wioślarze odnieśli postęp w odniesieniu do badań z
1999 i 2001 r.
4. M iędzynarodow y Test Sprawności Fizycznej w dużej m ierze wypadł bardzo dobrze w porównaniu z badaniam i prowadzonymi na podo bnej
grupie wiekowej w 1999 r. i 2001 r. N atom iast m łodzi wioślarze powinni uzyskiw ać na tym etapie lepsze wyniki niż przeciętne, uwzględniając
jednocześnie duży wkład procesu treningowego, w którym aktywnie biorą udział.
109
Introduction
In Polish literature, there are many publications moving the issue of development and physical fitness of
children and adolescents. It dealt with the many theorists of physical education and sport, anthropologists, doctors,
psychologists and if different scientific disciplines (Kotlarz 2009). In many sports people started to use
measurements of body size for selection. The possibility of finding a model of somatic and motor sportsman future
and therefore proper predict the outcome of sporting dealt with (Seabra 1997). Numerous examples of gave
(Napierała M. 2008). A number of measures and tests to assess the fitness of the population, especially children and
young people and athletes of different sports. In many papers on performance emphasizes the need to increase
efficiency within the physical stimulation, shaping young people's habit of constant practicing physical exercises,
and positive attitudes towards the phenomena associated with physical culture. Denote human motor performance
tests evaluated the efficiency of mastering technique not requiring sports physical activities (Pilewska 2002
Sawczyn et al 2003). For an expression frequently used tests in motor skills such as speed, strength, endurance,
power and agility. So it's a very simple way to determine the level of performance of the study group, and knowing,
in turn, the output level of efficiency can be aware of and properly direct the development of motor skills of a young
man (Napierała 2005). Since 1995, work on the physical development of children from the Kuyavian - Pomeranian
leads Department of Physical Education at the University of Bydgoszcz. Physical development, the rate of sexual
maturation, physical fitness, work capacity and general well-being of the body are the main criteria for the health of
children and adolescents. Cross-sectoral research has been organized every ten years in the Polish schools were
randomly selected, representing the entire nation. The study took place in 1979, 1989 and 1999 and included
children and adolescents aged 7-19 years. Research Przewęda and Dobosz (2003) indicate a continuing tendency to
grow and early physical maturation. These observations provide evidence of good health rather the current young
generation. However, changes in the level of physical fitness and ability to work with young people show a
downward trend during that 20-year period. The results of this work show that even if children and young people in
1999 were more physically developed (taller and heavier) than the children studied in 1999 and 1989, their motor
skills showed a gradual decline in that period of time (Przewęda 2009).
The aim of the study is to obtain information about the state of the level of morphological and motor skills
rowers and paddlers trained in RTW Rowing Club Lotto Bydgostia against national and regional research.
Material and methods
The study involved trained athletes rowing. The age range is 13-15 years surveyed. By examining the construction
of two somatic measured values such as body weight and height. For the measurement of somatic development
(height, weight) were used medical scales and in the presence of anthropometr nurse. The subjects were dressed in
sports clothes without shoes. The study was performed as follows:
- The height of the body - the test was part of the importance of the height-integrated, accepted the position straight
back to measure the arms straight at your sides, legs straight, feet joined, head set to Frankfurt. The test was
performed with an accuracy of 0.1 cm.
- Body weight - tested entered the medical importance in sports clothing without shoes. The measurements were
made with a precision of 0.1 kg.
The measurement results were used to determine body types each tested athletes. Types of body slenderness
ratio Rohrer determined using the key characteristics of Curtius and Kretschmer, according to the following
formulas:
I=
Rohrer index
The study of somatic allowed to differentiate different types of constitutional by Kretschmer: athletic-type is
characterized by a strong, proportionate physique and the development of bone and muscle, larger sizes face, neck,
shoulders and chest, limbs, both upper and lower are long fitted with a wide hands and feet. Type picnic - there are
more dimensions of the cross-over the length of the, weak muscles, squat body, short neck, broad face, high
propensity to accumulate in fatty tissue, often prone to sweating. Type leptosomatic - counter picnic type body
length dimensions prevail over the width of the, there is a long head, neck, long upper and lower limbs, narrow face
and shoulders, flat chest, manifested by a lack of muscle. The results were processed statistically and calculated:
arithmetic mean, standard deviation, arithmetic difference, coefficient of variation, differences. Results of rowers of
the School No. 10 in Bydgoszcz, compared with the results of the regional (Napierała 2005) and national research
(Przewęda, Dobosz, 2003).The study used eight overall fitness test Physical Fitness Test International:
1.
Run over a distance of 50 m
2.
Long jump from place
3.
Running extended:
a)
for a distance of 600m (girls and boys up to 11y)
b)
for a distance of 800m (girls of 12 years and more)
c)
over a distance of 1000m (boys 12 years and older)
1.
Hand strength measurement
110
2.
Measurement of relative strength:
a)
overhang with bent arms (girls - all ages and boys up to 11years)
b)
rising in the slack on the stick (boys 12 years and older)
1.
Running swinging at a distance of carrying blocks 4x10m
2.
Traces of lying back made during the 30s
3.
Standing forward bend forward in becoming
Comparison of the results MTFS class rowing with regional and nationwide research. Research trials of the
International Physical Fitness Test, in which pupils have classes rowing in 2012. Summarizes the research of recent
years, been working on R. Przewęda in 1999 and M. Napierała in 2001.The results are compiled in tables, where
also contains the difference occurring between 2012 and 1999 and 2001. To make such a comparison will help
determine if the years have been noted any changes in the construction of somatic young people, and will see how
the overall physical fitness and motor skills thus appeared several years ago and as it is now. (Napierała et al, 2009;
Cieślicka et al, 2011; Schwarzes 2010, Eberhardt et al, 2004; Dix et al, 2013; Cieślicka et al, 2006; Cieślicka et al,
2009; Cieślicka et al, 2012; Migasiewicz 2006; Napierała , 2005; Pilewska 2002; Pilicz et al, 2003; Przewęda 1986;
Przewęda 1985 Sawczyn et al, 1997; Sawczyn 2000; Store et al, 1996; Stankiewicz 2002; Stankiewicz et al, 2002;
Stankiewicz, 2005; Conference, Stankiewicz 2004; Stankiewicz, Stępniak 2004; Dmitruk et al, 2007; Klimczyk et
al, 2009; Cieślicka, Napierała 2009; Stankiewicz, Cieślicka 2012; Cieślicka, Slowinski 2012; Wiech et al 2013;
Gozhenko et al, 2012).
Results
Table 1. Comparison of the number of boys participating in the study MTSF (M. Napierała - region KuyavianPomeranian, R. Przewęda - testing nationwide, O. Ligman - class boats._________________________________
O. Ligman
Trial
M. Napierała
R. Przewęda
Sex
M
M
M
M
M
M
M
M
M
Age
13
14
15
13
14
15
13
14
15
568
532
358
3568
3595
2801
20
15
15
The slope in front
494
349
371
3565
3593
2804
20
15
15
Handgrip
355
355
366
3539
3575
2811
20
15
15
Overhang on the stick
380
419
532
3507
3557
2782
20
15
15
Traces of lying
576
438
399
3544
3563
2815
20
15
15
Gear 4x10 m
547
511
658
3535
3560
2785
20
15
15
Cross-800/1000m
1619
1468
1242
3476
3518
2758
20
15
15
Cross-50m
828
663
819
3558
3579
2786
20
15
15
Body weight
958
801
544
3607
3643
2847
20
15
15
Body height
897
653
515
3607
3643
2847
20
15
15
111
Table 2. Comparison of the number of girls taking part in the study MTSF (M. Napierała - region KuyavianPomeranian, R. Przewęda - testing nationwide, O. Ligman - class boats.
Trial
M. Napierała
O. Ligman
R. Przewęda
Sex
K
K
K
K
K
K
K
K
K
Age
13
14
15
13
14
15
13
14
15
366
331
372
366
331
372
366
331
372
The slope in front
471
364
335
471
364
335
471
364
335
Handgrip
402
303
371
402
303
371
402
303
371
Overhang on the stick
369
366
397
369
366
397
369
366
397
Traces of lying
458
342
335
458
342
335
458
342
335
Gear 4x10 m
956
977
1106
956
977
1106
956
977
1106
Cross-800/1000m
805
517
486
805
517
486
805
517
486
Cross-50m
795
570
546
795
570
546
795
570
546
Body weight
750
750
1207
750
750
1207
750
750
1207
807
Body height
750
439
807
750
439
807
750
439
Table 3. Comparison of the results of body weight boys and girls M. Napierała (region Kuyavian -Pomeranian), R.
Przewęda (nationwide survey) and O. Ligman (class rowing) [kg].
The test results
Age
/
sex
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
Research KuyavianPomeranian
M. Napierała
(2001)
s
X
49.36
54.94
58.18
49.57
47.72
52.08
9.63
8.97
7.04
8.69
8.14
9.22
Nationwide survey
R. Przewęda
(1999)
Research rowing
classes
(2012)
Comparison
X
s
X
s
d
d
50.54
56.13
62.34
47
49.57
52.85
10.23
10.54
10.20
6.04
8.69
8.41
61
64
65.5
-0.72
47
61
10.52
8.35
8.8
-2.57
6.04
10.55
11.64
9.06
7.32
49.57
-0.72
8.92
10.46
10.87
3.16
8.69
-2.57
8.15
Table 3 shows a comparison of body weight boys and girls. A study conducted by M. Napierała in 2001., R.
Przewędę in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13-year difference of 11.64 between research M. Napierała
and O. Ligman. The same happens in a 14-year-olds, the difference amounted to 9.06 au 15-year-olds 7.32. These
results which show that the guys are now heavier than in 2001 or 1999. The difference in girls between 2001 and
2012 was a 13-year-old -0.72, in a 14-year-old 8.92 3.92 15-year-old. The results illustrate that only the 13-year-olds
are now lighter, and body mass index in a few years has increased.
112
Table 4. Comparison of the results of boys and girls body M. Napierała (region Kuyavian-Pomeranian), R.
Przewęda (nationwide survey) and O. Ligman (class rowing).______________________________________________
Age
The test results
/
Research KuyavianResearch rowing
Comparison
Nationwide survey
sex
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
161.11
167.19
172.11
160.38
162.41
163.72
8.62
8.73
6.83
7.38
7.23
6.59
162.1 4
168.20
173.81
160.04
162.63
163.97
8.81
8.52
7.49
6.56
6.07
5.84
169
175
178
162
170
171
6.03
6.34
8.1
6.01
6.66
4.48
7.89
7.81
5.89
1.62
7.59
7.28
6.86
6.8
4.19
1.96
7.37
7.03
Table 3 and 4 shows a comparison between the results of boys and girls body. The research conducted by M.
Napierała in 2001, R. Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13-year difference was between
studies of 2012 and 2001, 7.89, in boys 14-year-old 7.81 5.89 15-year-olds. Comparing the 13-year-old girls notice
the difference in the amount of about 1.62, of 14-year-old is 7.59 7.28 15-year-old. It penetrates to the fact that over
the years, young people aged 13-15 years, both boys and girls are taller than their peers from the past. The biggest
difference can be seen among boys 13 - 14 years olds and girls 14 - 15 years olds.
Table 5. Comparison of test results run in the 50 boys and girls M. Napierała (region Kuyavian-Pomeranian), R.
The test results
Age
Research KuyavianNationwide survey
Research rowing
Comparison
Pomeranian
/
R. Przewęda
classes
sex
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
8.72
8.17
7.85
9.11
8.93
8.87
0.72
0.81
0.85
0.87
0.68
0.78
8.46
8.09
7.72
8.92
8.83
8.85
0.83
0.81
0.69
0.78
0.74
0.78
8.5
8.1
8.1
8.9
8.6
8.4
0.50
0.36
0.6
0.70
0.73
0.36
-0.22
-0.07
0.25
-0.21
-0.33
-0.47
0.04
0.01
0.38
-0.02
-0.23
-0.45
Table 5 shows a comparison of the test results run in the 50 boys and girls. The research conducted by M. Napierała
in 2001, R Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13-year difference was between 2012 and 2001 0.22; boys 14-year -0.7 15-year-olds 0.25. This indicates that the 13 - 14-year-olds running faster than their peers in
2001 and 15 - years old and less. Among the girls can be seen in a 13-year-old difference of - 0.021, with 14-yearold -0.33, and 15-year-old -0.47 indicating that girls run faster than their counterparts in previous years, but also it is
shown an upward trend, which shows the formation rate with age.
Table 6. Comparison of test results jump from place boys and girls M. Napierała (region Kuyavian-Pomeranian), R.
Age
Boys
/
Comparison
Nationwide survey
sex
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
175.67
189.28
202.23
166.03
170.85
172.55
33.96
19.94
20.98
19.93
16.92
42.85
177.72
190.33
204.97
161.29
163.96
165.95
23.37
24.94
24.19
21.74
22.18
21.98
113
181
191
203
163
164
193
20.67
20.95
15.4
15.65
12.12
5.78
5.33
1.72
0.77
-3.03
-6.85
20.45
3.28
0.67
-1.97
1.71
0.04
27.05
Table 6 shows a comparison of the test results jump from place boys and girls. The study was conducted by M.
Napierała in 2001, R Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13-year difference was between 2012
and 2001, 5.33 in 14-year-old 1.72 0.77 15-year-olds. This comparison tells us that the subjects of the 2012 jump
more than their peers in 2001 subjects. The difference in the girls 13-year-old was -3.03 in a 14-year -6.85 15-year
20.45. The results show that 13-14 year old girls jumping in the distance a little less than 2001 tested, while 15-yearolds improved in the long jump over the years.
Table 7. Comparison of the results of the run extended to 800 boys and girls 1000m M. Napierała (region KuyavianPomeranian), R. Przewęda (nationwide survey) and O. Ligman (class rowing).________________________________
Age / sex
The test results
Comparison
Nationwide survey
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
252.00
236.68
234.35
233.78
233.63
240.19
51.70
49.19
32.43
37.69
36.09
33.27
268.64
256.96
245.32
242.08
243.01
240.78
38.71
37.87
22.81
37.13
37.60
35.06
254.6
243.4
224
216.7
208.1
196
17.16
16.98
19.8
16.04
14.07
13.67
2.6
6.72
-10.35
-17.08
-25.53
-44.19
-14.04
-13.56
-21.32
-25.38
-34.91
-44.78
Table 7 shows the comparison of the test results of an extended run in the 800 i1000m boys and girls. The study was
conducted by M. Napierała in 2001, R. Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13 -year difference
was between 2012 and 2001, 2.6, with 14-year 6.72 15-year-old boys were observed difference -10.35. It follows
that the 15-year-olds improved their performance over the years about 10.35 p 13-year-old girls reported a
difference of - 17.08, -25.53 14-year and 15-year - 44.19 indicating a very large improvement in strength and
running speed in an attempt to 800m.
Table 8. Dynamometer test results comparison of boys and girls M. Napierała (region Kuyavian-Pomeranian), R.
Age / sex
Boys
Research rowing
Comparison
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
26.19
32.38
38.06
21.99
25.58
26.21
7.15
8.25
9.78
5.12
5.40
6.54
28.12
33.87
39.63
23.11
24.88
25.91
7.60
8.83
8.83
5.58
5.70
5.86
36
43
38
24
29
27
4.76
5.81
2.1
5.40
4.39
4.04
9.81
10.62
-0.06
2.01
3.42
0.79
7.88
9.13
-1.63
0.89
4.12
1.09
Table 8 shows a comparison of dynamometer test results of boys and girls. The study was conducted by M.
Napierała in 2001, R. Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13-year difference was between 2012
and 2001, 9.81, in a 14-year 10.62 shows that the increase in the hands of this group of respondents, while 15-yearolds showed that the difference -0.06 shows little change. Among the girls 13-letniech difference was observed in
2.01 3.42 14-year and 15-year-old 0.79. Dynamometer test results in girls 13-14-15 year show an increase in
strength of hands as compared to 2001.
114
Table 9. Comparison of the results of the test of time overhang on the bar girls and pulls on the stick boys M.
Napierała (region Kuyavian-Pomeranian), R. Przewęda (nationwide survey) and O. Ligman (class rowing).________
Age / sex
The test results
Research Kuyavian- Nationwide survey
Research rowing
Comparison
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
2.65
3.48
4.61
13.98
14.07
12.72
3.14
3.45
3.56
14.18
13.73
13.56
2.89
4.02
4.68
11.86
12.09
11.76
3.11
3.75
3.84
11.60
11.78
11.16
1.5
3
3
4.7
7.3
11.5
2.98
3.76
2.8
5.23
5.1
6.24
-1.15
-0.48
-1.61
-9.28
-6.77
-1.22
-1.39
-1.02
-1.68
-7.16
-4.79
-0.26
Table 9 shows the comparison of the results of the test of time overhang on the stick girls and boys pulls on the
stick. The study was conducted by M. Napierała in 2001, R Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys
13-year difference was between 2012 and 2001, -1.15, with 14-year-old -0.48 -1.61 15-year-olds. In girls, 13-year
difference of -9.28 in a 14-year-old at -6.77 and -1.22 15-year-old. The results show that over the years trying
overhang and pulls on the rod has extended its duration and increasing the number of pullups.
Table 10. Comparison of test run 4x 10m boys and girls M. Napierała (region Kuyavian-Pomeranian), R. Przewęda
(nationwide survey) and O. Ligman (class rowing)._______________________________________________________
Age
The test results
Research rowing
Comparison
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
12.03
11.97
11.86
12.63
12.73
12.75
1.11
1.63
1.44
1.34
1.50
1.41
11.96
11.67
11.34
12.71
12.63
12.59
1.15
1.10
1.04
1.14
1.13
1.17
11.6
11.34
11.6
12.0
11.8
11.7
2.88
0.74
0.7
0.69
0.67
0.32
-0.7
-0.63
-0.26
-0.63
-0.93
-1.05
-0.36
-0.33
0.26
-0.71
-0.83
-0.89
Table 10 shows a comparison of the test results of running 4x 10m boys and girls. The study was conducted by M.
Napierała in 2001, R. Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among 13-year-old boys was the difference
between 2012 and 2001, 0.7 in 14-year-olds and 15 -0.63 -0.26-year-olds.This comparison shows the growth rate in
subjects with 2012. 13-year-old girls reported a difference of -0.63, -0.93 14-year and 15-year -1.05. These results
illustrate the improvement in both the speed of the years and the increase in speed with age players.
Table 11. Comparison of test results neighbors of lying back during the 30s. boys and girls, M. Napierała (region
Kuyavian-Pomeranian), R. Przewęda (nationwide survey) and O. Ligman (class rowing)._______________________
Age
Boys
Research rowing
Comparison
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
23.60
23.37
24.19
21.47
21.17
21.37
5.37
5.20
4.71
4.59
5.36
5.30
24.83
25.39
25.24
21.82
21.43
21.48
4.54
4.43
4.53
4.57
4.57
4.48
24
27
24
21
26
24
3.57
3.43
2
1.98
3.42
2.93
0.4
3.63
-0.19
-0.47
4.83
2.63
-0.83
1.61
-1.24
-0.82
4.57
2.52
Table 11 shows a comparison of the test results neighbors of lying back in time 30s.chłopców and girls. The study
was conducted by M. Napierała in 2001, R. Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among boys 13 -year
difference was between 2012 and 2001, 0.4 in boys 14-year-old 3.63 -0.19 15-year-old. Girls 13 years showed a
115
difference -0.47, 14-year and 4.83, while 15-year-old 2.63. Comparison of the results shows the boys 13-14-year
improvement, with 15-year-old minor deterioration. Among girls the greatest progress is in a group of 14-year-old
slightly lower in 15-year-old. However, 13-year-old girl reported a slightly worse performance than 2001 examined.
Table 12. Comparison of test results slope in front of the boys and girls become M. Napi erala (region KuyavianPomeranian), R. Przewpda (nationwide survey) and O. Ligman (class rowing).________________________________
Age
The test results
Research rowing
Comparison
Pomeranian
R. Przewęda
classes
(1999)
(2012r.)
M. Napierała
(2001)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 boys
14 boys
15 boys
13 girls
14 girls
15 girls
3.37
3.55
4.49
6.79
7.57
9.13
6.29
6.81
7.21
5.72
6.15
6.53
2.31
3.37
5.85
6.70
7.69
9.48
6.93
7.27
7.39
6.90
6.94
6.93
6
7
14
10
10
16
4.39
4.96
5.1
4.2
5.43
4.06
2.63
3.45
9.51
3.21
2.43
6.87
3.69
3.63
8.15
3.3
2.31
6.52
Table 12 shows the comparison of test run slope in front of the standing boys and girls. The study was conducted by
M. Napierała in 2001, R. Przewęda in 1999 and O. Ligman in 2012. Among 13-year-old boys across different was
between 2012 and 2001, 2.63, in 14-year 3.45; 15-year 9.51, resulting in a lot of progress over the years, and a
significant improvement with age players .Girls 13 years showed a difference 3.21, 14-year-old little less because
while 2.43 6.87 15-year-olds.This comparison shows that girls are more flexible than for their counterparts tested in
2001.
Discussion
The aim of this study was to examine the quality of the construction of somatic and motor skills of young
paddlers and rowers at the stage of basic training. Both types of tests are to some extent the selection criteria
rowing. Heigh-weight ratio in rowing is one of the most important. Body weight can not be clearly defined, because
it consists of diverse tissue distribution: muscle, fat and bone. Evaluation of body type determined by Rohrer index,
which implies that, in terms of constitutional types of youth prevails largely leptosomatic type. Considering the state
of motor skills of young people aged 13-15 years can be presented by scoring and calculation of the sum of the
average results of all the tests, so the above research shows that boys: 13-year-old gained 414.5 points, 14-year-old
gained 423.5 points, 15 years old and 399.5 points., while in girls: 13-year results gave the sum 417 points, 14-year438 points, a 15-year 456.5 points.
After an analysis of previous studies it was found that in each age group boys are both taller and heavier
than their counterparts, and overall fitness level of the young people is correct and remains at a fairly high
level. Comparing the results of both the quality of construction and condition of somatic motor skills to the
published in 2001 research M. Napierała and 1999 R. Przewęda can calculate the difference which exists between
the two in 2012 until 2001 or 1999.
R. Przewęda in 1999 and M. Napierała in 2001 conducting his research based on the larger research group. First, R.
Przewęda in 1999 began to study on a large scale, it was a nationwide physical diagnosis based on the Internationa l
Physical Fitness Test. M. Napierała, like its predecessor, has applied MTFS, but narrowed its investigation to
regional research, in order to show the efficiency that characterized the young people of region Kuyavian-Pomorian.
The research included work shows only a small research group, which accounted for three-class sports
boats. Comparison refers to the same age group.
Analyzing the youth over the years in terms of body weight can be seen that the boys in 2001 are lighter than their
peers surveyed in 1999, and is now 13-14 and 15 year old boys are heavier than their peers in previous years by + / 10 kg . Among the girls in terms of body weight between 1999 and 2001 did not see much difference in kilograms,
while comparing the results of the year 2012 can be seen their growth. Considering the height of the body from the
years 1999, 2001 and 2012 can be observed in both boys and girls increase in the gain of + / - 7cm.
Analyzing the individual school results, obtained in trials of the International Physical Fitness Test you can see that
in men's 50m best results were seen among boys in 1999, while among girls the best results were achieved by
cladocerans in 2012. Attempt to jump from place showed that the rowers of 2012 perform better than their peers in
1999 and 2001. Among the girls long jump showed that the best results are obtained 13 and 14 - year-old study
conducted by M. Napierała, while 15-year-old received the highest scores cladocerans than for their counterparts in
previous years. Comparison of test results of an extended run in boys at 1000m shows that best managed the 13 - 14
- year-olds in 2001, among 15-year-olds fastest times were earned by rowers of 2012. Among the fastest girls were
cladocerans in 2012, which over the years reported the results of + / - 30 seconds better than the results achieved by
girls in 1999 and 2001. Dynamometer Test shows that respondents in 2012, both the boys what the girls have a
much greater force the hand muscles than their peers. Results of the test of time overhang on the stick in girls as
116
well as boys pull on the stick illustrate that it is much better in this test subjects came off of 1999 and 2001 than in
2012. Analysis 4x 10m shuttle run shows the improvement achieved by the time the youth rowing in comparison
with the achievements studied by R. Przewęda and M. Napierała. Trying neighbors of lying back in time 30 seconds
enjoyed the best results among the rowers, the better results have obtained 13 - 14 - year-old rowers compared with
measurements from 1999 and 2001.With the test slope in front of the stand can be seen to improve flexibility, with +
/ - 4 cm, which showed rowers and cladocerans study of 2012.
Analysis of the results of tests carried out in the previous chapter for the construction of somatic and motor skills
can get answers to the questions in advance.
Conclusions:
1. The level of development of selected structural characteristics of the young people shows that the current youth is
heavier and higher than likened peers in 1999 and 2001.
2. Young rowers and rowing in terms of types of constitutional represent the greatest type leptosomatic.
3. The level of motor skills Rowing Club RTW LOTTO-Bydgostia RTW is at a good level and the important fact is
probably the fact that young people who every day rowing training is more efficient than for their peers who do not
improve their motor skills by training .In most trials, young rowers have achieved progress in research in 1999 and
2001.
4. International Physical Fitness Test is largely performed very well in comparison with research on a similar age
group in 1999 and 2001. However, the young rowers should receive at this stage better than average, taking into
account a large contribution of the training process, in which participate actively.
References
Kolarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca magisterska, WSG,
Bydgoszcz
Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i młodzieży z
województwa kujawsko - pomorskiego, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza
Wielkiego, Bydgoszcz
Napierała M. (2008). Środowiskowe uwarunkowania somatyczne i motoryczne a wiek rozwojowy dzieci i
młodzieży (na przykładzie województwa kujawsko - pomorskiego), Bydgoszcz 2008, Wydawnictwo
Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Pilewska W. (2002), Zróżnicowanie motoryczne oraz somatyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca
towarzyskiego, „Roczniki Naukowe”, t. 11, AWF Gdańsk, s. 217-226.
Przewęda R. (2009). Changes in physical fitness of Polish youth during the last three decades, Studia Ecologiae et
Bioethicae, vol:.7 number: 1, pages: 57-71
Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, Warszawa
Sawczyn S., Pilewska W., Zasada M., 2003 /Sprawność fizyczna a efektywność procesu treningowego w tańcu
sportowym /, [w]: Rocznik Naukowy, Tom XIV, AWFiS Gdańsk.
Seabra, A., J.A. Maia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an impact of selection, training and
maturation in body build, somatotype, physical fitness and explosive strength? A study in Portuguese
young soccer players, Conference: European Congress on Sports Medicine, 23/26 September, Porto,
Portugal, p.1.
Szwarz H., Wpływ ruchu i rekreacji na somatyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]: Dabrowski K., Zdrowie
psychiczne , Warszawa.
Eberhardt A, Jegier A., Kostka T., Szmigielska K., Zaniewicz D., Aktywność ruchowa w zdrowiu i chorobie,
MedicinaSportiva, Kraków 2004 r.
Napierała M., Cieślicka M., Szark M., Klimczyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych - świadomość, nawyki i
praktyka, [w]: Wspomaganie rozwoju i edukacji człowieka poprzez turystykę, sport i rekreację, (red.)
Muszkieta R., Napierała M., Skaliy A., Żukow W., WSG, Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
Cieślicka M, Stankiewicz B, Napierała M, Żukow W, Brzeziński M., Aktywność fizyczna osób starszych.[w:]
(Red.) Maik W, Napierała M, Żukow W., wybrane problemy turystyki, rekreacji, fizjoterapii ochrony
zdrowia człowieka. Bydgoszcz 2011 s.28- 37.
Dix B, Cieślicka M, Napierała M., Aktywność fizyczna członków Koła Emerytów w Sępólnie Krajeńskim [in]
Uwarunkowanie zdrowotne i rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. Muszkieta, M. Napierała, M.
Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu Polskie Towarzystwo Naukowe
Kultury Fizycznej Bydgoszcz- Poznań 2013 s. 24- 42.
Cieślicka M., Dmitruk K., Sztokfisz K., Tafil-Klawe M., Zmiany wytrzymałości ukierunkowanej oraz jej
podstawowych wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioślarzy
juniorów. Medical and Biological Sciences 2006, 20/4, 83-88.
Cieślicka M., Napierała M. The somatic bulid of lightweight rowes. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,33
38.
117
Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of Physical
Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth national team in sprint competitions
2012 s, 149-157.
Migasiewicz J., Wybrane przejawy sprawności motorycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich
rozwoju morfologicznego, AWF, Wrocław, 2006.
Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i młodzieży z
województwa kujawsko - pomorskiego, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza
Wielkiego, Bydgoszcz.
Pilewska W., 2002 /Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności motorycznych par
sportowego tańca towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne/, [w]: Wychowanie fizyczne i
sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002,
s.12- 313.
Pilicz S. i wsp. Studia i monografie Punktacja sprawności fizycznej młodzieży polskiej wg MTSF AWF Warszawa
2003.
Przewęda R., Sprawność fizyczna polskiej młodzieży oraz związane z nią dylematy współczesnego wychowania
fizycznego, [w:] Motoryczność dzieci i młodzieży, (red.) J. Raczek, AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
Przewęda R., Uwarunkowania poziomu sprawności fizycznej polskiej młodzieży szkolnej, AWF, Warszawa, 1985.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne budowy somatycznej w
doborze do gimnastyki sportowej, „Trening”, nr 3, s. 19-24.
Sawczyn S. (2000), Właściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego młodocianych gimnastyków w
procesie wieloletniego treningu, „Roczniki Naukowe”, AWF, Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
Szopa J., E. Mleczko, S. Żak, Podstawy antropomotoryki, PWN, Warszawa-Kraków, 1996.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów wychowania fizycznego z Bańskiej Bystrzycy i Bydgoszczy,
[w]: 50. Vyrocie Organizovaneho Vyucovania Telesnej Vychovy na Vysokych Skolach, Nitra 2002; str.
68- 73.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziewcząt w wieku 10- 12 la, [w]: Zbornik
vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningowy młodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała Wośka [w]:
Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005, str. 184- 193.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na przykładzie
Małgorzaty Sobańskiej, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004 str.
243- 253.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na przykładzie Wiesława
Perszke, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004, str. 231 - 242.
Dmitruk K., Cieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zmian wytrzymałości ukierunkowanej oraz jej
wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioślarzy juniorów, [w]: Annales
Universitatis Mariae Curie- Skłodowska Lublin- Polonia vol. LXII, suppl, XVIII, N.2. sectio D, Lublin
2007, str. 33- 36.
Klimczyk M., Cieślicka M., Szark M. Somatic charakteristics, strenght and sport result In 12-19 year old pole
vaulut jumpers. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
Cieślicka M., Napierała M. The somatic bulid of lightweight rowes. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,33
38.
Stankiewicz B, Cieślicka M. Detailed analysis of a 240-second cycle ergometric test in middle-distance runners
aged 16-19 Medical and Biological Sciences, 2012, 26/2, 121-127.
Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of Physical
Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth national team in sprint competitions,
2012 s, 149-157.
Wiech, M., Prusik, K., Kortas, J., Bielawa, L., Ossowski, Z., Prusik, K., & Zukow, W. (2013). Changes in the
ranges of motion in the joints of the upper and lower extremities in elderly people under the influence of
the nordic walking training. Zmiany zakresów ruchów w stawach kończyn górnych i dolnych u osób
starszych pod wpływem treningu Nordic. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(5), 267-276. Retrieved
from
http://ioum al.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B % 203% 20% 285% 29% 3A % 2026727 6 .
Gozhenko, E., Usenko, E., Povetkina, T., & Zukow, W. (2012). Эффективность применения лечебной
дозированной «Нордической ходьбы» у пациентов с ишемической болезнью сердца
ассоциированной с артериальной гипертензией. The effectiveness of therapeutic use "Nordic walking"
in patients with coronary heart disease. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 2(5), 52-74. Retrieved from
http://ioum al.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2012% 3B % 202% 285% 29% 3A % 2052-74.
118
Wstęp
W polskiej literaturze jest wiele publikacji poruszających zagadnienie rozwoju i sprawności fizycznej dzieci i młodzieży.
Zajmowało się tym wielu teoretyków wychowania fizycznego i sportu, antropologów, lekarzy, psychologów i przedstawicieli
różnych dyscyplin naukowych (Kotlarz 2009). W wielu dyscyplinach sportu zaczęto wykorzystywać pomiary wielkości ciała do
selekcji. Możliwością znalezienia modelu somatycznego i motorycznego przyszłego sportowca a zatem właściwego
przewidywania wyniku sportowego zajmował się Seabra (1997). Liczne przykłady podał M. Napierała (2008). Opracowano
wiele mierników i testów służących ocenie sprawności fizycznej grup ludności, głównie dzieci i młodzieży oraz zawodników
różnych dyscyplin sportu. W wielu pracach na temat sprawności podkreśla się konieczność zwiększenia efektywności w obrębie
stymulacji ruchowej, ukształtowanie u młodzieży nawyku stałego uprawiania ćwiczeń ruchowych, oraz pozytywnych postaw
wobec zjawisk związanych z kulturą fizyczną. Sprawnością motoryczną człowieka oznaczamy sprawność ocenianą próbami
niewymagającymi opanowania techniki czynności ruchowych typu sportowego (Pilewska 2002, Sawczyn i wsp. 2003). Dla jej
określenia używa się najczęściej testów badających poziom cech motorycznych takich jak: szybkość, siła, wytrzymałość, moc
oraz zwinność. Dzięki nim można w bardzo prosty sposób określić poziom sprawności badanej grupy, a znając z kolei poziom
wyjściowy sprawności można w świadomy oraz właściwy sposób kierować rozwojem cech motorycznych młodego człowieka
(Napierała 2005). Od 1995 roku prace nad rozwojem fizycznym dzieci z województwa kujawsko - pomorskiego prowadzi
Katedra Kultury Fizycznej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Rozwój fizyczny, tempo dojrzewania płciowego,
sprawności fizycznej, zdolności do pracy i ogólnego dobrobytu organizmu są główne kryteria stanu zdrowia dzieci i młodzieży.
Przekrojowe badania zostały zorganizowane co dziesięć lat w losowo wybranych szkołach polskich, reprezentujących cały naród.
Badania miały miejsce w 1979, 1989 i 1999 i obejmowały dzieci i młodzież w wieku 7-19 lat. Badania Przewędy i Dobosza
(2003) wskazują na ciągłą tendencję intensywniejszego wzrostu i wcześniejsze fizyczne dojrzewanie. Te obserwacje dają
dowody raczej dobrego stanu zdrowia obecnego młodego pokolenia. Jednakże, zmiany w poziomie sprawności fizycznej i
zdolności do pracy z młodzieżą przedstawiają tendencję spadkową podczas tego 20-letniego okresu. Wyniki tej pracy pokazują,
że nawet, jeśli dzieci i młodzież w 1999 r. były lepiej fizycznie rozwinięte (wyższy i cięższy) niż dzieci badanych w latach 1999 i
1989, ich zdolności motoryczne pokazywały stopniowy spadek w tym okresie czasu (Przewęda 2009).
Celem badania jest uzyskanie informacji o stanie poziomu cech morfologicznych i zdolności motorycznych wioślarek i
wioślarzy trenujących w Klubie Wioślarskim RTW Lotto Bydgostia na tle badań ogólnopolskich i regionalnych.
Materiał i metody
Badaniom poddano zawodników trenujących wioślarstwo. Przedział wiekowy badanych to 13-15 lat. Badając budowę
somatyczną zmierzono dwie wartości takie jak: masa oraz wysokość ciała. Do pomiaru rozwoju somatycznego (masy i
wysokości ciała) użyto wagi lekarskiej z antropometrem i w obecności pielęgniarki. Badani ubrani byli w strój sportowy bez
obuwia. Badania wykonano następująco:
- wysokość ciała - badany wchodził na wagę z wbudowanym wzrostomierzem, przyjmował pozycję wyprostowaną tyłem do
miary, kończyny górne wyprostowane wzdłuż tułowia, kończyny dolne wyprostowane, złączone stopy, głowa ustawiona w
pozycji frankfurckiej. Badanie wykonano z dokładnością do 0,1 cm.
- masa ciała - badany wchodził na wagę lekarską w stroju sportowym bez obuwia. Pomiary wykonano z dokładnością do 0,1 kg.
Wyniki pomiarów posłużyły do określenia typów budowy ciała każdej zbadanej zawodniczki. Typy budowy ciała
określono wskaźnikiem smukłości Rohrera z wykorzystaniem klucza Curtiusa i charakterystyki Kretschmera, według poniższych
I =
^
^ — - ________3
Wskaźnik Rohrera
Badania cech somatycznych pozwoliły na wyróżnienie różnych typów konstytucjonalne wg Kretschmera: Typ atletycznycharakteryzuje się silną, proporcjonalną budową ciała oraz rozwojem kośćca i mięśni, szerszych rozmiarów twarzy, szyi, barków
oraz klatki piersiowej, kończyny zarówno górne jak i dolne są długie zaopatrzone w szerokie dłonie i stopy. Typ pykniczny występuje przewaga wymiarów poprzecznych nad długościowymi, słabe umięśnienie, przysadzista budowa ciała, krótka szyja,
szeroka twarz, duża skłonność do odkładania się tkanki tłuszczowej, często skłonność do pocenia. Typ leptosomatycznyprzeciwnie do typu pyknicznego przeważają wymiary długościowe ciała nad szerokościowymi, występuje długa głowa, szyja,
długie kończyny górne i dolne, wąska twarz i barki, płaska klatka piersiowa, przejawia się także brak umięśnienia. Wyniki badań
poddano obróbce statystycznej i obliczono: średnią arytmetyczną, odchylenie standardowe, różnicę średnich arytmetycznych,
współczynnik zmienności, rożnicę. Wyniki badań wioślarek Zespołu Szkół nr 10 w Bydgoszczy porównano z wynikami badań
regionalnych (Napierała 2005) i badań ogólnopolskich (Przewęda, Dobosz, 2003). W badaniach sprawności ogólnej
wykorzystano 8 prób Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej:
1.
Bieg na dystansie 50 m
2.
Skok w dal z miejsca
3.
Biegi przedłużone:
a)
na dystansie 600m (dziewczęta i chłopcy do 11 lat)
b)
na dystansie 800m (dziewczęta od 12 lat i więcej)
c)
na dystansie 1000m (chłopcy od 12 lat i więcej)
4.
Pomiar siły dłoni
5.
Pomiar siły względnej:
a)
zwis na ugiętych rękach(dziewczynki - wszystkie grupy wiekowe i chłopcy do 11 lat)
b)
podciąganie w zwisie na drążku (chłopcy od 12 lat i więcej)
6.
Bieg wahadłowy na dystansie 4x10m z przenoszeniem klocków
7.
Siady z leżenia tyłem wykonywane w czasie 30s
8.
Skłon tułowia w przód w staniu
Porównanie wyników MTFS klasy wioślarskiej z badaniami regionalnymi i ogólnopolskimi. Badania prób Międzynarodowego
Testu Sprawności Fizycznej, w których brali udział uczniowie klas wioślarskich w 2012r. zestawiono z badaniami z ubiegłych
lat, nad którymi pracowali R. Przewęda w 1999 roku oraz M. Napierała w 2001 roku. Uzyskane wyniki zostały opracowane w
tabelach, gdzie zamieszczono także różnicę zachodzącą pomiędzy rokiem 2012 a 1999 i 2001. Dokonanie takiego porównania
119
pomoże określić czy na przestrzeni lat zostały odnotowane jakiekolwiek zmiany w budowach somatycznych młodzieży, a także
pozwoli sprawdzić jak ogólna sprawność fizyczna i tym samym zdolności motoryczne wyglądały przed laty a jak obecnie.
(Napierała et al, 2009; Cieślicka et al, 2 0 łł; Schwarzes 20ł0, Eberhardt et al, 2004; Dix et al, 20ł3; Cieślicka et al, 2006;
Cieślicka et al, 2009; Cieślicka et al, 20ł2; Migasiewicz 2006; Napierała, 2005; Pilewska 2002; Pilicz et al, 2003; Przewęda
1986; Przewęda 1985 Sawczyn et al, 1997; Sawczyn 2000; Szopa et al, 1996; Stankiewicz 2002; Stankiewicz et al, 2002;
Stankiewicz, 2005; Stępniak, Stankiewicz 2004; Stankiewicz, Stępniak 2004; Dmitruk et al, 2007; Klimczyk et al, 2009;
Cieślicka, Napierała 2009; Stankiewicz, Cieślicka 20ł2; Cieślicka, Slowinski 2012; Wiech et al 2013; Gozhenko et al, 2012).
Wyniki
Tabela ł . Zestawienie liczby chłopców biorących udział w badaniach MTSF (M. Napierała - woj. kujawskopomorskie, R.
Przewęda- badania ogólnopolskie, O. Ligman- klasy wioślarskie__________________________________________
Próba
M. Napierała
R. Przewęda
O. Ligman
Płeć
M
M
M
M
M
M
M
M
M
Wiek
13
14
15
13
14
15
13
14
15
Skok w dal z miejsca
568
532
358
3568
3595
2801
20
15
15
Skłon w przód
494
349
371
3565
3593
2804
20
15
15
Siła dłoni
355
355
366
3539
3575
2811
20
15
15
Zwis na drążku
380
419
532
3507
3557
2782
20
15
15
Siady z leżenia
576
438
399
3544
3563
2815
20
15
15
Bieg 4x10 m
547
511
658
3535
3560
2785
20
15
15
Bieg na 800/1000m
1619
1468
1242
3476
3518
2758
20
15
15
Bieg na 50m
828
663
819
3558
3579
2786
20
15
15
Masa ciała
958
801
544
3607
3643
2847
20
15
15
Wysokość ciała
897
653
515
3607
3643
2847
20
15
15
Tabela 2. Zestawienie liczby dziewcząt biorących udział w badaniach MTSF (M. Napierała - woj. kujawskopomorskie, R.
Przewęda- badania ogólnopolskie, O. Ligman- klasy wioślarskie
Próba
M. Napierała
R. Przewęda
O. Ligman
Płeć
K
K
K
K
K
K
K
K
K
Wiek
13
14
15
13
14
15
13
14
15
Skok w dal z
miejsca
366
331
372
366
331
372
366
331
372
Skłon w przód
471
364
335
471
364
335
471
364
335
Siła dłoni
402
303
371
402
303
371
402
303
371
Zwis na drążku
369
366
397
369
366
397
369
366
397
Siady z leżenia
458
342
335
458
342
335
458
342
335
Bieg 4x10 m
956
977
1106
956
977
1106
956
977
1106
120
Bieg na 800/1000m
805
517
486
805
517
486
805
517
486
Bieg na 50m
795
570
546
795
570
546
795
570
546
750
750
1207
750
750
1207
750
750
1207
Masa ciała
807
Wysokość ciała
750
439
807
750
439
807
750
439
Tabela 3. Porównanie wyników masy ciała chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj. kuj-pom), R. Przewędy
(badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie) [kg]
Wyniki badań
Wiek
/
płeć
13
chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13 dziewczęta
14 dziewczęta
15 dziewczęta
Badanie
kujawskopomorskie
M.Napierała
(2001r.)
s
X
Badanie
ogólnopolskie
R. Przewęda
(1999r.)
Badanie klas
wioślarskich
(2012r.)
Porównanie
X
s
X
s
d
d
49,36
9,63
50,54
10,23
61
10,52
11,64
10,46
54,94
58,18
49,57
47,72
52,08
8,97
7,04
8,69
8,14
9,22
56,13
62,34
47
49,57
52,85
10,54
10,20
6,04
8,69
8,41
64
65,5
-0,72
47
61
8,35
8,8
-2,57
6,04
10,55
9,06
7,32
49,57
-0,72
8,92
10,87
3,16
8,69
-2,57
8,15
Tabela nr 3 przedstawia porównanie wyników masy ciała chłopców i dziewcząt. Badania przeprowadzono przez M. Napierałę w
2001r., R. Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich różnica wyniosła 11,64 między badaniami
M. Napierały a O. Ligman. Podobnie dzieje się u 14-latków, różnica wyniosła 9,06 a u 15-latków 7,32. Wyniki te co pokazują, że
chłopcy obecnie są ciężsi niż w 2001 czy 1999 roku. Różnica u dziewcząt między 2001 a 2012 wyniosła u 13-latek -0,72; u 14latek 8,92 a u 15-latek 3,92. Wyniki obrazują, że jedynie 13-latki są obecnie lżejsze, natomiast wskaźnik masy ciała w ciągu
kilku lat wzrósł.
Tabela 4. Porównanie wyników wysokości ciała chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj. kuj-pom), R.
Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)
Wiek
Wyniki badań
/
Badanie kujawskoBadanie
Badanie klas
Porównanie
płeć
pomorskie
ogólnopolskie
wioślarskich
M.Napierała
R. Przewęda
(2012r.)
(2001r.)
(1999r.)
s
s
s
d
d
X
X
13
chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13
dziewczęta
14
dziewczęta
15
dziewczęta
161,11
8,62
162,14
8,81
169
6,03
7,89
6,86
167,19
172,11
160,38
8,73
6,83
7,38
168,20
173,81
160,04
8,52
7,49
6,56
175
178
162
6,34
8,1
6,01
7,81
5,89
1,62
6,8
4,19
1,96
162,41
7,23
162,63
6,07
170
6,66
7,59
7,37
5,84
171
4,48
163,72
6,59
163,97
7,28
7,03
Tabela nr 3 i 4 przedstawia porównanie wyników wysokości ciała chłopców i dziewcząt. Badania przeprowadzono przez M.
Napierałę w 2001r., R. Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich różnica wyniosła pomiędzy
badaniami z 2012 a 2001r 7,89; u chłopców 14-letnich 7,81 a u 15-latków 5,89. Porównując dziewczęta 13-letnie zauważamy
różnicę w wysokości o 1,62; wśród 14-latek wynosi ona 7,59 a u 15-latek 7,28. Wnika z tego, iż na przestrzeni lat młodzież w
przedziale wiekowym 13-15 lat zarówno chłopcy jak i dziewczęta stają się wyżsi niż ich rówieśnicy sprzed lat. Największą
różnicę można zauważyć wśród chłopców 13- 14 letnich i u dziewcząt 14- 15 letnich.
121
Tabela 5. Porównanie wyników próby biegu na 50m chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj. kuj-pom), R.
Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)____________________________
Wyniki badań
Wiek
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
/
kujawskoogólnopolskie
wioślarskich
płeć
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
X
13
chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13 dziewczęta
14 dziewczęta
15 dziewczęta
8,72
0,72
8,46
0,83
8,5
0,50
-0,22
0,04
8,17
7,85
9,11
8,93
8,87
0,81
0,85
0,87
0,68
0,78
8,09
7,72
8,92
8,83
8,85
0,81
0,69
0,78
0,74
0,78
8,1
8,1
8,9
8,6
8,4
0,36
0,6
0,70
0,73
0,36
-0,07
0,25
-0,21
-0,33
-0,47
0,01
0,38
-0,02
-0,23
-0,45
Tabela nr 5 przedstawia porównanie wyników próby biegu na 50m chłopców i dziewcząt. Badania przeprowadzono przez M.
Napierałę w 2001r., R Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich różnica wyniosła pomiędzy
2012 a 2001 rokiem -0,22; u chłopców 14-letnich -0,7 a u 15-latków 0,25. Wskazuje to, iż 13- 14-latkowie biegają szybciej niż
ich rówieśnicy z 2001 roku, a 15- Latkowie zaś słabiej. Wśród dziewcząt daje się zauważyć u 13-latek różnicę -.021; u 14-latek 0,33; oraz u 15-latek -0,47 co wskazuje na to, że dziewczęta biegają szybciej niż ich rówieśniczki z ubiegłych lat, ale także
ukazana zostaje tendencja wzrostowa, która pokazuje kształtowanie szybkości wraz z wiekiem.
Tabela 6. Porównanie wyników próby skoku w dal z miejsca chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj. kujpom), R. Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)________________________
Wiek
Chłopcy
/
Badanie kujawskoBadanie
Badanie klas
Porównanie
płeć
pomorskie
ogólnopolskie
wioślarskich
M.Napierała
R. Przewęda
(2012r.)
(2001r.)
(1999r.)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13 dziewczęta
14 dziewczęta
15 dziewczęta
175,67
189,28
202,23
166,03
170,85
172,55
33,96
19,94
20,98
19,93
16,92
42,85
177,72
190,33
204,97
161,29
163,96
165,95
23,37
24,94
24,19
21,74
22,18
21,98
181
191
203
163
164
193
20,67
20,95
15,4
15,65
12,12
5,78
5,33
1,72
0,77
-3,03
-6,85
20,45
3,28
0,67
-1,97
1,71
0,04
27,05
Tabela nr 6. przedstawia porównanie wyników próby skoku w dal z miejsca chłopców i dziewcząt. Badania przeprowadzono
przez M. Napierałę w 2001r., R Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich różnica wyniosła
między rokiem 2012 a 2001, 5,33 u 14-latków 1,72 a u 15-latków 0,77. Porównanie to mówi nam iż badani z 2012 roku skaczą
dalej niż rówieśnicy badani w 2001roku. Różnica u dziewcząt 13-letnich wyniosła -3,03 u 14-letnich -6,85 a u 15-letnich 20,45.
Wyniki pokazują nam, że 13-14 letnie dziewczęta skaczą w dal trochę słabiej niż badane w 2001roku, natomiast 15-latki
poprawiły się w skoku w dal na przestrzeni lat.
Tabela 7. Porównanie wyników biegu przedłużonego na 800 i1000m chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne
woj. kuj-pom), R. Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)______________
Wiek/płeć
Wyniki badań
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
wioślarskich
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13
dziewczęta
14
dziewczęta
15
dziewczęta
252,00
236,68
234,35
233,78
51,70
49,19
32,43
37,69
268,64
256,96
245,32
242,08
38,71
37,87
22,81
37,13
254,6
243,4
224
216,7
17,16
16,98
19,8
16,04
2,6
6,72
-10,35
-17,08
-14,04
-13,56
-21,32
-25,38
233,63
36,09
243,01
37,60
208,1
14,07
-25,53
-34,91
33,27
240,78
240,19
35,06
196
13,67
-44,19
-44,78
Tabela nr 7 przedstawia porównanie wyników próby biegu przedłużonego na 800 i1000m chłopców i dziewcząt. Badania
przeprowadzono przez M. Napierałę w 2001r., R. Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich
122
różnica wyniosła między rokiem 2012 a 2001, 2,6; u 14-letnich 6,72 a u 15-letnich chłopców zaobserwowano różnicę -10,35.
Wynika z tego, że 15-latkowie poprawili swoje wyniki na przestrzeni lat o 10,35s. Dziewczęta 13-letnie odnotowały różnicę 17,08; 14-letnie -25,53 a 15-letnie -44,19 co świadczy o bardzo dużej poprawie wytrzymałości i szybkości biegowej w próbie na
800m.
Tabela 8. Porównanie wyników próby dynamometru chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj. kuj-pom), R.
Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)_____________________________
Wiek/płeć
Chłopcy
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
wioślarskich
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13
dziewczęta
14
dziewczęta
15
dziewczęta
26,1 9
32,38
38,06
21,99
7,15
8,25
9,78
5,12
28,1 2
33,87
39,63
23,11
7,60
8,83
8,83
5,58
36
43
38
24
4,76
5,81
2,1
5,40
9,81
10,62
-0,06
2,01
7,88
9,13
-1,63
0,89
25,58
5,40
24,88
5,70
29
4,39
3,42
4,12
26,21
6,54
25,91
5,86
27
4,04
0,79
1,09
Tabela nr 8 przedstawia porównanie wyników próby dynamometru chłopców i dziewcząt. Badania przeprowadzono przez M.
Napierałę w 2001r., R. Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich różnica wyniosła między
rokiem 2012 a 2001, 9,81; u 14-letnich 10,62 pokazuje to wzrost siły rąk u tej grupy badanych, natomiast 15-latkowie wykazali
różnicę -0,06 co wykazuje niewielkie zmiany. Wśród dziewczęta 13-letniech zaobserwowano różnicę 2,01 u 14-letnich 3,42 oraz
u 15-letnich 0,79. Wyniki próby dynamometru u dziewcząt 13-14-15 letnich pokazują wzrost siły rąk w porównaniu do roku
2001.
Tabela 9. Porównanie wyników próby czasu zwisu na drążku dziewcząt i podciągnięć na drążku chłopców M. Napierały (badania
regionalne woj. kuj-pom), R. Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)
Wiek/płeć
Wyniki badań
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
wioślarskich
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13 dziewczęta
14 dziewczęta
15 dziewczęta
2,65
3,48
4,61
13,98
14,07
12,72
3,14
3,45
3,56
14,18
13,73
13,56
2,89
4,02
4,68
11,86
12,09
11,76
3,11
3,75
3,84
11,60
11,78
11,16
1,5
3
3
4,7
7,3
11,5
2,98
3,76
2,8
5,23
5,1
6,24
-1,15
-0,48
-1,61
-9,28
-6,77
-1,22
-1,39
-1,02
-1,68
-7,16
-4,79
-0,26
Tabela nr 9 przedstawia porównanie wyników próby czasu zwisu na drążku dziewcząt i podciągnięć na drążku chłopców.
Badania przeprowadzono przez M. Napierałę w 2001r., R Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13letnich różnica wyniosła między rokiem 2012 a 2001, -1,15; u 14-latków -0,48 a u 15-latków -1,61. U dziewcząt 13-letnich
różnica wyniosła -9,28 u 14-letnich -6,77 a u 15-letnich -1,22. Wyniki wskazują, że na przestrzeni lat próba zwisu i podciągnięć
na drążku uległa wydłużeniu czasu jej trwania oraz zwiększeniu liczby podciągnięć.
Tabela 10 Porównanie wyników próby biegu 4x 10m chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj. kuj-pom), R.
Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)____________________________
Wiek
Wyniki badań
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
wioślarskich
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13
dziewczęta
12,03
11,97
11,86
12,63
1,11
1,63
1,44
1,34
11,9 6
11,67
11,34
12,71
1,15
1,10
1,04
1,14
11,6
11,34
11,6
12,0
123
2,88
0,74
0,7
0,69
-0,7
-0,63
-0,26
-0,63
-0,36
-0,33
0,26
-0,71
14
dziewczęta
15
dziewczęta
12,73
12,75
1,50
1,41
12,63
12,59
1,13
1,17
11,8
0,67
0,32
11,7
-0,93
-1,05
-0,83
-0,89
Tabela nr 10 przedstawia porównanie wyników próby biegu 4x 10m chłopców i dziewcząt. Badania przeprowadzono przez M.
Napierałę w 2001r., R. Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich różnica wyniosła między
rokiem 2012 a 200, -0,7 u 14-latków -0,63 i u 15-latków -0,26. Porównanie to świadczy o wzroście szybkości u badanych z
2012roku. Dziewczęta 13-letni odnotowały różnicę -0,63; 14-letnie -0,93 a 15-letnie -1,05. Wyniki te obrazują poprawę
szybkości zarówno na przestrzeni lat jak i wzrost szybkości wraz z wiekiem zawodniczek.
Tabela 11 Porównanie wyników próby siadów z leżenia tyłem w czasie 30s. chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania
regionalne woj. kuj-pom), R. Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)_____
Wiek
Chłopcy
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
wioślarskich
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13 dziewczęta
14 dziewczęta
15 dziewczęta
23,60
23,37
24,19
21,47
21,17
21,37
5,37
5,20
4,71
4,59
5,36
5,30
24,83
25,39
25,24
21,82
21,43
21,48
4,54
4,43
4,53
4,57
4,57
4,48
24
27
24
21
26
24
3,57
3,43
2
1,98
3,42
2,93
0,4
3,63
-0,19
-0,47
4,83
2,63
-0,83
1,61
-1,24
-0,82
4,57
2,52
Tabela nr 11 przedstawia porównanie wyników próby siadów z leżenia tyłem w czasie 30s.chłopców i dziewcząt. Badania
przeprowadzono przez M. Napierałę w 2001r., R. Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich
różnica wyniosła między rokiem 2012 a 2001, 0,4 u chłopców 14-letnich 3,63 a u 15-letnich -0,19. Dziewczęta 13-letnie
wykazały różnicę -0,47; 14-letnie zaś 4,83; natomiast 15-letnie 2,63. Porównanie wyników pokazuje wśród chłopców 13-14letnich poprawę wyników, u 15-letnich nieznaczne pogorszenie. Spośród dziewcząt największy postęp jest w grupie 14 latek
nieco mniejszy u 15-latek. Natomiast dziewczynki 13-letnie odnotowały nieco gorsze wyniki niż badane w 2001roku.
Tabela 12. Porównanie wyników próby skłonu w przód ze stania chłopców i dziewcząt M. Napierały (badania regionalne woj.
kuj-pom), R. Przewędy (badanie ogólnopolskie) i O. Ligman (klasy wioślarskie)_______________
Wiek
Wyniki badań
Badanie
Badanie
Badanie klas
Porównanie
wioślarskich
pomorskie
R. Przewęda
(2012r.)
M.Napierała
(1999r.)
(2001r.)
s
s
s
d
d
X
X
X
13 chłopcy
14 chłopcy
15 chłopcy
13 dziewczęta
14 dziewczęta
15 dziewczęta
3,37
3,55
4,49
6,79
7,57
9,13
6,29
6,81
7,21
5,72
6,15
6,53
2,31
3,37
5,85
6,70
7,69
9,48
6,93
7,27
7,39
6,90
6,94
6,93
6
7
14
10
10
16
4,39
4,96
5,1
4,2
5,43
4,06
2,63
3,45
9,51
3,21
2,43
6,87
3,69
3,63
8,15
3,3
2,31
6,52
Tabela nr 12 przedstawia porównanie wyników próby biegu skłonu w przód ze stania chłopców i dziewcząt. Badania
przeprowadzono przez M. Napierałę w 2001r., R Przewędę w 1999r. oraz O. Ligman w 2012r. Wśród chłopców 13-letnich
różnica wyniosła między rokiem 2012 a 2001, 2,63; u 14-letnich 3,45; a u 15-letnich 9,51; co w wyniku daje duży postęp na
przestrzeni lat oraz znaczną poprawę wraz z wiekiem zawodników. Dziewczęta 13-letnie wykazały różnicę 3,21; 14-letnie nieco
mniejszą bo 2,43 natomiast 15-latki 6,87. Porównanie to pokazuje, że dziewczęta są bardziej giętkie niżeli ich rówieśniczki
badane w 2001 roku.
Dyskusja
Celem przeprowadzonych badań było sprawdzenie jakości budowy somatycznej oraz stanu zdolności motorycznych młodych
wioślarzy i wioślarek na etapie treningu podstawowego. Oba rodzaje testów należą w pewnym stopniu do kryterium selekcji
wioślarskiej. Wskaźnik wzrostowo-wagowy jest we wioślarstwie jednym z ważniejszych. Masa ciała nie może być
jednoznacznie określona, bowiem składają się na nią różnorodny rozkład tkanek: mięśniowej, tłuszczowej i kostnej. Ocenę typu
budowy ciała określono za pomocą wskaźnika Rohrera, skąd wynika, że pod względem typów konstytucjonalnych wśród
młodzieży przeważa w dużym stopniu typ leptosomatyczny. Rozpatrując stan motoryczności młodzieży w wieku 13-15 lat
można zaprezentować według punktacji i obliczenia z niej sumy średniej wyników wszystkich prób, zatem z powyższych badań
wynika, że chłopcy: 13-letni uzyskali 414,5pkt, 14-letni uzyskali 423,5pkt, 15-letni zaś 399,5pkt., natomiast u dziewcząt: 13letnich wyniki dały sumę 417pkt, 14-letnich- 438pkt, a 15-letnich 456,5pkt.
Po dokonaniu analizy wcześniejszych badań stwierdzono, że w każdej grupie wiekowej chłopcy są zarówno wyżsi jak i
ciężsi niż ich rówieśniczki, natomiast poziom sprawności ogólnej wśród badanej młodzieży jest prawidłowy i utrzymuje się na
124
dość wysokim poziomie. Porównując uzyskane wyniki zarówno jakości budowy somatycznej jak i stanu zdolności motorycznych
z przeprowadzonymi w 2001r. badaniami M. Napierały oraz z 1999r. R. Przewędy można obliczyć różnicę jaka zachodzi
pomiędzy badanymi z 2012r. a z 2001r. czy też 1999r.
R. Przewęda w 1999 r. oraz w 2001r. M. Napierała prowadząc swoje badania bazowali na większej grupie badawczej. Pierwszy,
R. Przewęda w 1999 r. zajął się badaniem na szeroką skalę, było to ogólnopolskie diagnozowanie sprawności fizycznej na
podstawie Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej. M. Napierała, podobnie jak jego poprzednik zastosował MTFS,
jednak zawęził swoje dochodzenie do badań regionalnych, chcąc pokazać jaką sprawnością odznaczają się młodzi mieszkańcy
województwa kujawsko- pomorskiego. Badania zawarte w pracy pokazują jedynie niewielką grupę badawczą, jaką stanowiły
trzy klasy sportowe wioślarskie. Porównanie odnosi się do tej samej grupy wiekowej.
Analizując na przestrzeni lat młodzież w aspekcie masy ciała można zauważyć, że chłopcy w roku 2001 są lżejsi niż ich
rówieśnicy badani w 1999 r., natomiast obecnie 13-14 i 15 letni chłopcy są ciężsi od swoich rówieśników z ubiegłych lat o +/10kg. Wśród dziewcząt pod względem masy ciała w latach 1999 i 2001 nie widać dużej różnicy w kilogramach, natomiast
porównując wyniki z rokiem 2012 daje się dostrzec ich przyrost. Rozpatrując wysokość ciała z lat 1999, 2001 i 2012 można
zaobserwować zarówno u dziewcząt jak i chłopców wzrost wysokości ciała o +/- 7cm.
Analizując poszczególne średnie wyników, zdobyte w próbach Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej można
spostrzec, że w biegu na 50m najlepsze wyniki zanotowano wśród chłopców w 1999 roku, natomiast wśród dziewcząt najlepsze
wyniki osiągnęły wioślarki w 2012 roku. Próba skoku w dal z miejsca wykazała, że wioślarze z 2012r. radzą sobie lepiej niż
rówieśnicy z 1999 i 2001 roku. Wśród dziewcząt skok w dal ukazał, że najlepsze wyniki uzyskały 13 i 14- latki z badań
prowadzonych przez M. Napierałę, natomiast 15-letnie wioślarki uzyskały najwyższe wyniki niżeli ich rówieśniczki z lat
ubiegłych. Porównanie wyników próby biegu przedłużonego u chłopców na 1000m pokazuje, że najlepiej poradzili sobie 13- 14latkowie z 2001 roku, wśród 15-latków najszybsze czasy zdobywane były przez wioślarzy z 2012r. Spośród dziewcząt
najszybsze były wioślarki z 2012r., które na przestrzeni lat odnotowały wyniki o +/- 30 sekund lepsze niż wyniki uzyskiwane
przez dziewczęta w 1999 i 2001 roku. Próba dynamometru świadczy o tym, że badani w 2012 roku zarówno chłopcy jaki
dziewczęta wykazują się znacznie większą siłą mięśni dłoni, niż ich rówieśnicy. Wyniki próby czasu zwisu na drążku u
dziewcząt jak też podciągania na drążku chłopców obrazują, że znacznie lepiej w tej próbie wypadli badani z 1999 i 2001r. niż z
2012r. Analiza biegu wahadłowego 4x 10m ukazuje poprawę wyników czasowych osiąganych przez młodzież wioślarska w
porównaniu z osiągnięciami badanych przez R. Przewędę i M. Napierałę. Próba siadów z leżenia tyłem w czasie 30 sekund
najlepszymi wynikami cieszyła się wśród wioślarek, także lepsze rezultaty uzyskali 13- 14- letni wioślarze w porównaniu z
pomiarami z 1999 i 2001 roku. Dzięki próbie skłonu w przód ze stania można zauważyć poprawę gibkości, o +/- 4cm, którą
wykazali wioślarze i wioślarki z badań z 2012r.
Analiza wyników badań przeprowadzona w powyższych rozdziałach pod kątem budowy somatycznej i zdolności motorycznych
umożliwia uzyskanie odpowiedzi na zadane wcześniej pytania, a także na wysunięcie następujących wniosków:
1. Poziom rozwoju wybranych cech strukturalnych badanej młodzieży wykazuje na to, że obecna młodzież jest cięższa i wyższa,
niż porównywani rówieśnicy z roku 1999 i 2001.
2.
Młodzi
wioślarze
i
wioślarski
pod
względem
typów
konstytucjonalnych
reprezentują
w największym stopniu typ leptosomatyczny.
3. Poziom zdolności motorycznych młodzieży z Klubu Wioślarskiego RTW LOTTO-Bydgostia kształtuje się na poziomie
dobrym, a także istotnym faktem jest zapewne to, iż młodzież, która na co dzień trenuje wioślarstwo jest bardziej sprawna niżeli
ich rówieśnicy, którzy nie podnoszą swoich zdolności motorycznych przy pomocy treningu. W większości prób młodzi wioślarze
odnieśli postęp w odniesieniu do badań z 1999 i 2001 r.
4. Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej w dużej mierze wypadł bardzo dobrze w porównaniu z badaniami prowadzonymi
na podobnej grupie wiekowej w 1999r. i 2001r. Natomiast młodzi wioślarze powinni uzyskiwać na tym etapie lepsze wyniki niż
przeciętne, uwzględniając jednocześnie duży wkład procesu treningowego, w którym aktywnie biorą udział.
Literatura
Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca magisterska, WSG, Bydgoszcz
Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i młodzieży z województwa
kujawsko - pomorskiego, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz
Napierała M. (2008). Środowiskowe uwarunkowania somatyczne i motoryczne a wiek rozwojowy dzieci i młodzieży (na
przykładzie województwa kujawsko - pomorskiego), Bydgoszcz 2008, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza
Wielkiego w Bydgoszczy
Pilewska W. (2002), Zróżnicowanie motoryczne oraz somatyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca towarzyskiego,
„Roczniki Naukowe”, t. 11, AWF Gdańsk, s. 217-226.
Przewęda R. (2009). Changes in physical fitness of Polish youth during the last three decades, Studia Ecologiae et Bioethicae,
vol:.7 number: 1, pages: 57-71
Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, Warszawa
Sawczyn S., Pilewska W., Zasada M., 2003 /Sprawność fizyczna a efektywność procesu treningowego w tańcu sportowym /, [w]:
Rocznik Naukowy, Tom XIV, AWFiS Gdańsk.
Seabra, A., J.A. Maia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an impact o f selection, training and maturation in
body build, somatotype, physical fitness and explosive strength? A study in Portuguese young soccer players,
Conference: European Congress on Sports Medicine, 23/26 September, Porto, Portugal, p.1.
Szwarz H., Wpływ ruchu i rekreacji na somatyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]: Dabrowski K., Zdrowie psychiczne ,
Warszawa.
Eberhardt A, Jegier A., Kostka T., Szmigielska K., Zaniewicz D., Aktywność ruchowa w zdrowiu i chorobie, MedicinaSportiva,
Kraków 2004 r.
Napierała M., Cieślicka M., Szark M., Klimczyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych - świadomość, nawyki i praktyka, [w]:
Wspomaganie rozwoju i edukacji człowieka poprzez turystykę, sport i rekreację, (red.) Muszkieta R., Napierała M.,
Skaliy A., Żukow W., WSG, Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
125
Cieślicka M, Stankiewicz B, Napierała M, Żukow W, Brzeziński M., Aktywność fizyczna osób starszych.[w:] (Red.) Maik W,
Napierała M, Żukow W., wybrane problemy turystyki, rekreacji, fizjoterapii ochrony zdrowia człowieka. Bydgoszcz
2011 s.28- 37.
Dix B, Cieślicka M, Napierała M., Aktywność fizyczna członków Koła Emerytów w Sępólnie Krajeńskim [in] Uwarunkowanie
zdrowotne i rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. Muszkieta, M. Napierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek
Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej Bydgoszcz- Poznań 2013
s. 24- 42.
Cieślicka M., Dmitruk K., Sztokfisz K., Tafil-Klawe M., Zmiany wytrzymałości ukierunkowanej oraz jej podstawowych
wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioślarzy juniorów. Medical and Biological
Sciences 2006, 20/4, 83-88.
Cieślicka M., Napierała M. The somatic bulid of lightweight rowes. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of Physical Training
and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth national team in sprint competitions 2012 s, 149-157.
Migasiewicz J., Wybrane przejawy sprawności motorycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozwoju
morfologicznego, AWF, Wrocław, 2006.
Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i młodzieży z województwa
kujawsko - pomorskiego, Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
Pilewska W., 2002 /Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności motorycznych par sportowego tańca
towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne/, [w]: Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI,
Suplement Nr 1, Część 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002, s.12- 313.
Pilicz S. i wsp. Studia i monografie Punktacja sprawności fizycznej młodzieży polskiej wg MTSF AWF Warszawa 2003.
Przewęda R., Sprawność fizyczna polskiej młodzieży oraz związane z nią dylematy współczesnego wychowania fizycznego, [w:]
Motoryczność dzieci i młodzieży, (red.) J. Raczek, AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
Przewęda R., Uwarunkowania poziomu sprawności fizycznej polskiej młodzieży szkolnej, AWF, Warszawa, 1985.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne budowy somatycznej w doborze do
gimnastyki sportowej, „Trening”, nr 3, s. 19-24.
Sawczyn S. (2000), Właściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego młodocianych gimnastyków w procesie
wieloletniego treningu, „Roczniki Naukowe”, AWF, Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów wychowania fizycznego z Bańskiej Bystrzycy i Bydgoszczy, [w]: 50.
Vyrocie Organizovaneho Vyucovania Telesnej Vychovy na Vysokych Skolach, Nitra 2002; str. 68- 73.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziewcząt w wieku 10- 12 la, [w]: Zbornik
vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningowy młodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała Wośka [w]: Wydawnictwo
Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005, str. 184- 193.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na przykładzie Małgorzaty Sobańskiej,
[w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004 str. 243- 253.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na przykładzie Wiesława Perszke, [w]:
Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004, str. 231- 242.
Dmitruk K., Cieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zmian wytrzymałości ukierunkowanej oraz jej wskaźników w okresie
przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioślarzy juniorów, [w]: Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska Lublin- Polonia vol. LXII, suppl, XVIII, N.2. sectio D, Lublin 2007, str. 33- 36.
Klimczyk M., Cieślicka M., Szark M. Somatic characteristics, strenght and sport result In 12-19 year old pole vaulut jumpers.
Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
Cieślicka M., Napierała M. The somatic bulid of lightweight rowes. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
Stankiewicz B, Cieślicka M. Detailed analysis o f a 240-second cycle ergometric test in middle-distance runners aged 16-19
Medical and Biological Sciences, 2012, 26/2, 121-127.
Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of Physical Training
and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth national team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
Wiech, M., Prusik, K., Kortas, J., Bielawa, L., Ossowski, Z., Prusik, K., & Zukow, W. (2013). Changes in the ranges of motion in
the joints of the upper and lower extremities in elderly people under the influence of the nordic walking training.
Zmiany zakresów ruchów w stawach kończyn górnych i dolnych u osób starszych pod wpływem treningu Nordic.
Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(5),
267-276.
Retrieved
from
http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%285%29%3A%20267-276.
Gozhenko, E., Usenko, E., Povetkina, T., & Zukow, W. (2012). Эффективность применения лечебной дозированной
«Нордической ходьбы» у пациентов с ишемической болезнью сердца ассоциированной с артериальной
гипертензией. The effectiveness of therapeutic use "Nordic walking" in patients with coronary heart disease. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
2(5),
52-74.
Retrieved
from
http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2012%3B%202%285%29%3A%2052-74.
126
Open Access
This article is distributed under the term s of the Creative Comm ons Attribution Noncom m ercial License w hich permits any noncom m ercial use,
distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited.
This is an open access article licensed under the terms of the Creative Com mons Attribution Non Com m ercial License
(http://creativecom m ons.org/licenses/by-nc/3.0/) w hich perm its unrestricted, non com m ercial use, distribution and reproduction in any medium,
CONFLICT OF INTEREST: NONE DECLARED. RECEIVED: 30.06.2013.
REVISED: 25.07.2013. ACCEPTED: 10.08.2013.
STATE OF HORMONAL HOMEOSTASIS, LIPID AND CARBOHYDRATE
METABOLISM IN WOMEN WITH POLYCYSTIC OVARY SYNDROME
Prof. Dr. T. Tatarchuk, Prof. Dr. N. Voronenko,
Dr. I. Ganzhiy, PhD, Dr. O. Burlaka, PhD
State Institution Institute of Pediatrics, Obstetrics and Gynecology, Academy of
Medical Sciences of Ukraine
Abstract
This
study
is
devoted
to
hormonal
homeostasis
hormones
of
the
hypothalamic-pituitary-adrenal axis hormones, thyroid and pancreas, carbohydrate and lipid
homeostasis in women with polycystic ovary syndrome. Found that hormonal characteristics of
the reproductive system in women with PCOS is hyperandrogenism, absolute or relative
hyperestrogenia against absolute hupoprogesteronemia, increasing the ratio of LH / FSH up to
2,69 ± 0,04 in early and 2,14 ± 0,06 in the late reproductive years and increase in AMH.
Reduced glucose tolerance in PCOS against excessive body weight is at an early reproductive
age - (post index HOMA 2,85 ± 0,09), then, as with normal body weight insulin resistance is
formed only with age (post index HOMA 2,33 ± 0 11 early; 2,61 ± 0,10 in the active and 2,89 ±
0,09 in the late reproductive years). Increased content of adipose tissue in PCOS is also
accompanied by progressive with age and the presence aterohenyh dyslipidemiy a high
homocysteine.
Keywords: polycystic ovary syndrome, a hormonal homeostasis, obesity, carbohydrate
metabolism, lipid metabolism.
Introduction. Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) for many years been one of the most
urgent problems of modern gynecology. In PCOS have more than half the cases of endocrine
infertility (50-75%) and about 20-22% of the causes of infertile marriages in general
(Gevorgyan, MA, 2008; Gryschenko VI, 2010; Usadi RS, 2012; Hudecova M. , 2012; Roy KK,
2012).
127
The frequency of polycystic ovary syndrome is much higher among women with
overweight and obesity. So an average of 30 to 75% of patients with PCOS are overweight
[1,2,3,4,].This variability in the frequency of detection of PCOS is caused by heterogeneity of
clinical and endocrinological symptoms.
Despite to numerous of experimental and clinical studies, the cause of PCOS is unknown
until the end. So important is the in-depth study of the pathogenesis of PCOS at the level of the
hypothalamic-pituitary complex, ovary, adrenal gland, adipose tissue and metabolic disorders,
including autoparakrinni factors of ovarian steroidogenesis [5,6,7,8].
Aims and objectives of the study.
1. To study the functional state of the hypothalamic-pituitary-ovarian system in women of
different age groups with polycystic ovary syndrome
2. Set correlation features carbohydrate metabolism and fat tissue in women with
polycystic ovary syndrome.
3. To investigate the functional performance of adipose tissue in PCOS patients with
different ages depending on body weight.
Materials and methods. A study of clinical, hormonal, lipid, carbohydrate, trace element,
adypocytocine status and status of the central and autonomic nervous system provided in 796
women with PCOS, depending on their age and weight. All age women were divided into three
groups: 18-25 y.o. (group 1), 26-35 y.o. (group 2) and 36-49 y.o.(Group 3)
The level of LH, FSH, TSH, PRL, T4, estradiol, progesterone, androstendinone, 17-GA,
testosterone and insulin - performed on the analyzer COBAC E 411, Hiteachi (Japan) using
testkit from Roche, (France). Anti-Mujllerian hormone, DHEAS concentration was determined
by ELISA Sanofi (France), testkits DSL (USA).
Biochemical studies - glucose, cholesterol, LDL, HDL, triglycerides - performed on the
analyzer VITALAB «FLEXOR» produced by «ABL diagnostics» (France) using testkits Elitech
(France).
The activity of adipose tissue was determined by determining the levels of peptone, resistine,
adiponectine and interleukin-6 in plasma of performed on the analyzer “MSR-1000”.
Results.
Study of hormonal profile in women with PCOS from different age groups showed an increase in
the ratio of LH to FSH (p <0,05), which progressed with age, regardless of weight. The
concentration of estradiol decreased with age (75,48 ± 6,22; 81,49 ± 4,48 and 53,84 ± 5,17 pg /
ml, respectively, by subgroups) (p <0,05) and if the young and middle age is was higher than in a
128
control (p <0,05), then at the age of 36-49 significant differences in this indicator is not invented
(p> 0,05), although amid falling progesterone and kept at this age relative hyperestrogenia
explaining growth rate mastopathy, endometrial hyperplastic processes and uterine fibroids.
The content of testosterone in the patients with PCOS (6,23 ± 0,92; 6,87 ± 0,98 and 5,63 ±
0,74 nmol / l respectively subgroups) was twice higher than in healthy women (2,03 ± 0 59; 2,34
± 0,48 and 2,41 ± 0,62 nmol / l) (p <0,05), should be noted that the concentration of testosterone
was increased, not all women with PCOS. So the patients early and active reproductive age
hyperandrogenism recorded at about 70% and 80% respectively, while in the age of 36-49 years
- only 50%.
In the study reported higher (2-3 times) to AMH in the presence of PCOS (6,22 ± 0,64
versus 2,17 ± 0,43 ng / ml at age 18-25; 5,15 ± 0,49 compared to 2,03 ± 0,45 ng / ml at age
26-35, and 3,96 ± 0,71 and 1,54 ± 0,75 ng / ml at age 36-49 years) (p <0,05) and reduce its level
with age. When analyzing the dependence of the level of AMH and BMI (Table 1) revealed that
active women of reproductive age, this hormone was significantly higher (p <0,05) with normal
values of BMI.
Table 1
Concentration of AMH in peripheral blood of women with PCOS according to BMI,
(M±m, ng/ml)
Group
N
AM H
1
269
6,22+0,64
BM I>25
181
4,88+0,67*
B M I<25
2
88
285
8,14±0,99*
5,15±0,49
BM I>25
200
4,23±0,78*
B M I<25
3
85
242
7,69±0,58*
3,96±0,71
BM I>25
198
4,12±0,59
B M I<25
44
3,24±0,47
Remarks.*-Difference between subgroups is true, p <0,05.
Analysis of immunoreactive fasting insulin concentrations revealed the presence of
hyperinsulinemia (12,04 ± 0,36; 14,28 ± 0,44 and 15,76 ± 0,54 mkMO / ml respectively
subgroups compared to 6,78 ± 0,41; 8 39 ± 0,37 and 9,16 ± 0,43 mkMO / ml in controls) (p
<0,05) and insulin resistance in patients with PCOS.
It should be noted that hyperinsulinemia and insulin resistance in young women with
PCOS is accompanied by excessive accumulation of adipose tissue, ie against overweight
129
abnormality of glucose tolerance has evolved from a young age, while at normal body weight
insulin resistance formed with age (Table 2).
Table 2
Indices of insulin and insulin resistance in women with PCOS according to BMI,
(M ±m)
Group
n
Insulinum , m cIU /m l
Caro
HOMA
1
269
12,04±0,36
0,39±0,03
2,57±0,10
BM I>25
181
16,13±0,41*
0,32±0,03*
2,85±0,09*
B M I<25
88
7,65±0,59*
0,41±0,04*
2,33±0,11*
2
285
14,28±0,44
0,31±0,04
2,84±0,12
BM I>25
200
18,45±0,66*
0,27±0,03
3,16±0,11
B M I<25
85
10,12±0,52*
0,35±0,04
2,61±0,10
3
242
15,76±0,54
0,31±0,05
3,41±0,11
BM I>25
198
19,71±0,68*
0,25±0,04
3,62±0,12*
0,36±0,05
2,89±0,09*
10,86±0,71*
B M I<25
44
Remarks. * - Difference between subgroups is true, p <0,05.
Analysis of lipid profiles revealed the presence of dyslipidemia in the patients of the main
group, more marked in women over age group and increased body weight.
The main adipocytokine include leptine, resistine, adiponectine and interleukin-6. Their
content was studied in 62 active women of reproductive age with PCOS (29 overweight and
obese and 33 normal weight) and 18 healthy women. The comparison of the results leptin levels
between groups showed improvement index in patients with PCOS compared with the control
group, namely the group 1 it was higher than that of the control at 1.5 times at 2 - to 2.2-fold and
3 - 2.3 times (p <0,05). Hyperleptynemia was more characteristic of patients with excessive body
weight (Table 3), whereas in normal weight values approaching those in the control (p> 0,05).
The study of correlations between leptin and insulin concentrations showed a direct correlation
between these parameters in the control group of women and young women with PCOS (r = 0,36
and r = 0,52 respectively) (p <0,05). Women groups 2 and 3, this dependence is not found. The
level of adiponectine (Table 4) in all women surveyed was within reference values and did not
differ significantly from that in the control group, although the trend was registered to its decline
with age (p> 0,05). At the same time, when considering the separate indices in normal and
elevated body mass revealed that its concentration was 1.37, 1.47 and 1.48 times lower with BMI
> 25 kg/m2 (p <0,05). Despite the findings, probable correlation between adiponectine levels and
the studied parameters have been reported.
130
Table 3
The level of leptine in the peripheral blood of women core group according to BMI,
(M±m) pg/ml
Group
n
Leptine
1
BM I>25
B M I<25
2
BM I>25
21
11
10
21
11
519,25+55,26*
792,17+71,26**
402,11+48,01**
780,91+43,52*
953,45+67,63**
B M I<25
10
501,49+72,38**
3
20
BM I>25
11
B M I<25
9
Remarks: * - Difference between groups is true, p <0,05.
815,49+53,48*
1035,11+97,85**
622,54+68,33**
** - Difference between women with different weight is true, p <0,05
Table 4
The level of adiponectine and resistine in the peripheral blood of women surveyed,
(M±m)
Group
Adiponectine,
Resistine,
IL-6,
mg/ml
15,78+1,29
mg/ml
5,59+0,64
pg/ml
19,87+12,64
15,43+1,28
14,69+1,31
5,53+0,72
5,48+0,75
20,53+14,43
19,59+2,43
16,20+1,75
6,16+0,94
8,19+0,11
n
1
21
2
21
3
20
C
18
Conclusion.
1. Hormonal characteristics of the reproductive system in women with PCOS is
hyperandrogenism, which is a young and active reproductive age hyperandrogenism recorded
respectively in 70 and 80% of cases, and at the age of 36-49 - only 50%., Absolute or relative
hyperestrogenia also more pronounced in young patients against absolute hypoprogesteronema,
increasing the ratio of LH / FSH to 2,69 ± 0,04 in early and 2,14 ± 0,06 in the late reproductive
years and raising AMH. Index AMH in women with PCOS against obesity significantly below
the respective patients with normal body weight.
2. Reduced glucose tolerance in PCOS against excessive body weight is at an early
reproductive age - (post index HOMA 2,85 ± 0,09), then, as with normal body weight insulin
resistance is formed only with age (post index HOMA 2,33 ± 0 11 early; 2,61 ± 0,10 in the active
and 2,89 ± 0,09 in the late reproductive years). Increased content of adipose tissue in PCOS is
also accompanied by progressive with age and the presence atherogenic dyslipidemia and high
homocysteine level.
131
3.
Women with PCOS are characterized by dysfunction of adipose tissue, whi
manifests itself in progressing with age increased levels of leptine (519,25 ± 55,26; 780,91 ±
43,52; 815,49 ± 53,48 pg / ml), regardless of the age characteristics Trends to lower levels of
resistine and sustainably enhance ynterleykinu-6 in normal (average) pg / ml). This increase in
the latter figure is more pronounced in women with normal body weight and hyperleptynemia in
the presence of obesity.
References.
1. Clinical manifestations, biochemical, ultrasonographic and metabolic ofpolycystic ovary
syndrome in adolescents/Rehme MF, Pontes AG, Goldberg TB, Corrente JE, Pontes
A.//Rev Bras Ginecol Obstet. 2013 Jun;35(6):249-54.
2. The role of orlistat combined with lifestyle changes in the management of overweight
and obese patients with polycystic ovary syndrome/Panidis D, Tziomalos K, Papadakis
E, Chatzis P, Kandaraki EA, Tsourdi EA, Katsikis I.//Clin Endocrinol (Oxf). 2013 Aug
5. doi: 10.1111/cen.12305.
3. Age- and body mass index-related differences in the prevalence of metabolic syndrome
in women with polycystic ovary syndrome./Panidis D, Tziomalos K, Macut D, Kandaraki
EA, Tsourdi EA, Papadakis E,Katsikis I.//ynecol Endocrinol. 2013 Jul 25. PubMed
PMID: 23885694.
4. Mc Manus SS, Levitsky LL, Misra M. Polycystic ovary syndrome: clinical presentation
in normal-weight compared with overweight adolescents// Endocr Pract. 2013
May-Jun;19(3):471-8. doi: 10.4158/EP12235.OR. PubMed PMID: 23816935.
5. Parallel variations of insulin-like peptide 3 (INSL3) and Anti-mullerian hormone (AMH)
in women with the polycystic ovary syndrome according to menstrual cycle
pattern./Pelusi C, Fanelli F, Pariali M, Zanotti L, Gambineri A, Pasquali R.//J Clin
Endocrinol Metab. 2013 Aug 8.
6. Chakrabarti J. Serum leptin level in women with polycystic ovary syndrome: correlation
with adiposity, insulin, and circulating testosterone// Ann Med Health Sci Res. 2013
Apr;3(2):191-6. doi: 10.4103/2141-9248.113660.
7. Raising awareness of polycystic ovary syndrome./Tomlinson J, Letherby G, Pinkney J,
Millward A, Stenhouse E.// Nurs Stand. 2013 Jun 5-11;27(40):35-9.
8. The relationship between Anti-Mujllerian hormone and other reproductive parameters in
normal women and in women with polycystic ovary syndrome./Koutlaki N, Dimitraki M,
Zervoudis S, Poiana C, Psillaki A, Nikas I, Liberis A, Badiu C, Liberis V.//J Med Life.
2013 Jun 15;6(2):146-50.
132
Open Access
distribution, and reproduction in any medium , provided the original author(s) and source are credited.
Conflict o f interest: None declared. Received: 30.06.2013. Revised: 25.07.2013. Accepted: 12.08.2013.
EXPERIENCE OF ARGININE GLUTAMATE AND
MELDONIUM USE FOR CORRECTION OF
STRUCTURAL AND FUNCTIONAL HEART CHANGES IN
PATIENTS WITH VALVE CALCIFICATION ON
PREDIALYSIS STAGE OF CHRONIC KIDNEY DISEASE
Досвщ застосування аргшшу глутамату i мельдошю для корекщ'Т структурнофункцюнальних змш серця у хворих i3 клапанною кальцифжащсю на додiалiзному
еташ хрошчноТ хвороби нирок
A. I. Gozhenko1, O. B. Susla2
А. I. Гоженко1, О. Б. Сусла2
1SE “Ukrainian Scientific-Research Institute of Transport Medicine of MPH of Ukraine”, Odesa, Ukraine
2SHEI “I. Ya. Horbachevsky Ternopil State Medical University of MPH of Ukraine”, Ternopil, Ukraine
1ДП “УкраТнський науково-дослвдний шститут медицини транспорту МОЗ УкраТни”, м. Одеса, УкраТна
2ДВНЗ “Тернопшьський державний медичний ушверситет iменi 1.Я. Горбачевського МОЗ УкраТни”,
м. Тернопшь, УкраТна
Key words: predialysis chronic kidney disease, cardiac valve calcification, left ventricular hypertrophy,
remodeling, diastolic dysfunction, pulmonary hypertension, arginine glutamate, meldonium.
Ключовi слова: додiалiзна хрошчна хвороба нирок, кальцифшащя клапашв серця, гiпертрофiя . пвого
шлуночка, ремоделювання, дiастолiчна дисфункщя, легенева гiпертензiя, аргшшу глутамат, мельдонш.
Summary. The purpose of the study was to determine the efficacy of combine use of arginine glutamate and
meldonium on character of structural and functional heart changes in dynamics of complex treatment of the patients
with valve calcification on predialysis stage of chronic kidney disease (CKD).
Methods. The investigation included 40 (men/women, 18/22; age (57,7±9,0) years; eGFR-MDRD, (45,8±20,7)
ml/min per 1,73 m2) patients on CKD I-IV stages with cardiac valve calcification (CVC) and echocardiography
performed. The patients were divided into 2 groups: the 1st one (n=20), wich against a background of basic treatment
received arginine glutamate (4 g/day parenteraly, next - 3 g/day orally) and meldonium (0,5 g/day parenteraly, next 0,5 g/day orally) combination by the courses of 2 month off and on 2 month, the 2nd one - undergoing the basic therapy.
Efficacy of the treatment in groups was estimated after 6 and 12 months.
Results. After 12 months of treatment, reduction of the diameter of the left atrium for 5,7 % (p=0,002), left
ventricle - for 4,1 % (p=0,003), left ventricular posterior wall thickness (LVPVT) - for 9,8 % (p=0,002), decrease of
left ventricular mass index (LVMI) for 18,2 % (p<0,001), increase of the left ventricular ejection fraction for 7,3 %
(p=0,003), the ratio of transmitral flow in early (E) and late (A ) diastole (E/A) - for 30,0 % (p=0,001), and decrease of
the right ventricular anterior wall thickness for 6,7 % (p=0,035), the right ventricle diameter - for 4,2 % (p=0,011) and
decrease in mean pulmonary artery pressure for 10,2 % (p=0,008) was established in patients of the group 1. Only a
133
significant decrease of the LVPVT for 4,9 % (p=0.016), decrease of the LVMI for 8,4 % (p=0,013), increase of E/A for
11,8 % (p=0,019) was established in patients of the group 2. The dynamics of the aortic root diameter in the studied
groups of patients by the end of the observation period was not significantly changed.
Conclusions. Inclusion in a complex 12-month therapy of a combination of arginine glutamate and meldonium in
predialysis patients with CVC provides a positive impact on the remodeling of the left and right parts of heart, promotes
regression of hypertrophied myocardium, reduces cavities of both ventricles, pulmonary hypertension, improves
systolic and diastolic function of the left ventricle. Basic treatment prevents the progression of left ventricular
hypertrophy, its functional disorders, and suspends the pathological remodeling of the right ventricle.
Резюме. Цель работы. Определить эффективность комбинированного применения предшественника
оксида азота аргинина глутамата и цитопротектора мельдония на характер структурно-функциональных
изменений сердца в динамике комплексного лечения больных с клапанной кальцификацией на додиализном
этапе хронической болезни почек (ХБП).
Методы. В исследование были включены 40 (мужчины/женщины, 18/22; возраст (57,7±9,0) лет; eGFRMDRD, (45,8±20,7) мл/мин на 1,73 м2) больных на ХБП I-IV стадий с кальцификацией клапанов сердца (ККС) и
выполненной эхокардиографией. Больные были разделены на 2 группы: 1-я (n=20), которая на фоне базисного
лечения получала комбинацию аргинина глутамата
(4 г/сутки парентерально 10-12 дней, в
последующем - 3 г/сутки перорально) и мельдония (0,5 г/сутки парентерально 10-12 дней, в последующем - 0,5
г/сутки перорально) курсами по 2 месяца с перерывом на 2 месяца, 2-я (n=20) - находилась на базисной
терапии. Эффективность лечения в группах оценивали через 6 и 12 месяцев.
Результаты. Через 12 месяцев лечения у больных 1-й группы установлено уменьшение диаметра левого
предсердия на 5,7 % (р=0,002), левого желудочка (ЛЖ) - на 4,1 % (р=0,003), толщины задней стенки ЛЖ
(ЗСЛЖ) - на 9,8 % (р=0,002), снижение индекса массы миокарда левого желудочка (ИММЛЖ) на 18,2 %
(р<0,001), увеличение фракции выброса ЛЖ на 7,3 % (р=0,003), соотношения трансмитральных потоков в
раннюю (Е) и позднюю (А) диастолу (Е/А) - на 30,0 % (р=0,001), а также уменьшение толщины передней
стенки правого желудочка (ПЖ) на 6,7 % (р=0,035), диаметра ПЖ - на 4,2 % (р=0,011) и снижение среднего
давления в легочной артерии на 10,2 % (р=0,008). У больных 2-й группы зарегистрировано только значимое
уменьшение толщины ЗСЛЖ на 4,9 % (р=0,016), снижение ИММЛЖ на 8,4 % (р=0,013), увеличение Е/А на 11,8
% (р=0,019). Динамика диаметра аорты в исследованных группах пациентов к концу периода наблюдения
значимо не изменилась.
Выводы. Включение в комплексную 12-месячную терапию комбинации аргинина глутамата и мельдония
у додиализных больных с ККС обеспечивает положительное влияние на ремоделирование левых и правых
отделов сердца, способствует регрессу гипертрофированного миокарда, уменьшает полости обоих желудочков,
легочную гипертензию, улучшает систолическую и диастолическую функции ЛЖ. Базисное лечение
предотвращает прогрессирование гипертрофии ЛЖ, его функциональных нарушений, и приостанавливает
патологическое ремоделирование ПЖ.
ВСТУП. На сучасному етат проблема лшування i профшактики серцево-судинних
захворювань за хротчно! хвороби нирок (ХХН) надзвичайно складна, актуальна та далека
вщ свого задовшьного виршення [1]. Шляхи формування гшертрофп лiвого шлуночка (ЛШ)
як чинника розвитку серцево! недостатносп (СН), шфаркту мюкарда та раптово! смерт^
питання бiохiмiчних, функцюнальних та структурних аспекпв фiбротичних змш мюкарда та
ремоделювання лiвих i правих вщдшв серця у хворих на ХХН вивчет недостатньо, що
ускладнюе !х адекватну корекщю [1, 2]. Найбшьш гостро постае проблема лшування
структурно-функцюнальних змш серця за розвитку кальцифшацп клапатв серця (ККС),
оскшьки остання на додiалiзному етат хротчно! дисфункцп нирок асощюеться з
клапанними та серцевими дисфункщями, riпертрофiею мюкарда обох шлуночюв, дилатащею
передсердь i шлуночюв, легеневою гiпертензiею, частим розвитком 1ХС, СН, ураженням
периферичних судин тощо [3, 4]. Проте, повщомлення щодо терапевтичного впливу на
характер регресу гшертрофп ЛШ за ККС поодиною, стосуються хворих, як перебувають на
хрошчному гемодiалiзi [5] або загально! популяцп [6], а даних про динамшу правих вщдшв
серця за цих умов взагалi немае. Вщповщно до сучасних тенденцш [7], одними з основних
нетрадицшних факторiв ризику серцево-судинних захворювань i кардюваскулярно!
кальцифшацп за ХХН е порушення мшерального метаболiзму та запалення i оксидативний
134
стрес (ОС). Враховуючи те, що ендотелiальна дисфункцiя (ЕД) опосередковуе ефекти
системних проявiв запалення на розвиток серцево-судинно'1 патологи, е ключовим учасником
серцево-судинного континууму, а дефекту в системi оксиду азоту (N 0) выводиться неабияка
роль у пошкодженш клапанiв серця, формуванш та прогресуваннi патологiчного
ремоделювання частин серцевого м’яза, легенево! артерп (ЛА) [8, 9, 10], зв’язок
параметрiв/регуляторiв фосфорно-кальцiевого обмiну з ендотелiальною функцiею [11, 12],
виправданим е пошук нових патогенетичних стратегiй для лшування i профiлактики
гiпертрофованого мюкарда, регресу легенево! гшертензп, покращення функцп серця у
хворих з клапанною кальцифшащю на додiалiзному етапi ХХН. Вважаеться [13], що
ендотелiй, а саме система N 0 , е близькою до щеалу мiшенню та точкою для превентивних
втручань i ефективно! кардюпротекцп. Важливо врахувати й те, що складна структурнофункцiональна перебудова частин серця, особливо на т а ККС, вщбуваеться в умовах
порушеного енергетичного метаболiзму мiокардiальних та ендотелiальних клiтин [2].
Мета досл1дження - визначити ефектившсть комбiнованого застосування попередника
N 0 аргшшу глутамату i цитопротектора мельдошю на характер структурно-функцюнальних
змш серця в динамщ комплексного лшування хворих iз ККС на додiалiзному етапi ХХН.
МАТЕР1АЛИ ТА МЕТОДИ. В основу клтачних дослiджень лягли спостереження та
лшування 40 хворих на ХХН 1-1У стадiй: 18 чоловшв i 22 жiнок, середнш вiк яких становив
(57,7±9,0) року. Дослщження вiдкрите, паралельне, поздовжне (проспективне). Пащента iз
хронiчним пiелонефритом було 45,0 %, iз хронiчним гломерулонефритом - 22,5 %, iз
дiабетичною нефропатiею - 25,0 %, iз полiкiстозом нирок - 2,5 %, iз гiпертензивною
нефропатiею - 2,5 %, з шшими - 2,5 %. Швидюсть клубочково! фшьтрацп (ШКФ), визначена
за формулою МБКО, становила (45,8±20,7) мл/хв на 1,73 м2 Хворi на ХХН I стадп складали
2,5 %, II стадп - 32,5 %, III стадп - 40,0 %, IV стадп - 25,0 %. Основними к рш ^ я м и
включення у дослщження були: наявшсть ХХН Ы У стадiй, ККС, артерiальноi гшертензп
(АГ), вiк 19-74 роки, наявшсть шформовано'1 згоди хворого, здатшсть до адекватно'1
спiвпрацi в процес дослiдження, вiдсутнiсть вщомо'1 гiперчутливостi до компонента, що
входять до складу препарата. Критерiями виключення iз дослщження вважалися: наявшсть
ХХН V стадп, вщсутшсть ККС, АГ, декомпенсащя серцево'1 дiяльностi (ХСН ПБ-Ш ст., ФВ
ЛШ <40 %), наявнiсть критичного (тяжкого) аортального стенозу або тяжко'1 мЫрально'1 чи
аортально'1 недостатностi, яю потребували хiрургiчного лiкування, рiвень гемоглобшу менше
нiж 80 г/л, наявшсть хрошчно'1 ревматично'1 хвороби серця чи ревматизму в анамнезу
вроджених вад серця, шфаркт мiокарда та гостре порушення мозкового кровообiгу в
анамнезу порушення серцевого ритму та провщносп, якi потребували постiйного
антиаритмiчного лшування або iмплантацii електрокардiостимулятора, тромбоз судин,
онколопчш захворювання, психiчнi розлади, патолопя щитоподiбноi залози, декомпенсованi
ураження печшки, курiння, застосування iнших препаратiв метаболiчноi дп, обтяжений
алергологiчний анамнез, вщмова хворого.
При проведеннi клiнiко-дiагностичних та лшувальних заходiв спиралися на протоколи
дiагностики та лiкування, затвердженi наказом МОЗ Украши вiд 12.12.2004 р. № 593, на
рекомендацп КБ0Ы1 та К Б Ю 0 з дiагностики та лшування ХХН.
Усiх хворих розподшили на двi групи. Критерiем, за яким вщбувався розподiл, було
включення дослщжуваних препаратiв до комплексного лшування. Базисна терапiя у групах
хворих полягала у призначенш еналаприлу (шпбЫор ангiотензин-перетворювального
ферменту (АПФ) в дозi 5-40 мг/добу. При недостатньому гшотензивному ефектi додатково
призначали амлодипiн (блокатор кальщевих каналiв (БКК) у дозi 5-10 мг/добу, бiсопролол
(Р-адреноблокатор) у дозi 5-10 мг/добу. Корекцiя порушеного фосфорно-кальщевого
метаболiзму у групах хворих проводилась згщно з практичними рекомендащями КО0Ы1
(2003) [14] та К БЮ 0 (2009) [15], анемп - К Б 0 0 ! (2006) [16].
135
•
•
Перша (основна) група (n=20) додатково до базисное' терапп отримувала аргiнiну
глутамат (Глутаргш, ТОВ “Фармацевтична компанiя “Здоров’я”, Украина) i мельдонiй
(Miлдронат, АТ “Гршдекс”, Латвiя). Препарати призначали наступним чином:
«Глутаргш» у дозi 4 г/д 10-12 дшв шляхом внутршньовенного уведення 10 мл 40 %
концентрату, розчиненого у 200 мл 0,9 % розчину натрш хлориду, в подальшому
внутршньо у дозi 3 г/д шляхом перорального застосування таблетовано'1 форми аргшшу
глутамату - по 2 таблетки (0,75 г) 2 рази на день;
«Miлдронат» у дозi 0,5 г/д 10-12 днiв шляхом внутршньовенного уведення 5 мл 10,0 %
розчину, в подальшому внутршньо у дозi 0,5 г/д шляхом перорального застосування капсул
мельдошю - по 1 капсулi (0,25 г) 2 рази на день.
Kомплексне лшування проводили курсами по 2 мюящ з перервою на 2 мюящ, впродовж
якого хворi отримували базисну тератю. Друга (порiвняння) група (n=20) отримувала лише
базисне лшування.
Хворi обох груп були репрезентативш за демографiчними, гендерними показниками,
стадiями ХХН, наявнiстю цукрового дiабету, ШХФ, тривалiстю нирково'1 недостатностi,
рiвнем артерiального тиску (АТ),
медикаментозною терапieю,
клшчними та
ехокардiографiчними (EхоKГ) показниками. Тривалють спостереження в обох групах
дослщження становила 12 мiсяцiв. Поглиблений клшшо-лабораторний монiторинг хворих
проводили тричi: до лшування, через б мiсяцiв лшування, через 12 мiсяцiв лiкування. Термш
дослiдження e достатнiм для оцшки ефективностi. У процесi спостереження не було
конфлштсв та непорозумiнь або вщмови хворого вiд подальшо'1 участ в дослiдженнi.
Kальцифiкацiю мiтрального, аортального клапашв, наявнiсть клапанних дисфункцiй,
морфометричш та функцiональнi показники серця вивчали шляхом виконання EхоKГ та
допплер-В хо^ дослiдження на ультразвуковiй системi “HDI-1500” (CША) за допомогою
датчика з частотою 3,5 M ^ згiдно з рекомендащями Американського EхоKГ-товариства
[17]. Bимiрювали дiаметр кореня аорти, товщину мiжшлуночковоï перегородки (MÍ ШП) i
задньо'1 стiнки ЛШ (ЗCЛШ) в дiастолу, визначали кшцевий дiастолiчний розмiр (KДP) ЛШ,
дiаметр лiвого передсердя (ЛП), дiаметр i товщину мiокарда правого шлуночка (ПШ),
середнiй тиск в ЛА. Визначали фракщю викиду (ФВ) ЛШ. Mасу мiокарда ЛШ (MMЛШ)
розраховували за формулою Penn Convention, шдекс MMЛШ (IMMЛШ) як вiдношення
MM.ÏÏTTT до площi поверхнi тша. Дiастолiчну функцiю ЛШ оцiнювали за стввщношенням
трансмiтральних потокiв у ранню (E) i тзн ю (A) дiастолу (Е/А).
Дослщження виконаш iз дотриманням положень конвенцп Ради Свропи про права
людини та бюмедицину, Гельсинсько'1 декларацп останнього перегляду i рекомендацiй
^ м И ет у з бiоетики при ПрезидЛ HÄMH Укра1'ни.
Для статистичного аналiзу даних використовували пакет прикладних програм
STATISTICA (StatSoft, USA, v6.0). Застосовували методи непараметрично'1 статистики метод Фрщмана для порiвняння залежних показникiв у трьох групах, T-критерiй Biлкоксона
для порiвняння залежних показникiв у двох групах, U -критерш Mанна-Уiтнi для порiвняння
незалежних показникiв у двох групах. Cтатистично значущими вважали вiдмiнностi при
p<0,05. При описуваннi кiлькiсних ознак було наведено середш значення та ix стандартнi
вiдxилення (M±SD).
РЕЗУЛЬТАТИ ДОСЛ1ДЖЕННЯ. Результати оцiнки ефективностi лшування щодо
динамiки показникiв структурно-функцiонального стану серця у дослщжуваних групах
хворих наведено в таблицях 1 i 2. Проведення тесту Фрщмана дозволило нам встановити
значущi вщмшносп практично за вама ЕхоНГ i допплер-ExоKГ-показниками у хворих
основное' групи, водночас динамша зазначених показникiв (за виключенням ЗCЛШ, IMMЛШ,
тиск у ЛА, E/А) в груш порiвняння була незначною або вщсутньою. Так, через 12 мюящв
терапЛ, дiаметр ЛП у хворих, яким до базисного лшування було включено комбшащю
аргшшу глутамату i мельдошю, зменшився на 5,7 % (Z=3,039, р=0,002), а у хворих, яю
отримували базисну тератю, - на 2,2 % (Z=1,956, р=0,050), дiаметр ЛШ - на 4,1 % (Z=2,947,
136
р=0,003) i на 1,2 % (Z=1,682, р=0,093) вiдповiдно. У 3-й термш дослiдження показники ШИП
i ЗСЛШ y хворих основно'1 групи складали 93,7 % (Z=2,845, р=0,004) i 90,2 % (Z=3,103,
р=0,002) вщ вихiдного рiвня, аналогiчнi параметри хворих групи порiвняння - 96,8 %
(Z=1,682, р=0,093) i 95,1 % (Z=2,411, р=0,016) вiдповiдно, причому y зазначений термш
спостереження показник ЗСЛШ (Z=1,994 р=0,046) 1-ï i 2-ï груп вiдрiзнявся. До кiнця
дослщження показник TMMЛШ зменшився як y хворих, яю отримували комплексну тератю
(на 18,2 %, Z=3,332, р<0,001), так i y хворих, як перебували на базисному лiкyваннi (на 8,4
%, Z=2,482, р=0,013), проте ступшь зниження зазначеного показника за рш y хворих
основно1 групи вщносно пацieнтiв групи порiвняння була значущою (-30,6±28,7) vs. (
13,7±20,3) г/м2, Z=2,019, р=0,044), так само як i зменшення величини ЛП (-0,23±0,24) vs. (
0,09±0,17) см, Z=2,015, р=0,044). Динамiка дiаметра аорти y згаданих вище групах до кшця
лiкyвання значуще не змшилась. Характер змiн показникiв, якi вщдзеркалюють структурнофyнкцiональний стан ПШ та ЛA y додiалiзних хворих iз ККС обох груп мав аналопчну
спрямованiсть (таблиця 1, 2). Через рш вiд початку лiкyвання y хворих 1-ï групи встановлено
зменшення дiаметра ПШ на 4,2 % (Z=2,547, р=0,011), товщини стiнки ПШ - на 6,7 %
(Z=2,113, р=0,035), зниження середнього тиску в ЛA - на 10,2 % (Z=2,650, р=0,008), а y
хворих 2-ï групи зареестровано лише тенденци до зменшення порожнини ПШ (Z=1,690,
р=0,091) та зниження тиску y ЛA (Z=1,733, р=0,083).
Особливо щкавими, на наш погляд, були результата, отримаш в ходi аналiзy
показниюв, що характеризують глобальну та дiастолiчнy фyнкцiю ЛШ. Через 12 мюящв
терапи y хворих, якi на rai базисного лiкyвання отримували комбшащю аргiнiнy i
мельдонiю, спостерiгалось збшьшення ФВ ЛШ на 7,3 % (Z=3,010, р=0,003), чого не
вщбулось y пацieнтiв групи порiвняння (Z=1,521, р=0,128). До кiнця перiодy спостереження
показник E/A основно'1' групи збшьшився на 30,0 % (Z=3,258, р=0,001), а y хворих, якi
перебували на базиснш терапи, - на 11,8 % (Z=2,341, р=0,019), причому y 3-й термш
дослщження зазначений показник хворих 1-ï групи перевищував такий самий 2-ï (Z=2,045,
р=0,041). Варто вщзначити, що позитивний ефект комплексного лшування за бiльшiстю
ЕхоКГ i допплер-ЕхоКГ-показниками y хворих основно! групи встановлено вже через 6
мюящв спостереження: дiаметр ЛП (Z=2,527, р=0,011), ПШ (Z=1,777, р=0,076), ЛШ
(Z=2,521, р=0,012), товщина M m (Z=2,223, р=0,026), ЗСЛШ (Z=2,242, р=0,025), TMMЛШ
(z=3,154, р=0,002), ФВ ЛШ (Z=2,395, р=0,017), тиск y ЛA (Z=2,432, р=0,015), E/A (Z=3,010,
р=0,003). В зазначений термш змши EхоКГ i допплер-БхоКГ-показниюв y хворих групи
порiвняння не були виразними i значущими: товщина ЗСЛШ (Z=1,887, р=0,059), IMMЛШ
(Z=1,883, р=0,060), E/A (Z=1,804, р=0,071) (таблиця 1, 2).
ОБГОВОРЕННЯ. Патолопя серцево-сyдинноï' системи домiнye в захворюваност та
смертностi хворих на ХХН. Основу кардiоваскyлярних ускладнень за хронiчноï' дисфункци
нирок визначае ремоделювання серця й судин - стрyктyрно-фyнкцiональнi змши серцевосyдинноï' системи, якi прогресують з кожною наступною стадieю ХХН i досягають
максимуму в термшальнш стади [1, 2, 18]. Особливоï' актyальностi набувае ця проблема за
ХХН, ускладненою кардiоваскyлярною кальцифiкацieю i, зокрема ККС, яка y додiалiзних
хворих зус^чаеться часто та асощюеться з високим серцево-судинним ризиком.
Накопичений досвщ щодо дiагностики та лшування кардiоваскyлярних захворювань y
хворих на ХХН вщнайшов свое вiдображення в практичних рекомендащях KDOQI (2005)
[19], проте останш стосуються дiалiзноï' популяци та мiстять ряд обмежень. Тому, розробка
ефективних програм терапевтичноï' корекцп гiпертрофованого мiокарда та тяжких серцевих
дисфункцш y хворих iз клапанною кальцифшащею на додiалiзномy етапi ХХН е актуальним
завданням сyчасноï' нефрологи. Eкспертами KDIGO [1] накресленi необхщш можливi шляхи
подальших дослiджень за основними напрямками серцево-судинних захворювань за ХХН.
Зокрема, для лшування i профшактики хронiчноï' СН, гiпертрофiï' ЛШ пропонуються оцiнка
ефективностi особливоï' ризик-модифiкованоï' та кардiопротективноï' терапй (iнгiбiтори AПФ,
блокатори рецепторiв ангiотензинy тощо), дослщження протизапальних засобiв,
137
ендотелiопротекторiв, регенеративно^' терапп. Важливими iнструментами для лшування
гшертрофп ЛШ вважаються корекщя анемп та мiнiмiзацiя судинно^' кальцифшаци [1, 18, 20].
В даному дослщженш ми встановили позитивний вплив комплексно^' 12-мiсячноï
терапп' на процеси ремоделювання обох шлуночюв, регрес легеневоï гшертензп та функцiю
серця у додiалiзниx хворих iз клапанною кальцифiкацieю та АГ. Базисна терапiя попереджуe
прогресування гшертрофп' ЛШ, покращуe його дiастолiчну функцiю, призупиняe патологiчне
ремоделювання ПШ, що, безумовно, e позитивним, але не достатшм. У доступнш лiтературi
e чимало даних щодо ефективностi антигiпертензивноï терапп' на мехашзми гшертрофп' ЛШ
як на додiалiзному [21, 22], так i дiалiзному [23] етапах ХХH, проте вони стосуються
пацieнтiв без KKC. Очевидно, що кардюпротективий ефект iнгiбiторiв АПФ та
дигiдропiридиновиx БKK, окрiм прямого гемодинамiчного впливу (зниження АТ),
зумовлений ïx антифiбротичними та антиатеросклеротичними властивостями, здатшстю
знижувати прояви OC, хрошчного запалення, покращувати ендотелiальну функцiю судин
тощо [2, 24].
Оскшьки, ЕД, зумовлена головним чином дефектом у системi NO, прогресуe з раншх
стадiй ХХH [25] i e ключовим компонентом серцево-судинних ускладнень, включення до
базисноï терапп' комбшацп аргшшу глутамату i мельдошю e патогенетично обгрунтованим,
що дозволило досягнути бажаного кардюпротективного ефекту у хворих iз KKC i АГ на
додiалiзному етат Х Х И Пiдгрунтям для цього служили накопичеш експериментальнi та
клшчш данi щодо ролi L-аргiнiну та мельдошю у попередженш та лшуванш патологл
серцево-судинноï системи.
Hа даний час у рiзниx галузях медицини з використанням L ^ r i m ^ плануються,
проводяться та закшчено 175 подвiйниx слших плацебо-контрольованих дослiджень,
причому бiльшiсть iз них присвяченi вивченню ефективностi останнього при
кардюваскулярних захворюваннях [13, 26]. Результати метааналiзу [27] показали, що
пероральний прийом L-аргшшу значуще покращував ендотелшзалежну (опосередковану
NO) вазодилатацiю у хворих з патологieю серця або факторами ïx ризику, яка, згщно з
даними багатьох дослщжень [10], негативно корелюe з IMMЛШ, а ЕД e одним з основних
негемодинамiчниx факторiв розвитку гшертрофп' ЛШ. Експериментально доведено [28], що
за L-NAME-шдукованого дефщиту NO, ефект L-аргшшу щодо динамiки гiпертрофованиx
кардiомiоцитiв перевищував або ж був ствставним iз антигiпертензивними засобами з
доказаною ендотелютропною активнiстю (еналаприл, амлодипiн, небiволол). Дослщження
останшх рокiв переконливо довели доцшьшсть i безпечнiсть застосування препаратiв Lаргiнiну як попередника NO у виглядi монотерапЛ, так i в комплексному лшуванш при
гiперxолестеринемiï, K C , стенокардЛ, АГ, легеневiй гiпертензiï, хрошчнш CH,
мультифокальному атеросклерозi, репаративнiй регенерацп ендотелiю тощо [13, 29, 30].
Mеxанiзм дЛ L-аргiнiну як препарату нового класу ендотелiопротекторiв головним чином
полягаe в постачаннi субстрату для ендотелш; стимуляцiя вже виснаженого ендотелш
iнгiбiторами АПФ, найiмовiрнiше, не забезпечуe бажаного синтезу базального NO та
покращення вазомоторноï функцЛ судин. Терапевтичний потенщал L-аргiнiну досить
широкий i реалiзуeться у зниженнi продукцЛ вшьних радикалiв i продуктiв пероксидного
окиснення лшвдв, зниженнi активностi ядерного фактора транскрипцп каппа В, пригнiченнi
синтезу асиметричного диметиларгшшу (АDMА) - ендогенного шпбггора NO, експресЛ
молекул клiтинноï адгезЬ, зменшеннi активацЛ та адгезп лейкоцитiв i тромбоцитiв до
ендотелш,
пригнiченнi
синтезу
ендотелiну-1,
перешкоджаннi
надлишковому
нагромадженню позаклiтинного матриксу [13, 26]. Абсолютно чПко встановлено, що
максимальний ефект вщ терапЛ L-аргiнiном очiкуeться у хворих iз зниженою концентрацieю
L-аргiнiну та високим вмiстом АDMА в плазмi кровi [13], що характерно для додiалiзноï
ХХH [25], причому останнш корелюe з IMMHÍШ [31]. Здатнiсть глутамiновоï кислоти, яка
входить до складу препарату «Глутаргiн», впливати на прооксидантно-антиоксидантний i
енергетичний гомеостаз, пщвищувати резистентнiсть до гшоксп, iндукувати експресiю бiлкiв
138
теплового шоку, послаблювати запальну реакщю (шляхом впливу на NO-синтази) дозволяе
забезпечити кардюпротективш ефекти аргiнiнy глутамату [32, 33]. Очевидно, що ОС,
дефщит L-аргiнiнy, накопичення ADMA визначають дефект в системi L-аргiнiн/NO, характер
ендотелiального пошкодження/дисфункцп y хворих на ХХН, ïx значення y формyваннi та
прогресуванш ККС, гшертрофп та патологичному ремоделюванш вiддiлiв мiокарда.
Протеомнi дослщження довели профшактуючу роль L-аргiнiнy в експресп кальцифiкyючого
фенотипу iнтерстицiальних клггин клапану аорти [34] та можливу захисну роль NO для
попередження кальцифшацп останнiх [35].
Mельдонiй
синтетичний
аналог
у-бутиробеташу.
Вiн
пригшчуе
убутиробета'шгщроксиназу, знижуе синтез карштину та транспорт довголанцюгових жирних
кислот y мiтохондрiях, перешкоджае накопиченню в клПинах активованих форм
недоокиснених жирних кислот - похщних ацилкарнiтинy i ацилкоферменту A. Mельдонiй
покращуе окиснювальне фосфорилювання, що зумовлюе зниження продукцп' вiльних
радикалiв, попереджуе порушення транспортування AТФ, сприяе активацп глiколiзy без
додаткового споживання кисню. Внаслщок зменшення концентраци карнiтинy вiдбyваeться
посилений синтез у-бутиробеташу, який, y свою чергу, iндyкye утворення NO (через
стимулящю рецепторiв до ацетилхолiнy),
що зумовлюе вазопротективний та
антиоксидантний ефекти мельдошю [36, 37]. За останш роки доказова база щодо молекули
мельдошю значно розширилась.
У 2010-2011 р.р. опублшовано результати трьох багатоцентрових дослщжень, y яких
було визначено ефектившсть та безпечнiсть мельдонiю - MILSS I, MILSS II, MI&CI [37, 38].
Результати проспективного рандомiзованого подвшного слiпого плацебо-контрольованого
клiнiчного дослiдження III фази MILSS II пщтверджують i значно доповнюють iснyючi
уявлення про мельдонш як про коректор метаболiзмy, що сприяе пiдвищенню толерантностi
до фiзичного навантаження та полiпшенню якосп життя хворих на IXC. Протиiшемiчний,
протиатеросклеротичний, метаболiчний i iншi ефекти мельдошю, пщтверджеш в цiлiй низщ
експериментальних i клiнiчних дослiджень [36, 37, 39] дозволяють використовувати останнш
y складi комплексног терапи стенокарди, iнфарктy мiокарда, хронiчноï СН, гострих i
хрошчних порушень кровообiгy. Mельдонiй пiдвищye ефективнiсть медикаментозноï терапи,
зменшуе розвиток шемп мiокарда, порушень ритму серця, сприяе покращанню загально'!' та
локально'!' скоротливосп мiокарда, попереджуе дилатащю ЛШ, позитивно впливае на
параметри лшщного обмiнy та ендотелiальнy функщю. Hещодавнi дослiдження [40]
переконливо довели, що за L-NAME-шдукованого дефiцитy NO комбшащя цитопротекторiв
L-аргiнiнy та мельдошю забезпечуе максимальний ендотелiо- та кардюпротективний ефекти.
Варто вiдзначити, що L-аргшш потенцiюe дiю iнгiбiторiв AПФ, БКК [28], що може
ввдгравати суттеву роль y зменшеннi гiпертрофiï ЛШ, а мельдонш попереджуе розвиток
гшертрофп кардюмюцшйв i деструктивних змiн ендотелш судин [40]. Важливим е й те, що
комплексна тератя, очевидно, сприяе зменшенню постнавантаження на мюкард через
зниження периферичного опору судин, покращання
еластичностi, вiдтак - бшьш
швидкому регресу гiпертрофованого мюкарда хворих 1-ï групи щодо 2-ï. Eфективнiсть
терапй мельдонieм щодо систолiчно'ï та попередження дiастолiчно'ï дисфункцй ЛШ y хворих
iз гемодинамiчно незначущим аортальним стенозом загально'ï популяцй наведена в [41].
Кращу динамiкy тиску в nA , показникiв ремоделювання ПШ y хворих основно'ï групи
вщносно групи порiвняння можна пояснити можливим ефектившшим пригнiченням синтезу
ендотелiнy-1, посиленням продукцп' та бюдоступносп NO [42].
Таким чином, поеднане застосування арпшну глутамату i мельдонiю на rai базисно'ï
терапй y хворих iз клапанною кальцифiкацieю на додiалiзномy етат ХХН може визначати
характер структурно-функцюнальних перетворень серця, що, в кшцевому пiдсyмкy,
сприятиме якостi та тривалосп життя тако'ï категорй хворих. Дане дослщження проводилось
на обмеженш кшькосп хворих, але попереднi результати е обнадшливими. Тому, на нашу
думку, необхщне проведення багатоцентрових рандомiзованих плацебо-контрольованих
139
дослщжень для остаточного з ’ясування ефективносп запропонованого методу корекцп
структурно-функцiональниx змiн серця в комплексному лшуванш додiалiзниx хворих iз KKC
i АГ. Враховуючи отримаш результати дослiдження SHARP [43], вважаeмо за доцiльне у
перспективi за цих умов провести дослщження для порiвняльноï оцiнки ефективностi
поeднаного застосування аргiнiну глутамату i мельдошю та симвастатину i езетимiбу.
ВИСНОВКИ.
1.
Включення в комплексну 12-мюячну тератю комбшацп аргшшу глутамату i
мельдошю у хворих iз клапанною кальцифiкацieю на додiалiзному етапi ХХЛ забезпечуe
позитивний вплив на структурно-функцюнальний стан лiвиx i правих вщдшв серця зменшуe товщину стшок обох шлуночкiв, IMMЛШ, порожнини ЛП, ЛШ, ПШ, знижуe
середнiй тиск у ЛА, покращуe систолiчну (ФВ) i дiастолiчну (Е/А) функцiю ЛШ. Базисне
лшування попереджаe прогресування гшертрофп ЛШ, його функцюнальних порушень, а
також призупиняe патологiчне ремоделювання ПШ.
2.
№ обхщне проведення багатоцентрових рандомiзованиx плацебо-контрольованих
дослiджень для остаточного з ’ясування ефективносп запропонованого методу корекцп' змш
мюкарда в комплексному лшуванш додiалiзниx хворих iз KKC.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
References
Cardiovascular disease in chronic kidney disease. A clinical update from Kidney Disease:
Improving Global Outcomes (KDIGO) / C.A. Herzog, R.W. Asinger, A.K. Berger [et al.]. - Kidney
Int. - 2011. - Vol. 80, № 6. - P. 572-586.
^рдюваскулярш ускладнення у хворих на хрошчну хворобу нирок / [Толесник M ^ .,
Лапчинська I.I., Тащук В .К та im]. - K.: ТОВ «Полиграф-плюс», 2010. - 224 с.
Cусла О.Б. Особливосп структурно-функцюнальних змш серця у хворих iз клапанним
кальцинозом на додiалiзному етат xронiчноï хвороби нирок / О.Б. Cусла // Mедицина
сьогодт i завтра. - 2012. - № 2. - C. 152-157.
Heart valve calcification in patients with chronic kidney disease / M.M. Volkov, A.V. Smirnov,
V.A. Dobronravov [et al.] // Klin. Med. (Mosk.) - 2009. - Vol. 87, № 6. - P. 31-35.
Cусла О.Б. ^ р ек щ я гшертрофп лiвого шлуночка у хворих iз клапанною кальцифiкацieю на
програмному гемодiалiзi / О.Б. Cусла // Здобутки клiнiчноï i експериментально'1' медицини:
збiрник матерiалiв пiдсумковоï науково-практично'1' конференци, 18 червня 2013 р. Тернопшь: Укрмедкнига, 2013. - C. 38-39.
Федоров Ю.В. ^льцинуюча хвороба клапашв серця: мехашзми розвитку, морфофункцюнальний стан серця, клiнiчний перебщ дiагностика та пiдxоди до медикаментозное'
корекцп': автореф. дис. на здобуття наук. ступеня доктора мед. наук: спец. 14.01.02
«Внутршш хвороби» / Ю.В. Федоров. - ^ано-Франшвськ, 2004. - 52 с.
Kendrick J. The role o f phosphorus in the development and progression of vascular calcification / J.
Kendrick, M. Chonchol // Am. J. Kidney Dis. - 2011. - Vol. 58, № 5. - P. 826-834.
^валенко В.Ш Приобретенный аортальный стеноз: вопросы этиологии и патогенеза / В.Ш
^валенко, Е.Г. Шсукай, Е.Ю. Титов // Украшський кардюлопчний журнал. - 2010. - № 1. C. 96-103.
Cardiac valve calcification and endothelial dysfunction in predialysis patients with chronic kidney
disease / Oleksandr B. Susla, Ihor R. Mysula, Anatoliy I. Gozhenko, Olena S. Martynyuk // WCN
2011 Satellite Symposium 8th Conference on Kidney Disease in Disadvantaged Populations:
Disparities in Renal Disease - Moving Towards Solutions: Program and Abstract book, April 12-14,
2011. - Victoria BC, Canada, 2011. - P. 90.
Allopurinol benefits left ventricular mass and endothelial dysfunction in chronic kidney disease /
M.P. Kao, D.S. Ang, S.J. Gandy [et al.] // J. Am. Soc. Nephrol. - 2011. - Vol. 22, № 7. - P. 1382
1389.
140
11. Hyperphosphatemia directly affects endothelial function by down-regulating annexin II / G.S. Di
Marco, M. Koenig, C. Stock [et al.] // Nephrol. Dial. Transplant: Abstracts 49th ERA-EDTA
Congress, May 24-27, 2012, Paris, France. - 2012. - Vol. 27 (Suppl. 2). - P. ii441.
12. Serum fetuin-a concentration and endothelial dysfunction in chronic kidney disease / K. Caqlar,
M.I. Yilmaz, M. Saqlam [et al.] // Nephron. Clin. Pract. - 2008. - Vol. 108, № 3. - P. 233-240.
13. Значення L-арпншу в лшуванш хворих i3 серцево-судинною патологйею / M.I. Лутай, В.В.
Бугаенко, O.I. Мо'юеенко [i irn] // Украшський кардюлопчний журнал. - 2011. - № 4. - С. 96
107.
14. National Kidney Foundation. K/DOQI Clinical Practice Guidelines for Bone Metabolism and
Disease in Chronic Kidney Disease. - Am. J. Kidney Dis. - 2003. - Vol. 42 (Suppl. 3). - P. S1S202.
15. Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) CKD-MBD Work Group. KDIGO clinical
practice guideline for the diagnosis, evaluation, prevention, and treatment of chronic kidney
disease-mineral and bone disorder (CKD-MBD). - Kidney Int. - 2009. - Vol. 76 (Suppl. 113). - P.
S1-S130.
16. National Kidney Foundation. KDOQI Clinical Practice Guidelines and Clinical Practice
Recommendations for Anemia in Chronic Kidney Disease. - Am. J. Kidney Dis. - 2006. - Vol. 47
(Suppl. 3). - P. S1-S146.
17. Echocardiographic assessment of valve stenosis: EAE/ASE recommendations for clinical practice /
H. Baumgartner, J. Hung, J. Bermejo [et al.] // J. Am. Soc. Echocardiogr. - 2009. - Vol. 22, № 1. P. 1-23.
18. Hypertension, left ventricular hypertrophy and chronic kidney disease / S. Taddei, R. Nammi, R.M.
Bruno // Heart Fail. Rev. - 2011. - Vol. 16, № 6. - P. 615-620.
19. National Kidney Foundation. K/DOQI clinical practice guidelines for cardiovascular disease in
dialysis patients // Am. J. Kidney Dis. - 2005. - Vol. 45, № 4 (Suppl. 3). - P. S1-S154.
20. Vascular calcification in chronic kidney disease / A. Covic, M. Kanbay, L. Voroneanu [et al.] //
Clin. Sci. (Lond.). - 2010. - Vol. 119, № 3. - P. 111-121.
21. Поражение сердечно-сосудистой системы при хронической почечной недостаточности: опыт
15-летнего проспективного наблюдения / А.И. Дядык, А.Э. Багрий, И.А. Литвинова [и др.] //
Украшський кардюлопчний журнал. - 2002. - № 4. - С. 83-89.
22. Regression of cardiac hypertrophy using angiotensin II receptor blocker in patients with chronic
kidney disease / S. Kuriyama, Y. Otsuka, D. Uetake [et al.] // Nihon Jinzo Gakkai Shi. - 2006. Vol. 48, № 8. - P. 724-730.
23. Angiotensin receptor blockers reduce left ventricular hypertrophy in dialysis patients: a meta
analysis / L.Y. Yang, X. Ge, Y.L. Wang [et al.] // Am. J. Med. Sci. - 2013. - Vol. 345, № 1. - P. 1
9.
24. Недогода С.В. Сочетание периндоприла и амлодипина как оптимальная основа для
реализации желаемых клинических эффектов в лечении артериальной гипертензии с
помощью фиксированной комбинации препаратов / С.В. Недогода // Кардиология. - 2011. № 1. - С. 112-120.
25. Martens C.R. Peripheral vascular dysfunction in chronic kidney disease / C.R. Martens, D.G.
Edwards // Card. Res. Pract. - 2011. - Vol. 2011. - doi: 10.4061/2011/267257.
26. Алмакаева Л.Г. Аргинин и его применение в медицине и фармации / Л.Г. Алмакаева, Е.В.
Литвинова // Лши Украши. - 2011. - № 1. - С. 23-26.
27. Increase in fasting vascular endothelial function after short-term oral
L-arginine is effective
when baseline flow-mediated dilation is low: a meta-analysis of randomized controlled trials / Y.
Bai, L. Sun, T. Yang [et al.] // Amer. J. Clin. Nutr. - 2009. - Vol. 89, № 1. - P. 77-84.
28. Покровская Т.Г. Комбинированная фармакологическая коррекция метаболического пути Lаргинина/NO при моделировании дефицита оксида азота: автореф. дисс. на соискание учен.
степени доктора мед. наук: спец. 14.00.25 «Фармакология, клиническая фармакология» / Т.Г.
Покровская. - Курск, 2009. - 42 с.
141
29. Содержание циркулирующих клеток эндотелия, VE-кадгерина и стабильных метаболитов
оксида азота у больных ХБП и ГБ в динамике лечения с применением L-аргинина / И.И.
Топчий, А.Н. Кириенко, Е.Н. Щенявская [и др.] // Омейна медицина. - 2010. - № 3. - С. 35
39.
30. Заремба С.Х. Визначення рiвня ендотелшу-1 для оцшки корекцп ендотелiальноi дисфункцп у
хворих i3 хрошчною серцевою недостатнiстю / С.Х. заремба, А.С. Беседша, О.В. ЗарембаФедчишин // Медична хiмiя. - 2011. Т. 13, № 1. - С. 73-75.
31. Circulating levels of asymmetric dimethylarginine are an independent risk factor for left ventricular
hypertrophy and predict cardiovascular events in pre-dialysis patients with chronic kidney disease /
B. Shi, Z. Ni, W. Zhow [et al.] // Eur. J. Intern. Med. - 2010. - Vol. 21, № 5. - P. 444-448.
32. Кардиопротективные эффекты глутамина у пациентов с ишемической болезнью сердца,
оперированных в условиях ИК / В.В. Ломиворотов, С.М. Ефремов, В.А. Шмырев [и др.] //
Анестезиология и ревматология. - 2012. - № 2. - С. 14-18.
33. Савченко Н.В. Вплив похщних глутамшово'1' кислоти на показники енергетичного обмшу в
органах щурiв при експериментальних критичних станах / Н.В. Савченко, Н.О. Горчакова //
Фармаколопя i лшарська токсикология: матерiали IV нацюнального зЛзду фармаколопв
Украни, 10-12 жовтня 2011 р., Кшв. - 2011. - № 5. - С. 273-274.
34. Proteomic analysis of clonal interstitial aortic valve cells acquiring a
pro-calcific profile / E.
Bertacco, R. Milloni, G. Arrigoni [et al.] // J. Proteome. Res. - 2010. - Vol. 9, № 11. - Р. 5913
5921.
35. Inhibition of calcifying nodule formation in cultured porcine aortic valve cells by nitric oxide
donors / J.A. Kennedy, X. Hua, K. Mishra [et al.] // Eur. J. Pharmacol. - 2009. - Vol. 602, № 1. Р. 28-35.
36. Милдронат в кардиологической практике - итоги, новые направления, перспективы / В.П.
Михин, Ю.М. Поздняков, Ф.Е. Хлебодаров, О.Н. Кольцова // Кардиоваскулярная терапия и
профилактика. - 2012. - Т. 11, № 1. - С. 95-102.
37. Головач 1.Ю. Використання коректорiв метаболiзму на основi мельдошю дипдрату:
сучасний тдхщ у комбшованш терапп iшемiчних захворювань серця / 1.Ю. Головач, О.М.
Авраменко // Лши Украши. - 2011. - № 8. - С. 68-72.
38. Dzerve V. A dose-dependent improvement in exercise tolerance in patients with stable angina
treated with mildronate: a clinical trial “MILLS I” / V. Drezve, MILLS I Study Group // Medicina
(Kaunas). - 2011. - Vol. 47, № 10. - Р. 544-551.
39. Mildronate, a regulator of energy metabolism, reduces atherosclerosis in apoE/LDLR-/- mice / R.
Viskersts, E. Liepinsh, L. Mateuszuk [et al.] // Pharmacology. - 2009. - Vol. 83, № 5. - P. 287-293.
40. Артюшкова
Е.В.
Сравнительное
исследование
эндотелиопротективных
и
кардиопротективных эффектов мельдония и триметазидина при моделировании дефицита
оксида азота в эксперименте: автореф. дисс. на соискание учен. степени канд. мед. наук:
спец. 14.03.06 «Фармакология, клиническая фармакология» / Е.В. Артюшкова. - Курск, 2011.
- 22 с.
41. Kuriata A.V. The use of metabolic therapy in the treatment of ischemic heart disease in
hemodynamically formed insignificant aortic stenosis with chronic heart failure / A.V. Kuriata, I.L.
Karavanskaia, Iu. S. Kushnir // Lik. Sprava. - 2011. - № 7-8. - Р. 51-58.
42. Салахова Г.М. Основш аспекти патогенезу легенево'1' ппертензп / Г.М. Салахова // Здобутки
клшчно'1' та експериментально'1' медицини. - 2011. - № 1. - С. 14-18.
43. The effect of lowering LDL cholesterol with simvastatin plus ezetimibe in patients with chronic
kidney disease (Study of Heart and Renal Protection): a randomized placebo-controlled trial / C.
Baigent, M.J. Landray, C. Reith [et al.] // Lancet. - 2011. - Vol. 377, № 9784. - Р. 2181-2192.
142
Таблиця 1. ^ к а зн и к и exoкардioграфiï i дoпплeрexoкардioграфiï у дoдiалiзниx xeopi-ix iз
____________ кальцифжащею клапан1в ceрця на •rai базиcнoï тeрапiï, M±SD___________
Показник
Терюд дослiдження
Friedman
до лiкyвання
через б мiсяцiв
через 12 мюящв
ANOVA
(n=20)
(n=20)
(n=20)
Дiаметр аорти,
3,64±0,53
3,63±0,51
3,61±0,49
0,260
см
ЛП, см
4,10±0,46
4,06±0,42
4,01±0,43
0,096
Передня стшка
0,47±0,09
0,46±0,08
0,46±0,08
0,303
ПШ, см
Дiаметр ПШ, см
2,78±0,52
2,75±0,51
2,73±0,50
0,069
КДР, см
MШП, см
5,09±0,47
1,26±0,22
5,07±0,46
1,24±0,19
5,03±0,51
1,22±0,17
0,124
0,053
ЗСЛШ, см
IMMЛШ, г/м2
ФВ, %
Тиск y nA,
мм рт.ст.
1,23±0,20
163,9±43,7
58,0±10,3
24,1±8,2
1,21±0,17
158,5±39,2
58,6±10,0
24,0±8,1
1,17±0,13*#
150,2±33,2*#
59,1±9,9
23,4±8,4
0,004
0,022
0,250
0,034
E/A
0,85±0,39
0,89±0,35
0,95±0,35*#
0,020
Примiтка: * - р<0,05 - змiни значyщi порiвняно з показником до лiкyвання; # - р<0,05 змiни значyщi порiвняно з даними попереднього термшу дослiдження.
Таблиця 2. Ш казники exoкардioграфiï i дoпплeрexoкардioграфiï у дoдiалiзниx
xвoриx iз кальцифжащею клапан1в ceрця на тлi кoмплeкcнoï тeрапiï, M±SD
Показник
Д1аметр аорти, см
ЛП, см
Передня стшка ПШ, см
Д1аметр ПШ, см
КДР, см
MUTIN, см
3,46±0,34
4,02±0,37
0,45±0,10
2,88±0,72
5,11±0,46
1,27±0,17
Перюд дослщження
через б м ю я ^
(n=20)
3,43±0,32
3,92±0,37*
0,44±0,08
2,83±0,63
5,02±0,49*
1,23±0,14*
ЗСЛШ, см
1,22±0,16
1,17±0,13*
до лжування (n=20)
через 12 мжящв
(n=20)
3,41±0,35
3,79±0,35**##
0,42±0,08*
2,76±0,63*#
4,90±0,51**#
1,19±0,12**
1,10±0,11**##
Friedman
ANOVA
0,069
0,002
0,034
0,017
0,015
0,004
<0,001
IMMЛШ, г/м2
167,8±39,8
153,2±32,5**
137,3±29,3***##
<0,001
ФВ, %
57,4±8,7
59,6±7,6*
61,6±8,4**#
0,008
Тиск y ЛA,
24,6±8,5
23,4±7,2*
22,1±6,2**#
0,004
мм рт.ст.
E/A
0,90±0,36
1,05±0,32**
1,17±0,36**##
<0,001
Примггка: * - р<0,05, ** - р<0,01, *** - р<0,001 - змши значущ1 порiвняно з показниками до лжування; # - р<0,05, ## р<0,01 - змши значущ1 порiвняно з даними попереднього термшу дослщження.
143
АВТОРСЬКА ДОВТДКА
1. Гоженко Анатол1й 1ванович - директор ДП “Украшський науково-дослщний iнститут
медицини транспорту МОЗ Украши”, заслужений дiяч науки i техшки Украши, доктор
медичних наук, професор.
2. Сусла Олександр Богданович - асистент кафедри невщкладно'1' та екстрено'1' медично'1'
допомоги ДВНЗ “Тернопшьський державний медичний унiверситет iменi 1.Я.
Горбачевського МОЗ Украши”, кандидат медичних наук.
АДРЕСА ДЛЯ ЛИСТУВАННЯ:
О.Б. Сусла, вул. Руська, 18/13, Тернотль, 46008, Украгна.
Контактний телефон -+380352273348 (роб.), +380352233656 (дом.).
e-mail: oleksandrsusla@rambler. ru
144
Open Access
Need to modify travel services offers in response to the
demand of the Russian market
POTRZEBA MODYFIKACJI OFERTY USŁUG TURYSTYCZNYCH
W ODPOWIEDZI NA ZAPOTRZEBOWANIE RYNKU ROSYJSKIEGO
Iwona M. Batyk1
Katedra Towaroznawstwa i Badań Żywności
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Streszczenie
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań mających na celu zidentyfikowanie
obszarów o największych perspektywach rozwoju współpracy między Obwodem
Kaliningradzkim a woj. warmińsko-mazurskim. Wskazano elementy obniżające atrakcyjność
obu regionów oraz braki występujące w polskiej ofercie usług turystycznych skierowanych do
turystów rosyjskich.
Obszarami o największych perspektywach rozwoju współpracy między Obwodem
Kaliningradzkim a woj. warmińsko-mazurskim są: rozwój turystyki oraz rozszerzenie
wymiany towarowej. Do najbardziej istotnych braków w ofercie turystycznej należą: oferta
usług medycznych, oferta wypoczynku dzieci i młodzieży oraz brak wliczenia usług
dodatkowych np. korzystania z zabiegów SPA, masaży, sprzętu sportowo-turystycznego w
cenę pakietu turystycznego.
Słowa kluczowe: usługi turystyczne, współpraca regionalna, Obwód Kaliningradzki.
Abstract
This paper presents the results of a study to identify areas with the greatest prospects
for the development of cooperation between the Kaliningrad District and Warmia and Mazury
Dr inż. Iwona M. Batyk, Pl. Cieszyński 2, 10-719 Olsztyn, [email protected]
145
voivodship. Identifying the areas reducing the attractiveness of the two regions and the gaps
in the Polish offer travel services for Russian tourists.
The areas with the greatest prospects for the development of cooperation between the
Kaliningrad District and Warmia and Mazury voivodship are: the development of tourism and
the expansion of trade in goods. The most significant gaps in the tourist offer are: the offer of
medical services, offer recreation for children and young people and the lack of including
additional services such as the use of SPA, massage, and sports equipment tourism in the
price of the travel package.
Key words: travel services, regional cooperation, Kaliningrad District.
Wprowadzenie
Z uwagi na wiele uwarunkowań gospodarczo-społecznych i lokalizację województwo
warmińsko-mazurskie oraz Obwód Kaliningradzki Federacji Rosyjskiej tworzą pogranicze
polsko-rosyjskie predestynowane do podejmowania aktywnej współpracy regionalnej.
Współpracy rozwijającej się wielu płaszczyznach sprzyja obowiązujący od lipca 2012 roku
mały ruch graniczny pomiędzy częścią województwa warmińsko-mazurskiego a Obwodem
Kaliningradzkim FR. Jednym z najistotniejszych czynników rozwoju gospodarczego Warmii i
Mazur jest turystyka, która znacząco wpływa na koniunkturę gospodarczą i oddziaływuje na
szereg rodzajów działalności gospodarczej. W związku z otwarciem małego ruchu
granicznego i stale rosnącym zainteresowaniem Polską ze strony turystów rosyjskich,
pojawiają się nowe nisze popytowe i nowe możliwości rozwoju polsko-rosyjskiej współpracy,
opartej na wykorzystaniu walorów przyrodniczych, historycznych i kulturowych. Znajomość
oczekiwań i wymagań turystów rosyjskich jest niezbędna w tworzeniu nowych ofert usług
turystycznych lub modyfikowaniu istniejących.
Według danych Instytutu Turystyki w pierwszych 3 kwartałach 2012 roku
odnotowano 51,9 mln przyjazdów cudzoziemców do Polski, co oznacza wzrost o 11,4 %
w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego. Liczbę przyjazdów turystów
w pierwszych 3 kwartałach 2012 roku IT szacuje na 11,2 mln, tj. o 13% więcej w porównaniu
z analogicznym okresem roku poprzedniego. W obu statystykach przyjazdy z Rosji do Polski
plasują się na 5 i 4 miejscu, po Niemczech, Ukrainie i Białorusi. Do krajów o największym
wzroście liczby korzystających z usług bazy noclegowej, należą: Rosja, Białoruś i Ukraina.
Obserwacja ważnych dla Polski rynków wschodnich pokazuje wzrastające znaczenie
przyjazdów z Białorusi i Rosji, zarówno liczby wizyt, jak i poziomu wydatków
[Bartoszewicz, Skalska, 2012].
146
Na podstawie badań konsorcjum firm: Activ Group i Instytutu Turystyki, w okresie od
stycznia do września 2012 r. największy wzrost liczby turystów przyjeżdżających do Polski
dotyczył gości z Rosji i wyniósł 37% w stosunku do 2011 roku. W analizowanym okresie
odnotowano 2070 tys. przyjazdów ogółem, w tym 520 tys. w celach turystycznych. Tak duży
wzrost turystów rosyjskich (zwłaszcza mieszkańców Obwodu Kaliningradzkiego) jest
efektem otwarcia w lipcu 2012 roku małego ruchu granicznego między częścią województw:
warmińsko-mazurskiego i pomorskiego a Obwodem Kaliningradzkim.
Ważnym wskaźnikiem jest wielkość i struktura wydatków turysty na terenie Polski.
Z badań Instytutu Turystyki wynika, że przeciętne wydatki w I połowie 2012 roku były na
poziomie 344 USD na osobę i 73 USD na jeden dzień pobytu. Wydatki turystów rosyjskich
wzrosły w 2012 roku o 19% i wyniosły 320 USD na osobę [Rynek rosyjski, 2012].
W pierwszym roku funkcjonowania małego ruchu granicznego zaznaczyła się
tendencja przyjazdów jednodniowych do woj. warmińsko-mazurskiego, których celem były
głównie zakupy. W ciągu trzech kwartałów 2012 roku odwiedzający jednodniowi ponad
połowę wydatków przeznaczyli na zakupy na własne potrzeby (51,8%), na transport (12,2%).
Rys. 1. Struktura wydatków odwiedzających jednodniowych w okresie I-IX 2012 r.
Fig. 1. Structures day visitors spending over I-IX.2012.
Źródło: Opracowanie na podstawie badań Activ Group i Instytutu Turystyki, I-IX 2012r.
Source: Own study based on the research Activ Group and Institute of Tourism, I-IX.2012
W
okresie
trzech
pierwszych
kwartałów
2012
roku
przeciętne
wydatki
odwiedzających jednodniowych oszacowano na poziomie 105 USD na osobę. Zdecydowanie
147
najwyższe wydatki zadeklarowali Białorusini (około 224 USD), następnie podróżni z Rosji
(162 USD).
Na podstawie wyników wywiadów z przedstawicielami rosyjskich touroperatorów
określono mocne i słabe strony polskiej oferty turystycznej (tabela 1).
Tabela I. Mocne i słabe strony polskiej oferty turystycznej
Table I. Strengths and weaknesses of the Polish tourism offer
Mocne strony / Strengths
Słabe strony / Weaknesses
znacznie lepsza jakość oferowanych utrudnienia wizowe, spowodowane pracą
usług - szczególnie noclegowych krytycznie ocenianych centrów wizowych
w porównaniu z krajami sąsiednimi
dobrze skonstruowane programy
negatywna ocena Polski jako destylacji turystycznej
wycieczek objazdowych
(złe traktowanie turystów przez służby graniczne,
brak kompleksowej oferty, brak zniżek dla dzieci i
osób starszych)
ceny autokarowych wycieczek po
większa konkurencyjność cenowa oferty czeskiej w
porównaniu z polską (około 10-15%) - dotyczy to
Polsce porównywalne z imprezami
imprez lotniczych, ze względu na niższe ceny
do krajów sąsiednich dla Polski
biletów lotniczych do Czech
pozytywnie oceniana jest działalność atrakcyjne pakiety produktowe, oferowane przez
czeskich, słowackich i węgierskich touroperatorów
promocyjna Polskiego Ośrodka
Informacji Turystycznej w Moskwie (w cenę wliczone są wstępy do zwiedzanych
atrakcji, zniżki dla seniorów i dzieci, karnety na
wyciągi narciarskie); polskie pakiety są dużo
uboższe i przeważa w nich oferta hotelowa
niska aktywność polskich biur podróży,
specjalizujących się w turystyce przyjazdowej
brak kompleksowych rozwiązań Skopasów i
dowozów na wyciągi
Źródło: Opracowanie na podstawie Rynek rosyjski, 2012, 13.
Source: Own study based on Rynek rosyjski, 2012, 13.
Poważnym konkurentem dla Polski są Czechy, które ustabilizowały swoją pozycję w
Rosji. Wynika to głównie z niższych cen oraz dobrze zbudowanej, zróżnicowanej oferty.
Istotnym mankamentem podróży do Polski jest transport. Głównie dotyczy to transportu
kolejowego. Pomimo wielu zapewnień władz województwa warmińsko-mazurskiego oraz
dogodnej infrastruktury kolejowej, brakuje bezpośrednich połączeń kolejowych z Obwodem
Kaliningradzkim.
Potencjalnie
istnieją
także
duże
możliwości
rozwijania
turystyki
transgranicznej wokół Zalewu Wiślanego, jednak w chwili obecnej występują poważne
ograniczenia w żegludze po Zalewie Wiślanym. Również w transporcie lotniczym, region
Warmii i Mazur nie posiada żadnej oferty połączeń z Rosją i przegrywa konkurencję nawet z
Czechami, które nie mają tak bogatych walorów krajobrazowych.
148
W opracowaniu przedstawiono wyniki badań mających na celu zidentyfikowanie
obszarów
o
największych
perspektywach
rozwoju
współpracy
między
Obwodem
Kaliningradzkim a woj. warmińsko-mazurskim. Wskazano elementy obniżające atrakcyjność
Obwodu Kaliningradzkiego i woj. warmińsko-mazurskiego oraz braki występujące w polskiej
ofercie usług turystycznych skierowanych do turystów rosyjskich.
Metodyka badań
Badania przeprowadzone zostały w 2012 roku na próbie 200 mieszkańców Obwodu
Kaliningradzkiego. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, zrealizowanego techniką
wywiadu bezpośredniego. Dobór próby do badań był celowy i miał na celu uzyskanie
informacji
od
respondentów
zróżnicowanych
pod
względem
płci,
wieku,
miejsca
zamieszkania, wykształcenia oraz średniego miesięcznego dochodu na członka rodziny.
W badaniach wzięło udział 100 kobiet oraz 100 mężczyzn. Ankietowani deklarowali
następujące przedziały wiekowe: 18-25 lat - 25%, 26-35 lat - 17,5%, 36-45 lat - 25,5%, 46
55 lat - 22% oraz powyżej 55 lat - 10%. Badana próba była zróżnicowana pod względem
wykształcenia: podstawowe - 9%, zawodowe - 19%, średnie - 21%, licencjat - 21%, wyższe
- 30%.
Zróżnicowanie dotyczyło również statusu społecznego. Co piąty ankietowany
prowadził własną działalność gospodarczą, 30% respondentów to osoby pracujące,
pracowników administracji państwowej było 14,5%, bezrobotnych - 9%, studentów - 20% a
emerytów - 6,5%. Najwięcej badanych (25%) zamieszkiwało w mieście od 250 tys. do 500
tys. mieszkańców, natomiast najniższy odsetek badanych (15%) zamieszkiwał na wsi.
Analizując średnie miesięczne dochody na osobę, udział respondentów przedstawiał
się następująco: do 5000 rubli (do 500 zł) - 18,5%; 5001-10000 rubli (501-1000 zł) - 13,5%;
10001-15000 rubli (1001-1500 zł) - 25,5%; 15001-20000 rubli (1501-2000 zł) - 21%;
powyżej 20000 rubli (powyżej 2000 zł) - 21,5%.
Analizę statystyczną badanych cech przeprowadzono za pomocą Statistica PL.
Wyniki badań
Wyniki badań pozwoliły określić obszary o największych perspektywach rozwoju
współpracy między Obwodem Kaliningradzkim a woj. warmińsko-mazurskim (wyk. 2).
Z trzech możliwych do wyboru działań, respondenci w zdecydowanej większości wskazali na
149
rozwój turystyki (95,5%), rozszerzenie wymiany towarowej (95%) oraz realizowanie
wspólnych przedsięwzięć gospodarczo-społecznych (52,5%).
Według opinii ankietowanych współpraca między Obwodem Kaliningradzkim a woj.
warmińsko-mazurskim w najmniejszym stopniu oddziaływuje na wzrost techniczny i
technologiczny (15,5%) oraz na przełamywanie negatywnych stereotypów (17,5%).
Rys. 2. Perspektywiczne obszary rozwoju współpracy między Obwodem Kaliningradzkim
a woj. warmińsko-mazurskim
Fig. 2. Prospective areas of development cooperation between the Kaliningrad District and
Warmia and Mazury voivodship
% wskazań
Źródło: Badania własne / Source: Own study
W
przeprowadzonych
badaniach,
respondenci
ocenili
elementy
obniżające
atrakcyjność Obwodu Kaliningradzkiego oraz woj. warmińsko-mazurskiego (wyk. 3).
W największym stopniu atrakcyjność Obwodu Kaliningradzkiego obniżają: zły stan dróg
(99,4%), niski poziom świadczonych usług (97,5%), wysokie ceny produktów (96,4%), mała
ilość atrakcji turystycznych (95,8%), wysokie ceny usług (95%) oraz brak dostępności do
atrakcji turystycznych (93,3%).
Atrakcyjność woj. warmińsko-mazurskiego obniżają słabo rozwinięte połączenia
komunikacyjne (59,5%) oraz nieprzychylność miejscowej ludności (57,4%). Zdecydowana
większość respondentów uznała, iż wysokie ceny polskich produktów czy niski poziom usług
świadczonych na terenie woj.
warmińsko-mazurskiego nie wpływają na obniżenie
atrakcyjności regionu. Badani wyrażali bardzo pozytywne opinii dotyczące jakości polskich
150
produktów, a zwłaszcza produktów żywnościowych oraz wysokiego poziomu świadczonych
usług (w tym usług medycznych i turystycznych).
Rys. 3. Elementy obniżające atrakcyjność Obwodu Kaliningradzkiego i woj. warmińskomazurskiego
Fig. 3. Elements of reducting the attractiveness of the Kaliningrad District and Warmia and
Mazury voivodship
42,6
nieprzychylność miejscowej ludności
brak dostępności do atrakcji
turystycznych
93,3
1 6 ,7 3 1
ZM l
mała ilość atrakcji turystycznych
słabo rozwinięte połączenia
komunikacyjne
2,5
niski poziom świadczonych usług
M
wysokie ceny usług
wysokie ceny produktów
3,6
zły stan dróg
0
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
100,0
% wskazań
□ Obwód Kaliningradzki
□woj. warmińsko-mazurskie
W przeprowadzonych badaniach zidentyfikowano produkty, których brakuje w
polskiej ofercie usług turystycznych (wyk.4). Respondenci mieli możliwość wskazania trzech
najbardziej istotnych braków, wśród których znalazły się: ofert usług medycznych (62 %
wskazań) i oferta wypoczynku dzieci i młodzieży (40%). Respondenci oczekują wliczenia
wszystkich usług dodatkowych np. korzystania z zabiegów SPA, masaży, sprzętu sportowoturystycznego w cenę pakietu turystycznego (38,5%). Istnieje również brak oferty turystyki
aktywnej skierowanej do gości z Rosji (36,5%). Co trzeci ankietowany zwracał uwagę na
niewystarczający poziom znajomości języka rosyjskiego wśród osób obsługujących turystów
rosyjskich (34%). Duże braki występują w dostępności do usług świadczonych poza hotelem
np. korzystanie z wynajmu samochodów. Pomimo powstania w ostatnich latach wielu
nowych obiektów turystycznych, ukierunkowanych na świadczenie usług kosmetyki
pielęgnacyjnej, istnieją braki w zakresie atrakcyjności oferty tych usług.
Rys. 4. Braki w ofercie usług turystycznych skierowanych do turystów rosyjskich
151
Fig. 4. Deficiencies in the range of travel services for Russian tourists
oferta wyjazdów do gospodarstw I
agroturystycznych
39
oferta wyjazdów na festiwale
muzyczne
3
11' 5
3 18
oferta wyjazdów na wydarzenia I
kulturalne
3
oferta usług kosmetyki pielęgnacyjnej
21,5
3
dostępność do usług świadczonych
poza hotelem
29
3
znajomość języka rosyjskiego
34
3
oferta turystyki aktywnej
36,5
wliczenie usług dodatkowych w cenę
pakietów turystycznych
[| 38,5
oferta wypoczynku dla dzieci i
młodzieży
fl 40
3
oferta usług medycznych
0
0
20
30
40
50
60
62
70
% wskazań
Wnioski
1. Wzajemne relacje województwa warmińsko-mazurskiego z Obwodem Kaliningradzkim
mogą mieć bardzo duży wpływ na wzajemny rozwój regionów, zarówno w zakresie rozwoju
turystyki, jak również innych dziedzin gospodarki.
2. Wraz z otwarciem małego ruchu granicznego pojawiły się nowe możliwości rozwoju
usług turystycznych, które powinny być skierowane zwłaszcza do turystów
krótkookresowych, przyjeżdżających do woj. warmińsko-mazurskiego nawet na 1 dzień w
celach zakupowych. Mały ruch graniczny daje możliwość rozszerzenia wymiany towarowej,
która może być jednym z przyczynków do powstania atrakcyjnej oferty turystycznej.
3. Znajomość oczekiwań i wymagań turystów rosyjskich jest niezbędna do tworzenia
nowych ofert usług turystycznych lub modyfikowania istniejących. Wyniki badań wskazały,
iż obecna oferta usług turystycznych posiada wiele braków i mankamentów. Konieczne jest
stworzenie oferty usług medycznych, sprofilowanych na potrzeby rosyjskich odbiorców.
Mając na uwadze zaplecze finansowe gości z Rosji, polscy przedsiębiorcy i organizatorzy
ruchu turystycznego powinni dążyć do „skrojenia” oferty na miarę ich oczekiwań.
Piśmiennictwo
1. Bartoszewicz W., Skalska T. Charakterystyka przyjazdów do Polski w okresie styczeńwrzesień 2012, Warszawa, 2012.
2. Rynek rosyjski - materiały poglądowe, Polska Organizacja Turystyczna, Warszawa 2012,
6.
152
Open Access
distribution, and reproduction in any medium , provided the original author(s) and source are credited.
Characteristics of body composition highly qualified dancers
and dancers standard style of dance sports in light of Perkal
method
Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu
standardowego sportowego tańca metodą Perkala
Wiesława Pilewska, Robert Pilewski, Walery Zukow
Instytut Kultury Fizycznej, Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy,
Keywords: dance sports, somatic construction, method of Perkal.
Słowa kluczowe: taniec sportowy, budowa somatyczna, metoda Perkala.
Abstract
The paper attempts to present a highly physique athletes sport dance style standard. The specificity
of physique athletes are shown against a reference group that practices not professional sport, with
size differences characteristics and indicators of body expressed in number of units of standard
deviation. Information about the internal proportions were obtained by the method of natural
indicators.
Materials:
The research group finals and finals were couples dance sport Polish Amateur Championship in
style standard (10 women, 10 men).
Method:
In the paper the method of natural indicators proposed by Perkal in 1953, modified by H. Milicerow
in 1959, which according to theory and practice of sport is particularly suitable for the assessment
of body building athletes.
Conclusions:
1.
Against the background of women are engaged in sport competitively standard style dancers
presented differences in their characteristics and indicators of body composition (taken for analysis)
oscillating up to around ± 1.00 standard deviation.
2.
Against the background of women not practicing sport competitively standard style dancers
presented the differences in their characteristics and indicators of body composition (taken for
analysis) oscillating up to around ± 0.80 standard deviation.
3.
Against the background of women are not professionally engaged in sport dancing style
standard most distinguished smaller slenderness factor: - 0.77 standard deviation.
4.
Against the background of women not practicing sport competitively style dancers stood
higher standard circuits factor: 0.74 standard deviation.
153
Against the background of the overall size of body style dancers standard observed: slightly
larger factor in length (standard deviation 0.25) and width (standard deviation 0.34), balanced
circuit factor (- .02 standard deviations), smaller and more strongly accentuated slenderness factor
(- standard deviation 0.56).
6.
Against the background of the overall size of body style dancers Standard reported: more and
more strongly accented factor circuit (standard deviation 0.63), lower slenderness factor (- .35
standard deviation units) and length (- .28 standard deviations), sustainability factor width (
standard deviation 0.02).
5.
Streszczenie
W pracy podjęto próbę przedstawienia budowy ciała wysokokwalifikowanych zawodniczek i
zawodników tańca sportowego stylu standardowego. Specyfikę budowy ciała sportowców
przedstawiono na tle grupy odniesienia nie uprawiającej zawodniczo sportu, za pomocą wielkości
różnic cech i wskaźników budowy ciała wyrażonych w ilości jednostek standardowego odchylenia.
Informacje o wewnętrznych proporcjach otrzymano za pomocą metody wskaźników
przyrodniczych.
Materiał:
Grupę badawczą stanowiły półfinałowe i finałowe pary tańca sportowego, Mistrzostw Polski
Amatorów w stylu standardowym (10 kobiet, 10 mężczyzn).
Metoda:
W pracy zastosowano metodę wskaźników przyrodniczych zaproponowaną przez Perkala w 1953
r., zmodyfikowaną przez H. Milicerową w 1959 r., która wg oceny teoretyków i praktyków sportu
wyjątkowo dobrze nadaje się do oceny budowy ciała sportowców.
Wnioski:
1. Na tle kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu tancerki stylu standardowego prezentowały
różnice w wielkościach cech oraz wskaźników budowy ciała (przyjętych do analizy) oscylujące
maksymalnie wokół ±1,00 odchylenia standardowego.
2. Na tle mężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerze stylu standardowego
prezentowali różnice w wielkościach cech oraz wskaźników budowy ciała (przyjętych do analizy)
oscylujące maksymalnie wokół ± 0,80 odchylenia standardowego.
3. Na tle kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu tancerki stylu standardowego najbardziej
wyróżniał mniejszy czynnik smukłości: - 0,77 odchylenia standardowego.
4. Na tle mężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerzy stylu standardowego
wyróżniał większy czynnik obwodów: 0,74 odchylenia standardowego.
5. Na tle ogólnej wielkości budowy ciała tancerek stylu standardowego odnotowano: nieznacznie
większy czynnik długości (0,25 odchylenia standardowego) oraz szerokości (0,34 odchylenia
standardowego); zrównoważony czynnik obwodów (- 0,02 odchylenia standardowego); mniejszy i
silniej zaakcentowany czynnik smukłości (- 0,56 odchylenia standardowego).
6. Na tle ogólnej wielkości budowy ciała tancerzy stylu standardowego odnotowano: większy i
silniej zaakcentowany czynnik obwodów (0,63 odchylenia standardowego); mniejszy czynnik
smukłości (- 0,35 jednostki odchylenia standardowego) oraz długości (- 0,28 odchylenia
standardowego); zrównoważony czynnik szerokości (- 0,02 odchylenia standardowego).
Introduction
According to theorists sports physique athletes differs substantially from the construction of not
dealing with sport, which is important in sports activities. [6-30]. In many disciplines defined
physique qualifies individuals for certain physical activities. It was found that the specific
154
construction of somatic players depends on the nature of the work from the point of view of
biomechanics is related to the effectiveness o f exercise. [31-58]. Specific task work was to
characterize the construction of somatic individuals practicing sports.
Aim of the study
In this study, it was the task of characterizing the construction of somatic individuals engaged in
sport dancing. Ratings physique athletes made against the reference group that practices the
professional sport not using a method of natural indicators.
Materials:
The research group finals and finals were couples dance sport Polish Amateur Championship
standard-style (20 persons). In women age ranged from 18 - 26 years, in men 18 - 28 years. Test
couples dancing rehearsed from 5 to 7 days per week starting from 14 to 23 hours a week.
Registered dance subjects ranged from 7 to 15 years - the dancers and from 6 to 12 years - a dancer.
Test couple in most cases have the "S" - class, which is compared to a master class sports classes.
The control group subjects were not cultivating professional sport [5].
Method:
In order to determine the specific construction of the dancers in dance sport dancers, the following
anthropometric measurements:
Measurement of body weight
Measurement-size
body height (BV)
length of the neck (t-sst)
length of the body (sst-sy)
Measurements width
shoulder width (aa)
chest width (thl - thl)
depth of chest (xi - ths)
pelvic width (c-c)
The study was performed by R. Martin accordance with the principles of anthropometric
measurements [2] using anthropometr, compass handle large metric tape, electronic scales. On the
basis of the measurements were calculated following indicators o f body:
- An indicator of body I = / length of the body: body height / x100
index shoulder I = / shoulder width: length of the body / x 100
pelvic index I = / width of the pelvis: Length of body / x 100
thoracic index I = / depth of chest: chest width / x 100
We also calculated the size of the index using the formula Rohrer F. Curtisin the following form:
Rohrer index I = / body weight (in grams): body height (cm 3) / x 100
To assess the specificity of body used method o f natural indicators proposed by Perkal in 1953,
modified by H. Milicerowa in 1959 [1,3]. This method is particularly well suited to assess the body
composition of athletes, because (if the reference group is the population does not sport
practitioner) normalized values indicate that somatic features or which factor plays the biggest role
in body building athletes the sport [3,4] .
The method of indicators is not so much a natural classification system as a statistical method that
allows to characterize the proportion of internal body structure of each individual or group of
individuals. Natural indicators are calculated from the value of standardized features, which are
called statistic standardized results. This method is considered to be one of the best in determining
your body type, in its various aspects. [3]
In the first part of the study were standardized to mean 0 and standard deviation one reference
group, body measurements arithmetic groups dancers dance sports formula:
155
Normalized value = (arithmetic mean characteristics of the study group) - (arithmetic mean
characteristics of the reference group): (average standard deviation of the characteristics of the
reference group)
Obtained the characteristics of the construction of a somatic number of units expressed in standard
deviation units and therefore not appointed and weighed.
Information on the internal aspect ratio obtained using Perkal.
Perkal ratio = (M - czynnikl) + (M - factor 2) + (M - factor 3) + (M - factor 4) +, etc. ...
wherein:
M (ratio of the total size of the group) = (factor 1 + factor 2 + factor 3 + n-th factor): the number of
factors used in the analysis.
The test results
In Tables 1 and 2 show characteristic features of construction figures and indicators of somatic
dancers standard style of dance sport.
Table lCharacteristic features of the numerical construction o ^somatic dancers standard style
Design Features
somatic
Body height
M
SD
min-max
V%
178.27
3.84
173,2-184,2
2.16
Body weight
69.38
6.54
60,1-77,7
9.43
Length of body
52.96
1.91
50,3-56,2
3.60
Shoulder width
41.58
1.76
39,5-45,0
4.24
Hip width
29.42
1.80
27,0-33,0
6.12
Width chest for
29.20
1.62
26,0-31,0
5.55
Depth kl.piersiowej
19.65
1.20
17,0-21,0
6.12
1.22
0.10
1,05-1,34
7.82
Indicator shoulder
78.54
2.70
73,88-82,24
78.54
Indicator trunk
29.71
0.79
28,45-31,29
29.71
Index chest for
67.30
2.21
64,52-71,43
3.28
Indicator pelvis
70.76
3.27
64,29-75,95
4.62
Rohrer index
Table 2 Characteristic features of the numerica construction of somatic dancers standard style
M
SD
min-max
V%
Body height
165.15
3.38
160,5-171,4
2.05
Body weight
51.26
3.35
48,0-59,2
6.53
Length of body
48.76
0.91
47,5-50,1
1.86
Shoulder width
36.50
1.08
35,0-38,0
2.96
Hip width
27.45
1.48
25,0-30,0
5.39
Width chest for
25.25
1.30
24,0-27,5
5.13
Depth kl.piersiowej
18.15
1.62
15,0-21,0
8.91
1.14
0.04
1,07-1,19
3.94
Indicator shoulder
74.86
2.05
72,61-78,35
2.73
Indicator trunk
29.53
0.60
28,3-30,12
2.04
Index chest for
71.96
6.23
60,0-80,0
8.66
Somatic
Rohrer index
156
Indicator pelvis
75.23
3.96
67,11-80,00
5.26
Presented below figures show the profiles characteristics of the group physique athletes athletic
dance style standard normalized to the average 0 and standard deviation 1, the reference group.
ta n c e r k i s t y l sta n d a rd o w y
1,2
1,07
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
-
0,2
-0,4
-
0,6
-
0,8
Figure 1 Profile length of the physique features a group of contestants dance style sports standard
normalized to the average 0 and standard deviation 1, the reference group
Among the features length of the physique dancers biggest difference compared to the compared
group was characterized by a greater length of the upper limbs and lower torso length.
In most cases, dance sport athletes presented a shorter-size structural features. Should emphasize
that there were, however, significant differences in relation to the compared groups. Example of
possible differences in the size of the construction can be somatic results presented by other authors
for athletes representing other sport. Reported by T. Grace-Mierzejewska [4] magnitude of the
differences in body height training basketball athletes (team) were 2.79 standard deviations,
volleyball (team) 2.23 standard deviation; handball (team) 1.67 standard deviation. The size
difference between the length of the upper limbs practicing basketball players of the standard
deviation was 2.34, 1.97 volleyball athletes practicing the standard deviation, the players practicing
handball 1.08 standard deviation units. Size differences in athletes foot length exchanged
sequentially disciplines were: 2.49, 1.52, 1.44 standard deviation.
157
tancerki styl standardowy
Figure 2 Profile width physique features a group of contestants dance style sports standard
Among the features of your body width features such as shoulder width, chest width, chest depth
were higher compared to the compared groups. The size differences were not large amounting to
these features: 0.33, 0.32, 0.43 standard deviation. Other structural features width: pelvic width, the
width of the interest was lower compared to the control group, amounting to: - .36, - .06 standard
deviation.
For comparison, the size difference width somatic athletes practicing team games (staff) were:
shoulder width 2.00 - basketball, volleyball 1.78, 1.08 handball. Foot width: basketball 2.77, 1.73
volleyball, handball 2.39 standard deviation [4]. Against the background of the results presented
above it can be concluded that the reported differences width dimensions dancers were not as
substantial as well have a different specificity.
T a n c e r k i s t y l sta n d a rd o w y
0
obwód bioder
0,1
obwód uda
—
obwód podudzia
—
P
-0,3
0,08
S
-0,4 --------------------0,5
-0,48
-
0,6
Figure 3 a Profile characteristics of body - circuits, group dance style sports athletes normalized to
the average standard 0 and standard deviation 1, the reference group
Summarizing the results of the analyzes of circuits reported that the dancers were characterized by
their smaller sizes compared to the reference group. The biggest difference in size was observed for
waist circumference (- Standard deviation 0.48).Analysis of these indices Rohrer, BMI, and body
158
weight showed that athletes practicing sports dance characterized by their smaller sizes compared to
the compared groups.
-0,66
wskaźnik Rohrera
wskaźnik BMI
m asa ciała
-0,68
-0,7
-071
-0,72
-0,74
-0,76
-0,78
-0,8
-0,8
>*0,81
-0,82
Figure 3 b Profiles and indicators of body weight group dance style sports athletes normalized to the
average standard 0 and standard deviation 1 reference group
The following figures show the size of the individual characteristics players somatic style building
standard, normalized to mean 0 and standard deviation of one reference group.
Figure 4 Profile length of the physique features a group of players sport the standard style of dance
normalized to mean 0 and standard deviation 1, the reference group
Among the features length of the physique athletes practicing sports dance the biggest difference
compared to the compared groups characterized by foot length and sequence length o f the body.
Average size (as indicated by the sign in front o f the values of the differences) characteristics of
these dancers were lower than the comparable average values of the reference group. Emphasis is
worth mentioning that most of the analyzed traits length of the dance sport athletes (except for the
length of the arms of players), was lower compared against the average values presented by the
reference group. The size of the presented differences were not large. In this study, other groups of
athletes (players of the national team volleyball and basketball) size differences, these somatic
reached from one to more than 2.5 units standard deviation [4].
159
Figure 5 Profile width of the physique features a group of players sport the standard style of dance
Among the features width of the physique athletes style standard features such: as shoulder width,
chest width and the width of the pelvis were higher compared to the compared groups. Other
features of the physique of the group of dancers: the depth and width of chest rates were lower
against the reference group. The largest differences were noted for wide feet (- 0.89 standard
deviation units), the width of the pelvis (0.67 standard deviation units) and the shoulder width
(standard deviation 0.57).The size of the differences presented width of the characteristics were
relatively small. For comparison, the players of the national team volleyball and basketball
presented a greater magnitude of the differences in the groups being compared against. These
values ranged from 1 to more than 2.0 standard deviation units [4].
Figure 6 Profile characteristics of body - circuits, group dance style sports athletes normalized to the
average standard 0 and standard deviation 1, the reference group
Compared to the control group dance style dancers sporting presented larger size standard circuits.
The biggest difference compared to the compared groups characterized thigh (standard deviation
0.88). For comparison, the size differences of somatic (thigh and drumstick) players of the national
team volleyball and basketball at the level of about 2.0 standard deviation units [4].
160
tancerze styl standardowy
0
wskaźnik Rohrera
wskaźnik BMI
m asa ciała
-0,05
-
0,1
-
0,2
-0,25
-0,3
-0,35
Figure 7 Profiles and indicators of body weight group dance style sports athletes normalized to the
average standard 0 and standard deviation 1 reference group
Analysis of the size differences Rohrer indicators, BMI and body weight showed that the players
cultivating a standard style characterized by lower values of these characteristics of body in relation
to the compared groups. Magnitude of the differences were as follows: Rohrer index - 0.19 standard
deviation; BMI - 0.24 weight - 0.30 standard deviation units.
Study on determining factor (and hence total body composition traits included having common
characteristics such as length, width, slenderness, etc.) standing out against the control group
presented figures 8, 9
Based on this analysis, graphical them reported that athletes practicing sports dance characterized
by lower compared to the control group values: factors circuits, slenderness and higher compared to
the values o f the compared groups: factors of length and width. Most of the diversified group
comparison slenderness factor, the dancers presented in relation to the control group reduced its
value (- 0.77 standard deviation units).Other differences were not significant.
0,2
______ CL13__________________
0,1
0
-
0,1
-
0,2
-0,3
-0,4
-0,5
-
0,6
-0,7
-
0,8
-0,9
Figure 8 Profile factors physique athletes sporting style dance routine, standardized to mean 0 and
standard deviation 1, the reference group (women not practicing sport professionally)
161
Tancerze styl standardowy
-0,4 -
Figure 9 Profile factors physique athletes sporting style dance routine, standardized to mean 0 and
standard deviation 1, the reference group
Among the groups of factors physique most diversified group of dancers been compared a standard
style factor circuits. Players sporting a standard style of dance presented in relation to the control
group increased its value (0.74 standard deviation units).
Information on the internal aspect and therefore the most prominent in the group of athletes
(dancers and dancers standard style) figures show 10.11.
Figure 10 Index Perkal dance groups, sports athletes default style
Among the most internal proportions in the general body size standard style dancer stood
slenderness factor (- .56 standard deviations), and turn the width (0.34 standard deviation).
The size of the individual factors were not large (except mentioned slenderness ratio) ranging from
- 0.02 to 0.34 units of standard deviation. To sum up the analyzes reported balanced proportions of
body style characterized dancers having a slightly higher standard factor: length (0.25), width
(0.34), balanced circuit factor (- .02) and strongly accented, smaller slenderness factor (- 0 , 56 units
of standard deviation) in relation to the overall size of the body.
162
Tancerze styl standardowy
0,8
0,63
Figure 11 Perkal indicator groups of players sporting the standard style of dance
Group Player of standard style, from the internal aspect, the most distinguished in relation to the
overall size of the body element circuits (standard deviation 0.63), and in turn slenderness factor (
.35 standard deviations).It should be noted that the construction of the various factors in the general
body size were not large but specific fit physique sports athletes described the group dance.
Conclusions:
1. Against the background of women are not professionally engaged in sport dancing style
standard size differences presented the following characteristics and indicators of body:
Characteristics of body-size
■ body height - 0.17 standard deviation
■ length of body: - 0.62 standard deviation
■ length of the upper limbs: 1.07 standard deviation
■ length of the legs: - the standard deviation 0.02
■ foot length - 0.05 standard deviation.
Width qualities of body
■ shoulder width: 0.33 standard deviation
■ chest width: 0.32 standard deviation
■ depth of chest: 0.43 standard deviation
■ the width of the pelvis - standard deviation 0.36
■ foot width - 0.06 standard deviation.
Circuits
■ hips: - 0.48 standard deviation
■ thigh: - 0.13 standard deviation
■ calf circumference - 0.08 standard deviation
Indicators of body
■ Rohrer index - 0.71 standard deviation
■ BMI - 0.81 standard deviation
■ Body weight - 0.80 standard deviation
Against the background of women not practicing sport competitively standard style dancers
presented the following differences in size and body composition indicators:
2.
163
■ body height - 0.18 standard deviation
■ length of body: - 0.24 standard deviation
■ length of the upper limbs: 0.01 standard deviation
■ length of the legs: - the standard deviation 0.09
■ foot length - 0.35 standard deviation.
■
■
■
■
■
shoulder width: 0.57 standard deviation
Chest width: 0.24 standard deviation
depth of chest: - 0.17 standard deviation
pelvic width: 0.67 standard deviation
foot width - 0.89 standard deviation.
Circuits
■ hips: 0.71 standard deviation
■ Thigh: 0.88 standard deviation
■ calf circumference: 0.64 standard deviation
Indicators of body
■ Rohrer index - 0.19 standard deviation
■ BMI - 0.24 standard deviation
■ Body weight - 0.30 standard deviation
3. Against the background of women are not professionally engaged in sport dancing style standard
most distinguished smaller slenderness factor: - 0.77 standard deviation.
4.
Against the background of women not practicing sport competitively style dancers stood higher
standard circuits factor: 0.74 standard deviation.
5. Against the background of the overall size of body style dancers standard observed: slightly
larger factor in length (standard deviation 0.25) and width (standard deviation 0.34), balanced
circuit factor (- .02 standard deviations), smaller and more strongly accentuated slenderness factor
(- standard deviation 0.56).
6.
Against the background of the overall size of body style dancers Standard reported: more and
more strongly accented factor circuit (standard deviation 0.63), lower slenderness factor (- .35
standard deviation units) and length (- .28 standard deviations), sustainability factor width (
standard deviation 0.02).
References
1. Charzewski J., Lewandowska J., Łaska-Mierzejewska T., Piechaczek H., Charzewska J.,
Skibińska A. 1999: Antropologia. Wyd. AWF Warszawa.
2. Drozdowski Z. (1998): Antropometria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki Nr
24.AWF w Poznaniu.
3. Łaska-Mierzejewska T. 1979: Wpływ naturalnej selekcji i oddziaływania treningu na budowę
ciała zawodników gier zespołowych. Sport Wyczynowy nr 3-4, s.39-46.
4. Łaska-Mierzejewska T. 1999: Antropologia w sporcie i wychowaniu fizycznym. Centralny
Ośrodek Sportu.
5. Napierała M., Cieślicka M., Dmitruk K., Budowa morfologiczna a zdolności motoryczne
studentów I roku wychowania fizycznego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy,
„Annales”, (red.) W. Śladkowski, Universitatis Mariae Curie - Skłodowska, Sectio D, Medicina,
Lublin, 2007, vol. LXII, Suppl. XVIII, nr 5, s. 226 - 229.
164
6. Piechaczek H., Lewandowska J., Orlicz B. (1996): Zmiany w budowie ciała młodzieży
akademickiej Politechniki Warszawskiej w okresie 35 lat. Wychowanie Fizyczne i Sport nr 3 , 3
14.
7. Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziewcząt w wieku 10- 12
la, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
8. Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca
magisterska, WSG, Bydgoszcz.
9. Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego
dzieci i młodzieży z województwa kujawsko - pomorskiego, Wydawnictwo Uczelniane Akademii
Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz.
10. Napierała M. (2008). Środowiskowe uwarunkowania somatyczne i motoryczne a wiek
rozwojowy dzieci i młodzieży (na przykładzie województwa kujawsko - pomorskiego), Bydgoszcz
2008, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
11. Pilewska W. (2002), Zróżnicowanie motoryczne oraz somatyczne tancerzy i tancerek
sportowego tańca towarzyskiego, „Roczniki Naukowe”, t. 11, AWF Gdańsk, s. 217-226.
12. Przewęda R. (2009). Changes in physical fitness of Polish youth during the last three decades,
Studia Ecologiae et Bioethicae, vol:.7 number: 1, pages: 57-71.
13. Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, Warszawa.
14. Sawczyn S., Pilewska W., Zasada M., 2003 /Sprawność fizyczna a efektywność procesu
treningowego w tańcu sportowym /, [w]: Rocznik Naukowy, Tom XIV, AWFiS Gdańsk.
15. Seabra, A., J.A. Maia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an impact of
selection, training and maturation in body build, somatotype, physical fitness and explosive
strength? A study in Portuguese young soccer players, Conference: European Congress on Sports
Medicine, 23/26 September, Porto, Portugal, p.1.
16. Szwarz H., Wpływ ruchu i rekreacji na somatyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]:
Dabrowski K., Zdrowie psychiczne , Warszawa.
17. Eberhardt A, Jegier A., Kostka T., Szmigielska K., Zaniewicz D., Aktywność ruchowa w
zdrowiu i chorobie, MedicinaSportiva, Kraków 2004 r.
18. Napierała M., Cieślicka M., Szark M., Klimczyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych świadomość, nawyki i praktyka, [w]: Wspomaganie rozwoju i edukacji człowieka poprzez
turystykę, sport i rekreację, (red.) Muszkieta R., Napierała M., Skaliy A., Żukow W., WSG,
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
19. Cieślicka M, Stankiewicz B, Napierała M, Żukow W, Brzeziński M., Aktywność fizyczna
osób starszych.[w:] (Red.) Maik W, Napierała M, Żukow W., wybrane problemy turystyki,
rekreacji, fizjoterapii ochrony zdrowia człowieka. Bydgoszcz 2011 s.28- 37.
20. Dix B, Cieślicka M, Napierała M., Aktywność fizyczna członków Koła Emerytów w Sępólnie
Krajeńskim [in] Uwarunkowanie zdrowotne i rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. Muszkieta,
M. Napierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu Polskie
Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej Bydgoszcz- Poznań 2013 s. 24- 42.
21. Cieślicka M., Dmitruk K., Sztokfisz K., Tafil-Klawe M., Zmiany wytrzymałości
ukierunkowanej oraz jej podstawowych wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego cyklu
treningowego wioślarzy juniorów. Medical and Biological Sciences 2006, 20/4, 83-88.
22. Cieślicka M., Napierała M. The somatic bulid of lightweight rowes. Medical and Biological
Sciences, 2009,23/3,33-38.
23. Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, Medical-Biological
Problems of Physical Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth
national team in sprint competitions 2012 s, 149-157.
24. Migasiewicz J., Wybrane przejawy sprawności motorycznej dziewcząt i chłopców w wieku 7
18 lat na tle ich rozwoju morfologicznego, AWF, Wrocław, 2006.
165
26. Pilewska W., 2002 /Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności
motorycznych par sportowego tańca towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne/,
[w]:
Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1.
Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002, s.12- 313.
27. Pilicz S. i wsp. Studia i monografie Punktacja sprawności fizycznej młodzieży polskiej wg
MTSF AWF Warszawa 2003.
28. Przewęda R., Sprawność fizyczna polskiej młodzieży oraz związane z nią dylematy
współczesnego wychowania fizycznego, [w:] Motoryczność dzieci i młodzieży, (red.) J. Raczek,
AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
29. Przewęda R., Uwarunkowania poziomu sprawności fizycznej polskiej młodzieży szkolnej,
AWF, Warszawa, 1985.
30. Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne
budowy somatycznej w doborze do gimnastyki sportowej, „Trening”, nr 3, s. 19-24.
31. Sawczyn S. (2000), Właściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego
młodocianych gimnastyków w procesie wieloletniego treningu, „Roczniki Naukowe”, AWF,
Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
32. Szopa J., E. Mleczko, S. Żak, Podstawy antropomotoryki, PWN, Warszawa-Kraków, 1996.
33. Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów wychowania fizycznego z Bańskiej
Bystrzycy i Bydgoszczy, [w]: 50. Vyrocie Organizovaneho Vyucovania Telesnej Vychovy na
Vysokych Skolach, Nitra 2002; str. 68- 73.
34. Stankiewicz B., Roczny cykl treningowy młodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała
Wośka [w]: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005, str. 184- 193.
35. Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na
przykładzie Małgorzaty Sobańskiej, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska
Bystrzyca 2004 str. 243- 253.
36. Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na
przykładzie Wiesława Perszke, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska
Bystrzyca 2004, str. 231- 242.
37. Dmitruk K., Cieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zmian wytrzymałości
ukierunkowanej oraz jej wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego
wioślarzy juniorów, [w]: Annales Universitatis Mariae Curie- Skłodowska Lublin- Polonia vol.
LXII, suppl, XVIII, N.2. sectio D, Lublin 2007, str. 33- 36.
38. Klimczyk M., Cieślicka M., Szark M. Somatic charakteristics, strenght and sport result In 12
19 year old pole vaulut jumpers. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
Sciences, 2009,23/3,33-38.
40. Stankiewicz B, Cieślicka M. Detailed analysis of a 240-second cycle ergometric test in middledistance runners aged 16-19 Medical and Biological Sciences, 2012, 26/2, 121-127.
national team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
42. Wiech, M., Prusik, K., Kortas, J., Bielawa, L., Ossowski, Z., Prusik, K., & Zukow, W. (2013).
Changes in the ranges of motion in the joints of the upper and lower extremities in elderly people
under the influence of the nordic walking training. Zmiany zakresów ruchów w stawach kończyn
górnych i dolnych u osób starszych pod wpływem treningu Nordic. Journal O f Health Sciences (J
Of
H
Ss),
3(5),
267-276.
Retrieved
from
http://iournal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%285%29%3A%20267276.
43. Gozhenko, E., Usenko, E., Povetkina, T., & Zukow, W. (2012). Эффективность применения
лечебной дозированной «Нордической ходьбы» у пациентов с ишемической болезнью
сердца ассоциированной с артериальной гипертензией. The effectiveness of therapeutic use
"Nordic walking" in patients with coronary heart disease. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss),
166
2(5),
52-74.
Retrieved
from
http://iournal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2012%3B%202%285%29%3A%2052-74.
44. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS OF BODY
COMPOSITION HIGHLY QUALIFIED DANCERS AND DANCERS LATIN AMERICAN
STYLE OF DANCE SPORTS IN LIGHT OF TYPOLOGY OF SOMATIC A. WANKY AND
KRETSCHMER. Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu
latynoamery.Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(5), 255-266. Retrieved
fromhttp://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%285%29%3A%202
55-266.
45. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body composition highly
qualified dancers and dancers standard style of dance sports in light of typology of somatic A.
Wanky and Kretschmer. Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i
tancerzy stylu standardowego spo. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6), 19-30. Retrieved
from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%286%29%3A%201
9-30.
46. Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013).
EFFECT OF AEROBIC TRAINING ON THE HEALTH OF WOMEN FREQUENTING TO
FITNESS CLUBS. Wpływ treningu aerobowego na zdrowie kobiet uczęszczających do klubów
fitness. Journal O f Health
Sciences
(J O f H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
63-178.
47. Pilewska, W., & Pilewski, R. (2008). Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników
sportowego tańca/,[w]: Sport a dobrostan, red. prof. dr hab. E. Rutkowska. Wydawnictwo
Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdziałXI, 109-117.
48. Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status of morphological
and motor skills of girls participating in modern dance classes.Pedagogika, psihologia ta medikobiologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu, 10, 96-104.
49. Napierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech morfologicznych i zdolności
motorycznych 8-letnich dzieci z Zespołu Szkół w Solcu Kujawskim The state of morphological
features and motor abilities of 8 years old children from Solec Kujawski School
Complex. Humanistic dimension physical culture, 141.
50. Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech morfologicznych
i zdolności motorycznych dziewcząt uczestniczących w zajęciach tańca nowoczesnego. 10
ПЕДАГОГ1КА, 96.
51. Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Somatic Features of Women’s Volleyball Players Elementary
School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w
Bydgoszczy. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(6), 007-018.
Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6), 007-018. Retrieved
07-018.
53. Pezala, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). The Efficiency of the Overall Women's
Volleyball Players from Elementary School No 31 in Bydgoszcz Sprawność ogólna siatkarek ze
Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(5), 693-706.
Retrieved
93-706.
54. Ligman, O., Stankiewicz, B., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IMPACT OF TRAINING
ON THE DEVELOPMENT OF THE SOMATIC CHARACTERISTICS OF 13-15 YEARSPADDLERS. Wpływ treningu na rozwój cech somatycznych 13-15 letnich wioślarzy. Journal O f
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
213-230.
Retrieved
167
13-230.
55. Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC
CONSTRUCTION AND THE LEVEL OF CAPACITY MOTORICYTY PADDLERS AT THE
VARIOUS STAGES OF SPORTS TRAINING. Budowa somatyczna i poziom zdolności
motorycznych wioślarzy na różnych etapach szkolenia sportowego. Journal O f Health Sciences (J
Of
H
Ss),
3(8),
109-126.
Retrieved
09-126.
56. Dix, B., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC CHARACTERISTICS
ROWERS FROM SECONDARY SCHOOL NR 10 IN BYDGOSZCZ. Cechy somatyczne
wioślarzy z Zespołu Szkół nr 10 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(7), 151
166.
Retrieved
51-166.
57. Stankiewicz, B., Szark-Eckardt, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). Effects of endurance
training on the overall efficiency in the training of young rowers. Wpływ treningu
wytrzymałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy.Journal O f
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(7),
47-76.
Retrieved
7-76.
58. Cieślicka, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF SPORTS TRAINING FOR 13
15 YEARS OVERALL EFFICIENCY ROWERS. Wpływ treningu sportowego na sprawność
ogólną 13-15 letnich wioślarzy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6), 259-272. Retrieved
59-272.
W stęp
Zdaniem teoretyków sportu budow a ciała sportowców różni się zdecydow anie od budow y osób nie zajm ujących się sportem, co m a istotne znaczenie
w działalności sportowej. [5-30]. W wielu dyscyplinach sportowych określona budow a ciała osobników predestynuje do podejm owania określonej
aktywności ruchowej. Stwierdzono, iż specyfika budow y somatycznej zaw odników uzależniona je s t od charakteru wykonywanej pracy a z punktu
widzenia biom echaniki zw iązana je s t z efektyw nością w ykonywanych ćwiczeń. [31-58]. W yznaczonym zadaniem pracy, było scharakteryzowanie
budow y somatycznej osobników uprawiających sportowy.
Cel pracy
W niniejszej pracy, podjęto zadanie scharakteryzowania budow y somatycznej osobników upraw iających sportowy taniec. O ceny budow y ciała
sportow ców dokonano na tle grupy odniesienia, nie uprawiającej sportu zawodniczo za pom ocą m etody wskaźników przyrodniczych.
M ateriał i m etody badań
Materiał:
Grupę badaw czą stanowiły półfinałow e i finałowe pary tańca sportowego, M istrzostw Polski A m atorów w stylu standardowym (20 osób). W grupie
kobiet w iek w ahał się w granicach 18 - 26 lat, w grupie m ężczyzn 18 - 28 lat. Badane pary taneczne trenow ały od 5 do 7 dni w tygodniu licząc od 14
do 23 godzin tygodniowo. Długość stażu tanecznego badanych kształtow ała się w granicach od 7 do 15 lat - tancerze i od 6 do 12 lat - tancerki.
Badane pary w większości przypadków posiadała „S” - klasę, czyli porównując do klas sportowych klasę M istrzowską.
Grupę odniesienia stanowili osobnicy nie upraw iający zawodniczo sportu [5].
Metoda:
W celu określenia specyfiki budow y tancerzy u tancerek sportowego tańca dokonano następujących pom iarów antropometrycznych:
Pom iar m asy ciała
Pom iary długościow e
wysokość ciała (B-V)
długość szyi (t-sst)
długość tułowia (sst-sy)
Pom iary szerokościowe
szerokość barków (a-a)
szerokość klatki piersiowej (thl - thl)
głębokość klatki piersiowej (xi - ths)
szerokość miednicy (ic-ic)
Badania w ykonano m etodą R. M artina zgodnie z zasadam i pom iarów antropom etrycznych [2] posługując się antropom etrem, cyrklem kabłąkowym
dużym, taśm ą metryczną, wagą elektroniczną. N a podstawie dokonanych pom iarów wyliczono następujące wskaźniki budow y ciała:
168
-
wskaźnik tułowia I = /długość tułow ia : wysokość ciała/ x100
wskaźnik barków I = /szerokość barków : długość tułow ia/ x 100
wskaźnik m iednicy I = /szerokość m iednicy : długość tułow ia/ x 100
wskaźnik klatki piersiowej I = /głębokość klatki piersiowej : szerokość klatki piersiowej/ x 100
O bliczono także wielkość w skaźnika Rohrera wykorzystując form ułę F. Curtisa w następującej postaci: wskaźnik Rohrera I = /m asa ciała (w
gramach): wysokość ciała (w cm 3)/x 100
Do oceny specyfiki budow y ciała zastosowano m etodę w skaźników przyrodniczych zaproponowaną przez Perkala w 1953 r., zm odyfikow aną przez
H. M ilicerow ą w 1959 r. [1,3]. M etoda ta je s t w yjątkowo dobrze nadaje się do oceny budow y ciała sportowców, ponieważ (jeżeli grupą odniesienia
je s t populacja nie uprawiająca sportu) wartości unorm owane pokazują, które cechy som atyczne lub który z czynników odgrywa najw iększą rolę w
budow ie ciała zaw odników danej dyscypliny sportu[3,4].
Metoda wskaźników przyrodniczych je s t nie tyle systemem klasyfikacji ile m etodą statystyczną, która pozwala na scharakteryzowanie wewnętrznych
proporcji budow y ciała każdego osobnika lub grupy osobników. W skaźniki przyrodnicze obliczane są z wartości cech unorm owanych, które w
statystce noszą nazwę wyników standaryzowanych. M etoda ta uważana je s t za jed n ą z najlepszych dla określania typu budow y ciała, w różnych jeg o
aspektach [3].
W pierwszej części pracy zostały unorm ow ane na średnią 0 i odchylenie standardowe 1 grupy odniesienia, średnie arytm etyczne pom iarów ciała grup
tancerek i tancerzy sportowego tańca wg wzoru:
W artość unorm ow ana = (średnia arytm etyczna cechy badanej grupy) - (średnia arytm etyczna cechy grupy odniesienia) : (średnie odchylenie
standardowe danej cechy grupy odniesienia)
U zyskano wartości cech budow y somatycznej wyrażone w ilości jednostek standardowego odchylenia a więc w jednostkach nie m ianow anych i
zważonych.
Inform acje o wew nętrznych proporcjach otrzymano przy zastosow aniu wskaźnika Perkala.
W skaźnik Perkala = (M - czynniki) + (M - czynnik 2) + (M - czynnik 3) + (M - czynnik 4) + itd. ...
przy czym :
M (w skaźnik ogólnej wielkości grupy) = (czynnik 1 + czynnik 2 + czynnik 3 + czynnik n-ty): liczbę czynników zastosow anych w analizie.
W yniki badań
W tabelach 1 i 2 przedstaw iono charakterystyki liczbowe cech budow y oraz w skaźników som atycznych tancerek i tancerzy stylu standardowego
tańca sportowego.
Tab. 1. Charakterystyka liczbowa cech budow y somatycznej tancerzy stylu________ standardowego
M
SD
m in-m ax
V%
Cechy budow y somatycznej
W ysokość ciała
178,27
3,84
173,2-184,2
2,16
M asa ciała
69,38
6,54
60,1-77,7
9,43
Długość tułowia
52,96
1,91
50,3-56,2
3,60
Szerokość barków
41,58
1,76
39,5-45,0
4,24
Szerokość bioder
29,42
1,80
27,0-33,0
6,12
Szerokość kl. piersiowej
29,20
1,62
26,0-31,0
5,55
G łębokość kl.piersiowej
19,65
1,20
17,0-21,0
6,12
W skaźnik Rohrera
1,22
0,10
1,05-1,34
7,82
W skaźnik barków
78,54
2,70
73,88-82,24
78,54
W skaźnik tułowia
29,71
0,79
28,45-31,29
29,71
W skaźnik kl. piersiowej
67,30
2,21
64,52-71,43
3,28
W skaźnik m iednicy
70,76
3,27
64,29-75,95
4,62
Tab. 2. Charakterystyka liczbowa cech budow y somatycznej tancerek stylu________ standardowego
M
SD
m in-m ax
Cechy som atyczne
V%
W ysokość ciała
165,15
3,38
160,5-171,4
2,05
M asa ciała
51,26
3,35
48,0-59,2
6,53
Długość tułowia
48,76
0,91
47,5-50,1
1,86
Szerokość barków
36,50
1,08
35,0-38,0
2,96
Szerokość bioder
27,45
1,48
25,0-30,0
5,39
25,25
1,30
24,0-27,5
5,13
Głębokość kl.piersiowej
18,15
1,62
15,0-21,0
8,91
W skaźnik Rohrera
1,14
0,04
1,07-1,19
3,94
W skaźnik barków
74,86
2,05
72,61-78,35
2,73
169
W skaźnik tułowia
29,S3
0,60
28,3-30,12
2,04
71,96
6,23
60,0-80,0
8,66
7S,23
3,96
67,11-80,00
S,26
Prezentowane poniżej ryciny przedstaw iają profile cech budow y ciała grupy zaw odniczek i zaw odników sportowego tańca stylu standardowego
unorm owane n a średnie 0 i odchylenie standardowe 1, grupy odniesienia.
t a n c e r k i s t y l s ta n d a r d o w y
Ryc. i. Profile długościow ych cech budow y ciała grupy zaw odniczek sportowego tańca
stylu standardowego unorm ow ane na średnie 0 i
odchylenie standardowe i,
grupy odniesienia
Spośród cech długościowych budow y ciała tancerek najw iększą różnicą w stosunku do porównywanej grupy charakteryzowała się w iększa długość
kończyn górnych oraz mniej sza długość tułowia.
W większości przypadków zawodniczki sportowego tańca prezentow ały krótsze długościow e cechy budowy. Podkreśli należy, że nie były to jed n ak
duże różnice w stosunku do porównywanej grupy. Przykład wielkości możliwych różnic budow y somatycznej stanowić m ogą wyniki prezentow ane
przez innych autorów dla zaw odniczek reprezentujących inne dyscypliny sportu. Podawane przez T. Ł aska-M ierzejew ska [4] wielkości różnic
wysokości ciała zaw odniczek upraw iających koszykówkę (kadra) wynosiły 2,79 odchylenia standardowego; siatkówkę (kadra) 2,23odchylenia
standardowego; piłkę ręczną (kadra) 1,67 odchylenia standardowego. W ielkość różnic długości kończyn górnych zaw odniczek uprawiających
koszykówkę wynosiła 2,34 odchylenia standardowego; zaw odniczek uprawiających siatkówkę 1,97 odchylenia standardowego; zaw odniczek
upraw iających piłkę ręczną 1,08 jednostki odchylenia standardowego. W ielkość różnic długości stopy zaw odniczek wym ienianych kolejno
dyscyplin wynosiła: 2,49; 1,52; 1,44 odchylenia standardowego.
t a n c e r k i s t y l s ta n d a r d o w y
Ryc. 2. Profile szerokościowych cech budow y ciała grupy zaw odniczek sportowego
tańca stylu standardowego unorm ow ane na średnie 0 i
odchylenie
standardowe 1, grupy odniesienia
Spośród szerokościowych cech budow y ciała cechy takie jak: szerokość barków, szerokość klatki piersiowej, głębokość klatki piersiowej były
większe w stosunku do porównywanej grupy. W ielkości różnic nie były jednak duże wynosząc dla wym ienionych wyżej cech: 0,33; 0,32; 0,43
odchylenia standardowego. Pozostałe szerokościowe cechy budowy: szerokość m iednicy, szerokość stopy były m niejsze w stosunku do grupy
porównawczej, wynosząc: - 0,36; - 0,06 odchylenia standardowego.
Dla porów nania wielkość różnic szerokościowych cech som atycznych zawodniczek uprawiających gry zespołow e (kadra) wynosiły: szerokość
barków 2,00 - koszykówka; 1,78 siatkówka; 1,08 piłka ręczna. Szerokość stopy: koszyków ka 2,77; siatków ka 1,73; piłka ręczna 2,39 odchylenia
i70
standardowego [4]. N a tle prezentowanych wyżej wyników stwierdzić m ożna, iż przedstaw ione różnice wym iarów szerokościowych tancerek nie
były tak znaczne a także posiadały odm ienną specyfikę.
Ryc. 3a. Profile cech budow y ciała - obwody, grupy zaw odniczek sportowego tańca stylu
standardowego unorm ow ane na średnie 0 i
odchylenie standardowe 1, grupy
odniesienia
Podsum owując wyniki analizy wielkości obw odów odnotowano, iż tancerki charakteryzow ały się m niejszym i ich wielkościam i w stosunku do grupy
odniesienia. N ajw iększą różnicę wielkości odnotowano dla obwodu bioder (- 0,48 odchylenia standardowego). A naliza wielkości w skaźników
Rohrera, BMI, oraz m asy ciała wykazała, iż zaw odniczki uprawiające sportowy taniec charakteryzowały się m niejszym i ich wielkościam i w stosunku
do porównywanej grupy.
-0,66
wskaźnik Rohrera
wskaźnik BMI
m asa ciała
-0,68
-0,7
-071
-0,72
-0,74
-0,76
-0,78
-0,8
-0,8
>*0,81
-0,82
Ryc. 3b. Profile w skaźników budow y ciała oraz m asy ciała grupy zaw odniczek
sportowego tańca stylu standardowego unorm ow ane na
średnie 0 i odchylenie
standardowe 1 grupy odniesienia
Przedstawione poniżej ryciny przedstaw iają wielkości poszczególnych cech budow y somatycznej zaw odników stylu standardowego, unorm owane na
średnie 0 oraz odchylenie standardowe 1 grupy odniesienia.
171
-0,4
Ryc. 4. Profile długościow ych cech budow y ciała grupy zaw odników sportowego tańca
stylu standardowego unorm ow ane na średnie 0 i
odchylenie standardowe 1,
grupy odniesienia
Spośród długościow ych cech budow y ciała zaw odników uprawiających sportowy taniec najw iększą różnicą w stosunku do porównywanej grupy
charakteryzow ała się długość stopy oraz kolejno długość tułowia. Średnie wielkości (jak w skazuje znak przed wartościami różnic) om awianych cech
charakteryzujących tancerzy, były m niejsze od porównywanych średnich wartości grupy odniesienia. Podkreślenia zasługuje fakt, że większość
przyjętych do analizy cech długościowych zaw odników sportowego tańca
(za w yjątkiem długości kończyn górnych zawodników ), była
m niejsza na tle porównywanych średnich wartości prezentowanych przez grupę odniesienia. W ielkości prezentowanych różnic nie b y ły duże. W
prow adzonych badaniach innych grup sportowców (zaw odnicy kadry narodowej siatkówki i koszykówki) wielkości różnic, om awianych cech
som atycznych osiągały od 1 do ponad 2,5 jednostki odchylenia standardowego [4].
ta n c e r z e s ty l s ta n d a rd o w y
0,8
~
° '6
D 0,67
D ^ j5 7
°'4
0,2
^ 0 ^ 2 4
/
0
r\
'
-ł
-°'4
/
szerokość
barków
sz.kl.
piersiowej
sWT
°T
1■
piersiowej
-0,1/
/
\\
\
szer.
\\s z e r stopy
miednicy \
\
\
0,6
□ -0,89
Ryc. 5. Profile szerokościowych cech budow y ciała grupy zaw odników sportowego
tańca stylu standardowego unorm ow ane na średnie 0 i
odchylenie
Spośród szerokościowych cech budowy ciała zaw odników stylu standardowego cechy takie: ja k szerokość barków, szerokość klatki piersiowej oraz
szerokość m iednicy były większe w stosunku do porównywanej grupy. Pozostałe cechy budowy ciała tej grupy tancerzy: głębokość klatki piersiowej
oraz szerokość stopy były m niejsze n a tle grupy odniesienia. Największe różnice odnotowano dla szerokości stopy (- 0,89 jednostki odchylenia
standardowego), szerokości miednicy (0,67 jednostki odchylenia standardowego) oraz szerokości barków (0,57 odchylenia standardowego).
W ielkości prezentowanych różnic cech szerokościowych były stosunkowo nieduże. Dla porównania zaw odnicy kadry narodowej siatkówki i
koszykówki prezentowali większe wielkości różnic na tle porównywanej grupy. W ielkości te kształtow ały się od 1do ponad 2,0 jednostek odchylenia
standardowego [4].
172
1
0,5
0,4
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
0,3
0,2
0,1
0
obwód bioder
obwód uda
obwód podudzia
Ryc. 6. Profile cech budow y ciała - obwody, grupy zaw odników sportowego tańca stylu
standardowego unorm ow ane na średnie 0 i odchylenie
standardowe 1, grupy
odniesienia
W porów naniu z grupą odniesienia tancerze sportowego tańca stylu standardowego prezentowali większe w ielkości obwodów. N ajw iększą różnicą w
stosunku do porównywanej grupy charakteryzował się obwód uda (0,88 odchylenia standardowego). Dla porów nania wielkości różnic cech
som atycznych (obwód uda i podudzia) zaw odników kadry narodowej siatkówki i koszykówki kształtow ały się na poziom ie około 2,0 jednostek
odchylenia standardowego [4].
t a n c e r z e s t y l sta n d a rd o w y
0
wskaźnik Rohrera
wskaźnik BMI
m asa ciała
0,05
0,1
-0,35
Ryc. 7. Profile w skaźników budow y ciała oraz m asy ciała grupy zaw odników
sportowego tańca stylu standardowego unorm ow ane na
średnie 0 i odchylenie
standardowe 1 grupy odniesienia
A naliza w ielkości różnic wskaźników Rohrera, BM I oraz m asy ciała wykazała, iż zaw odnicy upraw iający styl standardowy charakteryzowali się
m niejszym i wielkościam i tych cech budow y ciała w stosunku do porównywanej grupy. W ielkości różnic kształtow ały się następująco: w skaźnik
Rohrera - 0,19 odchylenia standardowego; wskaźnik BM I - 0,24; m asa ciała - 0,30 jednostki odchylenia standardowego.
Analizę dotyczącą określenia czynnika (a więc razem ujętych cech budow y ciała posiadających wspólne właściwości np. długości, szerokości,
smukłości itd.) wyróżniającego się na tle grupy porównawczej przedstaw iają ryciny 8, 9.
Na podstawie przedstawionej w nich graficznej analizie odnotowano, iż zawodniczki uprawiające sportowy taniec charakteryzow ały się m niejszym i
w stosunku do grupy odniesienia wartościami: czynników obwodów, smukłości oraz większymi w stosunku do porównywanej grupy w artościam i:
czynników długości i szerokości. Najbardziej z porów nyw aną grupą różnicował czynnik smukłości, przy czym tancerki prezentowały w stosunku do
grupy odniesienia m niejsze jego wartości (- 0,77 jednostki odchylenia standardowego). Pozostałe różnice nie były znaczne.
173
Ryc. 8. Profile czynników budow y ciała zaw odniczek sportowego tańca stylu
standardowego, unorm owane na średnie 0 i standardowe
odchylenie 1, grupy
odniesienia (kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu)
Ryc. 9. Profile czynników budow y ciała zaw odników sportowego tańca stylu
standardowego, unorm owane na średnie 0 i standardowe
odchylenie 1, grupy
odniesienia
Spośród grup czynników budow y ciała najbardziej z porównywaną grupą różnicow ał tancerzy stylu standardowego czynnik obwodów. Z aw odnicy
sportowego tańca stylu standardowego prezentowali w stosunku do grupy odniesienia większe jeg o wartości (0,74 jednostki odchylenia
standardowego).
Inform acje o w ewnętrznych proporcjach a więc o najbardziej wyróżniających w grupie sportow ców (tancerek oraz tancerzy stylu standardowego)
przedstaw iają ryciny 10,11.
174
tancerki styl standardowy
Ryc. 10. W skaźnik Perkala grup zawodniczek sportowego tańca stylu standardowego
Spośród wewnętrznych proporcji najbardziej na tle ogólnej wielkości ciała tancerki stylu standardowego wyróżniał czynnik smukłości (- 0,56
odchylenia standardowego) oraz kolejno szerokości (0,34 odchylenia standardowego).
W ielkości poszczególnych czynników n ie były duże (oprócz wym ienionego wskaźnika sm ukłości) sięgające od: - 0,02 do 0,34 wartości jednostki
odchylenia standardowego. Podsum owując przeprow adzoną analizę odnotowano zrów now ażone proporcje budow y ciała charakteryzujące tancerki
stylu standardowego posiadające nieznacznie większy czynnik: długości (0,25), szerokości (0,34), zrównoważony czynnik obwodów (- 0,02) oraz
silniej zaakcentowany, m niejszy czynnik smukłości (- 0.56 jednostki odchylenia standardowego) w stosunku do ogólnej wielkości ciała.
T a n c e r z e s t y l sta n d a rd o w y
0,8
0,63
Ryc. 11. W skaźnik Perkala grup zaw odników sportowego tańca stylu standardowego
Grupę zaw odników stylu standardowego, spośród w ew nętrznych proporcji, najbardziej wyróżniał w stosunku do ogólnej w ielkości ciała czynnik
obwodów (0,63 odchylenia standardowego) oraz kolejno czynnik smukłości (- 0,35 odchylenia standardowego). N ależy podkreślić, iż poszczególne
czynniki budow y n a tle ogólnej wielkości ciała nie były duże nadające jednakże specyfikę budow y ciała opisywanej grupy zaw odników sportowego
tańca.
W nioski:
1. N a tle kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu tancerki stylu standardowego prezentowały następujące różnice wielkości cech oraz
wskaźników budow y ciała:
Długościowe cechy budow y ciała
■ wysokość ciała: - 0,17 odchylenia standardowego
■ długość tułowia: - 0,62 odchylenia standardowego
■ długość kończyn górnych: 1,07 odchylenia standardowego
■ długość kończyn dolnych: - 0,02 odchylenia standardowego
■ długość stopy: - 0,05 odchylenia standardowego.
Szerokościowe cechy budow y ciała
■ szerokość barków: 0,33 odchylenia standardowego
■ szerokość klatki piersiowej: 0,32 odchylenia standardowego
■ głębokość klatki piersiow ej: 0,43 odchylenia standardowego
■ szerokość miednicy: - 0,36 odchylenia standardowego
■ szerokość stopy: - 0,06 odchylenia standardowego.
O bwody
■ obwód bioder: - 0,48 odchylenia standardowego
■ obwód uda: - 0,13 odchylenia standardowego
175
■ obwód podudzia: - 0,08 odchylenia standardowego
W skaźniki budow y ciała
■ w skaźnik Rohrera: - 0,71 odchylenia standardowego
■ w skaźnik BMI: - 0,81 odchylenia standardowego
■ m asa ciała: - 0,80 odchylenia standardowego
2. N a tle m ężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerze stylu standardowego prezentowali następujące różnice wielkości oraz
w skaźników budow y ciała:
■ wysokość ciała: - 0,18 odchylenia standardowego
■ długość tułowia: - 0,24 odchylenia standardowego
■ długość kończyn górnych: 0,01 odchylenia standardowego
■ długość kończyn dolnych: - 0,09 odchylenia standardowego
■ długość stopy: - 0,35 odchylenia standardowego.
■ szerokość barków: 0,57 odchylenia standardowego
■ szerokość klatki piersiowej : 0,24 odchylenia standardowego
■ głębokość klatki piersiowej: - 0,17 odchylenia standardowego
■ szerokość miednicy: 0,67 odchylenia standardowego
■ szerokość stopy: - 0,89 odchylenia standardowego.
Obwody
■ obwód bioder: 0,71 odchylenia standardowego
■ obwód uda: 0,88 odchylenia standardowego
■ obwód podudzia: 0,64 odchylenia standardowego
■ wskaźnik Rohrera: - 0,19 odchylenia standardowego
■ wskaźnik BMI: - 0,24 odchylenia standardowego
■ m asa ciała: - 0,30 odchylenia standardowego
3. N a tle kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu tancerki stylu standardowego najbardziej wyróżniał m niejszy czynnik smukłości: - 0,77
odchylenia standardowego.
4. N a tle m ężczyzn nie upraw iających wyczynowo sportu tancerzy stylu standardowego wyróżniał większy czynnik obwodów: 0,74 odchylenia
standardowego.
5. N a tle ogólnej wielkości budow y ciała tancerek stylu standardowego odnotowano: nieznacznie w iększy czynnik długości (0,25 odchylenia
standardowego) oraz szerokości (0,34 odchylenia standardowego); zrów now ażony czynnik obw odów (- 0,02 odchylenia standardowego); m niejszy i
silniej zaakcentow any czynnik smukłości (- 0,56 odchylenia standardowego).
6. N a tle ogólnej wielkości budow y ciała tancerzy stylu standardowego odnotowano: większy i silniej zaakcentow any czynnik obw odów (0,63
odchylenia standardowego); m niejszy czynnik smukłości (- 0,35 jednostki odchylenia standardowego) oraz długości (- 0,28 odchylenia
standardowego); zrów now ażony czynnik szerokości (- 0,02 odchylenia standardowego).
Bibliografia:
1.
Charzew ski J., Lewandowska J., Ł aska-M ierzejew ska T., Piechaczek H., Charzew ska J., Skibińska A. 1999: Antropologia. Wyd. AWF
W arszawa.
2.
Drozdowski Z. (1998): Antropom etria w w ychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki N r 24.AW F w Poznaniu.
3.
Ł aska-M ierzejew ska T. 1979: W pływ naturalnej selekcji i oddziaływania treningu na budow ę ciała zaw odników gier zespołowych. Sport
W yczynow y nr 3-4, s.39-46.
4.
Ł aska-M ierzejew ska T. 1999: A ntropologia w sporcie i w ychowaniu fizycznym. C entralny Ośrodek Sportu.
5.
N apierała M., Cieślicka M., Dm itruk K., Budow a m orfologiczna a zdolności m otoryczne studentów I roku wychowania fizycznego
Uniwersytetu Kazim ierza W ielkiego w Bydgoszczy, „A nnales”, (red.) W. Śladkowski, U niversitatis M ariae Curie - Skłodowska, Sectio D,
Medicina, Lublin, 2007, vol. LXII, Suppl. XVIII, nr 5, s. 226 - 229.
6.
Piechaczek H., Lewandowska J., Orlicz B. (1996): Z m iany w budow ie ciała m łodzieży akadem ickiej Politechniki W arszawskiej w okresie 35
lat. W ychow anie Fizyczne i Sport nr 3 , 3-14.
7.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziew cząt w wieku 10- 12 la, [w] : Z bornik vedeckovyskum nych pracvedy
o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
8.
Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca m agisterska, WSG, Bydgoszcz.
9.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uwarunkowania rozwoju som atycznego i motorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
10.
N apierała M. (2008). Środowiskowe uw arunkow ania somatyczne i m otoryczne a wiek rozw ojow y dzieci i m łodzieży (na przykładzie
wojew ództw a kujaw sko - pomorskiego), Bydgoszcz 2008, W ydawnictwo Uniw ersytetu Kazim ierza W ielkiego w Bydgoszczy.
11.
Pilew ska W. (2002), Zróżnicow anie motoryczne oraz som atyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca towarzyskiego, „Roczniki N aukow e”,
t. 11, AW F Gdańsk, s. 217-226.
12.
Przew ęda R. (2009). Changes in physical fitness o f Polish youth during the last three decades, Studia Ecologiae et Bioethicae, vol:.7 number:
1, pages: 57-71.
13.
Przew ęda R., D obosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, W arszawa.
14.
Sawczyn S., Pilew ska W ., Z asada M., 2003 /Spraw ność fizyczna a efektywność procesu treningowego w tańcu sportowym /, [w]: R ocznik
Naukowy, Tom XIV, AW FiS Gdańsk.
15.
Seabra, A., J.A. M aia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an im pact o f selection, training and m aturation in body build,
somatotype, physical fitness and explosive strength? A study in Portuguese young soccer players, Conference: European Congress on Sports
16.
Szwarz H., W pływ ruchu i rekreacji na som atyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]: Dabrowski K., Zdrowie psychiczne , Warszawa.
17.
Eberhardt A, Jegier A., K ostka T., Szm igielska K., Zaniew icz D., A ktywność ruchow a w zdrowiu i chorobie, M edicinaSportiva, K raków 2004
r.
18.
N apierała M., Cieślicka M., Szark M., Klim czyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych - świadomość, nawyki i praktyka, [w]:
W spom aganie rozw oju i edukacji człowieka poprzez turystykę, sport i rekreację, (red.) M uszkieta R., N apierała M., Skaliy A., Ż ukow W., WSG,
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
19.
C ieślicka M, Stankiewicz B, N apierała M, Ż ukow W, Brzeziński M., Aktywność fizyczna osób starszych.[w:] (Red.) M aik W, N apierała M,
Ż ukow W ., w ybrane problem y turystyki, rekreacji, fizjoterapii ochrony zdrow ia człowieka. Bydgoszcz 2011 s.28- 37.
20.
D ix B, Cieślicka M, N apierała M., Aktywność fizyczna członków K oła Em erytów w Sępólnie Krajeńskim [in] Uwarunkowanie zdrow otne i
rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. M uszkieta, M. N apierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu
Polskie Towarzystwo N aukow e Kultury Fizycznej Bydgoszcz- Poznań 2013 s. 24- 42.
176
21.
C ieślicka M., Dm itruk K., Sztokfisz K., Tafil-K law e M., Z m iany wytrzym ałości ukierunkowanej oraz jej podstawowych w skaźników w
okresie przygotow awczym rocznego cyklu treningowego w ioślarzy juniorów . M edical and Biological Sciences 2006, 20/4, 83-88.
22.
C ieślicka M., N apierała M. The somatic bulid o f lightweight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
23.
C ieślicka M irosława, Słowiński M ariusz Journal: Pedagogics, Psychology, M edical-Biological Problem s o f Physical Training and Sports Vol:
12 Training loads o f fem ale canoeing youth national team in sprint com petitions 2012 s, 149-157.
24.
M igasiew icz J., W ybrane przejaw y sprawności m otorycznej dziew cząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozwoju m orfologicznego, AWF,
W rocław, 2006.
25.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uwarunkowania rozwoju som atycznego i motorycznego dzieci i m łodzieży z w ojew ództw a kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
26.
Pilew ska W., 2002 /D obór pod względem budow y somatycznej oraz poziom u zdolności m otorycznych par sportowego tańca tow arzyskiego
reprezentujących odm ienne style taneczne/, [w]: W ychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplem ent N r 1, Część 1. W ydawnictwo
Naukowe p W n W arszaw a 2002, s.12- 313.
27.
Pilicz S. i wsp. Studia i m onografie Punktacja sprawności fizycznej m łodzieży polskiej wg M TSF AW F W arszaw a 2003.
28.
Przew ęda R., Sprawność fizyczna polskiej m łodzieży oraz zw iązane z nią dylem aty współczesnego w ychow ania fizycznego,
[w:]
M otoryczność dzieci i młodzieży, (red.) J. Raczek, AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
29.
Przew ęda R., U w arunkow ania poziom u sprawności fizycznej polskiej m łodzieży szkolnej, AWF, W arszawa, 1985.
30.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne budow y somatycznej w doborze do gim nastyki
sportowej, „Trening”, nr 3, s. 19-24.
31.
Sawczyn S. (2000), W łaściwości rozwoju fizycznego i dojrzew ania biologicznego m łodocianych gim nastyków w procesie w ieloletniego
treningu, „Roczniki N aukow e”, AWF, Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
32.
Szopa J., E. M leczko, S. Żak, Podstawy antropomotoryki, PWN, W arszawa-Kraków, 1996.
33.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów w ychow ania fizycznego z Bańskiej Bystrzycy i Bydgoszczy, [w]: 50. Vyrocie
Organizovaneho Vyucovania Telesnej Vychovy na Vysokych Skolach, N itra 2002; str. 68- 73.
34.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningow y m łodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała W ośka [w]: W ydawnictwo Akadem ii Bydgoskiej,
Bydgoszcz 2005, str. 184- 193.
35.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu m aratońskim na przykładzie M ałgorzaty Sobańskiej, [w]: Zbornik
vedeckovyskum nych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004 str. 243- 253.
36.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu m aratońskim na przykładzie W iesław a Perszke, [w]: Z bornik
vedeckovyskum nych pracvedy o sporte, Bańska B ystrzyca 2004, str. 231- 242.
37.
D m itruk K., C ieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zm ian w ytrzym ałości ukierunkowanej oraz jej w skaźników w okresie
przygotowaw czym rocznego cyklu treningowego wioślarzy juniorów , [w]: Annales Universitatis M ariae Curie- Skłodowska Lublin- Polonia vol.
38.
K lim czyk M., Cieślicka M., Szark M. Somatic charakteristics, strenght and sport result In 12-19 year old pole vaulut jum pers. M edical and
Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
39.
C ieślicka M., N apierała M. The som atic bulid o f lightw eight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
40.
Stankiewicz B, Cieślicka M. Detailed analysis o f a 240-second cycle ergom etric test in m iddle-distance runners aged 16-19 M edical and
Biological Sciences, 2012, 26/2, 121-127.
41.
C ieślicka M irosława, Słowiński M ariusz Journal: Pedagogics, Psychology, M edical-Biological Problems o f Physical Training and Sports Vol:
12 Training loads o f fem ale canoeing youth national team in sprint com petitions, 2012 s, 149-157.
42.
W iech, M., Prusik, K., Kortas, J., Bielawa, L., Ossowski, Z., Prusik, K., & Zukow, W. (2013). Changes in the ranges o f m otion in the jo in ts o f
the upper and lower extrem ities in elderly people under the influence o f the nordic walking training. Z m iany zakresów ruchów w stawach kończyn
górnych i dolnych u osób starszych pod wpływem treningu Nordic. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(5), 267-276. Retrieved from
http://ioum al.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20267-276.
43.
Gozhenko, E., Usenko, E., Povetkina, T., & Zukow, W. (2012). Эффективность применения лечебной дозированной «Нордической
ходьбы» у пациентов с иш емической болезнью сердца ассоциированной с артериальной гипертензией. The effectiveness o f therapeutic use
"Nordic walking" in patients with coronary heart disease. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 2(5), 52-74. Retrieved from
http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2012% 3B% 202% 285% 29% 3A % 2052-74.
44.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS O F BOD Y COM PO SITIO N HIGHLY QUALIFIED DANCERS
AND DANCERS LATIN AM ERICA N STYLE O F D A NCE SPORTS IN LIGHT OF TYPO LOGY OF SOM ATIC A. W A N K Y AND
KRETSCHM ER. Charakterystyka budow y ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu latynoamery. Journal O f Health Sciences (J O f H
Ss), 3(5), 255-266. Retrieved from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20255-266.
45.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f body com position highly qualified dancers and dancers standard style o f
dance sports in light o f typology o f som atic A. W anky and Kretschmer. Charakterystyka budow y ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy
stylu
standardowego
spo. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
19-30.
Retrieved
from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 286% 29% 3A % 2019-30.
46.
Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF A EROBIC TRAINING ON THE
HEA LTH OF W O M EN FREQUEN TING TO FITNESS CLUBS. W pływ treningu aerobowego na zdrow ie kobiet uczęszczających do klubów
fitness. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
47.
Pilewska, W ., & Pilewski, R. (2008). Budow a som atyczna zaw odniczek i zaw odników sportowego tańca/,[w]: Sport a dobrostan, re d . prof, dr
hab. E. Rutkowska. Wydawnictwo UniwersytetuM. Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdziałXI , 109-117.
48.
Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status o f m orphological and m otor skills o f girls participating in modern
dance classes.Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu , 10 , 96-104.
49.
N apierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech m orfologicznych i zdolności m otorycznych 8-letnich dzieci z Zespołu Szkół
w Solcu K ujawskim The state o f m orphological features and m otor abilities o f 8 years old children from Solec Kujawski School
Complex. Humanistic dimension physical culture , 141.
50.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech m orfologicznych i zdolności m otorycznych dziew cząt
uczestniczących w zajęciach tańca now oczesnego. 1 0 ПЕДАГОГ1КА , 96.
51.
Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Som atic Features o f W om en’s Volleyball Players Elem entary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy
som atyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal o f Health Sciences (J o f H S s ) , 3(6), 007-018.
52.
som atyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6), 007-018. Retrieved
53.
Pezala, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). The E fficiency o f the Overall W om en's Volleyball Players from Elem entary School N o 31 in
Bydgoszcz Sprawność ogólna siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(5), 693-706.
Retrieved from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20693-706.
54.
Ligman, O., Stankiewicz, B., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IM PACT O F TRAINING ON THE D EVELOPM ENT OF THE SOMATIC
CHA RACTERISTICS O F 13-15 YEARS-PADDLERS. W pływ treningu na rozwój cech som atycznych 13-15 letnich wioślarzy. Journal O f Health
177
Sciences (J O f H Ss), 3(6), 213-230. Retrieved from http://joum al.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 286% 29% 3A % 20213230.
55.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOM ATIC CON STRUCTION AND THE LEVEL OF CAPACITY
M OTO RICYTY PA DDLERS AT THE VARIOUS STAGES O F SPORTS TRAINING. Budow a som atyczna i poziom zdolności motorycznych
w ioślarzy n a różnych etapach szkolenia sportowego. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(8), 109-126. Retrieved
from http://iournal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 288% 29% 3A % 20109-126.
56.
Dix, B., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOM ATIC CHA RACTERISTICS ROW ERS FROM SECONDARY SCHOOL
N R 10 IN BYDGOSZCZ. Cechy som atyczne w ioślarzy z Z espołu Szkół nr 10 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(7), 151-166.
Retrieved from http://iournal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 287% 29% 3A % 20151-166.
57.
Stankiewicz, B., Szark-Eckardt, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). Effects o f endurance training on the overall efficiency in the training o f
young rowers. W pływ treningu wytrzym ałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy. Journal O f Health Sciences (J O f
H Ss), 3(7), 47-76. Retrieved from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 287% 29% 3A % 2047-76.
58.
Cieślicka, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). EFFECT O F SPORTS TRA IN IN G FO R 13-15 YEARS OVERALL EFFICIENCY
ROW ERS. W pływ treningu sportowego na sprawność ogólną 13-15 letnich wioślarzy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6), 259-272.
178
Open Access
Conflict o f interest: N one declared. Received: 10.04.2013. Revised: 10.07.2013. Accepted: 16.08.2013.
Athletic Abilities Candidates for studies at the Academy of
Physical Education and Sport in Gdansk, depending on your
body type
Zdolności Lekkoatletyczne Kandydatów na Studia w Akademii Wychowania Fizycznego i
Sportu w Gdańsku w zależności od typu budowy ciała
1
1
2
*
2
Mirosław Piątek , Krzysztof Byzdra , Robert Stępniak , Walery Zukow
1Academy
of Physical Education and Sport, Gdańsk, Poland
Wielki University, Bydgoszcz, Poland
2 Kazimierz
1Akademia
Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Keywords: athletic ability, prospective students, Academy of Physical Education and Sport,
Gdańsk, type of body.
Słowa kluczowe: zdolności lekkoatletyczne; kandydatów na studia; Akademia Wychowania
Fizycznego i Sportu; Gdańsk; typ budowy ciała.
Abstract
The main directions of the theory sports are among other factors affecting the results achieved
athletic player. The problem has achieved a number of publications resulting synthetic research by
sports centers by theory Academia of Physical Education in Poznan and Academia of Physical
Education in Warsaw. One of the many problems in this field is that of the morphological
conditions as a result of sports. The results confirm the work of many interdependent relationship
and structural features of the somatic motor abilities. The views on this relationship and
interdependence of structural features of the somatic motor abilities passed a long way of
development.
The purpose of this study, picking up one of the issues as a result o f sports theory is to analyze
differences in somatic and motor selected groups of people, and to capture the relationship between
the type o f construction and the sports results.
Material and Methods
The study included 265 candidates seeking admission to study in AWFiS in Gdansk, including 159
men and 106 women. The average age of males was 21.3 years and women 19.8 years. In order to
179
compare the results obtained in each of these studies, it is shown in the tables multiatlon athletics.
This allowed for the graphic representation of his fitness level athletics.
Comparing the results with the results of other studies conducted in 1976, 1996, (Table 2) it can be
seen that the study o f the direction of physical education in Gdansk is assumed youth, which,
compared to its predecessors is characterized by an increasing body height and lower rate Rohrer.
Conclusions
Analyzing the performance of the young people, assessed on the basis of results obtained in three
basic track and field events, which are, run over a distance of 100m sprint, shot put and 800m run
for women and 1500m distance for men, it was found in all competitions improvement in the group
adopted.
Comparison of the results with the results of the tests carried out in 1996 shows f both women and
men enrolled in the study represent a good level of athletic ability.
In order to compare the results obtained in each of these studies, it is shown in the tables multiatlon
athletics. This allowed for a graphical representation of the level of athletic performance. Profile
athletic skills study groups is as interesting. Indicates an uneven level of performance in these trials.
Both women and men represent by far the highest level in the shot put, normal in the running for
800m/1500m, And the lowest in the running for a distance o f 100 m. The specific levels of
competition in men is more balanced than in women.
Streszczenie
Do głównych kierunków teorii sportu należą między innymi czynniki wpływające na osiągane
wyniki sportowe zawodnika. Problem ten doczekał się wielu publikacji będących wynikiem
syntetycznych badań prowadzonych, przez ośrodki torii wyniku sportowego AWF w Poznaniu oraz
AWF w Warszawie. Jednym z wielu problemów tego zakresu jest zagadnienie dotyczące
morfologicznego uwarunkowania wyniku sportowego. Wyniki wielu prac potwierdzają związek i
współzależność cech budowy somatycznej ze zdolnościami motorycznymi. Poglądy na ten temat
związku i współzależności cech budowy somatycznej ze zdolnościami motorycznymi przechodziły
długą drogę rozwoju.
Celem niniejszego opracowania, podejmującego jedno z zagadnień torii wyniku sportowego, jest
zbadanie zróżnicowania somatycznego i motorycznego wybranych grup osób oraz uchwycenie
związków zachodzących między typem budowy a wynikiem sportowym.
Materiał i Metoda
Badaniami objęto 265 kandydatów ubiegających się o przyjęcie studia do AWFiS w Gdańsku, w
tym 159 mężczyzn i 106 kobiet. Średni wiek mężczyzn wynosił 21,3 lat, kobiet 19,8 lat.
W celu porównania wyników uzyskanych w poszczególnych próbach, ukazano je na podstawie
lekkoatletycznych tabel wielobojowych. Pozwoliło to na graficzne przedstawienie poziomu
sprawności lekkoatletycznej.
Zestawiając wyniki własne z wynikami badań przeprowadzonych w 1976, 1996, (tab. 2) można
zauważyć, że na studia na kierunek wychowanie fizycznym w Gdańsku przyjmowana jest młodzież,
która w porównaniu do swoich poprzedników charakteryzuje się coraz większą wysokością ciała i
mniejszym wskaźnikiem Rohrera.
Wnioski
Analizując sprawność badanej młodzieży, ocenioną na podstawie wyników uzyskanych w trzech
podstawowych konkurencjach lekkoatletycznych, jakimi są; bieg sprinterski na dystansie 100m,
pchniecie kulą i bieg na 800m. dla pań i dystans 1500m. dla panów, stwierdzono we wszystkich
konkurencjach poprawę wyników w grupie przyjętych.
Porównanie wyników z wynikami badań przeprowadzonych w 1996 roku wynika, ż zarówno
kobiety, jak i mężczyźni przyjęci na studia reprezentują dobry poziom zdolność lekkoatletycznych.
W celu porównania wyników uzyskanych w poszczególnych próbach, ukazano je na podstawie
lekkoatletycznych tabel wielobojowych. Pozwoliło to na graficzne przedstawienie poziomu
180
Profil umiejętności lekkoatletycznej badanych grup kształtuje się interesująco. Wskazuje na
nierówny poziom wyników w omawianych próbach. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni
zdecydowanie najwyższy poziom przedstawiają w pchnięciu kulą, przeciętny w biegu na
800m./1500m., a najsłabszy w biegu na dystansie 100metrów. Poziom poszczególnych konkurencji
u mężczyzn jest bardziej wyrównany niż u kobiet.
Introduction
The main directions of the theory sports are among other factors affecting the results achieved
athletic player.
The problem has achieved a number of publications resulting synthetic research by sports centers by
theory Academy Physical Education in Poznan and Academy Physical Education in Warsaw. One
of the many problems in this field is that of the morphological conditions as a result of sports. The
results confirm the work of many interdependent relationship and structural features of the somatic
motor abilities [1,2,5,8,10].
The views on this relationship and interdependence o f structural features of the somatic motor
abilities passed a long way of development. [15-72]. Currently, we can assume that "Body is one of
the determinants of athletic achievement at the highest level, and its role in different disciplines and
competitions are different". [9]. It can be seen from as far as the development of sport is reflected
by the morphological similarity of the body athletes practicing the same sport. [21-40].
The purpose of this study, picking up one of the issues as a result of sports theory is to analyze
differences in somatic and motor selected groups of people, and to capture the relationship between
the type o f construction and the sports results.
Material and Methods
The study included 265 candidates seeking admission to study in AWFiS in Gdansk, including 159
men and 106 women.
The average age of males was 21.3 years and women 19.8 years. Assuming that the study of
physical education shall notify the candidates o f definite interest representing a certain level of
motor skills, it can be assumed that the way natural selection are substantially uniform material.
The group in July 2009, during an examination, underwent some morphological measurements and
athletic performance tests.
Motor skills assessed on the basis of results obtained in three basic track and field events:
1. run over a distance of 100m.,
2. shot put on weight;
- For the ladies 4kg.,
- For men 7.256 kg.,
* Run over a distance;
- Women's 800m.,
- For the men's 1500m.
Anthropomotoric measurements were performed in accordance with the recommendation described
by R. Martin [9], take into account height and weight. They were complemented by Rohrer index,
allowing for a formula F. Curtis [6] to specify the type of body. Also determined athletic skills
distinct types of somatic.
The collected material was statistically analyzed generally accepted standards [13].
Results
Differentiation of somatic and results athletics trials applicants for admission to AWFiS in Gdansk
summarized in Table 1.
181
Table 1. Numerical characterization of somatic and track and field test results.
Altogether
Enrolled
Not Enrolled
Feature
68.7
56.8
1.28
min - max
160.5 197.1
147.5 182.0
54.0 - 116.0
45.5 - 77.0
1.07 - 1.58
K
1.28
M
12.82
K
15.43
Push
Sphere
M
K
Run
800m./1500m.
Height
Mass
Rate
Rohrer
100m.
M
x
175.2
x
177.6
min - max
162.0 - 197.1
x
174.5
K
164.4
M
K
M
166.0
154.5 - 182.0
163.7
147.5 - 177.8
69.5
56.0
1.24
54.5 - 116.0
45.5 - 77.0
1.11 - 1.58
68.5
57.2
1.29
54.0 - 110.0
43.5 - 69.0
1.07 - 1.54
1.03 - 1.66
1.22
1.06 - 1.64
1.30
1.03 - 1.66
12.40
14.00 - 11.00
13.00
15.00 - 11.70
14.60
16.30 - 13.00
16.00
18.10 - 13.20
8.97
7.49
15.00 11.00
18.10 13.00
6.00 - 13.30
5.40 - 11.50
9.58
7.60
7.60 - 13.30
6.30 - 11.50
8.69
7.41
6.00 - 11.25
5.40 - 10.25
M
5, 48,30
6,11,35 -
5,03,58
5,32,40 -
5,40,10
6,11,35 -
K
3,12,21
4,18,21
3,36,00 -
2,53.15
4,18,21
3,06,13 -
3,13,60
4,30,20
3,18,30 -
2,45,18
2,45,18
min - max
60.5 - 192.7
3,04,50
As is indicated in the numerical average body height enrolled x = 177.6 cm. Men and x = 1660 cm.
For women, it is larger than the total sample and a group of candidates who have adopted.
Body weight in the group of patients admitted were higher values in men and less in women
compared to other groups.
Rohrer index, which determines slender physique, amounting to men x = 1.22, and for females x =
1.24, is lower in the group adopted together with the other series of tests.
Table 2. Comparative Statements of somatic and motor skills of students AWFiS in Gdansk.
Feature / Research
Body height
Body weight
Rohrer index
100 m
Shot put
Big 800m/1500m
Own data 2009.
M
K
177.60
166.00
69.50
56.00
1.24
1.22
12.40
14.60
9.58
7.60
5,03,50
2,53,10
Protein Z. 1996.
M
K
176.00
162.80
71.80
57.80
1.32
1.34
12.90
15.40
9.14
7.41
5,18,20
3,01,30
S. Zieleniewski 1976.
M
K
175.30
162.10
69.10
57.50
1.36
1.35
*
*
*
*
*
*
• Z. proteins - are candidates for AWFiS in Gdansk,
• S. Zieleniewski - applies to candidates for WSWF in Gdansk (AWFiS)
* The study does not take into account the track and field trials.
182
Among the physical education theorists prevailing view that the construction of the body
determines the level of athletic performance. The earlier analysis of a set that young people enrolled
in the studies, representing a higher level of talent s motor, with greater body height, which gives a
more slender silhouette compared to other groups. This suggests that the present youth represents a
particular type of body. To confirm this fact those types o f physique from his practice schedule,
which is the scheme o f F. Curtis, defining the types of construction on the basis of the ratio Rohrer,
according to the rules;
л X - 1.28 leptosomatic type;
л X - 1.28 - 1.46 athletic type;
л X - 1.47 picnic type.
To extract somatotypes, for both groups o f men, like women, the level of ability in track and field
trials. [50-72].
Comparing the results with the results of other studies conducted in 1976, 1996, (Table 2) it can be
seen that the study o f the direction of physical education in Gdansk is assumed youth, which,
compared to its predecessors is characterized by an increasing body height and lower rate Rohrer.
Conclusions
Analyzing the performance of the young people, assessed on the basis of results obtained in three
basic track and field events, which are, run over a distance of 100m sprint, shot put and 800m run
for women and 1500m distance for men, it was found in all competitions improvement in the group
adopted.
Comparison of the results with the results of the tests carried out in 1996 shows f both women and
men enrolled in the study represent a good level of athletic ability.
In order to compare the results obtained in each o f these studies, it is shown on the basis of athletic
multiatlon tables [14]. This allowed for a graphical representation of the level o f athletic
performance.
Profile athletic skills study groups is as interesting. Indicates an uneven level of performance in
these trials. Both women and men represent by far the highest level in the shot put, normal in the
running for 800m./1500m and the lowest in the running for a distance of 100m.The specific levels
of competition in men is more balanced than in women.
References
1.
Cieślicka M., Napierała M. The somatic bulid of lightweight rowes. Medical and Biological
Sciences, 2009, 23/3, 33-38.
2.
Cieslicka M., Napierala M., Pilewska W., Iermakov S., Status of morphological and motor
skills of girls participating in modern dance classes, Journal: Pedagogics, Psychology, MedicalBiological Problems of Physical Training and Sports Vol 10 2012, Charkov s. 96-104.
3. Drabik J. 1989. Wytrzymałość i jej uwarunkowania somatyczne u dzieci i młodzieży w wieku 8
19 lat. AWF Gdańsk.
4.
Drozdowski Z. 1984. Antropologia sportowa. AWF Poznań.
5.
Łaska - Mierzejewska T. 1999. Antropologia w sporcie i wychowaniu fizycznym.COS
Warszawa.
6.
Malinowski A. 1998. Antropologia. PWN Warszawa - Poznań.
7.
Płatonow W.N., 1990. Adaptacja w sporcie. Resortowe Centrum Metodyczno
Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu Warszawa.
183
8.
Pilewska W., 2002. Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności
motorycznych par sportowego tańca towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne,
Wychowanie fizyczne i sport. Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1. Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa 2002, s.12- 313.
9.
Raczek J. 1987. Motoryczność człowieka w świetle współczesnych poglądów i badań.
Wychowanie Fizyczne i Sport.
10.
Raczek J. 2001. Antropomotoryka. PZWL.
11.
Strąk H.M. 1998. Komputerowe wspomaganie dokumentowania i kontroli treningu. Sport
Wyczynowy nr 11 i 12.
12. Ulatowski T. 1993. Teoria treningu sportowego. Trening. RCSzKFiS. Warszawa.
13.
Wróblewska K. 1990. Wybrane metody opisu i wnioskowania statystycznego inne źródła;
14.
PZLA 2008. Tabele wielobojowe.
15.
Charzewski J., Lewandowska J., Łaska-Mierzejewska T., Piechaczek H., Charzewska J.,
16.
Drozdowski Z. (1998): Antropometria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki Nr
24.AWF w Poznaniu.
17.
Łaska-Mierzejewska T. 1979: Wpływ naturalnej selekcji i oddziaływania treningu na
budowę ciała zawodników gier zespołowych. Sport Wyczynowy nr 3-4, s. 39-46.
18.
Łaska-Mierzejewska T. 1999: Antropologia w sporcie i wychowaniu fizycznym. Centralny
Ośrodek Sportu.
19.
Napierała M., Cieślicka M., Dmitruk K., Budowa morfologiczna a zdolności motoryczne
20.
Piechaczek H., Lewandowska J., Orlicz B. (1996): Zmiany w budowie ciała młodzieży
akademickiej Politechniki Warszawskiej w okresie 35 lat. Wychowanie Fizyczne i Sport nr 3, 3-14.
21.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziewcząt w wieku 10
12 la, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
22.
Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca
23.
Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego
24.
Napierała M. (2008). Środowiskowe uwarunkowania somatyczne i motoryczne a wiek
25.
Pilewska W. (2002), Zróżnicowanie motoryczne oraz somatyczne tancerzy i tancerek
26.
Przewęda R. (2009). Changes in physical fitness of Polish youth during the last three
decades, Studia Ecologiae et Bioethicae, vol:.7 number: 1, pages: 57-71.
27.
Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, Warszawa.
28.
Sawczyn S., Pilewska W., Zasada M., 2003 /Sprawność fizyczna a efektywność procesu
29.
Seabra, A., J.A. Maia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an impact of
30.
Szwarz H., Wpływ ruchu i rekreacji na somatyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]:
184
31.
Eberhardt A, Jegier A., Kostka T., Szmigielska K., Zaniewicz D., Aktywność ruchowa w
32.
Napierała M., Cieślicka M., Szark M., Klimczyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych świadomość, nawyki i praktyka, [w]: Wspomaganie rozwoju i edukacji człowieka poprzez
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
33.
Cieślicka M, Stankiewicz B, Napierała M, Żukow W, Brzeziński M., Aktywność fizyczna
34.
Dix B, Cieślicka M, Napierała M., Aktywność fizyczna członków Koła Emerytów w
Sępólnie Krajeńskim [in] Uwarunkowanie zdrowotne i rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R.
Muszkieta, M. Napierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w
Poznaniu Polskie Towarzystwo Naukowe Kultury Fizycznej Bydgoszcz- Poznań 2013 s. 24- 42.
35.
Cieślicka M., Dmitruk K., Sztokfisz K., Tafil-Klawe M., Zmiany wytrzymałości
36.
Sciences, 2009,23/3,33-38.
37.
Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, MedicalBiological Problems of Physical Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing
youth national team in sprint competitions 2012 s, 149-157.
38.
Migasiewicz J., Wybrane przejawy sprawności motorycznej dziewcząt i chłopców w wieku
7-18 lat na tle ich rozwoju morfologicznego, AWF, Wrocław, 2006.
39.
Napierała M. (2005). Ważniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego
40.
Pilewska W., 2002 /Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności
[w]: Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1.
41.
Pilicz S. i wsp. Studia i monografie Punktacja sprawności fizycznej młodzieży polskiej wg
42.
Przewęda R., Sprawność fizyczna polskiej młodzieży oraz związane z nią dylematy
AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
43.
Przewęda R., Uwarunkowania poziomu sprawności fizycznej polskiej młodzieży szkolnej,
44.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne
45.
Sawczyn S. (2000), Właściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego
Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
46.
47.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów wychowania fizycznego z Bańskiej
48.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningowy młodzika w biegach średnich na przykładzie
Rafała Wośka [w]: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005, str. 184- 193.
49.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na
185
50.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na
51.
Dmitruk K., Cieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zmian wytrzymałości
52.
Klimczyk M., Cieślicka M., Szark M. Somatic charakteristics, strenght and sport result In
12-19 year old pole vaulut jumpers. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
53.
Sciences, 2009,23/3,33-38.
54.
Stankiewicz B, Cieślicka M. Detailed analysis of a 240-second cycle ergometric test in
middle-distance runners aged 16-19 Medical and Biological Sciences, 2012, 26/2, 121-127.
55.
Cieślicka Mirosława, Słowiński Mariusz Journal: Pedagogics, Psychology, MedicalBiological Problems of Physical Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing
youth national team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
56.
Wiech, M., Prusik, K., Kortas, J., Bielawa, L., Ossowski, Z., Prusik, K., & Zukow, W.
(2013). Changes in the ranges of motion in the joints of the upper and lower extremities in elderly
people under the influence of the nordic walking training. Zmiany zakresów ruchów w stawach
kończyn górnych i dolnych u osób starszych pod wpływem treningu Nordic. Journal Of Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(5),
267-276.
Retrieved
from
http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%285%29%3A%20267276.
57.
Gozhenko, E., Usenko, E., Povetkina, T., & Zukow, W. (2012). Эффективность
применения лечебной дозированной «Нордической ходьбы» у пациентов с ишемической
болезнью сердца ассоциированной с артериальной гипертензией. The effectiveness of
therapeutic use "Nordic walking" in patients with coronary heart disease. Journal Of Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
2(5),
52-74.
Retrieved
from
58.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS OF BODY
latynoamery.Journal Of Health Sciences (J Of H Ss), 3(5), 255-266. Retrieved
55-266.
59.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body composition
highly qualified dancers and dancers standard style of dance sports in light of typology of somatic
A. Wanky and Kretschmer. Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i
tancerzy stylu standardowego spo. Journal Of Health Sciences (J Of H Ss), 3(6), 19-30. Retrieved
from
http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%286%29%3A%2019-30.
60.
Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013).
fitness. Journal Of Health Sciences (J Of H Ss), 3(5),
163-178. Retrieved
63-178.
61.
Pilewska, W., & Pilewski, R. (2008). Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników
Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdział XI, 109-117.
186
62.
Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status of morphological
63.
Napierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech morfologicznych i
zdolności motorycznych 8-letnich dzieci z Zespołu Szkół w Solcu Kujawskim The state of
morphological features and motor abilities of 8 years old children from Solec Kujawski School
64.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech
morfologicznych i zdolności motorycznych dziewcząt uczestniczących w zajęciach tańca
nowoczesnego. 10 HE^ATOTIKA, 96.
65.
Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Somatic Features of Women’s Volleyball Players
Elementary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr
31 w Bydgoszczy. Journal of Health Sciences (J of H Ss), 3(6), 007-018.
66.
Elementary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr
31 w Bydgoszczy. Journal Of Health Sciences (J Of H Ss), 3(6), 007-018. Retrieved from
67.
Pezala, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). The Efficiency of the Overall Women's
Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal Of Health Sciences (J Of H Ss), 3(5), 693-706.
Retrieved
from
68.
Ligman, O., Stankiewicz, B., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IMPACT OF TRAINING
ON THE DEVELOPMENT OF THE SOMATIC CHARACTERISTICS OF 13-15 YEARSPADDLERS. Wpływ treningu na rozwój cech somatycznych 13-15 letnich wioślarzy. Journal Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
213-230.
Retrieved
13-230.
69.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC
motorycznych wioślarzy na różnych etapach szkolenia sportowego. Journal Of Health Sciences (J
Of
H
Ss),
3(8),
109-126.
Retrieved
from
70.
Dix, B., Stankiewicz, B., Ligman, O.,
& Zukow, W. (2013). SOMATIC
CHARACTERISTICS ROWERS FROM SECONDARY SCHOOL NR 10 IN BYDGOSZCZ.
Cechy somatyczne wioślarzy z Zespołu Szkół nr 10 w Bydgoszczy. Journal Of Health Sciences (J
Of
H
Ss),
3(7),
151-166.
Retrieved
from
71.
Stankiewicz, B., Szark-Eckardt, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). Effects of endurance
training on the overall efficiency in the training o f young rowers. Wpływ treningu
wytrzymałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy.Journal Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(7),
47-76.
Retrieved
7-76.
72.
Cieślicka, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF SPORTS TRAINING FOR
13-15 YEARS OVERALL EFFICIENCY ROWERS. Wpływ treningu sportowego na sprawność
ogólną 13-15 letnich wioślarzy. Journal Of Health Sciences (J Of H Ss), 3(6), 259-272. Retrieved
187
from
W stęp
Do głównych kierunków torii sportu należą m iędzy innym i czynniki w pływające na osiągane wyniki sportowe zawodnika.
Problem ten doczekał się wielu publikacji będących wynikiem syntetycznych badań prowadzonych, przez ośrodki torii wyniku sportowego A W F w
Poznaniu oraz AW F
w W arszawie. Jednym z wielu problem ów tego zakresu je s t zagadnienie dotyczące m orfologicznego uw arunkow ania wyniku sportowego. W yniki
wielu prac potw ierdzają związek i współzależność cech budow y somatycznej ze zdolnościam i m otorycznym i [1,2,5,8,10].
Poglądy n a ten tem at zw iązku i w spółzależności cech budow y somatycznej ze zdolnościam i m otorycznym i przechodziły długą drogę rozwoju. [15
72]. A ktualnie m ożem y przyjąć, że „ budow a ciała je s t jednym z czynników warunkujących osiąganie wyników sportowych na najwyższym
poziomie, a jej rola w poszczególnych dyscyplinach czy konkurencjach jest różna” [9]. M ożna zauważyć, ż w m iarę rozwoju w yniku sportowego
uw idacznia się podobieństw o budow y morfologicznej ciała zaw odników uprawiaj ących tę sam ą dyscyplinę sportową. [21 -40].
Celem niniejszego opracowania, podejm ującego jedno z zagadnień torii wyniku sportowego, je s t zbadanie zróżnicow ania som atycznego i
m otorycznego w ybranych grup osób oraz uchw ycenie zw iązków zachodzących m iędzy typem budow y a wynikiem sportowym.
M ateriał i Metoda
Badaniam i objęto 265 kandydatów ubiegających się o przyjęcie studia do AWFiS w Gdańsku, w tym 159 mężczyzn i 106 kobiet.
Średni w iek m ężczyzn wynosił 21,3 lat, kobiet 19,8 lat.
Zakładając, że n a studia wychowania fizycznego zgłaszają się kandydaci o sprecyzowanych zainteresow aniach reprezentujący określony poziom
um iejętności m otorycznych, przyjąć m ożna że drogą naturalnej selekcji stanowią m ateriał zasadniczo jednolity.
W spom niana grupa w lipcu 2009 roku, w czasie egzam inu wstępnego poddana została pom iarom wybranych cech m orfologicznych oraz próbom
Zdolności m otoryczne oceniono na podstawie wyników uzyskanych w trzech podstawowych konkurencjach lekkoatletycznych:
•
biegu na dystansie 100m.,
•
pchnięciu kulą o masie;
- dla pań 4kg.,
- dla panów 7,256kg.,
* biegu n a dystansie;
- dla pań 800m.,
- dla panów 1500m.
Pom iary antropom otoryczne, w ykonano zgodnie z zalecenie opisanym przez R. M artina [9], uw zględniały wysokość i m asę ciała. Zostały one
uzupełnione wskaźnikiem Rohrera, pozwalającym na podstawie form uły F. Curtisa [6] określić typ budow y ciała. Określono rów nież umiejętności
lekkoatletyczne wyodrębnionych typów somatycznych.
Zebrany m ateriał poddano opracowaniu statystycznemu ogólnie przyjętymi norm am i [13 ].
W yniki
Zróżnicow anie som atyczne oraz osiągnięte wyniki prób lekkoatletycznych kandydatów ubiegających się o przyjęcie na studia AW Fi S w Gdańsku
zestawiono w tabeli 1.
Tabela 1
Charakterystyka liczbowa cech somatycznych i wyniki prób lekkoatletycznych
188
Ogółem
Przyjęci
Nie Przyjęci
Cecha
x
m in -
x
m in -
m ax
W ysokość
Masa
W skaźnik
x
m in -
m ax
m ax
M
175,2
160,5 - 197,1
177,6
162,0 - 197,1
174,5
60,5 - 192,7
K
164,4
147,5 - 182,0
166,0
154,5 - 182,0
163,7
147,5 - 177,8
M
68,7
54,0 - 116,0
69,5
54,5 - 116,0
68,5
54,0 - 110,0
K
56,8
45,5 - 77,0
56,0
45,5 - 77,0
57,2
43,5 - 69,0
M
1,28
1,07 - 1,58
1,24
1,11 - 1,58
1,29
1,07 - 1,54
K
1,28
1,03 - 1,66
1,22
1,06 - 1,64
1,30
1,03 - 1,66
Rohrera
100m.
M
12,82
15,00 - 11,00
12,40
14,00 - 11,00
13,00
15,00 - 11,70
K
15,43
18,10 - 13,00
14,60
16,30 - 13,00
16,00
18,10 - 13,20
Pchnięcie
M
8,97
6,00 - 13,30
9,58
7,60 - 13,30
8,69
6,00 - 11,25
Kulą
K
7,49
5,40 - 11,50
7,60
6,30 - 11,50
7,41
5,40 - 10,25
Bieg
M
5, 48,30
6,11,35 -
5,03,58
5,32,40 -
5,40,10
6,11,35 -
K
3,12,21
3,36,00 -
2,53.15
3,06,13 -
3,13,60
3,18,30 -
800m./1500m.
4,18,21
4,18,21
2,45,18
4,30,20
2,45,18
3,04,50
Jak w ynika z charakterystyki liczbowej, przeciętna wysokość ciała przyjętych na studia
x= 177,6 cm . Dla m ężczyzn i x= 1660 cm . Dla kobiet, je s t większa od ogółu badanych i grupy kandydatów zdających nie przyjętych.
M asa ciała w grupie osób przyjętych stwierdzono większe wartości u mężczyzn, a m niejsze u kobiet w stosunku do pozostałych grup.
W skaźnik Rohrera, który określa smukłość budow y ciała, wynoszący dla mężczyzn x=1,22,
a dla kobiet x=1,24, je s t niższy w grupie przyjętych w zestaw ieniu z pozostałymi seriami badań.
Tabela 2
Z estaw ienia porównawcze cech som atycznych i zdolności motorycznych studentów
AW FiS w Gdańsku
Cecha / Badania
Dane w łasne 2009r.
M
K
Z. Białke 1996.
M
S. Zieleniewski 1976.
K
M
K
W ysokość ciała
177,60
166,00
176,00
162,80
175,30
162,10
M asa ciała
69,50
56,00
71,80
57,80
69,10
57,50
W skaźnik Rohrera
1,24
1,22
1,32
1,34
1,36
1,35
100 m
12,40
14,60
12,90
15,40
*
*
Pchnięci kulą
9,58
7,60
9,14
7,41
*
*
Big 800m /1500m
5,03,50
2,53,10
5,18,20
3,01,30
*
*
•
Z. Białke - dotyczą zdających na AW FiS w Gdańsku,
•
S. Zieleniewski - dotyczy zdających na W SW F w Gdańsku ( AWFiS ),
* Badania nie uw zględniały tych prób lekkoatletycznych.
W śród teoretyków w ychow ania fizycznego przew aża pogląd, że budow a ciała warunkuje poziom wyników sportowych. Z wcześniej zam ieszczonej
analizy m ateriału wynika, że m łodzież przyjęta na studia, reprezentującą wyższy poziom uzdolnień m otorycznych, cechuje wyższa wysokość ciała,
która daje sylwetkę bardziej smukłą w porów naniu innymi badanym i grupami. N asuw a to przypuszczenie, że om aw iana m łodzież repr ezentuje
I89
określony typ budow y ciała. Dla potw ierdzenia tego faktu określono typy budow y ciała na podstawie praktycznego schematu, jakim je s t schem at F.
Curtisa, określająca typy budow y na podstawie w skaźnika Rohrera, według zasady;
л x - 1,28 typ leptosom atyczny;
л x - 1,28 - 1,46 typ atletyczny;
л x - 1,47 typ pikniczny.
Dla w yodrębnienia somatotypów, zarów no w przypadku grupy mężczyzn, ja k kobiet, określono poziom zdolności w próbach lekkoatletycznych. [50
72].
Zestaw iając wyniki własne z wynikam i badań przeprowadzonych w 1976, 1996, (tab. 2) m ożna zauważyć, że na studia na kierunek w ychow anie
fizycznym w Gdańsku przyjm owana jest m łodzież, która w porównaniu do swoich poprzedników charakteryzuje się coraz większą w ysokością ciała i
m niejszym wskaźnikiem Rohrera.
Wnioski
A nalizując sprawność badanej młodzieży, ocenioną na podstawie w yników uzyskanych w trzech podstawowych konkurencjach lekkoatletycznych,
jakim i są; bieg sprinterski na dystansie 100m, pchniecie kulą i bieg na 800m. dla pań i dystans 1500m. dla panów, stwierdzono we wszystkich
konkurencjach poprawę wyników w grupie przyjętych.
Porów nanie w yników z wynikami badań przeprowadzonych w 1996 roku wynika, ż zarów no kobiety, ja k i m ężczyźni przyjęci na studia reprezentują
dobry poziom zdolność lekkoatletycznych.
W celu porów nania wyników uzyskanych w poszczególnych próbach, ukazano je na podstawie lekkoatletycznych tabel w ielobojowych [14].
Pozwoliło to n a graficzne przedstaw ienie poziom u sprawności lekkoatletycznej.
Profil um iejętności lekkoatletycznej badanych grup kształtuje się interesująco. W skazuje na nierów ny poziom wyników w om awianych próbach.
Zarówno kobiety, ja k i m ężczyźni zdecydow anie najw yższy poziom przedstaw iają w pchnięciu kulą, przeciętny w biegu na 800m ./1500m ., a
najsłabszy w biegu n a dystansie 100metrów. Poziom poszczególnych konkurencji u m ężczyzn je s t bardziej wyrównany niż u kobiet.
Bibliografia
1.
Cieślicka M., N apierała M. The som atic bulid o f lightweight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009, 23/3, 33-38.
2.
Cieslicka M., N apierala M., Pilewska W., Ierm akov S., Status o f morphological and m otor skills o f girls participating in m odern dance
classes, Journal: Pedagogics, Psychology, M edical-Biological Problems o f Physical Training and Sports Vol 10 2012, Charkov s. 96-104.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
D rabik J. 1989. W ytrzym ałość i jej uw arunkow ania somatyczne u dzieci i m łodzieży w wieku 8-19 lat. AW F Gdańsk.
Drozdowski Z. 1984. Antropologia sportowa. AW F Poznań.
Ł aska - M ierzejew ska T. 1999. A ntropologia w sporcie i w ychowaniu fizycznym. COS W arszawa.
M alinow ski A. 1998. Antropologia. PW N W arszaw a - Poznań.
Płatonow W .N., 1990. A daptacja w sporcie. Resortowe Centrum M etodyczno - Szkoleniowe Kultury Fizycznej i Sportu W arszawa.
Pilewska W., 2002. Dobór pod względem budow y somatycznej oraz poziom u zdolności m otorycznych par sportowego tańca
tow arzyskiego reprezentujących odm ienne style taneczne, W ychow anie fizyczne i sport. Tom XLVI, Suplem ent N r 1, Część 1. W ydaw nictwo
Naukow e PW N W arszaw a 2002, s.12- 313.
9.
Raczek J. 1987. M otoryczność człowieka w świetle współczesnych poglądów i badań. W ychowanie Fizyczne i Sport.
10.
Raczek J. 2001. Antropom otoryka. PZWL.
11.
Strąk H.M. 1998. Kom puterowe wspom aganie dokum entow ania i kontroli treningu. Sport W yczynow y nr 11 i 12.
12. Ulatow ski T. 1993. Teoria treningu sportowego. Trening. RCSzKFiS. W arszawa.
13.
W róblew ska K. 1990. W ybrane m etody opisu i wnioskow ania statystycznego inne źródła;
14.
PZLA 2008. Tabele wielobojowe.
15.
Charzew ski J., Lewandowska J., Ł aska-M ierzejew ska T., Piechaczek H., Charzew ska J., Skibińska A. 1999: Antropologia. Wyd. AW F
W arszawa.
16.
Drozdowski Z. (1998): A ntropom etria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki N r 24.AW F w Poznaniu.
17.
Łaska-M ierzejew ska T. 1979: W pływ naturalnej selekcji i oddziaływ ania treningu na budowę ciała zaw odników gier zespołowych. Sport
W yczynow y nr 3-4, s. 39-46.
18.
Łaska-M ierzejew ska T. 1999: Antropologia w sporcie i w ychowaniu fizycznym. C entralny O środek Sportu.
19.
N apierała M., C ieślicka M., D m itruk K., Budow a m orfologiczna a zdolności m otoryczne studentów I roku wychowania fizycznego
Uniwersytetu Kazim ierza W ielkiego w Bydgoszczy, „A nnales”, (red.) W. Śladkowski, Universitatis M ariae Curie - Skłodowska, Sectio D,
20.
Piechaczek H., L ew andow ska J., Orlicz B. (1996): Z m iany w budow ie ciała m łodzieży akadem ickiej Politechniki W arszawskiej w okresie
35 lat. W ychow anie Fizyczne i Sport nr 3, 3-14.
21.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziew cząt w wieku 10- 12 la, [w]: Z bornik vedeckovyskum nych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
22.
Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z M UKS „Joker” Świecie. Praca m agisterska, WSG, Bydgoszcz.
23.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uw arunkow ania rozwoju somatycznego i m otorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akadem ii Bydgoskiej im. Kazimierza W ielkiego, Bydgoszcz.
24.
Napierała M. (2008). Środowiskowe uwarunkowania som atyczne i m otoryczne a wiek rozw ojow y dzieci i m łodzieży (na przykładzie
wojew ództw a kujaw sko - pomorskiego), Bydgoszcz 2008, W ydawnictwo Uniwersytetu Kazim ierza W ielkiego w Bydgoszczy.
190
25.
Pilew ska W. (2002), Zróżnicow anie m otoryczne oraz somatyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca towarzyskiego, „Roczniki
N aukow e”, t. 11, AW F Gdańsk, s. 217-226.
26.
Przewęda R. (2009). Changes in physical fitness o f Polish youth during the last three decades, Studia Ecologiae et Bioethicae, vol:.7
number: 1, pages: 57-71.
27.
Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, W arszawa.
28.
Sawczyn S., Pilewska W ., Z asada M., 2003 /Spraw ność fizyczna a efektywność procesu treningowego w tańcu sportowym /, [w]: Rocznik
29.
30.
Szwarz H., W pływ ruchu i rekreacji na som atyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]: Dabrowski K., Zdrow ie psychiczne , W arszawa.
31.
E berhardt A, Jegier A., K ostka T., Szm igielska K., Zaniew icz D., Aktywność ruchow a w zdrowiu i chorobie, M edicinaSportiva, K raków
2004 r.
32.
N apierała M., C ieślicka M., Szark M., Klim czyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych - świadomość, nawyki i praktyka, [w]:
W spom aganie rozw oju i edukacji człowieka poprzez turystykę, sport i rekreację, (red.) M uszkieta R., N apierała M., Skaliy A., Ż ukow W ., WSG,
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
33.
Cieślicka M, Stankiewicz B, N apierała M, Ż ukow W, Brzeziński M., Aktywność fizyczna osób starszych.[w:] (Red.) M aik W, Napierała
M, Ż ukow W., w ybrane problem y turystyki, rekreacji, fizjoterapii ochrony zdrow ia człowieka. Bydgoszcz 2011 s.28- 37.
34.
D ix B, C ieślicka M, N apierała M., Aktywność fizyczna członków Koła Em erytów w Sępólnie Krajeńskim [in] U w arunkow anie zdrow otne
i rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. M uszkieta, M. Napierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edu kacji w Poznaniu
35.
Cieślicka M., Dm itruk K., Sztokfisz K., Tafil-K law e M., Z m iany w ytrzym ałości ukierunkowanej oraz jej podstawowych w skaźników w
36.
Cieślicka M., N apierała M. The som atic bulid o f lightweight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
37.
Cieślicka Mirosława, Słowiński M ariusz Journal: Pedagogics, Psychology, M edical-Biological Problems o f Physical Training and Sports
Vol: 12 Training loads o f female canoeing youth national team in sprint com petitions 2012 s, 149-157.
38.
M igasiew icz J., W ybrane przejawy sprawności motorycznej dziew cząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozw oju m orfologicznego,
AWF, W rocław, 2006.
39.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uw arunkow ania rozwoju som atycznego i motorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
40.
Pilew ska W., 2002 /D obór pod w zględem budow y somatycznej oraz poziom u zdolności m otorycznych par sportowego tańca
towarzyskiego reprezentujących odm ienne style taneczne/, [w]: W ychow anie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplem ent N r 1, Część 1.
W ydawnictw o N aukow e PW N W arszaw a 2002, s.12- 313.
41.
42.
Przewęda R., Sprawność fizyczna polskiej m łodzieży oraz związane z n ią dylem aty współczesnego wychowania fizycznego, [w:]
43.
Przewęda R., U w arunkow ania poziom u sprawności fizycznej polskiej m łodzieży szkolnej, AWF, W arszawa, 1985.
44.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne budow y somatycznej w doborze do
gim nastyki sportowej, „Trening”, n r 3, s. 19-24.
45.
Sawczyn S. (2000), W łaściwości rozwoju fizycznego i dojrzewania biologicznego m łodocianych gim nastyków w procesie wieloletniego
46.
47.
48.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningow y m łodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała W ośka [w]: W ydaw nictw o Akademii
Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005, str. 184- 193.
49.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu m aratońskim na przykładzie M ałgorzaty Sobańskiej, [w]:
Z bornik vedeckovyskum nych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004 str. 243- 253.
50.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotow anie startowe w biegu m aratońskim na przykładzie W iesław a Perszke, [w]: Zbornik
vedeckovyskum nych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004, str. 231- 242.
51.
Dm itruk K., C ieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zm ian wytrzymałości ukierunkowanej oraz jej w skaźników w okresie
52.
K lim czyk M., C ieślicka M., Szark M. Somatic charakteristics, strenght and sport result In 12-19 year old pole vaulut jum pers. M edical
and Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
53.
Cieślicka M., N apierała M. The som atic bulid o f lightweight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
54.
55.
Cieślicka Mirosława, Słowiński M ariusz Journal: Pedagogics, Psychology, M edical-Biological Problems o f Physical Training and Sports
Vol: 12 Training loads o f fem ale canoeing youth national team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
56.
W iech, M., Prusik, K., Kortas, J., Bielawa, L., Ossowski, Z., Prusik, K., & Zukow, W. (2013). Changes in the ranges o f m otion in the
jo ints o f the upper and lower extrem ities in elderly people under the influence o f the nordic walking training. Z m iany zakresów ruchów w stawach
kończyn górnych i dolnych u osób starszych pod wpływem treningu Nordic. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(5), 267-276. Retrieved from
http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20267-276.
57.
58.
Pilewska, W ., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHA RACTERISTICS O F BOD Y CO M PO SITIO N HIGHLY QUALIFIED DANCERS
AND DANCERS LATIN AM ERICA N STYLE O F D A N C E SPORTS IN LIGHT OF TYPO LOGY OF SOM ATIC A. W A N K Y AND
KRETSCHM ER. Charakterystyka budow y ciała w ysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu latynoam ery.Journal O f Health Sciences (J O f H
Ss), 3(5), 255-266. Retrieved fromhttp://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20255-266.
59.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f body com position highly qualified dancers and dancers standard style
o f dance sports in light o f typology o f som atic A. W anky and Kretschmer. Charakterystyka budow y ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy
stylu
standardowego
spo.
Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
19-30.
Retrieved
from
60.
Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W ., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF A EROBIC TRAINING O N
THE H EALTH O F W O M EN FREQUEN TING TO FITNESS CLUBS. W pływ treningu aerobowego na zdrowie kobiet uczęszczających do klubów
191
fitness.
Journal
Of
H ealth
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
from http://joum al.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20163-178.
61.
Pilewska, W., & Pilewski, R. (2008). Budowa som atyczna zaw odniczek i zaw odników sportowego tańca/, [w]: Sport a dobrostan, red. prof,
dr hab. E. Rutkowska. W ydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodow skiej, Lublin, rozdział XI, 109-117.
62.
Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status o f m orphological and m otor skills o f girls participating in
m odern dance classes.Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problem i fizicnogo vihovanna i sportu, 10, 96-104.
63.
Napierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech m orfologicznych i zdolności m otorycznych 8-letnich dzieci z Zespołu
Szkół w Solcu Kujawskim The state o f m orphological features and m otor abilities o f 8 years old children from Solec Kujawski School Complex.
Hum anistic dim ension physical culture, 141.
64.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech m orfologicznych i zdolności m otorycznych dziewcząt
uczestniczących w zajęciach tańca nowoczesnego. 10 nE flA T O TIK A , 96.
65.
Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Somatic Features o f W om en’s V olleyball Players Elem entary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy
som atyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal o f H ealth Sciences (J o f H Ss), 3(6), 007-018.
66.
som atyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6), 007-018. Retrieved from
67.
Pezala, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). The E fficiency o f the Overall W om en's Volleyball Players from Elem entary School N o 31
in Bydgoszcz Sprawność ogólna siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal O f H ealth Sciences (J O f H Ss), 3(5), 693-706.
68.
Ligman, O., Stankiewicz, B., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IM PACT OF TRAINING ON THE D EVELOPM ENT OF THE
SOM ATIC CHA RACTERISTICS OF 13-15 YEARS-PADDLERS. W pływ treningu na rozwój cech som atycznych 13-15 letnich wioślarzy. Journal
Of
H ealth
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
213-230.
Retrieved
69.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOM ATIC CO N STRUCTION A ND THE LEVEL OF CAPA CITY
M OTO RICYTY PA DDLERS AT THE VARIOUS STAGES O F SPORTS TRAINING. Budow a som atyczna i poziom zdolności m otorycznych
w ioślarzy n a różnych etapach szkolenia sportowego. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(8), 109-126. Retrieved from
70.
Dix, B., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOM ATIC CHA RACTERISTICS ROW ERS FROM SECONDARY
SCHOO L N R 10 IN BYDGOSZCZ. Cechy som atyczne w ioślarzy z Z espołu Szkół nr 10 w Bydgoszczy. Journal O f H ealth Sciences (J O f H Ss),
3(7), 151-166. Retrieved from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 287% 29% 3A % 20151-166.
71.
Stankiewicz, B., Szark-Eckardt, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). Effects o f endurance training on the overall efficiency in the
training o f young rowers. W pływ treningu wytrzym ałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia m łodych wioślarzy.Journal O f Health
Sciences (J O f H Ss), 3(7), 47-76. Retrieved from http://joum al.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 287% 29% 3A % 2047-76.
72.
Cieślicka, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF SPORTS TRAINING FO R 13-15 YEARS OVERALL EFFICIEN CY
192
Open Access
Conflict o f interest: N one declared. Received: 15.04.2013. Revised: 17.08.2013. Accepted: 17.08.2013.
Characteristics of body composition highly qualified dancers and dancers Latin
American style of dance sports in light of Perkal method
Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu
latynoamerykańskiego sportowego tańca metodą Perkala
Keywords: dance sports, somatic construction, method of Perkal.
Słowa kluczowe: taniec sportowy, budowa somatyczna, metoda Perkala.
Abstract
The paper attempts to present a highly physique athletes sports dance Latin American style. The
specificity of body building athletes from the background is shown in the reference group that
practices not professional sport, with size differences characteristics and indicators of body
expressed in number of units of standard deviation. Information about the internal proportions were
obtained by the method of natural indicators.
Materials:
The research group finals and finals were couples dance sports, championship - style Polish
Amateur Latin (10 women, 10 men, total 20 persons).
Method:
In the paper the method of natural indicators proposed by Percal in 1953, modified by H.
Milicerowa in 1959 [1,3], which according to theory and practice of sport is particularly suitable for
the assessment of body building athletes [3,4] .
Conclusions:
1.
Against the background of women are not professionally engaged in sports-style Latin
American dancers presented differences in their characteristics and indicators of body composition
(taken for analysis) reaching a maximum value of ± 1.00 standard deviation.
2.
Against the background of women not practicing sport professionally Latin American-style
dancers presented the differences in their characteristics and indicators of body composition (taken
for analysis) reaching a maximum of 0.90 ± standard deviation.
3.
Against the background of women are engaged in sport dancing professionally most
distinguished Latin American-style lower slenderness factor: -0.39 standard deviation and the
length - 0.31 standard deviation.
4.
Against the background of women not practicing sport professionally Latin American-style
dancers stand out more circuits factor: 0.76 standard deviation.
193
5.
Players presented a Latin American style: slightly larger factor in width (standard deviation
0.26., balanced circuit factor (- .02 standard deviations) and length (standard deviation 0.09) and
slightly lower slenderness factor (- .17 deviation units standard) against the total volume of the
body.
6.
Players presented the Latin American style: a smaller length factor (- .62 standard
deviations), a larger factor circuit (standard deviation 0.55), and sustainable medium width
(standard deviation 0.16) and slenderness ratio (-0.09 standard deviations) against overall body size.
Streszczenie
W pracy podjęto próbę przedstawienia budowy ciała wysokokwalifikowanych zawodniczek i
zawodników tańca sportowego stylu latynoamerykańskiego. Specyfikę budowy ciała sportowców
przedstawiono na tle grupy odniesienia nie uprawiającej zawodniczo sportu, za pomocą wielkości
różnic cech i wskaźników budowy ciała wyrażonych w ilości jednostek standardowego odchylenia.
Informacje o wewnętrznych proporcjach otrzymano za pomocą metody wskaźników
przyrodniczych.
Materiał:
Grupę badawczą stanowiły półfinałowe i finałowe pary tańca sportowego, Mistrzostw Polski
Amatorów w stylu latynoamerykańskim (10 kobiet, 10 mężczyzn, razem 20 osób).
Metoda:
W pracy zastosowano metodę wskaźników przyrodniczych zaproponowaną przez Perkala w 1953
r., zmodyfikowaną przez H. Milicerową w 1959 r. [1,3], która wg oceny teoretyków i praktyków
sportu wyjątkowo dobrze nadaje się do oceny budowy ciała sportowców [3,4].
Wnioski:
1. Na tle kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu tancerki stylu latynoamerykańskiego
prezentowały różnice w wielkościach cech oraz wskaźników budowy ciała (przyjętych do analizy)
maksymalnie osiągające wartości ± 1,00 odchylenia standardowego.
2. Na tle mężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerze stylu latynoamerykańskiego
prezentowali różnice w wielkościach cech oraz wskaźników budowy ciała (przyjętych do analizy)
maksymalnie osiągające ± 0,90 odchylenia standardowego.
3. Na tle kobiet nie uprawiających wyczynowo sportu tancerki stylu latynoamerykańskiego
najbardziej wyróżniał mniejszy czynnik smukłości: -0,39 odchylenia standardowego oraz długości 0,31 odchylenia standardowego.
4.
Na tle mężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerzy stylu latynoamerykańskiego
wyróżniał większy czynnik obwodów: 0,76 odchylenia standardowego.
5.
Zawodniczki stylu latynoamerykańskiego prezentowały: nieznacznie większy czynnik
szerokości (0,26 odchylenia standardowego), zrównoważony czynnik obwodów (- 0,02 odchylenia
standardowego) i długości (-0,09 odchylenia standardowego) oraz nieznacznie mniejszy czynnik
smukłości (- 0,17 jednostki odchylenia standardowego) na tle ogólnej wielkości ciała.
6.
Zawodnicy stylu latynoamerykańskiego prezentowali: mniejszy czynnik długości (- 0,62
odchylenia standardowego), większy czynnik obwodów (0,55 odchylenia standardowego) oraz
zrównoważony czynnik szerokości (0,16 odchylenia standardowego) i smukłości (-0,09 odchylenia
standardowego) na tle ogólnej wielkości ciała.
Introduction
According to theorists sports physique athletes differs substantially from the construction
of not dealing with sport, which is important in sports activities. In many disciplines defined
physique qualifies individuals for certain physical activities. It was found that the specific
194
construction of somatic players depends on the nature of the work from the point of view of
biomechanics is connected with the food of the effect of exercise. [6-59].
Specific task work was to characterize the construction of somatic individuals practicing
sports dance.
Aim of the study
In this study, it was the task of characterizing the construction of somatic Latin American dancers
sporting style of dance. Ratings physique athletes made against the reference group that practices
the sport professional not using a method of natural indicators.
Materials:
The research group finals and finals were couples dance sports, championship-style Polish Amateur
Latin (10 women, 10 men total 20 people). In women age ranged from 18 - 23 years (mean 21
years). In men, age ranged from 18 - 28 years (mean 23 years).Registered dance respondents ranged
7 - 15 years dancers and 6 - 12 years dancers. Test couple in most cases have the "S" - class, which
is compared to a master class sports classes.
The control group subjects were not cultivating professional sport [5].
Method:
Measurement-size
body height (BV)
length of the body (sst-sy)
Measurements width
shoulder width (aa)
pelvic width (c-c)
The study was performed by R. Martin accordance with the principles of anthropometric
measurements [2] using anthropometr, compass handle large metric tape, electronic scales. On the
basis of the measurements were calculated following indicators o f body:
- An indicator of body I = / length of the body: body height / x100
I = index shoulder / shoulder width: length of the body / x 100
pelvic index I = / width of the pelvis: Length of body / x 100
thoracic index I = / depth of chest: chest width / x 100
We also calculated the size of the index using the formula F. Rohrer Curtis in the following form:
Rohrer index I = / body weight (in grams): body height (cm 3) / x 100
To assess the specificity of body used method of natural indicators proposed by Percal in 1953,
modified by H. Milicerowa in 1959 [1,3]. This method is particularly well suited to assess the body
composition of athletes, because (if the reference group is the population does not sport
practitioner) normalized values indicate that somatic features or which factor plays the biggest role
in body building athletes the sport [3,4] .
The method of indicators is not so much a natural classification system as a statistical method that
allows to characterize the proportion of internal body structure of each individual or group of
individuals. Natural indicators are calculated VALUES important features standardized, which
statystce are called standardized results. This method is considered to be one of the best in
determining your body type, in its various aspects. [3]
In the first part of the study were standardized to mean 0 and standard deviation one reference
group, body measurements arithmetic groups dancers dance sports formula:
195
Normalized value = (arithmetic mean characteristics of the study group) - (arithmetic mean
characteristics of the reference group): (average standard deviation of the characteristics of the
reference group)
deviation units and therefore not appointed and weighed.
Information on the internal aspect ratio obtained using Percal.
Percal ratio = (M - factor 1) + (M - factor 2) + (M - factor 3) + (M - factor 4) +, etc. ...
wherein:
M (ratio of the total size of the group) = (factor 1 + factor 2 + factor 3 + n-th factor): the number of
factors used in the analysis.
The test results
In Tables 1 and 2 show characteristic features of construction figures and indicators of somatic
dancers dance Latin American style sports.
Table 1. Characteristic features of the numerical construction of somatic dancers, Latin American
style
_________________________________________________
M
SD
min-max
V%
Body height
163.13
4.33
157,1-171,4
2.66
Body weight
52.91
5.23
47,6-63,9
9.88
Length of body
48.77
1.18
47,1-50,7
2.42
Shoulder width
36.95
1.57
36,0-41,0
4.25
Hip width
26.80
1.18
25,0-28,5
4.41
Width chest for
25.90
1.73
23,0-28,5
6.68
Depth kl.piersiowej
18.55
1.26
17,0-21,0
6.78
Rohrer index
1.22
0.07
1,13-1,38
5.46
Indicator shoulder
75.79
3.29
71,01-83,33
4.35
Indicator trunk
29.90
0.67
28,30-30,75
2.25
Index chest for
71.83
5.85
64,15-81,63
8.14
Indicator pelvis
72.61
3.72
67,11-77,78
5.12
Design Features somatic
Table 2. Characteristic features of the numerical construction of somatic dancers, Latin American
style
_________________________________________________
M
SD
min-max
V%
Body height
176.21
5.72
166,8-184,8
3.25
Body weight
70.86
5.39
62,5-79,1
7.61
Length of body
52.37
1.32
50,3-54,1
2.53
Shoulder width
42.20
2.21
38,0-45,0
5.25
Hip width
28.60
1.66
26,0-31,0
5.82
Width chest for
29.85
1.55
27,5-32,0
5.18
Depth kl.piersiowej
21.35
1.68
20,0-25,0
7.89
1.30
0.11
1,17-1,54
8.84
80.57
3.50
75,47-86,37
4.34
Somatic
Rohrer index
Indicator shoulder
196
Indicator trunk
29.73
0.45
28,74-30,20
1.52
Index chest for
71.69
6.64
62,50-86,21
9.26
Indicator pelvis
67.92
4.94
59,77-75,00
7.27
Presented below figures show the profiles characteristics of the group physique sports athletes Latin
American dance style normalized to the average 0 and standard deviation 1, the reference group.
ta n c e r k i s t y l la ty n o a m e r y k a ń s k i
0,8
0,6
0,4
0,2
0
-
0,2
-0,4
-
0,6
-
0,8
Fig. 1. Profile length physique features a group of athletes sporting style of Latin American dance
Among the features length physique dancers biggest difference compared to the compared group
was characterized by a greater length of the upper limbs and lower length of the foot and trunk.
In most cases, dance sport athletes presented a shorter-size structural features. C, emphasize that
they were not, however, significant differences in relation to the compared groups. Example of
possible differences in the size of the construction can be somatic results presented by the authors
and other athletes presenting other sport. Reported by T. Grace-Mierzejewska [4] differences in
body size of athletes engaged in basketball (staff) were 2.79 standard deviations, volleyball (team)
2.23 standard deviation; handball (team) 1.67 standard deviation. Size differences in upper limbs
length practicing basketball players o f the standard deviation was 2.34, 1.97 volleyball athletes
practicing the standard deviation, the players practicing handball 1.08 standard deviation units. Size
differences in athletes foot length exchanged sequentially disciplines were: 2.49, 1.52, 1.44 standard
deviation.
197
Fig. 2. Profile width physique features a group of athletes sporting style o f Latin American dance
Among the features of your body width features such as shoulder width, chest width, chest depth
were higher compared to the compared groups. The size differences were not very significant
amounting to these features: 0.61, 0.78, 0.72 standard deviation. Other structural features width:
pelvic width, the width o f the interest was lower in relation to the group s comparative, amounting
to: - 0.81, - 1.12 standard deviation.
For comparison, the size difference width somatic athletes practicing team games (staff) were:
shoulder width 2.00 - basketball, volleyball 1.78, 1.08 handball. Foot width: basketball 2.77, 1.73
volleyball, handball 2.39 standard deviation [4].Against the background of the results presented
above it can be concluded that the reported differences width dimensions dancers were not as
significant and have different specificities.
Fig. 3a. Profile characteristics of body - circuits, group sports athletes Latin American dance style
Summarizing the results of the analyzes of circuits reported that the dancers were characterized by
their smaller sizes compared to the reference group. The biggest difference in size was observed for
waist circumference (- 0.44 standard deviation).Analysis of these indices Rohrer, BMI and body
weight showed that athletes practicing sports dance characterized by their smaller sizes compared to
the compared groups.
198
Tancerki styl latynoam erykański
0
wskaźnik Rohrera
-
0,1
-
0,2
-
wskaźnik BMI
m asa ciała
0,21
-0,3
-0,4
-0,5
-
0,6
-0,7
Fig. 3b. Profile of indicators and the construction of bodies and body mass sports athletes group of
Latin American dance style standardized to mean 0 standard deviation of one reference group
The following figures show the size of the individual characteristics of the construction of somatic
style Latin American players, normalized to mean 0 and standard deviation of one reference group.
Fig. 4. Profile length physique features a group of players sporting style of Latin American dance
Among the features length physique athletes practicing sports dance the biggest difference
compared to the compared group was characterized by a length of the foot and turn the body height.
Average size (as indicated by the sign in front of the values of the differences) observed features
characterizing the dancers were lower than the comparable average values of the reference group.
Emphasis is worth mentioning that all measures adopted to analyze the characteristics of dance-size
sport athletes were smaller compared against the average values presented by the reference group.
The size of the presented differences were not very significant. In this study, other groups of
athletes (players of the national team volleyball and basketball) size differences, these somatic
reached from one to more than 2.5 units of standard deviation [4].
199
Fig. 5. Profile width physique features a group o f players sporting style of Latin American dance
Among the features width physique athletes Latin American-style features such: as shoulder width,
chest width, chest depth and width of the pelvis were higher compared to the compared groups.
Other features of the physique dancers feet wide - was lower against the reference group. The
largest difference was observed for the width of the shoulders (standard deviation 0.96), and the
depth of the chest (standard deviation 0.78) - the size of the presented differences can be described
as moderate. For comparison, the players of the national team volleyball and basketball presented a
greater magnitude of the differences in the groups being compared against in these ranged from 1 to
more than 2.0 standard deviation units [4].
Fig. 6. Profile characteristics of body - circuits, group of players sporting style of Latin American
dance normalized to the average 0 and standard deviation 1, the reference group
Compared to the control group dancers sporting style Latin American dance presented larger size
circuits. The biggest difference compared to the compared groups characterized by leg
circumference (0.87 standard deviations). For comparison, the size differences of somatic (thigh
and drumstick) players of the national team volleyball and basketball at the level of about 2.0
standard deviation units [4].
200
Fig 7. Profiles and indicators of body weight a group of players sporting style of Latin American
dance normalized to the average 0 and standard deviation 1 reference group
Analysis of the size differences of indicators Rohrer, BMI showed that the players cultivating Latin
American style characterized by greater their values in relation to the compared groups. Rather, it
presented a lower body weight. The size differences were not large and were as follows: the ratio of
the standard deviation 0.32 Rohrer, BMI 0.18 weight - 0.14 standard deviation units.
Study on determining factor (and hence total body composition traits included having common
characteristics such as length, width, slenderness, etc.) standing out against the control group
presented figures 8, 9
Based on this analysis, graphical them reported that athletes practicing sports dance characterized
by smaller, relative to the reference values of factors: the length and slenderness circuits and larger
compared to the compared group of medium width values. Dancer most diversified group
comparison of slenderness factor, wherein they are presented relative to the control group less the
value (- 0.39 standard deviation units).
Fig. 8. Profi e factors physique sports athletes Latin American dance style, standardized to mean 0
and standard deviation 1, the reference group
201
Fig. 9. Profile factors physique sports athletes of Latin American dance style, standardized to mean
0 and standard deviation 1, the reference group
Among the groups of factors physique been compared most of the Latin American group of dancers
style factor differentiated circuits. With professional sports dance presented in relation to the control
group increased its value (0.76 standard deviation units).
Information on the internal aspect and therefore the most prominent factors physique (included
together with a common character traits) dancers and dancers, Latin American-style figures show
10.11.
Fig. 10. Percal indicator group sports athletes Latin American dance style
Among the most internal proportions in the general body size dancers, Latin American style
distinguished by a factor of width (0.26 standard deviation).
The size of the individual factors were not large ranging from - 0.02 to 0.26 of a standard deviation
units, providing the balanced proportions of body style Latin American dancers. Players were
slightly higher factor: the width (standard deviation 0.26) balanced circuits factor (- .02 standard
deviations) and length (standard deviation 0.09) and slightly lower slenderness factor (- .17 standard
deviation units) in relation to the overall size of the body.
202
Fig 11. Percal index y group of players sporting the standard style of dance
Group of Latin American-style players, from the internal aspect, the most distinguished in relation
to the overall size of the body length of less than a factor (- .62 standard deviations), and
successively larger circuits factor (0.55 standard deviation). It should be noted that the construction
of the various factors on the general size of the body were not very significant, however, fit
physique described specific group of players sporting dance.
Conclusions:
1. Against the background of women are not professionally engaged in sports-style Latin
American dancers presented the following differences in the size of the features and indicators of
body:
■
body height - 0.50 standard deviation
■
Length o f body: - 0.62 standard deviation
■
length of the upper limbs: 0.66 standard deviation
■
length of the legs: - the standard deviation 0.38
■
foot length - 0.69 standard deviation.
Szerokościowe qualities of body
■
■
■
depth of chest: 0.72 standard deviation
■
the width of the pelvis - standard deviation 0.81
■
Circuits
hips: - 0.44 standard deviation
■
Thigh: - 0.15 standard deviation
■
calf circumference - 0.08 standard deviation
Indicators of body
■
Rohrer index - 0.21 standard deviation
■
BMI - 0.38 standard deviation
■
Body weight - 0.58 standard deviation
203
2. Against the background of women not practicing sport competitively standard style dancers
presented the following differences in the size of the features and indicators of body:
■
body height - 0.51 standard deviation
■
Length o f body: - 0.38 standard deviation
■
length of the upper limbs - 0.07 standard deviation
■
length of the legs: - the standard deviation 0.31
■
foot length - 0.79 standard deviation.
■
■
■
depth of chest: 0.78 standard deviation
■
pelvic width: 0.11 standard deviation
■
■
■
■
Circuits
hips: 0.71 standard deviation
Thigh: 0.72 standard deviation
calf circumference: 0.87 standard deviation
Indicators of body
■
Rohrer index: 0.32 standard deviation
■
BMI: 0.18 standard deviation
■
Body weight - 0.14 standard deviation
3. Against the background of women are engaged in sport dancing professionally most
distinguished Latin American-style lower slenderness factor: -0.39 standard deviation and the
length - 0.31 standard deviation.
4. Against the background of women not practicing sport professionally Latin American-style
dancers stand out more circuits factor: 0.76 standard deviation.
5. Players Latin American style characterized by: a slightly larger factor in width (standard
deviation 0.26) balanced circuits factor (- .02 standard deviations) and length (standard deviation
0.09) and slightly lower slenderness factor (- .17 deviation units standard) against the total volume
of the body.
6. Players Latin American style characterized by smaller length factor (- .62 standard deviations),
higher factor circuit (standard deviation 0.55), and sustainable medium width (standard deviation
0.16) and slenderness (-0.09 standard deviations) in the general body size.
References
2. Drozdowski Z. (1998): Antropometria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki Nr
24.AWF w Poznaniu.
3. Łaska-Mierzejewska T. 1999: Antropologia w sporcie i wychowaniu fizycznym. Centralny
Ośrodek Sportu.
4. Łaska-Mierzejewska T. 1979: Wpływ naturalnej selekcji i oddziaływania treningu na budowę
204
14.
13. Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, AWF, Warszawa.
14. Sawczyn S., Pilewska W., Zasada M., 2003 /Sprawność fizyczna a efektywność procesu
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
Sciences, 2009,23/3,33-38.
national team in sprint competitions 2012 s, 149-157.
205
26. Pilewska W., 2002 /Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności
[w]:
Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1.
AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
19 year old pole vaulut jumpers. Medical and Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
Sciences, 2009,23/3,33-38.
national team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
Of
H
Ss),
3(5),
267-276.
Retrieved
from
206
2(5),
52-74.
Retrieved
from
http://iournal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2012%3B%202%285%29%3A%2052-74.
55-266.
qualified dancers and dancers standard style of dance sports in light of typology of somatic A.
9-30.
Sciences
(J O f H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
63-178.
07-018.
Retrieved
207
93-706.
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
213-230.
Retrieved
13-230.
Of
H
Ss),
3(8),
109-126.
Retrieved
09-126.
166.
Retrieved
51-166.
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(7),
47-76.
Retrieved
7-76.
59-272.
W stęp
Zdaniem teoretyków sportu budow a ciała sportow ców różni się zdecydow anie od budow y osób nie zajm ujących się sportem, co m a istotne
znaczenie w działalności sportowej. W wielu dyscyplinach sportowych określona budow a ciała osobników predestynuje do podejm ow ania określonej
aktywności ruchowej. Stwierdzono, iż specyfika budow y somatycznej zaw odników uzależniona je s t od charakteru wykonywanej pracy a z punktu
widzenia biom echaniki zw iązana je s t z efektyw nością wykonywanych ćwiczeń. [6-59].
W yznaczonym zadaniem pracy, było scharakteryzowanie budow y somatycznej osobników uprawiających taniec sportowy.
Cel pracy
W niniej szej pracy, podjęto zadanie scharakteryzowania budow y somatycznej tancerzy stylu latynoam erykańskiego sportowego tańca. O ceny budow y
ciała sportow ców dokonano na tle grupy odniesienia, nie uprawiającej sportu zawodniczo za pom ocą m etody w skaźników przyrodniczych.
M ateriał i m etody badań
Materiał:
Grupę badaw czą stanowiły półfinałow e i finałowe pary tańca sportowego, M istrzostw Polski A m atorów w stylu latynoam erykańskim (10 kobiet, 10
mężczyzn razem 20 osób). W grupie kobiet w iek w ahał się w granicach 18 - 23 lata (średnia 21 lat). W grupie m ężczyzn wiek wahał się w granicach
18 - 28 lat (średnia 23 lata). Długość stażu tanecznego badanych kształtow ała się w granicach 7 - 15 lat tancerze i 6 - 12 lat tancerki. Badane pary
w większości przypadków posiadała „S” - klasę, czyli porównując do klas sportowych klasę M istrzowską.
Grupę odniesienia stanowili osobnicy nie upraw iający zaw odniczo sportu [5].
Metoda:
W celu określenia specyfiki budow y tancerzy u tancerek sportowego tańca dokonano następujących pom iarów antropometrycznych:
Pom iar m asy ciała
Pom iary długościow e
208
długość tułowia (sst-sy)
Pom iary szerokościowe
Badania w ykonano m etodą R. M artina zgodnie z zasadam i pom iarów antropom etrycznych [2] posługując się antropom etrem , cyrklem kabłąkowym
dużym, taśm ą metryczną, wagą elektroniczną. N a podstawie dokonanych pom iarów wyliczono następujące wskaźniki budow y ciała:
wskaźnik tułow ia I = /długość tułowia: wysokość ciała/ x100
w skaźnik barków I = /szerokość barków: długość tułow ia/ x 100
wskaźnik m iednicy I = /szerokość miednicy: długość tułow ia/ x 100
wskaźnik klatki piersiowej I = /głębokość klatki piersiow ej: szerokość klatki piersiowej/ x 100
O bliczono także wielkość w skaźnika Rohrera w ykorzystując formułę F. Curtisa w następującej postaci: wskaźnik R ohrera I = /m asa ciała (w
gramach): wysokość ciała (w cm 3)/x 100
Do oceny specyfiki budow y ciała zastosowano m etodę w skaźników przyrodniczych zaproponowaną przez Perkala w 1953 r., zm odyfikow aną przez
H. M ilicerow ą w 1959 r. [1,3]. M etoda ta je s t w yjątkowo dobrze nadaje się do oceny budow y ciała sportowców, ponieważ (jeżeli grupą odniesienia
jest populacja nie upraw iająca sportu) wartości unorm ow ane pokazują, które cechy som atyczne lub który z czynników odgrywa najw iększą rolę w
budow ie ciała zaw odników danej dyscypliny sportu [3,4].
M etoda wskaźników przyrodniczych jest nie tyle systemem klasyfikacji ile m etodą statystyczną, która pozw ala na scharakteryzowanie wewnętrznych
proporcji budow y ciała każdego osobnika lub grupy osobników. W skaźniki przyrodnicze obliczane są z wartości cech unorm owanych, które w
statystce noszą nazwę wyników standaryzowanych. M etoda ta uw ażana jest za jed n ą z najlepszych dla określania typu budow y ciała, w różnych jeg o
aspektach [3].
W pierwszej części pracy zostały unorm ow ane na średnią 0 i odchylenie standardowe 1 grupy odniesienia, średnie arytm etyczne pom iarów ciała grup
tancerek i tancerzy sportowego tańca wg wzoru:
W artość unorm ow ana = (średnia arytm etyczna cechy badanej grupy) - (średnia arytm etyczna cechy grupy odniesienia): (średnie odchylenie
standardowe danej cechy grupy odniesienia)
U zyskano wartości cech budow y somatycznej wyrażone w ilości jednostek standardowego odchylenia a więc w jednostkach nie m ianow anych i
zważonych.
Inform acje o wew nętrznych proporcjach otrzymano przy zastosow aniu wskaźnika Perkala.
W skaźnik Perkala = (M - czynnik1) + (M - czynnik 2) + (M - czynnik 3) + (M - czynnik 4) + itd. ...
przy czym:
M (w skaźnik ogólnej wielkości grupy) = (czynnik 1 + czynnik 2 + czynnik 3 + czynnik n-ty): liczbę czynników zastosow anych w analizie.
W yniki badań
W tabelach 1 i 2 przedstaw iono charakterystyki liczbowe cech budow y oraz w skaźników som atycznych tancerek i tancerzy stylu
latynoam erykańskiego tańca sportowego.
Tab.1. Charakterystyka liczbowa cech budow y somatycznej tancerek stylu________latynoam erykańskie go
M
SD
m in-m ax
V%
Cechy budow y somatycznej
W ysokość ciała
163,13
4,33
157,1-171,4
2,66
M asa ciała
52,91
5,23
47,6-63,9
9,88
Długość tułowia
48,77
1,18
47,1-50,7
2,42
Szerokość barków
36,95
1,57
36,0-41,0
4,25
Szerokość bioder
26,80
1,18
25,0-28,5
4,41
25,90
1,73
23,0-28,5
6,68
G łębokość kl.piersiowej
18,55
1,26
17,0-21,0
6,78
W skaźnik Rohrera
1,22
0,07
1,13-1,38
5,46
W skaźnik barków
75,79
3,29
71,01-83,33
4,35
W skaźnik tułowia
29,90
0,67
28,30-30,75
2,25
71,83
5,85
64,15-81,63
8,14
72,61
3,72
67,11-77,78
5,12
Tab.2. Charakterystyka liczbowa cech budow y somatycznej tancerzy stylu_______ latynoam erykańskiego
M
SD
m in-m ax
V%
Cechy som atyczne
W ysokość ciała
176,21
5,72
166,8-184,8
3,25
M asa ciała
70,86
5,39
62,5-79,1
7,61
Długość tułowia
52,37
1,32
50,3-54,1
2,53
Szerokość barków
42,20
2,21
38,0-45,0
5,25
209
Szerokość bioder
28,60
1,66
26,0-31,0
5,82
29,85
1,55
27,5-32,0
5,18
Głębokość kl.piersiowej
21,35
1,68
20,0-25,0
7,89
W skaźnik Rohrera
1,30
0,11
1,17-1,54
8,84
W skaźnik barków
80,57
3,50
75,47-86,37
4,34
W skaźnik tułowia
29,73
0,45
28,74-30,20
1,52
71,69
6,64
62,50-86,21
9,26
67,92
4,94
59,77-75,00
7,27
Prezentowane poniżej ryciny przedstaw iają profile cech budow y ciała grupy zaw odniczek
latynoam erykańskiego unorm owane na średnie 0 i odchylenie standardowe 1, grupy odniesienia.
i
zaw odników
sportowego
tańca
stylu
t a n c e r k i s t y l la ty n o a m e r y k a ń s k i
0,8
0,6
0,4
0,2
0
-
0,2
-0,4
-
0,6
-
0,8
Ryc. 1. Profile długościowych cech budow y ciała grupy zaw odniczek sportowego tańca
stylu latynoam erykańskiego unorm owane na średnie 0
i odchylenie standardowe
1, grupy odniesienia
Spośród cech długościowych budow y ciała tancerek najw iększą różnicą w stosunku do porównywanej grupy charakteryzowała się w iększa długość
kończyn górnych oraz m niejsza długość stopy i tułowia.
W w iększości przypadków zawodniczki sportowego tańca prezentowały krótsze długościow e cechy budowy. Podkreślić należy, że nie były to jednak
duże różnice w stosunku do porównywanej grupy. Przykład wielkości możliwych różnic budow y somatycznej stanowić m ogą wyniki prezentow ane
przez innych autorów dla zaw odniczek prezentujących inne dyscypliny sportu. Podawane przez T. Ł aska-M ierzejew ska [4] wielkości różnic
wysokości ciała zawodniczek upraw iających koszykówkę (kadra) wynosiły 2,79 odchylenia standardowego; siatkówkę (kadra) 2,23 odchylenia
standardowego; piłkę ręczną (kadra) 1,67 odchylenia standardowego. W ielkość różnic długości kończyn górnych zaw odniczek uprawiających
koszykówkę w ynosiła 2,34 odchylenia standardowego; zaw odniczek uprawiających siatkówkę 1,97 odchylenia standardowego; zaw odniczek
uprawiających piłkę ręczną 1,08 jednostki odchylenia standardowego. W ielkość różnic długości stopy zaw odniczek wym ienianych kolejno
dyscyplin wynosiła: 2,49; 1,52; 1,44 odchylenia standardowego.
210
tancerki styl latynoam erykański
0,5
0^78
O
7\
u <r*
sz.kl.
piersiowej
gi.ki.
piersiowej
0,61
szerokość
barków
Nl
szer.
V iiednicy
szer. stopy
-0,5
-1
-U,öl
-1,12
-1,5
Ryc.2. Profile szerokościowych cech budow y ciała grupy zaw odniczek sportowego
tańca stylu latynoam erykańskiego unorm owane na średnie
0 i odchylenie
Spośród szerokościowych cech budow y ciała cechy takie jak: szerokość barków, szerokość klatki piersiowej, głębokość klatki piersiowej były
większe w stosunku do porównywanej grupy. W ielkości różnic nie były bardzo znaczące wynosząc dla wym ienionych wyżej cech: 0,61; 0,78; 0,72
odchylenia standardowego. Pozostałe szerokościowe cechy budowy: szerokość miednicy, szerokość stopy były m niejsze w stosunku do grupy
porównawczej, wynosząc: - 0,81; - 1,12 odchylenia standardowego.
Dla porów nania wielkość różnic szerokościowych cech som atycznych zawodniczek uprawiających gry zespołow e (kadra) wynosiły: szerokość
barków 2,00 - koszykówka; 1,78 siatkówka; 1,08 piłka ręczna. Szerokość stopy: koszyków ka 2,77; siatków ka 1,73; piłka ręczna 2,39 odchylenia
standardowego [4]. N a tle prezentowanych wyżej wyników stwierdzić m ożna, iż przedstaw ione różnice wym iarów szerokościowych tancerek nie
były tak znaczne oraz posiadały odm ienną specyfikę.
Ryc.3. Profile cech budow y ciała - obwody, grupy zaw odniczek sportowego tańca stylu
latynoam erykańskiego unorm owane na średnie 0 i
grupy odniesienia
Podsum owując wyniki analizy wielkości obw odów odnotowano, iż tancerki charakteryzowały się m niejszym i ich wielkościam i w stosunku do grupy
odniesienia. N ajw iększą różnicę wielkości odnotowano dla obwodu bioder (- 0,44 odchylenia standardowego). A naliza wielkości w skaźników
Rohrera, BM I oraz m asy ciała wykazała, iż zawodniczki uprawiające sportowy taniec charakteryzowały się m niejszym i ich wielkościami w stosunku
do porównywanej grupy.
211
R yc.3. Profile w skaźników budow y ciała oraz m asy ciała grupy zaw odniczek
sportowego tańca stylu latynoam erykańskiego unorm owane na
średnie 0 odchylenie standardowe 1 grupy odniesienia
Przedstaw ione poniżej ryciny przedstaw iają wielkości poszczególnych cech budow y somatycznej zaw odników stylu latynoam erykańskiego,
unorm ow ane n a średnie 0 oraz odchylenie standardowe 1 grupy odniesienia.
Ryc.4. Profile długościow ych cech budow y ciała grupy zaw odników sportowego tańca
stylu latynoam erykańskiego unorm ow ane na średnie 0
i odchylenie standardowe
1, grupy odniesienia
Spośród długościow ych cech budowy ciała zaw odników upraw iających sportowy taniec najw iększą różnicą w stosunku do porównywanej grupy
charakteryzow ała się długość stopy oraz kolejno wysokość ciała. Średnie wielkości (jak wskazuje znak przed w artościam i różnic) om aw ianych cech
charakteryzujące tancerzy, były m niejsze od porównywanych średnich wartości grupy odniesienia. Podkreślenia zasługuje fakt, że wszystkie przyjęte
do analizy cechy długościow e zaw odników sportowego tańca były m niejsze na tle porównywanych średnich wartości prezentowanych przez grupę
odniesienia. W ielkości prezentowanych różnic nie były bardzo znaczące. W prowadzonych badaniach innych grup sportowców (zaw odnicy kadry
narodowej siatkówki i koszykówki) w ielkości różnic, om awianych cech som atycznych osiągały od 1 do ponad 2,5 jednostki odchylenia
standardowego [4].
212
Ryc.5. Profile szerokościowych cech budow y ciała grupy zaw odników sportowego
tańca stylu latynoam erykańskiego unorm ow ane na średnie
0 i odchylenie
Spośród szerokościowych cech budow y ciała zaw odników stylu latynoam erykańskiego cechy takie: ja k szerokość barków, szerokość klatki
piersiowej, głębokość klatki piersiowej oraz szerokość m iednicy były większe w stosunku do porównywanej grupy. Pozostałe cechy budow y ciała
tancerzy: szerokość stopy - była m niejsza na tle grupy odniesienia. Największe różnice odnotowano dla szerokości barków (0,96 odchylenia
standardowego) oraz głębokości klatki piersiowej ( 0,78 odchylenia standardowego) - w ielkości prezentowanych różnic m ożna określić jak o
um iarkowane. Dla porów nania zaw odnicy kadry narodowej siatkówki i koszykówki prezentowali większe wielkości różnic na tle porównywanej
grupy. W ielkości te kształtow ały się od 1do ponad 2,0 jednostek odchylenia standardowego [4].
Ryc.6. Profile cech budow y ciała - obwody, grupy zaw odników sportowego tańca stylu
latynoam erykańskiego unorm ow ane na średnie 0 i
grupy odniesienia
W porów naniu z grupą odniesienia tancerze sportowego tańca stylu latynoam erykańskiego prezentowali większe wielkości obwodów. N ajw iększą
różnicą w stosunku do porównywanej grupy charakteryzował się obwód podudzia (0,87 odchylenia standardowego). Dla porów nania wielkości różnic
cech som atycznych (obwód uda i podudzia) zaw odników kadry narodowej siatkówki i koszykówki kształtow ały się na poziom ie około 2,0 jednostek
odchylenia standardowego [4].
213
tancerze styl latynoam erykański
0,4
-
0,32
0,3
-----------------
0,2
----------
0,18
\
0,1
\
0
wskaźnik Rohrera
0,1
-
wskaźnik BMI
^ n a s a ciała
-------------------------------------------------------------------------------------
> - 0 ,1 4
0,2
Ryc.7. Profile w skaźników budow y ciała oraz m asy ciała grupy zaw odników
sportowego tańca stylu latynoam erykańskiego unorm ow ane na
średnie 0 i odchylenie standardowe 1 grupy odniesienia
A naliza wielkości różnic wskaźników Rohrera, BM I wykazała, iż zawodnicy upraw iający styl latynoam erykańskiego charakteryzowali się większymi
ich wielkościam i w stosunku do porównywanej grupy. Prezentowali oni natom iast niższą m asę ciała. W ielkości różnic nie były duże i kształtow ały
się następująco: w skaźnik Rohrera 0,32 odchylenia standardowego; wskaźnik BM I 0,18; m asa ciała - 0,14 jednostki odchylenia standardowego.
Analizę dotyczącą określenia czynnika (a więc razem ujętych cech budowy ciała posiadających wspólne właściwości np. długości, szerokości,
smukłości itd.) wyróżniającego się na tle grupy porównawczej przedstaw iają ryciny 8, 9.
N a podstawie przedstawionej w nich graficznej analizie odnotowano, iż zawodniczki uprawiające sportowy taniec charakteryzow ały się m niejszym i
w stosunku do grupy odniesienia w artościam i czynników: długości, obw odów i smukłości oraz większym i w stosunku do porównywanej grupy
w artościam i czynnika szerokości. Tancerki najbardziej z porów nyw aną grupą różnicow ał czynnik smukłości, przy czym prezentow ały one w
stosunku do grupy odniesienia m niejsze jeg o wartości (- 0,39 jednostki odchylenia standardowego).
t a n c e r k i s t y l la ty n o a m e r y k a ń s k i
0,1
0,04
0,05
0
-0,05
-
0,1
-0,15
-
0,2
-0,25
-0,3
-0,35
-0,4
-0,45
Ryc.8. Profile czynników budow y ciała zaw odniczek sportowego tańca stylu
odchylenie 1,
grupy odniesienia
214
latynoam erykańskiego, unorm ow ane na średnie 0 i standardowe
Ryc.9. Profile czynników budow y ciała zaw odników sportowego tańca stylu
latynoamerykańskiego, unorm ow ane na średnie 0 i standardowe
odchylenie 1,
grupy odniesienia
Spośród grup czynników budow y ciała najbardziej z porów nyw aną grupą tancerzy stylu latynoam erykańskiego różnicował czynnik obwodów.
Z aw odnicy sportowego tańca prezentowali w stosunku do grupy odniesienia większe jeg o wartości (0,76 jednostki odchylenia standardowego).
Inform acje o w ewnętrznych proporcjach a więc o najbardziej wyróżniających czynnikach budow y ciała (ujętych razem cechach o wspólnym
charakterze) tancerek oraz tancerzy stylu latynoam erykańskiego przedstawiaj ą ryciny 10,11.
Ryc.10. W skaźnik Perkala grupy zaw odniczek sportowego tańca stylu
latynoam erykańskiego
Spośród wewnętrznych proporcji najbardziej na tle ogólnej wielkości ciała tancerek stylu latynoam erykańskiego w yróżniał się czynnik szerokości
(0,26 odchylenia standardowego).
W ielkości poszczególnych czynników nie były duże sięgające od: - 0,02 do 0,26 wartości jednostki odchylenia standardowego, św iadcząc o
zrów noważonych proporcjach budow y ciała tancerek stylu latynoam erykańskiego. Zawodniczki charakteryzow ały się nieznacznie większym
czynnikiem: szerokości (0,26 odchylenia standardowego) zrów now ażonym czynnikiem obw odów (- 0,02 odchylenia standardowego) i długości (
0,09 odchylenia standardowego) oraz nieznacznie m niejszym czynnikiem smukłości (- 0,17 jednostki odchylenia standardowego) w stosunku do
ogólnej wielkości ciała.
215
0,8
Tancerze styl latynoam erykański
0,55
0,6
0,4
0,2
0
-
0,2
-0,4
-
0,6
-
0,8
Ryc. 11. W skaźnik Perkala grupy zaw odników sportowego tańca stylu standardowego
Grupę zaw odników stylu latynoam erykańskiego, spośród wewnętrznych proporcji, najbardziej wyróżniał w stosunku do ogólnej wielkości ciała
m niejszy czynnik długości (- 0,62 odchylenia standardowego) oraz kolejno w iększy czynnik obw odów (0,55 odchylenia standardowego). N ależy
podkreślić, iż poszczególne czynniki budow y na tle ogólnej w ielkości ciała nie były bardzo znaczące nadające jednakże specyfikę budow y ciała
opisywanej grupy zaw odników sportowego tańca.
W nioski:
1.
N a tle kobiet nie upraw iających wyczynowo sportu tancerki stylu latynoam erykańskiego prezentow ały następujące różnice w ielkości cech oraz
■
w ysokość ciała: - 0,50 odchylenia standardowego
■
długość tułowia: - 0,62 odchylenia standardowego
■
długość kończyn górnych: 0,66 odchylenia standardowego
■
długość kończyn dolnych: - 0,38 odchylenia standardowego
■
długość stopy: - 0,69 odchylenia standardowego.
■
szerokość barków: 0,61 odchylenia standardowego
■
szerokość klatki piersiow ej: 0,78 odchylenia standardowego
■
głębokość klatki piersiow ej: 0,72 odchylenia standardowego
■
szerokość miednicy: - 0,81 odchylenia standardowego
■
szerokość stopy: - 1,12 odchylenia standardowego.
O bwody
■
obwód bioder: - 0,44 odchylenia standardowego
■
obwód uda: - 0,15 odchylenia standardowego
■
obwód podudzia: - 0,08 odchylenia standardowego
■
w skaźnik Rohrera: - 0,21 odchylenia standardowego
■
w skaźnik BMI: - 0,38 odchylenia standardowego
■
m asa ciała: - 0,58 odchylenia standardowego
2.
N a tle m ężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerze stylu standardowego prezentowali następujące różnice w ielkości cech oraz
■
w ysokość ciała: - 0,51 odchylenia standardowego
■
długość tułowia: - 0,38 odchylenia standardowego
■
długość kończyn górnych: - 0,07 odchylenia standardowego
■
długość kończyn dolnych: - 0,31 odchylenia standardowego
■
długość stopy: - 0,79 odchylenia standardowego.
■
szerokość barków: 0,96 odchylenia standardowego
■
szerokość klatki piersiowej: 0,61 odchylenia standardowego
■
głębokość klatki piersiowej: 0,78 odchylenia standardowego
■
szerokość miednicy: 0,11 odchylenia standardowego
■
szerokość stopy: - 0,62 odchylenia standardowego.
Obwody
■
obwód bioder: 0,71 odchylenia standardowego
■
obwód uda: 0,72 odchylenia standardowego
■
obwód podudzia: 0,87 odchylenia standardowego
■
w skaźnik Rohrera: 0,32 odchylenia standardowego
■
w skaźnik BMI: 0,18 odchylenia standardowego
■
m asa ciała: - 0,14 odchylenia standardowego
3.
N a tle kobiet nie upraw iających wyczynowo sportu tancerki stylu latynoam erykańskiego najbardziej wyróżniał m niejszy czynnik smukłości: 0,39 odchylenia standardowego oraz długości - 0,31 odchylenia standardowego.
216
4.
N a tle m ężczyzn nie uprawiających wyczynowo sportu tancerzy stylu latynoam erykańskiego w yróżniał w iększy czynnik obwodów: 0,76
5.
Zawodniczki stylu latynoam erykańskiego charakteryzowały: się nieznacznie większym czynnikiem szerokości (0,26 odchylenia
standardowego) zrów noważonym czynnikiem obw odów (- 0,02 odchylenia standardowego) i długości (-0,09 odchylenia standardowego) oraz
nieznacznie m niejszym czynnikiem smukłości (- 0,17 jednostki odchylenia standardowego) na tle ogólnej wielkości ciała.
6.
Zaw odników stylu latynoam erykańskiego charakteryzował m niejszy czynnik długości (- 0,62 odchylenia standardowego), większy
czynnik obw odów (0,55 odchylenia standardowego) oraz zrów now ażony czynnik szerokości (0,16 odchylenia standardowego) i sm ukłości (-0,09
odchylenia standardowego) na tle ogólnej wielkości ciała.
Bibliografia:
1.
Charzew ski J., Lewandowska J., Ł aska-M ierzejew ska T., Piechaczek H., Charzew ska J., Skibińska A. 1999: Antropologia. Wyd. AW F
W arszawa.
2.
Drozdowski Z. (1998): A ntropom etria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki N r 24.AW F w Poznaniu.
3.
Łaska-M ierzejew ska T. 1999: Antropologia w sporcie i wychowaniu fizycznym. Centralny Ośrodek Sportu.
4.
Łaska-M ierzejew ska T. 1979: W pływ naturalnej selekcji i oddziaływ ania treningu na budowę ciała zaw odników gier zespołowych. Sport
5.
Piechaczek H., L ew andow ska J., Orlicz B. (1996): Z m iany w budow ie ciała m łodzieży akademickiej Politechniki W arszawskiej w okresie
35 lat. W ychow anie Fizyczne i Sport nr 3 , 3-14.
6.
N apierała M., Cieślicka M., Dm itruk K., Budow a m orfologiczna a zdolności m otoryczne studentów I roku wychowania fizycznego
Uniw ersytetu Kazim ierza W ielkiego w Bydgoszczy, „A nnales”, (red.) W. Śladkowski, Universitatis M ariae Curie - Skłodowska, Sectio D,
7.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziew cząt w wieku 10- 12 la, [w] : Z bornik vedeckovyskum nych pracvedy
8.
Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca m agisterska, WSG, Bydgoszcz.
9.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uwarunkowania rozwoju som atycznego i m otorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
10.
N apierała M. (2008). Środowiskowe uw arunkow ania som atyczne i m otoryczne a wiek rozw ojow y dzieci i m łodzieży (na przykładzie
11.
Pilew ska W. (2002), Zróżnicow anie m otoryczne oraz som atyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca towarzyskiego, „R oczniki N aukow e”,
t. 11, AW F Gdańsk, s. 217-226.
12.
Przew ęda R. (2009). Changes in physical fitness o f Polish youth during the last three decades, Studia E cologiae et Bioethicae, vol:.7 number:
1, pages: 57-71.
13.
14.
Sawczyn S., Pilew ska W ., Z asada M., 2003 /Spraw ność fizyczna a efektywność procesu treningowego w tańcu sportowym /, [w]:R ocznik
15.
16.
Szwarz H., W pływ ruchu i rekreacji na som atyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]: Dabrowski K., Zdrowie psychiczne , Warszawa.
17.
Eberhardt A, Jegier A., K ostka T., Szm igielska K., Zaniewicz D., A ktywność ruchow a w zdrow iu i chorobie, M edicinaSportiva, K raków 2004
r.
18.
N apierała M., Cieślicka M., Szark M., Klim czyk M., Aktywność fizyczna ludzi starszych - świadomość, nawyki i praktyka, [w]:
W spom aganie rozw oju i edukacji człowieka poprzez turystykę, sport i rekreację, (red.) M uszkieta R., N apierała M., Skaliy A., Ż ukow W., W S G,
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
19.
Ż ukow W ., w ybrane problem y turystyki, rekreacji, fizjoterapii ochrony zdrow ia człowieka. Bydgoszcz 2011 s.28- 37.
20.
D ix B, Cieślicka M, N apierała M., Aktywność fizyczna członków K oła Em erytów w Sępólnie Krajeńskim [in] U w arunkow anie zdrow otne i
rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. M uszkieta, M. Napierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu
21.
22.
23.
12 Training loads o f female canoeing youth national team in sprint com petitions 2012 s, 149-157.
24.
M igasiew icz J., W ybrane przejaw y sprawności motorycznej dziew cząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozwoju m orfologicznego, AWF,
W rocław, 2006.
25.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uw arunkow ania rozwoju som atycznego i m otorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
26.
Pilew ska W., 2002 /D obór pod względem budow y somatycznej oraz poziom u zdolności motorycznych par sportowego tańca towarzyskiego
reprezentujących odm ienne style taneczne/, [w]: W ychow anie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplem ent N r 1, Część 1. W ydawnictw o
Naukowe p W n W arszaw a 2002, s.12- 313.
27.
28.
Przew ęda R., Sprawność fizyczna polskiej m łodzieży oraz zw iązane z nią dylem aty współczesnego w ychow ania fizycznego, [w:]
29.
30.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne budow y somatycznej w doborze do gimnastyki
31.
Sawczyn S. (2000), W łaściwości rozwoju fizycznego i dojrzew ania biologicznego m łodocianych gim nastyków w procesie wieloletniego
32.
33.
34.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningow y m łodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała W ośka [w] : W ydaw nictw o Akadem ii Bydgoskiej,
35.
36.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu m aratońskim na przykładzie W iesław a Perszke, [w]: Zbornik
217
37.
D m itrnk K., C ieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zm ian w ytrzym ałości ukierunkowanej oraz jej w skaźników w okresie
przygotowaw czym rocznego cyklu treningowego w ioślarzy juniorów , [w]: Annales U niversitatis M ariae Curie- Skłodowska Lublin- Polonia vol.
38.
Biological Sciences, 2009,23/3,53-60.
39.
C ieślicka M., N apierała M. The som atic bulid o f lightweight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009,23/3,33-38.
40.
41.
12 Training loads o f fem ale canoeing youth national team in sprint com petitions, 2012 s, 149-157.
42.
http://iournal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20267-276.
43.
"Nordic walking" in patients with coronary h eart disease. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 2(5), 52-74. Retrieved from
http://iournal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2012% 3B% 202% 285% 29% 3A % 2052-74.
44.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS O F BOD Y CO M POSITION HIGHLY QU A LIFIED DANCERS
AND DANCERS LATIN AM ERICA N STYLE O F D A NCE SPORTS IN LIGHT OF TYPO LOGY OF SOM ATIC A. W A N K Y AND
Ss), 3(5), 255-266. Retrieved from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20255-266.
45.
Pilewska, W ., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f body com position highly qualified dancers and dancers standard style o f
stylu
standardowego
spo. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
19-30.
Retrieved
from http://iournal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 286% 29% 3A % 2019-30.
46.
Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF A EROBIC TRAINING ON THE
HEA LTH OF W O M EN FREQUEN TING TO FITNESS CLUBS. W pływ treningu aerobowego na zdrowie kobiet uczęszczających do klubów
fitness. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
47.
Pilewska, W ., & Pilewski, R. (2008). Budow a som atyczna zaw odniczek i zaw odników sportowego tańca/,[w]: Sport a dob rostan, red. prof, dr
48.
Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status o f m orphological and m otor skills o f girls participating in m odern
49.
50.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech m orfologicznych i zdolności motorycznych dziewcząt
uczestniczących w zajęciach tańca nowoczesnego. 1 0 ПЕДАГОГ1КА , 96.
51.
52.
53.
Pezala, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). The Efficiency o f the Overall W om en's Volleyball Players from Elementary School N o 31 in
54.
Ligman, O., Stankiewicz, B., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IM PACT O F TRAINING ON THE D EVELOPM ENT OF THE SOMATIC
Sciences (J O f H Ss), 3(6), 213-230. Retrieved from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013% 3B% 203% 20% 286% 29% 3A% 20213230.
55.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOM ATIC CON STRUCTION A ND THE LEVEL OF CAPACITY
M OTO RICYTY PA DDLERS AT THE VARIOUS STAGES O F SPORTS TRAINING. Budow a som atyczna i poziom zdolności motorycznych
56.
57.
young rowers. W pływ treningu wytrzym ałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy. Journal O fHealth Sciences (J O f
H Ss), 3(7), 47-76. Retrieved from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 287% 29% 3A % 2047-76.
58.
59.
dance sports in light o f Perkal m ethod. Charakterystyka budow y ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu standardowego sportowego
tańca
m etodą
Perkala. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(8),
153-178.
Retrieved
218
Open Access
The size parameters of heart rate in the final round standard style of dance
sports and selected characteristics and indicators of body for example steam
World Champions as the basis for individualized sports training
Wielkość parametrów pracy serca w rundzie finałowej stylu standardowego sportowego tańca
oraz wybranych cech i wskaźników budowy ciała na przykładzie pary Mistrzów Świata jako
podstawa indywidualizacji szkolenia sportowego
Wiesława Pilewska, Marcin Tichoniuk, Walery Zukow
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, Polska
Keywords: heart rate, final round, standard style of dance sports, Body, World Champions,
individualized sports training.
Słowa kluczowe: praca serca; runda finałowa; styl standardowy sportowego tańca; budowa
ciała; Mistrze Świata; indywidualizacja szkolenia sportowego.
Abstract
The sport dance, and other artistic disciplines, it is important similarities in the
construction of the somatic partner and the partner. The size of individual features of somatic built
are of great importance in sports, such as high body height is typical for sports such as basketball or
volleyball, but never meet with a very high player in gymnastics, where there is a rather stocky,
athletic body. Among the players in dance sports meet most of the similarities in the construction of
somatic body, ie the length of the legs, arms, and body size are close to each other. BMI o f couples
dance should be similar to each other. The height of the body, but there is a principle that the
partner should be higher than their partners or equals. Derogations from the principle of growth in
adult pairs at a high international level practically non-existent.
Aim of this study was to present the construction of somatic and level of physical fitness and
specific, taking into account the strength of the pairs of ballroom dancing class international S
standard style.
The study group was international sporting ballroom dancing couple having a dance class "S" in the
style of a standard, M. T. & O. T, representing the Moscow club "Diamond", Russia, and present
World Champions in the style of the standard M. K. & P. G. trainees in Bydgoszcz and representing
Poland .The study conducted by couple dancing in a simulated start, the final round of sporting
ballroom dancing five dances were included in the package:
Research on a pair of dance MT and OT was conducted in Moscow, sport dance studio "Dance
Options" belonging to the Moscow State University M. Lomonosov, while M. K. and P. G. were
219
tested in their own gym in. The study was a one-off, carried out in conditions that ensure their
reliability and relevance to the most which reflect the final tournament sport of ballroom dancing.
Results. Presented variable heart rate for a pair of T. and T., the simulation of the tournament. A
pair of test performed after a warm-up, during which the heart rate for MT, and was 100 beats /
minute, in O. T. 98 beats / minute. The role of warm-up before exercise is very important because it
prepares the body for exercise. Warm enhances blood circulation, which when heated expands and
tries to all tissues, and increases the temperature o f the body.
Conclusions
1. Pair of high quality dance characterized by a specific structure of the body, conditioned
approximated parameters Rohrer index.
2. Two dances from the group dances standard: English waltz, slow fox and do not require special
conditions on the surface characteristics of motility, which is strength. This is confirmed in an
interview with the two pairs, because both pairs according to state that a high fitness level sports, as
well as having the highest technical standard dances, as all except Quickstep do not involve specific
strength requirements that are not achievable for each person.
3. In both pairs Rohrer index system based on Kretchmer indicates the type of leptosomatic.
Streszczenie
W tańcu sportowym, oraz innych artystycznych dyscyplinach sportowych ważne jest
podobieństwo w budowie somatycznej partnera i partnerki. Wielkość poszczególnych cech budowy
somatycznej mają ogromne znaczenie w sporcie, np. duża wysokość ciała charakterystyczna jest dla
takich dyscyplin sportowych jak koszykówka, czy siatkówki, nigdy jednak nie spotkamy się z
bardzo wysokim zawodnikiem w gimnastyce sportowej, gdzie panuje raczej krępa, atletyczna
budowa ciała. Między zawodnikami w tańcu sportowym najczęściej spotykamy się z
podobieństwami w budowie somatycznej ciała, tzn. długość kończyn dolnych, górnych, oraz
wielkość ciała jest do siebie zbliżona. Współczynnik BMI u pary tanecznej powinien być podobny
do siebie. Wysokość ciała również, lecz istnieje zasada, iż to partner powinien być wyższy od
partnerki, bądź równi sobie. Odstępstw od zasady wzrostu u par dorosłym na wysokim światowym
poziomie praktycznie nie występuje.
Celem badań, była przedstawienie budowy somatycznej oraz poziomu i specyfiki
sprawności fizycznej biorąc pod uwagę wytrzymałość pary tańca towarzyskiego klasy
międzynarodowej S, stylu standardowego.
Materiał i metody
Grupę badawczą stanowiła międzynarodowej para sportowego tańca towarzyskiego
posiadająca klasę tanecznej „S” w stylu standardowym, M. T. & O. T, reprezentująca moskiewski
klub „Diamant”, Rosja, oraz obecni mistrzowie Świata w stylu standardowym M. K. & P. G.,
trenujący w Bydgoszczy i reprezentujący Polskę. W przeprowadzonym badaniu para tańczyła w
symulowanych warunkach startowych, finałowej rundy sportowego tańca towarzyskiego, 5 tańców
wchodzących w skład stylu standardowego:
Badanie na parze tanecznej M. T. i O. T., zostało przeprowadzone w Moskwie, w studiu
tańca sportowego „Dance Options” należącym do Uniwersytetu Moskiewskiego im. M.
Łomonosowa, natomiast M. K. z P. G. zostali przebadani na własnej sali treningowej w
Bydgoszczy. Badanie miało charakter jednorazowy, realizowany w warunkach zapewniających ich
rzetelność i adekwatność do warunków najbardziej odzwierciedlających warunki finałowe turnieju
sportowego tańca towarzyskiego.
Wyniki. Przedstawiono zmienną wartości tętna dla pary T. i T., podczas symulacji warunków
turniejowych. Para wykonała badanie po rozgrzewce, podczas której wartość tętna dla M. T., a
wynosiła 100 uderzeń/minuta, u O. T. 98 uderzeń/minuta. Rola rozgrzewki przed wysiłkiem
fizycznym jest bardzo ważna, gdyż przygotowuje ona organizm do wysiłku fizycznego.
Rozgrzewka wzmaga krążenie krwi, która podczas ogrzewania się rozszerza się i dociera do
wszystkich tkanek, oraz podwyższa temperaturę organizmu.
220
Wnioski
1. Pary wysokiej klasy tanecznej charakteryzują się specyficzną budową ciała, uwarunkowaną
zbliżonymi parametrami wskaźnika Rohrera.
2. Dwa tańce spośród grupy tańców standardowych: walc angielski, oraz slow Fox, nie potrzebują
specjalnych uwarunkowań na płaszczyźnie cechy motoryki, jaką jest wytrzymałość. Znajduje to
swoje potwierdzenie podczas wywiadu przeprowadzonego u obydwu par, gdyż obie pary zgodnie
stwierdzają, iż na wysokim poziomie wytrenowania sportowego, oraz posiadania najwyższej
techniki tańce standardowe, jako ogół z wyłączeniem quickstepa nie niosą za sobą specyficznych
wymagań wytrzymałościowych, które nie są możliwe do osiągnięcia dla każdego człowieka.
3. U obu par wskaźnik Rohrera w oparciu o system Kretchmera wskazuje typ leptosomatyczny.
Admission
The sport dance, and other artistic disciplines, it is important similarities in the construction of the
somatic partner and partner (Pilewska, 2002, Pilewska et al, 2008). The size of individual features
of somatic built are of great importance in sports, such as high body height is typical for sports such
as basketball or volleyball, but never meet with a very high player in gymnastics, where there is a
rather stocky, athletic body. Among the players in dance sports meet most of the similarities in the
construction of somatic body, ie the length of the legs, arms, and body size are close to each other.
BMI of couples dance should be similar to each other. The height of the body, but there is a
principle that the partner should be higher than their partners or equals. Derogations from the
principle of growth in adult pairs at a high international level practically non-existent.
(Dmitruk, Pilewska, 2007; Charzewski et al, 1999; Drozdowski, 1998; Łaska-Mierzejewska, 1999;
Łaska-Mierzejewska, 1979; Piechaczek et al, 1996; Napierała et al, 2007; Stankiewicz, Stępniak,
2002; Kotlarz, 2009; Napierała, 2005; Napierała, 2008; Pilewska, 2002; Przewęda, 2009; Przewęda,
Dobosz, 2003; Sawczyn et al, 2003; Seabra et al, 1997; Eberhardt et al, 2004; Napierała et al .,
2009; Cieślicka et al, 2011; Dix et al, 2013; Cieślicka et al, 2006; Cieślicka, Napierała, 2009;
Cieślicka, Slowinski, 2012; Migasiewicz, 2006; Napierała, 2005; Pilewska, 2002; Pilicz et al, 2003;
Przewęda, 1986; Przewęda, 1985; Sawczyn et al, 1997; Sawczyn, 2000; Szopa et al, 1996;
Stankiewicz, 2002; Stankiewicz, 2005; Stępniak, Stankiewicz, 2004; Stankiewicz, Stępniak, 2004;
Dmitruk et al, 2007; Klimczyk et al, 2009; Cieślicka, Napierała, 2009; Stankiewicz, Cieślicka,
2012; Cieślicka et al, 2012; Wiech et al, 2013; Gozhenko et al, 2013; Pilewska et al, 2013;
Pilewska, 2013b; Cieślicka et al, 2013; Pilewska, Pilewski, 2008; Cieślicka et al., 2012; Napierała
et al, 2010; Cieślicka et al, 2012; Peazała, Zukow, 2013; Peazała, Zukow, 2013; Pezała et al, 2013;
Ligman et al., 2013; Cieślicka et al, 2013; Dix et al., 2013; Stankiewicz et al, 2013; Cieślicka et al.,
2013; Pilewska et al, 2013).
Discipline sport dance sports competition realized the idea o f a relatively short time, because
since 1997. High standards, which are inherent to the sport competition entails the preparation of a
training plan, the majority o f coaches, and people running sport dance clubs, there is no concept of
physical preparation because only teach proper dance, dance technique. Couples often do not have a
fixed plan of action by the coach operator, which is the biggest mistake and the "Achilles heel" of
sport dance. Pairs want to be prepared for each event in the same way and be ready at 100% on
every start. This principle is the same in any sport. Reality shows that couples compete in about 20
30 starts in tournaments throughout the year. This frequency starts practically impossible 100%
preparation for each tournament. According Maxim Kotlov, titled standard style dancer Russia,
among others: the Master of Russia, World Cup finalist and Europe IDSF (now WDSF), the couple
is able to prepare a 100% for the tournament only 2-3 starts during the year, and the rest time should
be devoted to the improvement of dance, physical development.
Aim of this study was to present the construction of somatic and level of physical fitness
and specific, taking into account the strength of the pairs of ballroom dancing class international S
standard style.
221
The study group was international sporting ballroom dancing couple having a dance class "S" in the
style of a standard, M. T. & O. T, representing the Moscow club "Diamond", Russia,and present
World Champions in the style of the standard and M. K. & P. G. trainees inBydgoszcz and
representing Poland. The study conducted by couple dancing in a simulated start, the final round of
sporting ballroom dancing five dances were included in the package:
• English-cylinder English Waltz 1.30 min.
30 sec. Leisure breaks,
• Tango - 1.30 min
• Viennese waltz - 1.30 min
• slowfoxa-1h30
• quickstep-1h30
During the 30-second intervals pair measured the heart rate using a heart rate monitor "Sigma PC
9".
After the last dance of the final round, measured the time to reach your resting heart rate. On the
basis of the measurements were calculated as indicators of body composition:
1.
BMI
2.
Rohrer index
Research on a pair of dance M. T. and O. T. was conducted in Moscow, sport dance studio "Dance
Options" belonging to the Moscow State University M. Lomonosov and M. K. o f P. G. were tested
in their own gym in. The study was a one-off, carried out in conditions that ensure their reliability
and relevance to the most which reflect the final tournament sport of ballroom dancing.
Results
The table below shows the variable heart rate for a pair o f T. and T., thesimulation of the
tournament. A pair of testperformed after a warm-up during which the heart ratefor M. T.,and was
100 beats / minute, in O. T. 98 beats / minute. The role of warm-up before exercise is very
important because it prepares the body for exercise. Warm enhances blood circulation, which when
heated expands and tries to all tissues, and increases the temperature of the body.
Better blood circulation, and an increase in body temperature causes the muscles become more
flexible and able to exercise. Thanks to the warm-up there are changes in the osteoarticular system
in which the tendons and joints become more flexible and increase the size of mobility. The result
of a well-made warming is reducing the incidence of injury.
The difference between resting heart rate and heart rate after the warm-up was performed at the M.
T. 38 strokes and 34 strokes in O. T.
Resting heart rate of M. T. was 62 beats per minute, while in O. T. 64 beats per minute. For a pair
of resting heart rate has undergone a process of relaxation, which always performs before an
important start for a few hours before the start of the tournament, and attempting to warm up the
day of the tournament to be able to get the full concentration and so.
Purity of mind.
During exercise, relaxation couple can easily cope with stress, fear, and anxiety associated with the
start in sports.
Table 1. The change in heart rate in the various dances of the standard dances for couples M.
T. & O. T.
Dance
The duration of
The
222
Heart rate
the dance
interval
between
the
dances
M. T.
O. T.
English Waltz
1 minute 30 sec
-
140
beats / minute
139
beats / minute
Tango
1 minute 30 sec
30 sec
147
beats / minute
149
beats / minute
Viennese Waltz
1 minute 15 sec
26 sec
155 beats / minute
152
beats / minute
Slow Fox
(Foxtrot)
1 minute 30 sec
27 sec
144
beats / minute
143
beats / minute
Quickstep
1 minute 15 sec
-
182
beats / minute
183
beats / minute
Zmiana wartości tętna(uderzenie/minutę) w
poszczególnych tańcach
200
walc angielski
tango
w alcw iedeński
slow fox
quickstep
Figure 1. Changing the pulse of steam wiartosci M. T & O. T., the final simulation.
The Table No.1 and Figure No.1 engravings can be seen a gradual increase in heart rate from
dance to dance with the exception of Slow Fox, in which the heart rate falls slightly. The increase in
heart rate in the first three dances is due to the increase in the rate of the dance. Slow Fox is much
more peaceful than the Viennese waltz, quickstep and the rate is much higher, and the highest value
of the standard dances.
The roll English heart rate of steam was at 140, and 139 beats / minute, a tango with an
increase of 7 beats in M. T., and 10 strokes in the O. T., the Viennese waltz sequence o f eight and
three strokes, the slow decline in heart rate Foxie the beats / minute for both dancers, while
quickstep heart rate was high, with an increase of 38 and 40 strokes of the previous dance.
Table 2. Change of heart rate in each of the dances standard dance for M. K. & P. G.
The
Heart rate
The duration of
interval
Dance
between
the dance
M. K.
P. G.
the
223
dances
English Waltz
1 minute 30 sec
-
155
beats / minute
152
beats / minute
Tango
1 minute 30 sec
36 sec
162
beats / minute
163
beats / minute
Viennese Waltz
1 minute 15 sec
30 sec
162 beats / minute
163
beats / minute
Slow Fox
(Foxtrot)
1 minute 30 sec
30 sec
150
beats / minute
149
beats / minute
Quickstep
1 minute 15 sec
-
180
beats / minute
180
beats / minute
Zmiana wartości tętna(uderzenie/minutę)w
200
walc angielski
tango
w alcw iedeński
slow fox
quickstep
Figure 2. Changes in heart rate in couples M. K. and P. G., the final simulation.
The above Table No.2 and Figure No.2 figures it can be concluded that the heart rate from the
beginning of the final simulation is steadily increasing. Heart rate in dances tango and Viennese
waltz is on the same level, but differs by one stroke between partners. The slow dance Fox takes a
decrease in heart rate, unlike the previous three dances, while quickstepie rate increases as in the
previous pair.
Heart rate in English waltz in M. K. and P. G. is at the level of 155 and 152 beats per minute.
The frequency of heart contractions tango successively increased by 7, and 11 strokes, the cylinder
has a constant pulse Vienna same as in tango in Fox slow heart rate decreased by 12 and 14 strokes,
whereas the frequency o f heart contractions quickstep increased by 30 strokes in M. K. and 31 hits
in P. G.
BMI in the two dancers is as follows.
The parameters taken into account for the implementation of this test weight, and body height.
M. T.: body height 186 cm, weight 70 kg
224
O. T.: body height 176 cm, weight 59 kg
M. K.: body height 180 cm, weight 67 kg
P. G.: body height 167 cm, weight 51 kg
BMI M. T.: BMI = 70/1, 86 2 = 20.23
BMI O. T.: BMI = 59/1, 76 2 = 19.05
BMI M. K.: BMI = 67/1, 80 2 = 20.67
BMI P. G.: BMI = 51/1, 68 2 = 18.34
According to the basic classification of BMI indicates
<18.5 - underweight
18.5-24,99 - normal weight
25> - overweight
According to the extended classification
<16 - starvation
16-16.99-wasting
17.00-18,49 - underweight
18.5-24,99 - correct value
25,0-29,99 - overweight
30.0-34,99 - and obesity
35.0-39,99 - II degree of obesity
> 40.0 - III obesity (extreme obesity)
At the level of both dancers BMI indicates normal.
To determine your body type used Rohrer index, which shows the degree of slenderness, the
massiveness of the body
(Rohrer index) = mass (in grams) / height (in cm 3) x 100
Rohrer index M. T.: 1.08
Rohrer index O. T.: 1.08
Rohrer index M. K.: 1.14
Rohrer index P. G.: 1.09
Based on the system Kretchmer:
x-1, 28 - is characterized by the type of leptosomatic
1,28-1,49-characterized type of athletic
1.47-x-characterized type picnic
Rohrer index in M. T. and O. T., is 1.08. Rohrer Index of M. K. is 1.14, while in P. G., 1.09. In both
pairs Rohrer index system based on Kretchmer indicates the type of leptosomatic
Discussion
Couple that wants to win the tournament should present a solid form during the tournament,
resulting in physical preparation for the tournament. What is visible to the viewer to dance sports
tournaments this grace, the beauty of the people with a passion for dance. To be able to show what
the viewer expects to train couples dancing halls all day perfecting dancing skills under the
guidance o f coaches. The dance sport at the highest level, it is not only the quality and technique of
dance, but also the strength and condition, which are the elements making up the strength of the
young in the dance (Bajdziński, 2011; Dmitruk et al, 2007; Charzewski et al, 1999 , Drozdowski,
1998, Laska-Mierzejewska, 1999; Laska-Mierzejewska, 1979; Piechaczek et al, 1996; Napierała et
al, 2007; Stankiewicz, Stępniak, 2002; Kotłarz, 2009; Napierała, 2005; Napierała, 2008; Pilewska,
225
2002; Eberhardt et al, 2004; Napierała et al, 2009; Pilewska, 2002; Pilicz et al, 2003; Stankiewicz,
2002; Stankiewicz, 2005; Stępniak, Stankiewicz, 2004; Stankiewicz, Stępniak, 2004; Pilewska et al,
2013; Pilewska, 2013b; Pilewska, Pilewski, 2008; Pilewska et al, 2013).
Endurance training in sports dance by. Maxima Kotlova (finalist of the World Cup and European
Champion Russia and standard-style) is dancing so. Stamina-simulation of the final tournament, ie
five dances after 1 min.30 sec, because it gives the dancer the distance that has to be overcome in
the finals, so a couple can prepare for the appropriate utilization of their energy and strength.
Conclusions
1. Pair of high quality dance characterized by a specific structure of the body, conditioned
approximated parameters Rohrer index.
2. Two dances from the group dances standard: English waltz, slow fox and do not require special
conditions on the surface characteristics of motility that is strength. This is confirmed in an
interview with the two pairs, because both pairs according to state that a high fitness level sports, as
well as having the highest technical standard dances as all except Quickstep do not involve specific
strength requirements that are not achievable for every human being.
3. In both pairs Rohrer index system based on Kretchmer indicates the type of leptosomatic.
References
1. Bajdziński M., Rokita M., Teoria treningu tańca sportowego., Zielonogórska Katedra
Wychowania fizycznego, Zielona Góra 2011.
2. Kuźmińska O., Taniec w teorii i praktyce., Akademia wychowania fizycznego im. Eugeniusza
Piaseckiego w Poznaniu, Poznań 2002.
3. Pilewska W., 2002. Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności
motorycznych par sportowego tańca towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne.
Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1. Wydawnictwo
Naukowe PWN Warszawa 2002, s.12- 313.
4. Pilewska W., Pilewski R., 2008 Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników sportowego
tańca, [w]: Sport a dobrostan, red. prof. dr hab. E. Rutkowska. Wydawnictwo Uniwersytetu M.
Curie-Skłodowskiej, Lublin, rozdział XI, s.109-117.
5. Dmitruk K., Pilewska W., 2007 Specyfika wysiłku fizycznego w tańcach standardowych.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Semito D, Medicina. Vol. L XII, SUPPL. XVIII,
N.2, Uniwersytet Marii Curie-Sklodowskiej Akademia Medyczna, ISSN 0066-2240 Lublin 2007,
s.45-47.
7.
Drozdowski Z. (1998): Antropometria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki Nr 24.
AWF w Poznaniu.
8.
Łaska-Mierzejewska T. 1999: Antropologia w sporcie i wychowaniu fizycznym. Centralny
Ośrodek Sportu.
9.
Łaska-Mierzejewska T. 1979: Wpływ naturalnej selekcji i oddziaływania treningu na budowę
14.
226
18. Przewęda R., Dobosz J. (2003). Kondycja fizyczna polskiej młodzieży,
AWF, Warszawa.
19. Sawczyn S., Pilewska W., Zasada M., 2003. Sprawność fizyczna a efektywność procesu
treningowego w tańcu sportowym. Rocznik Naukowy, Tom XIV, AWFiS Gdańsk.
Dabrowski K., Zdrowie psychiczne, Warszawa.
zdrowiu i chorobie, Medicina Sportiva, Kraków 2004 r.
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
osób starszych.[w:] (Red.) Maik W, Napierała M, Żukow W., Wybrane problemy turystyki,
Sciences, 2009, 23/3, 33-38.
Problems of Physical Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth national
team in sprint competitions 2012. s. 149-157.
31. Pilewska W., 2002. Dobór pod względem budowy somatycznej oraz poziomu zdolności
motorycznych par sportowego tańca towarzyskiego reprezentujących odmienne style taneczne.
Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Część 1. Wydawnictwo
Naukowe PWN Warszawa 2002, s.12- 313.
227
AWF, Katowice, 1986, s. 238-246.
Gdańsk, t. 9, s. 171-190.
19 year old pole vaulut jumpers. Medical and Biological Sciences, 2009, 23/3,53-60.
Sciences, 2009,23/3,33-38.
Problems of Physical Training and Sports Vol: 12 Training loads of female canoeing youth national
team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
Of
H
Ss),
3(5),
267-276.
Retrieved
from
2(5),
52-74.
Retrieved
from
228
fromhttp://joumal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%285%29%3A%202
55-266.
qualified dancers and dancers standard style o f dance sports in light of typology of somatic A.
9-30.
Sciences
(J O f H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
fromhttp://joumal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013%3B%203%20%285%29%3A%201
63-178.
07-018.
Retrieved
93-706.
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
213-230.
Retrieved
229
13-230.
Of
H
Ss),
3(8),
109-126.
Retrieved
09-126.
166.
Retrieved
51-166.
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(7),
47-76.
Retrieved
7-76.
59-272.
qualified dancers and dancers Latin American style of dance sports in light of Perkal method.
Charakterystyka budowy
ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy
stylu
latynoamerykańskiego sportowego tańca met. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(8), 193
218.
Retrieved
93-218.
W stęp
W tańcu sportowym, oraz innych artystycznych dyscyplinach sportowych ważne je s t podobieństw o w budow ie somatycznej partnera i
partnerki (Pilewska, 2002, Pilewska i wsp., 2008). W ielkość poszczególnych cech budow y somatycznej m ają ogrom ne znaczenie w sporcie, np. duża
wysokość ciała charakterystyczna je s t dla takich dyscyplin sportowych ja k koszykówka, czy siatkówki, nigdy jed n ak nie spotkam y się z bardzo
wysokim zaw odnikiem w gimnastyce sportowej, gdzie panuje raczej krępa, atletyczna budow a ciała. M iędzy zaw odnikam i w tańcu sportowym
najczęściej spotykam y się z podobieństw am i w budow ie somatycznej ciała, tzn. długość kończyn dolnych, górnych, oraz wielkość ciała je s t do siebie
zbliżona. W spółczynnik BM I u pary tanecznej powinien być podobny do siebie. W ysokość ciała również, lecz istnieje zasada, iż to partner powinien
być wyższy od partnerki, bądź rów ni sobie. O dstępstw od zasady wzrostu u par dorosłym na wysokim światowym poziom ie praktycznie nie
występuje. (Dmitruk, Pilewska, 2007; Charzewski i wsp., 1999; D rozdowski, 1998; Łaska-M ierzejewska, 1999; Łaska-M ierzejewska, 1979;
Piechaczek i wsp., 1996; N apierała i wsp., 2007; Stankiewicz, Stępniak, 2002; Kotlarz, 2009; Napierała, 2005; N apierała, 2008; Pilewska, 2002;
Przewęda, 2009; Przewęda, Dobosz, 2003; Sawczyn i wsp., 2003; Seabra i wsp., 1997; Eberhardt i wsp., 2004; N apierała i wsp., 2009; Cieślicka i
wsp., 2011; D ix i wsp., 2013; Cieślicka i wsp., 2006; Cieślicka, Napierała, 2009; Cieślicka, Słowiński, 2012; M igasiewicz, 2006; N apierała, 2005;
Pilewska, 2002; Pilicz i wsp., 2003; Przewęda, 1986; Przewęda, 1985; Sawczyn i wsp., 1997; Sawczyn, 2000; Szopa i wsp., 1996; Stankiewicz, 2002;
Stankiewicz, 2005; Stępniak, Stankiewicz, 2004; Stankiewicz, Stępniak, 2004; Dm itruk i wsp., 2007; K lim czyk i wsp., 2009; Cieślicka, Napierała,
2009; Stankiewicz, Cieślicka, 2012; Cieślicka i wsp., 2012; W iech i wsp., 2013; G ozhenko i wsp., 2013; Pilew ska i wsp., 2013a; Pilewska, 2013b;
Cieślicka i wsp., 2013; Pilewska, Pilewski, 2008; Cieslicka i wsp. 2012; N apierała i wsp., 2010; C ieślicka i wsp., 2012; Pezala, Zukow, 2013; Pezala,
Zukow, 2013; Pezala i wsp., 2013; Ligman i wsp. 2013; Cieślicka i wsp., 2013; D ix i wsp. 2013; Stankiewicz i wsp., 2013; Cieślicka i wsp. 2013;
Pilew ska i wsp., 2013).
Sam a dyscyplina tańca sportowego realizuje założenia rywalizacji sportowej od stosunkowo niedawna, bo od 1997 roku. W ysokie
wym agania, jak ie niesie za sobą ryw alizacja sportowa niesie za sobą przygotowanie pewnego planu treningowego, w iększość trenerów, oraz osób
230
prowadzących kluby tańca sportowego, nie m a pojęcia o przygotowaniu fizycznym, gdyż uczą tylko popraw nego tańca, techniki tan ecznej. Pary
często nie m ają ustalonego planu działania, przez trenera prowadzącego, co je s t największym błędem i „piętą achillesową” sportu tanecznego. Pary
sportowe chcą być przygotowane do każdego turnieju w ten sam sposób i być gotowe w 100% na każdy start. Z asada ta je s t identyczna w każdym
sporcie. Rzeczywistość pokazuje, iż pary startują w około 20-30 startach na turniejach w ciągu roku. Taka częstotliw ość startów praktycznie
uniem ożliw ia 100% przygotowanie do każdego turnieju. W edług M axim a Kotlova, utytułowanego tancerza stylu standardowego Rosji, m iędzy
innymi: M istrza Rosji, finalisty M istrzostw Świata, oraz Europy IDSF (dziś WDSF), para je s t w stanie przygotować się w 100% n a turniej tylko w 2
3 startach w ciągu roku, resztę czasu pow inna pośw ięcać na poprawę tańca, rozwój fizyczny.
Celem badań, była przedstaw ienie budow y somatycznej oraz poziom u i specyfiki sprawności fizycznej biorąc pod uw agę wytrzym ałość
pary tańca towarzyskiego klasy m iędzynarodowej S, stylu standardowego.
•
•
M ateriał i m etody
Grupę badaw czą stanowiła m iędzynarodowej para sportowego tańca towarzyskiego posiadająca klasę tanecznej „S” w stylu standardowym, M. T.
& O. T, reprezentująca m oskiew ski klub „Diam ant”, Rosja, oraz obecni mistrzowie Świata w stylu standardowym M . K. & P. G., trenujący w
Bydgoszczy i reprezentujący Polskę. W przeprowadzonym badaniu para tańczyła w sym ulowanych warunkach startowych, finałowej rundy
sportowego tańca towarzyskiego, 5 tańców wchodzących w skład stylu standardowego:
w alca angielskiego-1.30 min.
30 sek. Przerw y wypoczynkowej,
tango - 1.30 m in
Taniec
•
•
•
1.
2.
Czas trwania tańca
Przerwa
pomiędzy
tańcami
Wartość tętna
w alca w iedeńskiego - 1.30 min
slow foxa- 1.30min
q u ickstep- 1.30min
Podczas trw ania 30 sekundowych przerw para dokonywała pom iaru tętna, za pom ocą pulsom etru „Sigm a PC 9” .
Po zakończeniu ostatniego tańca rundy finałowej, m ierzony był czas do osiągnięcia tętna spoczynkowego. N a podstawie dokonanych pom iarów
w yliczono także w skaźniki budow y ciała:
wskaźnik BMI
wskaźnik Rohrera
Badanie n a parze tanecznej M. T. i O. T., zostało przeprowadzone w Moskwie, w studiu tańca sportowego „Dance O ptions” należącym do
Uniwersytetu M oskiewskiego im. M. Łom onosowa, natom iast M. K. z P. G. zostali przebadani na własnej sali treningowej w Bydgoszczy. Badanie
m iało charakter jednorazow y, realizow any w warunkach zapew niających ich rzetelność i adekwatność do w arunków najbardziej odzw ierciedlających
warunki finałowe turnieju sportowego tańca towarzyskiego.
W yniki
W tabeli poniżej przedstaw iono zm ienną wartości tętna dla pary T. i T., podczas symulacji w arunków turniejow ych. Para w ykonała badanie po
rozgrzewce podczas której wartość tętna dla M . T., a wynosiła 100 uderzeń/m inuta, u O. T. 98 uderzeń/m inuta. Rola rozgrzewki przed wysiłkiem
fizycznym je s t bardzo ważna, gdyż przygotowuje ona organizm do wysiłku fizycznego. Rozgrzew ka wzm aga krążenie krwi, która podczas
ogrzew ania się rozszerza się i dociera do wszystkich tkanek, oraz podwyższa tem peraturę organizmu.
Lepsze ukrwienie, oraz podwyższenie tem peratury organizm u powoduje, iż m ięśnie stają się bardziej elastyczne i zdolne do w ysiłku fizycznego.
Dzięki rozgrzew ce w ystępują zm iany w układzie kostno-stawowym , podczas których ścięgna i stawy ulegają uelastycznieniu i zw iększa się ich
rozm iar ruchom ości. Efektem dobrze wykonanej rozgrzewki je s t zm niejszenie występow ania kontuzji.
Różnica pom iędzy tętnem spoczynkowym, a tętnem po wykonanej rozgrzewce wynosiło 38 uderzeń u M . T., oraz 34 uderzenia u O. T.
Tętno spoczynkowe u M . T. wynosiło: 62 uderzenia na m inutę, natom iast u O. T. 64 uderzenia na minutę. Aby uzyskać wartość tętna spoczynkowego
para została poddana procesowi relaksacji, który wykonuje zawsze przed ważnym startem na kilka godzin przed rozpoczęciem turnieju, oraz
przystąpieniem do rozgrzewki, w dniu turnieju, aby m óc uzyskać pełną koncentrację i tzw. Czystość umysłu. Podczas ćwiczeń relaksacyjnych para
może sw obodnie radzić sobie ze stresem, lękiem, oraz niepokojem związanego ze startem w zaw odach sportowych.
Tab. 1. Zmianę wartości tętna w poszczególnych tańcach z programu tańców standardowych dla pary M.T.& O. T.
231
M.T.
O.T.
W alc angielski
1 m inuta 30 sec
-
140
uderzeń/m inuta
139
uderzeń/m inuta
Tango
1 m inuta 30 sec
30 sec
147
uderzeń/m inuta
149
uderzeń/m inuta
W alc wiedeński
1 m inuta 15 sec
26 sec
155 uderzeń/m inuta
152
uderzeń/m inuta
Slow Fox(Foxtrot)
1 m inuta 30 sec
27 sec
144
uderzeń/m inuta
143
uderzeń/m inuta
Q uickstep
1 m inuta 15 sec
-
182
uderzeń/m inuta
183
uderzeń/m inuta
Zmiana wartości tętna(uderzenie/minutę) w
200
walc angielski
tango
walc wiedeński
slow fox
quickstep
Ryc. 1. Zmiana wiartości tętna u pary M. T. & O. T., podczas symulacji finału.
Z powyższej tabeli nr.1, oraz ryciny nr.1 m ożna zaobserwować sukcesywny wzrost wartości tętna z tańca na taniec z w yjątkiem Slow Foxa, w
którym tętno nieznacznie spada. W zrost tętna w pierwszych trzech tańcach spow odowany je s t wzrostem tem pa danego tańca. Slow Fox je s t dużo
bardziej spokojny, niż walc wiedeński, natom iast tem po quickstepa je s t dużo wyższe, i przyjm uje najw iększą wartość spośród tańców standardowych.
W walcu angielskim wartość tętna u pary była na poziom ie 140, oraz 139 uderzeń/m inutę, w tangu zaobserw ow ano wzrost o 7 uderzeń u M.
T., i o 10 uderzeń u O. T., w walcu wiedeńskim kolejno o 8 i 3 uderzeń, w slow foxie spadek w artości tętna o uderzeń/m inutę u obu tancerzy,
natom iast w quickstepie poziom tętna był najwyższy, zaobserw ow ano wzrost o 38 i 40 uderzeń od poprzedniego tańca.
Tab. 2. Zmiana tętna w poszczególnych tańcach z programu tańców standardowych dla M. K. &P. G.
Taniec
Czas trwania tańca
Przerwa
pomiędzy
tańcami
Wartość tętna
M.K.
P.G.
W alc angielski
1 m inuta 30 sec
-
155
uderzeń/m inuta
152
uderzeń/m inuta
Tango
1 m inuta 30 sec
36 sec
162
uderzeń/m inuta
163
uderzeń/m inuta
232
W alc w iedeński
1 m inuta 15 sec
30 sec
162 uderzeń/m inuta
163
uderzeń/m inuta
Slow Fox(Foxtrot)
1 m inuta 30 sec
30 sec
150
uderzeń/m inuta
149
uderzeń/m inuta
Quickstep
1 m inuta 15 sec
-
180
uderzeń/m inuta
180
uderzeń/m inuta
Zmiana wartości tętna(uderzenie/minutę)w
200
walc angielski
tango
walc wiedeński
slow fox
quickstep
Ryc. 2. Zmiany wartości tętna u pary M. K. i P.G., podczas symulacji finału.
Z powyższej tabeli nr.2 i ryciny nr.2 w yw nioskować można, iż w artość tętna od początku symulacji finału system atycznie wzrasta.
W artość tętna w tańcach tango, oraz walc wiedeński je s t na identycznym poziomie, lecz różni się o jedno uderzenie pom iędzy partnerami. W tańcu
slow Fox następuje obniżenie się wartości tętna w odróżnieniu od trzech poprzednich tańców, natom iast w quickstepie tem po w zrasta podobnie ja k u
poprzedniej pary.
W artość tętna w walcu angielski u M . K. i P. G. je s t na poziom ie 155 i 152 uderzenia na minutę. W tangu częstotliw ość skurczów serca
wzrasta kolejno o 7 i 11 uderzeń, w walcu w iedeńskim tętno wykazuje constans taki sam ja k w tangu, w slow foxie wartość tętna spada o 12 i 14
uderzeń, natom iast w quickstepie częstotliw ość skurczów serca w zrasta o 30 uderzeń u M . K. i o 31 uderzeń u P. G.
W skaźnik BM I u dw ojga tancerzy przedstaw ia się w następujący sposób.
Param etry w zięte pod uw agę do wykonania badania to m asa ciała, oraz wysokość ciała.
M.T.: w ysokość ciała 186 cm, m asa ciała 70 kg
O. T.: wysokość ciała 176 cm, m asa ciała 59 kg
M.K.: wysokość ciała 180 cm, m asa ciała 67 kg
P. G.: wysokość ciała 167 cm, m asa ciała 51 kg
BM I
BM I
BM I
BM I
M. T.: BM I=70/1,862=20,23
O.T.: BM I=59/1,762=19,05
M. K.: BM I=67/1,802=20,67
P.G.: BM I=51/1,682=18,34
W g podstawowej klasyfikacji wskaźnik BM I wskazuje
<18,5- niedow aga
18.5-24,99- waga prawidłowa
25>- nadw aga
W g rozszerzonej klasyfikacji
<16- wygłodzenie
16-16.99- wychudzenie
17.00-18,49- niedowaga
18.5-24,99- wartość prawidłowa
25,0-29,99- nadw aga
30.0-34,99- I stopień otyłości
233
35,0-39,99- II stopień otyłości
>40,0- III stopień otyłości(otyłość skrajna)
U obojga tancerzy poziom w skaźnika BM I w skazuje normę.
Do określenia typu budow y ciała wykorzystano w skaźnik Rohrera, który przedstaw ia stopień smukłości, m asyw ności ciała
(W skaźnik Rohrera) = m asa (w gram ach)/w ysokość (w cm 3) x 100
W skaźnik Rohrera M . T.: 1,08
W skaźnik Rohrera O. T.:1,08
W skaźnik Rohrera M . K.: 1,14
W skaźnik Rohrera P. G.: 1,09
W oparciu o system Kretchmera:
x-1,28- charakteryzuje typ leptosom atyczny
1,28-1,49-charakteryzuje typ atletyczny
1,47-x-charakteryzuje typ pikniczny
W skaźnik Rohrera u M. T., oraz O. T., wynosi 1,08. W skaźnik Rohrera u M. K. wynosi 1,14, natom iast u P. G., 1,09. U obu par wskaźnik R ohrera w
oparciu o system Kretchm era wskazuje typ leptosom atyczny
Dyskusja
Para taneczna, która chce wygrać turniej pow inna prezentować stałą form ę podczas całego turnieju, czego skutkiem je s t przygot owanie fizyczne
do turnieju. To, co je s t widoczne dla w idza na turniejach tańca sportowego to gracja, piękno ludzi z pasją do tańca. A by m óc pokazać to, czego widz
oczekuje, pary taneczne trenują na salach całymi dniam i doskonaląc umiejętności taneczne pod okiem trenerów. W tańcu sportowym na najwyższym
poziom ie liczy się nie tylko jakość i technika tańca, ale i siła, oraz kondycja, które są elementami składającym i się na wytrzym ałość w tańcu
(Bajdziński, 2011; Dm itruk i wsp., 2007; Charzew ski i wsp., 1999; Drozdowski, 1998; Łaska-M ierzejewska, 1999; Łaska-M ierzejewska, 1979;
Piechaczek i wsp., 1996; N apierała i wsp., 2007; Stankiewicz, Stępniak, 2002; Kotlarz, 2009; Napierała, 2005; N apierała, 2008; Pilewska, 2002;
Eberhardt i wsp., 2004; N apierała i wsp., 2009; Pilewska, 2002; Pilicz i wsp., 2003; Stankiewicz, 2002; Stankiewicz, 2005; Stępniak, Stankiewicz,
2004; Stankiewicz, Stępniak, 2004; Pilewska i wsp., 2013a; Pilewska, 2013b; Pilewska, Pilewski, 2008; Pilew ska i wsp., 2013). Trening
wytrzym ałościow y w sporcie tanecznym wg. M axim a Kotlova (finalisty M istrzostw Świata i Europy, oraz M istrza Rosji w stylu standardowym )
polega n a przetańczeniu tzw. Staminy- sym ulacja finału turniejow ego tj. 5 tańców po 1 min.30 sec, gdyż oddaje to tancerzowi dystans jaki m a do
pokonania w trakcie finału, przez co para może przygotować się do odpowiedniego spożytkowania własnej energii i siły.
W nioski
1. Pary wysokiej klasy tanecznej charakteryzują się specyficzną budow ą ciała, uw arunkow aną zbliżonym i parametrami wskaźnika Rohrera.
2. D w a tańce spośród grupy tańców standardowych: walc angielski, oraz slow Fox, nie potrzebują specjalnych uw arunkow ań na płaszczyźnie cechy
m otoryki ja k ą je s t wytrzym ałość. Z najduje to sw oje potwierdzenie podczas wywiadu przeprowadzonego u obydwu par, gdyż obie pary zgodnie
stwierdzają, iż n a w ysokim poziom ie wytrenow ania sportowego, oraz posiadania najwyższej techniki tańce standardowe jak o ogół z wyłączeniem
quickstepa nie niosą za sobą specyficznych wym agań w ytrzym ałościowych, które nie są m ożliwe do osiągnięcia dla każdego człowieka.
3. U obu par wskaźnik Rohrera w oparciu o system Kretchm era wskazuje typ leptosom atyczny
Literatura
1. Bajdziński M., Rokita M., Teoria treningu tańca sportowego., Zielonogórska Katedra W ychow ania fizycznego, Zielona Góra 2011.
2.
Kuźm ińska O., Taniec w teorii i praktyce., Akadem ia wychowania fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego w Poznaniu, Poznań 2002.
3.
Pilew ska W., 2002. Dobór pod w zględem budow y somatycznej oraz poziom u zdolności m otorycznych par sportowego tańca tow arzyskiego
reprezentujących odm ienne style taneczne. W ychow anie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplem ent N r 1, Część 1. W ydawnictwo Naukow e
PW N W arszaw a 2002, s.12- 313.
4.
Pilew ska W ., Pilewski R., 2008 Budowa somatyczna zaw odniczek i zaw odników sportowego tańca, [w]: Sport a dobrostan, red. prof, dr hab.
E. Rutkowska. W ydawnictwo Uniwersytetu M. Curie-Skłodow skiej, Lublin, rozdział XI, s.109-117.
5.
D m itruk K., Pilewska W ., 2007 Specyfika wysiłku fizycznego w tańcach standardowych. Annales U niversitatis M ariae Curie-Skłodowska,
Sem ito D, M edicina. Vol. L XII, SUPPL. XVIII, N.2, U niw ersytet M arii Curie-Sklodowskiej Akadem ia M edyczna, ISSN 0066-2240 Lublin 2007,
s.45-47.
6.
Charzew ski J., Lewandowska J., Ł aska-M ierzejew ska T., Piechaczek H., Charzew ska J., Skibińska A. 1999: Antropologia. W yd. AW F
W arszawa.
7.
D rozdowski Z. (1998): Antropom etria w w ychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki N r 24. AW F w Poznaniu.
8.
Ł aska-M ierzejew ska T. 1999: Antropologia w sporcie i w ychowaniu fizycznym. C entralny Ośrodek Sportu.
9.
Ł aska-M ierzejew ska T. 1979: W pływ naturalnej selekcji i oddziaływ ania treningu na budowę ciała zaw odników gier zespołowych. Sport
10.
Piechaczek H., Lewandowska J., Orlicz B. (1996): Z m iany w budow ie ciała m łodzieży akademickiej Politechniki W arszawskiej w ok resie
35 lat. W ychow anie Fizyczne i Sport nr 3 , 3-14.
11.
N apierała M., Cieślicka M., Dm itruk K., Budow a m orfologiczna a zdolności m otoryczne studentów I roku w ychow ania fizycznego
Uniw ersytetu Kazim ierza W ielkiego w Bydgoszczy, „A nnales”, (red.) W. Śladkowski, Universitatis M ariae Curie - Skłodowska, Sectio D,
12.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziew cząt w wieku 10- 12 la, [w ]: Z bornik vedeckovyskum nych pracvedy
13.
Kotlarz H., (2009). Sprawność ogólna 13-letnich siatkarek z MUKS „Joker” Świecie. Praca magisterska, WSG, Bydgoszcz.
14.N apierała M. (2005). W ażniejsze uwarunkowania rozwoju som atycznego i m otorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
15.
N apierała M. (2008). Środowiskowe uw arunkow ania som atyczne i m otoryczne a wiek rozw ojow y dzieci im łodzieży (na przykładzie
16.
Pilew ska W. (2002), Zróżnicow anie motoryczne oraz som atyczne tancerzy i tancerek sportowego tańca towarzyskiego, „R oczniki N aukow e”,
t. 11, AW F Gdańsk, s. 217-226.
17.
Przew ęda R. (2009). Changes in physical fitness o f Polish youth during the last three decades, Studia Ecologiae et Bioethicae, vol:.7 number: 1,
pages: 57-71.
18.
19.
Sawczyn S., Pilewska W., Z asada M., 2003. Sprawność fizyczna a efektywność procesu treningowego w tańcu sportowym. Rocznik Naukowy,
Tom XIV, AW FiS Gdańsk.
234
20.
21.
Szwarz H., W pływ ruchu i rekreacji na som atyczne i psychiczne zdrowie człowieka [w]: Dabrowski K., Zdrow ie psychiczne, Warszawa.
22.
Eberhardt A, Jegier A., K ostka T., Szm igielska K., Zaniew icz D., A ktywność ruchow a w zdrow iu i chorobie, M edicina Sportiva, K raków 2004
r.
23.
N apierała M., Cieślicka M., Szark M., Klimczyk M., A ktywność fizyczna ludzi starszych - świadomość, nawyki i praktyka, [w]:
W spom aganie rozw oju i edukacji człowieka poprzez turystykę, sport i rekreację, (red.) M uszkieta R., N apierała M., Skaliy A., Ż ukow W ., WSG,
Bydgoszcz 2009, s.363 - 376.
24.
Ż ukow W ., W ybrane problem y turystyki, rekreacji, fizjoterapii ochrony zdrow ia człowieka. Bydgoszcz 2011 s.28- 37.
25.
D ix B, Cieślicka M, N apierała M., Aktywność fizyczna członków K oła Em erytów w Sępólnie Krajeńskim [in] Uwarunkowanie zdrow otne i
rekreacji ludzi w różnym wieku, (red.), R. M uszkieta, M. Napierała, M. Cieślicka, W. Żukow, Ośrodek Rekreacji, Sportu i Edukacji w Poznaniu
26.
27.
C ieślicka M., N apierała M. The som atic bulid o f lightweight rowes. M edical and Biological Sciences, 2009, 23/3, 33-38.
28.
12 Training loads o f female canoeing youth national team in sprint com petitions 2012. s. 149-157.
29.
M igasiew icz J., W ybrane przejaw y sprawności motorycznej dziew cząt i chłopców w wieku 7-18 lat na tle ich rozwoju m orfologicznego, AWF,
W rocław, 2006.
30.
N apierała M. (2005). W ażniejsze uwarunkowania rozwoju som atycznego i motorycznego dzieci i m łodzieży z województwa kujaw sko pom orskiego, W ydawnictwo U czelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazim ierza W ielkiego, Bydgoszcz.
31.
Pilew ska W., 2002. Dobór pod względem budow y somatycznej oraz poziom u zdolności m otorycznych par sportowego tańca towarzyskiego
reprezentujących odm ienne style taneczne. W ychow anie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplem ent Nr 1, Część 1. W ydawnictwo Naukowe
PW N W arszaw a 2002, s.12- 313.
32.
33.
Przew ęda R., Sprawność fizyczna polskiej m łodzieży oraz zw iązane z nią dylem aty współczesnego w ychow ania fizycznego,
[w:]
34.
35.
Sawczyn S, K. Kochanowicz, D. Kruczkowski, T. Dancewicz (1997), Cechy prognostyczne budow y somatycznej w doborze do gimnastyki
36.
Sawczyn S. (2000), W łaściwości rozwoju fizycznego i dojrzew ania biologicznego m łodocianych gim nastyków w procesie wieloletniego
37.
38.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów w ychow ania fizycznego z Bańskiej Bystrzycy iBydgoszczy,
[w]: 50. Vyrocie
39.
Stankiewicz B., Roczny cykl treningow y m łodzika w biegach średnich na przykładzie Rafała W ośka [w ]: W ydaw nictw o A kadem ii Bydgoskiej,
40.
41.
Stankiewicz B., Stępniak R., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu m aratońskim na przykładzie W iesław a Perszke, [w]: Z bornik
42.
D m itruk K., C ieślicka M., Stankiewicz B., Charakterystyka zm ian wytrzymałości ukierunkowanej oraz jej w skaźników w okresie
43.
Biological Sciences, 2009, 23/3,53-60.
44.
45.
46.
12 Training loads o f female canoeing youth national team in sprint competitions, 2012 s, 149-157.
47.
http://iournal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view /2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A % 20267-276.
48.
49.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS O F BOD Y CO M POSITION HIGHLY QU A LIFIED DANCERS
AND DANCERS LATIN A M ERICA N STYLE OF DANCE SPORTS IN LIGHT O F TY PO LO G Y OF SOM A TIC A. W A N K Y AND
Ss), 3(5), 255-266. Retrieved from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JH S/article/view/2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A% 20255-266.
50.
stylu
standardowego
spo. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(6),
19-30.
Retrieved
from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013% 3B% 203% 20% 286% 29% 3A% 2019-30.
51.
Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF A EROBIC TRAINING O N THE
HEA LTH OF W O M EN FREQUEN TING TO FITNESS CLUBS. W pływ treningu aerobowego na zdrowie kobiet uczęszczających do klubów
fitness. Journal
Of
Health
Sciences
(J
Of
H
Ss),
3(5),
163-178.
Retrieved
from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view/2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A% 20163-178.
52.
Pilewska, W ., & Pilewski, R. (2008). Budow a som atyczna zaw odniczek i zaw odników sportowego tańca/,[w]: Sport a dobrostan, re d . prof, dr
53.
Cieslicka, M., N apierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status o f morphological and m otor skills o f girls participating in m odern
235
54.
55.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech m orfologicznych i zdolności m otorycznych dziew cząt
uczestniczących w zajęciach tańca nowoczesnego. 1 0 nEffATOTIKA , 96.
56.
57.
Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Som atic Features o f W om en’s V olleyball Players Elem entary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy
58.
Pezala, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). The Efficiency o f the Overall W om en's V olleyball Players from Elem entary School N o 31 in
Retrieved from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JHS/article/view/2013% 3B% 203% 20% 285% 29% 3A% 20693-706.
59.
Ligman, O., Stankiewicz, B., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IM PACT O F TRAINING ON THE D EVELOPM ENT OF THE SOM ATIC
Sciences (J O f H Ss), 3(6), 213-230. Retrieved from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JH S/article/view/2013% 3B% 203% 20% 286% 29% 3A% 20213230.
60.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOM ATIC CON STRUCTION A ND THE LEVEL OF CAPACITY
M OTO RICYTY PA DDLERS AT THE VARIOUS STAGES OF SPORTS TRAINING. Budow a som atyczna i poziom zdolności m otorycznych
61.
62.
young rowers. W pływ treningu wytrzym ałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy. Journal O f Health Sciences (J O f
H Ss), 3(7), 47-76. Retrieved from http://journal.rsw.edu.pl/index.php/JH S/article/view/2013% 3B% 203% 20% 287% 29% 3A% 2047-76.
63.
64.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f body com position highly qualified dancers and dancers Latin American
style o f dance sports in light o f Perkal m ethod. Charakterystyka budow y ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu
latynoam erykańskiego
sportowego
tańca
met. Journal
O f Health
Sciences
(J
Of H
Ss),
3(8),
193-218.
Retrieved
from http://journal.rsw .edu.pl/index.php/JH S/article/view/2013% 3B% 203% 20% 288% 29% 3A% 20193-218.
236
Open Access
This article is distributed under the term s of the Creative Comm ons A ttribution Noncom m ercial License w hich permits any noncom m ercial use,
УДК: 616.831-005.1/.4-039.38-097
CYTOKINE PARAMETERS CHANGES IN PATIENTS WHO SUFFERED
HEMISPHERE ISCHEMIC STROKE
ИЗМЕНЕНИЯ ЦИТОКИНОВЫХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ У БОЛЬНЫХ, КОТОРЫЕ
ПЕРЕНЕСЛИ ИШЕМИЧЕСКИЙ ПОЛУШАРНЫЙ ИНСУЛЬТ
MS Mysula
М.С. Мисула
GVNZ "Ternopil State Medical University named I.Y. GORBACHEVSKI MOH Ukraine”
ГВНЗ «ТЕРНОПОЛЬСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ
ИМ.И.Я.ГОРБАЧЕВСКОГО МОЗ УКРАИНЫ»
CYTOKINE PARAMETERS CHANGES IN PATIENTS WHO SUFFERED HEMISPHERE ISCHEMIC
STROKE. - Cytokine status changes (IL-1B, IL 6, IL 8, IL 10, TNF and C-reactive protein) have been studied on the
basis of examination of 60 patients who suffered hemisphere ischemic stroke. The level of cytokine indexes in patients
of different sex, age, duration of post-stroke treatment period, the degree of bone mineral density changes was analyzed.
We stated the dependence of cytokine status after suffering ischemic stroke to the duration of post-stroke treatment
period, osteo deficient changes and concomitant pathology.
KEY WORDS: hemisphere ischemic stroke, interleukins, C-reactive protein, osteopenia.
Citation.
MS Mysula. Cytokine parameters changes in patients who suffered hemisphere ischemic stroke.
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (8): 237-246.
ИЗМЕНЕНИЯ ЦИТОКИНОВИХ ПОКАЗАТЕЛЕЙ У БОЛЬНЫХ, КОТОРЫЕ ПЕРЕНЕСЛИ
ИШЕМИЧЕСКИЙ ПОЛУШАРНЫЙ ИНСУЛЬТ. На основе обследования 60 больных после перенесенного
ишемического полушарного инсульта изучены изменения цитокинового статуса (ИЛ-1В, ИЛ 6, ИЛ 8, ИЛ 10,
ФНП и СРБ). Проведена оценка уровня цитокиновых показателей у больных разного пола, возраста,
длительности послеинсультного периода, степени нарушения минеральной плотности костной ткани.
Установлена зависимость содержания цитокиновых показателей после перенесенного ишемического инсульта
от возраста, длительности послеинсультного периода и наличия остеодефицитных изменений и сопутствующей
патологии.
КЛЮЧЕВЫЕ СЛОВА: ишемический полушарный инсульт, интерлейкины, С реактивный белок, остеопения.
237
ВСТУПЛЕНИЕ. Проблема цереброваскулярних заболеваней является
одной из актуальных в современной клинической медицине, учитывая
значительную частоту их возникновения, большой процент инвалидизации и
смертности [8].
Наиболее тяжелой формой сосудистых заболеваний является инсульт,
который занимает второе место среди болезней с фатальными последствиями, а
также
является
наиболее
распространенной
причиной
стойкой
потери
работоспособности [3]. В мире в 2005 г. он стал причиной 5,7 млн смертельных
случаев и прогнозируется рост смертности в результате инсульта до 6,7 млн в
2015 г. и до 7,8 млн в 2030 г.[4, 10].
Многочисленные
экспериментальные
убедительно
продемонстрировали, что среди механизмов вторичного повреждения ткани
мозга и "доформирование" инфаркта при ишемическом инсульте важное место
принадлежит реакции локального воспаления в области ишемического очага,
который поддерживается активированной микроглией [5]. В условиях ишемии
микроглия индуктирует синтез не только нейротоксических веществ, но и ряда
защитных факторов, которые способствуют выживанию нейронов и уменьшают
процессы
послеишемического
рубцевания
[2,
6].
Вещества,
которые
обусловливают в очаге ишемии как именно повреждения, так и систему
поддержки жизнеспособности клеток,
регуляторных
пептидов,
основные
представленные
представители
широким классом
которых
относятся
к
небольшим гликопротеидам, что выделяются многими субпопуляциями клеток
- цитокинам [1, 5].
Цитокины принято делить на регуляторные, или противовоспалительные
(факторы роста, интерлейкины - ИЛ-10, ИЛ-4) и провоспалительные (ИЛ-1а и
ИЛ-1Е, ИЛ-6, ИЛ-8, фактор некроза опухолей альфа - ФНО-а и др.) [9].
Известно, что у пациентов в острой стадии ишемического инсульта
происходит повышение концентрации разных цитокинов, среди которых
наибольшая роль отводится ИЛ-1, ИЛ-6 и ФНО-а, в периферической крови и
ликворе [11].
238
Уровень
провоспалительных
цитокинов
нейроимунорегуляции и входит в число
отображает
факторов,
нарушение
которые позволяют
охарактеризовать тяжесть и допустить результат заболевания [14].
С-реактивний белок (СРБ) является представителем сразу нескольких
функциональных
групп:
иммуномодуляторов
и
медиаторов,
является
транспортных
очень
белков,
чувствительным,
однако
неспецифическим гострофазним реактантом, который продуцируется в ответ на
большинство форм тканевого повреждения, инфекцию и воспаление [7, 13].
Выработка СРБ регулируется цитокинами [15], в большей мере ИЛ-6. Другие
провоспалительные
цитокины,
в
первую
очередь
ИЛ-1
и
ФНО-а
опосредствовано принимают участие в синтезе этого белка. Следует отметить,
что пик концентрации СРБ коррелирует с максимальным увеличением
концентрации ИЛ-6 [12]. Циркулирующие цитокины стимулируют клетки
печени, которые и синтезируют СРБ.
В литературных источниках есть достаточное количество публикаций,
которые касаются изучения роли цитокинов и цитокинового статуса у больных
с
ишемическим
у
инсультом.
Однако,
больных
восстановительном
в
малочисленными
являются
периоде
инсульта
такие
и
с
последствиями инсульта.
Целью
работы,
имунокомпетентных
было
клеток
оценить
на
функциональную
примере
синтеза
активность
и
противовоспалительных цитокинов - ИЛ-1, ИЛ 6, ИЛ 8, ИЛ 10, ФНП и СРБ.
МЕТОДЫ
ИССЛЕДОВАНИЯ.
клинико-неврологическое,
(исследование
состояния
Проводили
нейровизуализирующее
костной
ткани
с
(КТ),
общеклиническое,
инструментальное
помощью
двофотонного
рентгеновского денситометра (Dual energy X-Ray Absorptyometry - DEXA)
фирмы
Lunar corp.
(Madison,
WI)
-
Lunar DPX-A,
иммунологическое
(определение содержания медиаторов И Л -^ , ИЛ 6, ИЛ 8, ИЛ 10, ФНП и СРБ в
сыворотке крови проводили с помощью твердофазного иммуноферментного
239
анализа по принципу «сендвича»). Группу контроля составили 20 здоровых
лиц, репрезентативных по возрасту и статью с исследуемыми пациентами.
РЕЗУЛЬТАТЫ ИССЛЕДОВАНИЯ И ИХ ОБСУЖДЕНИЯ
Было
проведено
обследование
60
пациентов,
которые
перенесли
ишемический полушарный инсульт (ИПИ). Среди обследуемых были 41 лицо
мужского пола (68 %), и 19 лиц женского пола (32 %). Возраст пациентов
составлял от 41 до 73 лет (средний возраст составил 58±2,6 лет). Больные были
разделены на три группы (I - в возрасте до 45 лет, II - в возрасте от 45 до 59
лет, III - 60 лет и старшие). Самой численной была группа больных среднего
возраста (45 - 59 лет) - 35 лиц (58 %), больных преклонных лет (старше 60 лет)
было
19
(32
%),
молодого
возраста
(до
45
лет)
-
6
(10
%).
По
продолжительности послеишемического периода больных, которые перенесли
ИПИ разделили на 4 группы (I - до 6 месяцев, II - от 6 до 12 месяцев, III - от 1
до 3 лет, IV - свыше 3 лет). I группу составляли 19 (32 %), II - 12 (20 %), III - 21
(35 %), IV - 8 (13 %) пациентов.
Нами были проанализированы изменения цитокинового статуса (ИЛ-1В,
ИЛ 6, ИЛ 8, ИЛ 10, ФНП и СРБ) у пациентов после перенесенного ИПИ.
Данные приведены в таблице 1.
Таблица 1
Показатели цитокинового статуса у больных после перенесенного ИПИ
Показатель
Контрольная группа
Больные после перенесенного ИПИ
ИЛ 1В
10,400+0,573
14,504+4,196*
ИЛ 6
ИЛ 8
ИЛ 10
8,220+0,347
6,750+0,450
19,645+1,945
11,625+2,974*
14,038+3,667*
7,943+2,054*
СРБ
3,940+0,119
10,184+2,459*
ФНП
4,350+0,115
11,748+4,005*
Примечание: * - достоверность между показателями контрольной группы и больными после перенесенного ИПИ
(р<0,01).
Было
обнаружено,
что
у
пациентов
после
перенесенного
ИПИ
наблюдалось достоверное (р<0,01) повышение содержания в сыворотке крови
240
провоспалительных цитокинов - ФНП, ИЛ 1Е, ИЛ 6, ИЛ 8 и СРБ, а также
достоверное (р<0,01) уменьшение противовоспалительного ИЛ 10. При этом
содержание ФНП, ИЛ 8, СРБ больше чем вдвое превышало значение у
здоровых лиц, а содержание ИЛ 10 уменьшился больше, чем вдвое.
Учитывая содержание исследуемых показателей в норме мы разделили
всех обследованных пациентов за отклонением от данных значений. Так, ИЛ 1Е
в 15 (25 %) больных находился в пределах нормы, в 8 (13,3 %) - был ниже
показателей контрольной группы, а в 37 (61,7 %) пациентов - более высоким.
ИЛ 6 в пределах нормы был в 7 (11,7 %) пациентов, сниженным - в 5 (8,3 %)
больных, повышенным - в 48 (80 %) пациентов. Показатель ИЛ 8 был в
пределах нормы у 2 (3,3 %) пациентов, выше нормы - в 58 (96,7 %). Во всех
обследуемых ИЛ 10 был ниже, а СРБ был выше показателей контрольной
группы. ФНП в пределах нормы был обнаружен у 3 (5 %) пациентов,
сниженным в 1 (1,7 %), выше нормы - в 56 (93,3 %) обследуемых.
Таким
образом,
после
перенесенного
ишемического
полушарного
инсульта наблюдается достоверная активация провоспалительных цитокинов, и
угнетения противовоспалительных.
При анализе полученных параметров в вековом аспекте было обнаружено
достоверное
повышение
и
достоверное
уменьшение
противовоспалительных цитокинов во всех возрастных группах (таблица 2).
Согласно данных представленных в таблице наименьший показатель ИЛ 1Е
наблюдался у больных в возрасте до 45 лет, и данный показатель увеличивался
с увеличением возраста, однако без достоверной разницы относительно
больных до 45 лет. Уровень ИЛ 6 увеличивался с возрастом (наименьший
показатель был зафиксирован в самой молодой категории (до 45 лет),
наибольший - в группе возрастом свыше 59 лет). ИЛ 8 был значительно
повышенным у больных в возрасте от 45 до 59 лет. Наиболее высоким
показатель ИЛ 10 был у больных до 45 лет, и с возрастом уменьшался, что,
241
возможно,
можно
объяснить
притеснениям
содержания
противовоспалительных цитокинов с возрастом.
СРБ был достоверно повышенным во всех возрастных группах пациентов и
составил (10,184±2,459). Наибольшие значения данного показателя отмечены у
больных от 45 лет и старших. ФНП при средних параметрах (11,748±4,005)
наибольшего значения достиг в когорты пациентов в возрасте до 45 лет, однако
у пациентов старшей вековой категории значения показателя незначительно
уменьшалось.
Таблица 2
Показатели цитокинового статуса у больных после перенесенного
ишемического инсульта в зависимости от возраста
Контрольная
группа
Возраст пациентов
45 - 59 лет
До 45 лет
Свыше 59 лет
ИЛ 1В
10,400+0,573
13,920+2,732
14,450+4,531
14,782+4,015
ИЛ 6
ИЛ 8
ИЛ 10
8,220+0,347
6,750+0,450
19,645+1,945
11,103+3,092
13,180+2,415
8,580+1,679
11,274+3,188
14,177+3,705
8,153+2,198
12,482+2,436* **
13,482+3,831
7,329+1,914*
СРБ
3,940+0,119
7,680+2,303
10,632+2,618*
10,024+1,706*
ФНП
4,350+0,115
12,020+3,063
11,712+3,734
11,388+4,751
Примечание: * - достоверное значение относительно группы больных до 45 лет (р<0,01)
** - достоверность разницы между показателями II и Ш группы (р<0,01).
В
группе
пациентов,
которые
перенесли
ИПИ,
установлена
корреляционная зависимость между возрастом пациентов и цитокинами. В
возрасте до 45 лет - ИЛ 1В г=0,98, ИЛ 6 г=-0,24, ИЛ 8 г=-0,88, ИЛ 10 г=0,37, СРБ
г=0,58, ФНП г=0,72. В группе от 45 до 59 - ИЛ 6 г=-0,24, ИЛ 10 г=-0,38. У
пациентов свыше 59 лет установлено ИЛ 6 г=-0,24, СРБ г=-0,38.
При анализе изменений цитокиновых показателей в зависимости от пола
было обнаружено, что содержание провоспалительных цитокинов, а именно ИЛ
6 был выше у лиц женского пола (12,188±1,797 против 11,380±3,353 у мужского
пола). При этом содержание СРБ (у мужчин 10,346±2,568 против 9,812±2,216 )
и ФНП (у мужчин 11,939±3,780 против 10,959±4,375) были выше у лиц
242
мужской статьи. Показатели ИЛ 1В, ИЛ 10 и ИЛ 8 были достоверно более
высоки относительно группы контроля и практически не отличались между
собой.
Для выявления зависимости изменений цитокиновых показателей от
длительности
послеинсультного
периода
нами
были
проанализированы
показатели цитокинового статуса в четырех группах пациентов (таблица 3). В
результате анализа установлено: наибольшее количество провоспалительных
цитокинов, а именно ИЛ 8 (14,406+3,169) и ФНП (11,861+3,939) зафиксировано
у больных, которые перенесли ишемический полушарный инсульт до 6 месяцев
потому, а наименьшее количество данных показателей в группе больных,
которые перенесли ИПИ свыше 3 лет тому назад. Количество ИЛ 6 была
несколько выше в период от 1 до 3 лет (12,210+3,335), однако существенно не
отличаясь между другими группами. Показатели ИЛ 10 уменьшились во всех
группах пациентов, однако самыми низкими были у больных, которые
перенесли ИПИ свыше 3 лет тому назад (7,117+1,934), а у других пациентов
практически не отличались между собой. Содержание СРБ повысилось во всех
группах, в сравнении с контрольной группой, однако наивысшие значения
обнаружены у пациентов, которые перенесли ИПИ 1 - 3 года тому назад
(10,820+2,477).
Таблица 3
Показатели цитокинового статуса у больных после перенесенного
ишемического инсульта в зависимости от срока после перенесенного ИПИ
Пока-зате
ль
группа
ИЛ 1В
ИЛ 6
10,400+0,573
8,220+0,347
14,039+3,823
11,784+3,055
17,727+3,989*
11,436+2,029
13,930+4,215**
12,210+3,335
12,567+3,464
10,050+2,957
ИЛ 8
6,750+0,450
14,406+3,169
14,355+4,525
13,050+3,344
12,850+2,857
ИЛ 10
СРБ
19,645+1,945
3,940+0,119
8,016+1,952
9,756+2,611
7,946+2,231
10,227+2,106
8,190+2,226
10,820+2,477
7,117+1,934
8,833+2,305
ФНП
4,350+0,115
11,861+3,939
11,500+3,712
11,435+4,104
11,500+5,106
до 6 месяцев
срок после перенесенного ИПИ
6-12 месяцев
1-3 года
Примечание: * - достоверное значение относительно группы больных до 6 месяцев (р<0,01)
** - достоверные значения показателей следующих групп между собой (р<0,01).
243
свыше 3 лет
Анализируя изменения параметров цитокинового статуса с учетом
наличия сопутствующей патологии нами было установлено, что в группе с
имеющейся сопутствующей патологией, количество ИЛ 1В, ИЛ 8, СРБ, ФНП
была достоверно (р<0,01) выше в сравнении с группой контроля. Показатели
противовоспалительного ИЛ 10 были значительно снижены в обеих группах
пациентов с достоверностью р<0,01 относительно группы контроля, однако
самыми низкими они были у пациентов с сопутствующей патологией.
Количество ИЛ 6 практически не отличалась в данных группах.
Ввиду того, что среди пациентов были те, которые имели разную степень
остеодефицита и пациенты без остеодефицита, нами были проанализированы
цитокиновые показатели у больных, которые перенесли ИПИ с разными
показателями минеральной плотности кости. Результаты представлены в
таблице 4.
Таблица 4
Цитокиновые показатели у больных, которые перенесли ишемический
инсульт в зависимости от изменений МЩКТ
группа
Больные после перенесенного ИПИ
Без остеодефицита
р
С остеодефицитом
ИЛ 1В
10,4±0,573
10,175±0,359
13,890±4,026*
<0,05
ИЛ 6
8,22±0,347
8,475±1,967
12,000±3,164*
<0,05
ИЛ 8
6,75±0,450
12,325±2,758*
14,263±4,140*
<0,05
ИЛ 10
19,645±1,945
8,275±2,861*
7,707±2,018*
>0,05
СРБ
3,940±0,119
9,800±3,144*
10,463±2,446*
>0,05
ФНП
4,350±0,115
10,400±1,695*
11,827±3,665*
<0,05
Примечания: 1.* - достоверность между показателями контрольной группы и больными после перенесенного ИПИ
(р<0,05);
2. р - достоверность между больными после перенесенного ИПИ с остеодефицитом и без дефицита костной ткани
Анализ
полученных
значений
параметров
цитокинового
статуса
засвидетельствовал угнетение содержания противовоспалительного ИЛ 10 у
всех
больных,
однако
достигло
своего
максимума
у
больных
с
остеодефицитными изменениями. Параметры ИЛ 1В, ИЛ 6, ИЛ 8 и ФНП были
достоверно р<0,05 увеличены у больных с остеодефицитными изменениями в
сравнении
с
контрольной
группой
и
244
больными
без
остеодефицитных
изменений. Показатели ИЛ 1В и ИЛ 6 у больных, в которых не было
остеодефицитных изменений практически не отличались с показателями
контрольной группы.
СРБ
был выше у больных с остеодефицитными
изменениями, однако без достоверной разницы относительно больных без
остеодефицитных изменений.
Таким образом, у больных, которые перенесли ишемический инсульт,
наблюдалась достоверная активация провоспалительных цитокинов на фоне
притеснения
противовоспалительных.
Было
установлено,
что
указанные
изменения углублялись с возрастом (в группе больных в возрасте свыше 60
лет),
в
случаях
наличия
сопутствующей
патологии,
при
наличии
остеодефицитных изменений.
Refeгences
1.
Бичкова Н.Г. Стан iмунноl системи та цитокшового статусу у хвоих тсля
перенесеного гострого порушення мозкового кровообшу за шетчним типом // ¡мунолопя та
алергологiя: наука i практика 2010. № 3-4. С. 60-64.
2. Жданов, Г. Н. Изучение содержания провоспалительных и противовоспалительных
цитокинов в сыворотке крови больных в остром периоде ишемического инсульта / Г. Н.
Жданов, М. М. Герасимова // Цитокины и воспаление. - 2006. - Том 5, N 1. - С. 27-30.
3. Зозуля 1.С. Етдемюлопя цереброваскулярних захворювань в УкрашШ. С. Зозуля, А. I.
Зозуля // Украшський медичний часопис. -К., 2011^ N 5.-С.38-41.
4. Зозуля 1.С. 1нсульт: стратепя i тактика надання медично! допомоги/1. С. Зозуля, В. I.
Цимбалюк, А. I. Зозуля // Украшський медичний часопис. -Ки!в:ТОВ "Морюн", 2012^ N
5.-С.36-39)
5. Кетлинский С. А., Симбирцев А. С. Цитокины. — СПб: Фолиант, 2008. — 550 с.
6. Кладова, Е. А. Оценка медиаторов воспаления при ишемическом инсульт / Е. А.
Кладова, А. В. Соснина, Б. М. Доронин // Цитокины и воспаление. - 2011. - т. 10, № 4. - С.
136-141 .
7. Минаев С. В., Исаева А. В., Обедин А. Н. и др. С-реактивный белок — главный
маркер динамики течения острых воспалительных процессов // Медицинский вестник
Северного Кавказа. — 2011. — N0 2. — С. 95-99
8. Мищенко Т.С. Аналiз етдемюлогн цереброваскулярних хвороб в Укра!ш // Судинт
захворювання головного мозку. - 2010. - № 3. - С. 2-9.
245
9. Симбирцев А. С. Цитокины новая система регуляции защитных реакций организма //
Цитокины и воспаление. 2002. Т. 1, № 1. С. 9-17.
10.Хобзей Н.К., Мищенко Т.С., Голик В.А., Ипатов А.В. Эпидемиология инсульта,
клинические и экспертные аспекты в Украине // Судинш захворювання головного мозку. 2010. - № 4. - С. 2-5.
11.Цимбалюк В.1., Бровченко М.С. Порушення цитокшоымунного статусу у хворих з
насл^дками iшемiчного шсульту в рiзнi перюди реабттацп // Укр. мед. часопис. - 2006. - №
4(48). - С. 141-144.
12.Biasucci L.M., Vitelli A., Liuzzo G. et al. Elevated levels of interleukin-6 in unstable angina
// Circulation. 1997; Sep 16; 96(6): 2099-101.
13.Esmon C. T. The discovery of the endothelial cell protein C receptor // J. Thromb. Haemost.
— 2010. — Vol. 8, No 1. — P. 2-5.
14.Fisher M. J. Immunohematologic mechanisms in stoke / M. J. Fischer // Brain Ischemia.
London, 1995. P. 97-103.
15.Zawawi T.H., Alyafi W.A., Hashim I.A. The value of serum interleukin-6 measurement in
the investigation of patients suspected of myocardial infarction // Acta Cardiol. 1995; 50(5):
p.387-96.
246
Open Access
This article is distributed under the term s of the Creative Comm ons Attribution Noncom m ercial License w hich permits any noncom m ercial use,
УДК 561.24-007.272-06:616.33/34-092-08
SMOKING AS A RISK FACTOR AND COPD-RELATED
GASTROINTESTINAL DISORDERS
Курение, как фактор риска хронической обструктивной болезни легких и
сопутствующих поражений желудочно-кишечного тракта
Gozhenko A.I.1, Kovalevskaya L.A1, Kucher O.W.2, Zukow W.3
Гоженко А.И .1, Ковалевская Л.А.1, Кучер О.В.2Zukow W3
1 Ukrainian Scientific Research Institute of Transport Medicine, Odessa, Ukraine
2 Military Medical Clinical Centre of the Southern Region, Odessa, Ukraine
3 Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland
1 Украинский Научно-исследовательский институт медицины транспорта, г. Одесса
2 Военный медицинский клинический центр Южного Региона, г. Одесса
3 Kazimierz Wielki University, Bydgoszcz, Poland
Abstract
The aim of the study was to evaluate the effect of smoking on the morphological
characteristics of mucosal lesions of the stomach and duodenum, and to determine the frequency of
their detection in the patients with COPD. It is established that smoking is a major risk factor for
COPD and it is a common for both erosive and ulcerative lesions of the gastrointestinal tract, the
highest index values inherent in smoker patients with COPD stage 3 - 41.1 ± 3.9 years. FEV1 has
been declined with IR, thus it was a sign of exacerbated COPD. Gastroduodenal ulcer lesions were
more common in COPD stage 3 with a high index of smoking (at least 40 pack-years).
A required step of the treatment process of COPD and related lesions of the gastrointestinal
tract is smoking cessation.
Key words: chronic obstructive pulmonary disease, FEV1, smoking, erosive and ulcerative
lesions of the gastrointestinal tract.
Резюме
Целью исследования было оценить влияние курения на морфологическую
характеристику поражения слизистой желудка и ДПК , и определить частоту их выявления у
247
больных с ХОБЛ. Установлено,что курение является главным общим фактором риска ХОБЛ и
эрозивно- язвенных поражений ЖКТ, наиболее высокие значения индекса курильщика
присущи пациентам с ХОБЛ 3 стадии — 41,1 ± 3,9 лет. ОФВ1 снижается при повышении ИК,
тем самым, усугубляется течение ХОБЛ. Язвенные поражения гастродуоденальной зоны
чаще встречаются при ХОБЛ 3 стадии с высоким индексом курения (не менее 40 пачко-лет).
Обязательным шагом лечебного процесса ХОБЛ и сопутствующих поражений ЖКТ
является прекращение курение.
Ключевые слова: хроническая обструктивная
эрозивно-язвенные поражения ЖКТ.
болезнь легких,
ОФВ1,
курение,
Резюме
Метою досл^ження було оцшити вплив куршня на морфолопчну характеристику
ураження слизово! шлунка та ДПК, i визначити частоту !х виявлення у хворих з ХОЗЛ.
Встановлено, що куршня е головним загальним фактором ризику ХОЗЛ та
ерозивно-виразкових уражень ШКТ, найбыьш висоы. значення шдексу курця притаманш
пащентам з ХОЗЛ 3 стадп -41,1± 3,9 рокiв. ОФВ1 знижуеться при тдвищенш 1К, тим самим,
ускладнюеться перебiг ХОЗЛ.
Виразковi ураження гастродуоденально! зони частiше зустрiчаються при ХОЗЛ 3 стадп з
високим шдексом куршня (не менше 40 пачко-ротв).
Обов'язковим кроком лiкувального процесу ХОЗЛ i супутнiх уражень ШКТ е
припинення куршня.
Ключовi слова: хрошчне обструктивне
ерозивно-виразковi ураження ШКТ.
захворювання
легень,
ОФВ1,
куршня,
Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) remains a major public health problem.
According to data released by the World Bank and the World Health Organization (WHO), it is
estimated that in 2020 it will be on the 5th place on the damage caused by disease globally. Over the
coming decades, the incidence of COPD is projected to rise as a result of the continuing influence
of risk factors and aging population. [4] Currently, cigarette smoking is the most common and
important risk factor COPD.
In cigarette smokers, there is increased prevalence of respiratory symptoms and lung function
disorders, accelerated annual decline in FEV1 and increased mortality from COPD than
non-smokers [5]. Other types of tobacco smoking (eg, pipe, cigar, hookah) and marijuana smoking
are also risk factors for COPD [6, 7]. Passive smoking (synonym: inhalation of tobacco smoke in
the environment - environmental tobacco smoke, ETS) may also contribute to the development of
respiratory symptoms and COPD by increasing the overall damage light of inhaled particles and
gases [8, 9]. Smoking during pregnancy can also expose the fetus at risk by exposure to fetal lung
248
growth and development, and possibly primary antigen exposure to the immune system [10, 11].
Because COPD often develops in long-term smokers in middle age, patients usually have a number
of associated diseases related to smoking and age [12]. Disorder of digestive system is one of the
most frequent and severe forms of extrapulmonary visceral diseases, combined with COPD and
complicating its course. COPD patients with diseases of the digestive system accounted for 53% of
the total. Gastrointestinal diseases are most common in patients with COPD for men over 60 years,
with disease duration of more than 10 years of light, medium, heavy and severe, with
hormone-dependent. The combination of bronchial diseases and digestive system contributes to a
syndrome of mutual aggravation. This creates the conditions for a more severe course of COPD,
and for a more prolonged and severe pathology of the digestive system [3].
Patients with COPD may experience Helicobacter pylori (HP) - associatived erosive and ulcerative
lesions of the stomach and twelve fingers intestine (duodenum). HP-negative gastric and duodenal
ulcers should probably are risen as symptomatic ulcers. In some cases, COPD may arise against
erosive and ulcerative lesions of the stomach and duodenum. [2]
When ulcers smoking acts as an important additional causative factor. Among male smokers
peptic ulcer disease occurs in 2 times more likely than non-smokers [13]. According to the
literature, the number of women who use tobacco products, on average, five times less than men [6,
13]. However, WHO experts claim that in the developed countries of Europe, USA, Canada, the
number of female smokers is almost equal to the number of men [13]. In Argentina, 42% of men
smoke and 23% of women in Sweden is 1.2 more smokers than men in Serbia, Iceland and Ireland their numbers are comparable [13]. Very much about women smokers in New Zealand, Nepal,
Myanmar, Bangladesh, Chile, Brazil, Venezuela, Bolivia. In Guinea, smokes every second woman
in Lebanon, Hungary and Yemen - eve th third [13]. In Ukraine, according to official data, 8% of
women smoke, which corresponds to 2 million people. [6]. Unfortunately, the debut of smoking in
many Ukrainian girls have another high school.
Nicotine increases the gastric secretion, increases the level of PGI-I, accelerates the
evacuation of stomach acid, helps duodeno-gastric and gastro-esophageal reflux disease, and
reduces mucous likes, gastroduodenal and pancreatic bicarbonate secretion and synthesis of
prostaglandins in the mucous membrane, caused by spasm of blood vessels gastroduodenal [13, 14,
15].
The purpose of the study - assessment of the impact of smoking on the morphological
characteristics of mucosal lesions of the stomach and duodenum, and frequency of detection in
patients with COPD.
249
Materials and methods
The study was conducted at the Military Medical Clinical Centre of Southern Region (city
Odessa). A total of 92 people suffering from COPD 2 - 3 stages, including 43 patients with COPD,
3 tbsp. and 49 patients with COPD, 2 tbsp. All subjects were treated at the Department of
Pulmonology at the worsening of the disease. Given the profile of the hospital (military hospital),
all patients were men over the age of 50 years, with the experience of smoking an average of more
than 30 pack-years. The study used the following exclusion criteria:
-Severe somatic diseases
-Tumors of different localization,
-COPD extremely heavy flow (IV cent.),
-Patient refusal of the survey.
As a control, examined 20 healthy men of the same age without COPD with chronic
gastroduodenitis and peptic ulcer of the stomach and duodenum in remission for longer than 2
years.
The clinical examination performed in accordance with the requirements of the protocol
approved by the order of Ministry of Health of 19.03.2007 N 128 "On approval of clinical protocols
of medical care in the specialty" Pulmonary " [1].
All patients were clinical and instrumental methods of investigation (spirometry, EhoCG,
chest X-ray), laboratory tests (complete blood count, urinalysis, liver, kidney tests). Along with the
standard set of clinical and laboratory and instrumental tests in COPD survey included
esophagophibrogastroduodenoskopis (EFGDS). The last was done using an endoscope company
«Olympus» (Japan). At endoscopy performed a detailed assessment of the state of the mucous
membrane of the esophagus, stomach and duodenum, and studied the functional state of the
gastro-esophageal junction, the presence of gastroesophageal reflux disease and duodenal, if
necessary, performed a biopsy of the mucous membrane of the lower third of the esophagus,
cardiac, fundic and antral portion of the stomach, duodenal bulb. EFGDS performed once on
admission to hospital, and in the presence of erosive changes in gastroduodenal ulcer, also after 14
days of starting treatment.
Most of the patients in the prehospital basic therapy. Prescribed bronchodilators: Spiriva
(tiotropium 18 mcg), Flomax H (ipratropium bromide 21 mcg, fenoterol hydrobromide 50 mg),
including, combined with the SCS: Seretide Diskus-50/500mkg (salmoterola 50 mcg of fluticasone
propionate 500 mcg) Symbicort 160/4, 5 micrograms (160 micrograms of budesonide, formoterol
250
fumarate dihydrate, 4.5 ug).
The department patients received basic treatment: antibiotics when indicated (Augmentin
1.2 g twice a day, Ceftriaxone 2 g per day, levofloxacin 1 g per day) systemic corticosteroids
(dexamethasone 8-12 mg per day), mucolytics (30 Lasolvan mg 2-3 times a day, NAC 600 mg per
day), continued receiving bronchodilators.Upon detection of inflammatory and erosive and
ulcerative changes in the gastroduodenal prescribed proton pump inhibitors (Omez, Pantosan,
Nolpaza at a dose of 20-40 mg per day).
Statistical processing was carried out by methods of variance and correlation analysis using
the software Statistica 7.0 (StatSoft Inc., USA).
Results and discussion
To evaluate the clinical symptoms and determine length of smoking as a risk factor for the
development of gastroduodenal pathology, as well as a major risk factor for COPD, the surveys
were conducted of patients. Smoking Index (IR) was calculated by the formula: IR = n x t / 20,
where n - the number of cigarettes per day, t-smoking history (years).It is known that significant
risk factor for COPD is the IR guide exceed 10.
All patients of the main group were active smokers (in history or at the time of the
survey).The index of smoking was, on average, 39,7 ± 2,6 pack-years, which is significantly greater
than the values given by other researchers. In the control group, the number of smokers was
significantly less - 66.7%, while the IC does not exceed 16,5 ± 1,7 pack-years.
Tobacco smoking - one of the major causative factors of COPD. As already noted among the
treatment group had an absolute majority of current smokers, and guidance on long experience of
smoking history were all sick.
Analyzing the prevalence of smoking in stages of COPD, it may be noted that the highest
values were inherent in the IR in patients with COPD stage 3. For example, if patients with COPD
2 tbsp. this index has averaged 38,1 ± 3,6 pack-years, the patients with more severe disease, COPD
3 tbsp., - 41,1 ± 3,9 years. Appropriately, the rate of FEV 1 was 69,4 ± 0,7 in patients with COPD
stage 3 and 72,8 ± 0,6 - 2 stages of COPD. At the same time, erosive and ulcerative lesions of the
mucous membrane of the stomach and duodenum were equally common in patients with COPD, 2
and 3 stages.
It should be noted that in those patients with COPD who were found in the survey related
gastrointestinal diseases, smoking history, and IR was higher than in those with COPD is not
combined with other physical illnesses.
251
Later in the survey, the stationary phase was detected in 98.9% of cases, the symptoms of chronic
gastritis in 58.7% of cases - erosion of the stomach lining and duodenum, 23.9% - ulcerative
defects, including a 4.3% - with signs of previous gastrointestinal bleeding, 14.5% were found to
atrophic changes in the gastroduodenal zone.
Morphologic study of gastric mucosal biopsies revealed that atrophic changes in the mucosa
of the stomach found themselves more often in elderly patients with significant experience of
smoking.
The most frequently observed in the main group of gastroduodenal erosive changes (58.7%),
regardless of the stage of COPD. I have ulcerative lesions of the zone more often found themselves
in patients with COPD the third stage with a high index of smoking - at least 40 pack-years. In the
control group erosive gastroduodenal mucosal changes were detected less frequently (20.0%). It is
interesting to note that all of erosive lesions of the stomach and duodenal mucosa in the control
group were accompanied by the HP-positive status. At the same time, the main group HP infection
was detected only in 48.9% of patients. Also, n When analyzing the state of the mucous membrane
of the stomach and duodenum was determined the dependence of the occurrence of erosive and
ulcerative lesions of the use of corticosteroids.
Conclusions:
w
Smoking is a common risk factor for COPD and erosive and ulcerative lesions of the
gastrointestinal tract, the higher the IR, t eat more than the risk of these diseases;
w
The highest index values are inherent in the smoker patients with COPD stage 3 -
41,1 ± 3,9 pack-years;
w
FEV1 decline with smoking index, therefore, is compounded for COPD, so in COPD
2st. IR - 38,1 ± 3,6 pack-years FEV1 was 72,8 ± 0,6; COPD 3st. IR 41,1 ± 3,9 pack-years FEV1
was 69,4 ± 0,7;
w
gastroduodenal ulcer lesions are more common in COPD stage 3 with a high index
of smoking (at least 40 pack-years);
w
Smoking cessation is the first mandatory step of the treatment process of COPD and
related lesions of the gastrointestinal tract.
References:
1. Наказ Biq 19.03.2007 № 128 "Про затвердження ктшчних протоколiв надання
252
медично! допомоги за спещальнктю мПульмонологiям. Електронний ресурс. Режим доступу:
http://www.moz.gov.ua/ua/portal/dn_20070319_128.html
2.
Федiв О.1. Патогенетичнi особливостi ерозивно-виразкових уражень шлунка та
дванадцятипало! кишки у хворих на хротчне обструктивне захворювання легень / Федiв О.1.,
Багрiй В.М., Ткачук К.Д., Коваленко О.М. // Буковинський медичний вкник. - 2008.- Т.12, №
1 — С.151-156.
3.
Козлова И. В. Поражения желудка и двенадцатиперстной кишки при хронической
обструктивной болезни легких: механизмы развития, особенности клиники и диагностики. /
И. В. Козлова, Е. П. Чумак // Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии,
колопроктологии.- 2008.- Т. 18, № 6 — С. 75-80.
4.
Lopez AD, Shibuya K, Rao C, et al. Chronic obstructive pulmonary disease: current burden
and future projections. EurRespir J 2006;27:397-412.
5. Kohansal R, Martinez - Camblor P, Agusti A, Buist AS, Mannino DM, Soriano
JB. The
natural history of chronic airflow obstruction revisited: an analysis of the Framingham offspring
cohort. Am J Respir Crit Care Med 2009;180:3-10.
6. WHO Study Group on Tobacco Product Regulation. Water Pipe smoking: health effects,
research needs, and recommended actions by regulators. World Health Organization Publication.
ISBN 92 4 159385. 2005.
7.Tetrault JM, Crothers K, Moore BA, Mehra R, Concato J, Fiellin DA. Effects of marijuana
smoking on pulmonary function and respiratory complications: a systematic review. Arch Intern
Med 2007;167:221-8.
8.
Dayal HH, Khuder S, Sharrar R, Trieff N. Passive smoking in obstructive respiratory disease
in an industrialized urban population. Environ Res 1994;65:161-71.
9.
Leuenberger P, Schwartz J, Ackermann - Liebrich U, et al. Passive smoking exposure in
adults and chronic respiratory symptoms (SAPALDIA Study). Swiss Study on Air Pollution and
Lung Diseases in Adults, SAPALDIA Team. Am J Respir Crit Care Med 1994;150:1222-8.
10. Holt PG. Immune and inflammatory function in cigarette smokers. Thorax 1987;42:241-9.
11.
Tager IB, Ngo L, Hanrahan JP. Maternal smoking during pregnancy. Effects on lung
function during the first 18 months of life. Am J Respir Crit Care Med 1995;152:977-83.
12.
Soriano JB, Visick GT, Muellerova H, Payvandi N,
Hansell AL. Patterns of
comorbidities in newly diagnosed COPD and asthma in primary care. Chest 2005;128:2099-107.
13.
Комаров Ф.И.,
Калинин
А.В.
Язвенная
болезнь.
Руководство
по
га-строэнтерологии в 3-х т. М.: Медицина, 1995. - Т. 1. - С. 456-534.
14.
Григорьев П.Я., Яковенко А.В. Справочное руководство по гастроэнтерологии. М.:
253
Мед. информацион. агентство, 1997. - 480 с.
15.
Ивашкин В.Т.,
Шептулин
А.А.
Болезни пищевода и
желудка:
Краткое
практическое руководство. М.: МЕДпресс-информ, 2002. - С. 84-88.
Хроническая обструктивная болезнь легких (ХОБЛ) остается одной из важнейших проблем
здравоохранения. Согласно данным, опубликованным Всемирным банком и Всемирной организацией
здравоохранения (ВОЗ), предполагается, что в 2020 г. она выйдет на 5-е место по ущербу, наносимому
болезнями в глобальном масштабе. В течение ближайших десятилетий прогнозируется рост заболеваемости
ХОБЛ в результате сохраняющегося влияния факторов риска и старения популяции [4]. В настоящее время
курение сигарет является самым распространенным и важным фактором риска развития
ХОБЛ. У курильщиков сигарет наблюдается повышенная распространенность респираторных симптомов и
расстройств легочной функции, ускоренное ежегодное снижение ОФВ1 и повышенная смертность от ХОБЛ по
сравнению с некурящими [5]. Другие виды курения табака (например, трубка, сигары, кальян) и курение
марихуаны также являются факторами риска развития ХОБЛ [6, 7]. Пассивное курение (синоним: вдыхание
табачного дыма из окружающей среды - environmental tobacco smoke, ETS) также может вносить свой вклад в
развитие респираторных симптомов и ХОБЛ вследствие увеличения общего ущерба легким от ингалируемых
частиц и газов [8, 9]. Курение во время беременности также может подвергать плод риску путем вредного
воздействия на внутриутробный рост и развитие легких и, возможно, первичного антигенного воздействия на
иммунную систему [10, 11].
Поскольку ХОБЛ часто развивается у длительно курящих людей в среднем возрасте, у пациентов обычно
имеется ряд сопутствующих заболеваний,
связанных с курением или возрастом [12]. Расстройство
пищеварительной системы- один из наиболее частых и тяжелых видов внелегочной висцеральной патологии,
сочетающийся с ХОБЛ и осложняющий ее течение. Больные ХОБЛ с заболеваниями пищеварительной системы
составляют 53% от общего числа. Гастроэнтерологические заболевания при ХОБЛ наиболее характерны для
мужчин старше 60 лет, с длительностью заболевания легких более 10 лет, средне-тяжелого и тяжелого течения,
с
гормонозависимостью.
Сочетание
патологии
бронхов
и
пищеварительной
системы
способствует
формированию синдрома взаимного отягощения. Это создает условия для более тяжелого течения ХОБЛ, и для
более затяжного и тяжелого течения патологии пищеварительной системы [3].
У больных с ХОБЛ могут возникать Helicobacter pylori (HP)- асоциированные эрозивно-язвенные поражения
желудка и двенадцятиперстной кишки (ДПК).
НР- отрицательные язвы желудка и ДПК, вероятно, следует
расматривать, как симптоматические язвы. В некоторых случаях,
ХОЗЛ может возникать на
фоне
эрозивно-язвенных поражений желудка и ДПК [2].
При язвенной болезни курение выступает, как важный дополнительный этиологический фактор. Среди
курящих мужчин язвенная болезнь встречается в 2 раза чаще, чем среди некурящих [13]. По данным
литературы число женщин, употребляющих табачные изделия, в среднем, в пять раз меньше, чем мужчин [ 6,
13]. Впрочем, эксперты ВОЗ утверждают, что в развитых странах Европы, США, Канаде число курящих
254
женщин почти равно числу мужчин [13]. В Аргентине курит 42% мужчин и 23% женщин, в Швеции в 1,2
больше курящих чем мужчин, в Сербии, Исландии и Ирландии - их численность сопоставима [13]. Очень много
курящих женщин в Новой Зеландии, Непале, Мьянме, Бангладеш, Чили, Бразилии, Венесуэле, Боливии. В
Гвинее курит каждая вторая женщина, в Ливане, Венгрии и Йемене - каждая третья [13]. В Украине по
официальным данным курит 8% женщин, что соответствует 2 миллионам человек [6]. К сожалению, дебют
курение во многих украинских девушек приходится еще на школьные годы.
Никотин усиливает желудочную секрецию, повышает уровень пепсиногена-I, ускоряет эвакуацию
кислого желудочного содержимого, способствует дуодено-гастральному и гастро-эзофагеальному рефлюксам, а
также снижает слизеобразование, гастродуоденальную и панкреатическую бикарбонатную секрецию и синтез
простагладинов в слизистой оболочке, вызвает спазм кровеносных сосудов гастродуоденальной зоны [13, 14,
15].
Цель исследования - оценка влияния курения на морфологическую характеристику поражения слизистой
желудка и ДПК , и частота их выявления у больных с ХОБЛ.
Материал и методы
Исследование выполнено на базе Военного медицинского клинического Центра Южного Региона (г.
Одесса). Обследовано 92 человек, страдающих ХОБЛ 2 - 3 стадии, в том числе, 43 пациента с ХОБЛ 3 ст. и 49
пациентов с ХОБЛ 2 ст. Все обследованные находились на стационарном лечении в отделении пульмонологии
по поводу обострения заболевания. Учитывая профиль стационара (военный госпиталь), все пациенты были
мужского пола в возрасте старше 50 лет, со стажем курения, в среднем, более 30 пачко-лет. В исследовании
применены следующие критерии исключения:
-тяжелые соматические заболевания,
-опухоли различной локализации,
-ХОБЛ крайне тяжелого течения (IV ст.),
-отказ больного от обследования.
В качестве контроля обследованы 20 практически здоровых мужчин того же возраста без ХОБЛ с
хроническими гастродуоденитами и язвенной болезнью желудка и ДПК в стадии ремиссии длительностью
более 2-х лет.
Клиническое обследование выполнено в соответствии с требованиями протокола, утвержденного
приказом Минздрава N 128 от 19.03.2007 «Об утверждении клинических протоколов оказания медицинской
помощи по специальности” Пульмонология ”» [1].
Всем пациентам проводились клинико-инструментальные методы исследования (спирометрия, ЭхоКС,
рентгенография органов грудной клетки); лабораторные исследования (общий анализ крови, общий анализ
мочи, печеночные, почечные пробы). Наряду
со
стандартным комплексом клинико-лабораторных и
инструментальных тестов при ХОБЛ обследование включало езофагофиброгастродуоденоскопию (ЭФГДС).
Последняя проводилась с помощью эндоскопа фирмы «Olympus» (Япония). При эндоскопическом исследовании
проводили детальную
функциональное
оценку
состояние
состояния
слизистой
желудочно-пищеводного
оболочки
пищевода,
перехода,
наличие
желудка и
ДПК,
изучали
гастроэзофагеального
и
дуоденогастрального рефлюкса, при необходимости проводили биопсию слизистой оболочки нижней трети
пищевода, кардиальной, фундальной или антральной части желудка, луковицы ДПК . ЭФГДС проводилась
однократно при поступлении в госпиталь, а при наличии эрозивно-язвенных изменений гастродуоденальной
зоны, также через 14 дней от начала лечения.
255
Большинство пациентов на догоспитальном этапе получали базисную
терапию. Назначались
бронхолитики: Спирива (тиотропия бромид 18 мкг), Беродуал Н (ипратропия бромид 21 мкг; фенотерола
гидробромид 50 мкг), в том числе, комбинированные с ГКС: Серетид-дискус 50/500мкг (сальмотерола 50 мкг;
флутиказона пропионата 500 мкг), Симбикорт 160/4, 5 мкг (будесонида 160 мкг; формотерола фумарат
дигидрата 4,5 мкг).
В отделении больные получали базисное лечение: антибактериальные препараты при наличии
показаний (Аугментин 1,2 г дважды в день, Цефтриаксон 2 г в день, Левофлоксацин 1 г в день) системные
глюкокортикостероиды (Дексаметазон 8-12 мг в сутки), муколитики (Лазолван 30 мг 2-3 раза в день, АЦЦ 600
мг в сутки), продолжался прием бронхолитиков. При обнаружении воспалительных и эрозивно-язвенных
изменений со стороны гастродуоденальной зоны назначались ингибиторы протонной помпы (Омез, Пантосан,
Нольпаза в дозе 20-40 мг в сутки).
Статистическая обработка проводилась методами дисперсионного и корреляционного анализа с
помощью программного обеспечения Statistica 7.0 (StatSoft Inc., США).
Результаты и обсуждения
Для оценки клинической симптоматики и определения стажа курения, как одного из факторов риска
развития патологии гастродуоденальной зоны, а также, основного фактора риска развития ХОБЛ, проводилось
анкетирование пациентов. Индекс курения (ИК) рассчитывали по формуле: ИК= n х t/ 20, где n - число
выкуриваемых сигарет в сутки, t-стаж курения (годы). Известно, что достоверным фактором риска развития
ХОБЛ является ИК, превышающий 10.
Все пациенты основной группы были активными курильщиками (в анамнезе или на момент
обследования). При этом индекс курения составил, в среднем, 39,7 ± 2,6 пачко-лет, что значительно больше
значений приведенных другими исследователями. В контрольной группе число курильщиков было значительно
меньше - 66,7%, при этом ИК не превышал 16,5 ± 1,7 пачко-лет.
Курение табака - один из основных причинных факторов ХОБЛ. Как уже отмечалось среди пациентов
основной группы абсолютное большинство была активными курильщиками, а указания на длительный стаж
курения в анамнезе имели все больные.
Анализируя распространенность курения по стадиям ХОБЛ, можно отметить, что наиболее высокие
значения ИК были присущи пациентам с ХОБЛ 3 стадии.
Так, если у пациентов с ХОБЛ 2 ст. данный
показатель составил в среднем 38,1±3,6 пачко-лет, то у больных с более тяжелым течением заболевания, ХОБЛ
3 ст., - 41,1±3,9 лет. Соотвественно, показатель ОФВ 1 составил 69,4±0,7 у пациентов с ХОБЛ 3 стадии и
72,8±0,6 - с ХОБЛ 2 стадии. В то же время эрозивно-язвенные поражения слизистой желудка и ДПК
встречались одинаково часто у пациентов с ХОБЛ 2 и 3 стадий.
Следует отметить, что у тех пациентов с ХОЗЛ, у которых при обследовании были обнаружены
сопутствующие заболевания ЖКТ, стаж курения и ИК был более высоким, чем у тех, у кого ХОБЛ не
сочетались с другими соматическими заболеваниями.
В дальнейшем при обследовании на стационарном этапе было выявлено в 98,9% случаях признаки
хронического гастрита, в 58,7% случаев - эрозии слизистой желудка и ДПК, в 23,9% - язвенные дефекты, в том
числе, в 4,3% - с признаками предыдущих желудочно-кишечных кровотечений, в 14,5% выявлены атрофические
изменения гастродуоденальной зоны.
При морфологическом исследовании биоптатов слизистой желудка установлено, что атрофические
изменения слизистой желудка оказывались чаще у пациентов пожилого возраста со значительным стажем
256
курения.
Наиболее часто в основной группе отмечались эрозивные изменения гастродуоденальной зоны (58,7%)
независимо от стадии ХОБЛ. Язвенные поражения этой зоны несколько чаще оказывались у пациентов ХОБЛ
3-й стадии с высоким индексом курения - не менее 40 пачко-лет. В группе контроля эрозивные изменения
слизистой гастродуоденальной зоны выявлялись значительно реже (20,0 %). Интересно отметить, что все
эрозивные поражения слизистой желудка и ДПК в группе контроля сопровождались НР-положительным
статусом. В то же время, в основной группе НР-инфекция была выявлена только у 48,9% пациентов. Также, при
анализе
состояния
слизистой
оболочки
желудка
и
ДПК
определена
зависимость
возникновения
эрозивно-язвенных поражений от применения глюкокортикостероидов.
Выводы:
-
курение является общим фактором риска ХОБЛ и эрозивно- язвенных поражений ЖКТ, чем
выше ИК, тем больше риск возникновения этих заболеваний;
-
наиболее высокие значения индекса курильщика присущи пациентам с ХОБЛ 3 стадии — 41,1
± 3,9 пачко-лет;
-
ОФВ1 снижается при повышении индекса курения, следовательно, усугубляется течение ХОЗЛ,
так, при ХОБЛ 2ст. с ИК - 38,1±3,6 пачко-лет ОФВ1 составил 72,8±0,6; при ХОБЛ 3ст. с ИК 41,1±3,9 пачко-лет
ОФВ1 составил 69,4±0,7 ;
-
язвенные поражения гастродуоденальной зоны чаще встречаются при ХОБЛ 3 стадии с
высоким индексом курения (не менее 40 пачко-лет);
-
прекращение курение является первым обязательным шагом лечебного процесса ХОБЛ и
сопутствующих поражений ЖКТ.
Литература
1. Наказ вщ, 19.03.2007 № 128 "Про затвердження клгшчних протою ^в надання медично! допомоги за
спещальтстю
"П ульмонолог".
Електронний
ресурс.
Режим
доступу:
http://www.moz.gov.ua/ua/portal/dn 20070319 128.html
2. Фещв О.1. Патогенетичт особливосл ерозивно-виразкових уражень шлунка та дванадцятипало!' кишки у
хворих на хротчне обструктивне захворювання легень / Фещв О.1., Багрш В.М., Ткачук К.Д., Коваленко О.М. //
Буковинський медичний вюник. - 2008.- Т.12, № 1 — С.151-156.
3. Козлова И. В. Поражения желудка и двенадцатиперстной кишки при хронической обструктивной болезни
легких: механизмы развития, особенности клиники и диагностики. / И. В. Козлова, Е. П. Чумак // Российский
журнал гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии.- 2008.- Т. 18, № 6 — С. 75-80.
4. Lopez AD, Shibuya K, Rao C, et al. Chronic obstructive pulmonary disease: current burden and future projections.
EurRespir J 2006;27:397-412.
5. Kohansal R, Martinez - Camblor P, Agusti A, Buist AS, Mannino DM, Soriano
JB. The natural history of chronic
airflow obstruction revisited: an analysis of the Framingham offspring cohort. Am J Respir Crit Care Med
2009;180:3-10.
6. WHO Study Group on Tobacco Product Regulation. Water Pipe smoking: health effects, research needs, and
recommended actions by regulators. World Health Organization Publication. ISBN 92 4 159385. 2005.
7.Tetrault JM, Crothers K, Moore BA, Mehra R, Concato J, Fiellin DA. Effects of marijuana smoking on pulmonary
257
function and respiratory complications: a systematic review. Arch Intern Med 2007;167:221-8.
8. Dayal HH, Khuder S, Sharrar R, Trieff N. Passive smoking in obstructive respiratory disease in an industrialized
urban population. Environ Res 1994;65:161-71.
9. Leuenberger P, Schwartz J, Ackermann - Liebrich U, et al. Passive smoking exposure in adults and chronic
respiratory symptoms (SAPALDIA Study). Swiss Study on Air Pollution and Lung Diseases in Adults, SAPALDIA
Team. Am J Respir Crit Care Med 1994;150:1222-8.
10. Holt PG. Immune and inflammatory function in cigarette smokers. Thorax 1987;42:241-9.
11. Tager IB, Ngo L, Hanrahan JP. Maternal smoking during pregnancy. Effects on lung function during the first 18
months of life. Am J Respir Crit Care Med 1995;152:977-83.
12. Soriano JB, Visick GT, Muellerova H, Payvandi N, Hansell AL. Patterns of comorbidities in newly diagnosed
COPD and asthma in primary care. Chest 2005;128:2099-107.
13. Комаров Ф.И., Калинин А.В. Язвенная болезнь. Руководство по га-строэнтерологии в 3-х т. М.: Медицина,
1995. - Т. 1. - С. 456-534.
14. Григорьев П.Я., Яковенко А.В. Справочное руководство по гастроэнтерологии. М.: Мед. информацион.
агентство, 1997. - 480 с.
15. Ивашкин В.Т., Шептулин А.А. Болезни пищевода и желудка: Краткое практическое руководство. М.:
МЕДпресс-информ, 2002. - С. 84-88.
258
Open Access
Fulfilling the daily calcium requirem ent o f lactose intolerant
adults
Zaspakajanie dziennego zapotrzebowania na wapń u osób dorosłych cierpiących
na nietolerancję laktozy
Aleksandra Pawlicka1, Wojciech Smuczyński1, Kamila Woźniak1, Zygmunt Siedlecki1,
1,2
Maciej Sniegocki
1.
2.
Katedra i Klinika Neurochirurgii i Neurotraumatologii, Uniwersytet Mikołaja
Kopernika w Toruniu, Collegium Medicum w Bydgoszczy
Zakład Neurotraumatologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
Collegium Medicum w Bydgoszczy
Abstract. Lactose intolerance is a genetically-determined inability to digest milk sugar which
concerns a significant part of the society. The unpleasant symptoms that occur after
consuming milk may lead to refraining from any milk products. This might lead to lower
calcium income, which contributes to various disorders. The article presents four ways of
fulfilling the daily calcium requirement of lactose intolerant adults.
Streszczenie. Nietolerancja laktozy to przypadłość która dotyczy dużej części społeczeństwa.
Przykre dolegliwości spowodowane brakiem zdolności trawienia cukru mlecznego
niejednokrotnie powodują samowolną rezygnację ze spożywania jakichkolwiek produktów
mlecznych. Taka sytuacja doprowadzić może do poważnych niedoborów wapnia
w organizmie. Artykuł przedstawia cztery sposoby zaspokajania dziennego zapotrzebowania
na wapń u osób dorosłych cierpiących na nietolerancję laktozy.
Keywords. Lactose intolerance, milk, calcium, nutrition.
Wstęp. Nietolerancja laktozy to przypadłość pokarmowa na którą współczesnym świecie
uskarża się znaczący odsetek społeczeństwa. Polega ona na częściowej lub nawet całkowitej
niezdolności strawienia laktozy i co za tym idzie, odczuwaniu spowodowanych tym faktem
dolegliwości gastrycznych. Osoby odczuwające dyskomfort po wypiciu mleka i zjedzeniu
jego przetworów niejednokrotnie rezygnują z ich spożywania. Taka praktyka może jednak
259
doprowadzić do niedostatecznej podaży wapnia, którego mleko jest najlepiej przyswajanym
źródłem. W poniższym artykule przedstawione zostaną alternatywne sposoby dostarczania
tego makroelementu.
Laktoza. Laktoza jest tzw. cukrem mlecznym, disacharydem którego cząsteczka składa się
z glukozy i galaktozy.[1] Poza sporadycznym występowaniem w niektórych roślinach[2],
laktozę znaleźć można wyłącznie w mleku większości ssaków, przy czym jej ilość i stosunek
do pozostałych składników mleka zależny jest od gatunku ssaka i zapotrzebowania jego
potomstwa. Dla człowieka w pierwszym roku jego życia laktoza pełni bardzo ważną rolę,
pokrywając prawie połowę zapotrzebowania na energię niemowlęcia. [3] Ponadto, stanowi
budulec ośrodkowego układu nerwowego, wspomaga przyswajanie wapnia a także sprzyja
zasiedleniu jelit przez Lactobacillus, dobroczynne szczepy bakteryjne.
By laktoza mogła zostać strawiona w organizmie konieczny jest enzym endogenny
ß-galaktozydaza, potocznie zwany laktazą, występujący w kosmkach w początkowym
odcinku jelita cienkiego - tzw. jelicie czczym. Dzięki enzymowi cząsteczka laktozy rozbita
zostaje na mniejsze cząsteczki glukozy oraz galaktozy i w takiej postaci trafia do
krwioobiegu, stanowiąc źródło energii.
Człowiek jako jedyny gatunek ssaka spożywa mleko również w wieku dorosłym,
z tego więc powodu na przestrzeni stuleci wykształciła się u niego dziedziczna zdolność jego
trawienia i przyswajania. Potomkowie ludów dla których mleko było podstawą przeżycia, jak
na przykład mieszkańcy północnej Skandynawii, wykazują prawie stuprocentową zdolność
trawienia mleka w wieku dorosłym. Z drugiej zaś strony, grupy etniczne które nie spożywały
dużej ilości mleka w codziennej diecie, czyli takie jak Azjaci, część mieszkańców Afryki czy
Indianie z Ameryki Północnej, zdolności tej nie posiadły. W Polsce ostatnie badania na
większą skalę przeprowadzone zostały w latach osiemdziesiątych, w ich wyniku określono,
że ok. 37,5% społeczeństwa cierpi na nietolerancję laktozy. [4] Pochodzenie i związane z nim
260
genetyczne uwarunkowanie do trawienia mleka lub jego brak stanowi dziś główną
i najważniejszą przyczynę nietolerancji laktozy. [5]
Rodzaje nietolerancji laktozy.
Nietolerancja laktozy polega na zmniejszonej produkcji
enzymu laktazy przez jelito cienkie, a w rzadkich przypadkach nawet na całkowitym jej braku
w organizmie. Wyróżnia sie trzy typy nietolerancji: pierwotną, wtórną oraz wrodzoną.
Pierwotna nietolerancja, zwana również hipolaktazją, jest omówionym powyżej genetycznie
uwarunkowanym niedoborem laktazy w organizmie. To najczęściej występujący rodzaj
nietolerancji, ściśle związany z pochodzeniem, który może objawiać się dopiero po
osiągnięciu dorosłości lub nawet w wieku podeszłym. Pierwotną nietolerancję dziedziczy się,
stąd jej częste występowanie u członków rodzin. Wtórna nietolerancja spowodowana jest
najczęściej uszkodzeniem kosmków jelita przez choroby takie jak wirusowe zapalenie układu
pokarmowego, chroniczne zapalenie jelita cienkiego (m.in. przy chorobie LeśniowskiegoCrohna) a także jakiekolwiek inne infekcje i podrażnienia żołądka oraz jelit. U chorych na
celiakię, w związku z rozległymi zniszczeniami błony śluzowej jelita, również zauważa się
spadek
poziomu
laktazy
w organizmie.[6]
Wtórna
spowodowana przyjmowaniem leków cytostatycznych,
nietolerancja
antybiotyków,
może
być
także
niedowagą lub
resekcją jelita. Zaburzenia odżywiania takie jak anoreksja i bulimia, które powodują
zachwianie równowagi aminokwasów (a więc i enzymów) w organizmie i ich niedobór,
również mogą doprowadzić do objawów nietolerancji laktozy. W powyższych przypadkach,
jeśli terapia podstawowego schorzenia jest skuteczna, uszkodzona błona śluzowa jelita ulega
regeneracji i zdolność trawienia mleka powoli powraca. Wrodzona nietolerancja laktozy
zwana alaktazją to bardzo rzadko występujący całkowity brak laktazy w organizmie. Jeśli
wystąpi, to zwykle objawia się w początkowych tygodniach życia dziecka i wymaga
bezzwłocznej zmiany diety w celu uniknięcia niedożywienia a w konsekwencji uszkodzeń
mózgu tudzież zahamowania rozwoju. Galaktozemię również traktuje się jako wrodzoną
261
nietolerancję laktozy. Jelito osiąga gotowość trawienia laktozy ok. 34 tygodnia życia
płodowego.
Z
tego
powodu
noworodki,
zwłaszcza
te
urodzone
przedwcześnie,
wykazują niekiedy problemy z trawieniem laktozy, gdyż ich jelita nie produkują jeszcze
wystarczająco dużo laktazy. Z tego powodu wtórną nietolerancję laktozy u niemowląt łatwo
wziąć za nietolerancję wrodzoną, chociaż w przeciwieństwie do tej drugiej najczęściej mija
ona z czasem, gdy jelito zaczyna produkować wystarczającą ilość enzymu. [7]
Objawy nietolerancji laktozy.
Jeżeli w organizmie człowieka występuje zbyt mało
laktazy, to spożycie laktozy spowoduje iż nie zostanie ona w
całości strawiona.
Nierozbicie laktozy w jelicie cienkim na monocukry sprawia iż jej cząsteczki, zbyt duże by
przejść do krwioobiegu, przechodzą niestrawione do jelita cienkiego. Tam następuje ich
fermentacja beztlenowa, czyli rozkład z udziałem bakterii, w wyniku której uwalniają się
gazy jelitowe: metan (CH4), dwutlenek węgla (CO2) oraz wodór (H) oraz kwasy octowy,
propionowy, kwas masłowy i inne. Nadmiar gazów gromadzących się w jelicie grubym
skutkuje bolesnymi wzdęciami (meteoryzmem) brzucha, odgłosami brzusznymi odbijaniem
się i bólami skurczowymi. Metan i dwutlenek węgla uchodzą następnie przez odbytnicę,
powodując nadmierną flatulencję. Wodór przechodzi do krwi, przenika do płuc i zostaje
wydychany. Obecność gazu we krwi u niektórych pacjentów owocuje gwałtownymi
zawrotami głowy. Wpływ kwasów powstałych w tym procesie manifestuje się zwiększoną
perystaltyką jelit prowadzącą do nadmiernego parcia na stolec. Niestrawione cząsteczki
laktozy, mające wysoką zdolność wiązania wody, zwiększają ciśnienie osmotyczne w jelicie.
By to ciśnienie wyrównać, do jelita wpływa woda (objętość płynu może być pięciokrotnie
wyższa ponad normę) co prowadzi do biegunki osmotycznej.
Podsumowując, choć objawy nietolerancji laktozy u osób dorosłych nie stanowią
zagrożenia życia, należą do przykrych i dokuczliwych. Spożycie produktów zawierających
cukier mleczny u osób o obniżonym poziomie laktazy w organizmie może powodować:
262
wzdęcia, odgłosy brzuszne (przelewanie się, burczenie), wydzielanie i odchodzenie
nadmiernej ilości gazów jelitowych, bóle skurczowe, zwiększone oddawanie mazistego
stolca, biegunki. Do typowych objawów nietolerancji należą również nudności, odbijanie się,
uczucie pełności po posiłku. Przykre objawy nietolerancji manifestują się najczęściej od pół
godziny do dwóch godzin po spożyciu pokarmów zawierających laktozę.[7]
Dolegliwości ze strony układu pokarmowego nierzadko prowadzą do innych, mniej
typowych
objawów,
wśród których znajdują się
apatia,
przygnębienie,
chroniczne
wyczerpanie i wycieńczenie, brak energii i nastrój depresyjny. Mogą także doprowadzić do
nerwowości,
niespokojnego zachowania,
zawrotów głowy
i napięcia wewnętrznego
a w konsekwencji zaburzeń koncentracji i snu. Inne spotykane dolegliwości to na przykład
bóle w kończynach, reakcje skórne, wydzielina z nosa, rozmaite objawy przypominające
niedobory witamin oraz inne subiektywne symptomy chorobowe. Literatura odnotowuje
przypadek, gdy pacjentka uskarżająca się na ból w klatce piersiowej przebadana została pod
kątem zawału serca. Okazało się iż silne bóle spowodowane były wzdęciem które wywołało
spożycie produktów mlecznych. [3]
W przeciwieństwie do alergii na białka mleka, przy nietolerancji laktozy dolegliwości
zależne są od ilości spożytego cukru. Z tego powodu osoby z nietolerancją muszą być
świadome tego, w jakich produktach spożywczych znajduje się cukier mleczny i kontrolować
jego spożywaną ilość.
Występowanie laktozy w produktach spożywczych.
Laktoza występuje w produktach
mlecznych:
- mleku krów, owiec, kóz i każdym innym spożywczym mleku pochodzącym od innych
ssaków,
-maślance, mleku sproszkowanym i zagęszczonym, serze białym, niektórych gatunkach sera
żółtego, twarogu, twarożkach,
263
-jogurtach, kefirach, śmietanie, innych produktach mlecznych jak np. lody.
Tabela 1. Ilość laktozy w niektórych produktach spożywczych
Zaczerpnięte z: D. Fritzsche, Nietolerancja laktozy. Wydawnictwo RM, 2011.
Produkt
Porcja
Laktoza (gram)
Słodzone mleko skondensowane
125ml
15
Mleko pełne
250ml
11
Mleko odtłuszczone
250ml
11
Maślanka
250ml
10
Odtłuszczony jogurt
250ml
5
Ser szwajcarski
30g
1
Serek śmietankowy (np. Philadelphia)
30g
1
Masło
5
ml
śladowe ilości
Ponadto, ze względu na pożądane w procesie technologicznym właściwości fizyczne
cukier mleczny może być dodatkiem znajdującym się w produktach takich jak:
-wypieki, pieczywo chrupkie, chleby i mleczne bułki, ciasta, ciastka, wafelki,
herbatniki, płatki śniadaniowe,
-gotowe dania mrożone, pizza, pyzy, knedle, gołąbki itp.,
-produkty konserwowe, konserwy mięsne i rybne, warzywa i owoce w occie,
-lody, słodycze takie jak cukierki mleczne i śmietankowe, pralinki, czekolada, batony
zbożowe, budyń i puddingi,
-kiełbasy, parówki, wędliny,
-zupy, sosy, panierki w proszku,
-sosy i dipy w słoiczkach, butelkach; musztardy,
-margaryna i miksy masłowe, słodkie i wytrawne pasty do smarowania chleba,
- kompozycje przypraw, środki słodzące, aromaty, gumy do żucia, pasty do zębów,
część leków.
Niezdiagnozowana
lub
zdiagnozowana
lecz
źle
leczona
albo
pozbawiona
samodyscypliny pacjenta nietolerancja laktozy niejednokrotnie prowadzi do samowolnego
264
odstawienia mleka i/lub produktów mlecznych. Jest to praktyka błędna i szkodliwa, jako że
prowadzić może do poważnych niedoborów witamin oraz mikro- i makroelementów, wśród
których jednym z najważniejszych jest wapń.
Znaczenie wapnia w diecie człowieka.
metali.
W
ciele
dorosłego
człowieka
Wapń (Ca++) to pierwiastek chemiczny z grupy
znajduje
się
1-1,2
kg
tego
pierwiastka,
głównie w kościach, zębach i paznokciach, stanowiąc materiał budulcowy. 1% wapnia
w organizmie występuje w tkankach i płynach ustrojowych, regulując wrażliwość synaps na
bodźce nerwowe, czynności serca oraz biorąc udział w procesach krzepnięcia krwi. [8]
Najlepszym źródłem wapnia jest mleko i jego przetwory, ze względu na łatwość jego
przyswajania. Wapń z warzyw, owoców i produktów zbożowych przyswajany jest z dużo
większą trudnością z uwagi na znajdujący się w nich kwas szczawiowy, kwas fitynowy
i błonnik. „Twarda” woda do picia, spożywana zwłaszcza w stanie surowym, także dostarcza
organizmowi pewną ilość wapnia. [8]
Tabela 2. Zawartość wapnia w produktach mlecznych
Zaczerpnięte z: H. Kunachowicz. Liczymy wapń w diecie. PZWL.2007
Produkt
Zawartość wapnia na 100g/100ml
Mleko odtłuszczone w proszku
1404mg
Ser Edamski
867mg
Ser Gouda
807mg
Ser Brie
600mg
Mleko zagęszczone, słodzone
295mg
Kefir, 2% tłuszczu, wzb. wapniem
293mg
Mleko owcze
193mg
Jogurt naturalny 2% tłuszczu
170mg
Lody mleczno-owocowe
155mg
265
Mleko spożywcze 0,5% tłuszczu
121mg
Mleko spożywcze 3,2% tłuszczu
118mg
Śmietanka do kawy, 9% tłuszczu
109mg
Kefir, 2% tłuszczu
103mg
Ser twarogowy chudy
96mg
Chociaż indywidualne zapotrzebowanie na wapń zależy od płci, wieku, stanu zdrowia
czy stylu życia, ustalono średnie zalecane wartości:
Tabela 3.Optymalne zapotrzebowanie na wapń (NIH Consensus, 1994)
Grupa
Optymalna dzienna podaż (mg)
Niemowlęta
Do 6 miesięcy
400
6-12 miesięcy
600
Dzieci
1-5 lat
800
6-10 lat
800-1200
Młodzież i młodzi dorośli
11-24 lat
1200-1500
Mężczyźni
25-65 lat
1000
>65 lat
1500
Kobiety
25-50 lat
1000
Po 50 r. ż. (po menopauzie)
266
Stosuj ące estrogeny
1000
Niestosujące estrogenów
1500
Po 65 roku życia
1500
Ciężarne i karmiące piersią
1200-1500
W świetle badań zawartość wapnia w dziennych racjach pokarmowych większość
badanych grup polskiego społeczeństwa jest niewystarczająca. W przypadku osób dorosłych
można zaobserwować wręcz tendencję spadkową. W 1980 roku poziom ten wynosił 80%,
obniżając się do około 70% w 1986 roku i 55% w roku 1990. [8]
Długotrwały niedobór wapnia w diecie bardzo niekorzystnie wpływa na stan zdrowia,
u dzieci owocując krzywicą a u dorosłych osteomalacją i osteoporozą. Niedobór wapnia może
prowadzić również do tężyczki, objawiającej się bólami mięśni, skurczem mięśni twarzy,
rąk i nóg oraz mrowieniem palców. [8] Chroniczny niedobór wapnia w diecie może być
przyczyną podniesienia ciśnienia tętniczego krwi. Jako iż podaż wapnia hamuje kumulację
ołowiu i kadmu w organizmie, jego zbyt mała ilość może nieść przykre skutki u osób
mieszkających w rejonach szczególni narażonych na skażenie tymi pierwiastkami.[8]
Wapń w produktach spożywczych, w zależności od ich składu, wchłania się do
organizmu z różną skutecznością.
Procent wchłanianego pierwiastka nazywa się jego
biodostępnością. Przeciętna biodostępność wapnia z pokarmów dla dorosłego człowieka to
ok. 25-40%. [9] Wpływ na nią mają jednak inne składniki pokarmowe występujące w danym
produkcie. Wchłanianie wapnia jest zwiększane przez obecność fosforu, przy czym dla
dorosłego człowieka najlepsza proporcja wapnia do fosforu to 1:1. Ocenia się iż najlepsza
proporcja tych składników występuje właśnie w mleku, stąd jego większa niż przeciętna
biodostępność wapnia. [10]. Korzystnie na wchłanianie wapnia wpływa też obecność
magnezu,
laktozy,
witaminy
D,
aminokwasów
267
takich jak
lizyna
i arginina
[11].
Niekorzystnie na wchłanianie wapnia działają fityniany i szczawiany, które łączą się z nim
w trudnoprzyswajalne związki. W podobny sposób wpływają nasycone kwasy tłuszczowe,
tworząc z wapniem mydła. O ile fosfor i magnez w odpowiedniej proporcji mają korzystny
wpływ na równowagę wapniową, o tyle nadmiar fosforanów
i magnezu utrudnia
przyswajanie wapnia. Zauważono również iż wchłanianie wapnia może być upośledzane
przez nadmiar sodu, kadmu, związków glinu,
spożywanie dużych ilości błonnika,
kofeiny i teiny, alkoholu. [8, 9, 12]
W przypadku, gdy ludzie dorośli w Polsce
samowolne odstawienie
mleka i jego
przetworów z
spożywają zbyt mało wapnia,
powodu
odczuwania
skutków
nietolerancji laktozy może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia i samopoczucia pacjenta.
W jaki więc sposób osoba dotknięta nietolerancją laktozy może w dalszym ciągu dostarczać
organizmowi zgodne z normami ilości wapnia?
Sposoby dostarczania wapnia u osób z nietolerancją laktozy. Istnieją cztery możliwości:
spożywanie
produktów
bezmlecznych
zawierających
dużą
ilość
wapnia,
stosowanie produktów technologicznie pozbawionych laktozy, ustalenie indywidualnej
granicy tolerancji laktozy i spożywanie produktów mlecznych oraz suplementacja.
Istnieje wiele produktów bezmlecznych które zawierając stosunkowo dużo wapnia.
Tabela 4. Zawartość wapnia w niektórych produktach zbożowych, ziarnach i orzechach
Produkt
Migdały
239mg
Nasiona lnu
195mg
Orzechy laskowe
186mg
Orzechy pistacjowe
135mg
Nasiona słonecznika
131mg
268
Musli z rodzynkami i orzechami
71mg
Chleb żytni pełnoziarnisty
66mg
Chleb chrupki
42mg
Ryż brązowy
32mg
Tabela 5. Zawartość wapnia w niektórych warzywach i owocach
Produkt
Nać pietruszki
193mg
Suszone figi
203mg
Jarmuż
157mg
Morele suszone
139mg
Boćwina
97mg
Szczypiorek
97mg
Szpinak
93mg
Szczaw
80mg
Rodzynki
78mg
Kapusta włoska
77mg
Śliwki z pestką, suszone
72mg
Rabarbar
52mg
Brokuły
39mg
Porzeczki czarne
39mg
Pomarańcze
33mg
Maliny
35mg
269
Tabela 6. Zawartość wapnia w niektórych produktach mięsnych
Produkt
Wieprzowina - żeberka
28mg
Wołowina - szponder
27mg
Skrzydło kurczaka
14mg
Polędwica sopocka
15mg
Tabela 7. Zawartość wapnia w niektórych produktach rybnych
Produkt
Sardynki w oleju
330mg
Sardynki w pomidorach
250mg
Morszczuk świeży
41mg
Łosoś
13mg
Tabela 8. Zawartość wapnia w niektórych produktach z roślin strączkowych
Produkt
Tofu
510mg
Surowa soja
240mg
Mleko
sojowe,
owsiane,
kokosowe,
120mg
migdałowe (wzbogacone wapniem)
Czerwona fasola
100mg
270
Tabela 9. Zawartość wapnia w innych produktach
Produkt
Sok
marchwiowy
wzb.
witamina
C
133mg
i wapniem
47mg
Jajo kurze całe
Niemniej jednak, porównując tabele zawartości wapnia w produktach mlecznych
i bezmlecznych, trudno nie zauważyć znaczących różnic w ilości tego pierwiastka na korzyść
pierwszej grupy. Dodatkowo, wapń z produktów mlecznych jest przyswajany przez organizm
w
znacznie
większym
stopniu,
ze
względu
na
dobrą
proporcję
fosforu,
magnezu i aminokwasów. Wapń z produktów zbożowych i roślinnych z kolei wchłania się
trudniej z uwagi na fityniany i szczawiany. W przypadku osób które chcą całkowicie
zrezygnować ze spożywania produktów mlecznych, dostarczenie odpowiedniej ilości wapnia
tylko poprzez spożywanie bezmlecznych pokarmów może się okazać zadaniem trudnym do
wykonania.
Inną alternatywą dla osób cierpiących na nietolerancję laktozy jest spożywanie
specjalnie dla nich stworzonych produktów. W Polsce w supermarketach można już nabyć
mleko i śmietanę o obniżonej zawartości laktozy, pojawiają się sporadycznie jogurty i serki.
Większy wybór produktów znaleźć można w sklepach ze zdrową żywnością oraz sklepach
internetowych. Dostępne są bezlaktozowe sery, jogurty, twarożki do smarowania, puddingi,
itd. Produkty takie, poza obniżoną zawartością laktozy (zwykle zostaje do nich dodana
laktaza, rozbijając większość cukru na glukozę i galaktozę), nie cechują się odmiennymi niż
„zwykłe” produkty cechami smakowymi i fizycznymi.
271
Wielu ekspertów odradza osobom świadomym swojej nietolerancji laktozy całkowitą
rezygnację z „normalnych” produktów mlecznych. Przeciwnie, sugeruje się by po ustąpieniu
objawów podrażnienia jelita stopniowo włączać do swej diety niewielkie, lecz systematycznie
powiększane porcje mleka i serów, obserwując jaki skutek wywiera to na organizm.
Porcje takie powinny być rozłożone w czasie tj. podzielone pomiędzy poszczególne posiłki
w ciągu dnia.
Sposób ten wymaga od pacjentów dużej konsekwencji i dyscypliny lecz
ostatecznie pozwala na określenie indywidualnego poziomu nietolerancji i spożywanie takich
ilości wysokowapniowych produktów, by nie odczuwać żadnych przykrych dolegliwości.
Osoby
cierpiące
na nietolerancję
laktozy
które
obawiają się
przyjmowania
jakichkolwiek ilości produktów mlecznych lub które nie chcą albo nie mogą wyznaczać sobie
małych porcji, mogą skorzystać z preparatów bez recepty które ułatwiają trawienie laktozy.
Na polskim rynku dostępne są kapsułki zawierające syntetyczny enzym laktazę, które należy
zażywać przy spożywaniu produktów mlecznych. Osoba z nietolerancją sama ustala dawkę
enzymu której potrzebuje by czuć się komfortowo po zjedzeniu produktów mlecznych.
Jest to o tyle wygodny sposób iż nie jest możliwe przedawkowanie enzymu, którego nadmiar
jest przez organizm strawiony. Pacjent może również zaopatrzyć się w krople „trawiące”
laktozę, sprzedawane w aptekach głównie z myślą o niemowlętach. Preparat ten dodaje się do
produktu mlecznego, który spożywa się następnie po upływie czasu sugerowanego przez
producenta kropli.
Wreszcie, jeżeli opisane powyżej metody z jakiegoś powodu są dla danej osoby
nieodpowiednie lub niemożliwe do wyegzekwowania, ostatnią opcją pozostaje spożywanie
produktów bezmlecznych wzbogaconych o wapń, takich jak soki wieloowocowe, płatki
kukurydziane itd. lub suplementacja wapnia za pomocą preparatów dostępnych na rynku,
takich jak syropy, tabletki czy napoje musujące.
272
Podsumowując, możliwym jest dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości wapnia
mimo nietolerancji laktozy. Wymaga to samodyscypliny i dużej świadomości lecz pozwala na
prowadzenie normalnego życia.
Piśmiennictwo
1. Maity M., Sanyal S., Bhowal J. and Bhattacharyya D.K. Studies on Isolation and
Characterization o f Lactase Produced from Soil Bacteria, Research Journal of Recent
Sciences, Vol.2(8), 92-94, August, 2013.
2. Toba, T., Nagashima, S., Adachi, S., Is lactose really present in plants?. Journal of
the Science of Food and Agriculture, s. 54. 1991.
3. Fritzsche, D., Nietolerancja laktozy. Wydawnictwo RM, Warszawa, s. 5, 2011.
4. Socha, J., Ksiazyk, J., Flatz, G., Flatz, S.D. Prevalence o f prim ary adult lactose
malabsorption in Poland. Annals of human biology. 1984 Jul-Aug;11(4):311-6.
5. Vesa, T.H., Marteau, P., Korpela, R., Lactose Intolerance, w: Journal of the American
College of Nutricion, Vol. 19, No.2, s.166, 2000.
6. Ojetti, V. Nucera, G., Migneco, A., Gabrielli, M., High prevalence o f celiac disease in
patients with lactose intolerance. PubMed.71(2):106-10, 2005.
7. Wyeth, J., Steele, R., Chin, S. Lactose intolerance. The Best Practice Advocacy
Centre New Zealand Magazine. s. 31-32, 2007.
8. Ziemlański, Ś. Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. PZWL, s. 316
335, 2001.
9. Kunachowicz, H., Nadolna, I., Wojtasik, A., Przygoda, B., Iwanow, K. Liczymy wapń
w diecie. PZWL, s.27, 2007.
10. Jarosz, M. (red.), Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia,
s. 112, 2010.
273
11. Wysokińska, Z. Zasady żywienia. WSiP, s.37, 1980.
12. Hasik, J., Hryniewiecki, L., Grzymisławski, M. Dietetyka. PZWL, s. 48-49, 1999.
274
Open Access
Rating size of selected characteristics and indicators of construction somatic
dancers against them partners in the couples dancing, a specific choice of the
standard style of dancing couples dance sports
Ocena wielkości wybranych cech i wskaźników budowy somatycznej tancerek na tle
partnerów tworzących z nimi pary taneczne, jako specyfika doboru par tanecznych stylu
standardowego sportowego tańca
Keywords: selection of the pairs dancing, dance sports, style, standard, somatic structure.
Słowa kluczowe: dobór w parach tanecznych, taniec sportowy, styl standardowy, budowa
somatyczna.
Abstract
The paper analyzes the specific selection of pairs of athletic dance in the construction of somatic. Analiza individual
character selection was occurring in pairs dance style standard by defining the magnitude of the differences of somatic
and morphological indices between girlfriends and partners.
The issue has been taken in accordance with the directions of research scientists that the importance of the problem
specific to the sport describe as unique, stating that it largely depends on what its sporting successes.
Materials:
The research group finals and finals were couples dance sport Polish Amateur Championship in style standard (10
women, 10 men, total 20 persons). In women age ranged from 18 - 26 years (mean 21 years) in men 18 - 28 years
(mean 22 years).Registered dance pairs was 7 - 15 years (mean 10 years).In most subjects the dancers had "S" - class compared to Master class sports classes.
Method:
In order to determine the specific construction of the dancers in dance sport dancers made anthropometric
measurements of selected features of somatic built.
The study was performed by R. Martin accordance with the principles of anthropometric measurements [1] using
anthropometr, compass handle large metric tape, electronic scales. On the basis of the measurements were calculated
indicators of body composition.
The results were used to develop an indicator Mollison [1].
Conclusions:
1.
In highly pairs of standard style distinct approach to the selection of the pairs showed a particular quantity
characteristics of the construction of somatic partner and partner.
Partners presented the following ranges of different qualities of body: smaller in relation to the characteristics of the
partner:
275
body height 3.6% -11.4% 11.5% body weight - 35.5%, the length of the trunk 3.1% - 15%, the length of the arms 2,6%
- 8,5%, the length of the lower limbs 4.8% - 12.5% 6.2% thigh length - 13.4%, lower leg length of 3.2% - 9.9%, length,
interest rate 3.6% - 16.9%, shoulder width 7 , 2% - 20.0%, chest width 1.8% -22.6% 0.0% foot width - waist
circumference 10.5% 7.1% - 22.5% 1.8 thigh % - 17.1% of the characteristics of the partner.
•
Varied in relation to the characteristics of the partner:
calf circumference in the range of 3.3% to - 16.2%, the length of the neck from 7.3% to 16.8%, the depth of the chest
from 5.3% to -25.0%, the width of the hips from 5.3% to -17.7%, hip circumference from 2.2% to -13.3% of the
characteristics of the partner.
2.
Partners of the standard style presented smaller size studied traits somatic built to the group of partners who
formed the couples dancing.
The smallest differences were recorded for the circuit leg - 1.06 standard deviations, wide hips - 1.09 standard
deviation, the thigh - 1.22 standard deviation, the depth of the chest - the standard deviation of 1.25, the length of the
neck - 1.24 standard deviation , the width of the feet - 1.41 standard deviation foot length - 1.55 standard deviation. The
largest for body height - 3.42 standard deviation, leg length - 3.52 standard deviation thigh length - 3.63 standard
deviation, waist circumference - 3.52 standard deviation.
3. Partners of the standard style with the group of partners who formed the couples dancing presented lower values
of: Rohrer, shoulders, torso, long legs, muscular thighs and drumsticks, BMI. The largest differences were recorded for
the index shoulders - 1.36 standard deviation and BMI standard deviation - 1.77 standard deviation. The smallest thigh
muscle for the index - 0.02 standard deviation, trunk - 0.23 standard deviation and lower leg musculature - 0.31
standard deviation.
4.
Partners of the standard style with the group of partners who formed the couples dancing, presented higher values
of indicators of the chest, upper limb length, foot, hip and lower back - shoulder and between the limb. The largest
differences were recorded for the index chest 2.11 standard deviation 1.75 between the limb standard deviation and the
length of the arms of the standard deviation 1.44. The smallest width of the index rate of 0.41 standard deviations.
5. Both in the reference group (women and men do not cultivating professionally sport) as well as a group of dancing
couples dance practicing sports, women in relation to men's groups were characterized by smaller sizes somatic
structural features (accepted for analysis) and indicators Rohrer and BMI.
6.
Against the background of the group of partners who formed the couples dancing, dancer-style standard, displayed
similar levels of differences: the length of the arms, chest width, shoulder width and depth of the chest - in comparison
with the differences presented by the female reference group compared to the reference group of men.
7.
Against the background of the group of partners who formed the couples dancing, dancers standard style,
presented a greater magnitude of the differences: body height, body weight, leg length, body length, width, waist, hip
circumference, thigh, calf circumference and BMI index and Rohrer - in Compared with variations presented by the
female reference group in relation to a reference group of men.
8.
Against the background of the group of partners who formed the couples dancing, dancers standard style,
presented a smaller size differences in the width and length of the foot - in comparison with the differences presented by
the female reference group compared to the reference group of men.
Streszczenie
W pracy przeprowadzono analizę specyfiki doboru par sportowego tańca w zakresie budowy somatycznej. Analizie
poddano indywidualny charakter doboru występujący w parach tanecznych stylu standardowego poprzez określenie
wielkości różnic cech somatycznych i wskaźników morfologicznych między partnerkami i partnerami.
Zagadnienie podjęto zgodnie z kierunkami badań naukowców, którzy znaczenie problemu indywidualizacji w sporcie
określają, jako wyjątkowe, zaznaczając, iż w dużej mierze to właśnie od niego zależą sukcesy sportowe.
Materiał:
Grupę badawczą stanowiły półfinałowe i finałowe pary tańca sportowego, Mistrzostw Polski Amatorów w stylu
standardowym (10 kobiet, 10 mężczyzn, razem 20 osób). W grupie kobiet wiek wahał się w granicach 18 - 26 lat
(średnia 21 lat), w grupie mężczyzn 18 - 28 lat (średnia 22 lata). Długość stażu tanecznego par wynosiła 7 - 15 lat
(średnia 10 lat). W większości badani tancerze posiadali „S” - klasę - porównując do klas sportowych klasę
Mistrzowską.
Metoda:
W celu określenia specyfiki budowy tancerzy u tancerek sportowego tańca dokonano pomiarów antropometrycznych
wybranych cech budowy somatycznej.
Badania wykonano metodą R. Martina zgodnie z zasadami pomiarów antropometrycznych [1] posługując się
antropometrem, cyrklem kabłąkowym dużym, taśmą metryczną, wagą elektroniczną. Na podstawie dokonanych
pomiarów obliczono wskaźniki budowy ciała.
Przy opracowywaniu wyników posłużono się wskaźnikiem Mollisona [ 1].
Wnioski:
276
1.
U wysokokwalifikowanych par stylu standardowego specyficznykierunek doboru w parach przejawiał się
określoną wielkością cech budowy somatycznej partnerki i partnera.
Partnerki prezentowały następujące zakresy różnic cechy budowy ciała:
•
mniejszą w stosunku do wielkości cechy partnera:
wysokość ciała 3,6% -11,4%, masę ciała 11,5% - 35,5%, długość tułowia 3,1% - 15%, długość kończyn górnych 2,6% 8,5%, długość kończyn dolnych 4,8% - 12,5%, długość uda 6,2% - 13,4%, długość podudzia 3,2% - 9,9%, długość,
stopy 3,6% - 16,9%, szerokość barków 7,2% - 20,0%, szerokość klatki piersiowej 1,8% -22,6%, szerokość stopy 0,0% 10,5% obwód talii 7,1% - 22,5%, obwód uda 1,8% - 17,1% wielkości cechy partnera.
•
Zróżnicowany w stosunku do wielkości cechy partnera:
obwód podudzia w zakresie od +3,3% do - 16,2%, długość szyi od +7,3% do -16,8%, głębokość klatki piersiowej od
+5,3% do -25,0%, szerokość bioder od+5,3% do -17,7%, obwód bioder od +2,2% do -13,3% wielkości cechy partnera.
2.
Partnerki stylu standardowego prezentowały mniejsze wielkości badanych cech budowy somatycznej
względem grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne.
Najmniejsze różnice odnotowano dla: obwodu podudzia - 1,06 odchylenia standardowego, szerokości bioder 1,09 odchylenia standardowego, obwodu uda - 1,22 odchylenia standardowego, głębokości klatki piersiowej - 1,25
odchylenia standardowego, długości szyi - 1,24 odchylenia standardowego, szerokości stopy - 1,41 odchylenia
standardowego, długości stopy - 1,55 odchylenia standardowego. Największe dla: wysokości ciała - 3,42 odchylenia
standardowego, długości kończyn dolnych - 3,52 odchylenia standardowego, długości uda - 3,63 odchylenia
standardowego, obwodu talii - 3,52 odchylenia standardowego.
3.
Partnerki stylu standardowego na tle grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne prezentowały
mniejsze wartości wskaźników: Rohrera, barków, tułowia, długości kończyn dolnych, umięśnienia uda i podudzia,
BMI. Największe różnice odnotowano dla wskaźnika barków - 1,36 odchylenia standardowego odchylenia
standardowego oraz BMI - 1,77 odchylenia standardowego. Najmniejsze dla wskaźnika umięśnienia uda - 0,02
odchylenia standardowego, tułowia - 0,23 odchylenia standardowego oraz umięśnienia podudzia - 0,31 odchylenia
standardowego.
4.
Partnerki stylu standardowego na tle grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne, prezentowały większe
wielkości wartości wskaźników: klatki piersiowej, długości kończyn górnych, stopy, biodrowo - barkowego oraz
międzykończynowego. Największe różnice odnotowano dla wskaźnika klatki piersiowej 2,11 odchylenia
standardowego, międzykończynowego 1,75 odchylenia standardowego oraz długości kończyn górnych 1,44 odchylenia
standardowego. Najmniejsze dla wskaźnika szerokości stopy 0,41 odchylenia standardowego.
5.
Zarówno w grupie odniesienia (kobiety i mężczyźni nie uprawiający zawodniczo sportu) jak i w grupie par
tanecznych uprawiających sportowy taniec, kobiety w stosunku do grup męskich charakteryzowały się mniejszymi
wielkościami cech budowy somatycznej (przyjętymi do analizy) oraz wskaźnikami Rohrera i BMI.
6.
Na tle grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne, tancerki stylu standardowego, prezentowały
podobne wielkości różnic: długości kończyn górnych, szerokości klatki piersiowej, szerokości barków i głębokości
klatki piersiowej - w porównaniu z różnicami prezentowanymi przez żeńską grupę odniesienia w stosunku do grupy
odniesienia mężczyzn.
7.
Na tle grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne, tancerki stylu standardowego, prezentowały większe
wielkości różnic: wysokości ciała, masy ciała, długości kończyn dolnych, długości tułowia, szerokości bioder, obwodu
bioder, obwodu uda, obwodu podudzia oraz wskaźnika Rohrera i BMI - w porównaniu z różnicami prezentowanymi
przez żeńską grupę odniesienia w stosunku do grupy odniesienia mężczyzn.
8.
Na tle grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne, tancerki stylu standardowego, prezentowały
mniejsze wielkości różnic szerokości i długości stopy - w porównaniu z różnicami prezentowanymi przez żeńską grupę
odniesienia w stosunku do grupy odniesienia mężczyzn.
Introduction
Dance was and is one of the oldest pieces, which are inherent in human life. It stems from
the innate desire of Human expansion of mobility. The movement, which is the essence of dance, is
an integral component o f life, both in physiological as well as motor activity of the body. Art of
dance was formed not only the needs of human movement, but as a form of conscious activity of
human society under certain conditions of his existence. Dance like any social phenomenon depend
on the moral and political change, and its function changed over the course of historical
transformation. However, its development continued, and regardless of any changes with us to this
day. In the course of the transformations were created different types of dance forms, and fashion.
Some of them have passed quickly, others remained increasingly developing and improving.
277
Sport dance is a discipline that his transformation into the sport began in 1997.Then the
International Dance Sport Federation, the organization that owns the Polish Dance Company, joined
the International Olympic Committee. Sports t messenger includes two dance styles: standard style,
which includes the English waltz, tango, Viennese waltz, foxtrot, quickstep, and Latin American
style, which includes dances such as samba, cha-cha-cha, rumba, passodouble, jive.
By Laird W. [2] in the sports dance are the following judging criteria and the percentage of their
share of the total assessment: technology (20%), rhythm and its interpretation (20%), character
dance (20%) overall artistic impression (10 %), choreography (10%), personality couples dance
(20%). Next set of criteria (due to uneven treatment of assessment issues) there are also the
following priorities judges presented as follows: the quality of the dance (60%), which include the
timing of the work the feet, holding, posture, balance, fluidity of movement, rhythm, dancing in
music and dance reception (40%), which include the staging of the dance floor, personality,
freedom of movement, fun dancing, choreography, design pairs - clothes, taste and "good taste". [5]
A characteristic feature of the discipline, which is the sport dancing is that each round o f judging is
done on the basis of the comparison of pairs between them (jurors assess par performances through
comparisons). The stand is preferably one against the other, the higher is its score. The specific
discipline should also include the fact that each pair of judges watching a program in any of its
stages. Each also negative when the couple is, as judged by the quality of the dance (including
technique, interpretation and characterization of rhythmic dance) and dance reception (ie,
choreography, presentation and effectiveness of execution) [5]. In this short on specific
characteristics of sport dancing can not fail to highlight important element characteristic of the
discipline, namely the fact that it is just two people form a team fighting for a sports score. [7-60]
Therefore, an analysis of various issues and problems of the discipline must always relate to the
relationship between two people - the ground floor and create some dance partner.
In many disciplines defined physique qualifies individuals to engage in specified activities auditory.
As a result of research in a number o f sports disciplines were isolated most important indicators of
construction somatic players and athletes, characterized by the size of individual features and their
proportions. It was found that the specific construction of somatic players depends on the nature of
the work, and from the point of view of biomechanics related to the effectiveness of exercise.
Accordingly, the specific task work was to characterize the construction of somatic individuals
engaged end of this sport. The task so specific as related to the problem of selection of dance in
pairs by specifying the size of the differences between girlfriends and partners forming couples
dancing in their somatic and morphological indicators. [61-68].
It should also be noted that in the course of sporting activities on the genetic determinants of
construction (predisposition), superimposed influence of the external environment, including the
278
important from the standpoint of physical education and sport movement factor. It is significant so
that the possibility of making the issue correlation between somatic features and elements of motor
skills. The issues of interdependence between the various effects of motor skills and different ways
of body proportions contained are subject to scientific studies. It states build relationships with
somatic motor performance and specific body structure identifies the specificity of the motor
performance determined the results of specific tests [3, 6].
Aim of the study
In this study, it has been the problem of selection in pairs and dance style of the standard
specification of the size differences between girlfriends and partners forming couples dancing in
their somatic and morphological indicators.
Materials:
The research group finals and finals were couples dance sport Polish Amateur Championship in
style standard (10 women, 10 men, total 20 persons). In women age ranged from 18 - 26 years
(mean 21 years) in men 18 - 28 years (mean 22 years).Registered dance pairs ranged from 7 - 15
years (mean 10 years). In most studied group had "S" - a class or sports classes compared to the
Master class.
Method:
Measurement-size
-
body height (BV)
-
-
length
-
body (sst-sy)
Measurements widely
-
shoulder width (aa)
-
279
-
-
pelvic width (c-c)
The study was performed by R. Martin accordance with
the principles of anthropometric
measurements[1] using anthropometr, compass handlelargemetric
tape,electronic
scales. On the
basis of the measurements were calculated following indicators o f body [1]:
- An indicator of body
-
indicator shoulder
-
indicator lap - shoulder
-
thoracic ratio
-
length ratio of the upper limbs
-
length ratio of the lower limbs
-
inter limbs rate
-
interest rate
-
thigh muscle ratio
-
calf muscle ratio
-
Rohrer index
-
BMI (Quetelet II)
In developing the results were used as an indicator of Mollison, which allows for compilation of the
characteristics of the various embodiments, the level of volatility of the study groups normalized to
mean 0 and standard deviation 1 reference group according to the formula:
Normalized value = (arithmetic mean characteristics of thestudy group)
characteristics of the reference group):
- (arithmeticmean
(averagestandard deviation of thecharacteristics of the
reference group)
deviation units and therefore not appointed and weighed. [1]
The test results
Tables 1,2,3 present the individual, included the percentage of the size of selected features built
somatic standard style dancers - partners, on the size of the features presented by the dancers partners with whom formed the couples dancing. The calculation formula used their size: the size
characteristics of partner 100%, partner x%.
280
The results are presented in the tables according to the level of sport (space occupied Polish
Amateur Championships standard-style) ice dancing (from one place).
Table 1 Individual length size and characteristics of body weight standard style dancers against the
size of the characteristics of their partners.
ST
style
place
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Height
of
body
%
Body
weight
%
Length
of
neck
%
Torso
length.
%
Length
near the
m ountains.
%
Length
k
dollars.
%
Length
will
%
Length
Podud
%
Length
rate
%
9 2.4
91.8
93.5
96.4
88.6
94.5
90.8
95.2
91.6
9 1.8
66
68.6
72.2
88.5
70.7
79.8
64.5
78.9
86.9
68.6
99
100.5
92.2
9 8 .5
83.2
107.3
83.8
93.6
88.8
84.2
87.7
9 0.2
95 .8
96.2
93.3
9 0 .7
85
96.9
9 2 .7
9 3 .4
96 .4
93.3
94.2
97 .4
92.6
95.6
93 .8
96.6
91 .5
94.6
93.2
92
93.2
95.2
87.5
9 3 .5
93
9 3 .7
91
9 0 .7
9 3 .7
89.5
93.2
93 .8
86.6
9 1 .8
91.2
9 3 .4
9 0 .7
91.3
9 2 .4
95
9 4 .8
9 6 .8
90.1
95
9 5 .8
9 6 .8
95 .5
85.3
96 .4
90.3
96.2
83.1
93 .7
89.7
93.9
94 .4
9 2.2
9 0 .7
Table 2 Individual size widely construction features a standard style dancers against the size of the
characteristics of their partners.
ST style
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Width
shoulders%
Chest
Width
Chest%
Depth of
chest%
Width
Hip%
Width
interest
rate%
80
83.3
88.6
92 .5
87.8
86.4
89.6
92 .7
92 .5
85.7
77.4
77.4
84.2
87.7
90
98.2
85.5
87.7
94.2
84.8
88.1
88.1
97.3
105.3
90
105
90
75
102.9
85
84.9
92.6
93.3
101.8
93.3
82.3
9 2 .7
105.3
98.2
9 1 .4
89.5
90
89.5
90
100
89.5
95
100
100
100
Table 3Analysis of individual values circuit construction somatic features a standard style dancers
against the size of the characteristics of their partners.
281
ST style
Waist
%
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
77.1
78.5
79
89
82.5
82.9
78.5
92.9
85.1
74
Hips
%
Thigh
%
Podudz circuit.
%
87.3
88.9
91 .8
98.2
88.5
93.2
82.9
92.6
97.1
94.6
83.8
88.1
96.1
102.9
90
86.1
88.5
94 .4
103.3
86.5
86.7
87.9
91 .8
102.2
91 .8
89.7
92 .8
93 .7
101.2
93.9
Figures 4-18 provide a graphical illustration of the data presented in Tables 1-3.
W ysokość cisila
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
91,8%
1,6%
------------- 1-------------- 1-------------- 1-----------J 1
-------------- 1-------------- 1-------------- 1----- 1
---------------------------------------------------------
.
2%
Í3
RR
3,5%
91,8%
Figure. 1 Graphic illustration of the standard style dancers body against body height partners.
M asa ciała
-------- 1 b8,b%
78,9%
79,8%
%
—
0
20
40
60
i
66%
80
100
Figure. 2 Graphic illustration o f body w eight standard style dancers dance sport w eight against
their partners.
282
długość szyi
=
84,2%
6%
98,5%
[ %
99
0
20
40
60
80
100
120
Figure. 3 Graphic illustration of a long neck style dancers dance sports standard length neck against
their partners.
Długość tułowia
---------------------------------------------------------------------------1%
------------------------------------------------- . y Z , / 7
--------------------------------------------------------------------------- . y * , ; %
------------------------------------------- 1 E5/,/7o
75
80
85
90
95
100
Figure. 4 Graphic illustration of dancers body length standard style of dance sports body length
against their partners.
Długość kończyn górnych
9
7
5
3
1 --------------------------------------------------------------------------------- .
88
90
92
94
96
98
Figure. 5 Graphic illustration o f the arms-length standard style dancers against the length o f the
arms o f their partners.
283
Długość kończyn dolnych
------------ 1
------------ 1
—
■ y±7°
------------ 1
------------ 1
------------ 1
—
82
84
93,7%
1
3,5%
- , 2%
------------ 1
------------ 1
------------ 92%
------------ 1
------------ 1
-----------2%
------------- 1
------------ 1
------------ 1
--------- —
86
88
90
92
94
96
Figure. 6 Graphic illustration of leg length style dancers against a standard length of the lower
limbs of their partners.
Figure. 7 Graphic illustration of the length of the standard style dancers will dance sports thigh
length against their partners.
Figure. 8 Graphic illustration o f low er leg length standard style dancers against the length o f the
low er leg o f their partners.
284
Długość stopy
34,4%
,9%
89,7%
.7
-----------1 83,1^°
75
80
85
H
------ ----------95
100
90
Figure. 9 Graphic illustration of a foot long standard style dancers dance sport foot length against
their partners.
Szerokość barków
----------------------------------------------------------------------------1
89,6%
)
-------------------------------------------------------------------------------------------------1 ES»
----1
70
75
6%
SErW„
80
85
90
95
Figure. 10. Graphic illustration style shoulder width apart dancers standard length of the foot
Szerokość klatki piersiowej
-------------- 1
— 1 84,8%
,2%
98,2%
0
20
40
60
80
100
120
Figure. 11. Graphic illustration o f a w ide chest for style dancers standard length o f the foot against
their partners.
285
Figure. 12. Graphic illustration of the depth of chest for style dancers against a standard depth of
chest partners.
Figure. 13. Graphic illustration style dancers hip width standard wide hips against their partners.
Figure. 14. Graphic illustration style dancers feet w ide standard w ide feet against their partners.
286
Figure. 15. Graphic illustration waist style dancers standard waist circumference against their
partners.
Figure. 16. Graphic illustration of dancers hip circumference standard style hip circumference
Figure. 17. Graphic illustration o f the thigh dancers standard style thigh against their partners.
287
Obwód podudzia
___ 1 8b,b%
,4%
6,1%
0
20
40
60
80
100
120
Figure. 18. Graphic illustration of a circuit leg style dancers standard circuit leg against their
partners.
Figure. 19. Profile of body (somatic features) group of dancers dance style sports standard
normalized to mean 0 and standard deviation of 1, the group o f partners who formed the couples
dancing.
In order to determine differences in the size of somatic and morphological indicators, between
partners of the standard style and partners conducted a statistical procedure - standardizing the
arithmetic mean of 0 and standard deviation 1Obtained the characteristics of the construction of a
somatic number of units expressed in standard deviation units and therefore not appointed and
weighed. Figures 19 and 20 contain the results of this analysis.
288
The graphs 20, 21 standard size differences in the construction of somatic characteristics and
indicators of body should be considered as a distinct approach to the selection of the pairs in terms
of the size of the studied traits.The size of the specificity of the boron present in pairs, dance sports,
manifested in the following nature: the standard style partners represent a greater volume o f
construction somatic traits studied the group partners with which it formed couples dancing.
Figure. 20.Profile morphology (morphological indicators) dancers are so many standard normalized
to mean 0 and standard deviation 1, a group of partners with whom formed the couples dancing.
The smallest differences were recorded for the circuit leg - 1.06 standard deviations, wide hips 1.09 standard deviation, the thigh - 1.22 standard deviation, the depth of the chest - the standard
deviation of 1.25, the length of the neck - 1.24 standard deviation, the width of the feet - 1.41
standard deviation foot length - 1.55 standard deviation. The largest difference was observed for
body height - 3.42 standard deviation, leg length - 3.52 standard deviation thigh length - 3.63
standard deviation, waist circumference - 3.52 standard deviation.
Partners of the standard style with the group of partners with whom formed couples dancing
presented lower values of morphological: Rohrer, shoulders, torso, long legs, muscular thighs and
drumsticks, BMI. The largest differences were recorded for the index shoulders - 1.36 standard
deviation and BMI standard deviation - 1.77 standard deviation. The smallest differences were
recorded for the indicator: muscular thighs - 0.02 standard deviation, trunk - 0.23 standard deviation
and lower leg - 0, 31 standard deviation.
The advantage of the size of the morphological indicators against the partners of the partnership,
which formed the dance couples reported for indicators of the chest, upper limb length, interest rate,
289
index lap - shoulder and inter limbs. The largest differences were recorded for the index chest 2.11
standard deviation, standard deviation 1.75 inter limbs length of the upper limbs and the standard
deviation of 1.44. The smallest differences were recorded for the index: 0.41 feet wide standard
deviation.
To determine how the size advantage of somatic sports dancers dance the dancers was caused by a
specific choice, and how much due to differences dimorphic standardized differences compared to
the size of the somatic pairs of standard style of normed values of the differences between the
reference group of men and women [4], which professionally not involved in sports (ryc.21).
Figure. 21st Profile construction characteristics and indicators of somatic body-style dancers
standard normalized to the average 0 and standard deviation 1, dancers - partners in the couples
dancing with them. Profile characteristics and indicators of construction somatic reference group of
women normalized to the average 0 and standard deviation of one reference group of men.
Both in the reference group and in the group dancing couples dancing women practicing sports
were characterized by smaller sizes somatic structural features and indicators Rohrer and BMI in
relation to men. The closest values the differences that occur in the reference group and pairs of
standard style (dancing on the background dancers) showed the following characteristics somatic
length of the arms, chest width, shoulder width, the depth of the chest.
Sports athletes presented a greater magnitude of the differences (in relation to the group dance
partners than female reference group compared to the male control group) following physical traits:
body height, body weight, leg length, trunk length, width, hips, hips, thigh, circumference of the
290
lower leg and Rohrer index and BMI. Smaller differences were noted for noted for wide feet and the
length of the foot.
Conclusions:
1. In highly pairs of standard style distinct approach to the selection of the pairs showed a particular
quantity characteristics of the construction of somatic partner and partner.
Partners presented the following ranges of different qualities of body:
•
smaller in relation to the characteristics of the partner:
body height 3.6% -11.4% 11.5% body weight - 35.5%, the length of the trunk 3.1% - 15%, the
length of the arms 2,6% - 8,5%, the length of the lower limbs 4.8% - 12.5% 6.2% thigh length 13.4%, lower leg length of 3.2% - 9.9%, length, interest rate 3.6% - 16.9%, shoulder width 7 , 2% 20.0%, chest width 1.8% -22.6% 0.0% foot width - waist circumference 10.5% 7.1% - 22.5% 1.8
thigh % - 17.1% of the characteristics of the partner.
•
varied in relation to the characteristics of the partner:
calf circumference in the range o f 3.3% to - 16.2%, the length of the neck from 7.3% to 16.8%, the
depth of the chest from 5.3% to -25.0%, the width of the hips from 5.3% to -17.7%, hip
circumference from 2.2% to -13.3% of the characteristics of the partner.
2. Partners of the standard style presented smaller size studied traits somatic built to the group of
partners with whom formed the couples dancing.
The smallest differences were recorded for the circuit leg - 1.06 standard deviations, wide hips 1.09 standard deviation, the thigh - 1.22 standard deviation, the depth of the chest - the standard
deviation of 1.25, the length of the neck - 1.24 standard deviation , the width of the feet - 1.41
standard deviation foot length - 1.55 standard deviation. The largest for body height - 3.42 standard
deviation, leg length - 3.52 standard deviation thigh length - 3.63 standard deviation, waist
circumference - 3.52 standard deviation.
3.
Partners of the standard style with the group of partners with whom formed couples dancing
presented lower values of: Rohrer, shoulders, torso, long legs, muscular thighs and drumsticks,
BMI. The largest differences were recorded for the index shoulders - 1.36 standard deviation and
BMI standard deviation - 1.77 standard deviation. The smallest thigh muscle for the index - 0.02
standard deviation, trunk - 0.23 standard deviation and lower leg musculature - 0.31 standard
deviation.
4.
Partners of the standard style with the group of partners with whom formed couples dancing,
presented higher values of indicators of the chest, upper limb length, foot, hip and lower back 291
shoulder and inter limbs. The largest differences were recorded for the index chest 2.11 standard
deviation 1.75 inter limbs standard deviation and the length of the arms of the standard deviation
1.44. The smallest width of the index rate of 0.41 standard deviations.
5.
Both in the reference group (women and men do not cultivating professional sport) as well as
a group of dancing couples dance practicing sports, women in relation to men's groups were
characterized by smaller sizes somatic structural features (accepted for analysis) and indicators
Rohrer and BMI.
6.
Against the background of the group of partners who formed the couples dancing, dancer-
style standard, displayed similar levels of differences: the length of the arms, chest width, shoulder
width and depth of the chest - in comparison with the differences presented by the female reference
group compared to the reference group o f men.
7.
Against the background of the partnership, which formed the couples dancing, dancers
standard style, presented a greater magnitude of the differences: body height, body weight, leg
length, body length, width, waist, hip circumference, thigh, calf circumference and BMI index and
Rohrer - differences compared to the female group presented by reference with respect to the
reference group of men.
8.
Against the background of the partnership, which formed the couples dancing, dancers
standard style, presented a smaller size differences in the width and length of the foot - in
comparison with the differences presented by the female reference group compared to the reference
group o f men.
References
1. Drozdowski Z. (1998): Antropometria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki Nr 24.
AWF w Poznaniu.
2. Larid W. (1997): Szkolenie sędziowskie - materiały własne. Poznań.
3. Osiński W. (2000): Antropomotoryka. Serie: podręczniki nr49. AWF w Poznaniu
akademickiej Politechniki Warszawskiej w okresie 35 lat. Wychowanie Fizyczne i Sport nr 3, s. 3
14.
5. Sakowska M. (1999): Taktyka kompozycji i programu w tańcach latynoamerykańskich. Praca
dyplomowa, AWF Gdańsk.
6. Szopa J., Mleczko E., Żak S. (2000): Podstawy antropomotoryki. Wydawnictwo Naukowe PWN
Warszawa - Kraków.
qualified dancers and dancers standard style of dance sports in light of typology o f somatic A.
292
tancerzy stylu standardowego spo. Journal O f Health Sciences., 3(6), 019-030.
8. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f body composition highly
qualified dancers and dancers Latin American style of dance sports in light of Perkal method.
Charakterystyka
budowy
ciała
wysokokwalifikowanych
tancerek
i
tancerzy
stylu
latynoamerykańskiego sportowego tańca met. Journal O f Health Sciences, 3(8), 193-218.
9. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body compositionhighly
qualified dancers and dancers standard style of dance sports in light of Perkal method.
Charakterystyka
budowy
ciała
wysokokwalifikowanych
tancerek
i
tancerzy
stylu
standardowego sportowego tańca metodą Perkala. Journal o f Health Sciences, 3(8), 153-178.
KRETSCHMER. Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy
stylu latynoamery. Journal o f Health Sciences, 3(5), 255-266.
n E ffA W r iK A , 96.
12. Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status of morphological and
motor skills of girls participating in modern dance classes. Pedagogika, psihologia ta medikobiologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu, 10, 96-104.
13. Pilewska, W., Tichoniuk, M., & Zukow, W. (2013). The size parameters of heart rate in the
final round standard style of dance sports and selected characteristics and indicators of body for
example steam World Champions as the basis for individualized sports training.
14. Cieślicka, M., Pilewska, W., & Zukow, W. THE MODERN DANCE AS ONE OF FORMS OF
THE
PHYSICAL
ACTIVITY
Taniec
nowoczesny
jako jedna
z
form
aktywności
fizycznej. Current challenges o f advertisement and image in economy and health sciences.
Aktualne wyzwania reklamy i image w ekonomii i naukach o zdrowiu, 65.
15. ZABROCKA, A., & SAWCZYN, S. (2010). Efektywność kształtowania koordynacyjnych
zdolności
motorycznych
u
tancerzy
tańca
sportowego
na
początkowym
etapie
szkolenia. ROCZNIK NAUKOWY, 48.
16. Uspuriene, A. B., & Cepulenas, A. (2011). Changes in athletic fitness of junior sports dancers
during a ten-month training cycle. UGDYMAS KUNO KULTURA, 2, 52.
17. Piątek, M., Byzdra, K., Stępniak, R., & Zukow, W. (2013). Athletic Abilities Candidates for
studies at the Academy of Physical Education and Sport in Gdansk, depending on your body
293
type. Zdolności Lekkoatletyczne Kandydatów na Studia w Akademii Wychowania Fizycznego i
Sportu w Gdańsku w zależności od typu budowy. Journal o f Health Sciences, 3(8), 179-192.
18. Andryushina, L. L., & Ivaschenko, O. A. (2012). Pedagogics, Psychology, Medical-Biological
Problems of Physical Training and Sports.
19. Балицкая, Е. П. (2013). МОТИВАЦИЯ СТУДЕНТОВ К ЗАНЯТИЯМ ФИТНЕСОМ В
ТЕХНИЧЕСКОМ
УНИВЕРСИТЕТЕ. Педагогжа,
психологгя
та
медико-бюлог1чн1
проблеми ф1зичного виховання i спорту, 6.
20. Павленко, Т. В. (2012). СТАНОВЛЕНИЕ, СОВРЕМЕННАЯ ПРОБЛЕМАТИКА И
ТЕНДЕНЦИИ
СИСТЕМЕ
РАЗВИТИЯ
ФИЗИЧЕСКОГО
ОЗДОРОВИТЕЛЬНОЙ
ВОСПИТАНИЯ
ГИМНАСТИКИ,
СТУДЕНТОВ
В
ЕЕ
РОЛЬ
В
ВУЗЕ. Педагогжа,
психологiя та медико-бiологiчнi проблеми фiзичного виховання i спорту, 12, 100-103.
21. Murphy, L., Gnion, C., & Jurisdiction, W. (1984). THE CARROLL NEWSMiddle East, 397,
4344.
23. Белых, С. И. (2013). Экспертиза разработанных концепции и программ осуществления
личностно ориентированного физического воспитания студентов. 06 ПЕДАГОГ1КА, 13.
24. Jaworowska, A., Nalazek, A., Dzierzanowski, M., Zukow, W., & Gospodarki, W. S. (2010). .
Rozdział 2. Rehabilitacja a Aktywność Fizyczna: Podstawowe Zagadnienia, 24.
25. Elliott, F. THE CARROLL NEWS.
26. Belykh, S. I. (2013). EXAMINATION OF THE CONCEPT AND IMPLEMENTATION OF
THE
PROGRAMS
INDIVIDUALLY
ORIENTED
PHYSICAL
EDUCATION
STUDENTS. PEDAGOGICS, PSYCHOLOGY, MEDICAL-BIOLOGICAL PROBLEMS OF
PHYSICAL TRAINING AND SPORTS, 13.
27. Zalewski, T., Szczeciński, U., o Ziemi, W. N., Technologiczny, Z. U., i Transportu, W. T. M.,
Telak, J., & WOPR, B. Z. G. (2013). THE PROCESS OF CREATING WATER SAFETY
SYSTEM IN WESTERN POMERANIAN PROVINCE IN YEARS 2009-2012. STATE,
PROSPECTS AND DEVELOPMENT OF RESCUE, PHYSICAL CULTURE AND SPORTS IN
THE XXL CENTURY, 61.
28. Cieslicka, M., Napierala, M., Dix, B., & Stankiewicz, B. (2012). Construction of somatic
athletes who train in WTF Taekwondo MUKS" Fifteen" in Bydgoszcz..Pedagogika, psihologia
ta mediko-biologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu, 7, 130-136.
29. Nitka-Kaczmarek, P., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W.
wplyw AEROBICUNA zdrowie w opinii Kobiet CWICZĄCYCH W PURE JATOMI
294
FITNESS. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego
i społecznego
człowieka.
Determinants o f physical, mental and social health o f human, 153.
30. Cieslicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status of morphological and
motor skills of girls participating in modern dance classes.Pedagogika, psihologia ta medikobiologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu, 10, 96-104.
31. Cieslicka, M., Napierala, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation of changes
somatic features and motor skills of high school students from Kruszwica. Pedagogika,
psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu, 11, 125-133.
32. Kerr, J. H., Fujiyama, H., Wilson, G. V., & Nakamori, K. (2006). The experience of a modern
dance
group:
arousal,
motivation,
and
self-rated
performance. Research
in
Dance
Education, 7(2), 125-140.
33. Dix, B., Stankiewicz, B., & Zukow, W. PHYSICAL RECREATION OF POLISH POST
OFFICE EMPLOYEES IN TORUN Rekreacja fizyczna pracowników Poczty Polskiej w
Toruniu
Karolina
Walichniewicz2,
Mirosława
Cieślickal,
Marek
Napierałal. Current
challenges o f advertisement and image in economy and health sciences. Aktualne wyzwania
reklamy i image w ekonomii i naukach o zdrowiu, 49.
34. Bania, A., Kuźmińska, A., Pujszo, R., Dąbrowski, S., & Nowacka, M. ALTERNATYWNE
MOŻLIWOŚCI REALIZOWANIA ZAJĘĆ Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W WYŻSZEJ
UCZELNI NA
PRZYKŁADZIE
UNIWERSYTETU KAZIMIERZA
WIELKIEGO W
BYDGOSZCZY. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi
Wieku. State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi
Century, 264.
Bydgoszczy. Journal o f Health Sciences, 3(6), 007-018.
36. Maynard, A. E. (2005). Introduction: Cultural Learning in Context. In Learning in Cultural
Context (pp. 1-7). Springer US.
37. Дарда, С., & Жуков, В. (2012). The soundtrack to the film as a special type product placement
(Саундтрек у кшопродукцп як особливий вид product placement). Social media: origins,
development and prospects, 17-28.
38. Napierala, M., Zukow, W., & Maczynska, E. (2013). EXERCISE AND RESPIRATORY AND
CARDIOVASCULAR DISEASES. Journal o f Health Sciences, 3(5), 39-58.
39. Stadnyk, V. THE PRACTICAL USE OF WATER AS A METAPHORICAL FEELINGS
ELEMENT IN. State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and Sports in the
Xxi Century, 33.
295
40. Stankiewicz, B., Dix, B., Nowakowski, A., & Zukow, W. (2013). Characteristics of Somatic
and Physical Fitness Overall Olympic Taekwondo Players. Cechy somatyczne i sprawność
fizyczna ogólna zawodników Taekwondo Olimpijskiego. Journal o f Health Sciences, 3(6), 105
142.
41. Karaskova, V., Górny, M., & Muszkieta, R. (2010). Verbal communication of physical
education teacher. Pedagogy o f health in physical culture, 44.
42. Kwasnik, E. Z., Zukow, W., Muszkieta, R., & Napierala, M. (2009). Current challenges o f
tourism and recreation to the health. Physiotherapeutic aspects in the prevention and treatment
o f diseases in marine tourism. Współczesne wyzwania turystyki i rekreacji dla zdrowia. Aspekty
fizjoterapeutyczne w zapobieganiu i leczen. Walery Zukow.
43. Batyk, I. M. (2011). University of Economy, Bydgoszcz, Poland. State, prospects and
development o f rescue, physical culture and sports in the X X I century, 89.
44. Cieslicka, M., Napierala, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation of changes
somatic features and motor skills of high school students from Kruszwica. Pedagogika,
psihologia ta mediko-biologicniproblemifizicnogo vihovanna i sportu, 11, 125-133.
45. Bergier, B., Flisiak, A., & Flisiak, M. (2012). Physical Education Classes with the Schoolgirls
of Biała Podlaska Schools. Polish Journal o f Sport and Tourism, 19(2), 141-145.
46. POL, M. B. EUGENIUSZ PIASECKI’S (1872-1947) VIEW ON PROFESSIONAL SPORT
AND OLYMPISM. INTERNATIONAL OLYMPIC ACADEMY, 205.
47. Piątek, M., Byzdra, K., Stępniak, R., & Zukow, W. (2013). Athletic Abilities Candidates for
studies at the Academy of Physical Education and Sport in Gdansk, depending on your body
type. Zdolności Lekkoatletyczne Kandydatów na Studia w Akademii Wychowania Fizycznego i
Sportu w Gdańsku w zależności od typu budowy. Journal o f Health Sciences, 3(8), 179-192.
48. Lubowiecki-Vikuk, A., & Paczyńska-Jędrycka, M. (2010). Współczesne tendencje w rozwoju
form rekreacyjnych i turystycznych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
49. Pilewska, W., Tichoniuk, M., & Zukow, W. (2013). The size parameters of heart rate in the
final round standard style of dance sports and selected characteristics and indicators of body for
example steam World Champions as the basis for individualized sports training.
50. Cieślicka, M., Dmitruk, K., Sztokfisz, K., & Tafil-Klawe, M. (2006). Zmiany wytrzymałości
ukierunkowanej oraz jej podstawowych wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego
cyklu treningowego wioślarzy juniorów. M edical and Biological Sciences, 20(4), 83-88.
51. Nitka-Kaczmarek, P., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W.
wplyw AEROBICUNA zdrowie w opinii Kobiet CWICZĄCYCH W PURE JATOMI
FITNESS. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego
Determinants o f physical, mental and social health o f human, 153.
296
i społecznego
człowieka.
fitness. Journal o f Health Sciences, 3(5), 163-178.
53. Bewicz, Ł., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W.
BYDGOSKI ŻUŻEL W OPINII KIBICÓW. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego
i społecznego człowieka. Determinants o f physical, mental and social health o f human, 79.
54. Cielasiński, A., Napierała, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). Comparison of body
composition, overall performance and special players (juniors) with the municipal sports club
“Spójnia” White Mud (Białe Błota) and “Zawisza” Bydgoszcz. Porównanie budowy ciała,
sprawności ogólnej i specjalnej piłkarzy (juniorów) z Gmin. Journal o f Health Sciences, 3(6),
143-156.
55. Szczepaniak, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & Napierała, M. ZDROWY STYL ŻYCIA W
ŚWIADOMOŚCI
STUDENTÓW
UNIWERSYTETU
KAZIMIERZA
WIELKIEGO
W
BYDGOSZCZY. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka.
Determinants ofphysical, mental and social health o f human, 51.
56. Paczuski, R., & Cieślicka, M. WPŁYW WYSIŁKU FIZYCZNEGO NA
STĘŻENIE
CZYNNIKA VON WILLEBRANDA WE KRWI. MEDICAL AND BIOLOGICAL SCIENCES,
77.
57. Zakrzewska, K., Cieślicka, M., Napierała, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W.
OCENA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZENIC Z GIMNAZJUM IM. MIKOŁAJA
KOPERNIKA
W
GAŁCZEWIE. Uwarunkowania
zdrowia fizycznego,
psychicznego
i
społecznego człowieka. Determinants ofphysical, mental and social health o f human, 42.
58. Napierała, M., Muszkieta, R., Cieślicka, M., & Stankiewicz, B. (2010). Aktywność fizyczna
dzieci
w
wieku
wczesnoszkolnym
Physical
activity
of
early
school
education
children. Humanistic dimension physical culture, 87.
59. Kosiorek, J. SENS KIBICOWANIA Meaning of cheer Jakub Kosiorek", Mirosława Cieślicka",
Marek Napierała", Walery Żukow. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej
i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and
Sports in the Xxi Century, 378.
60. Чеслинска, М., Напиерала, М., Станкевич, Б., & Сидорович, Е. С. (2012). ОЦЕНКА
ИЗМЕНЕНИЙ
СОМАТИЧЕСКИХ
ОСОБЕННОСТЕЙ
И
ДВИГАТЕЛЬНЫХ
СПОСОБНОСТЕЙ УЧЕНИКОВ ГИМНАЗИИ В КРУСЗВИЦАХ. Педагогика, психология
та медико-бюлог1чн1 проблеми ф1зичного виховання i спорту, 11, 125-133.
61. Cieślicka, M., Napierała, M., & Żukow, W. Wychowanie fizyczne w nowoczesnym systemie
297
edukacji. Physical education in new system education.
62. Stankiewicz, B., Majchrowski, A., & Zukow, W. (2013). NORDIC WALKING AS AN
ALTERNATIVE FORM OF PHYSICAL RECREATION. Nordic Walking jako alternatywna
forma rekreacji ruchowej. Journal o f Health Sciences,.3(7), 109-126.
63. Kujawa, J., Szark-Eckardt, M., Żukowska, H., & Zukow, W. (2013). The Level of Interest in
Physical Education Students at the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz. Poziom
zainteresowania wychowaniem fizycznym studentek Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w
Bydgoszczy. Journal o f Health Sciences, 3(5), 335-358.
64. Cieślicka, M., Kuźniewska, E., Stankiewicz, B., & Zukow, W. (2013). THE IMPACT OF
TRAINING ON PHYSICAL FITNESS DEVELOPMENT VOLLEYBALL COURT AND
SOMATIC TRAINING ATHLETES BUILD VOLLEYBALL. Wpływ treningu siatkarskiego
na
rozwój
sprawności
fizycznej
i
budowy
somatycznej
zawodniczek
trenujących
siatkówkę. Journal o f Health Sciences, 3(5), 225-240.
65. Łysiak, N., Przesławska, M., Zieliński, R., Ratkowski, W., & Cieślicka, M. CZAS WOLNY
UCZNIÓW Z RÓŻNYCH TYPÓW BYDGOSKICH SZKÓŁ. Stan, Perspektywy i Rozwój
Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects and Development o f
Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi Century, 356.
66. TapKyrna, C. B. CYHACHI T El L'lEI II III y CTAHI 3 |O P O B ’R |IT E H I M O H O |I B
YMOBAX HABHAHHR
67. ^ f f ,
& ^a,
W £ ,
ifc ft,
&
(2005).
£ £ # № , 25(6), 1-4.
features and motor abilities of 8 years old children from Solec Kujawski
School
Wstęp
Taniec był i jest jedną z najstarszych sztuk, nierozerwalnie związanych z życiem ludzkim. Wynika on z
wrodzonej człowiekowi chęci ekspansji ruchowej. Ruch, będący istotą tańca, jest nieodłącznym składnikiem życia,
zarówno w fizjologicznym jak i w motorycznym działaniu naszego organizmu. Sztuka tańca ukształtowała się nie tylko
z potrzeby ruchu człowieka, lecz jako jedna z form świadomej działalności ludzkiego społeczeństwa w określonych
warunkach jego bytu. Taniec jak każde zjawisko społeczne zależał od zmian obyczajowych i ustrojowych, a jego
funkcja zmieniała się w toku historycznych przeobrażeń. Jednakże jego rozwój trwał i niezależnie od wszelkich
298
przemian towarzyszy nam do dnia dzisiejszego. W toku przeobrażeń powstawały różne rodzaje tańca, formy, i mody.
Niektóre z nich szybko przeminęły, inne pozostały coraz bardziej się rozwijając i doskonaląc.
Sportowy taniec jest dyscypliną, która swe przeobrażenia w kierunku sportu rozpoczęła w 1997 roku. Wtedy to
International Dance Sport Federation, organizacja, do której należy Polskie Towarzystwo Taneczne, przystąpiła do
Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego. Sportowy taniec obejmuje 2 style taneczne: styl standardowy, do którego
zalicza się walca angielskiego, tango, walca wiedeńskiego, foxtrota, quickstepa oraz styl latynoamerykański, do którego
należą takie tańce jak samba, cha-cha-cha, rumba, passodouble, jive.
Wg Lairda W. [2] w sportowym tańcu funkcjonują następujące kryteria oceny sędziowskiej i procentowy ich udział w
całkowitej ocenie: technika (20%); rytm i jego interpretacja (20%); charakter tańca (20%); ogólne wrażenie artystyczne
(10%); choreografia (10%); osobowość pary tanecznej (20%). Obok przedstawionych kryteriów (w związku z
niejednolitym traktowaniem zagadnienia oceny) funkcjonują również następujące priorytety sędziowskie przedstawiane
w następujący sposób: jakość tańca (60%) do których zaliczane jest czasowanie, praca stóp, trzymanie, pozycja ciała,
równowaga, płynność ruchu, rytm, tańczenie w muzyce oraz odbiór tańca (40%) do których zaliczane jest rozgrywanie
parkietu, osobowość, swoboda ruchu, zabawa tańcem, choreografia, wygląd pary - stroje, gust i „dobry smak” [5].
Cechą charakterystyczną dyscypliny, jaką jest sportowy taniec jest fakt, iż sędziowanie w każdej rundzie odbywa się na
zasadzie porównywania par pomiędzy sobą (jurorzy oceniają występy par drogą porównań). Im korzystniej wyróżniają
się one na tle pozostałych, tym wyższa jest ich ocena. Do specyfiki dyscypliny należy zaliczyć również to, iż każdy z
sędziów ogląda program pary w dowolnej jego fazie. W każdym również niekorzystnym momencie para jest, bowiem
oceniana za jakość tańca (w tym za technikę, interpretację rytmiczną i charakterystykę tańca) oraz odbiór tańca (tzn.
choreografię, prezentację i efektowność wykonania) [5]. W tej krótkiej charakterystyce dotyczącej specyfiki
sportowego tańca nie może zabraknąć podkreślenia ważnego elementu charakterystycznego dla dyscypliny, a
mianowicie tego, iż w niej to właśnie dwie osoby tworzą drużynę, walczącą o wynik sportowy. W związku z tym
poddając analizie różnorodne zagadnienia i problemy dotyczące tej dyscypliny należy je zawsze odnosić do relacji
pomiędzy dwojgiem osób - parterem i partnerką tworzących parę taneczną.
W wielu dyscyplinach sportowych określona budowa ciała osobników predestynuje do podejmowania określonej
aktywności ruchowej. W wyniku prowadzonych badań naukowych w szeregu dyscyplinach sportowych wyodrębniono
najbardziej istotne wskaźniki budowy somatycznej zawodników oraz zawodniczek, scharakteryzowane zarówno
wielkością poszczególnych cech jak i ich proporcjami. Stwierdzono, iż specyfika budowy somatycznej zawodników
uzależniona jest od charakteru wykonywanej pracy, zaś z punktu widzenia biomechaniki związana z efektywnością
wykonywanych ćwiczeń. W związku z powyższym wyznaczonym zadaniem pracy, było scharakteryzowanie budowy
somatycznej osobników uprawiających sportowy taniec. Zadanie na tyle specyficzne, ponieważ dotyczyło problemu
doboru w parach tanecznych poprzez określenie wielkości różnic między partnerkami i partnerami tworzących pary
taneczne w zakresie ich cech somatycznych oraz wskaźników morfologicznych.
Należy także dodać, iż w trakcie działalności sportowej na genetyczne uwarunkowania budowy (predyspozycje),
nakładają się wpływy środowiska zewnętrznego, w tym ważny z punktu widzenia wychowania fizycznego i sportu
czynnik ruchu. Nie bez znaczenia jest także możliwość podejmowania problematyki współzależności pomiędzy
cechami somatycznymi, a elementami sprawności motorycznej. Kwestie tej współzależności pomiędzy rozmaitymi
efektami motorycznymi, a w różny sposób ujętymi proporcjami budowy ciała są przedmiotem opracowań naukowych.
Stwierdza się związki budowy somatycznej ze sprawnością motoryczną a określoną specyfikę budowy ciała
Identyfikuje się ze sprawnością motoryczną określaną wynikami konkretnych testów [3, 6].
Cel pracy
W niniejszej pracy, podjęto problem doboru w parach tanecznych stylu standardowego oraz określenie wielkości różnic
pomiędzy partnerkami i partnerami tworzącymi pary taneczne w zakresie ich cech somatycznych oraz wskaźników
morfologicznych.
Materiał i metody badań
Materiał:
Grupę badawczą stanowiły półfinałowe i finałowe pary tańca sportowego, Mistrzostw Polski Amatorów w stylu
standardowym (10 kobiet, 10 mężczyzn, razem 20 osób). W grupie kobiet wiek wahał się w granicach 18 - 26 lat
(średnia 21 lat), w grupie mężczyzn 18 - 28 lat (średnia 22 lata). Długość stażu tanecznego par wahała się w granicach
7 - 15 lat (średnia 10 lat). W większości badana grupa posiadała „S” - klasę, czyli porównując do klas sportowych
klasę Mistrzowską.
Metoda:
W celu określenia specyfiki budowy tancerzy u tancerek sportowego tańca dokonano następujących pomiarów
antropometrycznych:
Pomiar masy ciała
Pomiary długościowe
długość
tułowia (sst-sy)
Pomiary szerokościowe
299
Badania wykonano metodą R. Martina zgodnie z zasadami pomiarów antropometrycznych [1] posługując się
antropometrem, cyrklem kabłąkowym dużym, taśmą metryczną, wagą elektroniczną. Na podstawie dokonanych
pomiarów obliczono następujące wskaźniki budowy ciała [1]:
- wskaźnik tułowia
wskaźnik międzykończynowy
wskaźnik barków
wskaźnik stopy
wskaźnik biodrowo - barkowy
wskaźnik umięśnienia uda
wskaźnik klatki piersiowej
wskaźnik umięśnienia podudzia
wskaźnik dł. kończyn górnych
wskaźnik Rohrera
wskaźnik dł. kończyn dolnych
wskaźnik BMI (Queteleta II)
Przy opracowywaniu wyników posłużono się także wskaźnikiem Mollisona, który pozwala na zestawienie różnic cech
o różnych mianach, czy poziomie zmienności badanych grup unormowane na średnią 0 i odchylenie standardowe 1
grupy odniesienia wg wzoru:
Wartość unormowana = (średnia arytmetyczna cechy badanej grupy) - (średnia arytmetyczna cechy grupy odniesienia):
(średnie odchylenie standardowe danej cechy grupy odniesienia)
Uzyskano wartości cech budowy somatycznej wyrażone w ilości jednostek standardowego odchylenia a więc w
jednostkach nie mianowanych i zważonych [1].
Wyniki badań
Tabele 1,2,3 prezentują indywidualne, ujęte procentowo wielkości wybranych cech budowy somatycznej tancerek stylu
standardowego - partnerek, na tle wielkości cech prezentowanych przez tancerzy - partnerów, z którymi tworzyły pary
taneczne. Przy obliczaniu ich wielkości zastosowano formułę: wielkość cechy partnera 100%, partnerki x%.
Wyniki w tabelach prezentowane są zgodnie z poziomem sportowym (miejsce zajęte na Mistrzostwach Polski
Amatorów w stylu standardowym) par tanecznych (od 1 miejsca).
Tab. 1. Indywidualne wielkości długościowych cech budowy ciała oraz masy ciała tancerek stylu standardowego na tle
wielkości cech ich partnerów.
styl
S'1'
m iejsc
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Wys.
ciała
%
92 ,4
91 ,8
93 ,5
96 ,4
88,6
94 ,5
90 ,8
95,2
91,6
91 ,8
Masa
ciała
%
66
68,6
72,2
88,5
70,7
79,8
6 4 ,5
78,9
86,9
68,6
Dł.
szyi
%
99
100,5
92 ,2
98 ,5
83,2
107,3
83,8
93,6
88,8
84,2
Dł.
tułow.
%
87,7
90,2
9 5 ,8
96,2
93,3
9 0 ,7
85
96,9
9 2 ,7
9 3 ,4
Dł.
k. gór.
%
96 ,4
93,3
94,2
97 ,4
92,6
95,6
93 ,8
96,6
91 ,5
94,6
Dł.
k. dol.
%
93,2
92
93,2
95,2
87,5
9 3 ,5
93
9 3 ,7
91
9 0 ,7
Dł.
uda
%
93 ,7
89,5
93,2
93 ,8
86,6
91 ,8
91,2
93 ,4
90 ,7
91,3
Dł.
podud
%
92 ,4
95
94 ,8
96 ,8
90,1
95
95 ,8
96 ,8
92,2
90 ,7
Dł.
stopy
%
9 5 ,5
85,3
9 6 ,4
90,3
96,2
83,1
9 3 ,7
89,7
93,9
9 4 ,4
Tab. 2. Indywidualne wielkości szerokościowych cech budowy tancerek stylu standardowego na tle wielkości cech ich
partnerów.
______________ ______________ ______________ ______________ ______________ ______________
styl ST
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Szerokość
barków %
80
83 ,3
88 ,6
9 2 ,5
87,8
86,4
89,6
9 2 ,7
9 2 ,5
85,7
Szer. klatki
piersiowej
77,4
77,4
84,2
87,7
90
9 8,2
85,5
87,7
9 4,2
84,8
300
Gł. klatki
piersiowej
8%, 1
88 ,1
9 7,3
105,3
90
105
90
75
102,9
85
Szerokość
bioder %
84,9
92 ,6
93 ,3
101,8
93,3
82,3
9 2 ,7
105,3
9 8,2
9 1 ,4
Szerokość
stopy %
89,5
90
89,5
90
100
89,5
95
100
100
100
Tab. 3. Analiza indywidualnych wielkości obwodów cech budowy somatycznej tancerek stylu standardowego na tle
wielkości cech ich partnerów.
_________________ _________________ _________________ _________________
styl ST
Obwód talii
%
Obwód bioder
%
Obwód uda
%
Obwód
podudz.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
77 ,1
78,5
79
89
82,5
82,9
78,5
92,9
85,1
74
86 ,7
87,9
91 ,8
102,2
91 ,8
89,7
92 ,8
93 ,7
101,2
93,9
87 ,3
88,9
91 ,8
98,2
88,5
93,2
82,9
92,6
97,1
94,6
83,8
88 ,1
96,1
102,9
90
86,1
88,5
94 ,4
103,3
86,5
Ryciny 4-18 stanowią ilustrację graficzną danych przedstawionych w tabelach 1-3.
Wysokość cisiła
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
91,8%
1,6%
------------- 1-------------- 1-------------- 1-----------J 1
--------------------------------------- .
---------------------------------------------------------
.
y u ,H ?
2%
Í3
RR
5,5%
91,8%
Ryc. 1. Graficzna ilustracja wysokości ciała tancerek stylu standardowego na tle wysokości ciała partnerów.
M asa ciała
-------- 1 b8,b%
78,9%
79,8%
%
—
0
20
40
60
i
66%
80
100
Ryc. 2. Graficzna ilustracja masy ciała tancerek stylu standardowego tańca sportowego na tle masy ciała ich partnerów.
301
długość szyi
=
84,2%
6%
98,5%
[%
99
0
20
40
60
80
100
120
Ryc. 3. Graficzna ilustracja długości szyi tancerek stylu standardowego tańca sportowego na tle długości szyi ich
partnerów.
Długość tułowia
---------------------------------------------------------------------------\%
------------------------------------------------------------------------. y z , / 7
--------------------------------------------------- .
%
------------------------------------------- 1 i5/; /7o
75
80
85
90
95
100
Ryc. 4. Graficzna ilustracja długości tułowia tancerek stylu standardowego tańca sportowego na tle długości tułowia ich
partnerów.
Długość kończyn górnych
9
7
5
3
-
1 -------------------------------------------------------------------- .
88
90
92
94
96
Qfw A °/n
98
Ryc. 5. Graficzna ilustracja długości kończyn górnych tancerek stylu standardowego na tle dł. kończyn górnych ich
partnerów.
302
Ryc. 6. Graficzna ilustracja długości kończyn dolnych tancerek stylu standardowego na tle dł. kończyn dolnych ich
partnerów.
Ryc. 7. Graficzna ilustracja długości uda tancerek stylu standardowego tańca sportowego na tle długości uda ich
partnerów.
Ryc. 8. Graficzna ilustracja długości podudzia tancerek stylu standardowego na tle długości podudzia ich partnerów.
303
Długość stopy
54,4%
,9%
89,7%
.7
------------ 1 81,1%
75
80
85
H-------------------95
100
90
Ryc. 9. Graficzna ilustracja długości stopy tancerek stylu standardowego tańca sportowego na tle długości stopy ich
partnerów.
Szerokość barków
-----------------------------------------------------------------------------
»^,/7o
89,6%
)
------------------------------------------------------------------------------------------------ 1 ESES
--------
70
75
6%
I Krw„
80
85
90
95
Ryc. 10. Graficzna ilustracja szerokości barków tancerek stylu standardowego na tle długości stopy ich partnerów.
Szerokość klatki piersiowej
---------------- 1— 1 84,8%
,2%
98,2%
0
20
40
60
80
100
120
Ryc. 11. Graficzna ilustracja szerokości kl. piersiowej tancerek stylu standardowego na tle długości stopy ich
partnerów.
304
Ryc. 12. Graficzna ilustracja głębokości kl. piersiowej tancerek stylu standardowego na tle głębokości klatki piersiowej
ich partnerów.
Ryc. 13. Graficzna ilustracja szerokości bioder tancerek stylu standardowego na tle szerokości bioder ich partnerów.
Ryc. 14. Graficzna ilustracja szerokości stopy tancerek stylu standardowego na tle szerokości stopy ich partnerów.
305
Obwód talii
» IM i
78,5%
79%
78,5%
7 1%
0
20
40
60
80
100
Ryc. 15. Graficzna ilustracja obwodu talii tancerek stylu standardowego na tle obwodu talii ich partnerów.
Obwód bioder
----------------------------- . , 5,9%
---------------- 1------------. o ,7%
--------------- 1------------■ a '
89,7%
75
80
%
---------------90
95
85
100
105
Ryc. 16. Graficzna ilustracja obwodu bioder tancerek stylu standardowego na tle obwodu bioder ich partnerów.
Obwód uda
94,6%
%
5%
,9%
---------------------------- . X/ -i%
75
80
85
90
95
100
Ryc. 17. Graficzna ilustracja obwodu uda tancerek stylu standardowego na tle obwodu uda ich partnerów.
Obwód podudzia
___ 1 86,5%
,4%
6,1%
0
20
40
60
306
80
100
120
Ryc. 18. Graficzna ilustracja obwodu podudzia tancerek stylu standardowego na tle obwodu podudzia ich partnerów.
W celu określenia różnic wielkości cech somatycznych oraz wskaźników morfologicznych, pomiędzy partnerkami i
partnerami stylu standardowego przeprowadzono zabieg statystyczny - normowanie na średnią arytmetyczną 0 oraz
standardowe odchylenie 1. Uzyskano wartości cech budowy somatycznej wyrażone w ilości jednostek standardowego
odchylenia a więc w jednostkach nie mianowanych i zważonych. Wykresy 19 i 20 zawierają wyniki tej analizy.
Ryc. 19. Profile budowy ciała (cechy somatyczne) grupy tancerek sportowego tańca stylu standardowego unormowane
na średnią 0 i odchylenie standardowe 1, grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne.
Przedstawione wykresami 20, 21 znormalizowane wielkości różnic cech budowy somatycznej i wskaźników budowy
ciała należy rozpatrywać, jako specyficzny kierunek doboru w parach pod kątem wielkości badanych cech. Wielkości
prezentują specyfikę doboru w parach sportowego tańca, przejawiającą się następującym charakterem: partnerzy stylu
standardowego prezentują większe wielkości badanych cech budowy somatycznej względem grup partnerek, z którymi
tworzyli pary taneczne.
Najmniejsze różnice odnotowano dla: obwodu podudzia - 1,06 odchylenia standardowego, szerokości bioder - 1,09
odchylenia standardowego, obwodu uda - 1,22 odchylenia standardowego, głębokości klatki piersiowej - 1,25
standardowego, długości stopy - 1,55 odchylenia standardowego. Największe różnice odnotowano dla: wysokości ciała
- 3,42 odchylenia standardowego, długości kończyn dolnych - 3,52 odchylenia standardowego, długości uda - 3,63
odchylenia standardowego, obwodu talii - 3,52 odchylenia standardowego.
Ryc. 20. Profile budowy ciała (wskaźniki morfologiczne) tancerek stylu standardowego unormowane na średnią 0 i
odchylenie standardowe 1, grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne.
Partnerki stylu standardowego na tle grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne prezentowały mniejsze
wartości wskaźników morfologicznych: Rohrera, barków, tułowia, długości kończyn dolnych, umięśnienia uda i
podudzia, BMI. Największe różnice odnotowano dla wskaźnika barków - 1,36 odchylenia standardowego odchylenia
standardowego oraz BMI - 1,77 odchylenia standardowego. Najmniejsze różnice odnotowano dla wskaźnika:
umięśnienia uda - 0,02 odchylenia standardowego, tułowia - 0,23 odchylenia standardowego i podudzia - 0, 31
Przewagę wielkości wartości wskaźników morfologicznych partnerek na tle grupy partnerów, z którymi tworzyły pary
taneczne odnotowano dla wskaźników: klatki piersiowej, długości kończyn górnych, wskaźnika stopy, wskaźnika
biodrowo - barkowego oraz międzykończynowego. Największe różnice odnotowano dla wskaźnika klatki piersiowej
2,11 odchylenia standardowego, międzykończynowego 1,75 odchylenia standardowego oraz długości kończyn górnych
1,44 odchylenia standardowego. Najmniejsze różnice odnotowano dla wskaźnika: szerokości stopy 0,41 odchylenia
standardowego.
Aby ustalić na ile przewaga wielkości cech somatycznych tancerzy sportowego tańca względem tancerek spowodowana
była specyficznym doborem, a na ile wynikiem różnic dymorficznych porównano wielkości różnic unormowanych
wartości cech somatycznych w parach stylu standardowego z unormowanymi wartościami różnic pomiędzy grupą
odniesienia kobiet i mężczyzn [4], które nie uprawiały zawodniczo sportu (ryc.21).
Ryc. 21. Profile cech i wskaźników budowy somatycznej ciała tancerek stylu standardowego unormowane na średnie 0
i standardowe odchylenie 1, tancerzy - partnerów tworzących z nimi pary taneczne. Profile cech i wskaźników budowy
somatycznej grupy odniesienia kobiet unormowane na średnie 0 i standardowe odchylenie 1 grupy odniesienia
mężczyzn.
Zarówno w grupie odniesienia jak i w grupie par tanecznych uprawiających sportowy taniec kobiety charakteryzowały
się mniejszymi wielkościami cech budowy somatycznej oraz wskaźników Rohrera i BMI w stosunku do mężczyzn.
Najbardziej zbliżonymi wielkościami różnic występującymi w grupie odniesienia i parach stylu standardowego
(tancerki na tle tancerzy) wykazywały następujące cechy somatyczne: długość kończyn górnych, szerokość klatki
piersiowej, szerokość barków, głębokość klatki piersiowej.
Zawodniczki sportowego prezentowały większe wielkości różnic (w stosunku do grupy partnerów tanecznych aniżeli
żeńska grupa odniesienia w stosunku do męskiej grupy odniesienia) następujących cech somatycznych: wysokość ciała,
masa ciała, długość kończyn dolnych, długość tułowia, szerokość bioder, obwód bioder, obwód uda, obwód podudzia
oraz wskaźnik Rohrera i BMI. Mniejsze różnice odnotowano dla odnotowano dla: szerokości stopy oraz długości stopy.
Wnioski:
1. U wysokokwalifikowanych par stylu standardowego specyficzny kierunek doboru w parach przejawiał się określoną
wielkością cech budowy somatycznej partnerki i partnera.
Partnerki prezentowały następujące zakresy różnic cechy budowy ciała:
• mniejszą w stosunku do wielkości cechy partnera:
308
wysokość ciała 3,6% -11,4%, masę ciała 11,5% - 35,5%, długość tułowia 3,1% - 15%, długość kończyn górnych 2,6% 8,5%, długość kończyn dolnych 4,8% - 12,5%, długość uda 6,2% - 13,4%, długość podudzia 3,2% - 9,9%, długość,
stopy 3,6% - 16,9%, szerokość barków 7,2% - 20,0%, szerokość klatki piersiowej 1,8% -22,6%, szerokość stopy 0,0% 10,5% obwód talii 7,1% - 22,5%, obwód uda 1,8% - 17,1% wielkości cechy partnera.
• Zróżnicowany w stosunku do wielkości cechy partnera:
obwód podudzia w zakresie od +3,3% do - 16,2%, długość szyi od +7,3% do -16,8%, głębokość klatki piersiowej
od +5,3% do -25,0%, szerokość bioder od+5,3% do -17,7%, obwód bioder od +2,2% do -13,3% wielkości cechy
partnera.
2. Partnerki stylu standardowego prezentowały mniejsze wielkości badanych cech budowy somatycznej względem
grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne.
Najmniejsze różnice odnotowano dla: obwodu podudzia - 1,06 odchylenia standardowego, szerokości bioder - 1,09
odchylenia standardowego, obwodu uda - 1,22 odchylenia standardowego, głębokości klatki piersiowej - 1,25
standardowego, długości stopy - 1,55 odchylenia standardowego. Największe dla: wysokości ciała - 3,42 odchylenia
standardowego, długości kończyn dolnych - 3,52 odchylenia standardowego, długości uda - 3,63 odchylenia
standardowego, obwodu talii - 3,52 odchylenia standardowego.
3. Partnerki stylu standardowego na tle grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne prezentowały mniejsze
wartości wskaźników: Rohrera, barków, tułowia, długości kończyn dolnych, umięśnienia uda i podudzia, BMI.
Największe różnice odnotowano dla wskaźnika barków - 1,36 odchylenia standardowego odchylenia standardowego
oraz BMI - 1,77 odchylenia standardowego. Najmniejsze dla wskaźnika umięśnienia uda - 0,02 odchylenia
standardowego, tułowia - 0,23 odchylenia standardowego oraz umięśnienia podudzia - 0,31 odchylenia standardowego.
4. Partnerki stylu standardowego na tle grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne, prezentowały większe
wielkości wartości wskaźników: klatki piersiowej, długości kończyn górnych, stopy, biodrowo - barkowego oraz
międzykończynowego. Największe różnice odnotowano dla wskaźnika klatki piersiowej 2,11 odchylenia
standardowego, międzykończynowego 1,75 odchylenia standardowego oraz długości kończyn górnych 1,44 odchylenia
standardowego. Najmniejsze dla wskaźnika szerokości stopy 0,41 odchylenia standardowego.
5. Zarówno w grupie odniesienia (kobiety i mężczyźni nie uprawiający zawodniczo sportu) jak i w grupie par
tanecznych uprawiających sportowy taniec, kobiety w stosunku do grup męskich charakteryzowały się mniejszymi
wielkościami cech budowy somatycznej (przyjętymi do analizy) oraz wskaźnikami Rohrera i BMI.
6. Na tle grupy partnerów z którymi tworzyły pary taneczne, tancerki stylu standardowego, prezentowały podobne
wielkości różnic: długości kończyn górnych, szerokości klatki piersiowej, szerokości barków i głębokości klatki
piersiowej - w porównaniu z różnicami prezentowanymi przez żeńską grupę odniesienia w stosunku do grupy
odniesienia mężczyzn.
7. Na tle grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne, tancerki stylu standardowego, prezentowały większe
wielkości różnic: wysokości ciała, masy ciała, długości kończyn dolnych, długości tułowia, szerokości bioder, obwodu
bioder, obwodu uda, obwodu podudzia oraz wskaźnika Rohrera i BMI - w porównaniu z różnicami prezentowanymi
przez żeńską grupę odniesienia w stosunku do grupy odniesienia mężczyzn.
8. Na tle grupy partnerów, z którymi tworzyły pary taneczne, tancerki stylu standardowego, prezentowały mniejsze
wielkości różnic szerokości i długości stopy - w porównaniu z różnicami prezentowanymi przez żeńską grupę
odniesienia w stosunku do grupy odniesienia mężczyzn.
Bibliografia:
1.
2.
3.
4.
Drozdowski Z. (1998): Antropometria w wychowaniu fizycznym. Seria: Podręczniki Nr 24. AWF w Poznaniu.
Larid W. (1997): Szkolenie sędziowskie - materiały własne. Poznań.
Osiński W. (2000): Antropomotoryka. Serie: podręczniki nr49. AWF w Poznaniu
Piechaczek H., Lewandowska J., Orlicz B. (1996): Zmiany w budowie ciała młodzieży akademickiej Politechniki
Warszawskiej w okresie 35 lat. Wychowanie Fizyczne i Sport nr 3, s. 3-14.
5. Sakowska M. (1999): Taktyka kompozycji i programu w tańcach latynoamerykańskich. Praca dyplomowa, AWF
Gdańsk.
6. Szopa J., Mleczko E., Żak S. (2000): Podstawy antropomotoryki. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa Kraków.
7. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body composition highly qualified dancers and
dancers standard style of dance sports in light of typology of somatic A. Wanky and Kretschmer. Charakterystyka
budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu standardowego spo. Journal Of Health Sciences., 3(6),
019-030.
8. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body composition highly qualified dancers
and dancers Latin American style of dance sports in light of Perkal method. Charakterystyka budowy ciała
wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu latynoamerykańskiego sportowego tańca met. Journal Of Health
Sciences, 3(8), 193-218.
9. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body composition highly qualified dancers
309
and dancers standard style of dance sports in light of Perkal method. Charakterystyka budowy ciała
wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu standardowego sportowego tańca metodą Perkala. Journal of Health
Sciences, 3(8), 153-178.
10. Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS OF BODY COMPOSITION HIGHLY
QUALIFIED DANCERS AND DANCERS LATIN AMERICAN STYLE OF DANCE SPORTS IN LIGHT OF
TYPOLOGY OF SOMATIC A. WANKY AND KRETSCHMER. Charakterystyka budowy ciała
wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu latynoamery. Journal of Health Sciences, 3(5), 255-266.
11. Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech morfologicznych i zdolności
motorycznych dziewcząt uczestniczących w zajęciach tańca nowoczesnego. 10 ПЕДАГОГ1КА, 96.
12. Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status of morphological and motor skills of
girls participating in modern dance classes. Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo vihovanna
i sportu, 10, 96-104.
13. Pilewska, W., Tichoniuk, M., & Zukow, W. (2013). The size parameters of heart rate in the final round standard
style of dance sports and selected characteristics and indicators of body for example steam World Champions as the
basis for individualized sports training.
14. Cieślicka, M., Pilewska, W., & Zukow, W. THE MODERN DANCE AS ONE OF FORMS OF THE PHYSICAL
ACTIVITY Taniec nowoczesny jako jedna z form aktywności fizycznej. Current challenges of advertisement and
image in economy and health sciences. Aktualne wyzwania reklamy i image w ekonomii i naukach o zdrowiu, 65.
15. ZABROCKA, A., & SAWCZYN, S. (2010). Efektywność kształtowania koordynacyjnych zdolności
motorycznych u tancerzy tańca sportowego na początkowym etapie szkolenia. ROCZNIK NAUKOWY, 48.
16. Uspuriene, A. B., & Cepulenas, A. (2011). Changes in athletic fitness of junior sports dancers during a ten-month
training cycle. UGDYMAS KUNO KULTURA, 2, 52.
17. Piątek, M., Byzdra, K., Stępniak, R., & Zukow, W. (2013). Athletic Abilities Candidates for studies at the
Academy of Physical Education and Sport in Gdansk, depending on your body type. Zdolności Lekkoatletyczne
Kandydatów na Studia w Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku w zależności od typu budowy.
Journal of Health Sciences, 3(8), 179-192.
18. Andryushina, L. L., & Ivaschenko, O. A. (2012). Pedagogics, Psychology, Medical-Biological Problems of
Physical Training and Sports.
19. Балицкая, Е. П. (2013). МОТИВАЦИЯ СТУДЕНТОВ К ЗАНЯТИЯМ ФИТНЕСОМ В ТЕХНИЧЕСКОМ
УНИВЕРСИТЕТЕ. Педагопка, психолопя та медико-бюлопчш проблеми фiзичного виховання i спорту, 6.
20. Павленко, Т. В. (2012). СТАНОВЛЕНИЕ, СОВРЕМЕННАЯ ПРОБЛЕМАТИКА И ТЕНДЕНЦИИ
РАЗВИТИЯ ОЗДОРОВИТЕЛЬНОЙ ГИМНАСТИКИ, ЕЕ РОЛЬ В СИСТЕМЕ ФИЗИЧЕСКОГО ВОСПИТАНИЯ
СТУДЕНТОВ В ВУЗЕ. Педагопка, психолопя та медико-бюлопчш проблеми фiзичного виховання i спорту, 12,
100-103.
21. Murphy, L., Gnion, C., & Jurisdiction, W. (1984). THE CARROLL NEWS.Middle East, 397, 4344.
22. Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Somatic Features of Women’s Volleyball Players Elementary School No. 31 in
Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal of Health Sciences (J of
H Ss), 3(6), 007-018.
23. Белых, С. И. (2013). Экспертиза разработанных концепции и программ осуществления личностно
ориентированного физического воспитания студентов. 06 ПЕДАГОГ1КА, 13.
24. Jaworowska, A., Nalazek, A., Dzierzanowski, M., Zukow, W., & Gospodarki, W. S. (2010). . Rozdział 2.
Rehabilitacja a Aktywność Fizyczna: Podstawowe Zagadnienia, 24.
25. Elliott, F. THE CARROLL NEWS.
26. Belykh, S. I. (2013). EXAMINATION OF THE CONCEPT AND IMPLEMENTATION OF THE PROGRAMS
INDIVIDUALLY ORIENTED PHYSICAL EDUCATION STUDENTS. PEDAGOGICS, PSYCHOLOGY,
MEDICAL-BIOLOGICAL PROBLEMS OF PHYSICAL TRAINING AND SPORTS, 13.
27. Zalewski, T., Szczeciński, U., o Ziemi, W. N., Technologiczny, Z. U., i Transportu, W. T. M., Telak, J., & WOPR,
B. Z. G. (2013). THE PROCESS OF CREATING WATER SAFETY SYSTEM IN WESTERN POMERANIAN
PROVINCE IN YEARS 2009-2012. STATE, PROSPECTS AND DEVELOPMENT OF RESCUE, PHYSICAL
CULTURE AND SPORTS IN THE XXI CENTURY, 61.
28. Cieslicka, M., Napierala, M., Dix, B., & Stankiewicz, B. (2012). Construction of somatic athletes who train in
WTF Taekwondo MUKS" Fifteen" in Bydgoszcz.Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo
vihovanna i sportu, 7, 130-136.
29. Nitka-Kaczmarek, P., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. wplyw
AEROBICUNA zdrowie w opinii Kobiet CWICZĄCYCH W PURE JATOMI FITNESS. Uwarunkowania zdrowia
fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants of physical, mental and social health of human, 153.
30. Cieslicka, M., Napierala, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Status of morphological and motor skills of
girls participating in modern dance classes.Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo vihovanna i
sportu, 10, 96-104.
310
31. Cieslicka, M., Napierała, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation of changes somatic features and
motor skills of high school students from Kruszwica. Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo
32. Kerr, J. H., Fujiyama, H., Wilson, G. V., & Nakamori, K. (2006). The experience of a modern dance group:
arousal, motivation, and self-rated performance. Research in Dance Education, 7(2), 125-140.
33. Dix, B., Stankiewicz, B., & Zukow, W. PHYSICAL RECREATION OF POLISH POST OFFICE EMPLOYEES
IN TORUN Rekreacja fizyczna pracowników Poczty Polskiej w Toruniu Karolina Walichniewicz2, Mirosława
Cieślickal, Marek Napierałal. Current challenges of advertisement and image in economy and health sciences.
Aktualne wyzwania reklamy i image w ekonomii i naukach o zdrowiu, 49.
34. Bania, A., Kuźmińska, A., Pujszo, R., Dąbrowski, S., & Nowacka, M. ALTERNATYWNE MOŻLIWOŚCI
REALIZOWANIA ZAJĘĆ Z WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W WYŻSZEJ UCZELNI NA PRZYKŁADZIE
UNIWERSYTETU KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa,
Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects and Development of Rescue, Physical Culture and Sports in
the Xxi Century, 264.
35. Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Somatic Features of Women’s Volleyball Players Elementary School No. 31 in
Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal of Health Sciences, 3(6),
007-018.
36. Maynard, A. E. (2005). Introduction: Cultural Learning in Context. In Learning in Cultural Context (pp. 1-7).
Springer US.
37. Дарда, С., & Жуков, В. (2012). The soundtrack to the film as a special type product placement (Саундтрек у
кшопродукцп як особливий вид product placement). Social media: origins, development and prospects, 17-28.
38. Napierala, M., Zukow, W., & Maczynska, E. (2013). EXERCISE AND RESPIRATORY AND
CARDIOVASCULAR DISEASES. Journal of Health Sciences, 3(5), 39-58.
39. Stadnyk, V. THE PRACTICAL USE OF WATER AS A METAPHORICAL FEELINGS ELEMENT IN. State,
Prospects and Development of Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi Century, 33.
40. Stankiewicz, B., Dix, B., Nowakowski, A., & Zukow, W. (2013). Characteristics of Somatic and Physical Fitness
Overall Olympic Taekwondo Players. Cechy somatyczne i sprawność fizyczna ogólna zawodników Taekwondo
Olimpijskiego. Journal of Health Sciences, 3(6), 105-142.
41. Karaskova, V., Górny, M., & Muszkieta, R. (2010). Verbal communication of physical education teacher.
Pedagogy of health in physical culture, 44.
42. Kwasnik, E. Z., Zukow, W., Muszkieta, R., & Napierala, M. (2009). Current challenges of tourism and recreation
to the health. Physiotherapeutic aspects in the prevention and treatment of diseases in marine tourism. Współczesne
wyzwania turystyki i rekreacji dla zdrowia. Aspekty fizjoterapeutyczne w zapobieganiu i leczen. Walery Zukow.
43. Batyk, I. M. (2011). University of Economy, Bydgoszcz, Poland. State, prospects and development of rescue,
physical culture and sports in the XXI century, 89.
44. Cieslicka, M., Napierala, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation of changes somatic features and
motor skills of high school students from Kruszwica. Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo
45. Bergier, B., Flisiak, A., & Flisiak, M. (2012). Physical Education Classes with the Schoolgirls of Biała Podlaska
Schools. Polish Journal of Sport and Tourism, 19(2), 141-145.
46. POL, M. B. EUGENIUSZ PIASECKI’S (1872-1947) VIEW ON PROFESSIONAL SPORT AND OLYMPISM.
INTERNATIONAL OLYMPIC ACADEMY, 205.
47. Piątek, M., Byzdra, K., Stępniak, R., & Zukow, W. (2013). Athletic Abilities Candidates for studies at the
Academy of Physical Education and Sport in Gdansk, depending on your body type. Zdolności Lekkoatletyczne
Kandydatów na Studia w Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku w zależności od typu budowy.
Journal of Health Sciences, 3(8), 179-192.
48. Lubowiecki-Vikuk, A., & Paczyńska-Jędrycka, M. (2010). Współczesne tendencje w rozwoju form rekreacyjnych
i turystycznych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
49. Pilewska, W., Tichoniuk, M., & Zukow, W. (2013). The size parameters of heart rate in the final round standard
style of dance sports and selected characteristics and indicators of body for example steam World Champions as the
basis for individualized sports training.
50. Cieślicka, M., Dmitruk, K., Sztokfisz, K., & Tafil-Klawe, M. (2006). Zmiany wytrzymałości ukierunkowanej oraz
jej podstawowych wskaźników w okresie przygotowawczym rocznego cyklu treningowego wioślarzy juniorów.
Medical and Biological Sciences, 20(4), 83-88.
51. Nitka-Kaczmarek, P., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. wplyw
AEROBICUNA zdrowie w opinii Kobiet CWICZĄCYCH W PURE JATOMI FITNESS. Uwarunkowania zdrowia
52. Cieślicka, M., Brzózka, P., Pilewska, W., Ciesielska, N., Nalazek, A., & Zukow, W. (2013). EFFECT OF
AEROBIC TRAINING ON THE HEALTH OF WOMEN FREQUENTING TO FITNESS CLUBS. Wpływ treningu
311
aerobowego na zdrowie kobiet uczęszczających do klubów fitness. Journal of Health Sciences, 3(5), 163-178.
53. Bewicz, Ł., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. BYDGOSKI ŻUŻEL W
OPINII KIBICÓW. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants of
physical, mental and social health of human, 79.
54. Cielasiński, A., Napierała, M., Cieślicka, M., & Zukow, W. (2013). Comparison of body composition, overall
performance and special players (juniors) with the municipal sports club “Spójnia” White Mud (Białe Błota) and
“Zawisza” Bydgoszcz. Porównanie budowy ciała, sprawności ogólnej i specjalnej piłkarzy (juniorów) z Gmin. Journal
of Health Sciences, 3(6), 143-156.
55. Szczepaniak, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & Napierała, M. ZDROWY STYL ŻYCIA W ŚWIADOMOŚCI
STUDENTÓW UNIWERSYTETU KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY. Uwarunkowania zdrowia
56. Paczuski, R., & Cieślicka, M. WPŁYW WYSIŁKU FIZYCZNEGO NA STĘŻENIE CZYNNIKA VON
WILLEBRANDA WE KRWI. MEDICAL AND BIOLOGICAL SCIENCES, 77.
57. Zakrzewska, K., Cieślicka, M., Napierała, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. OCENA ZDOLNOŚCI
MOTORYCZNYCH UCZENIC Z GIMNAZJUM IM. MIKOŁAJA KOPERNIKA W GAŁCZEWIE. Uwarunkowania
zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants of physical, mental and social health of
human, 42.
58. Napierała, M., Muszkieta, R., Cieślicka, M., & Stankiewicz, B. (2010). Aktywność fizyczna dzieci w wieku
wczesnoszkolnym Physical activity of early school education children. Humanistic dimension physical culture, 87.
59. Kosiorek, J. SENS KIBICOWANIA Meaning of cheer Jakub Kosiorek", Mirosława Cieślicka", Marek Napierała",
Walery Żukow. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects
and Development of Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi Century, 378.
60. Чеслинска, М., Напиерала, М., Станкевич, Б., & Сидорович, Е. С. (2012). ОЦЕНКА ИЗМЕНЕНИЙ
СОМАТИЧЕСКИХ ОСОБЕННОСТЕЙ И ДВИГАТЕЛЬНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ УЧЕНИКОВ ГИМНАЗИИ В
КРУСЗВИЦАХ. Педагопка, психолопя та медико-бюлопчш проблеми фiзичного виховання i спорту, 11, 125
133.
61. Cieślicka, M., Napierała, M., & Żukow, W. Wychowanie fizyczne w nowoczesnym systemie edukacji. Physical
education in new system education.
62. Stankiewicz, B., Majchrowski, A., & Zukow, W. (2013). NORDIC WALKING AS AN ALTERNATIVE FORM
OF PHYSICAL RECREATION. Nordic Walking jako alternatywna forma rekreacji ruchowej. Journal of Health
Sciences,3(7), 109-126.
63. Kujawa, J., Szark-Eckardt, M., Żukowska, H., & Zukow, W. (2013). The Level of Interest in Physical Education
Students at the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz. Poziom zainteresowania wychowaniem fizycznym
studentek Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Journal of Health Sciences, 3(5), 335-358.
64. Cieślicka, M., Kuźniewska, E., Stankiewicz, B., & Zukow, W. (2013). THE IMPACT OF TRAINING ON
PHYSICAL FITNESS DEVELOPMENT VOLLEYBALL COURT AND SOMATIC TRAINING ATHLETES BUILD
VOLLEYBALL. Wpływ treningu siatkarskiego na rozwój sprawności fizycznej i budowy somatycznej zawodniczek
trenujących siatkówkę. Journal of Health Sciences, 3(5), 225-240.
65. Łysiak, N., Przesławska, M., Zieliński, R., Ratkowski, W., & Cieślicka, M. CZAS WOLNY UCZNIÓW Z
RÓŻNYCH TYPÓW BYDGOSKICH SZKÓŁ. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu
W Xxi Wieku. State, Prospects and Development of Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi Century, 356.
66. Гаркуша, С. В. СУЧАСН1 ТЕНДЕНЦП У СТАН1 ЗДОРОВ’Я Д1ТЕЙ I МОЛОД1 В УМОВАХ НАВЧАННЯ.
67. ШМ,
W £,
& $ £ ^ . (2005).
£& #№ ,
25(6), 1-4.
68. Napierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech morfologicznych i zdolności motorycznych 8letnich dzieci z Zespołu Szkół w Solcu Kujawskim The state of morphological features and motor abilities of 8 years
old children from Solec Kujawski School Complex. Humanistic dimension physical culture, 141.
312
Open Access
Assessm ent o f m otor abilities o f students from the first year of
prim ary school in Rogoźno
Ocena zdolności motorycznych uczniów z I klasy gimnazjum w Rogoźnie
Mirosława Cieślicka, Wiesława Pilewska, Joanna Michalska, Walery Zukow
Keywords: motor skills; students.
Słowa kluczowe: zdolności motoryczne; uczniowie.
Abstract
T h e re are m a n y w a y s to e x p lo re m o to r sk ills in c h ild re n a n d a d o lesc en ts.
In th e c o u rse o f m a n y y e a rs o f re se a rc h o n th e d e v e lo p m e n t o f m o rp h o lo g ic a l tra its
a n d a b ilitie s liste d a b u n c h o f tria ls s u p p o rtin g th e c o rre c t e v a lu a tio n o f th e p h y sical
co n d itio n . Over the last years, especially you can see the intensity o f research that aims to create a
com prehensive theoretical structure o f hum an m otor used in various fields o f practice.
O n e o f th e b e s t m e th o d s to a sse ss th e e ffic ie n c y o f d iffe re n t ty p e s o f te sts are b o th
fo re ig n a n d P o lish . M e a s u re m e n ts can b e m a d e at th e m o to r sk ills o f each, b e c a u s e th e te s t
m a y b e a sm all c h ild , a s tu d e n t,
te e n , a n d a d u lt-p a re n ts o r g ra n d p a re n ts. E a c h is
d is tin g u is h e d b y a c o m p le te ly d iffe re n t m o to r sk ills, so m e are o u tsta n d in g in th e ir d isc ip lin e
w h ile o th ers e x c e e d th e ir e ffic ie n c y in th e n o rm a l co u rse o f
The aim o f this study w as to obtain inform ation on m otor skills in firs t g ra d e se c o n d a ry sch o o l in
R ogóźno.
M a te ria l a n d m e th o d s
T h e stu d y o f m o rp h o lo g ic a l a n d m o to r sk ills w e re o f 13 y e a r o ld p u p ils in th e first
g ra d e R o g ó ź n o S ch o o l in M a rc h 2 0 1 3 .T h e stu d y in c lu d e d tw o firs t-g ra d e stu d en ts, b o th b o y s
a n d g irls. T h e a sse ssm e n t o f m o rp h o lo g ic a l h e lp e d th e sch o o l n u rse . W h e n c h e c k in g
c a p a b ilitie s w ith th e aid o f a p h y sic a l e d u c a tio n te a c h e r, th e te a c h e r in b o th classes. In to tal,
th e stu d y in c lu d e d 2 4 s tu d e n t a th letes, 16 b o y s a n d 8 g irls. C o n d u c t re s e a rc h fo r ea ch class
la s te d tw o d ay s d u e to p la n lesso n s. R e v ie w o f th e d e v e lo p m e n t o f th e p h y sic a l te s t h ig h
sch o o l stu d e n ts w a s a ss e sse d u s in g a n th ro p o m e tric m e a su re m e n ts, w h ic h c o n c e rn e d th e b o d y
h e ig h t a n d w e ig h t. B o d y h e ig h t w a s m e a su re d w ith a h e ig h t-w e ig h t m e d ic a l a tten tio n . T h e
313
m e a s u re m e n t w a s re a d to th e n e a re s t 0.1 cm . H o w e v e r, b o d y w e ig h t m e a s u re m e n t w a s m a d e
o n m e d ic a l w e ig h t in th e p re se n c e o f a n u rse. T h e m e a su re m e n t w a s re a d w ith an a c c u ra c y o f
10 g ram s. S tu d y g ro u p s d u rin g th e te s t fo rc e sp o rts o u tfit w ith o u t shoes.
R e s u lts
M o to ric ity m a n is a c o n c e p t e x tre m e ly c o m p lex . W h ile p h y sic a l d e v e lo p m e n t ca n b e
o b se rv e d n o t o n ly c h a n g e s in p h y sic a l a p p e a ra n c e , b u t also o c c u rrin g at th e sam e tim e
ch a n g e s fro m w ith in th e in te rio r o f th e h u m a n b o d y . T h e d e v e lo p m e n t o f e a c h u n it ta k e s p la c e
in a d iffe re n t w a y , w ith d iffe re n t sp ee d s a n d v o la tility . It d e p e n d s o n m a n y fa cto rs, w h ic h
h a v e a d ire c t in flu e n c e o n th e o n g o in g tra n s fo rm a tio n . T h e te sts w e re u s e d fo r te s tin g in th e
In te rn a tio n a l In d e x o f P h y s ic a l F itn e ss. H o w e v e r, n o t all te sts w e re u s e d g iv e n b y M IS F , d u e
to th e sch o o l g y m e q u ip m e n t a n d in c le m e n t w e a th e r. O f th e e ig h t tria ls o m itte d m e a s u re h a n d
stren g th b y h a n d g rip a n d sw in g in g ru n 4 x 10m . T h e re su lts h e lp e d to d e te rm in e th e state o f
p h y sic a l d e v e lo p m e n t.
A n a ly z in g th e o b ta in e d re s u lts o f re s e a rc h b a s e d o n th e sta n d a rd s c o n ta in e d in th e
In te rn a tio n a l In d e x o f P h y sic a l F itn e s s can d ra w th e fo llo w in g co n c lu sio n s:
- B a s e d o n th e re s u lts o f th e te s ts can b e c o n c lu d e d th a t b o y s a n d g irls s e c o n d a ry sch o o l in
R o g ó ź n o h a v e v e ry p o o r p h y sic a l co n d itio n . T h e re su lts are h ig h ly u n s a tis fa c to ry a n d d e p a rt
fro m th e ru le s la id d o w n in M IS F . O n ly th e re su lts o f th e te s t sittin g p o sitio n fro m ly in g b a c k
in tim e 3 0 s a n d slo p e in fro n t o f th e b o d y are satisfac to ry .
- O f th e six te sts c a rrie d o u t it ca n b e c o n c lu d e d th a t th e te s t stre n g th a n d e n d u ra n c e m a k e
y o u th p ro b le m a n d th e y are n o t a b le to o v e rc o m e th e ir w e a k n e ss e s in o rd e r to ac h ie v e a
p o s itiv e result.
Streszczenie
Istn ie je w ie le s p o so b ó w n a z b a d a n ie z d o ln o śc i m o to ry c z n y c h u d zieci i m ło d zieży .
W tra k c ie w ie lo le tn ic h b a d a ń n a d ro z w o je m ce ch m o rfo lo g ic z n y c h i zd o ln o śc i
w y s z c z e g ó ln io n o sp o ro te s tó w w s p o m a g a ją c y c h p ra w id ło w ą o c e n ę sta n u fiz y c z n e g o . N a
przełom ie ostatnich lat szczególnie m ożna dostrzec intensyw ność badań, które m ają n a celu
stworzenie całościowej konstrukcji teoretycznej m otoryki człow ieka w ykorzystyw anych w różnych
dziedzinach praktycznych.
J e d n ą z n a jle p s z y c h m e to d o c e n y sp ra w n o śc i są ró ż n e g o ro d z a ju te s ty z a ró w n o
z a g ra n ic z n e j a k i p o lsk ie. P o m ia ró w m o to ry c z n o śc i m o ż n a d o k o n y w a ć u k a ż d e g o , b o w ie m
b a d a n y m m o ż e b y ć m a łe d ziec k o , u c z e ń , n a sto la te k , a ta k ż e d o ro s ły - ro d z ic e cz y te ż
d z ia d k o w ie . K a ż d y w y ró ż n ia się z u p e łn ie in n ą m o to ry c z n o śc ią , je d n i są w y b itn i w sw ojej
d y sc y p lin ie inni za ś p rz e w y ż sz a ją ic h s p ra w n o śc ią w z w y c z a jn y m b ie g u
Celem badań było uzyskanie inform acji n a tem at zdolności m otorycznych u c z n ió w
p ierw szej k la sy G im n a z ju m w R o g ó ź n ie .
M a te ria ł i m e to d y
B a d a n ia stan u ce ch m o rfo lo g ic z n y c h i z d o ln o śc i m o to ry c z n y c h p rz e p ro w a d z o n o
w ś ró d 13 le tn ic h u c z n ió w p ierw szej k la sy G im n a z ju m w R o g ó ź n ie w m a rc u 2013 rok u .
B a d a n ia m i o b ję to u c z n ió w d w ó c h k la s p ie rw sz y c h , z a ró w n o c h ło p c ó w j a k i d ziew czą t. P rz y
o c e n ie stan u ce ch m o rfo lo g ic z n y c h p o m a g a ła p ie lę g n ia rk a szk o ln a. P rz y sp ra w d z e n iu
z d o ln o śc i k o rz y sta n o z p o m o c y n a u c z y c ie la w y c h o w a n ia fiz y c z n e g o , p ro w a d z ą c e g o z a ję c ia
w o b y d w u ty c h k lasac h . Ł ą c z n ie w b a d a n ia c h w z ię ło u d z ia ł 2 4 ć w ic z ą c y c h u c z n ió w , 16
c h ło p c ó w i 8 d ziew czą t. P rz e p ro w a d z e n ie b a d a ń d la każdej z k la s trw a ło 2 dni ze w z g lę d u n a
p la n z a ję ć le k c y jn y c h . O c e n a ro z w o ju fiz y c z n e g o b a d a n y c h g im n a z ja lis tó w z o s ta ła o c e n io n a
z a p o m o c ą p o m ia ró w a n tro p o m e try c z n y c h , k tó re d o ty c z y ły w y so k o ś c i c ia ła i m a sy ciała.
W y s o k o ś ć c ia ła z o s ta ła z m ie rz o n a z a p o m o c ą w z ro s to m ie rz a n a w a d z e lek arsk ie j. P o m ia r
z o sta ł o d c z y ta n y z d o k ła d n o ś c ią 0,1 cm . N a to m ia s t p o m ia r m a sy c ia ła z o sta ł d o k o n a n y n a
314
w a d z e lek arsk ie j w o b e c n o śc i p ie lę g n ia rk i. P o m ia r z o sta ł o d c z y ta n y z d o k ła d n o śc ią 10 dag.
B a d a n e g ru p y p o d c z a s b a d a n ia o b o w ią z y w a ł strój sp o rto w y b e z ob u w ia.
W y n ik i
M o to ry c z n o ść c z ło w ie k a je s t p o ję c ie m n ie z w y k le k o m p le k so w y m . P o d c z a s ro z w o ju
fiz y c z n e g o m o ż n a z a o b se rw o w a ć n ie ty lk o z m ia n y w w y g lą d z ie fiz y c z n y m , ale ró w n ie ż
z a c h o d z ą c e w ty m sam y m c z a sie z m ia n y z w o b rę b ie w n ę trz a o rg a n iz m u c z ło w ie k a. R o zw ó j
każd ej je d n o s tk i z a c h o d z i w in n y sp o só b , z in n ą p rę d k o ś c ią i zm ie n n o śc ią . J e s t to z a le ż n e od
w ie lu c z y n n ik ó w , k tó re m a ją b e z p o śre d n i w p ły w n a z a c h o d z ą c e p rz e m ia n y . D o
p rz e p ro w a d z e n ia b a d a ń w y k o rz y sta n o te sty z a w a rte w M ię d z y n a ro d o w y m In d e k sie
S p raw n o śc i F iz y c z n e j. N ie w y k o rz y sta n o je d n a k w s z y s tk ic h p ró b p o d a n y c h p rz e z M IS F , ze
w z g lę d u n a w y p o sa ż e n ie szk o ln ej sali g im n a sty c z n e j i n ie s p rz y ja ją c ą p o g o d ę. S p o śró d o śm iu
p ró b p o m in ię to p o m ia r siły ręk i, p o p rz e z śc isk a n ie d y n a m o m e tru i b ie g w a h a d ło w y 4 x 10m .
O trz y m a n e w y n ik i p o z w o liły o k re ślić stan ro z w o ju fizy c zn eg o .
A n a liz u ją c u z y s k a n e w y n ik i b a d a ń w ła s n y c h w o p a rc iu o n o rm y z a w a rte w
M ię d z y n a ro d o w y m In d e k s ie S p raw n o śc i F iz y c z n e j m o ż n a w y c ią g n ą ć n a stę p u ją c e w n io sk i:
- W o p a rc iu o w y n ik i p rz e p ro w a d z o n y c h te s tó w m o ż n a stw ie rd z ić , iż ch ło p c y i d z ie w c z ę ta
G im n a z ju m w R o g ó ź n ie m a ja b a rd z o s ła b ą k o n d y c ję fizy c zn ą. Ic h w y n ik i są w y so c e
n ie z a d a w a la ją c e i o d b ie g a ją o d n o rm z a w a rty c h w M IS F . Je d y n ie w y n ik i p ró b y sia d u z
le ż e n ia ty łe m w c z asie 3 0 s i sk ło n u tu ło w ia w p rz ó d są za d o w a la ją c e .
- S p o śró d sz e śc iu p rz e p ro w a d z o n y c h p ró b m o ż n a w y w n io sk o w a ć , ż e p ró b y siło w e i
w y trz y m a ło śc io w e s p ra w ia ją m ło d z ie ż y p ro b le m i n ie są oni w stan ie p o k o n a ć w łasn ej
słab o ści, a b y o s ią g n ą ć p o z y ty w n y w y n ik .
In tro d u c tio n
T h e re are m a n y w a y s to e x p lo re m o to r sk ills in c h ild re n a n d a d o lesc en ts. W e can
d istin g u ish a n u m b e r o f sc h o la rs w h o h a v e d e a lt w ith th e su b je c t o f th e d e v e lo p m e n t of
s o m a tic a n d m o to r. T h a n k s to th e ir a c h ie v e m e n ts a n d sta n d a rd s d e v e lo p e d b y th e m can
e ffe c tiv e ly d e te rm in e th e lev el o f m o rp h o lo g ic a l a n d m o to r d e v e lo p m e n t o f c h ild re n an d
y o u n g p e o p le at d iffe re n t le v e ls o f a g e a n d so cial situ atio n . In th e c o u rs e o f m a n y y e a rs o f
re s e a rc h o n th e d e v e lo p m e n t o f m o rp h o lo g ic a l tra its a n d a b ilitie s lis te d a b u n c h o f tria ls
s u p p o rtin g th e c o rre c t e v a lu a tio n o f th e p h y sic a l co n d itio n . O ver the last years, especially you
can see the intensity o f research that aims to create a com prehensive theoretical structure o f hum an
m otor used in various fields o f practice. The study focused on the issue o f fitness level against the
national dealt w ith R ichard Przew ęda (2003), and regional studies in K ujavian - Pom eranian
conducted N apierała (2000). The possibility o f finding a m odel o f som atic and m otor sportsm an future
dealt w ith Seabra (1997). Overall efficiency o f 13-year-old volleyball players o f the Club W orld
M U K S Joker took up H anna K olarz (2009). P h y sic a l fitn e ss are all a c tiv itie s th a t are e x p re sse d in
m o v e m e n t a c tiv itie s a n d ac tio n s sp e c ific to ea ch stag e o f o n to g e n e tic d e v e lo p m e n t. T h e te rm ,
w h ic h is u n d e rta k e n e ffic ie n c y w a s a n d still is b y m a n y s c h o la rs , so th a t th e d e fin itio n o f
315
e ffic ie n c y h a s e v o lv e d to tim e to ta k e th e m o s t a p p ro p riate. O n e o f th e b e s t m e th o d s to a sse ss
th e e ffic ie n c y o f d iffe re n t ty p e s o f te s ts are b o th fo re ig n a n d P o lish . M e a su re m e n ts ca n b e
m a d e at th e m o to r sk ills o f each, b e c a u s e th e te s t m a y b e a sm all ch ild , a stu d en t,
teen , an d
a d u lt-p a re n ts o r g ra n d p a re n ts. E a c h is d istin g u is h e d b y a c o m p le te ly d iffe re n t m o to r skills,
so m e are o u ts ta n d in g in th e ir d isc ip lin e w h ile o th e rs e x c e e d th e ir e ffic ie n c y in th e n o rm a l
co u rse o f ev e n ts (S ta n k ie w ic z , 2 0 0 2 , S ta n k ie w ic z et al., 2 0 0 2 , S te p n ia k et al., 2 0 0 4 ; M ró z et
al., 2 0 1 3 , C ie ś lic k a et al., 2 0 1 3 ; Z a s a d a et al., 2 0 1 0 ; N a p ie ra ła et al., 2 0 1 0 ; B y z d ra et al.,
2 0 1 3 ; S ta n k ie w ic z et al., 2 0 1 3 ; C ie ślic k a et al., 2 0 1 3 ; C ie ś lic k a et al., 2 0 1 3 ; C ie slic k a et al.,
2 0 1 2 ; D ix et al., 2 0 1 3 ; C ie ślic k a et al., 2 0 1 3 ; Ч е с л и н с к а et al., 2 0 1 2 ; P e z a la & Z u k o w , 201 3 ;
Ł y s ia k et al., 2 0 1 3 ; S ta n k ie w ic z et al., 2 0 1 3 ; C ie ś lic k a et al., 2 0 1 3 ; C ie ś lic k a et al., 201 3 ;
Z a le w sk i et al., 2 0 1 3 ; E k s te ro w ic z et al., 2 0 0 7 ; S ta n k ie w ic z et al., 2 0 1 3 ; Z a k rz e w sk a et al.,
2 0 1 0 ; S z a rk -E c k a rd t et al., 2 0 1 3 ; M ró z et al., 2 0 1 3 ; C ie ślic k a et al., 2 0 1 2 ; N a p ie ra ła , 200 5 ;
B y z d ra et al., 2 0 1 3 ; K o z ło w sk a et al., 2 0 1 3 ; N a p ie ra ła et al., 2 0 1 2 ; W a je r et al., 201 3 ;
S ta n k ie w ic z et al., 2 0 1 3 ; Ż u k o w s k a et al., 2 0 1 3 ; K a z im ie rc z a k et al., 1982; C ie s lic k a et al.,
2 0 1 2 ; Ч е с л и н с к а et al., 2 0 1 2 ; Н а п и е р а л а et al., 2 0 1 2 ; S zot, T. 2 0 1 0 ; M a rc in e k , 20 0 7 ;
S zcz y g ie ł, et al., 2 0 1 0 ; B ie c h o w s k a & O rło w sk a , 2 0 1 2 ; P ile w s k a et al., 2 0 1 3 ; L A S O Ń et al.,
20 1 2 ).
The aim o f this study was to obtain inform ation on m otor skills in first g ra d e se c o n d a ry
sch o o l in R o g ó źn o .
M a te ria l a n d m e th o d s
T h e stu d y o f m o rp h o lo g ic a l a n d m o to r sk ills w e re o f 13 y e a r o ld p u p ils in th e first
g ra d e R o g ó ź n o S ch o o l in M a rc h 2 0 1 3 . T h e stu d y in c lu d e d tw o first-g ra d e stu d en ts, b o th b o y s
a n d g irls. T h e a sse ssm e n t o f m o rp h o lo g ic a l h e lp e d th e sch o o l n u rse . W h e n c h e c k in g
c a p a b ilitie s w ith th e aid o f a p h y sic a l e d u c a tio n te a c h e r, th e te a c h e r in b o th classes. L a c lifte d
e n ro llin g 2 4 stu d e n ts a th letes, 16 b o y s a n d 8 g irls. C o n d u c t re se a rc h fo r e a c h c la ss la s te d tw o
d ay s d u e to p la n lesso n s. R e v ie w o f th e d e v e lo p m e n t o f th e p h y sic a l te s t h ig h sch o o l stu d e n ts
w a s a sse sse d u sin g a n th ro p o m e tric m e a su re m e n ts , w h ic h c o n c e rn e d th e b o d y h e ig h t an d
w e ig h t. B o d y h e ig h t w a s m e a su re d w ith a h e ig h t-w e ig h t m e d ic a l atten tio n . T h e m e a s u re m e n t
w a s re a d to th e n e a re st 0.1 cm . H o w e v e r, b o d y w e ig h t m e a s u re m e n t w a s m a d e o n m ed ica l
w e ig h t in th e p re s e n c e o f a n u rse. T h e m e a s u re m e n t w a s re a d w ith an a c c u ra c y o f 10 g ram s.
S tu d y g ro u p s d u rin g th e te s t fo rc e sp o rts o u tfit w ith o u t shoes.
316
1. Run over a distance of 50m - when conducting the audit issue the command "take your
marks", the test is in front of the line indicating start, is in the position of front, so-called. Start
high. At the signal "start" test runs and a top speed stays the designated section. It should be
no longer than 50m, such as 60m. The result is measured when they cross the line 50m. The
signal for the start of the run should be clear for the test. At the same time can run three
students, but then more people need to measure time. Land-country should be well prepared.
Weather without excessive heat and wind. The test is carried out twice, as the measure is
chosen shorter o f the two runs, measured to the nearest 0.1 s
2. Long jump from space - to try this you need a hill of sand or synthetic surface with a
designated line. Depending on the season, you can also perform a test at the gym. The test
must stand in a little apart, with legs set parallel to the line of the beam or would be start,
bends, flexes leg at the same time takes two hands to swing back to then do swing arms
forward with the energic Services Department detachment from the ground and jump as far
beyond the designated start line. The stroke length is measured from an imaginary line to the
nearest trail left by leaping heel. If you perform a test jump over, the test should be repeated.
With two strokes better result is chosen, measured with an accuracy of 1 cm.
3. Measurement of relative strength
a) overhang with bent arms - to perform this test, you need a horizontal rod, secured in tighten
position mattress to jump off, timer, talc. The test consists in the fact that as long as the
student remained in the overhang on the stick of the upper limbs bent at elbows. The student
grasps rod fingers from the top and from the bottom of the thumb, the width of the shoulders,
so that the head is over a rod. Test begins when the student hang yourself on the stick and
ends when his eyes go below the bar. The test is performed only once, resulting in a slack
time measured in seconds.
b) Bending of the upper limbs overhang (pull-up on the stick) - to perform this test, you need
a rod horizontal position spring back, mattress landing, talc or magnesium. Test grabs the
stick shoulder width apart (grabs him bounce or using the chair), fingers and thumb from the
top from the bottom. Performs overhang. At a signal from the teacher bent hands in elbows
and pulls up so that the head was above rod. Then back to sag. The student pulls up in this
way as many times as you can. The test is performed only once. It is considered an attempt to
be complete when the student in the position of the overhang is two minutes or would be,
despite two-fold test, it fails to raise the chin above the bar. The teacher can also stop the test,
317
if a student during lifting swings supports the lower limbs. The test result is the number of
pulls, in which a student raised his chin over bar.
4. Traces of lying - to perform the exercises you need a mattress or foam pad, and a timer.
The student is placed on his back, so that the legs were bent at the knees at 90 degrees and
your feet apart the width of 30 cm. Hands should be clasped fingers and located on the back
of the neck. The second person kneels at the feet lying and holds them still, so that the sole is
not divert from the ground. When both are ready, the prearranged signal, the lifter lifts the
torso sitting position and elbows touching the knees, and then returns to the supine position.
Action performed as fast as he can in 30 seconds. Each time you return back to the starting
position must be in a position to neck laced fingers could touch the ground. Practitioner, do
not touch your elbows ground during the test. The test is performed only once. A measure of
the number of the sample bends within 30 seconds.
5. Standing forward bend forward in becoming - exercise is performed with a stable bench or
stool affixed with a ruler or a strip of centimeter scale. Place the best pitch so that the zero
point was at stool, negative points marked at 1cm up and down the positive points from the
zero position. The student is barefoot on a stool or bench so that your toes are flush with the
edge of the stool. The feet should be joined, no gi upright in her lap. From this position
practitioner performs in front of the slope so that the fingers reach as low as possible. The
position of the maximum slope should be maintained for two seconds. If you are exercising
your fingers reach the point of equal plane on which stands receives the result is 0. Every inch
below the plane on which it stands, is a positive point. If the practitioner does not reach the
level of becoming fingers, receives negative points. An attempt shall be considered null and
void if the practitioner during its execution was bent knee leg in the states. The test is
performed twice and stores the better the result.
6. Run extended - 600m boys and girls from 7 to 11 years, 800 girls between 12 and 19 years,
1000 boys from 12 to 19 years - the best perform this test on the athletics track, however,
when this is not possible, you can run it on a paved flat surface. The student is in a position of
front before the start line. At the prearranged signal passes a designated distance as quickly as
possible. Before carrying out of that test must be carried out several training sessions to
prepare for the effort that entails long run. The test is performed once and the result is stored
with a precision of 1 second.
Results
318
Table 1. Characteristics of the numerical height and body mass in a 13 year-old boys in
Rogozno Public High School.
Body height
Body weight
No.
Body height
Body weight
(cm)
(kg)
No.
(cm)
(kg)
1
160
50
9
176
65
2
150
46
10
165
70
3
167
58
11
160
72
4
156
49
12
162
57
5
161
56
13
158
50
6
157
70
14
178
70
7
160
48
15
166
59
8
165
60
16
174
66
The above table summarizes the characteristics of height and weight Boys High School in
thirteen years Rogozno. The Most of the boys are in turn 178cm, 176cm and 174cm. Many
boys is an increase between 160 and 167cm. The lowest of the students is only 150 cm. With
regard to weight gain can be observed clearly overweight in two boys who with increasing
157cm and 160cm are successively 70kg and 72kg. As can be seen from the data presented in
the table the other boys have relatively slender physique.
Table 2. Characteristics of the numerical height and body mass in a 13 year old girls Public
High School in Rogozno.
Body height
Body weight
No.
Body height
Body weight
(cm)
(kg)
No.
(cm)
(kg)
1
170
60
5
153
49
2
156
55
6
156
51
3
176
65
7
172
59
4
168
66
8
164
57
Table 2 shows the characteristics of a numerical weight and height in girls thirteen years. The
highest of the girls measures 176cm and weighs 65kg, the lowest is 153cm and weighs 49kg.
The data in the table show that all the girls are slim build.
319
T ab le 3. S u m m a ry sta tistic s th irte e n -y e a r stu d y o f so m a tic d e v e lo p m e n t o f b o y s a n d g irls in
R o g ó ź n o P u b lic H ig h S chool.
B oys
G irls
T h e te s t
B o d y h e ig h t
B o d y w e ig h t
B o d y h e ig h t
B o d y w e ig h t
in d ic a to r
(cm )
(k g )
(c m )
(k g )
163.44
59.13
164.38
57.75
150
46
153
49
178
72
176
66
7.31
8.60
7.97
5.67
0.04
0.15
0.05
0.1
T h e a rith m e tic
m ean
T h e m in im u m
v a lu e
T h e m a x im u m
v a lu e
T h e stan d ard
d e v ia tio n
C o e ffic ie n t o f
v a ria tio n
T h e ta b le a b o v e p ro v id e s a su m m a ry o f statistica l stu d ies o f s o m a tic d e v e lo p m e n t o f b o y s an d
g irls in R o g ó ź n o P u b lic H ig h S chool. T h e a rith m e tic a v e ra g e b o d y h e ig h t in b o y s is 163.44
cm , a v e ra g e w e ig h t is 59.13 kg. T h e m in im u m v a lu e o f b o d y h e ig h t is 150cm , m ax im u m
178cm . T h e v a lu e o f th e m in im u m w e ig h t is 4 6 k g , 7 2 k g m ax . T h e sta n d a rd d e v ia tio n s o f th e
7 .3 1 , 8.6 0 k g o f b o d y w e ig h t. C o e ffic ie n t o f v a ria tio n o f 0 .0 4 cm , w e ig h t 0.15 kg. T h e
a rith m e tic a v e ra g e b o d y h e ig h t in g irls is 164.38 cm , th e m in im u m is 153cm , m a x im u m
176cm . T h e sta n d a rd d e v ia tio n is 7 .9 7 cm a n d a c o e ffic ie n t o f v a ria tio n o f 0.05 cm . A v e ra g e
w e ig h t g a in in g irls is 57.75 kg, th e m in im u m is 4 9 k g , 6 6 k g m ax . T h e sta n d a rd d e v ia tio n is
5 .6 7 kg, a n d th e c o e ffic ie n t o f v a ria tio n o f 0.1 kg.
T ab le 4. C h a ra c te ris tic s o f th e n u m e ric a l re su lts o f th e lo n g ju m p w ith 13 y e a r o ld b o y s o f
P u b lic S ch o o l in R o g ó źn o .
N o.
F irs t p itc h
L e a p sec o n d
N o.
F irs t p itc h
L e a p sec o n d
1
150
143
9
173
179
320
2
181
183
10
136
163
3
175
182
11
148
148
4
128
120
12
162
164
5
141
137
13
143
143
6
153
163
14
167
168
7
208
187
15
166
165
8
166
174
16
174
183
T ab le 4 sh o w s th e re su lts o f th e lo n g ju m p w ith sp ac e b o y s. L o n g e st ju m p p u t m e a su re s
2 0 8 cm . T h re e b o y s e x c e e d e d 180cm , tw o ju m p e d at th e b o rd e r 170cm - 179cm . S ix b o y s
g a v e th e ir ju m p b e tw e e n 160cm - 169cm . T h e re su lts o f o th e r b o y s are b e tw e e n 137cm an d
150cm . T h e sh o rte st d ista n c e is 120cm .
T ab le 5. C h a ra c te ristic s o f th e n u m e ric a l re s u lts ju m p fro m p la c e 13 y e a r o ld g irls P u b lic
H ig h S ch o o l in R o g o z n o .
N o.
F irs t p itc h
L e a p sec o n d
N o.
F irs t p itc h
L e a p sec o n d
1
87
90
5
140
137
2
94
130
6
141
142
3
149
139
7
155
177
4
103
98
8
125
120
T h is ta b le sh o w s th e c h a ra c te ristic s o f p e rfo rm a n c e o f g irls in th e lo n g ju m p w ith space. T h e
lo n g e s t d ista n c e is 177cm . A sig n ific a n t p ro p o rtio n o f g irls e x c e e d 100cm . O n ly o n e stu d e n t
d id n o t ju m p m o re th a n 90cm .
T ab le 6. S ta tistica l su m m a ry a tte m p ts to ju m p fro m p la c e th irte e n y e a rs b o y s a n d g irls P u b lic
H ig h S ch o o l in R o g o zn o .
Boys
T e st N u m b e r
G irls
T e st I
T e st II
T e st I
T e st II
160.69
162.63
124.25
129.13
T h e a rith m e tic
m ean
321
T h e m in im u m
128
120
87
90
208
187
155
177
19.36
18.86
24.60
25.50
0.12
0.12
0.2
0.2
v a lu e
T h e m a x im u m
v a lu e
T h e stan d ard
d e v ia tio n
C o e ffic ie n t o f
v a ria tio n
T ab le 6 p ro v id e s a su m m a ry o f statistica l te s t ju m p fro m p la c e b o y s a n d g irls in R o g o z n o
P u b lic H ig h S chool. A m o n g b o y s th e a rith m e tic m e a n o f th e first sam p le w a s 1 60.69 cm , th e
m in im u m a n d m a x im u m 2 0 8 c m 128cm . T h e sta n d a rd d e v ia tio n o f 19.36 cm co u n ts w ith a
c o e ffic ie n t o f v a ria tio n o f 0 .1 2 cm . A v e ra g e s e c o n d sa m p le is slig h tly h ig h e r, at 162.63 cm ,
w h e re th e m in im u m o f 120cm a n d m a x im u m
187cm . T h e sta n d a rd d e v ia tio n w a s less,
b e c a u s e 18.86 cm w ith a c o e ffic ie n t o f v a ria tio n eq u al to 0 .1 2 cm . In g irls, th e a rith m e tic
m e a n o f th e firs t sa m p le is 124.25 cm , w h e re th e m in im u m o f 8 7 cm a n d a m a x im u m o f
155cm . T h e sta n d a rd d e v ia tio n is 2 4 .6 0 cm w ith a c o e ffic ie n t o f v a ria tio n o f a b o u t 2 cm . In th e
s e c o n d tria l re p o rte d an a v e ra g e 129.13 cm , w h ic h is c lo se to 5 cm h ig h e r th a n in th e firs t
attem p t. Is a m in im u m o f 9 0cm , m a x im u m 177cm . T h e sta n d a rd d e v ia tio n o f 2 5 .5 0 cm w ith a
c o e ffic ie n t o f v a ria tio n eq u a l to 0.2 cm .
T ab le 7. C h a ra c te ristic s o f th e n u m e ric a l re su lts o f th e p u ll-u p s o n th e b a r 13 y e a r o ld b o y s
P u b lic H ig h S chool in R o g o z n o .
N o.
N u m b e r o f p u lls
N o.
N u m b e r o f p u lls
1
0
9
2
2
0
10
2
3
4
11
2
4
0
12
0
5
3
13
0
6
0
14
0
7
7
15
4
322
8
0
16
0
Table 7 presents data on the results of the boys in pull-ups on the bar. These results are very
poor, as many as 9 boys has not made a single pull-up. The largest number of pullups is equal
to seven, two students finished four pulls, one of three, and only three second.
Table 8. Statistical summary attempts to pull on the stick 13 year old boys Public High School
in Rogóźno.
Boys
The arithmetic mean
1.50
The minimum value
0
The maximum value
7
The standard deviation
2.03
Coefficient of variation
1.35
The table above provides a summary of statistical test pull on the stick boys Public High
School in Rogóźno. The arithmetic mean was 1.50, where the minimum value is 0 and the
maximum is 7 The standard deviation is 2.03 with a coefficient of variation equal to 1.35.
Table 9. Characteristics of the numerical results of the overhang on the stick 13 year old girls
Public High School in Rogóźno.
No.
Time overhang
No.
Time overhang
1
3
5
0
2
0
6
0
3
0
7
2
4
0
8
0
Table 9 shows the performance characteristics of the overhang on the bar girls. Five of the
eight girls could not stand the overhang even one second. One student remained in position
323
overhang 3 seconds and one by one second or less, or 2 seconds. The results of that trial are
therefore very weak.
Table 10. Statistical summary trial overhang on the stick 13 year old girls Public High School
in Rogozno.
Girls
The arithmetic mean
0.60
The minimum value
0
The maximum value
2.76
1.05
1.75
The table above summarizes the statistical sample overhang on the stick Public High School
girls thirteen years in Rogozno. The arithmetic mean of the sample was 0.60, which did not
exceed the minimum value of 0 and the maximum was 2.76. The standard deviation is 1.05
with a coefficient of variation equal to 1.75. With such low results, statistics, however, is not
reliable enough.
Table 11. Characteristics of the numerical results in the race for 13 year old boys 60m Public
No.
First gear
Running second
No.
First gear
Running second
1
14
12.6
9
11.3
11.2
2
12.4
12.1
10
11.6
11.1
3
12.5
11.9
11
13.0
12.6
4
13.4
13.0
12
12.3
12.4
5
14.0
12.7
13
12.5
12.5
6
11.7
11.5
14
12.1
11.5
7
11.1
10.9
15
12.5
11.4
8
12.2
12.0
16
11.2
10.9
324
Table 11 is a description of the results of boys in men's 60m. Of the two trials can emerge the
best result which is 10.9 seconds. The weakest run time is 14 seconds. Results boys are
relatively low, suggests that they are not good enough condition.
Table 12. Characteristics of the numerical results in the race for 13 year old girls 60m Public
High School in Rogóźno.
No.
First gear
Running second
No.
First gear
Running second
1
15.4
14.8
5
14.4
13.7
2
13.8
13.4
6
14.0
13.1
3
12.0
12.9
7
12.2
11.6
4
15.9
15.6
8
11.0
12.3
Table 12 presents data on the performance of girls in men's 60m. Of the two trials the best
score of 12.0 times, 15.9 times the weakest it. All the girls' performance in comparison with
the results and standards contained in MISF are very low. Only two of the eight girls would
receive an assessment that permits, other than allowing.
Table 13. Statistical summary trial run at 60m 13 year old boys and girls in Rogóźno Public
High School.
Boys
Test Number
Girls
Test I
Test II
Test I
Test II
12.36
11.89
14.03
13.60
11.1
10.9
12.2
12
14
13
15.9
15.6
0.87
0.67
1.13
1.05
0.07
0.06
0.08
0.07
The arithmetic
mean
The minimum
value
The maximum
value
The standard
deviation
Coefficient of
variation
325
This table presents statistics on trial run for boys and girls 60m Public High School in
Rogozno. Among boys, the first attempt was the arithmetic mean o f 12.36 s, where the
minimum value was 11.1 seconds, top 14s. The standard deviation was 0.87 s with a
coefficient of variation of 0.07 s When you try to second average was 11.89 s, where the
minimum stanowilo10, 9s and 13s maximum. The standard deviation was 0.67 s with a
coefficient of variation equal to 0.06 s In girls, the first attempt was the arithmetic mean of
14.03 s, where the minimum value and the maximum was 12.2 15.9 s The standard deviation
is 1.13 s with a coefficient of variation equal to 0.08 s When you try to second average was
13.6 s, where wynosila12s minimum value, maximum 15,6 s Fold up the standard of 1.05 s
with a coefficient of variation of 0.07 s
Table 14. Characteristics of the numerical results of 13 year old boys Public High School in
Rogozno to sit down with lying back in 30 seconds.
No.
Number of bends
No.
Number of bends
1
22
9
23
2
24
10
20
3
29
11
21
4
28
12
23
5
23
13
23
6
25
14
14
7
31
15
22
8
22
16
28
Table 14 shows the performance characteristics of boys sit down with lying back in time 30
seconds. The best result is equal to 31 neighbors, the weakest 14 Traces of other boys
performed a total of 20 to 29 The results of these boys are close to each other. Trial was
relatively positive results.
326
Table 15. Characteristics of the numerical results of 13 year old girls in Rogozno Public High
School in sit down with lying back in 30 seconds.
No.
Number of bends
No.
Number of bends
1
22
5
24
2
21
6
28
3
20
7
23
4
23
8
20
Table 15 is a description of the results of girls sit down from lying back in time 30 seconds.
The highest score of 28 neighbors, the weakest 20 Other girls have done in sequence 21, 22,
23 and 24 Traces. Results of the girls in this trial are encouraging.
Table 16. Statistical summary trial sitting position of lying back in time 30 seconds for the 13
year old boys and girls in Rogozno Public High School.
Boys
Girls
The arithmetic mean
23.63
22.63
The minimum value
14
20
The maximum value
31
28
3.92
2.45
0.17
0.11
This table shows the statistical summary trial sitting position with his back lying down during
the 30s boys and girls Public High School in Rogozno. Among boys the arithmetic mean was
23.63 Traces, where the minimum value accounted for 14 neighbors, maximum 31 Fold up
the standard was 3.92 with a coefficient of variation of 0.17.In girls, the average was 22.63
Traces, with a minimum value of 20 and a maximum 28 neighbors The standard deviation is
equal to 2.45 with a coefficient of variation of 0.11.
Table 17. Characteristics of the numerical results of the slope of the trunk in front of 13 year
old boys Public High School in Rogozno.
327
No.
First slope
Second slope
No.
First slope
Second slope
1
4
0
9
2
3
2
7
6
10
4.5
8.5
3
8
11
11
0
2
4
6
7
12
11
12
5
16
13.5
13
-2
4
6
5
5
14
5
5
7
10
7
15
-2
-3
8
10
3
16
12
12
Table 17 is a description of the results of the boys in the slope of the trunk in the front. The
results are very different. The best result is 16cm, the worst is-2cm. Other results are within
the range of 12cm to 2cm.
Table 18. Characteristics of the numerical results of the slope of the trunk in front of 13 year
old girls Public High School in Rogozno.
No.
First slope
Second slope
No.
First slope
Second slope
1
8.5
6
5
9
15
2
0
0
6
3.5
6.5
3
7.5
9.5
7
14
15.5
4
5
8
8
3
3.5
Table 18 shows the characteristics of the performance of girls in the slope of the trunk in the
front. The results are within the 15.5 cm - this is the best result by 15cm, 9.5 cm, 6.5 to the
worst result, equal to 3.5 cm.
Table 19. Statistical summary trial slope in front of the body 13 year old boys and girls in
Rogozno Public High School.
Boys
Girls
328
Test Number
Test I
Test II
Test I
Test II
6.03
6.00
6.31
8.00
-2
-3
0
0
16
13.5
14
15.5
4.91
4.46
4.08
4.97
0.81
0.74
0.65
0.62
The arithmetic
mean
The minimum
value
The maximum
value
The standard
deviation
Coefficient of
variation
The table above summarizes the statistical test slope in front of the boys and girls thirteen
years o f Public Secondary School in Rogozno. Among boys the arithmetic mean of the first
sample was 6.03 cm, which is equal to the minimum value-2cm, maximum 16cm. The
standard deviation is 4.91 cm with a coefficient of variation equal to 0.81 cm. In the second
test average was 6.00 cm, with a minimum value and a maximum-3cm 13.5 cm. The standard
deviation is 4.46 cm with a coefficient of variation of 0.74 cm. In girls, the first sample mean
is equal to 6.31 cm, the minimum and maximum 14cm 0cm.The standard deviation is 4.08cm
with a coefficient of variation of 0.65 cm. In the second attempt, the arithmetic mean was 8.00
cm, which is equal to the minimum value and the maximum 0in 15.5 cm, standard deviation,
representing 4.97 cm with a coefficient of variation of 0.62 cm.
Table 20. Characteristics of the numerical results of running the 1000m 13letnich Boys Public
No.
Run time
No.
Run time
1
5:23
9
4:27
2
6:26
10
4:16
3
4:31
11
4:57
4
5:01
12
5:59
329
5
4:23
13
5:01
6
6:08
14
4:47
7
4:10
15
4:11
8
4:56
16
4:34
Table 20 shows the characteristics of the results of running the 1000m Boys Public High
School in Rogozno. The shortest, and therefore the best result of the time of 4min 1sec. The
longest run lasted 6min 26sek. Results of the boys are very weak.
Table 21. Characteristics of the numerical results of running on 13 year old girls 600m Public
No.
Run time
No.
Run time
1
2:49
5
2:55
2
2:48
6
2:36
3
2:54
7
2:48
4
3:16
8
3:00
Table 21 contains the results of the characteristics of girls in men's 600m. Six of the eight
girls managed to cover the distance in less than three minutes. The weakest of the girls ran to
the finish after 3min 16sek. The best result is a time of 2min 36sek.
Table 22. Statistical summary trial run at 1000m for boys and girls 600m Public High School
in Rogozno.
Boys
Girls
(1000m)
(600m)
The arithmetic mean
4.64
2.63
The minimum value
4.01
2.36
The maximum value
6.26
3.16
0.66
0.27
330
0.14
0.1
This table presents statistics on test run at 1000m for boys and girls 600m Public High School
in Rogozno. Among boys the arithmetic mean was 4min 64sek, the minimum time was 4min
1sec and the maximum 6min 26sek. The standard deviation is 0.66 with a coefficient of
variation equal to 0.14. In girls, the arithmetic mean is equal to 2min 63sek, where the
minimum of time 36sek 2min, 3min maximum 16sek. The standard deviation is 0.27 with a
coefficient of variation equal to 0.1.
Summarization and Conclusions
Motoricity man is a concept extremely complex. While physical development can be observed
not only changes in physical appearance, but also occurring at the same time changes from
within the interior of the human body. The development of each unit takes place in a different
way, with different speeds and volatility. It depends on many factors, which have a direct
impact on the ongoing transformation. The tests were used for testing in the International
Index of Physical Fitness. However, not all tests were used given by MISF, due to the school
gym equipment and inclement weather. Of the eight trials omitted measure hand strength by
handgrip and swinging run 4 x 10m. The results helped to determine the state of physical
development. Analyzing the results of its own research based on the standards contained in
the International Index of Physical Fitness can draw the following conclusions:
- Based on the results of the tests can be concluded that boys and girls secondary school in
Rogozno have very poor physical condition. The results are highly unsatisfactory and depart
from the rules laid down in MISF. Only the results of the test sitting position from lying back
in time 30s and slope in front of the body are satisfactory.
- Of the six tests carried out it can be concluded that the test strength and endurance make
youth problem and they are not able to overcome their weaknesses in order to achieve a
positive result.
References
Seabra, A., J.A. Maia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an impact of
selection, training and maturation in body build, somatotype, physical fitness
and explosive strength? A study in Portuguese young soccer players,
Conference: European Congress on Sports Medicine, 23/26 September, Porto,
Portugal, p.1.
331
Kotlarz H., Sprawność ogólna 13- letnich siatkarek z MUKS Joker Świecie. Praca
magisterska WSG Bydgoszcz 2009.
Napierała M. (2000). Dziecko z regionu kujawsko - pomorskiego. Rozwój fizyczny i
motoryczny dzieci z klas początkowych. Wydawnictwo Uczelniane Akademii
Bydgoskiej, Bydgoszcz.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów wychowania fizycznego z Bańskiej
Bystrzycy i Bydgoszczy, [w]: 50. Vyrocie Organizovaneho Vyucovania
Telesnej Vychovy na Vysokych Skolach, Nitra 2002; str. 68- 73.
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziewcząt w wieku 10- 12
la, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca
2002, str. 252- 262.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na
przykładzie Małgorzaty Sobańskiej, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2004 str. 243- 253.
Mróz, R., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., 2013. U. K. W. ocENA CECH
SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZNIOW Z
KLAS VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W BARCINIE. Uwarunkowania
zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants o f
physical, mental and social health o f human, 135.
Cieślicka, M., Żukow, W., & Napierała, M. wpływ TRENINGU SIATKARSKIEGO NA
SPRAwNość fizyczNA I BUDOWĘ SOMATYCZNĄ DZIEWCZĄT
TRENUJĄCYCH SIATKOWKĘ. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa,
Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects and Development o f
Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi Century, 308.
Zakrzewska, K., Cieślicka, M., Napierała, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W.
OCENA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZENIC Z GIMNAZJUM IM.
MIKOŁAJA KOPERNIKA W GAŁCZEWIE. Uwarunkowania zdrowia
fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants o f physical,
mental and social health o f human, 42.
Zasada, R. M., Klimczyk, M., Żukowska, H., Muszkieta, R., & Cieślicka, M.
(2010). Humanistic dimension physical culture. Walery Zukow.
Napierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech morfologicznych i zdolności
motorycznych 8-letnich dzieci z Zespołu Szkół w Solcu Kujawskim The state
of morphological features and motor abilities of 8 years old children from
Solec Kujawski School Complex. Humanistic dimension physical culture, 141.
Byzdra, K., Wojciechowski, P., Stępniak, R., Stankiewicz, B., & Zukow, W. (2013).
WITH OVERWEIGHT AND THE CORRECT WEIGHT. Charakterystyka
poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą oraz z masą
prawidłową. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(8), 47-62.
training on the overall efficiency in the training o f young rowers. Wpływ
treningu wytrzymałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia
młodych wioślarzy. Journal o f Health Sciences ( J o f H Ss), 3(7), 47-76.
Cieślicka, M., Jankowska, K., & Zukow, W. (2013). Diet Supplementation Among Athletes
of the National Canoeing and Physical Education Students. Suplementacja
diety wśród sportowców kadry narodowej kajakarzy i studentów wychowania
fizycznego. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(5), 471-512.
332
Cieślicka, M., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IMPACT OF KAYAKING TRAINING
ON PHYSICAL FITNESS AND SOMATIC CONSTRUCTION AT THE
STAGE OF PREPARATORY TRAINING. Wpływ treningu kajakarskiego na
sprawność fizyczną i budowę somatyczną zawodników na etapie treningu
przygotowawczego. Journal o f Health Sciences ( J o f H Ss), 3(5), 241-254.
Cieslicka, M., Napierała, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation of changes
somatic features and motor skills of high school students from
Kruszwica. Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo
Dix, B., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC
CHARACTERISTICS ROWERS FROM SECONDARY SCHOOL NR 10 IN
BYDGOSZCZ. Cechy somatyczne wioślarzy z Zespołu Szkół nr 10 w
Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(7), 151-166.
Cieślicka, M., Jankowska, K., & Zukow, W. (2013). Diet Supplementation Among Athletes
of the National Canoeing and Physical Education Students. Suplementacja
diety wśród sportowców kadry narodowej kajakarzy i studentów wychowania
fizycznego. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(5), 471-512.
Чеслинска, М., Напиерала, М., Станкевич, Б., & Сидорович, Е. С. (2012). ОЦЕНКА
ИЗМЕНЕНИЙ
И
ДВИГАТЕЛЬНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ УЧЕНИКОВ ГИМНАЗИИ В
КРУСЗВИЦАХ. Педагог1ка, психологгя та медико-бюлог1чн1 проблемы
ф1зичного виховання i спорту, 11, 125-133.
Elementary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze
Szkoły Podstawowej nr 31 w Bydgoszczy. Journal o f Health Sciences (J o f H
Ss), з(б), 007-018.
Łysiak, N., Przesławska, M., Zieliński, R., Ratkowski, W., & Cieślicka, M. CZAS WOLNY
UCZNIÓW Z RÓŻNYCH TYPÓW BYDGOSKICH SZKÓŁ. Stan,
Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku.
State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and Sports in
Stankiewicz, B., Dix, B., Nowakowski, A., & Zukow, W. (2013). Characteristics of Somatic
and Physical Fitness Overall Olympic Taekwondo Players. Cechy somatyczne i
sprawność fizyczna ogólna zawodników Taekwondo Olimpijskiego. Journal o f
Health Sciences, 3(6), 105-142.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC
CONSTRUCTION AND THE LEVEL OF CAPACITY MOTORICYTY
PADDLERS AT THE VARIOUS STAGES OF SPORTS TRAINING.
Budowa somatyczna i poziom zdolności motorycznych wioślarzy na różnych
etapach szkolenia sportowego. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(8),
109-126.
Cieślicka, M., Pilewska, W., & Zukow, W. THE MODERN DANCE AS ONE OF FORMS
OF THE PHYSICAL ACTIVITY Taniec nowoczesny jako jedna z form
aktywności fizycznej. Current challenges o f advertisement and image in
economy and health sciences. Aktualne wyzwania reklamy i image w ekonomii
i naukach o zdrowiu, 65.
Zalewski, T., Szczeciński, U., o Ziemi, W. N., Technologiczny, Z. U., i Transportu, W. T. M.,
Telak, J., & WOPR, B. Z. G. (2013). THE PROCESS OF CREATING
WATER SAFETY SYSTEM IN WESTERN POMERANIAN PROVINCE IN
333
YEARS 2009-2012. STATE, PROSPECTS AND DEVELOPMENT OF
RESCUE, PHYSICAL CULTURE AND SPORTS IN THE X X I CENTURY, 61.
Eksterowicz, J., Napierała, M., & Dmitruk, K. (2007). Zmiany morfologiczne studentów z
kierunku
wychowania
fizycznego
w
trakcie
letniego
obozu
sportowego. M edical and Biological Sciences, Tom21/3, Bydgoszcz, 49-52.
training on the overall efficiency in the training o f young rowers. Wpływ
treningu wytrzymałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia
młodych wioślarzy. Journal o f Health Sciences ( J o f H Ss), 3(7), 47-76.
Zakrzewska, K., Cieślicka, M., Napierała, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W.
OCENA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZENIC Z GIMNAZJUM IM.
MIKOŁAJA KOPERNIKA W GAŁCZEWIE. Uwarunkowania zdrowia
Szark-Eckardt, M., Kuska, M., Napierała, M., & Żukowska, H. porówENANIE cech
soMATYCzNYch
i
zdolności
MotoryCzNYcH
14-16
LETNICH
DZIEWCZĄT Z WYBRANYCH GIMNAZJOW BYDGOSZCZY. Stan,
Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku.
State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and Sports in
Mróz, R., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. ocENA
CECH SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZNIOW
Z
KLAS
VI
SZKOŁY
PODSTAWOWEJ
NR
2
W
BARCINIE. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego
człowieka. Determinants o f physical, mental and social health o f human, 135.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech
morfologicznych i zdolności motorycznych dziewcząt uczestniczących w
zajęciach tańca nowoczesnego. 10 n E flA rO H K A , 96.
Napierała, M. (2005). Somatyka i motoryka dzieci i młodzieży szkolnej województwa
kujawsko-pomorskiego
z
uwzględnieniem
wieku
rozwojowego
i
kalendarzowego. Roczniki Naukowe, AWF, Poznań, 54, 95-104.
Byzdra, K., Wojciechowski, P., Stępniak, R., Stankiewicz, B., & Zukow, W. (2013).
WITH OVERWEIGHT AND THE CORRECT WEIGHT. Charakterystyka
poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą oraz z masą
prawidłową. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(8), 47-62.
Kozłowska, J., Cieślicka, M., Muszkieta, R., Napierała, M., & w Bydgoszczy, U. K. W.
WPŁYW TRENINGU NA BUDOWĘ SOMATYCZNĄ ZAWODNIKÓW
TRENUJĄCYCH WYBRANE SZTUKI WALKI. Uwarunkowania zdrowia
Napierała, M., Muszkieta, R., & Żukow, W. Funkcje i znaczenie rekreacji fizycznej w
różnych okresach życia człowieka. Selected aspects o f the didactics o f physical
education, sport and tourism. Wybrane zagadnienia dydaktyki wychowania
fizycznego, sportu i turystyki, 109.
Wajer, P., Napierała, M., & Zukow, W. (2013). Physical Fitness of Soldiers of Military Unit
No. 3557 in Bydgoszcz. Sprawność fizyczna żołnierzy z Jednostki Wojskowej
nr 3557 w Bydgoszczy. Journal o f Health Sciences, 3(6), 157-192.
Stankiewicz, B., Majchrowski, A., & Zukow, W. (2013). NORDIC WALKING AS AN
ALTERNATIVE FORM OF PHYSICAL RECREATION. Nordic Walking
334
jako alternatywna forma rekreacji ruchowej. Journal o f Health Sciences ( J o f H
Ss),3(7), 109-126.
Żukowska, H., Szark-Eckardt, M., & Zukow, W. (2013). Assessment of the Level of Physical
Development of the Children of the First Class of the Selected Rural Schools
of the Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Ocena poziom rozwoju fizycznego
dzieci klas pierwszych z wybranych szkół wiejskich województwa
kujawsk. Journal o f Health Sciences ( J o f H Ss), 3(5), 359-376.
Kazimierczak, J., Szyszko-Bohusz, A., Kosiewicz, J., & Ślęzak, M. (1982). IC
Conferences. Arch Immunol Ther Exp (Warsz), 30(5-6), 333-339.
Cieslicka, M., Napierala, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation of changes
somatic features and motor skills of high school students from
Kruszwica. Pedagogika, psihologia ta mediko-biologicni problemi fizicnogo
Чеслинска, М., Напиерала, М., Станкевич, Б., & Сидорович, Е. С. (2012). ОЦЕНКА
ИЗМЕНЕНИЙ
И
ДВИГАТЕЛЬНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ УЧЕНИКОВ ГИМНАЗИИ В
КРУСЗВИЦАХ. Педагогта, nсихологiя та медико-бiологiчнi проблемы
фiзичного виховання i спорту, 11, 125-133.
Напиерала, М., Чеслинска, М., Станкевич, Б., & Дикс, Б. (2012). СОМАТИЧЕСКОЕ
СТРОЕНИЕ
И
ДВИГАТЕЛЬНЫЕ
НАВЫКИ
УЧАЩИХСЯ
В
ПУБЕРТАТНОМ ПЕРИОДЕ. Педагогта, nсихологiя та медико-бiологiчнi
проблемы фiзичного виховання i спорту, 8, 134-144.
Szot, T. Wykorzystanie lokalizatorów GPS do monitorowania aktywności ruchowej osób w
różnym wieku— możliwości i ograniczenia. Aktywność ruchowA ludzi w
różnym wieku, 221.
Marcinek, P. (2007). Funkcjonowanie intelektualne w okresie starości.Gerontologia
Polska, 15(3), 69-75.
SzczYgiEł, E., MILERT, A., CZECHOWSKA, D., & GOLEC, E. Ocena rozwoju
morfofunkcjonalnego dzieci ze skoliozą idiopatyczną.
Biechowska, D., & Orłowska, E. (2012). Neuropsychologiczna charakterystyka wybranych
zespołów otępiennych. Polski Przegląd Neurologiczny, 8(2), 66-75.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics of body composition highly
qualified dancers and dancers standard style of dance sports in light of
typology of somatic A. Wanky and Kretschmer. Charakterystyka budowy ciała
wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu standardowego spo. Journal
O f Health Sciences (J O f H S s), 3(6), 019-030.
LASOŃ, W., WALECKI, P., & GORZELAŃCZYK, E. (2012). ANALIZA
STATYSTYCZNA
I
AMPLITUDOWO-CZęSTOTLIWOŚCIOWA
SYGNAłÓW REPREZEN-TUJĄCYCH TESTY PSYCHOMOTORYCZNE U
OSÓB UZALEŻNIONYCH OD OPIATÓW. CZASOPISMO NAUKOWO KULTURALNE,2, 251-270.
Wstęp
Istnieje wiele sposobów na zbadanie zdolności motorycznych u dzieci i młodzieży. Wyróżnić można wielu badaczy, którzy zajmowali się tematyką rozwoju somatycznego i
motorycznego. Dzięki ich dokonaniom i opracowanym przez nich normom można skuteczniej określić poziom rozwoju morfologicznego i motorycznego dzieci i młodzieży na różnych
poziomach wieku i sytuacji społecznej. W trakcie wieloletnich badań nad rozwojem cech morfologicznych i zdolności wyszczególniono sporo testów wspomagających prawidłową ocenę
stanu fizycznego. Na przełomie ostatnich lat szczególnie można dostrzec intensywność badań, które mają na celu stworzenie całościowej konstrukcji teoretycznej motoryki człowieka
wykorzystywanych w różnych dziedzinach praktycznych. Badaniami skupiającymi się wokół problemu poziomu sprawności fizycznej na tle ogólnopolskim zajmował się Ryszard
Przewęda (2003), zaś badania regionalne w województwie kujawsko - pomorskim przeprowadził Marek Napierała (2000). Możliwością znalezienia modelu somatycznego i motorycznego
przyszłego sportowca zajmował się Seabra (1997). Sprawnością ogólną 13-letnich siatkarek z Klubu MUKS Joker Świecie zajęła się Hanna Kolarz (2009). Sprawnością fizyczną są
wszelkie działania, które wyrażają się w czynnościach i działaniach ruchowych charakterystycznych dla każdego etapu rozwoju ontogenetycznego. Sam termin, jakim jest sprawność
335
podejmowany był i nadal jest przez wielu uczonych, dzięki którym definicja sprawności ewaluowała, do czasu by przybrać najbardziej odpowiednią. Jedną z najlepszych metod oceny
sprawności są różnego rodzaju testy zarówno zagraniczne jak i polskie. Pomiarów motoryczności można dokonywać u każdego, bowiem badanym może być małe dziecko,
uczeń, nastolatek, a także dorosły- rodzice czy też dziadkowie. Każdy wyróżnia się zupełnie inną motorycznością, jedni są wybitni w swojej dyscyplinie inni zaś przewyższają ich
sprawnością w zwyczajnym biegu (Stankiewicz, 2002, Stankiewicz et al., 2002, Stępniak et al., 2004; Mróz et al., 2013, Cieślicka et al., 2013; Zasada et al., 2010; Napierała et al., 2010;
Byzdra et al., 2013; Stankiewicz et al., 2013; Cieślicka et al., 2013; Cieślicka et al., 2013; Cieslicka et al., 2012; Dix et al., 2013; Cieślicka et al., 2013; Чеслинска et al., 2012; Pezala &
Zukow, 2013; Łysiak et al., 2013; Stankiewicz et al., 2013; Cieślicka et al., 2013; Cieślicka et al., 2013; Zalewski et al., 2013; Eksterowicz et al., 2007; Stankiewicz et al., 2013;
Zakrzewska et al., 2010; Szark-Eckardt et al., 2013; Mróz et al., 2013; Cieślicka et al., 2012; Napierała, 2005; Byzdra et al., 2013; Kozłowska et al., 2013; Napierała et al., 2012; Wajer et
al., 2013; Stankiewicz et al., 2013; Żukowska et al., 2013; Kazimierczak et al., 1982; Cieslicka et al., 2012; Чеслинска et al., 2012; Напиерала et al., 2012; Szot, T. 2010; Marcinek, 2007;
SzczYgiEł, et al., 2010; Biechowska & Orłowska, 2012; Pilewska et al., 2013; LASOŃ et al., 2012).
Celem badań było uzyskanie informacji na temat zdolności motorycznych uczniów pierwszej klasy Gimnazjum w Rogóźnie.
Materiał i metody
Badania stanu cech morfologicznych i zdolności motorycznych przeprowadzono wśród 13 letnich uczniów pierwszej klasy Gimnazjum w Rogóźnie w marcu 2013 roku.
Badaniami objęto uczniów dwóch klas pierwszych, zarówno chłopców jak i dziewcząt. Przy ocenie stanu cech morfologicznych pomagała pielęgniarka szkolna. Przy sprawdzeniu
zdolności korzystano z pomocy nauczyciela wychowania fizycznego, prowadzącego zajęcia w obydwu tych klasach. Łącznie w badaniach wzięło udział 24 ćwiczących uczniów, 16
chłopców i 8 dziewcząt. Przeprowadzenie badań dla każdej z klas trwało 2 dni ze względu na plan zajęć lekcyjnych. Ocena rozwoju fizycznego badanych gimnazjalistów została oceniona
za pomocą pomiarów antropometrycznych, które dotyczyły wysokości ciała i masy ciała. Wysokość ciała została zmierzona za pomocą wzrostomierza na wadze lekarskiej. Pomiar został
odczytany z dokładnością 0,1 cm. Natomiast pomiar masy ciała został dokonany na wadze lekarskiej w obecności pielęgniarki. Pomiar został odczytany z dokładnością 10 dag. Badane
grupy podczas badania obowiązywał strój sportowy bez obuwia.
1.Bieg na dystansie 50m - w momencie, gdy przeprowadzający badanie wydaje komendę „na miejsca”, badany staje przed linią oznaczającą start, staje w pozycji wykrocznej, tzw. start
wysoki. Na sygnał „start” badany wybiega i z jak największą prędkością przebywa wyznaczony odcinek. Powinien on być dłuższy niż 50m, np. 60m. Wynik mierzy się w momencie
przekroczenia linii 50m. Sygnał do rozpoczęcia biegu powinien być wyraźny dla badanego. Jednocześnie może biec troje uczniów, jednak potrzeba wtedy więcej osób mierzących czas.
Teren do biegów powinien być dobrze przygotowany. Pogoda bez nadmiernego upału i wiatru. Próbę wykonuje się dwa razy, jako miara wybierany jest krótszy czas z dwóch biegów,
mierzony z dokładnością do 0,1s.
2. Skok w dal z miejsca - do próby tej potrzebna jest skocznia z piachem, bądź nawierzchnia syntetyczna z wyznaczoną linią. W zależności od pory roku można również przeprowadzić
próbę na sali gimnastycznej. Badany musi stanąć w małym rozkroku, z równolegle ustawionymi nogami na belce tudzież linii wyznaczającej start, pochyla się, ugina nogi, jednocześnie
wykonuje zamach obu rąk do tyłu, aby następnie zrobić wymach rąk do przodu wraz z energicznym oderwaniem się od podłoża i skokiem jak najdalej poza wyznaczoną linię startu.
Długość skoku jest mierzona od wyznaczonej linii do najbliższego śladu pozostawionego przez piętę skaczącego. Jeśli po wykonaniu skoku badany się przewróci, należy próbę powtórzyć.
Z dwóch skoków wybierany jest lepszy wynik, mierzony z dokładnością do 1cm.
3. Pomiar siły względnej
a) Zwis na ugiętych rękach - do wykonania tej próby potrzebny jest drążek poziomy, umocowany na pozycji dosiężnej, materac do zeskoku, czasomierz, talk. Próba polega na tym, aby
uczeń jak najdłużej utrzymał się w zwisie na drążku o kończynach górnych ugiętych w stawach łokciowych. Ćwiczący chwyta drążek palcami od góry i kciukiem od dołu, na szerokość
barków, tak, by głowa znajdowała się ponad drążkiem. Próba rozpoczyna się w chwili, gdy uczeń zawiśnie samodzielnie na drążku i kończy, gdy jego oczy znajdą się poniżej drążka. Próbę
wykonuje się tylko jeden raz, wynikiem jest czas zwisu mierzony w sekundach.
b) Uginanie kończyn górnych w zwisie (podciąganie na drążku) - do wykonania tej próby potrzebny jest drążek poziomy na pozycji odskocznej, materac do zeskoku, talk albo magnezja.
Badany chwyta drążek na szerokości barków (chwyta go z podskoku bądź korzystając z krzesła), palcami od góry i kciukiem od dołu. Wykonuje zwis. Na sygnał nauczyciela zgina ręce w
stawach łokciowych i podciąga się do góry tak, by głowa znajdowała się ponad drążkiem. Następnie wraca do zwisu. Uczeń podciąga się w ten sposób tyle razy, ile tylko może. Próbę
wykonuje się tylko raz. Uznaje się próbę za zakończoną, w momencie gdy uczeń w pozycji zwisu pozostaje dwie minuty tudzież pomimo dwukrotnych prób, nie udaje mu się podnieść
brody powyżej drążka. Nauczyciel może również przerwać próbę, jeżeli uczeń w trakcie podnoszenia wspomaga się wymachami kończyn dolnych. Wynik próby stanowi liczba
podciągnięć, w których uczeń podniósł brodę ponad drążek.
4. Siady z leżenia - do wykonania ćwiczenia potrzebny jest materac bądź karimata, a także czasomierz. Ćwiczący kładzie się na plecach, tak, by nogi były ugięte w kolanach pod kątem 90
stopni, a stopy rozstawione na szerokość 30 cm. Dłonie winny być splecione palcami i położone na karku. Druga osoba klęka przy stopach leżącego i przytrzymuje je nieruchomo, tak by
podeszwy nie odrywały się od ziemi. Gdy oboje są gotowi, na umówiony sygnał, ćwiczący unosi tułów do siadu i dotyka łokciami kolan, a następnie powraca do pozycji leżącej. Czynność
wykonuje tak szybko, jak może w czasie 30 sekund. Przy każdym powrocie do pozycji wyjściowej plecy muszą się znajdować w takiej pozycji, by splecione na karku palce mogły dotknąć
podłoża. Ćwiczącemu nie wolno dotykać łokciami podłoża podczas wykonywania próby. Próbę wykonuje się tylko raz. Miarą próby jest liczba wykonanych skłonów w ciągu 30 sekund.
5. Skłon tułowia w przód w staniu - ćwiczenie wykonuje się przy użyciu taboretu bądź stabilnej ławki, z przymocowaną linijką albo listwą z podziałką centymetrową. Podziałkę należy
umieścić najlepiej tak, by punkt zero był na poziomie taboretu, punkty ujemne zaznaczone co 1cm w górę, a punkty dodatnie w dół od pozycji zerowej. Ćwiczący staje boso na taborecie
albo ławce, tak by palce u stóp były równo z krawędzią taboretu. Stopy powinny być złączone, nogi wyprostowane w kolanach. Z tej pozycji ćwiczący wykonuje skłon w przód tak, by
sięgnąć palcami jak najniżej. Pozycję maksymalnego skłonu należy utrzymać przez dwie sekundy. Jeśli ćwiczący dosięgnie palcami punktu równego płaszczyzny na której stoi otrzymuje
wynik 0. Każdy centymetr poniżej płaszczyzny na której stoi, to punkt dodatni. Jeśli ćwiczący nie dosięgnie palcami poziomu stania, otrzymuje punkty ujemne. Próba uznana zostaje za
nieważną, jeśli ćwiczący w trakcie jej wykonywania miał ugięte nogi w stanach kolanowych. Próbę wykonuje się dwukrotnie i zapisuje lepszy wynik.
6. Bieg przedłużony - 600m chłopcy i dziewczęta od 7 do 11 lat, 800m dziewczęta od 12 do 19 lat, 1000m chłopcy od 12 do 19 lat - najlepiej wykonać tę próbę na bieżni lekkoatletycznej,
jednak, gdy nie ma takiej możliwości, można przeprowadzić ją na utwardzonej, płaskiej powierzchni. Ćwiczący staje w pozycji wykrocznej przed linią startu. Na umówiony sygnał
przebiega wyznaczoną odległość w jak najszybszym tempie. Przed wykonaniem tejże próby należy przeprowadzić kilka treningów mających na celu przygotowanie do wysiłku, jaki niesie
za sobą dłuższy bieg. Próbę wykonuje się jeden raz, a jej wynik zapisywany jest z dokładnością do 1s.
Wyniki
T abela 1. Charakterystyka liczbowa wysokości i masy ciała u 13 letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie.
Lp.
Wysokość ciała (cm)
Masa ciała (kg)
Lp.
1.
160
50
9.
336
176
Masa ciała (kg)
65
2.
150
46
10.
165
70
3.
167
58
11.
160
72
4.
156
49
12.
162
57
5.
161
56
13.
158
50
6.
157
70
14.
178
70
7.
160
48
15.
166
59
8.
165
60
16.
174
66
Powyższa tabela zawiera charakterystykę wysokości i masy trzynastoletnich chłopców Gimnazjum w Rogóżnie. Najwyżsi z chłopców mają kolejno 178cm, 176cm i 174cm.
Wielu chłopców jest wzrostu pomiędzy 160 a 167cm. Najniższy z uczniów ma zaledwie 150 cm. W odniesieniu do masy ciała zauważyć można wyraźną nadwagę u dwóch chłopców,
którzy przy wzroście 157cm i 160cm mają kolejno 70kg i 72kg. Jak wynika z danych zawartych w tabeli pozostali chłopcy mają stosunkowo szczupłą posturę.
Tabela 2. Charakterystyka liczbowa wysokości i masy ciała u 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Masa ciała (kg)
Lp.
Masa ciała (kg)
1.
170
60
5.
153
49
2.
156
55
6.
156
51
3.
176
65
7.
172
59
4.
168
66
8.
164
57
Tabela nr 2 przedstawia charakterystykę liczbową wysokości i masy ciała u dziewcząt trzynastoletnich. Najwyższa z dziewcząt mierzy176cm i waży 65kg, najniższa ma
153cm i waży 49kg. Dane zawarte w tabeli ukazują, iż wszystkie dziewczęta są szczupłej budowy ciała.
Tabela 3. Zestawienie statystyczne badania rozwoju somatycznego trzynastoletnich chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Chłopcy
Dziewczęta
Badany wskaźnik
Masa ciała (kg)
Masa ciała (kg)
Średnia arytmetyczna
163,44
59,13
164,38
57,75
Wartość minimalna
150
46
153
49
Wartość maksymalna
178
72
176
66
Odchylenie standardowe
7,31
8,60
7,97
5,67
Współczynnik zmienności
0,04
0,15
0,05
0,1
Powyższa tabela przedstawia zestawienie statystyczne badania rozwoju somatycznego chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie. Średnia arytmetyczna
wysokości ciała u chłopców wynosi 163,44cm, średnia masy ciała to 59,13kg. Wartość minimalna wysokości ciała to 150cm, maksymalna 178cm. Wartość minimalna masy ciała wynosi
46kg, maksymalna 72kg. Odchylenia standardowe wysokości to 7,31, masy ciała 8,60kg. Współczynnik zmienności wysokości wynosi 0,04cm, masy ciała 0,15kg. Średnia arytmetyczna
wysokości ciała u dziewcząt wynosi 164,38cm, wartość minimalna to 153cm, maksymalna 176cm. Odchylenie standardowe wynosi 7,97cm a współczynnik zmienności 0,05cm. Średnia
masy ciała u dziewcząt wynosi 57,75kg, wartość minimalna to 49kg, maksymalna 66kg. Odchylenie standardowe wynosi 5,67kg, a współczynnik zmienności 0,1kg.
Tabela 4. Charakterystyka liczbowa wyników skoku w dal z miejsca 13 letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Skok pierwszy
Skok drugi
Lp.
Skok pierwszy
Skok drugi
1.
150
143
9.
173
179
2.
181
183
10.
136
163
3.
175
182
11.
148
148
4.
128
120
12.
162
164
5.
141
137
13.
143
143
6.
153
163
14.
167
168
7.
208
187
15.
166
165
8.
166
174
16.
174
183
Tabela nr 4 przedstawia wyniki skoku w dal z miejsca chłopców. Najdłuższy oddany skok mierzy 208cm. Trzech chłopców przekroczyło 180cm, dwóch skoczyło w granicy
170cm - 179cm. Sześciu chłopców oddało skok pomiędzy 160cm - 169cm. Wyniki pozostałych chłopców mieszczą się pomiędzy 137cm a 150cm. Najkrótszy skok wynosi 120cm.
337
Tabela 5. Charakterystyka liczb ow a w yn ików skoku w dal z miejsca 13 letnich dziew cząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Skok pierwszy
Skok drugi
Lp.
Skok pierwszy
Skok drugi
1.
87
90
5.
140
137
2.
94
130
6.
141
142
3.
149
139
7.
155
177
4.
103
98
8.
125
120
Powyższa tabela przedstawia charakterystykę wyników dziewcząt w skoku w dal z miejsca. Najdłuższy skok wynosi 177cm. Znacząca część dziewcząt przekroczyła 100cm.
Tylko jedna uczennica nie skoczyła więcej niż 90cm.
Tabela 6. Zestawienie statystyczne próby skoku w dal z miejsca trzynastoletnich chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Chłopcy
Dziewczęta
Numer próby
Próba I
Próba II
Próba I
Próba II
160,69
162,63
124,25
129,13
Wartość minimalna
128
120
87
90
208
187
155
177
19,36
18,86
24,60
25,50
0 ,12
0,12
0,2
0,2
Tabela nr 6 przedstawia zestawienie statystyczne próby skoku w dal z miejsca chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie. Wśród chłopców średnia
arytmetyczna pierwszej próby wyniosła 160,69cm, przy wartości minimalnej 128cm i maksymalnej 208cm. Odchylenie standardowe liczy 19,36cm przy współczynniku zmienności
0,12cm. Średnia drugiej próby jest nieznacznie wyższa i wynosi 162,63cm, gdzie wartość minimalną stanowi 120cm i maksymalna 187cm. Odchylenie standardowe wyniosło mniej, bo
18,86cm przy współczynniku zmienności równym 0,12cm. U dziewcząt średnia arytmetyczna próby pierwszej wynosi 124,25cm, gdzie wartość minimalną stanowi 87cm, a maksymalna
155cm. Odchylenie standardowe wynosi 24,60cm przy współczynniku zmienności o,2cm. W próbie drugiej odnotowano średnią 129,13cm, czyli blisko 5cm wyższą niż w próbie
pierwszej. Wartość minimalna wynosi 90cm, maksymalna 177cm. Odchylenie standardowe stanowi 25,50cm przy współczynniku zmienności równym 0,2cm.
Tabela 7. Charakterystyka liczbowa wyników w podciąganiu na drążku 13 letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Liczba podciągnięć
Lp.
Liczba podciągnięć
1.
0
9.
2
2.
0
10.
2
3.
4
11.
2
4.
0
12.
0
5.
3
13.
0
6.
0
14.
0
7.
7
15.
4
8.
0
16.
0
Tabela nr 7 zawiera dane przedstawiające wyniki chłopców w podciąganiu na drążku. Wyniki te są bardzo słabe, ponieważ aż 9 chłopców nie wykonało ani jednego
podciągnięcia. Największa liczba podciągnięć jest równa 7, dwoje uczniów wykonało 4 podciągnięcia, jeden 3, a troje tylko 2.
Tabela 8. Zestawienie statystyczne próby podciągania na drążku 13 letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Chłopcy
1,50
0
Wartość minimalna
338
7
2,03
1,35
Powyższa tabela przedstawia zestawienie statystyczne próby podciągania na drążku chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie. Średnia arytmetyczna wyniosła 1,50,
gdzie wartość minimalna jest równa 0 a maksymalna 7. Odchylenie standardowe wynosi 2,03 przy współczynniku zmienności równym 1,35.
Tabela 9. Charakterystyka liczbowa wyników w zwisie na drążku 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Czas zwisu
Lp.
Czas zwisu
1.
3
5.
0
2.
0
6.
0
3.
0
7.
2
4.
0
8.
0
Tabela nr 9 przedstawia charakterystykę wyników w zwisie na drążku dziewcząt. Pięć z ośmiu dziewcząt nie wytrzymało w zwisie nawet jednej sekundy. Jedna uczennica
utrzymała się w pozycji zwisu 3 sekundy i jedna o sekundę mniej, czyli 2 sekundy. Wyniki tejże próby są zatem bardzo słabe.
Tabela 10. Zestawienie statystyczne próby zwisu na drążku 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Dziewczęta
Wartość minimalna
0,60
0
2,76
1,05
1,75
Powyższa tabela zawiera zestawienie statystyczne próby zwisu na drążku trzynastoletnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie. Średnia arytmetyczna tej próby
wyniosła 0,60, gdzie wartość minimalna nie przekroczyła 0, a maksymalna wyniosła 2,76. Odchylenie standardowe wynosi 1,05 przy współczynniku zmienności równym 1,75. Przy tak
niskich wynikach zestawienie statystyczne nie jest jednak wystarczająco miarodajne.
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Bieg pierwszy
Bieg drugi
Lp.
Bieg pierwszy
Bieg drugi
14
12,6
9.
11,3
11,2
12,4
10.
11,6
12,1
11,1
12,5
11.
13,0
12,6
11,9
13,4
13,0
12.
12,3
12,4
14,0
12,7
13.
12,5
12,5
11,5
14.
11,5
11,7
12,1
10,9
15.
12,5
11,4
11,1
12,2
12,0
16.
10,9
11,2
Tabela nr 11 zawiera charakterystykę wyników chłopców w biegu na 60m. Spośród dwóch prób można wyłonić najlepszy wynik który wynosi 10,9 sekundy. Najsłabszy czas
biegu wynosi 14 sekund. Wyniki chłopców są stosunkowo słabe, wskazują na to, iż nie mają oni wystarczająco dobrej kondycji.
Tabela 12. Charakterystyka liczbowa wyników w biegu na 60m 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Bieg pierwszy
Bieg drugi
Lp.
Bieg pierwszy
Bieg drugi
1.
15,4
14,8
5.
14,4
13,7
2.
13,8
13,4
6.
14,0
13,1
3.
12,0
12,9
7.
12,2
11,6
4.
15,9
15,6
8.
11,0
12,3
Tabela nr 12 przedstawia dane dotyczące wyników dziewcząt w biegu na 60m. Spośród dwóch prób najlepszy wynik stanowi czas 12,0, najsłabszy to czas 15,9. Wszystkie
wyniki dziewcząt w porównaniu z wynikami i normami zawartymi w MISF są bardzo niskie. Tylko dwie z ośmiu dziewcząt otrzymałyby ocenę dopuszczającą, pozostałe poniżej
dopuszczającego.
Tabela 13. Zestawienie statystyczne próby biegu na 60m 13 letnich chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.___________________________________________
Chłopcy
Dziewczęta
Numer próby
Próba I
Próba II
Próba I
Próba II
12,36
11,89
14,03
13,60
Wartość minimalna
10,9
12,2
12
11,1
14
13
15,9
15,6
0,87
0,67
1,13
1,05
0,07
0,06
0,08
0,07
Powyższa tabela przedstawia zestawienie statystyczne próby biegu na 60m chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie. Wśród chłopców w próbie pierwszej
średnia arytmetyczna wyniosła 12,36s, gdzie wartość minimalna stanowiła 11,1s, maksymalna 14s. Odchylenie standardowe wyniosło 0,87s przy współczynniku zmienności 0,07s. Podczas
próby drugiej średnia wyniosła 11,89s, gdzie wartość minimalną stanowiło10,9s a maksymalną 13s. Odchylenie standardowe wyniosło 0,67s przy współczynniku zmienności równym
0,06s. U dziewcząt w próbie pierwszej średnia arytmetyczna wyniosła 14,03s, gdzie minimalna wartość wynosiła 12,2 a maksymalna 15,9s. Odchylenie standardowe wynosi 1,13s przy
współczynniku zmienności równym 0,08s. Podczas próby drugiej średnia wyniosła 13,6s, gdzie wartość minimalna wynosiła12s, maksymalna 15,6s. Odchylenie standardowe stanowi 1,05s
przy współczynniku zmienności 0,07s.
Tabela 14. Charakterystyka liczbowa wyników 13 letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie w siadzie z leżenia tyłem w czasie 30 sekund.
Lp.
Liczba skłonów
Lp.
22
Liczba skłonów
23
1.
9.
339
24
20
2.
10.
29
21
3.
11.
28
23
4.
12.
23
23
5.
13.
25
14
6.
14.
31
22
7.
15.
22
28
8.
16.
Tabela nr 14 przedstawia charakterystykę wyników chłopców w siadzie z leżenia tyłem w czasie 30s. Najlepszy wynik równa się 31 siadom, najsłabszy 14. Pozostali chłopc y
wykonali siady w liczbie od 20 do 29. Wyniki tych chłopców są zbliżone do siebie. Próba okazała się stosunkowo pozytywna w wynikach.
Tabela 15. Charakterystyka liczbowa wyników 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie w siadzie z leżenia tyłem w czasie 30 sekund.
Lp.
Liczba skłonów
Lp.
22
Liczba skłonów
24
1.
5.
21
28
2.
6.
20
23
3.
7.
23
20
4.
8.
Tabela nr 15 zawiera charakterystykę wyników dziewcząt w siadzie z leżenia tyłem w czasie 30s. Najwyższy wynik stanowi 28 siadów, najsłabszy 20. Pozostałe dziewczęta
wykonały kolejno 21, 22, 23 i 24 siady. Wyniki dziewcząt w tej próbie są zadowalające.
Tabela 16. Zestawienie statystyczne próby siadu z leżenia tyłem w czasie 30 sekund dla 13 letnich chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie.
Chłopcy
Dziewczęta
23,63
22,63
Wartość minimalna
14
20
31
28
3,92
2,45
0,17
0,11
Powyższa tabela ukazuje zestawienie statystyczne próby siadu z leżenia tyłem w czasie 30s chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie. Wśród chłopców
średnia arytmetyczna wyniosła 23,63 siady, gdzie minimalną wartość stanowiło 14 siadów, maksymalną 31. Odchylenie standardowe wyniosło 3,92 przy współczynniku zmienności 0,17.
U dziewcząt średnia wyniosła 22,63 siady, przy minimalnej wartości równej 20 siadom a maksymalnej 28. Odchylenie standardowe jest równe 2,45 przy współczynniku zmienności 0,11.
Tabela 17. Charakterystyka liczbowa wyników w skłonie tułowia w przód 13 letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie.
Lp.
Skłon pierwszy
Skłon drugi
Lp.
Skłon pierwszy
Skłon drugi
1.
4
0
9.
2
3
2.
7
6
10.
8,5
4,5
3.
8
11
11.
0
2
4.
6
7
12.
11
12
5.
16
13,5
13.
-2
4
6.
5
5
14.
5
5
7.
10
7
15.
-2
-3
8.
10
3
16.
12
12
Tabela nr 17 zawiera charakterystykę wyników chłopców w skłonie tułowia w przód. Wyniki są bardzo zróżnicowane. Najlepszy wynik stanowi 16cm, najsłabszy to -2cm.
Pozostałe wyniki mieszczą się w granicach od 12cm do 2cm.
Tabela 18. Charakterystyka liczbowa wyników w skłonie tułowia w przód 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie.
Lp.
Skłon pierwszy
Skłon drugi
Lp.
Skłon pierwszy
Skłon drugi
1.
8,5
6
5.
9
15
2.
0
0
6.
3,5
6,5
3.
7.
14
15,5
7,5
9,5
4.
5
8
8.
3
3,5
Tabela nr 18 przedstawia charakterystykę wyników dziewcząt w skłonie tułowia w przód. Wyniki mieszczą się w granicy od 15,5cm - jest to najlepszy wynik, poprzez
15cm, 9,5cm, 6,5 aż po najsłabszy wynik, równy 3,5cm.
T abela 19. Zestawienie statystyczne próby skłonu tułowia w przód 13 letnich chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie.
Chłopcy
Dziewczęta
Numer próby
Próba I
Próba II
Próba I
6,03
6,00
6,31
Wartość minimalna
-2
-3
0
16
13,5
14
4,91
4,46
4,08
0,81
0,74
0,65
Próba II
8,00
0
15,5
4,97
0,62
Powyższa tabela ukazuje zestawienie statystyczne próby skłonu w przód trzynastoletnich chłopców i dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie. Wśród chłopców
średnia arytmetyczna próby pierwszej wyniosła 6,03cm, gdzie wartość minimalna równała się -2cm, maksymalna 16cm. Odchylenie standardowe wynosi 4,91cm przy współczynniku
zmienności równym 0,81cm. W próbie drugiej średnia wyniosła 6,00cm, z minimalną wartością -3cm i maksymalną 13,5cm. Odchylenie standardowe stanowi 4,46cm przy współczynniku
zmienności 0,74cm. U dziewcząt w próbie pierwszej średnia równała się 6,31cm, o wartości minimalnej 0cm i maksymalnej 14cm. Odchylenie standardowe wynosi 4.08cm przy
współczynniku zmienności 0,65cm. W drugiej próbie średnia arytmetyczna wyniosła 8,00cm, gdzie wartość minimalna równała się 0cm a maksymalna 15,5cm, odchylenie standardowe
stanowiło 4,97cm przy współczynniku zmienności 0,62cm.
Tabela 20. Charakterystyka liczbowa wyników biegu na 1000m 13letnich chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie.
340
Lp.
Czas biegu
Lp.
5:23
Czas biegu
4:27
1.
9.
6:26
4:16
2.
10.
4:31
4:57
3.
11.
5:01
5:59
4.
12.
4:23
5:01
5.
13.
6:08
4:47
6.
14.
4:10
4:11
7.
15.
4:56
4:34
8.
16.
Tabela nr 20 przedstawia charakterystykę wyników biegu na 1000m chłopców Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie. Najkrótszy, a tym samym najlepszy wynik stanowi czas
4min 1sek. Najdłuższy bieg trwał 6min 26sek. Wyniki chłopców są bardzo słabe.
Tabela 21. Charakterystyka liczbowa wyników biegu na 600m 13 letnich dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.
Lp.
Czas biegu
Lp.
2:49
Czas biegu
2:55
1.
5.
2:48
2:36
2.
6.
2:54
2:48
3.
7.
3:16
3:00
4.
8.
W tabeli nr 21 zawarto charakterystykę wyników dziewcząt w biegu na 600m. sześciu z ośmiu dziewcząt udało się pokonać dystans w czasie krótszym niż 3 minuty.
Najsłabsza z dziewcząt przybiegła na metę po 3min 16sek. Najlepszy wynik stanowi czas 2min 36sek.
T abela 22. Zestawienie statystyczne próby biegu na 1000m dla chłopców i 600m dla dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóżnie.______________________________________
Chłopcy
Dziewczęta
(1000m)
(600m)
4,64
2,63
Wartość minimalna
4,01
2,36
6,26
3,16
0,66
0,27
0,14
0,1
Powyższa tabela przedstawia zestawienie statystyczne próby biegu na 1000m dla chłopców i na 600m dla dziewcząt Publicznego Gimnazjum w Rogóźnie. Wśród chłopców
średnia arytmetyczna wyniosła 4min 64sek, przy minimalną wartość stanowił czas 4min 1sek, a maksymalną 6min 26sek. Odchylenie standardowe wynosi 0,66 przy współczynniku
zmienności równym 0,14. U dziewcząt średnia arytmetyczna jest równa 2min 63sek, gdzie wartość minimalną stanowi czas 2min 36sek, maksymalną 3min 16sek. Odchylenie standardowe
wynosi 0,27 przy współczynniku zmienności równym 0,1.
Podsumowanie i wnioski
Motoryczność człowieka jest pojęciem niezwykle kompleksowym. Podczas rozwoju fizycznego można zaobserwować nie tylko zmiany w wyglądzie fizycznym, ale również
zachodzące w tym samym czasie zmiany z w obrębie wnętrza organizmu człowieka. Rozwój każdej jednostki zachodzi w inny sposób, z inną prędkością i zmiennością. Jest to zależne od
wielu czynników, które mają bezpośredni wpływ na zachodzące przemiany. Do przeprowadzenia badań wykorzystano testy zawarte w Międzynarodowym Indeksie Sprawności Fizycznej.
Nie wykorzystano jednak wszystkich prób podanych przez MISF, ze względu na wyposażenie szkolnej sali gimnastycznej i niesprzyjającą pogodę. Spośród ośmiu prób pominięto pomiar
siły ręki, poprzez ściskanie dynamometru i bieg wahadłowy 4 x 10m. Otrzymane wyniki pozwoliły określić stan rozwoju fizycznego. Analizując uzyskane wyniki badań własnych w
oparciu o normy zawarte w Międzynarodowym Indeksie Sprawności Fizycznej można wyciągnąć następujące wnioski:
- W oparciu o wyniki przeprowadzonych testów można stwierdzić, iż chłopcy i dziewczęta Gimnazjum w Rogóźnie maja bardzo słabą kondycję fizyczną. Ich wyniki są wysoce
niezadawalające i odbiegają od norm zawartych w MISF. Jedynie wyniki próby siadu z leżenia tyłem w czasie 30s i skłonu tułowia w przód są zadowalające.
- Spośród sześciu przeprowadzonych prób można wywnioskować, że próby siłowe i wytrzymałościowe sprawiają młodzieży problem i nie są oni w stanie pokonać własnej słabości, aby
osiągnąć pozytywny wynik.
Piśmiennictwo
Seabra, A., J.A. Maia, R. Garganta, M.A. Janeira, P. Santos (1997), Is there an impact o f selection, training and maturation in body build, somatotype, physical fitness and explosive strength? A
study in Portuguese young soccer players, Conference: European Congress on Sports Medicine, 23/26 September, Porto, Portugal, p.1.
Kotlarz H., Sprawność ogólna 13- letnich siatkarek z MUKS Joker Świecie. Praca magisterska WSG Bydgoszcz 2009.
Napierała M. (2000). Dziecko z regionu kujawsko - pomorskiego. Rozwój fizyczny i motoryczny dzieci z klas początkowych. Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
Stankiewicz B., Sprawność lekkoatletyczna studentów wychowania fizycznego z Bańskiej Bystrzycy i Bydgoszczy, [w]: 50. Vyrocie Organizovaneho Vyucovania Telesnej Vychovy na
Stankiewicz B., Stępniak R., Rozwój Fizyczny a sprawność ogólna dziewcząt w wieku 10- 12 la, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska Bystrzyca 2002, str. 252- 262.
Stępniak R., Stankiewicz B., Bezpośrednie przygotowanie startowe w biegu maratońskim na przykładzie Małgorzaty Sobańskiej, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych pracvedy o sporte, Bańska
Mróz, R., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., 2013. U. K. W. ocENA CECH SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZNIOW Z KLAS VI SZKOŁY
PODSTAWOWEJ NR 2 W BARCINIE. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants ofphysical , mental and social heal th of
human, 135.
Cieślicka, M., Żukow, W., & Napierała, M. wpływ TRENINGU SIATKARSKIEGO NA SPRAwNość fizyczNA I BUDOWĘ SOMATYCZNĄ DZIEWCZĄT TRENUJĄCYCH
SIATKOWKĘ. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and Sports
in the Xxi Century, 308.
Zakrzewska, K., Cieślicka, M., Napierała, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. OCENA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZENIC Z GIMNAZJUM IM. MIKOŁAJA
KOPERNIKA W GAŁCZEWIE. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants o f physical, mental and social health o f human,
42.
'
341
Zasada, R. M., Klimczyk, M., Żukowska, H., Muszkieta, R., & Cieślicka, M. (2010). Humanistic dimension physical culture. Walery Zukow.
Napierała, M., Krakowiak, K., & Pilewska, W. (2010). Stan cech morfologicznych i zdolności motorycznych 8-letnich dzieci z Zespołu Szkół w Solcu Kujawskim The state o f morphological
features and motor abilities o f 8 years old children from Solec Kujawski School Complex. Humanistic dimension physical culture, 141.
Byzdra, K., Wojciechowski, P., Stępniak, R., Stankiewicz, B., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS OF LEVEL MOTOR ABILITIES OF CHILDREN WITH OVERWEIGHT AND
THE CORRECT WEIGHT. Charakterystyka poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą oraz z masą prawidłową.
o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(8), 47
62.
Stankiewicz, B., Szark-Eckardt, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). Effects o f endurance training on the overall efficiency in the training o f young rowers. Wpływ treningu
wytrzymałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(7), 47-76.
Cieślicka, M., Jankowska, K., & Zukow, W. (2013). Diet Supplementation Among Athletes o f the National Canoeing and Physical Education Students. Suplementacja diety wśród sportowców
kadry narodowej kajakarzy i studentów wychowania fizycznego. Journal o f Health Sciences (J o f H S s), 3(5), 471-512.
Cieślicka, M., Dix, B., & Zukow, W. (2013). THE IMPACT OF KAYAKING TRAINING ON PHYSICAL FITNESS AND SOMATIC CONSTRUCTION AT THE STAGE OF
PREPARATORY TRAINING. Wpływ treningu kajakarskiego na sprawność fizyczną i budowę somatyczną zawodników na etapie treningu przygotowawczego. Journal o f
Health Sciences (J o fH S s), 3(5), 241-254.
Cieslicka, M., Napierala, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation o f changes somatic features and motor skills o f high school students from Kruszwica. Pedagogika, psihologia ta
mediko-biologicniproblemi fizicnogo vihovanna i sportu, 11, 125-133.
Dix, B., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC CHARACTERISTICS ROWERS FROM SECONDARY SCHOOL NR 10 IN BYDGOSZCZ. Cechy somatyczne
wioślarzy z Zespołu Szkół nr 10 w Bydgoszczy. Journal O f Health Sciences (J O f HSs) , 3(7), 151-166.
Cieślicka, M., Jankowska, K., & Zukow, W. (2013). Diet Supplementation Among Athletes o f the National Canoeing and Physical Education Students. Suplementacja diety wśród sportowców
kadry narodowej kajakarzy i studentów wychowania fizycznego. Journal o f Health Sciences ( J o f H Ss), 3(5), 471-512.
Чеслинска, М., Напиерала, М., Станкевич, Б., & Сидорович, Е. С. (2012). ОЦЕНКА ИЗМЕНЕНИЙ СОМАТИЧЕСКИХ ОСОБЕННОСТЕЙ И ДВИГАТЕЛЬНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ
УЧЕНИКОВ ГИМНАЗИИ В КРУСЗВИЦАХ. Педагогта, психолоАя та
проблемы фгзичного
i спорту, 11, 125-133.
Pezala, M., & Zukow, W. (2013). Somatic Features o f Women’s Volleyball Players Elementary School No. 31 in Bydgoszcz. Cechy somatyczne siatkarek ze Szkoły Podstawowej nr 31 w
Łysiak, N., Przesławska, M., Zieliński, R., Ratkowski, W., & Cieślicka, M. CZAS WOLNY UCZNIÓW Z RÓŻNYCH TYPÓW BYDGOSKICH SZKÓŁ. Stan, Perspektywy i Rozwój
Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu WXxi Wieku. State, Prospects and Development o f Rescue, Physical Culture and Sports in the Xxi Century, 356.
Stankiewicz, B., Dix, B., Nowakowski, A., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f Somatic and Physical Fitness Overall Olympic Taekwondo Players. Cechy somatyczne i sprawność fizyczna
ogólna zawodników Taekwondo Olimpijskiego. Journal o f Health Sciences, 3(6), 105-142.
Cieślicka, M., Stankiewicz, B., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). SOMATIC CONSTRUCTION AND THE LEVEL OF CAPACITY MOTORICYTY PADDLERS AT THE VARIOUS
STAGES OF SPORTS TRAINING. Budowa somatyczna i poziom zdolności motorycznych wioślarzy na różnych etapach szkolenia sportowego. Journal O f Health Sciences
(J O fH Ss),3(% ), 109-126.
Cieślicka, M., Pilewska, W., & Zukow, W. THE MODERN DANCE AS ONE OF FORMS OF THE PHYSICAL ACTIVITY Taniec nowoczesny jako jedna z form aktywności
fizycznej. Current challenges o f advertisement and image in economy and health sciences. Aktualne wyzwania reklamy i image w ekonomii i naukach o zdrowiu, 65.
Zalewski, T., Szczeciński, U., o Ziemi, W. N., Technologiczny, Z. U., i Transportu, W. T. M., Telak, J., & WOPR, B. Z. G. (2013). THE PROCESS OF CREATING WATER SAFETY
SYSTEM IN WESTERN POMERANIAN PROVINCE IN YEARS 2009-2012. STATE, PROSPECTS AND DEVELOPMENT OF RESCUE, PHYSICAL
AND
SPORTS IN THE X X I C E N T U Y , 61.
Eksterowicz, J., Napierała, M., & Dmitruk, K. (2007). Zmiany morfologiczne studentów z kierunku wychowania fizycznego w trakcie letniego obozu sportowego. M edical and Biological
Sciences, Tom21/3, Bydgoszcz, 49-52.
Stankiewicz, B., Szark-Eckardt, M., Ligman, O., & Zukow, W. (2013). Effects o f endurance training on the overall efficiency in the training o f young rowers. Wpływ treningu
wytrzymałościowego na sprawność ogólną w procesie szkolenia młodych wioślarzy. Journal o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(7), 47-76.
Zakrzewska, K., Cieślicka, M., Napierała, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. OCENA ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZENIC Z GIMNAZJUM IM. MIKOŁAJA
KOPERNIKA W GAŁCZEWIE. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants o f physical, mental and social health o f human.
42.
Szark-Eckardt, M., Kuska, M., Napierała, M., & Żukowska, H. porówENANIE cech soMATYCzNYch i zdolności MotoryCzNYcH 14-16 LETNICH DZIEWCZĄT Z WYBRANYCH
GIMNAZJOW BYDGOSZCZY. Stan, Perspektywy i Rozwój Ratownictwa, Kultury Fizycznej i Sportu W Xxi Wieku. State, Prospects and Development o f Rescue, Physical
Culture and Sports in the Xxi Century, 402.
Mróz, R., Napierała, M., Cieślicka, M., Muszkieta, R., & w Bydgoszczy, U. K. W. ocENA CECH SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH UCZNIOW Z KLAS VI SZKOŁY
PODSTAWOWEJ NR 2 W BARCINIE. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants o f physical, mental and social health of
human, 135.
Cieślicka, M., Napierała, M., Pilewska, W., & Iermakov, S. (2012). Stan cech morfologicznych i zdolności motorycznych dziewcząt uczestniczących w zajęciach tańca nowoczesnego. 10
Napierała, M. (2005). Somatyka i motoryka dzieci i młodzieży szkolnej województwa kujawsko-pomorskiego z uwzględnieniem wieku rozwojowego i kalendarzowego. Roczniki Naukowe,
AWF, Poznań, 54, 95-104.
Byzdra, K., Wojciechowski, P., Stępniak, R., Stankiewicz, B., & Zukow, W. (2013). CHARACTERISTICS OF LEVEL MOTOR ABILITIES OF CHILDREN WITH OVERWEIGHT AND
THE CORRECT WEIGHT. Charakterystyka poziomu zdolności motorycznych dzieci z nadwagą oraz z masą prawidłową.
o f Health Sciences (J o f H Ss), 3(8), 47
62.
Kozłowska, J., Cieślicka, M., Muszkieta, R., Napierała, M., & w Bydgoszczy, U. K. W. WPŁYW TRENINGU NA BUDOWĘ SOMATYCZNĄ ZAWODNIKÓW TRENUJĄCYCH
WYBRANE SZTUKI WALKI. Uwarunkowania zdrowia fizycznego, psychicznego i społecznego człowieka. Determinants o f physical, mental and social health o f human,
110.
Napierała, M., Muszkieta, R., & Żukow, W. Funkcje i znaczenie rekreacji fizycznej w różnych okresach życia człowieka. Selected aspects o f the didactics o f physical education, sport and
tourism. Wybrane zagadnienia dydaktyki wychowania fizycznego, sportu i turystyki, 109.
Wajer, P.,Napierała, M., & Zukow, W. (2013). Physical Fitness o f Soldiers o f Military Unit No. 3557 in Bydgoszcz. Sprawność fizyczna żołnierzy z Jednostki Wojskowej nr 3557 w
Bydgoszczy. Journal
o f Health Sciences, 3(6), 157-192.
Stankiewicz, B., Majchrowski, A., & Zukow, W. (2013). NORDIC WALKING AS AN ALTERNATIVE FORM OF PHYSICAL RECREATION. Nordic Walking jako alternatywna forma
rekreacji ruchowej. Journal o f Health Sciences (J o f H
s)S3, (7), 109-126.
Żukowska, H., Szark-Eckardt, M., & Zukow, W. (2013). Assessment o f the Level o f Physical Development o f the Children o f the First Class o f the Selected Rural Schools o f the KuyavianPomeranian Voivodeship. Ocena poziom rozwoju fizycznego dzieci klas pierwszych z wybranych szkół wiejskich województwa kujawsk. Journal o f Health Sciences (J o f H
Ss) , 3(5), 359-376.
Kazimierczak, J., Szyszko-Bohusz, A., Kosiewicz, J., & Ślęzak, M. (1982). IC Conferences. Arch Immunol Ther Exp
30(5-6), 333-339.
Cieslicka, M., Napierala, M., Stankiewicz, B., & Iermakov, S. (2012). Evaluation o f changes somatic features and motor skills o f high school students from Kruszwica. Pedagogika, psihologia ta
mediko-biologicni problemi fizicnogo vihovanna i sportu, 11, 125-133.
Чеслинска, М., Напиерала, М., Станкевич, Б., & Сидорович, Е. С. (2012). ОЦЕНКА ИЗМЕНЕНИЙ СОМАТИЧЕСКИХ ОСОБЕННОСТЕЙ И ДВИГАТЕЛЬНЫХ СПОСОБНОСТЕЙ
УЧЕНИКОВ ГИМНАЗИИ В КРУСЗВИЦАХ. Педагогта, психолопя та
проблемы фгзичного виховання i спорту, 11, 125-133.
Напиерала, М.,Чеслинска, М., Станкевич, Б., & Дикс, Б. (2012). СОМАТИЧЕСКОЕ СТРОЕНИЕ И ДВИГАТЕЛЬНЫЕ НАВЫКИ УЧАЩИХСЯ ВПУБЕРТАТНОМ
ПЕРИОДЕ. ПедагогКа, психолоАя т
а
м
е
0ико-б1олог1чн1проблемиф ничного виховання i спорту, 8, 134-144.
Szot, T. Wykorzystanie lokalizatorów GPS do monitorowania aktywności ruchowej osób w różnym wieku—możliwości i ograniczenia. Aktywność ruchowA ludzi w różnym wieku, 221.
Marcinek, P. (2007). Funkcjonowanie intelektualne w okresie starości.
erontlgiaPolska, 15(3), 69-75.
G
SzczYgiEł, E., MILERT, A., CZECHOWSKA, D., & GOLEC, E. Ocena rozwoju morfofunkcjonalnego dzieci ze skoliozą idiopatyczną.
Biechowska, D., & Orłowska, E. (2012). Neuropsychologiczna charakterystyka wybranych zespołów otępiennych. Polski Przegląd Neurologiczny, 8(2), 66-75.
Pilewska, W., Pilewski, R., & Zukow, W. (2013). Characteristics o f body composition highly qualified dancers and dancers standard style o f dance sports in light o f typology o f somatic A.
Wanky and Kretschmer. Charakterystyka budowy ciała wysokokwalifikowanych tancerek i tancerzy stylu standardowego spo. Journal O f Health Sciences (J O f H Ss), 3(6),
019-030.
LASOŃ, W., WALECKI, P., & GORZELAŃCZYK, E. (2012). ANALIZA STATYSTYCZNA I AMPLITUDOWO-CZęSTOTLIWOŚCIOWA SYGNAłÓW REPREZEN-TUJĄCYCH TESTY
PSYCHOMOTORYCZNE U OSÓB UZALEŻNIONYCH OD OPIATÓW. CZASOPISMO
251-270.
342
Open Access
This article is distributed under the term s o f the Creative Com m ons Attribution Noncom m ercial License w hich perm its any noncom m ercial use,
(http://creativecom m ons.org/licenses/by-nc/3.0/) which perm its unrestricted, non com m ercial use, distribution and reproduction in any m edium ,
provided the work is properly cited.
UDC: 616-009:577.175.5-06:616.314.17-018.4]-092.9
УДК: 616-009:577.175.5-06:616.314.17-018.4]-092.9
Features of structural reorganization of periodontal tissues in
animals with periodontal disease and adrenaline intoxication
dependent on type of inflammatory reaction
Особенности структурной реорганизации тканей пародонта у животных с
пародонтитом при адреналиновой интоксикации в зависимости от типа
воспалительной реакции
Sukhovolets I.O., Mysula I.R.
Суховолец И.О., Мысула И.Р.
SHEI «Ternopil State Medical University by I.Ya. Horbachevsky of MPH of Ukraine»
ГВУЗ «Тернопольский государственный медицинский университет им. И.Я.
Горбачевского МЗО Украины»
адресс: Суховолец И.О.
кафедра терапевтической стоматологии
ул. Чехова 3
Тернополь, 46003
Украина
e-mail: irysya [email protected]
Key words: experimental periodontal disease, adrenalin, types of inflammatory reaction,
periodontal tissues.
Ключевые слова: експериментальный пародонтит, адреналин, типы воспалительной
реакции, ткани пародонта.
Ключев1 слова: експериментальний пародонтит, адреналш, типи запально! реакцп,
тканини пародонта.
Abstract: In this work changes in oral mucous membrane and bone of rats with combined course
of different types o f inflammatory reactions in periodont and adrenaline intoxication were
considered. There were created the periodontitis (with making a chronic trauma), types of
inflammatory reactions and reproduced adrenaline intoxication by intraperitoneal adrenaline
343
injection. The results show us changes in oral mucous membrane and bone of rats that first was
revealed in animals with hyperergic type of inflammation and latest - with hypoergic type.
Резюме: В статье рассмотрено изменения в слизистой оболочке и костной ткани животных с
разными типами воспалительной реакции в пародонте и адреналиновой интоксикации. У
животных моделировали пародонтит (нанесением хронической травмы), различные типы
воспалительной реакции и адреналиновую интоксикацию путём введения адреналина
внутрибрюшным методом. В результате проведенных исследований обнаружено изменения в
слизистой оболочке и кости животных, что быстрее всего проявляются в групе животных с
гиперергическим типом воспалительной реакции, а позже всего - с гипоергическим.
Резюме: У робот розглянуто змши в слизовш оболонщ та юстковш тканиш у тварин з
рiзними типами запально! реакцп в пародонт та адреналшовш штоксикащ. У щурiв
змодельовано пародонтит (за допомогою нанесення хрошчно! травми), рiзнi типи запально!
реакцп та вщтворено адреналшову штоксикащю шляхом введення адреналшу
внутршньоочеревинно. В результат проведених дослщжень виявлено змiни в слизовш
оболонщ та мстщ тварин яю найшвидше проявляються в груш тварин з гшерерпчним типом
запально! реакцп, а найпiзнiше - з ппоерпчним.
Введение. Воспалительные заболевания тканей пародонта -
одна
из
наиболее
распространенных стоматологических патологий как в Украине так и в мире, и, несмотря на
новые методы лечения и их количество в последние годы остается достаточно высоким [3, 4,
7]. Это толкает на поиски новых аспектов патологии пародонтитов, одним из которых
является их взаимодействие с другими, системными заболеваниями. Особенно часто
воспаление пародонта сочетается с поражениями сердечно-сосудистой системы, что
диагностируется, согласно исследованиям, почти в 93% случаев [1, 2, 6, 8]. Важно
исследовать морфологические изменения в пародонте при данных условиях и их различия
при разных типах воспалительной реакции, так как это даст возможность лучше понять
степень поражения тех или иных тканей и подобрать, впоследствии, адекватное лечение.
Методы и материалы. Исследования были проведены на 24 белых крысах массой 170-200 г,
которые содержались в обычных условиях и на стандартном рационе вивария и в
дальнейшем использовались
в эксперименте
в соответствии с научно-практических
рекомендаций по содержанию лабораторных животных и работы с ними [5]. Пародонтит
моделировали травматичным методом, путем наложения шелковой лигатуры на шейки
нижних зубов, предварительно нарушив зубо-десневого соединения. На 7-е сутки лигатуру
удаляли
(Воложин
А.И.,
Виноградова
С.И.,
344
1991).
Типы
воспалительной
реакции
моделировали по методике В.Н. Сокрута, (1992) и А.Г. Высоцкого, (1993). Гипоергический
тип
реакции
моделировали
путем
внутримышечного
введения
алкилирующего цитостатика циклофосфана (10 мг / кг массы тела) за 3 дня до
моделирования экспериментального пародонтита и ежедневно в течение 7 последующих
дней. Гиперергический тип воспалительной реакции моделировали путем внутримышечного
введения пирогенала на физиологическом растворе (5-10 минимальных пирогенных доз на
одно животное) за 1 день до моделирования экспериментального пародонтита и ежедневно в
течение 7 дней.
эксперимента
Адреналиновой повреждения миокарда моделировали на 7 сутки
путем
однократного
внутришньоочеревного
введения
0,18%
раствора
адреналина гидротартрата («Дарница», Украина) из расчета 0,5 мг / кг массы тела (Мысула
И.Р., 1996).
Животных выводили из эксперимента через час после моделирования адреналиновой
кардиомиопатии, на 3 и 7 сутки. Материалами исследования
были ткани пародонта с
участка повреждения нижней челюсти животных.
Препараты, окрашенные гематоксилином - эозином, изучали в светооптическом микроскопе
ЛОМО биол С11 и документировали с помощью видеокамеры Visión CCD Camera и
программы InterVideo Win DVR.
Результаты и их обсуждение.
Через 7 суток после моделирования пародонтита и час после адреналина наиболее
отчетливые изменения обнаружены в препаратах десен животных с гиперергическим типом
воспалительной реакции.
В собственной пластинке наблюдается просветление аморфного вещества, разрыхление
коллагеновых волокон, расширение и увеличение кровенаполнения кровеносных сосудов.
Обнаружены изменения и в эпителиальной пластинке. Базальная мембрана потеряла свою
четкость, эпителиоциты базального слоя не четкой формы, а их интенсивно окрашенные
базофильные ядра располагались на разном расстоянии от базальной мембраны. В
епителоцитов остистого слоя ядра имели нечеткие очертания, а цитоплазма
была
неравномерно просветленная. Базофилия клеток зернистого слоя была несколько уменьшена,
гранул
кератогиалина
в них
видимо
меньше.
розрыхленный (рис. 1.).
345
Поверхностный
слой
неравномерно
Рис. 1. Микроскопические изменения эпителия и собственной пластинки десен подопытного
животного
с
гиперергическим
типом
реакции
на
7
сутки
после
моделирования пародонтита и час после введения адреналина.
Окраска гематоксилином эозином. Ув. 400.
1.Неравномерное просветления соединительной ткани.
2. Нарушение структуры сосочков
3. Разрыхление рогового слоя эпителия.
В
костной ткани челюсти животных данной группы (как и двух
других групп)
выразительных изменений на светооптическом уровне не выявлено: остеоциты имели
неправильную форму, были расположены поодиночке в лакунах, стенки которых хорошо
контурувались.
Окраска
межклеточного
вещества
сохраняли упорядоченное расположение (рис. 2.).
346
гомогенная,
оссеиновые
волокна
Рис. 2. Микроскопические изменения в структуре челюсти животного с гиперергическим
типом воспалительной реакции через 7 суток от моделирования пародонтита и час после
введения адреналина. Окраска гематоксилином эозином. Ув. 800
1.Хорошо контурированные лакуны.
2. Остеоциты в них
На 10 сутки после моделирования пародонтита и третьи сутки после введения адреналина
изменения в тканях пародонта нарастали уже и в препаратах животных первой группы - с
нормергическим
типом
воспаления.
Наблюдалось
отчетливое
истончение
эпителия,
базальный слой был сглажен, сосочки низкие, широкие, уменьшилась толщина остистого
слоя, среди кератиноцитов было видно лимфоциты. В базальном слое часто оказывались
клетки на разных стадиях митоза. Слой ороговевших чешуек тонкий, неравномерной
толщины и неоднородной окраски, иногда отслаивался от плохо визуализированного
зернистого слоя. Аморфное вещество собственной пластинки существенно неоднородно
просветленное, ее сосуды расширены, содержат форменные элементы крови. Волокнистые
компоненты
подэпителиального
слоя
собственной
пластинки
набухшие,
плохо
структурировались. В аморфном веществе выявлялись многочисленные лимфоциты и
гистиоциты (рис. 3).
347
Рис. 3. Микроскопическая структура слизистой оболочки свободной части десны животного
с нормергическим типом воспаления на 10 сутки после моделирования пародонтита и 3
сутки от введения адреналина.
Окраска гематоксилином эозином. Ув. 400.
1.Умеренно выраженная вакуолизация эпителиоцитов.
2. Увеличение кровонаповнения сосудов микроциркуляторного русла,
3. Незначительное количество лимфоцитов и гистиоцитов в собственной пластинке.
4. Разрыхленные и дезорганизованы волокнистые элементы.
В костной ткани животных в этот срок эксперимента выразительных изменений не было
обнаружено ни в одной из исследуемых групп (рис. 4.).
348
Sa
«зж
ф
\
Рис. 4. Микроскопические изменения в структуре челюсти животного с гиперергическим
типом воспаления на 10 сутки после моделирования пародонтита и 3 сутки после введения
адреналина. Окраска гематоксилином эозином. Ув. 800.
1.Остеоциты лежат в хорошо контурируемых лакунах
2. Просвет сосуда с форменными элементами крови.
На 14 сутки после моделирования пародонтита и 7 сутки после введения адреналина
признаки повреждения проявляются уже и в группе животных с гипоергическим типом
воспаления. При исследовании эпителий слизистой оболочки оказывался значительно
тоньше, отчетливо снижена его базофилия. Заметно тоньше и более разрыхленным стал
ороговевший слой. Нечетко отличался под ним слой зернистый, который имел 2-3 слоя
плоских эпителиоцитов, в слабобазофильной цитоплазме которых выявлялись единичные
гранулы кератогиалина. Ядра клеток остистого слоя гетерохроматические, цитоплазма
отчетливо вакуолизированная.
Среди эпителиоцитов
встречались малые лимфоциты,
особенно хорошо заметны в остистому слое. Высота сосочков существенно снизилась,
поэтому базальный слой был заметно сглаженным. В собственной пластинке слизистой
оболочки на фоне просветленного аморфного вещества четко различались элементы
микроциркуляторного русла, росло число клеток - преимущественно лимфоцитов и
гистиоцитов, особенно в просветленных периваскулярных пространствах, коллагеновые
волокна потеряли четкость (рис. 5.).
349
Рис. 5. Микроскопические изменения в слизистой оболочке свободной части десны
животного
с
гипоергическим
типом
реакции
на
14
сутки
после
моделирования пародонтита и 7 сутки писсля введение адреналина. Окраска гематоксилином
эозином. Ув. 400.
1.Зглаженность сосочков собственной пластинки.
2.Уменьшение числа гранул кератоглиалина в зернистом слое.
3.Лимфоцитарная инфильтрация собственной пластинки слизистой оболочки.
Первые изменения в эти сроки начинают появляться в костной ткани челюсти животных с
гиперергическим типом воспаления. У крыс нередко оказывались огромные оксифильные
многоядерные клетки, матрикс вокруг которых выглядел просветленным (остеокласты). По
большей части эти клетки наблюдались вблизи сосудов в поверхностных зонах кости.
350
Рис. 6. Микроскопические изменения в структуре челюсти животного с гиперергической
типу воспалительной реакции на 14 сутки после моделирования пародонтита и 7 сутки после
введения адреналина. Окраска гематоксилином эозином. Ув. 800.
1.Неравномерное просветление матрикса вокруг лакун с остеоцитами.
В костной ткани челюстей в эти сроки у животных как с нормергическим, так и с
гипоергическим воспалением существенных изменений не выявлено.
Выводы: Таким образом, развитие пародонтита при адреналиновом повреждении
сопровождалось значительными изменениями в структуре тканей пародонта. Данные
изменения прогрессировали относительно сроков эксперимента от часа после введения
адреналина
до
7
суток.
Быстрее
всего
они
проявлялись
в группе
животных
с
гиперергическим типом воспалительной реакции, позже - с нормергичним, а еще позже - с
гипоергическим типом воспаления.
References
1. Бартенева Т. В.
Лечение и профилактика заболеваний пародонта у пациентов с
ишемической болезнью сердца: автореф. дис. на соискание научн. степени кандидата мед.
наук : спец. 14.00.21 «Стоматология» / Т.В. Бартенева. - Волгоград, 2008. - 19 с.
2. Горбачева И. А. Роль сердечно - сосудистой патологии в формировинии воспалительно дегенеративных заболеваний пародонта /И. А. Горбачева, Л. Ю. Орехова, Ю. А. Сычева [и
др.] // Пародонтология. - 2007. - №1(42). - С. 50-58.
3. Грудянов А. И. Этиология и патогенез воспалительных заболеваний пародонта / А. И.
Грудянов, Е. В. Фоменко. - Медицинское мнформационное агенство, 2010. - 96 с.
351
4. Данилевський М.Ф. Захворювання пародонта / [М.Ф. Данилевський, А.В. Борисенко , А.М.
Полыун, Н.Ю. Антоненко та ш.] ; Кшв:Медицина, 2008.
5.
Свропейська конвенцiя про захист хребетних тварин яю використовуються для
експериментальних та наукових цiлей. //Стразбург, 1986р.
6. Полторак Н. А. Взаимосвязь воспалительных заболеваний пародонта с ишемической
болезнью сердца: автореф. дис. на соискание научн. степени кандидата мед. наук : спец.
14.00.21 «Стоматология» / Н. А. Полторак. - М., 2007. - 21 с.
7. Цепов Л. М. Заболевания пародонта: взгляд на проблему / Л. М. Цепов - М. : МЕДпрессинформ, 2006. - 192 с.
8.
Ярова
С.П.
Структура
стоматолопчно!
патологи
при
серцево-судинних
захворюваннях / С.П. Ярова, Н.В. Мозгова // Современная стоматология. - 2006. - № 2. - С.
21-22.
352
353
354
355
356
357
358
359
Publishing House: R adom ska Szkoła W yższa w Radom iu, R adom University in R adom S tr. Zubrzyckiego 2 26-600 R adom Tel.: +48 48 383 66 05 m ed.@ rsw.edu.pl
P rinting House: Radom ska Szkoła W yższa w R adom iu, R adom University in R adom S tr. Zubrzyckiego 2 26-600 R adom Tel.: +48 48 383 66 05 m ed.@ rsw.edu.pl
ISBN 9781329900554
Liczba znaków: 863 000 (ze streszczeniami i okładką). Liczba grafik: 115 x 1 000 znaków (ryczałt) = 115 000 znaków.
Razem: Liczba znaków: 978 000 (ze streszczeniami, okładką i grafikami) = 24,45 arkuszy wydawniczych.
Number o f characters: 863 000 (with abstracts). Number of images: 115 x 1000 characters (lump sum) = 115 000 characters.
Total: Number of characters: 978 000 (with abstracts, summaries and graphics) = 24,45 sheet publications.
DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.46139
ISBN 9781329900554
9781329900554
360
ISBN 9781329900554
9781329900554

Annual Reports of Education, Health and Sport

Transkrypt

Podobne dokumenty